Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania Zakład Zarządzania Publicznego

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania Zakład Zarządzania Publicznego Pokój B322, dyżur w piątki godz apw@wz.uw.edu.pl 1

2 Przedmiot: Podstawy Zarządzania Literatura podstawowa: 1. Griffin R. W.: Podstawy zarządzania organizacjami. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Literatura uzupełniająca: 1. Organizacja i zarządzanie w zarysie praca zbiorowa pod redakcją J. Bogdanienki, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa Zarządzanie, organizacje i organizowanie praca zbiorowa pod redakcją K. Klincewicza, Wyd. Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa Zarządzanie. Teoria i praktyka praca zbiorowa pod redakcją A. K. Koźmińskiego i W. Piotrowskiego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Zarządzanie. Tradycja i nowoczesność praca zbiorowa pod redakcją J. Bogdanienki i W. 2 Piotrowskiego, PWE, Warszawa 2013.

3 WYKŁAD 1 ZARZĄDZANIE PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE 3

4 1. Definicje zarządzania: W. F. Taylor: Dokładne poznanie tego, czego oczekuje się od ludzi, a następnie dopilnowanie, by wykonali to w najlepszy i najtańszy sposób. R. Manteuffel: Zadaniem zarządzania jest zrobienie wszystkiego, co jest możliwe, aby doprowadzić do maksymalnego spełnienia celu, jaki stoi przed przedsiębiorstwem. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy istnieje harmonia w posługiwaniu się środkami produkcji, technologią i czynnikiem pracy. E. Lipiński: Decydujący kluczowy czynnik produkcji, siła wytwórcza, która wyznacza sukces lub porażkę przedsiębiorstw. 4

5 P. F. Drucker: Podejmowanie działań dla osiągnięcia celów ; Ostateczny test zarządzania, to wydajność w biznesie ; Największa innowacja XX wieku. J. Gościński: Całość procesu zarządzania to wieloetapowy proces podejmowania decyzji. J. Zieleniewski: Formułowanie celu działania, planowanie, organizo- wanie, pozyskiwanie i rozmieszczenie zasobów. Istotą zarządzania jest podejmowanie decyzji o wyborze celów i ich realizacja. A. K. Koźmiński: swego rodzaju wędrówka przez chaos,, której istotą jest panowanie nad różnorodnością i przekształcenia potencjalnego konfliktu we współpracę lub konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zarządzającemu elementów. 5

6 2. Pojęcie i istota zarządzania: Zarządzanie polega na zapewnieniu (stworzeniu) warunków, aby organizacja działała zgodnie ze swoimi założeniami i osiągała założone cele. Głównym aktorem procesu zarządzania jest menedżer (kierownik) jako podmiot zarządzania. Różne sposoby definiowania działań menedżera, tj. administrowanie, kierowanie, przewodzenie itd. Podmiot zarządzania to sieć wzajemnie ze sobą powiązanych ról menedżerskich. Zarządzanie jest to celowe podejmowanie przez odpowiednie osoby (kadrę zarządzającą) decyzji i działań prowadzących poprzez wykorzystanie posiadanych zasobów do osiągania założonych celów w sposób skuteczny i sprawny (racjonalny) lub celowe dysponowanie zasobami. 6

7 Zarządza się zasobami: rzeczowymi, ludzkimi, finansowymi, technologią, informacyjnymi. Zarządzanie jest działalnością kompleksową, którą rozłożyć można na elementy składowe w trzech wymiarach: szczebla (poziomu) zarządzania, obszaru zarządzania, funkcji zarządzania. 7

8 Szczebel (poziom) zarządzania: Strategiczny kierownictwo naczelne (dyrektor, prezes, zastępca prezesa). Taktyczny kierownik wydziału, zakładu, filii, departamentu itp. Operacyjny kierownik sekcji, zmiany, mistrz itp. Obszar zarządzania określony obszar za który odpowiada menedżer, np. dyrektor zakładu, szef marketingu, szef kadr, kierownik sekcji, mistrz itp. 8

9 Funkcje zarządzania: 1. Planowanie, tj. określanie celów i zadań oraz metod ich realizacji itp.; 2. Organizowanie struktur, zespołów, działań, współpracy itp.; 3. Współdziałanie z ludźmi (kierowanie ludźmi), tj. przewodzenie, motywowanie, komunikowanie, ocenianie, reprezentowanie itp.; 4. Kontrolowanie określanie obszarów, kryteriów i procedur kontroli oraz formułowanie wniosków i działań korygujących. Są to zmodyfikowane funkcje zarządzania, które wyodrębnił H. Fayol, określając je jako: planowanie, organizowanie, rozkazywanie, koordynowanie i kontrolowanie. 9

10 3. Cechy zarządzania: Cechy zarządzania (wg P. F. Drucker a) obejmują elementy kultury, kooperacji i klienta, takie jak: 1. Zarządzanie dotyczy przede wszystkim ludzi; 2. Zarządzanie jest głęboko osadzone w kulturze; 3. Zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości, celów działania i zadań; 4. Zarządzanie powinno doprowadzić do tego, aby organizacja była zdolna do uczenia się i adaptacji do zmiennych warunków działania; 5. Zarządzanie wymaga komunikowania; 6. Zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników. 7. Zarządzanie musi być zorientowane na klienta. 10

11 4. Zarządzanie nauka, praktyka, czy sztuka? Zarządzanie jako praktyka oznacza, że jest ono dziedziną użyteczną, nastawioną na realizację celów. Zarządzanie jako sztuka oznacza, że w kierowaniu organizacjami i postępowaniu z ludźmi są potrzebne umiejętności twórczego myślenia, korzystania z intuicji, komunikowania się itp. Zarządzanie jako nauka oznacza, że porządkuje doświadczenia praktyczne, analizuje istniejące organizacje, opisuje zaobserwowane zjawiska, dokonuje uogólnień, poszukuje prawidłowości itp. 11

12 Zarządzanie bardziej przypomina sztukę, ale jedno- cześnie jest przedmiotem badań i zostało usystema- tyzowane w postaci wielu teorii sprawdzanych w praktyce. Zarządzanie jest działalnością praktyczną, do której menedżerowie przygotowują się zawodowo, czerpiąc swoją wiedzę z dorobku różnych nauk i poprzez praktykę. Zarządzanie jest nauką empiryczną o interdyscypli- narnym charakterze, wykorzystując dorobek ekonomii i psychologii, a także socjologii, prakseologii, statystyki, informatyki itd. 12

13 Wzrost praktycznego znaczenia zarządzania doprowadził do powstania badań naukowych z tego zakresu, a wraz z tym wiedzy składającej się na zarządzanie, która częściowo ma charakter: wiedzy pozytywnej, starającej się objaśnić zachowania się organizacji i ludzi w realizacji założonych celów oraz w sytuacji problemowej, wymagającej dostosowania i podejmowania decyzji; wiedzy normatywnej stanowiącej zbiór praktycznych zaleceń (zasad, metod itp.) dotyczących zarządzania organizacją i skutecznego komunikowania się ludzi. 13

14 Dziękuję za uwagę... 14