Przedmiot: Zarządzanie małą firmą

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Zakład Jakości Zarządzania Pokój 322B, dyżur w piątki godz Przedmiot: Zarządzanie małą firmą Literatura: 1. Borowiecki Ryszard, Siuta-Tokarska Barbara: Problemy funkcjonowania i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Wyd. Difin, Warszawa Kirk R. W.: Prowadzenie małej firmy w XXI wieku, Wyd. MT Biznes Ltd., Warszawa Laszczak M.: Kierowanie małą firmą, Wyd. Poltext, Warszawa Matejun M. (red.): Zarządzanie małą i średnią firmą w teorii i ćwiczeniach, Wyd. Difin, Warszawa Piasecki B. (red.): Ekonomika i zarządzanie małą firmą. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998 lub następne wydania. 1

2 WYKŁAD 1 ISTOTA BIZNESU MAŁEJ FIRMY 2

3 1. Istota przedsiębiorstwa (firmy): Przedsiębiorstwo jest organizacją gospodarczą, która jest systemem otwartym. Organizacja jest systemem, w którym poszczególne jego części funkcjonują według ustalonych reguł i zasad, współpracując ze sobą, aby osiągnąć zało- żony cel w danych warunkach i przy posiadanych zasobach. Przedsiębiorstwo stanowi zespół ludzi, środków materialnych i finansowych powołany do prowa- dzenia określonej działalności gospodarczej i wyodrębniony pod względem techniczno- produkcyjnym (lub usługowym), organizacyjnym, przestrzennym, ekonomicznym i prawnym. 3

4 Firma w języku polskim występuje w trzech znaczeniach: prawnym jako nazwa przedsiębiorstwa, potocznym jako przedsiębiorstwo, prestiżowym jako dobra marka. Firma wytwarzać dobra i świadczyć usługi, Firma jako przedsiębiorstwo istnieje po to, aby: zaspakajać popyt odbiorców, zarabiać pieniądze, przynosić dochody właścicielom i pracownikom, przynosić satysfakcję właścicielom i menedżerom, zapewniać dochody państwu i samorządom. 4

5 2. Definicja małego przedsiębiorstwa (małej firmy): W większości krajów małe przedsiębiorstwa są defi- niowane ze względu na statystykę i politykę gospo- darczą kraju. Definicje małego przedsiębiorstwa najczęściej opierają się na dwóch grupach kryteriów: 1. Kryteria ilościowe: wielkość zatrudnienia, wielkość obrotu rocznego, wielkość majątku (aktywów), suma bilansowa, dochód roczny netto; 5

6 2. Kryteria jakościowe: wiodąca rola właściciela, który najczęściej jest menedżerem, wykorzystanie kapitałów własnych i finansowa niezależność, jedność własności i zarządzania, decyzyjna niezależność, prosta struktura organizacyjna (o dużym spłaszczeniu), w której centrum jest właściciel, krótkie kanały przepływu informacji itp. 6

7 W krajach UE od 1996 r., a w Polsce od 2000 r. klasyfikacja małych przedsiębiorstw jest podobna. W ustawie o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2004 r. wyróżnia się: 1. Mikroprzedsiębiorstwa, podmiot spełniający łącznie następujące wymogi: w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników, osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towa- rów, usług i operacji finansowych, który nie przekraczał równowartości w złotych 2 mln, lub suma aktywów ich bilansów sporządzonych na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości w złotych 2 mln. 7

8 2. Małe przedsiębiorstwa, podmiot spełniający odpowiednio: zatrudnienie średnioroczne od 10 do 49 pracowników, roczny obrót netto lub suma aktywów ich bilansów od 2 do 10 mln. Jednocześnie status mikroprzedsiębiorstwa i małego przedsiębiorstwa przysługuje tylko tym, które posia- dają ekonomiczną niezależność, tzn. że mają co najmniej: 75% wkładów, udziałów lub akcji, 75% prawa do udziału w zysku, 75% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy). 8

9 W Polsce w strukturze przedsiębiorstw: mikroprzedsiębiorstwa stanowią 95%, małe przedsiębiorstwa ok.4%; Udział w tworzeniu PKB wynosi: mikroprzedsiębiorstw ponad 32%, małych przedsiębiorstw 7,6%. Mikro- i małe przedsiębiorstwa występują głównie w: usługach i handlu, budownictwie, transporcie, przemyśle przetwórczym. Mikro i małe przedsiębiorstwa są to najczęściej firmy własne, w tym rodzinne. 9

10 3. Pomysły i uwarunkowania utworzenia małej firmy: Założenie własnej firmy i kierowanie nią traktowane jest jako sposób na życie. Aby tak się stało, należy przygotować się, tzn.: posiadać pomysł, czym zajmować się; wyznaczyć cele i przeanalizować ich realność; przygotować plany oraz kierunki działania; zorientować się na współpracę i być otwartym wobec otoczenia. 10

11 Główne źródła pomysłów na prowadzenie własnej firmy: tradycje rodzinne; utrata pracy i potrzeba dalszego zarobkowania; chęć poprawienia standardu życia swojego i rodziny; namowa lub sugestia rodziny i znajomych; wykształcenie i doświadczenie z poprzedniego miejsca pracy; obserwacje biznesów i twórcze ich kopiowanie; wchodzenie na nisze rynkowe; realizacja własnych marzeń i pomysłów; własne ambicje i poszukiwanie niezależności; chęć sprawdzenia się i dążenie do samorealizacji. 11

12 Zainteresowanie założeniem własnej firmy jest wyższe od zrealizowania, gdyż przedsiębiorcami zostają osoby, które cechuje: racjonalne i metodyczne podejście do prowadzenia biznesu, zgoda na podjęcie ryzyka i wiara, że może ono opłacać się w danych warunkach, nieugiętość i silne pragnienie osiągnięć, otwartość wobec rad innych, ich ocena i uwzględnianie, stałe uczenie się, w tym cierpliwość i zdolność uczenia się na błędach. 12

13 Zamierzając prowadzić firmę należy uwzględnić: własne środki i możliwe do uzyskania, gdyż ich niedobór może być barierą uruchomienia lub ograniczenia skali działania, przywiązanie do dotychczasowej działalności, która jest znana, a zwłaszcza gdy jest stabilna, brak bodźców do zmian i wdrożenia pomysłów, czynniki sprzyjające i szczęście w realizacji. Model OTIUM podstawą rozpoczęcia biznesu: O okazja (opportunity); T czas (time); I ważność (importance); U presja (urgency); M środki (means). 13

14 4. Cechy małych przedsiębiorstw: Właściwości małych przedsiębiorstw wynikają z cech jakościowych zarządzania: 1. Cechy społeczne wiążą się ze sferą psychofizyczną człowieka (np. niezależność i satysfakcja z pracy). 2. Cechy ekonomiczne związane z inwestycjami: duża swoboda lokalizacyjna obiektów inwesty- cyjnych i krótszy okres ich realizacji, niewielkie techniczne uzbrojenie pracy i rela- tywnie niska kapitałochłonność produkcji, nieznaczny wpływ na degradację środowiska, wysoka podatność innowacyjna. 14

15 cechy małych przedsiębiorstw (cd.): 3. Cechy ekonomiczne związane z bieżącą działalnością: znaczna zdolność adaptacyjna do zmieniających się warunków, wysoka elastyczność i zmienność profilu produkcyjnego, szybkie tempo i uproszczony sposób podejmo- wania decyzji, odmienna w wielu przypadkach struktura kosztów produkcji, wyższa często produktywność zasobów wytwórczych. Małe firmy zwykle pełnią rolę komplementarną w stosunku do dużych firm i sektora publicznego, a także rolę stabilizatora w okresie transformacji. 15

16 5. Rola małych firm w gospodarce: Rozwój małych firm przyczynia się do zmiany struktury społeczno-gospodarczej i funkcjonalnej gospodarki i danego obszaru poprzez: inicjowanie i powstanie nowych rodzajów działalności, zwiększenie różnorodności produktów, w tym przy wykorzystaniu technologii tradycyjnych, wzrost dochodów ludności miejscowej, rozszerzenie rynków zbytu na wytwarzane produkty, rozwój współpracy w działaniach firm, stworzenie bazy i infrastruktury zaspakajającej potrzeby powstających firm i ludności, aktywizację rozwoju społeczno-gospodarczego na zasadzie sprzężenia zwrotnego. 16

17 Dziękuję za uwagę... 17