Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz

Transkrypt

1 Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz Inwestor: Paweł Piasny Zimnodół Olkusz Autorzy raportu: inż. Milena Brzózek mgr inż. Andrzej Marek Dorociński inż. Patryk Kułaga mgr Marta Kupis mgr inż. Magdalena Wrześniak Marzec 2013 r. Str. 1

2 Spis treści: Spis treści: WPROWADZENIE PODSTAWA OPRACOWANIA CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Opis planowanego przedsięwzięcia Podstawowe dane związane z elektrownią wiatrową Opis lokalizacji i obecnego zagospodarowania terenu Ogólne informacje o Gminie Olkusz Ukształtowanie terenu i geomorfologia Wody powierzchniowe i podziemne Klimat Szata roślinna Awifauna Opis istniejących w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia form ochrony przyrody, a także obszarów Natura Obszary Natura Inne formy ochrony przyrody w okolicy inwestycji Opis istniejących w sąsiedztwie lub bezpośrednim sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Analiza wariantów przedsięwzięcia Podstawy wyznaczania wariantów lokalizacji Wybór lokalizacji Wybór producenta i dostawcy urządzenia Bezpieczeństwo mieszkańców sąsiadujących z terenem elektrowni wiatrowej Analiza wariantów uwzględnionych ma etapie uzyskiwania zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Analiza wariantów uwzględnianych na etapie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Wariant zerowy Wariant najkorzystniejszy (VI) Wpływ planowanej inwestycji na środowisko i prowadzone działania zapobiegawcze bądź redukujące Wpływ na klimat i zanieczyszczenie atmosfery Wpływ elektrowni na etapie budowy i likwidacji Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Gospodarka wodno gruntowa Wpływ planowanej inwestycji na florę Wpływ elektrowni na etapie budowy Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Wpływ elektrowni na etapie likwidacji Wpływ planowanej inwestycji na faunę Wpływ elektrowni na etapie budowy Str. 2

3 6.4.2 Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Wpływ elektrowni na etapie likwidacji Wpływ na okolicznych mieszkańców Wpływ elektrowni na etapie budowy Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Wpływ elektrowni na etapie likwidacji Gospodarka odpadami Wpływ elektrowni na etapie budowy Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Wpływ elektrowni na etapie likwidacji Oddziaływanie transgraniczne i obszar ograniczonego użytkowania Przewidywane znaczące oddziaływanie planowanego przedsięwzięcia wynikające z jego istnienia obejmujące etap budowy, eksploatacji oraz likwidacji Oddziaływanie pierwotne planowanej elektrowni wiatrowej Oddziaływania wtórne planowanej inwestycji Oddziaływania skumulowane Uzasadnienie wybranego przez Inwestora wariantu Analiza konfliktów społecznych Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru Opis metod prognozowania Wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport Podsumowanie i wnioski Streszczenie w języku niespecjalistycznym Bibliografia Spis rycin, tabel oraz fotografii Załączniki Str. 3

4 1. WSTĘP 1.1. WPROWADZENIE Niniejsze opracowanie stanowi Raport oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pod nazwą Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz polegającego na budowie od 3 do 7 turbin wiatrowych, w zależności od przedstawionego wariantu, wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Jako elementy infrastruktury technicznej wnioskowanej inwestycji ujęto drogi dojazdowe, drogi serwisowe, place montażowe oraz połączenia kablowe. Przyłącze do Głównego Punktu Zasilania (dalej GPZ) stanowić będzie przedmiot odrębnego postępowania administracyjnego. Niniejszy raport o oddziaływaniu na środowisko stanowi kolejny etap na drodze uzyskiwania Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, która to jest niezbędna przy wystąpieniu z wnioskiem o Pozwolenie na budowę. Postępowanie administracyjne w celu wydania przedmiotowej decyzji rozpoczęto od złożenia w lutym 2012 roku do Urzędu Miasta i Gminy w Olkuszu wniosku wraz Kartą Informacyjną przedsięwzięcia Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz (uzupełnienia do wniosku z r, r. oraz r.). Dokument poddany został opiniowaniu przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Krakowie, oraz Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Olkuszu. Po uzyskaniu opinii ze wskazanych instytucji Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz wydał postanowienie o obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia: Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół Gmina Olkusz, której inwestorem jest Paweł Piasny (nr pisma SE AS z dnia r.), wskazując w nim zakres raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Niniejszy dokument przygotowano zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko Str. 4

5 (Dz. U z 2008 roku Nr 199 poz. 1227) oraz zakresem raportu wskazanym w w/w postanowieniu. Str. 5

6 1.2. PODSTAWA OPRACOWANIA Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U nr 62 poz. 627 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U nr 199 poz z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U nr 115 poz z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U nr 92 poz. 880 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U nr 75 poz. 493 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U nr 16 poz. 78 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U nr 162 poz z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U nr 213 poz. 1397), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U nr 25 poz. 133), Str. 6

7 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U nr 0 poz. 1041) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U poz. 81), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U nr 168 poz. 1765), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U nr 237 poz. 1419), Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 27 lipca 2011 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych (Dz. U nr 165 poz. 987) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U poz. 1109), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U nr 206 poz. 1291), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz. U.2005 nr 263 poz z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym niebędącym Str. 7

8 przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U nr 235 poz. 1614), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory z późniejszymi zmianami. Str. 8

9 1.3. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA. Przedmiotem niniejszego opracowania jest raport o oddziaływaniu na środowisko planowanej inwestycji polegającej na budowie i eksploatacji elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Raport ma za zadanie przedstawienie szczegółowych aspektów związanych z przedsięwzięciem, w kontekście jego potencjalnego oddziaływania na środowisko, zdrowie ludzi oraz wskazanie działań mających na celu minimalizację potencjalnego wpływu przedsięwzięcia. W poniższym raporcie przeanalizowano założenia projektowe w kontekście obowiązujących przepisów prawnych oraz wytycznych wydanych przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych. Opracowanie zawiera wszystkie założenia art. 66 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, tj.: 1. Opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania, główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia; 2. Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; 3. Opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; Str. 9

10 4. Opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; 5. Opis analizowanych wariantów, w tym: wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; 7. Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa powyżej; 8. Opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: istnienia przedsięwzięcia, wykorzystywania zasobów środowiska, emisji; 9. Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, Str. 10

11 w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tych obszarów; 10. Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska; wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej; 11. Przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 12. Przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Zgodnie z Postanowieniem Burmistrza Miasta i Gminy Olkusz o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wnioskowanego przedsięwzięcia (nr pisma SE AS) w Raporcie zwrócono szczególną uwagę na: a) Inwentaryzację awifauny i chiropterofauny w ciągu całego roku, ze zwróceniem szczególnej uwag na przeloty sezonowe ptaków i nietoperzy (wiosenne, jesienne) oraz zimowanie i koczowanie, b) Występowanie ptaków lęgowych, przelotnych i zimujących w zakresie oddziaływania przedmiotowej inwestycji oraz miejsc ważnych dla tych gatunków, c) Występowanie nietoperzy oraz ich siedlisk w zasięgu oddziaływania przedmiotowej inwestycji, d) Analizę wariantową przedmiotowej inwestycji, z uwzględnieniem wariantu polegającego na zaniechaniu inwestycji oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska, w tym z punktu widzenia ochrony obszarów NATURA ze Str. 11

12 szczegółowym uzasadnieniem wybranego wariantu, wraz z porównaniem oddziaływania na obszary NATURA 2000 rozpatrywanych alternatyw, e) Analizę oddziaływania przedmiotowej inwestycji na gatunki chronione stanowiące przedmiot ochrony w/w obszarów NATURA 2000, f) Analizę oddziaływania przedmiotowej inwestycji na gatunki ptaków lęgowych, przelotnych i migrujących oraz ich siedlisk, g) Analizę oddziaływania przedmiotowej inwestycji na walory krajobrazowe, w tym na otulinę Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, h) Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszarów NATURA 2000, integralność tych obszarów oraz na gatunki zwierząt podlegające ochronie, i) Przedstawienie propozycji konkretnych działań, które należy zastosować w celu zminimalizowania niekorzystnych oddziaływań przedsięwzięcia, j) Ochrony zdrowia i życia ludzi z wykonaniem analiz wpływu hałasu, infradźwięków, promieniowania elektromagnetycznego i migotania (wraz z analizą graficzną), k) Powiązanie planowanego przedsięwzięcia z istniejącymi w okolicy turbinami wiatrowymi, wskazanie ich na mapie oraz określenie oddziaływań skumulowanych, l) Analizę konfliktów społecznych. Str. 12

13 2. Opis planowanego przedsięwzięcia Wnioskowane przedsięwzięcie będzie polegało na budowie elektrowni wiatrowej o łącznej mocy od 6 do 9 MW zlokalizowanej w miejscowości Zimnodół w gminie Olkusz, w powiecie olkuskim, w województwie małopolskim. W skład przedsięwzięcia wchodzić będzie trzy turbiny wiatrowe wraz z elementami infrastruktury towarzyszącej. Na etapie trwającego postępowania administracyjnego brano pod uwagę warianty uwzględniające możliwość realizacji przedsięwzięcia w wymiarze do 21 MW (do siedmiu turbin wiatrowych). Jednak po uwzględnieniu aspektów społecznych, środowiskowych i ekonomicznych zmniejszono planowaną moc nominalną elektrowni oraz ilość turbin wiatrowych. Po przeprowadzeniu szeregu analiz turbiny wiatrowe zlokalizowano na działkach należących do Inwestora położonych na południe od zabudowań miejscowości Zimnodół. Od zachodu teren lokalizacji ograniczony jest gruntami miejscowości Osiek. Wschodnią granicę lokalizacji stanowi las, przez który przebiega droga do miejscowości Zawada. Na południe od inwestycji znajduje się Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie. Planowane przedsięwzięcie będzie obejmowało w pełnym zakresie: fundamenty pod turbiny wiatrowe, turbiny wiatrowe, drogi dojazdowe, place serwisowo-montażowe, podziemne linie kablowe. Przyłącze elektroenergetyczne elektrowni wiatrowej do abonenckiej stacji GPZ stanowić będzie przedmiot odrębnego postępowania administracyjnego. Str. 13

14 Połączenia kablowe przedsięwzięcia z istniejącą siecią elektroenergetyczną zostaną poprowadzone zgodnie z warunkami przyłączenia wydawanymi dla przedmiotowego obszaru przez Tauron Dystrybucja S.A. Oddział Będzin. Obecnie Inwestor nie posiada warunków przyłączeniowych do sieci elektroenergetycznej. Od 2010 r. warunki przyłączeniowe dla elektrowni wiatrowych wydawane są dopiero po uzyskaniu decyzji lokalizacyjnej. W przypadku niniejszego przedsięwzięcia warunkiem uprawniającym Inwestora do wystąpienia do zakładu energetycznego z wnioskiem o warunki przyłączenia są zapisy o lokalizacji obiektów energetyki wiatrowej na gruntach rolnych w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Osiek Południe Zimnodół. Inwestor chcąc sprawdzić, czy istnieje techniczna możliwość przyłączenia jednostki wytwórczej w marcu 2010 roku wystąpił do zakładu dystrybucyjnego z zapytaniem o możliwość przyłącza uzyskując pozytywną opinię (skan opinii załączono do raportu- sygn. pisma OBD/DS/SR/ES S/RD6/3577/21010). Str. 14

15 2.1. Podstawowe dane związane z elektrownią wiatrową. Turbina wiatrowa złożona jest czterech głównych elementów: wieża, rotor, gondola oraz fundament (Ryc. 1). Ryc. 1 Elementy składowe turbiny wiatrowej. Obecnie wieże wykonywane są najczęściej ze stali lub żelbetonu (wysokość wieży do 120 m). W wieży znajduje się winda bądź drabina oraz szafy sterownicze elektrowni. Na szczycie wieży znajduje się gondola wyposażona w maszynownię siłowni wiatrowej i synchroniczny lub asynchroniczny generator. Połączenie wieży z gondolą jest wykonane w taki sposób by możliwe było jej ustawianie (obracanie) się w kierunku wiatru. Do gondoli przymocowany jest od strony nawietrznej rotor, składający się z piasty i trzech łopat. Gondola jest oświetlona. Cała konstrukcja turbiny wiatrowej mocowana jest na fundamencie, który ją stabilizuje i zabezpiecza. Zazwyczaj projektuje się fundamenty tratwowe nie pozwalającego na zapadanie się wieży w grunt. Większość producentów turbin wiatrowych wskazuje, iż do prawidłowego określenia wielkości fundamentów niezbędna jest ekspertyza geotechniczna przeprowadzana na dalszym etapie prowadzenia prac projektowych. Jednak rozmiary obecnie stosowanych fundamentów nie przekraczają 35 metrów średnicy oraz 4,5 metra głębokość. Siłownia wiatrowa należy do urządzeń pracujących bezobsługowo, taka praca turbiny możliwa jest dzięki zastosowaniu zdalnego układu sterującego mikroprocesora. Kontroluje on wszystkie funkcje siłowni z możliwością monitoringu. Każda operacja zarówno włączenia Str. 15

16 jak i wyłączenia w zależności od panujących warunków wiatrowych wykonywana jest automatycznie. Włączenie siłowni następuje przy prędkości wiatru przekraczającej prędkość rozruchową, natomiast zatrzymanie podczas prędkości przekraczającej prędkość wyłączeniową. Parametry pracy hamulca hydraulicznego i innych elementów siłowni są monitorowane przez komputer, który w momencie pojawienia się problemów rozwiązuje je, a w razie konieczności uruchamia się system zapobiegający awarii. Zasada działania turbiny wiatrowej polega na przekształcaniu przez rotor energii wiatru w energię mechaniczną, a następnie przez generator w energię elektryczną. Przy odpowiedniej prędkości wiatru, stanowiącej prędkość włączeniową turbiny, łopaty wprawiane są w ruch obrotowy. Obracające się łopaty rozpoczynają przekształcenie energii kinetycznej wiatru w energię elektryczną. Największą efektywność turbiny wiatrowej zapewnia system kontroli obracający gondolę zgodnie z kierunkiem wiatru. Zastosowanie takiego systemu poza względami ekonomicznymi pozwala także na kontrolę pracy turbiny, a tym samym na unikanie awarii w skrajnych warunkach wietrzności. W celu płynnego wprowadzanie wytworzonej energii elektrycznej o niskim napięciu przesyłana jest ona do transformatora, który podnosi jej napięcie do takiej wartości, jaka wymagana jest w danej sieci. Ryc. 2 Elementy składowe gondoli turbiny wiatrowej 1 1. Łopata rotora 2. Zamocowanie centralne 3. System ustawiania łopaty 4. Rotor generatora 5. Stator generatora 6. System nakierowania 7. System pomiaru wiatru 8. Podstawa urządzenia 9. Wieża 10. Dodatkowy wyciąg 1 Str. 16

17 Inwestor założył letni okres eksploatacji farmy wiatrowej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 13 stycznia 2006 roku w sprawie oznakowania przeszkód lotniczych 2 turbiny wiatrowe powinny być oznakowane przeszkodowo. Według zapisów rozporządzenia końce łopat turbin wiatrowych powinny być pomalowane w 5 pasów o jednakowej szerokości, prostopadłych do dłuższego wymiaru łopaty, pokrywających jednocześnie 1/3 długości łopaty (3 pasy koloru czerwonego lub pomarańczowego oraz 2 białe z zaznaczeniem, iż skrajny pas nie może być biały). Urządzenia muszą być także wyposażone w nocne oznakowanie przeszkodowe. Oznaczenie to stanowi światło średniej intensywności, oznaczone w rozporządzeniu symbolem B 3. Na etapie prac projektowych wystąpiono do Szefostwa Służby Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP oraz Urzędu Lotnictwa Cywilnego Departament Żeglugi Powietrznej w celu uzgodnienia lokalizacji turbin wiatrowych stanowiących przeszkody lotnicze (pismo z dnia r.). Projekt zaopiniowany został pozytywnie przez obydwie instytucje. Uzyskano informacje, że turbiny wiatrowe nie znajdują się w powierzchniach ograniczających wysokość zabudowy określonych w Rozporządzeniach Ministra Infrastruktury 4 (opinie załączono do niniejszego dokumentu). Na obecnym etapie postępowania Inwestor nie dokonał ostatecznego wyboru producenta a także typu urządzenia. Na potrzeby raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia we wszelkich analizach uwzględniono turbinę wiatrową o parametrach zestawionych w tabeli nr 1. Tab. 1. Parametry techniczne uwzględniane podczas analizy oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko 5 Moc nominalna Wysokość wieży Średnica rotora Do 3MW Do 120 m Do 120 m 2 Dz. U. Nr 9 Poz. 53 z dnia 13 stycznia 2006 roku 3 Według Rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 13 stycznia 2006 roku w sprawie oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U Nr 9 Poz. 53) symbol B oznacza światło koloru czerwonego o błysku razy/min oraz rozwarciu wiązki świetlnej w płaszczyźnie pionowej: min 3. 4 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie warunków, jakie powinny spełniać obiekty budowlane oraz naturalne w otoczeniu lotniska (Dz. U. z 2003 r. Nr 130, poz z późn. zm.) oraz Rozporządzenie z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgłaszania i oznakowania przeszkód lotniczych (Dz. U. Nr 130 z 2003 r., Nr 130 poz z późn. zm.) 5 Dane producenta Str. 17

18 Powierzchnia zataczania m 2 Obroty nominalne 12,8 obr/min Liczba łopat 3 Startowa prędkość wiatru 3 m/s Nominalna prędkość wiatru 12 m/s Wyłączeniowa prędkość wiatru 25 m/s Parametry robocze 50Hz/60Hz 690 V Poziom mocy akustycznej dla prędkości 106,5 db (A) wiatru 10:25 m/s Wskazane parametry techniczne urządzenia mogą ulec zmianie na etapie przygotowywania projektu budowlanego w zależności od ostatecznego wyboru konkretnego typu turbiny. Modyfikacja urządzenia nie wpłynie w znaczący sposób na zmianę zakresu oddziaływania na środowisko przedmiotowej inwestycji. Różnice w zakresie oddziaływania mogą wystąpić jedynie w momencie przekroczenia ilości turbin, a także całkowitej mocy elektrowni wiatrowej wskazanej w niniejszym raporcie. Parametry techniczne turbin przyjętych do badania wpływu inwestycji na środowisko w niniejszym raporcie są maksymalne i nie zostaną przekroczone Opis lokalizacji i obecnego zagospodarowania terenu. Projektowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest na terenie gminy Olkusz, w powiecie olkuskim, w województwie małopolskim. Ryciny 3-4 przestawiają położenie inwestycji kolejno na tle kraju i gminy. Str. 18

19 Ryc.3 Położenie projektowanej elektrowni wiatrowej na tle Polski Str. 19

20 Ryc.4 Położenie projektowanej elektrowni wiatrowej na tle gminy Olkusz 7 Planowane przedsięwzięcie zlokalizowane jest na obszarze, na którym obowiązuje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Osiek Południe Zimnodół, określający tereny lokalizacji obiektów energetyki wiatrowej na gruntach rolnych. Analizowany obszar charakteryzujący się obecnością niewielkich wzniesień (fot.1-4) stanowi atrakcyjne miejsce do rozwoju energetyki wiatrowej. Takie ukształtowanie terenu w wyraźny sposób wpłynęło na rozmieszczenie turbin wiatrowych. Przeprowadzone analizy wykazały, iż usytuowanie turbin na szczytach nawet niewielkich wzniesień wpływa na poprawę ekonomiki przedsięwzięcia. 7 Opracowanie własne Str. 20

21 Fot. 1 Widok na pagórkowate pola uprawne w kierunku północnym. Fot. 2 Widok na zalesienia znajdujące się w zachodniej części obszaru. Str. 21

22 Fot. 3 Widok na las zlokalizowany w południowej części inwestycji stanowiący granicę Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Fot. 4 Widok na zalesienia znajdujące się po wschodniej stronie przedmiotowego terenu. Str. 22

23 Ogólne informacje o Gminie Olkusz Gmina Olkusz położona w południowej części powiatu olkuskiego zajmuje powierzchnię 150, 74 km 2. Gminę podzielono na dwadzieścia sołectw: 1. Bogucin Mały, 2. Braciejówka, 3. Goreniec, 4. Kogutek, 5. Kosmolów, 6. Niesułowice, 7. Olewin, 8. Pazurek, 9. Podlesie Rabszyńskie, 10. Osiek, 11. Rabszyn, 12. Sieniczno, 13. Troks, 14. Wiśliczka, 15. Witeradów, 16. Zadole Kosmolowskie, 17. Zawada, 18. Zederman, 19. Zimnodół, 20. Żurada. Gmina Olkusz położona jest w makroregionie Wyżyna Krakowsko - Częstochowska, w mezoregionie Wyżyna Olkuska 8. Na terenie gminy wyróżnić można: wyraźnie wyodrębniające się miasto Olkusz skupiające znaczną część przemysłu, charakteryzujące się wysokim stopniem zaludnienia oraz obszary wiejskie, słabo zurbanizowane i uprzemysłowione z dominacją zabudowy wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych. Tak intensywny rozwój miasta Olkusz może być związany w głównej mierze z górnictwem i hutnictwem kruszcowym. Pierwsze wzmianki o rudach ołowiu, złota i srebra w okolicach obecnego Olkusza datowane są na przełom XI-go i XII-go wieku. Tereny poza miastem wykazują silnie rolniczy charakter, z dużym udziałem gruntów rolnych. W ciągu ostatnich kilku lat można jednak zaobserwować, iż w gminie zaczyna zmieniać się sposób użytkowania gruntów, bowiem coraz większą część zaczynają pokrywać lasy 9. Taki trend można tłumaczyć między innymi wstąpieniem do Unii Europejskiej, co pociągnęło za sobą napływ środków finansowych dla rolnictwa, a także zmianą struktury demograficznej wsi. 8 Kondracki, J. Geografia Polski, mezoregiony fizyczno- geograficzne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Olkusz na lata i kierunkowo do 2017 Str. 23

24 Gmina położona jest na przecięciu ważnych szlaków komunikacyjnych. Lokalizacja pomiędzy Krakowem a Katowicami powoduje, iż przez teren gminy przebiega sieć dróg krajowych, wojewódzkich oraz gminnych (trasa nr 94, droga na szlaku Olsztyn - Przemyśl, w odległości 20 km od miasta przebiega odcinek autostrady A4). Komunikacja drogowa uzupełniona jest dobrze rozwinięta komunikacją kolejową relacji wschód - zachód Ukształtowanie terenu i geomorfologia Wysokie urozmaicenie rzeźby terenu Gminy jest wynikiem zaistnienia szeregu czynników między innymi: działalności człowieka- górnictwo, a naturalnych procesów geomorfologicznych - procesy krasowe, działalności rzek, budowy geologicznej - usytuowanie w rejonie zrębowo - uskokowym. Rzędne terenu na analizowanym obszarze zawierają się w przedziale pomiędzy 400 a 428,1 m n.p.m. Na rycinie nr 5 zamieszczono ogólną mapę topograficzną terenów przedmiotowej inwestycji natomiast na rycinie nr 6 przedstawiono poprzeczny rozkład hipsometryczny poprowadzony w kierunku wskazanym na ryc. 6. Ryc. 5 Mapa topograficzna ze wskazaniem kierunku poprowadzenia poprzecznego profilu hipsometrycznego rejonu planowanej elektrowni wiatrowej. Str. 24

25 Ryc.6 Poprzeczny profil hipsometryczny poprowadzony po linii wskazanej na ryc. 6

26 Wody powierzchniowe i podziemne Pod względem hydrograficznym Miasto i Gmina Olkusz w przeważającej większości leży w dorzeczu rzeki Wisły, niemal w całości w zlewni rzeki Białej Przemszy. Wskazana rzeka znajduje się w odległości ponad 14 kilometrów od terenów inwestycji. Na terenie projektowanej elektrowni wiatrowej nie znajdują się żadne zbiorniki wodne, najbliżej zlokalizowane to rzeki Miła w odległości ponad 3 kilometrów oraz Racławka w odległości ponad 5 kilometrów. Taki układ hydrograficzny powoduje, iż teren inwestycji stanowi swoistą nieckę depresyjną. To zjawisko nie występuje lokalnie, sytuacja stanowi odzwierciedlenie ogólnych warunków panujących w powiecie olkuskim. Cały powiat wykazuje ubogie właściwości hydrograficzne będące wynikiem specyficznej budowy geologicznej pogłębionej dodatkowo intensywnym górnictwem. Ryc. 7 przestawia obszar inwestycji na tle najbliżej zlokalizowanych rzek. Ryc. 7 Rzeki zlokalizowane najbliżej planowanej farmy wiatrowej. Str. 26

27 2.2.4 Klimat Gmina Olkusz położona w strefie klimatu Wyżyn Środkowych charakteryzuje się wyraźnym skróceniem pośrednich pór roku oraz obecnością cech kontynentalizmu. Nad rejon gminy napływają masy powietrza polarno - morskiego, zwrotnikowo - morskiego oraz arktycznego. Średnie maksymalne temperatury powietrza wynoszą 12,4 C, natomiast minimalne -3 C. Roczna suma opadów jest uzależniona od pory roku i dla wielolecia wynosi 750 mm. Istotnym czynnikiem wyraźnie kształtującym stan pogody są ruchy cyrkulacyjne powodujące dużą zmienność pogody. Przeprowadzone dwudziestoczteromiesięczne pomiary wiatru na maszcie pomiarowym zlokalizowanym w miejscowości Zimnodół pokazały, iż teren planowanej elektrowni wiatrowej charakteryzuje się stabilnymi, oraz powtarzalnymi parametrami wiatru. Zmierzona średnia prędkości wiatru kształtuje się powyżej 6m/s, przy dominacji kierunku zachodnio południowo - zachodniego (ryc. 8). Ryc. 8 Róża wiatrów wraz z częstotliwością występowania kierunków wiatru Szata roślinna Teren planowanej inwestycji oraz jego bezpośrednie otoczenie stanowią głównie grunty orne z dominacją upraw roślin zbożowych i rzepaku z zaznaczoną obecnością miedz i remiz śródpolnych. Grunty orne dość często poprzecinane są pasami odłogów, na których zachodzi postępująca sukcesja wtórna. Różne stadia sukcesji roślinnej od roślin segetalnych, 10 Opracowanie własne pochodzące z programu WindPro. Str. 27

28 poprzez rośliny wieloletnie, zakrzewienia, siewki drzew iglastych po kilkunastoletnie zadrzewienia. W otoczeniu planowanej inwestycji znajdują się kompleksy leśne. Obszar przedsięwzięcia od strony południowej ograniczony jest kompleksem wchodzącym w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie (fot. 5 ). W szacie roślinnej kompleksu dominują siedliska borowe z dominacją sosny, której siewki rozwijają się w strefie ekotonowej i na odłogach. Dość często w domieszce spotykana jest osika, świerk, modrzew, brzoza, dąb czy jarząb. Występowanie wyżej wymienionych gatunków ma charakter wyspowy. Zakrzaczenia znajdujące się w południowo - zachodniej części inwestycji przedstawiono na fotografii nr 6 Fot. 5 Fragment kompleksu leśnego wchodzącego w skład Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Str. 28

29 Fot. 6 Wyspowe zakrzaczenia znajdujące się w południowo - zachodniej części analizowanego obszaru Awifauna Ornitofauna W celu określenia liczebności oraz składu gatunkowego ornitofauny przeprowadzono roczny monitoring obejmujący bezpośredni teren lokalizacji turbin oraz 2 kilometrowy bufor (październik 2010 roku wrzesień 2011 roku). Wyniki badań otrzymano po przeprowadzeniu obserwacji na dwóch transektach, trzech punktach, dwóch powierzchniach Monitoringu Pospolitych Patków Lęgowych (MPPL) a także buforze. W ramach monitoringu przeprowadzono 33 kontrole obejmujące pięć sezonów fenologicznych oraz dwie w zakresie MPPL. Badania rozpoczęto od wykonania sześciu obserwacji podczas migracji jesiennych, następnie przeprowadzono sześć kontroli podczas zimowania, siedem wizyt w okresie migracji wiosennych, po sześć kontroli w sezonie lęgowym i dyspersji polęgowej. W celu dokładnego oszacowania liczebności ptaków w trakcie przelotów wyniki uzupełniono dodatkowo o trzy kontrole przeprowadzone we wrześniu 2011 roku. Przyjmując początkowe założenia inwestycji badaniami objęto tereny leżące zarówno po północnej jak i południowej stronie od zabudowań miejscowości Str. 29

30 Zimnodół. W obecnym kształcie inwestycji Inwestor zaplanował budowę i eksploatację trzech turbin wiatrowych na terenach zlokalizowanych po południowej stronie. W związku z powyższym transekt 2, punkty 2 i 3 oraz MPPL 2 są reprezentatywne dla ornitofauny występującej na badanym terenie. Listę gatunków stwierdzonych podczas obserwacji terenu Elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz oraz jej buforu przestawiono w tabeli nr 2 Tab. 2 Systematyczna lista awifauny okolic miejscowości Zimnodół w gm. Olkusz Roczny monitoring ornitologiczny przeprowadzony na terenie planowanej elektrowni wiatrowej. Str. 30

31 Lp. Gatunek Stan ochronny Polska populacja Status nazwa polska nazwa łacińska PCKZ DP SPEC (pary) 1. łabędź niemy Cygnus olor P - - Non-SPECE * 2. gęś zbożowa Anser fabalis P - - Non- SPECEW - 3. gęś białoczelna Anser albiforns P - - Non-SPEC - 4. gęgawa Anser anser P - - Non-SPEC * 5. krzyżówka Anas platyrhynchos P - - Non-SPEC * 6. płaskonos Anas clypeata P - - SPEC * 7. kuropatwa Perix perdix L C, P, Z - - SPEC przepiórka Coturnix coturnix L B, P, Z - - SPEC bażant Phasianus colchicus L B, P, Z - - Non-SPEC czapla siwa Ardea cinerea Z, P - - Non-SPEC * 11. bocian biały Ciconia ciconia P - + SPEC * 12. trzmielojad Pernis apivorus P - + Non-SPECE * 13. błotniak stawowy Circus aeruginosus P - + Non-SPEC * 14. błotniak zbożowy Circus cyaneus P VU + SPEC 3 obecnie prn. wyginął* 15. błotniak łąkowy Circus pygargus P + Non-SPECE * 16. jastrząb Accipiter gentilis L B, P, Z - - Non-SPEC * 17. krogulec Accipiter nisus L C, P, Z - - Non-SPEC * 18. myszołów Buteo buteo L C, P, Z - - Non-SPEC * 19. myszołów włochaty Buteo lagopus N, Z - - Non-SPEC pustułka Falco tinnunculus L C, N, Z - - SPEC * 21. drzemlik Falco columbarius N, Z - + Non-SPEC kobuz Falco subbuteo NL, P - - Non-SPEC * 23. kokoszka Gallinula chloropus PN - - Non-SPEC * 24. łyska Fulica atra PN - - Non-SPEC * 25. żuraw Grus grus P - + SPEC * 26. siewka złota Pluvialis aplicaria P EXP + Non-SPECE czajka Vanellus vanellus P - - SPEC * 28. kulik wielki Naumenius arquata P VU - SPEC * 29. samotnik Tringa ochropus PN _ Non-SPEC * 30. łęczak Tringa glareola PN CR + SPEC 3 0-1* 31. brodziec piskliwy Actitis hypoleucos PN - - SPEC * 32. śmieszka Larus ridibundus P - - Non-SPECE * 33. mewa duża Larus sp P - - Non-SPECE L. Str. 31

32 nierozpoznana cachinnans/argentatus. argentatus* L. cachinnans* 34. gołąb miejski/ Columbia livia forma urbana/ gołąb domowy Columba livia forma domestica NL - - Non-SPEC siniak Columba oenas P - - Non-SPECE * 36. grzywacz Columba palumbus L C, P, Z - - Non-SPECE sierpówka Streptopelia decaocto L C, P, Z - - Non-SPEC turkawka Streptopelia turtur L A - - SPEC kukułka Cuculus canorus L A - - Non-SPEC puszczyk Strix aluco L A - - Non-SPECE uszatka Asio otus L C, Z - - Non-SPEC uszatka błotna Asio flammeus P VU + SPEC * 43. jerzyk Apus apus L C, P - - Non-SPEC dudek Upupa epops L B, P - - SPEC * 45. krętogłów Junx torquilla L A, P - - SPEC * 46. dzięcioł zielony Picus viridis L A - - SPEC * 47. dzięcioł czarny Dryocopus martius L B, Z - + Non-SPEC * 48. dzięcioł duży Dendrocopos major L C, Z - - Non-SPEC dzięcioł białoszyi Dendrocopos syriacus L A, Z - + Non-SPECE * 50. dzięcioł średni Dendrocopos medius L B - + Non-SPECE * 51. dzięciołek Dendrocopos minor L A, Z - - Non-SPEC lerka Lullula arborea L B, P - + SPEC skowronek Alauda arvensis L C, N - - SPEC górniczek Eremophila alpestris P, N - - Non-SPEC dymówka Hirundo rustica L C, P - - SPEC oknówka Delichon urbicum L C, P - - SPEC świergotek polny Anthus campestris L B - + SPEC * 58. świergotek drzewny Anthus trivialis L C, P - - Non-SPEC świergotek łąkowy Anthus pratensis L B, P - - Non-SPEC świergotek Non-SPEC Anthus cervius P - - rdzawogardły pliszka żółta Motacilla flava L A, P - - Non-SPEC pliszka siwa Motacilla alba L A, P, Non-SPEC - - Z jemiołuszka Bombycilla garullus P, Z - - Non-SPEC strzyżyk Troglodytes troglodytes L B, P, Z - - Non-SPEC pokrzywnica Prunella modularis L A, Z - - Non-SPECE rudzik Erithacus rubecula L C, Z - - Non-SPECE kopciuszek Phoenicurus ochruros L C, P - - Non-SPEC Str. 32

33 68. pleszka Phoenicurus phoenicurus L A - - SPEC pokląskwa Saxicola rubetra L C, P - - Non-SPECE kląskawka Saxicola rubicola L C, P - - Non-SPEC białorzytka Oenanthe oenanthe L B, P - - SPEC kos Turdus merula L C, P, Z - - Non-SPECE kwiczoł Turdus pilaris L C, P, Non- - - Z SPECW L C, P, 74. śpiewak Turdus philomelos Z - - Non-SPECE droździk Turdus iliacus P, Z - - Non- SPECEW paszkot Turdus viscivorus L B, P, Z - - Non-SPECE zaganiacz Hippolais icterina L B, P - - Non-SPEC jarzębatka Sylvia nisoria L B - + Non-SPECE * 79. piegża Sylvia curruca L C, P - - Non-SPEC cierniówka Sylvia communis L B, P - - Non-SPECE gajówka Sylvia borin L A - - Non-SPECE kapturka Sylvia atricailla L C, P - - Non-SPECE świstunka leśna Phylloscopus sibilatrix L B, P - - SPEC pierwiosnek Phylloscopus collybita L B, P - - Non-SPEC piecuszek Phylloscopus trochilus L B, P - - Non-SPEC mysikrólik Regulus regulus L B, P, Z - - Non-SPECE zniczek Regulus ignicapilla P, Z - - Non-SPECE muchołówka szara Muscicapa striata L C, P - - SPEC muchołówka mała Ficedula parva P - + Non-SPEC * 90. muchołówka - Ficedula albicollis L A białoszyja + Non-SPECE * 91. muchołówka - Ficedula hypoleuca L C, P żałobna - Non-SPECE raniuszek Aegithalos caudatus L B, P, - Z - Non-SPEC modraszka Cyanistes caeruleus L C, P, - Z - Non-SPECE bogatka Parus major L C, P, - Z - Non-SPEC czubatka Lophophanes cristatus L B, P, - Z - SPEC sosnówka Periparus ater L B, P, - Z - Non-SPEC czarnogłówka Poecile montanus L A, P, - - Non-SPEC Str. 33

34 Z 98. sikora uboga Poecile palustris L B, P, - Z - SPEC kowalik Sitta europaea L C, P, - Z - Non-SPEC pełzacz leśny Certhia familiaris L B, P, - Z - Non-SPEC pełzacz ogrodowy Certhia brachydactyla L A, P - - Non-SPECE wilga Oriolus oriolus L B - - Non-SPEC gąsiorek Lanius collurio L C, P - + SPEC * 104. srokosz Lanius excubitor L B, P, - Z - SPEC sójka Garrulus glandarius L B, P, - Z - Non-SPEC sroka Pica pica L C, P, - Z - Non-SPEC kawka Corvus monedula L C, P, - Z - Non-SPECE gawron Corvus frugilegus L C, P, Z - - Non-SPEC wrona siwa Corvus corone L C, P, Z - - Non-SPEC kruk Corvus corax L C, P, Z - - Non-SPEC szpak Sturns vulgaris L C, P, Z - - SPEC wróbel Passer domesticus L C, P, Z - - SPEC mazurek Passer montanus L C, P, Z - SPEC zięba Fringilla coelebs L C, P, Z - - Non-SPECE jer Fringilla montifringilla P, Z - - Non-SPEC kulczyk Serinus serinus L B, P - - Non-SPECE dzwoniec Chloris chloris L C, P, Z - - Non-SPECE szczygieł Carduelis carduelis L B, P, Z - - Non-SPEC czyż Carduelis spinus P, Z - - Non-SPECE makolągwa Carduelis cannabina L C, P, Z - - SPEC rzepołuch Carduelis flavirostris P, Z - - Non-SPEC czeczotka Carduelis flammea Z LC - Non-SPEC Str. 34

35 123. gil Pyrrhula pyrrhula P, Z - - Non-SPEC grubodziób Coccothraustes coccothraustes L C, P, Z - - Non-SPEC śnieguła Plectrophenax nivalis Z - - Non-SPEC trznadel Emberiza citrinella L C, P, Z - - Non-SPECE potrzeszcz Emberiza calandra L C, P, Z - - SPEC Monitoring wykazał obecność 127 gatunków ptaków. Stwierdzono 86 gatunków o różnym statusie lęgowym (począwszy od pewnych lęgowisk, poprzez prawdopodobnie występujące oraz możliwe), 20 gatunków ptaków wodno błotnych, 6 gatunków drapieżnych oraz 11 gatunków wróblowatych. Na terenie planowanej farmy wiatrowej, a także w buforze odnotowano obecność 46 gatunków kluczowych uwzględnionych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, wymienionych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz określonych jako gatunki o niekorzystnym statusie w Europie SPEC 1-3. W celu dostarczenia informacji o pospolitych ptakach lęgowych zamieszkujących reprezentatywne siedliska w zasięgu elektrowni wiatrowej przeprowadzono badania w dwóch kwadratach w ramach monitoringu MPPL (kontrole roku oraz roku). Podczas prac terenowych w kwadracie MPPL 2 stwierdzono obecność 38 gatunków. W stosunku do powierzchni MPPL 1 liczba gatunków jest większa o 3. Skład gatunkowy stwierdzony na terenie obydwu powierzchni badawczych różni się od siebie. Monitoringiem objęto także gatunki rzadkie i średnioliczne oraz kluczowe pokrywając badaniami zarówno obszar farmy jak i jej buforu. Ze względu na brak zbiorników wód powierzchniowych nie stwierdzono obecności gatunków wodno błotnych. Przeprowadzone kontrole wykazały występowanie 4 gatunków ptaków drapieżnych, 8 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 2 gatunków z rodziny krukowatych oraz 20 pozostałych gatunków kluczowych. Zebrany materiał badawczy pozwala jasno stwierdzić, iż na terenie nie zaobserwowano gatunków objętych strefową ochroną miejsc gniazdowania. Szczegółowy wykaz stwierdzonych osobników wraz z mapami ich rozmieszczenia zawarto w Raporcie z monitoringu ornitologicznego przeprowadzonego na terenie planowanej Elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz. Str. 35

36 Zestawienie wyników kontroli przeprowadzonych podczas rocznego monitoringu ornitologicznego na terenie miejscowości Zimnodół gmina Olkusz zamieszczono w tabeli nr 3 Str. 36

37 Tab. 3 Zestawienie wyników kontroli przeprowadzonych podczas rocznego monitoringu ornitologicznego na terenie miejscowości Zimnodół gmina Olkusz 12 Obszar badań Okres fenologiczny Zimowanie Migracje wiosenne Sezon lęgowy Dyspesja polęgowa Migracje jesienne Transekt 1 32 gatunki o łącznej liczbie 433 osobników, w tym: 6 gatunków kluczowych, 9 gatunków ptaków drapieżnych. 57 gatunków o łącznej liczbie 917 osobników, w tym: 16 gatunków kluczowych, 9 gatunków ptaków drapieżnych. Przewaga osobników Przewaga osobników stacjonarnych, oraz poniżej stacjonarnych, oraz pracy rotora. Średnio poniżej pracy rotora. stwierdzono 72,2 os./ 1 km Średnio stwierdzono transektu 39,7 os./ 1 km transektu 63 gatunki o łącznej liczbie 1270 osobników, w tym: 18 gatunków kluczowych, 4 gatunków ptaków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnych, oraz poniżej 46 gatunków o łącznej liczbie 928 osobników, w tym: 11 gatunków kluczowych, 2 gatunków ptaków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnych, 46 gatunków o łącznej liczbie 1633 osobniki, w tym: 16 gatunków kluczowych, 7 gatunków ptaków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnyc oraz poniżej h. Średnio pracy rotora. pracy rotora. stwierdzono 12 Opracowanie własne na podstawie: Roczny monitoring ornitologiczny przeprowadzony na terenie planowanej elektrowni wiatrowej.

38 Średnio Średnio 55,3 os./ 1 stwierdzono stwierdzono 56,2 km transektu 64,15 os./ 1 km os./ 1 km transektu transektu Transekt 2 46 gatunków o łącznej liczbie 933 osobników, w 57 gatunków o łącznej liczbie 1350 osobników, w tym: 71 gatunków o łącznej liczbie 2358 osobników, w 55 gatunków o łącznej liczbie 1285 osobników, w 76 gatunków o łącznej liczbie 2764 tym: 15 gatunków tym: tym: osobników, w tym: 11 gatunków kluczowych, 23 gatunków 17 gatunków 24 gatunków kluczowych, 3 gatunków ptaków kluczowych, kluczowych, kluczowych, 15 gatunków ptaków drapieżnych. 4 gatunków 1 gatunek ptaków 7 gatunków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnych, oraz poniżej pracy rotora. Średnio stwierdzono 165 os./ 1 km transektu Przewaga osobników stacjonarnych, oraz poniżej pracy rotora. Średnio stwierdzono 42,8 os./ 1 km transektu ptaków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnych, oraz poniżej drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnych. Średnio stwierdzono 57,1 ptaków drapieżnych. Przewaga osobników stacjonarnyc h oraz pracy rotora. os./ 1 km przemieszcz Średnio transektu ających się stwierdzono w strefie

39 87,35 os./ 1 km poniżej transektu pracy rotora. Średnio stwierdzono 68,3 os./ 1 km transektu Punkt 1 33 gatunki o łącznej liczbie 43 gatunki o łącznej liczbie 51 gatunków o łącznej 35 gatunków o łącznej 50 gatunków o 858 osobników, w tym: 1066 osobników, w tym: liczbie 824 osobników, w liczbie 1328 osobników, w łącznej liczbie gatunków 12 gatunków tym: tym: osobników, w tym: kluczowych, kluczowych, 14 gatunków 14 gatunków 16 gatunków 5 gatunków ptaków 4 gatunków ptaków kluczowych, kluczowych, kluczowych, drapieżnych. drapieżnych. 4 gatunków 3 gatunków 8 gatunków Przewaga osobników przemieszczających się Przewaga osobników przemieszczających się poniżej ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. poniżej pracy rotora. Średnio pracy rotora. Średnio Przewaga osobników Przewaga osobników Przewaga osobników stwierdzono 143 os./ 1 h stwierdzono 152,3 os./ 1 h stacjonarnych oraz stacjonarnych oraz stacjonarnych oraz obserwacji obserwacji przemieszczających się przemieszczających się przemieszczających poniżej pracy rotora. poniżej pracy rotora. się poniżej pracy Średnio stwierdzono 137 Średnio stwierdzono 265 rotora. Średnio

40 os./ 1 h obserwacji os./ 1 h obserwacji stwierdzono 172 os./ 1 h obserwacji Punkt 2 32 gatunki o łącznej liczbie 56 gatunków o łącznej liczbie 52 gatunki o łącznej 32 gatunki o łącznej 54 gatunki o łącznej 531 osobników, w tym: 1393 osobników, w tym: liczbie 788 osobników, w liczbie 1017 osobników, w liczbie 2123 osobniki, 8 gatunków 15 gatunków tym: tym: w tym: kluczowych, kluczowych, 14 gatunków 11 gatunków 18 gatunków 4 gatunków ptaków 5 gatunków ptaków kluczowych, kluczowych, kluczowych, drapieżnych. drapieżnych. 5 gatunków 2 gatunków 7 gatunków Przewaga stacjonarnych. osobników Średnio Przewaga osobników zaobserwowanych na pułapie ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. stwierdzono 88 os./ 1 h poniżej pracy rotora. Średnio Przewaga osobników Przewaga osobników Przewaga osobników obserwacji. stwierdzono 199 os./ 1 h stacjonarnych oraz zaobserwowanych na stacjonarnych oraz obserwacji przemieszczających się pułapie poniżej pracy przemieszczających poniżej pracy rotora. rotora. Średnio się poniżej pracy Średnio stwierdzono 131 stwierdzono 203 os./ 1 h rotora. Średnio os./ 1 h obserwacji obserwacji. stwierdzono 236 os./ 1 h obserwacji Punkt 3 23 gatunki o łącznej liczbie 858 osobników, w tym: 46 gatunków o łącznej liczbie 1032 osobników, w tym: 36 gatunków o łącznej liczbie 390 osobników, w 32 gatunków o łącznej liczbie 659 osobników, w 46 gatunków o łącznej liczbie gatunków 13 gatunków tym: tym: osobników, w tym:

41 kluczowych, kluczowych, 10 gatunków 12 gatunków 13 gatunków 4 gatunków ptaków 5 gatunków ptaków kluczowych, kluczowych, kluczowych, drapieżnych. drapieżnych. 4 gatunków 4 gatunków 7 gatunków Przewaga stacjonarnych osobników oraz Przewaga stacjonarnych. osobników Średnio ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. ptaków drapieżnych. przemieszczających się stwierdzono 147,4 os./ 1 h Przewaga osobników Przewaga osobników Przewaga osobników poniżej pracy rotora. Średnio obserwacji przemieszczających się zaobserwowanych na stacjonarnych oraz stwierdzono 97 os./ 1 h poniżej pracy rotora. pułapie poniżej pracy przemieszczających obserwacji Średnio stwierdzono 65 rotora. Średnio się poniżej pracy os./ 1 h obserwacji stwierdzono 132 os./ 1 h rotora. Średnio obserwacji stwierdzono 154 os./ 1 h obserwacji

42 Przeprowadzony roczny przedinwestycyjny monitoring ornitologiczny, a także uwzględnione dane literaturowe jasno wskazują, iż uzyskane indeksy aktywności wykorzystania przestrzeni powietrznej przez ptaki nie są wysokie w skali kraju. Wyniki migracji jesiennej oraz wiosennej ukazują, iż przez teren planowanej elektrowni wiatrowej nie przebiegają szlaki przelotu, a także lokalne korytarze migracyjne. Specyfika rolniczego krajobrazu, przy braku zbiorników wodnych warunkuje występowanie gatunków pospolitych w skali kraju oraz Europy. Badania ornitologiczne wykazały, iż teren nie jest intensywnie wykorzystywany przez gatunki uznawane za charakteryzujące się ponadprzeciętnym ryzykiem kolizji z siłowniami wiatrowymi. Na terenie planowanej elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz, podczas rocznego monitoringu stwierdzono obecność 39 gatunków kluczowych (Kuropatwa, Pustułka, Drzemlik, Dzięcioł czarny, Dzięcioł białoszyi, Czubatka, Sikora uboga, Srokosz, Szpak, Wróbel, Mazurek, Makolągwa, Czeczotka, Potrzeszcz, Trzmielojad, Czajka, Lerka, Skowronek, Dymówka, Oknówka, Świstunka leśna, Pleszka, Błotniak zbożowy, Błotniak stawowy, Żuraw, Siewka złota, Białorzytka, Płaskonos, Przepiórka, Bocian biały, Dudek, Krętogłów, Świergotek polny, Piegża, Jarzębatka, Muchołówka szara, Gąsiorek, Kulik wielki, Siewka złota) Chiropterofauna W celu dokładnego określenia stopnia aktywności nietoperzy na terenie planowanej elektrowni wiatrowej zlokalizowanej w miejscowości Zimnodół przeprowadzono roczny monitoring chiropterologiczny obejmujący rejestrację głosów na punktach i transektach. Badania objęły rejestrację głosów nietoperzy na punktach i transektach, a także kontrole miejsc potencjalnych atrakcyjnych pod względem zimowania oraz rozrodu tych ssaków. Dodatkowo transekty podzielono na odcinki funkcjonalne pozwalające na określenie aktywności w danym typie siedlisk. Monitoring przeprowadzono pomiędzy 1 lipca 2011 roku a 30 czerwca 2012 roku. W ciągu trwających badań przeprowadzono weryfikacje potencjalnych miejsc hibernacji nietoperzy (luty, marzec 2012 roku) oraz rozrodu (czerwiec 2012 roku). W związku z trudnościami w dokładnym wyodrębnieniu poszczególnych Str. 42

43 gatunków nietoperzy charakteryzujących się bardzo zbliżonymi sygnałami rejestracyjnymi ujęto je w jedną grupę E/V/N (mroczek Eptesicus sp./mroczek posrebrzany Vespertilio murinus /borowiec Nyctalus sp.). Na obszarze badań w czasie rejestracji głosów nietoperzy stwierdzono następujące gatunki i grupy gatunków: borowiec wielki Nyctalus noctula, nierozróżnione co do gatunku nietoperze z grupy mroczek Eptesicus sp./mroczek posrebrzany Vespertilio murinus /borowiec Nyctalus sp., nietoperze z rodzaju nocek Myotis sp., karlik większy Pipistrellus nathusii, karlik drobny Pipistrellus pygmaeus, karlik malutki Pipistrellus pipistrellus, mopek Barbastella barbastellus. Na badanym obszarze dominowały nocki, które były najczęstsze zarówno na obszarach leśnych, jak i na terenach otwartych. Na obszarach zabudowanych dominowały nietoperze z grupy E/V/N (załącznik Raport z monitoringu chiropterologicznego dla inwestycji Zimnodół, zlokalizowanej w miejscowości Zimnodół w okolicach gminy Olkusz, woj. Małopolskie). Zadaniem przedinwestycyjnego monitoringu chiropterologicznego było określenie potencjalnego oddziaływania planowanej inwestycji na nietoperze w oparciu o wyznaczone indeksy aktywności. W związku z powyższym do określania oddziaływania wybrano gatunki charakteryzujące się bardzo silnym (borowce Nyctalus sp., karliki Pipistrellus sp., mroczek posrebrzany Vespertilio murinus), bądź silnym narażeniem (mroczki Eptesicus sp.). Wyniki przeprowadzonego monitoringu jasno wskazują na silne zróżnicowanie aktywności nietoperzy obserwowane zarówno w skali całego roku jak i przede wszystkim na poszczególnych odcinkach funkcjonalnych traksektów. Najwyższe indeksy aktywności zarejestrowano na odcinkach wyznaczonych na terenie lasów, zadrzewień, granicy lasu oraz na fragmencie transektu łączącego strefę ekotonową Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie ze zwartą zabudową miejscowości Zimnodół (załącznik Raport z monitoringu chiropterologicznego dla inwestycji Zimnodół, zlokalizowanej w miejscowości Zimnodół w okolicach gminy Olkusz, woj. Małopolskie). Badania przeprowadzone na terenie planowanej Elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz wykazały, iż nietoperzami dominującymi są nieoznaczone co do gatunku nocki. Powyższa zależność nie zmienia się zależnie od siedliska. Potencjalne oddziaływanie planowanej inwestycji na nietoperze określono w stosunku do gatunków oznaczonych jako na nie narażone. Str. 43

44 W przypadku nietoperzy najczęściej obserwowanych na terenie inwestycji przekroczenia indeksów aktywności wynoszą jedynie: 6,5 % w stosunku do wszystkich indeksów dla borowca wielkiego, 6,5 % w stosunku do wszystkich indeksów dla grupy E/V/N, 1,5 % w stosunku do wszystkich indeksów dla karlika większego, 18 % w stosunku do wszystkich indeksów dla nocka Myotis sp. Tereny otwarte były w niskim stopniu wykorzystywane przez gatunki kolizyjne nietoperzy. Str. 44

45 3. Opis istniejących w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia form ochrony przyrody, a także obszarów Natura 2000 Planowana inwestycja nie znajduje się na terenie obszarów chronionych zapisami ustawy o ochronie przyrody (Dz. U nr 151 poz. 1220, tekst ujednolicony). Teren inwestycji graniczy z Parkiem Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. Turbiny rozmieszczone są na obszarze wchodzącym w skład otuliny tego Parku. W poniższych podpunktach przedstawiono położenie oraz krótko scharakteryzowano obszary w pobliżu lokalizacji inwestycji, podlegające różnym formom prawnej ochronie przyrody. 3.1 Obszary Natura 2000 Obszar Natura 2000 to stosunkowo nowa forma ochrony przyrody wprowadzona do polskiego prawa w 2004 r., funkcjonująca niezależnie od istniejących dotychczas na danym terenie statusów ochrony. Podstawowym celem tworzenia sieci obszarów chronionych Natura 2000 jest ochrona terenów o największym znaczeniu dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin i zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych. Są to obszary strategiczne dla ochrony różnorodności biologicznej całej Europy. Forma ochrony w obrębie każdego z tych obszarów może być odmienna i wieloraka. Ryciny 9 i 10 ukazują rozmieszczenie najbliższych obszarów Natura 2000 w odniesieniu do lokalizacji planowanej inwestycji. Str. 45

46 Ryc. 9 Obszary Specjalnej Ochrony w promieniu 30 km od inwestycji Opracowania własne Str. 46

47 Dolina Dolnej Skawy PLB120005; odległość 22 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 7081,7 ha. Dolina położona jest na wschodzie mezoregionu Dolina Górnej Wisły, będącego częścią Kotliny Oświęcimskiej, obejmuje fragment doliny Wisły i uchodzącej do niej rzeki Skawy. Ten rozległy obszar zlokalizowany jest w województwie małopolskim na terenie gmin: Wadowice (ok. 100 ha obszaru Natura 2000), Alwernia (ok. 217 ha ), Oświęcim (ok. 248 ha), Zator (ok ha), Spytkowice (ok. 517 ha), Przeciszów (ok. 744,2 ha), Tomice (ok. 747 ha), Babice (ok. 808 ha) oraz Wieprz (ok. 766 ha). W obszarze Dolina Dolnej Skawy znajduje się Obszar Chronionego Krajobrazu Jurajskich Parków Krajobrazowych oraz dwa rezerwaty przyrody: Żaki i Przeciszów. Na przełomie XIII i XIV wieku w dolinie górnej Wisły powstały pierwsze stawy rybne. Były one sukcesywnie rozbudowywane w kolejnych stuleciach. Obecnie na większości z nich prowadzona jest intensywna hodowla karpia, a staw w Zatorze jest jednym z najstarszych stawów karpiowych. Na obszarze tym znajdują się zanikające w siedliskach naturalnych stanowiska orzecha kotewki wodnej i grzybieńczyka wodnego. Obok karpia, będącego głównym gatunkiem hodowlanym, prowadzi się hodowlę lina, jazia, tołpygi, amura oraz karasi, a także ryb drapieżnych. Na obszarze znajdują się także zalane wyrobiska, powstałe na skutek eksploatacji żwiru w tym rejonie. Charakterystyczna dla krajobrazu Doliny Dolnej Skawy jest mozaika pól uprawnych, otwartych wód stawów hodowlanych oraz użytków zielonych. Na wschód od Oświęcimia zachował się płat grądu subkontynentalnego z przewagą starych okazów lipy. Na terenie ostoi stwierdzono występowanie 17 gatunków ptaków (bączek, bąk, błotniak stawowy, bocian biały, czapla nadobna, derkacz, dzięcioł zielonosiwy, gąsiorek, kropiatka, mewa czarnogłowa, podgorzałka, podróżniczek, rybitwa białowąsa, rybitwa czarna, rybitwa zwyczajna, ślepowron, zielonka) wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, z czego liczebność dwóch gatunków spełnia kryteria do uznania obszaru za międzynarodową ostoję ptasią. Ponadto 7 z występujących w ostoi gatunków zostało wymienionych w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt, jako ptaki zagrożone, a odnotowany na tym terenie w sezonie lęgowym gatunek podgorzałki należy do zagrożonych wyginięciem w skali globalnej. Dolina jest jedną z najważniejszych w Polsce ostoi ślepowrona i bączka - gatunków kwalifikujących Dolinę Dolnej Skawy do gamy międzynarodowych ostoi ptasich. Str. 47

48 Fot. 26 Grzybieńczyk wodny (lewo) i Kotewka orzech wodny (prawo) porastające staw Str. 48

49 Ryc. 10 Specjalne Obszary Ochrony w promieniu 30 km od planowanej inwestycji 15 1,2. Buczyny w Szypowicach 3. Ostoja Środkowojurajska 4. Pustynia Błędowska 5, 6, 7 Jaroszowiec 8. Michałowiec 9. Chodów Falniów 10. Pleszczotka 11. Armeria 12. Czerna 13. Dolinki Jurajskie 14. Dolina Prądnika 15. Krzeszowice 16. Wiśliska 17. Rudno 18. Dolina Sanki 19. Rudniańskie Modraszki Kajasówka 20. Dębnicko Tyniecki obszar Łąkowy 21. Skawiński obszar Łąkowy 22. Komorów 15 Opracowanie własne Str. 49

50 Jaroszowiec PLH120006; odległość ok. 6 km od terenu inwestycji; powierzchnia: 584,8 ha. Obszarowa forma ochrony specjalny obszar ochrony siedlisk. Obszar jest usytuowany w północno-zachodniej części Płaskowyżu Ojcowskiego, na wschód od Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i w całości wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Sąsiaduje bezpośrednio z obniżeniem Białej Przemszy. Obszar charakteryzują formy krasowe (jaskinie) oraz liczne buczyny i jaworzyny (na zboczach gór), grądy (w obniżeniach terenu), a także bory sosnowe (na wywłaszczeniach). Brak natomiast wód powierzchniowych w obrębie obszaru. Najwartościowszymi elementami Jaroszowca pod względem przyrodniczym są naturalne lasy bukowe (np. buczyna sudecka, buczyna storczykowa), formy krasowe (np. jaskinia Januszkowa Szczelina) oraz obiekt dydaktyczny (ukazujący poglądowo zależności między budową geologiczną, występującymi na danym terenie glebami, a porastającą je roślinnością). W 99 % obszar pokrywają lasy, zaś pozostały 1% powierzchni to pola uprawne. Siedliska występujące na terenie Jaroszowca to głównie murawy kserotermiczne (szczególnie istotne są te ze stanowiskami storczyków), torfowiska zasadowe (młaki, turzyce i mechowiska), nieudostępnione do zwiedzania części jaskiń, kwaśne oraz żyzne buczyny, ciepłolubne buczyny storczykowe, grądy (środkowoeuropejski i subkontynentalny), a także wapienne ściany skalne ze stanowiskami Potentilletalla caulescentis. Szczególnie istotną rośliną występującą na tym obszarze siedliskowym jest sierpowiec błyszczący gatunek wpisany na listę europejskich gatunków chronionych (Załącznik II Dyrektywy Siedliskowej). Do ptaków występujących na obszarze można zaliczyć dzięcioła czarnego, dzierzbę gąsiorek, skowronka borowego oraz dzięcioła zielonosiwego i pokrzewkę jarzębatą. Liczebność wszystkich wymienionych ptaków na obszarze Jaroszowca kwalifikowana jest jako populacja nieistotna. Na obszarze występuje również nocek duży, którego liczebność nie przekracza 2% w skali kraju. Str. 50

51 Fot. 9 Wapienne ściany skalne ze zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis 16. Dolinki Jurajskie PLH120005; odległość ok. 9 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 886,5 ha. Jest to specjalny obszar objęty Dyrektywą Siedliskową, w skład którego wchodzi 6 rezerwatów leśnych. Obszar mieści się na terenie Monokliny Śląsko Krakowskiej (region geologiczny zbudowany z dwóch dużych kompleksów skalnych). Na Dolinki Jurajskie składa się 11 wyżynnych enklaw zbudowanych z górnojurajskich wapieni, pokrytych warstwą lessu poprzecinanych dolinami potoków. Wyżyny zajęte są głównie przez pola uprawne oraz grądy i bukowiny (porastające także zbocza dolin), w mniejszym zaś stopniu przez bory mieszane, bory olszowe i jaworzynę górską. Z kolei doliny potoków porastają płaty szuwarów oraz turzycowiska, ponadto łąki i pastwiska, a w dolnych partiach zboczy murawy kserotermiczne i zarośla ciepłolubne. Siedliska występujące na terenie Dolinek Jurajskich to murawy kserotermiczne, ekstensywnie użytkowane świeże łąki górskie i niżowe, wapienne ściany skalne ze stanowiskami Potentilletalla caulescentis, torfowiska zasadowe (górskie i nizinne młaki, turzyce i mechowiska), nieudostępnione do zwiedzania jaskinie oraz źródliska wapienne ze stanowiskami Cratoneurion commutati i rumowiska wapienne ze stanowiskami Stipion calamagrostis. Wśród lasów wymienić można grądy (środkowoeuropejski i subkontynentalny), jaworzyny i lasy klonowo lipowe oraz buczyny (kwaśne, żyzne oraz ciepłolubne buczyny storczykowe). Gatunkiem priorytetowym w ramach ochrony siedliskowej roślin w Dolinkach Jurajskich jest obuwik pospolity. Ważne z punktu widzenia ochrony gatunkowej ssaki to nocek duży, orzęsiony, łydkowłosy oraz Bechsteina, a także podkowiec mały. Wśród płazów wyróżnia się natomiast kumaka nizinnego i traszkę 16 Str. 51

52 grzebieniastą. Do ptaków występujących na obszarze można zaliczyć dzięcioła czarnego i zielonosiwego, dzierzbę gąsiorek, puszczyka uralskiego, bociana czarnego oraz muchówkę małą i białoszyją. Fot. 10 Dolinki Jurajskie 17. Michałowiec PLH120011; odległość ok. 10 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia 20,4 ha. ostoja zlokalizowana jest w gminie Trzyciąż, powiat olkuski, województwo małopolskie. Obszar położony jest na Wyżynie Olkuskiej i znajduje się w całości w zasięgu ochrony Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd (powierzchnia ha) oraz w prawie 60% zasięgu Rezerwatu przyrody Michałowiec (powierzchnia 12,12 ha). Ponad 95% pokrycia terenu stanowią ciepłolubne buczyny storczykowe, będące siedliskiem dla obuwika pospolitego, posiadającego tu jedno z najokazalszych stanowisk w Polsce. Pozostały teren ostoi stanowią natomiast buczyny kwaśne. Pozostałe gatunki roślin chronionych występujących na tym terenie to wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, kruszczyk szerokolistny i rdzawoczerwony oraz marzanka wonna. Obszar porastają w większości (78% pokrycia) lasy liściaste, pozostałe 22% to lasy iglaste. Lesiste wzgórze 17 Str. 52

53 otaczają pola uprawne. Nie stwierdza się natomiast występowania na terenie Michałowca jakichkolwiek chronionych gatunków ptaków czy innych zwierząt. Fot. 11 Obuwik pospolity 18. Armeria PLH120091; odległość ok. 10 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 7,4 ha. Obszar objęty specjalną ochroną siedliskową, obejmujący tereny pogórnicze w okolicach Olkusza. W sąsiedztwie ostoi znajdują się Zakłady Górniczo Hutnicze Bolesław oraz największa w Polsce huta cynku w Bukownie. W rejonie uprzednio prowadzone były prace wydobywcze galeny, galmanu oraz limonitu. Część obszaru zrekultywowano w ostatniej dekadzie XX wieku (wypełniono odkrywki, nawieziono wierzchnią warstwę gleby i posadzono tam brzozy, modrzewie, sosny oraz oliwniki i rokitniki), część natomiast pozostała w niezmienionym stanie pogórniczym,. Gleby terenie mają odczyn obojętny ( ph w granicach 7,0 7,6), natomiast efekty działań rekultywacyjnych widoczne są m.in. w zawartości metali w wierzchniej warstwie gleb: stężenie cynku na poziomie 8% i ołowiu 1% dla terenów intensywnie eksploatowanych górniczo, nie poddanych następnie rekultywacji oraz 1% dla cynku i 0,3% dla ołowiu w przypadku terenów poddanych rekultywacji. Obszar w około 70% pokryty jest murawami galmanowymi z Violetalia calaminariae (85 % pokrycia), wymienionymi w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG (ochrona tego typu siedliska była podstawą do ustanowienia obszaru Natura 2000 Armeria). Na obszarze nie występują żadne gatunki z królestwa zwierząt, podlegające ochronie prawnej Str. 53

54 Fot. 12 Murawy galmanowe na terenie Armerii 19. Pleszczotka PLH120092; odległość ok. 11 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 4,9 ha. Użytek ekologiczny Biscutella został utworzony w celu ochrony siedlisk roślinności należącej do tego rodzaju (Pleszczotka). Obszar obejmuje fragment terenu wykorzystywanego górniczo. Obecnie na terenie ostoi siedliskowej znajdują się odpady skalne pochodzące z sąsiedniej odkrywki cynku i ołowiu Bolesław. Wierzchnia warstwa gleby jest płytka i szkieletowa, a jej odczyn zasadowy. Charakteryzuje się ponadto dużym zróżnicowaniem i wysokimi stężeniami metali ciężkich 5 % dla cynku, 0,4 % dla ołowiu i 0,03 % dla kadmu. Hałda jest silnie nasłoneczniona, z małą zawartością materii organicznej i wilgoci. Teren nie został dotąd poddany rekultywacji, a rozwój szaty roślinnej był ograniczany początkowo przez wypas bydła (głównie kóz) do lat 50-tych XX wieku, a następnie przez wysokie emisje pyłów metali ciężkich oraz gazów spalinowych. Kiedyś sporadycznie występujące krzewy i drzewa, obecnie zaczynają stanowić coraz większy odsetek pokrycia terenu, stwarzając tym samym potencjalne zagrożenie dla muraw poprzez ich zarastanie. Siedliska leśne (głównie sosna) pokrywają aktualnie teren w 2%, pozostała część obszaru to zwałowiska i hałdy zasiedlane przez murawy galmanowe, stanowiące prawie 82% pokrycia terenu Str. 54

55 Fot. 13 Pleszczotka górska 20. Pustynia Błędowska PLH120014; odległość ok. 13 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: ha. Obszar znajduje się na wschodnim skraju Wyżyny Śląskiej i jest otoczony wapiennymi pagórkami jurajskimi. Obszar obejmuje użytek ekologiczny Pustynia Błędowska, sam natomiast jest w całości położony na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Na obrzeżach pustyni znajdują się pozostałości poniemieckich bunkrów z czasów II wojny światowej. Specyfiką omawianego obszaru jest występowanie na nim czwartorzędowych piasków w formie wydm charakterystycznych dla krajobrazu pustynnego. Powstanie Pustyni sięga XIII wieku i jest związane z intensywnym karczowaniem lasów na tym terenie, który następnie podlegał silnym procesom erozji wietrznej. Uruchomiło to piaski na terenach zrębów zupełnych, tworząc tym samym ogromny obszar pustynny. W okresie powojennym teren był użytkowany jako poligon. Rozwój roślinności na tym terenie nastąpił stosunkowo niedawno. Pyły przemysłowe opadające na piaski w tym rejonie w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat użyźniły glebę, stwarzając warunki do rozwoju flory na tym terenie. Aktualnie teren jest płaski (deniwelacja 23 m) i piaszczysty, a przeważającą formą roślinną są siedliska łąkowe i zaroślowe stanowiące 50 % pokrycia terenu. Lasy iglaste stanowią około 30%, zaś mieszane zaledwie 2% pokrycia powierzchni 20 Str. 55

56 terenu. Siedliska ciepłolubnych, śródlądowych muraw napiaskowych stanowią 25% pokrycia roślinnością. Z kolei wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi około 12%, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe oraz bory i lasy bagienne odpowiednio około 1,20% i 0,25% pokrycia. Ten unikatowy w skali europejskiej ekosystem śródlądowy jest zamieszkiwany przez następujące populacje ptaków: zimorodek zwyczajny, świergotek polny, lelek kozodój (nocny), trznadel ortolan, dzierzba gąsiorek, skowronek borowy, trzmielojad, pokrzewka jarzębata oraz dzięcioł białogrzbiety, średni, białoszyi i czarny. Spośród pozostałej fauny na uwagę zasługuje padalec zwyczajny, gniewosz plamisty, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna oraz zaskroniec zwyczajny i żmija zygzakowata. Fot.14 Pustynia Błędowska 21. Ostoja Środkowojurajska PLH240009; odległość ok. 16 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 5767,5 ha. Obszar w większości znajduje się na terenie województwa śląskiego, natomiast 33% powierzchni zlokalizowane jest w małopolsce. Znaczna część obszaru znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Ostoja zlokalizowana jest w środkowej części Jury Krakowsko - Częstochowskiej i obejmuje 21 Str. 56

57 łagodne wzniesienia skał jurajskich, poprzecinane dolinami. Sieć rzeczna jest słabo wykształcona, a źródła występują nieliczne. Łagodne wzniesienia i doliny pochodzenia erozyjno - denudacyjnego są urozmaicone licznymi ostańcami wapiennymi, które otoczone są murawami kserotermicznymi, a często i lasami liściastymi (głównie buczynami i jaworzynami górskimi będącymi siedliskiem dla ośmiu gatunków zwierząt i roślin z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej). W tutejszych skałach wapiennych występują liczne jaskinie z bogatą szatą naciekową, stanowiące jednocześnie miejsce zimowania nietoperzy, w tym nocka łydkowłosego i dużego oraz podkowca małego. Liczebność populacji tych gatunków w skali kraju nie przekracza 2%. Występują tu również gacek brunatny oraz nocek wąsatek. Fot. 15 Ostoja Środkowojurajska 22 Dolina Prądnika PLH120004; odległość ok. 11 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 2160,9 ha. Obszar w całości znajduje się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego i obejmuje swym zasięgiem doliny Prądnika i Sąspówki. Zbudowane ze skał wapiennych. Ze względu na działanie procesów erozyjnych powszechnie występują tam 22 Str. 57

58 formy krasowe (m.in. ok. 300 jaskiń), charakterystyczne dla krajobrazu całej Jury Krakowsko Częstochowskiej. Szata roślinna odzwierciedla zróżnicowanie obszaru pod względem występujących na terenie ostoi typów siedlisk wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Dominują grądy środkowoeuropejskie i subkontynentalne (około 28,5 % pokrycia) oraz żyzne buczyny (niecałe 26 %). Po kilka procent w pokryciu terenu stanowią kwaśne buczyny, niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie oraz murawy kserotermiczne, pozostałe siedliska zajmują znikomą powierzchni. Rośliny wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG i występujące w Dolinie Prądnika to widłoząb zielony i obuwik pospolity. Strome zbocza i skały są pokryte przez ciepłolubne zarośla i murawy kserotermiczne oraz wapieniolubne zbiorowiska naskalne. W dolinie rzeki zlokalizowana jest luźna zabudowa, a dominująca roślinność to przede wszystkim łąki mezofilne, pastwiska i flora nadpotokowa. Tereny ostoi zamieszkuje kilka gatunków nietoperzy podkowiec mały, mopek zachodni, nocek łydkowłosy, orzęsiony, Bechsteina oraz nocek duży. Ponadto do ssaków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujących na tym terenie należą bóbr europejski oraz wydra europejska, natomiast spośród płazów traszka grzebieniasta, a z bezkręgowców czerwończyk nieparek i pachnąca dębowa. Nie stwierdzono występowania na tym obszarze istotnych pod względem przyrodniczym gatunków ptaków. Str. 58

59 Fot. 16 Dolina Prądnika 23 Czerna PLH120034; odległość ok. 6 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 76,4 ha. Ostoja położona jest na Wyżynie Olkuskiej, na północ od wsi Krzeszowice. Walorem poza przyrodniczym tego obszaru jest zabytkowy klasztor z XVII wieku wznoszący się tuż nad doliną Eliaszówki. Do bramy klasztoru prowadzi aleja sędziwych drzew. Na terenie ostoi stwierdzono 3 gatunki nietoperzy z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Występujące gatunki to: nocek duży i orzęsiony oraz kolonia rozrodcza podkowca małego. Poza wymienionymi, na obszarze Czerna występują także gacek szary oraz mroczek późny. Dominującym typem siedlisk są lasy liściaste, stanowiące ok. 81 % pokrycia terenu, a wśród nich typem siedliska wymienionym w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG i występującym na terenie Czerny są żyzne buczyny, stanowiące około 14 % pokrycia terenu. Pozostały obszar to siedliska rolnicze (około 14 %) i tereny zurbanizowane (około 5 %) Str. 59

60 Fot. 17 Fragment przykładowej kolonii nocka dużego 24. Chodów Falniów PLH120063; odległość 28 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 7,3 ha. Ostoja położona jest w powiecie miechowskim, na pograniczu gmin Charsznica i Miechów, miedzy miejscowościami Chodów a Falniów. Obszar rozciąga się na wąskim zboczu, w zachodniej części Wyżyny Miechowskiej i jest pokryty płytkimi glebami darniowo węglanowymi, między intensywnie użytkowanymi polami uprawnymi głównie kapusty i pszenicy. Całość obszaru jest pokryta murawami kserotermicznymi (ważny typ siedliska, wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej), głównie z zespołu omanu wąskolistnego. Na terenie nie występują żadne gatunki z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Notuje się natomiast występowanie licznych stanowisk roślin objętych innymi formami ochrony (między innymi storczyka kukawki, podkolana białego, gółki długoostrogowej, kruszczyka rdzawoczerwonego, zawileca wielkokwiatowego, astra gawędki, dzwonka syberyjskiego, dziewięćsiła bezłodygowy, ostrożeń panoński) Str. 60

61 Fot. 18 Storczyk Kukawka i Podkolan biały 25 Krzeszowice PLH120044; odległość 10 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 39,8 ha. Obszar rozciąga się w południowej części Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej, na obszarze Rowu Krzeszowickiego. Obejmuje kościół pw. Św. Marcina Biskupa w Krzeszowicach wraz z sąsiednimi terenami zielonymi - Parkiem Bogackiego, parkiem przylegającym do Ośrodka Rehabilitacji Narządów Ruchu oraz zespołem parkowo - pałacowy i tak zwane Stare Planty wzdłuż rzeki Krzeszówka. Neogotycki kościół z początku XIX wieku na terenie ostoi jest jednocześnie miejscem bytowania nietoperzy drugiej co do wielkości kolonii rozrodczej nocka orzęsionego w Polsce (280 osobników w 2009 roku) oraz kolonii nocka dużego. Oba gatunki są wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej i w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Obok kościoła biegnie lokalna droga i płynie niewielka rzeka Krzeszówka Str. 61

62 Fot. 19 Nocek orzęsiony 26. Dolina Sanki PLH120059; odległość 18 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 22,5 ha. Obszar obejmuje fragment doliny potoku Sanka mieszczący się w gminie Liszki (powiat krakowski) oraz fragment w rezerwacie Dolinka Mnikowska. Teren tego wąskiego pasa łąk i pastwisk porastają płaty łąk trzęślicowych, turzyc i trzciny. Występujące w Dolinie Sanki zimnowilgotne łąki trzęsielicowe zostały wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG, będące siedliskiem dla poczwarówki zwężonej bezkręgowca wymienionego w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Znajduje się tu jedno z kilku jego stanowisk w Małopolsce, populacja jest jednak nieliczna. Pod względem struktury przestrzennej populacja tego ślimaka zajmuje niewielkie płaty siedliska funkcjonując najprawdopodobniej w systemie metapopulacji. Około 5% pokrycia siedlisk ostoi stanowią tereny zurbanizowane, siedliska rolnicze to ponad 50%, natomiast łąki i zarośla stanowią łącznie 36% pokrycia. Pozostałe kilka procent to lasy mieszane. Zabudowa mieszkaniowa i zagrodowa nie występuje jedynie na terenie rezerwatu Str. 62

63 Fot. 20 Poczwarówka zwężona 27. Dębnicko Tyniecki obszar Łąkowy PLH120065; odległość 28 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 282,9 ha. Obszar położony jest w południowo - zachodniej części miasta Kraków, na styku trzech jednostek geomorfologicznych: Pradoliny Wisły, izolowanych zrębów Bramy Krakowskiej oraz Wysoczyzny Krakowskiej. Ze względu na wcześniejsze rolnicze wykorzystywanie terenu obszar przecinają liczne rowy melioracyjne. Po włączeniu tego terenu w granice miasta obszar przestał być wykorzystywany rolniczo i rozpoczęła się sukcesja zarośli głogu, karagany oraz łanów nawłoci i trzcinowisk w wilgotniejszych miejscach. Obecnie w szacie roślinnej przeważają siedliska łąkowe i zaroślowe, lasy liściaste stanowią zaledwie 16%, a siedliska rolnicze 15% pokrycia terenu. Spośród roślin wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG występuje starodub łąkowy i lipiennik Loesela. Ptaki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG i występujące na terenie omawianego obszaru to bączek zwyczajny, bocian czarny i bocian biały, derkacz zwyczajny oraz pokrzewka jarzębata i dzierzba gąsiorek. Płazem wymienionym w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG jest traszka grzebieniasta. Ponadto na terenie ostoi występują 4 gatunki chronionych bezkręgowców, wymienionych w niniejszym załączniku (osiadłe metapopulacje motyli: modraszka teleiusa, nausithous i alcona oraz czerwończyka fioletka). Na terenie obszaru znajdują się także stanowiska skalnika driada (w murawach kserotermicznych) oraz lipiennika Loesela (na skraju zasięgu obszaru) Str. 63

64 Fot. 21 Czerwończyk fioletek 28. Skawiński obszar łąkowy PLH120079; odległość 30 km od terenu inwestycji; powierzchnia: 44,1 ha. Obszar położony jest w 95% w obrębie miasta Kraków, przy jego zachodniej granicy, przylegając jednocześnie do Lasów Tynieckich. Obszar obejmuje zasięgiem głównie łąki, w tym łąki świeże, podmokłe i trzęślicowe będące znakomitym siedliskiem dla wielu gatunków motyli. Występują tu między innymi cztery gatunki motyli z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej: modraszka teleiusa i modraszka nausithous oraz czerwończyka fioletka i czerwończyka nieparka. Skawińskie obszar łąkowe stanowi ważny element sieci obszarów chroniących biotopy tych gatunków i ich wzajemną sieć połączeń w południowej Polsce. Tego rodzaju szata roślinna (trzcinowiska, zakrzaczenia, lasy) stwarza ponadto odpowiednie warunki dla bytowania wielu innych gatunków, głównie ptaków Str. 64

65 Fot. 22 Czerwończyk nieparek 29. Rudniańskie Modraszki Kajasówka PLH120077; odległość 22,5 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 447,2 ha. Na terenie ostoi występują następujące formy ochrony przyrody: Rudniański Park Krajobrazowy (2,4% powierzchni w omawianym obszarze Natura 2000), Tenczyński Park Krajobrazowy (33,0%) oraz Rezerwat leśny Kajasówka (100%). Obszar zlokalizowany jest w południowej części Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej na fragmencie Garbu Terczyńskiego (zrąb tektoniczny). Północna część ostoi zbudowana ze skalistych wapieni górno jurajskich, których strome zbocza porasta murawa kserotermiczna, zaś szczyt las. Siedliska łąkowe i zaroślowe pokrywają około 28%, a lasy (głównie te na szczycie wzniesienia) zajmują nieco ponad 4% powierzchni terenu. Znaczną część obszaru stanowią natomiast tereny rolnicze - pola uprawne oraz łąki i pastwiska. Ważnymi dla Europy typami siedlisk przyrodniczych, wymienionymi w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej są murawy kserotermiczne oraz ekstensywnie użytkowane niżowe i górskie łąki świeże. Obszar został zaproponowany do ochrony w ramach sieci Natura 2000 ze względu na występowanie na tym terenie dobrze zachowanych populacji ważnych gatunków motyli (modraszka telejus i nausitous). Ponadto na łąkach tego 29 Str. 65

66 obszaru występuje czerwończyk fioletek, a w północnej jego części (Rezerwat Kajasówka) znajduje się stanowisko skalnika driady. Fot. 23 Modraszek Telejus 30. Rudno PLH120058; odległość ok. 20 km od terenu inwestycji, powierzchnia: 72,4 ha. Obszar obejmuje swym zasięgiem fragment doliny potoku Rudno na granicy gmin Czernichów i Alwernia. Ważnym dla Europy typem siedlisk przyrodniczych, wymienionym w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, występującym na tym terenie są zmiennowilgotne łąki trzęślicowe. Szatę roślinną obszaru stanowią głównie siedliska nieleśne w tym łąki trzęślicowe z kosaćcem syberyjskim i goryczką wąskolistną oraz związaną z nimi fauną bezkręgowców (między innymi modraszki teleius i modraszki nausitous). Część doliny porastają szuwary w większości trzcinowe oraz zarośla olszy i łąki kośne podsiewane gatunkami szlachetnych traw. W górnej części doliny Rudna znajdują się zbiorniki wodne, pełniące rolę miejsc rozrodu płazów, w tym objętej ochroną traszki grzebieniastej. W części doliny przylegającej do lasów nadleśnictwa Krzeszowice, zlokalizowane jest stanowisko poczwarówki zwężonej, bobra europejskiego i minoga strumieniowego. Są to ważne dla Europy gatunki zwierząt, wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Obszar ma istotne znaczenie dla ochrony poczwarówki zwężonej. Występująca na tym terenie populacja jest nieliczna (nie więcej niż 2% populacji krajowej) i wydaje się być izolowana Str. 66

67 Fot. 24 Bóbr europejski 31. Wiśliska PLH120084; odległość ok. 15 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 48,7 ha. Obszar obejmuje system trzech starorzeczy rzeki Wisły (wiślisko Miejsce, Oko i Krajskie). Zbiorniki są częściowo ze sobą połączone, zaś wislisko Miejsce łączy się z rzeką Wisłą za pomocą rowu. Wszystkie trzy starorzecza są dojrzałymi ekosystemami wodnymi. Są to największe i najlepiej zachowane starorzecza w małopolsce. W Wiśliskach, jak w każdym z typowych zbiorników wodnych można wyróżnić strefowe pasy roślinności w zależności od głębokości (względnie odległości od brzegów). Wody śródlądowe stanowią aż 58% pokrycia siedlisk na tym obszarze. Torfowiska, bagna, roślinność na brzegach wód oraz młaki stanowią około 39%, zaś siedliska rolnicze to zaledwie 3% pokrycia. Zbiorowiska roślin wodnych (zarówno pływających, jak i zanurzonych) są dobrze wykształcone. Podobnie kształtują się zbiorowiska roślin bagiennych (pasy szuwarów). Powierzchnia tego siedliska równa się powierzchni strefy przybrzeżnej zarośniętej roślinnością szuwarową, helofitami, elodeidami (tak zwany fitolitoral). Najlepiej rozwinięty fitolitoral posiada wiślisko Miejsce (stanowi on około 70% powierzchni tego starorzecza). Fitolitorale w wiślisku Krajskim i wislisku Oko są nieco słabiej rozwinięte i stanowią odpowiednio 50% i 40% ich powierzchni. Obszar tych dobrze zachowanych starorzeczy został objęty ochroną ze względu na występowanie na nim bogatej 31 Str. 67

68 roślinności wodnej, która jest globalnie uznawana za zagrożoną, a nawet ginącą. Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion są ważnymi dla Europy siedliskami przyrodniczymi wymienionymi w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. Z ważniejszych gatunków roślin występujących na tym terenie można wymienić grzybienie białe, grążel żółty, rdestnicę połyskującą oraz rdestnicę stępioną i wywłócznika kłosowego. Bliskie sąsiedztwo innych zbiorników wodnych (przede wszystkim stawów) zapewnia ciągły przepływ genów pomiędzy populacjami. Obszar jest również niezwykle cenny dla ochrony ptaków oraz płazów np. traszki grzebieniastej i kumaka nizinnego, ujętych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Fot. 25 Wiśliska 32 Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski PLH240034, odległość ok. 28 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 256,1 ha. Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Obszar obejmuje trzy wyspy leśne położone na terenie Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej (wapienne wzgórza pomiędzy miejscowościami Pradła oraz Mokrus). Na terenie ochroną objęto żyzne buczyny sudeckie (stanowiące 48% powierzchni) oraz ciepłolubne buczyny storczykowe (zajmujące 50% powierzchni). Buczyny w Szypowicach i 32 Str. 68

69 Las Niwiski wykazuje niewielką deniwelację terenu, jednak pomimo tego wyróżnić można płytko wcięte dolinki oraz wychodnie wapienne. Zachowane w bardzo dobrej kondycji siedliska o znaczeniu europejskim stanowią zachodnią granicę ich występowania. W ostoi zachował się typowy przestrzenny układ obydwu buczyn (buczyna storczykowa porasta eksponowane Patrie grzbietowe oraz południowe i zachodnie stoki, natomiast żyzna buczyna górska zajmuje północne i wschodnie stoki). Omawiany obszar jest miejscem występowania zanikającej populacji obuwika pospolitego. Fot. 26 Żyzna buczyna karpacka 33. Komorów PLH , odległość ok. 30 km od terenu planowanej inwestycji; powierzchnia: 4,9 ha. Ostoja zlokalizowana jest w zachodniej części Wyżyny Miechowskiej (w kierunku południowym od Michowa). Teren pokryty jest z płytkich rędzinami. Na obszarze ostoi ochroną objęto dobrze zachowane murawy kserotermiczne z licznie występującymi roślinami chronionymi między innymi: zawilcem wielokwiatowym, dzwonkiem syberyjskim, storczykiem kukawką oraz kosaćcem bezlistnym Str. 69

70 Fot. 27 Murawy kserotermiczne z kwitnącymi gatunkiem storczyk kukawka Inne formy ochrony przyrody w okolicy inwestycji Ojcowski Park Narodowy oddalony o około 10 km od planowanej inwestycji. Park został utworzony w 1956 r. i obejmował swym zasięgiem obszar mniejszy niż obecnie o przeszło 25%. W rejonie Ojcowskiego Parku Narodowego występują wapienie górnojurajskie, powstałe z nagromadzenia ogromnej ilości szczątków organizmów morskich żyjących około 150 mln lat temu. Wśród skamieniałości występują ramienionogi i bardzo rzadko amonity. Występujące licznie formy skałkowe zbudowane są głównie z wapieni skalistych, natomiast tereny położone między skałkami zbudowane są z wapieni ławicowych Str. 70

71 Ryc.11 Parki Narodowe w promieniu 30 km od terenu inwestycji Opracowanie własne Str. 71

72 Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie graniczy z terenem inwestycji. Powierzchnia parku wynosi około ha, z czego większość znajduje się w województwie małopolskim, zaś niespełna ćwierć obszaru w województwie śląskim. Obszar zlokalizowany jest na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej, obejmuje tereny Wyżyny Olkuskiej i ciągnie się aż do Rowu Krzeszowickiego. Charakterystyczne dla krajobrazu parku są doliny jarowe oraz liczne potoki i doliny z formami rzeźby krasowej. Park Krajobrazowy Orlich Gniazd oddalony o około 7 km od planowanej inwestycji. Park położony jest w większości na terenie województwa śląskiego, zaś w nieco ponad 21% - małopolskiego. Obszar położony jest na Wyżynie Częstochowskiej i rozciąga się od Częstochowy po Olkusz i Dąbrowę Górniczą. Podłoże stanowią górnojurajskie wapienie skaliste, płytowe, kredowe i margie, przykryte w większości osadami (głównie piaskami). Charakterystycznym elementem krajobrazu parku są: formy krasowe w postaci malowniczych wzgórz z ostańcami skalnymi, dolin krasowych, jarów oraz licznych schronisk skalnych i jaskiń. Dłubniański Park Krajobrazowy oddalony o około 12 km od planowanej inwestycji. Park położony jest na granicy Wyżyn Krakowskiej i Miechowskiej, obejmując tereny kilku gmin zlokalizowanych wzdłuż rzeki Dłubnia przebiegającej przez środek Parku. Dłubniański Park Krajobrazowy zajmuje przy tym powierzchnię około ha. Urodzajna dolina rzeki zasilana jest licznymi źródłami, głównie w swoim górnym i środkowym biegu. Początek rzece dają źródła szczelinowe w Jangrocie, Trzyciążu, Imbramowicach, Ściborzycach i Sieciechowicach będące wyjątkowo cennymi przyrodniczo i krajobrazowo obiektami (zostały objęte ochroną prawną jako pomniki przyrody). Ponadto na terenie parku, znajdują się cenne zabytki architektury, wśród których dominują kościoły i zespoły dworsko-parkowe. Tenczyński Park Krajobrazowy oddalony o około 12 km od planowanej inwestycji. Park został utworzony w 2005 roku i zajmuje powierzchnie przeszło ha. Położony jest w województwie małopolskim na zachód od Krakowa, obejmując pasmo Grzbietu Tenczyńskiego oraz fragment Rowu Krzeszowickiego. Posiada bardzo zróżnicowany Str. 72

73 krajobraz z licznymi ostańcami, wapieniami górnojurajskimi, niewielkimi jaskiniami i paleozoicznymi skałami pochodzenia wulkanicznego. Około 35% powierzchni parku zajmują lasy, wśród których dominują buczyny karpackie, bory mieszane sosnowo-dębowe, bory sosnowe. łęgi olszowe oraz lasy grądowe z przewagą buka, dębu i jaworu. Ponadto występują tu także tereny bagienne. Część obszaru parku przykryta jest warstwą lessu. Występuje tu wiele chronionych gatunków roślin i zwierząt. Do ciekawszych zabytków architektury znajdujących się na terenie parku należą: ruiny zamku Lipowiec i Tenczyn oraz barokowe kościoły w Tenczynku i Morawicy, a także poaustriackie forty pod Krakowem. Rudniański Park Krajobrazowy oddalony o około17 km od planowanej inwestycji. Założony w 1981 roku park posiada powierzchnię około ha i leży w południowej części Garbu Tenczyńskiego w województwie małopolskim. W obrębie parku znajduje się 31 pomników przyrody (między innymi park dworski w Porębie Żegoty, aleja zabytkowa przy klasztorze Bernardynów w Alwerni, Skałki Gaudynowskie w miejscowości Brodła) oraz dwa rezerwaty: Kajasówka i Dolina Potoku Rudno. Ponadto na terenie Parku występuje kilka istotnych kompleksów leśnych. Bielańsko Tyniecki Park Krajobrazowy oddalony o około 22 km od planowanej inwestycji. Park znajduje się na terenie województwa małopolskiego i obejmuje fragment doliny Wisły pomiędzy Krakowem a Ściejowicami. W zasięgu Parku znajdują się trzy ważne kompleksy leśne: Lasek Wolski, Czernichowa oraz drzewostany w okolicach Tyńca. Nazwa parku wywodzi się od dwóch klasztorów położonych na terenie parku. Ponadto na terenie parku znajdują się 63 pomniki przyrody (np. aleja lip drobnolistnych przy Opactwie Benedyktynów, Jaskinia Kryspinowska, Źródło Świętojańskie) i inne liczne zabytki (kościoły, klasztory, kaplice, czy zespoły dworskie). Str. 73

74 Ryc. 12 Parki Krajobrazowe w promieniu 30 km od inwestycji Rudniański Park Krajobrazowy 2. Tenczyński Park Krajobrazowy 3. Bielańsko Tyniecki Park Krajobrazowy 4. Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie 5. Dłubniański Park Krajobrazowy 6. Park Krajobrazowy Orlich Gniazd 36 Opracowanie własne Str. 74

75 Rezerwat Dolina Racławki oddalony o około 6,5 km od planowanej inwestycji. Jest to krajobrazowy rezerwat przyrody o powierzchni 473,66 ha. Mieści się on na terenie Wyżyny Olkuskiej i obejmuje Dolinę rzeki Racławki w powiecie krakowskim. Rezerwat został utworzony w 1962 r. i jest największym rezerwatem w województwie małopolskim. Na obszarze całej doliny rośnie las bukowy oraz lasy grądowe i łęgi olszowe. Zbocza doliny są natomiast bardzo strome, a miejscami także skaliste. Na terenie rezerwatu znajdują się Jaskinia Żarska, Beczkowa oraz Źródło Bażana i pomniki przyrody (3 buki i lipa). Rezerwat Dolina Szklarki oddalony o około 8 km od planowanej inwestycji to leśny rezerwat przyrody o powierzchni około 47 ha, znajdujący się na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie w województwie małopolskim. Rezerwat został utworzony w 1989 r. i obejmuje wschodnie zbocze środkowej części Doliny Szklarki w miejscowości Szklary nad potokiem Szklarka (powiat krakowski). Znajdują się tu różnorodne i dobrze zachowane zespoły leśne (buczyny karpackie, jaworzyny górskie oraz grądy) i murawy kserotermiczne porastające skaliste stoki doliny. Na terenie rezerwatu znajdują się liczne, wystające z ziemi skałki wapienne oraz źródło "Pióro". Rezerwat Dolina Eliaszówki oddalony o około 6 km od planowanej inwestycji został utworzony w 1989 r. Rezerwat zlokalizowany jest w powiecie krakowskim na terenie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i zajmuje powierzchnię około 106 ha. Obejmuje swym zasięgiem dolną część Doliny Eliaszówki pokrytą starodrzewiem grądu, buczyną karpacką i buczyną ciepłolubną, w dnie zaś łęgami olszowo-jesionowymi. Ochrona tych zespołów leśnych oraz skalistych zboczy z wapienia karbońskiego była głównym powodem utworzenia rezerwatu. Dnem doliny płynie Eliaszówka. Dolina otoczona jest niemal ze wszystkich stron zespołem kościoła i klasztoru w Czernej, a w jej środkowo południowej części znajdują się ruiny malowniczego mostu arkadowego (tzw. Diabelski Most). W runie leśnym wiosną licznie zakwita żywiec gruczołowaty, złoć żółta, zawilec gajowy, marzanka wonna, szczyr trwały oraz lepiężnik biały. Str. 75

76 Rezerwat Wąwóz Bolechowski oddalony o około 13,5 km od planowanej inwestycji został utworzony w 1968 roku i zajmuje powierzchnię ok. 21 ha na terenie gminy Zabierzów. Ten krajobrazowy, częściowy rezerwat przyrody znajduje się w jednej z dolin Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie i obejmuje dolną część Doliny Bolechowickiej na Wyżynie Olkuskiej. Źródła krasowe zasilają płynący dnem wąwozu potok Bolechówka. Ochronie podlega: Brama Bolechowicka u wylotu wąwozu, znajdujące się za nią skały wapienne wraz z jaskiniami oraz naturalne i półnaturalne, odznaczające się zbiorowiska roślinne w dolinie i na zboczach wąwozu (łęgi olszowy, grądy i lasy mieszane oraz murawy naskalne i zarośla kserotermiczne). Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie stanowiska brzozy ojcowskiej (rzadki endemit). W 2001 r. rezerwat został włączony do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 jako ostoja siedliskowa "Dolinki Jurajskie". Rezerwat Dolina Kluczwody oddalony o około 15,6 km od planowanej inwestycji utworzono w 1989 roku na terenie gminy Zabierzów w województwie małopolskim. Obejmuje środkową część zachodniego zbocza Doliny Kluczwody, której dnem płynie potok tworzący dwie niewielkie malownicze kaskady. Obszar znajduje się na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej w Parku Krajobrazowym Dolinki Krakowskie. Powierzchnia rezerwatu wynosi około 35 ha, a jego głównym celem jest ochrona lasu grądowego, muraw naskalnych i charakterystycznego krajobrazu z wieloma gatunkami roślin wapieniolubnych. Znaczną część doliny porastają grądy ze znacznym udziałem buka, klonu jawor oraz modrzewia i jesionu wzniosłego. Rezerwat Skała Kmity oddalony o około 19,5 km od planowanej inwestycji znajduje się na terenie gminy Zabierzów w powiecie krakowskim, wchodząc w skład Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat o powierzchni 19,47 ha został utworzony w 1959 r. Priorytetowym celem tego rezerwatu jest ochrona naturalnego krajobrazu przełomu rzeki Rudawy oraz lasu i naskalnej roślinności. W lesie dębowym rezerwatu znajduje się kilka skał wapiennych z okresu jury, w tym stroma, o niemal pionowych ścianach skała wapienna o wysokości około 25 metrów z wyrytymi na niej historycznymi napisami i roślinnością naskalną. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie 18 gatunków roślin chronionych. Str. 76

77 Rezerwat Panieńskie Skały oddalony o około 25 km od planowanej inwestycji został założony w 1953 r. i zajmuje powierzchnię ponad 6 ha. Zlokalizowany jest w zachodniej części miasta Kraków, a północnej Pasma Sowińca na terenie Lasu Wolskiego wchodzącego w skład Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. Ochroną objęta jest dolna część długiego i głębokiego wąwozu Wolski Dół. Jego górna część jest lessowa, dolną zaś tworzą strome, skaliste ściany (z wapienia jurajskiego) o wysokości kilku kilkunastu metrów. Nazwa skał pochodzi od zakonnic z pobliskiego klasztoru, które schroniły się w tych okolicach podczas inwazji Tatarów w 1241 roku, a skałki zamknęły się za nimi, chroniąc przed napastnikami. Zbocza rezerwatu porasta naturalny las bukowy z niewielkim udziałem dębu, sosny, grabu i jaworu. Rezerwat Skałki Przegorzalskie oddalony o około 27 km od planowanej inwestycji został założony w 1959 r., a jego powierzchnia wynosi zaledwie 1,5 ha. Ten ścisły, florystyczny rezerwat położony jest na skraju Lasu Wolskiego w obrębie wyraźnego grzbietu ze skałkami, porośniętego lasem mieszanym z przewagą dębu i krzewów ciepłolubnych (leszczyn, tarnin, irg, berberysu zwyczajnego i dzikich róż) oraz murawami kserotermicznymi. Tuż ponad rezerwatem znajduje się Belweder (wielka budowla z czasu II wojny światowej) oraz willa Rotunda. Rezerwat Bielańskie Skałki oddalony o około 26 km od planowanej inwestycji to, założony w 1957 r. ścisły, florystyczny rezerwat przyrody o powierzchni 1,73 ha. Zlokalizowany jest na południowych stokach Lasu Wolskiego, w południowo-wschodniej części Pasma Sowińca. Administracyjnie jest to teren zachodniej części miasta Kraków. Priorytetowym celem na terenie rezerwatu jest ochrona muraw kserotermicznych. Na skutek zaprzestania użytkowania znajdujących się tu licznych dawniej muraw kserotermicznych powierzchnia rezerwatu uległa naturalnej sukcesji i nastąpił zanik ciepłolubnych i światłożądnych gatunków. Aktualnie na objętym ochroną stoku występują formy skałkowe, zbudowane z wapieni jurajskich. Str. 77

78 Rezerwat Skołczanka oddalony o około 28 km od planowanej inwestycji, zajmujący powierzchnię prawie 37 ha został utworzony w 1957 r. Położony jest na Podgórzu miasta Kraków. Obejmuje wzgórze porośnięte lasem oraz zespołami ciepłolubnych zarośli, na których obrzeżach i polanach występują murawy piaskowe i kserotermiczne. Priorytetem ochrony rezerwatu jest zachowanie fragmentu sosnowo - jodłowo - bukowego lasu wraz z roślinnością stepową, stanowiącą siedlisko wielu rzadkich gatunków owadów. Te półnaturalne murawy wymagają prowadzenia czynnych działań ochronnych, zapewniających im dostęp światła. Rezerwat Dolina Mnikowska oddalony o około 19 km od planowanej inwestycji, utworzony w 1963 r. zajmuje powierzchnię ponad 20 ha. Ten malowniczy, głęboki na 80 metrów, wąwóz krasowy obejmuje przełomowy odcinek doliny rzeki Sanki o oryginalnych kształtach skał zboczowych i zróżnicowanej szacie roślinnej. Położony jest na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Ściany wąwozu i dolinka rzeki porośnięte są grądem, łęgami i buczynami. Wapienne skały jurajskie tworzą tu bardzo strome ściany oraz wrota skalne, a także pojedyncze iglice. Na terenie rezerwatu zlokalizowanych jest około 10 jaskiń. Ponadto występują tu siedliska muraw kserotermicznych. W centrum rezerwatu znajduje się polanka, a we wnęce skalnej ponad nią - ołtarz z obrazem Matki Boskiej Skalskiej. W dolinie można spotkać 17 gatunków roślin objętych ochroną. Rezerwat Zimny Dół oddalony o około 19 km od planowanej inwestycji został utworzony w 1999 r. i ma powierzchnię ok. 2 ha. Położony jest na terenie gminy Liszki i obejmuje duże wywierzysko w Dolinie Zimny Dół. Rezerwat jest przy tym częścią Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. Dużą geologiczną atrakcją rezerwatu są formy krasowe: masywne głazy o stromych ścianach, miejscami tworzące labirynty skalne oraz charakterystyczne okapy i nisze skalne, a także kilka niewielkich jaskiń. Występująca tu roślinność naturalna zawiera między innymi bardzo stare okazy kwitnącego bluszczu pospolitego (gatunek chroniony). Łącznie na terenie rezerwatu występuje 21 gatunków roślin naczyniowych podlegających ochronie. Str. 78

79 Rezerwat Kajasówka oddalony o około 22,5 km od planowanej inwestycji położony, w gminie Czernichów i jest częścią Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. Rezerwat został założony w 1962 r. na powierzchni ok. 12 ha w celu ochrony unikatowego zrębu tektonicznego (Kajasówki) zbudowanego z wapieni górnojurajskich, na powierzchni którego występuje roślinność kserotermiczna. Obszar od północy i od południa odseparowują dwa zapadliska tektoniczne. Grzbiet wzgórza od strony zachodniej jest szeroki i łagodny, zaś od wschodniej wąski i stromy. Obecnie na terenie rezerwatu dominuje (80%) roślinność zarośli tarninowych będącą efektem zaprzestania wypasu bydła. Rezerwat Dolina Potoku Rudno oddalony o około 18 km od planowanej inwestycji został utworzony w 2001 r. i posiada powierzchnię około 96 ha. Położony jest na terenie powiatu krakowskiego, w Dolinie Rudna, na Wyżynie Krakowsko - Częstochowskiej i stanowi fragment Lasu Orlej należącego do Rudniańskiego Parku Krajobrazowego. Na terenie rezerwatu znajduje się fragment dobrze zachowanego łęgu olszowego oraz stanowiska geologiczne dawnego kamieniołomu porfirów Orlej. Szczególnie cennym elementem są stanowiska skrzypu olbrzymiego. Przez dolinę przepływa potok, od którego pochodzi nazwa rezerwatu. Rezerwat Ostra Góra oddalony o około 10 km od planowanej inwestycji został utworzony w 1959 r. i zajmuje powierzchnię 7,22 ha. Rezerwat położony w gminie Trzebinia, na obszarze Nadleśnictwa Chrzanów. Głównym celem ustanowienia rezerwatu była ochrona buczyny karpackiej, występującej na triasowym, zalesionym wzgórzu Ostrej Góry. Charakterystyczna jest tu przebiegająca równoleżnikowo ostra grań tego wzniesienia. Grań rozdziela obszar występowania dolomitów po stronie południowej, od gleb wapiennych po stronie północnej. Na terenie rezerwatu występuje także zlepieniec myślachowicki. Rezerwat Lipowiec oddalony o około 21 km od planowanej inwestycji został założony w 1959 r. i zajmuje powierzchnię przeszło 11 ha, zlokalizowanych na terenie gminy Babice w powiecie chrzanowskim. Ten krajobrazowy, oraz leśny rezerwat przyrody położony jest w obszarze Nadleśnictwa Chrzanów i obejmuje wzgórze Lipowiec na Garbie Str. 79

80 Tenczyńskim. Priorytetowym celem ochrony dla rezerwatu jest zachowanie naturalnego fragmentu buczyny karpackiej oraz krajobrazu z ruinami średniowiecznego zamku w tle. Lasy bukowe rezerwatu mają od 120 do 160 lat. Na obszarze spotyka się ponadto sosny, graby oraz czarny bez, a w runie występują 24 chronione gatunki roślin naczyniowych (szczególnie interesującym okazem jest storczyk Kruszczyk drobnolistny) oraz 11 gatunków mchów. Rezerwat Bukowica oddalony o około 23 km od planowanej inwestycji został założony 1987 r. i zajmuje powierzchnię prawie 23 ha. Rezerwat Bukowica stanowi jednocześnie leśny i krajobrazowy rezerwat przyrody, zlokalizowany w gminie Babice. Rezerwat wchodzi w skład obszaru Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. To triasowe wzniesienie porasta fragment dobrze zachowanej buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym. W podszyciu spotkać można natomiast gatunki takie jak: wawrzynek wilczełyko, konwalia majowa, czy marzanka wonna. Atrakcją rezerwatu jest kilkunastometrowa ściana skalna z triasowych wapieni z licznymi otworami niewielkich jaskiń. Rezerwat Przeciszów oddalony o około 29 km od planowanej inwestycji, został powołany w 1995 r. i zajmuje powierzchnię około 85 ha. Rezerwat położony jest w Dolinie Górnej Wisły między miejscowościami Las i Przeciszów. Celem ustanowienia rezerwatu było zachowanie (ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych) wielogatunkowego lasu grądowego oraz licznych chronionych gatunków flory i fauny. Rezerwat Żaki oddalony o około 29 km od planowanej inwestycji został powołany w 1959 r. i zajmuje obszar ponad 17 ha. Zlokalizowany jest w gminie Oświęcim, w pobliżu miejscowości Dwory II. Rezerwat obejmuje zespół naturalnego lasu grądowego z przewagą starodrzewia lipowego, charakterystycznego dla pierwotnego krajobrazu doliny Wisły. Rezerwat Dolina Żabnika oddalony o około 16 km od planowanej inwestycji zlokalizowany jest na we wschodniej części Jaworzna i zajmuje powierzchnię ponad 42 ha. Rezerwat obejmuje swym zasięgiem całą dolinę Potoku Żałobnika. Na terenie rezerwatu znajdują się rzadkie i zagrożone gatunki roślin torfowiskowych, szuwarowych i wodnych Str. 80

81 (zarówno nizinnych jak i górskich, w tym część gatunków prawnie chronionych). Bogata i zróżnicowana fauna zawiera 44 gatunki podlegające prawnej ochronie. Rezerwat Góra Chełm oddalony o około 20 km od planowanej inwestycji został powołany w 1957 r. i zajmuje powierzchnię 12 ha, znajdującą się na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Ten częściowy leśny rezerwat został powołany dla ochrony zbiorowiska flory wokół góry Chełm, będącej ostańcem jurajskim o wysokości 461 m n.p.m. Występuje tu modelowy układ roślinności charakterystyczny dla Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej (piaszczyste doliny porośnięte głównie borami sosnowymi, a wapienne wzgórza lasami bukowymi buczyna storczykowa na nasłonecznionych zboczach południowych, zaś buczyna górska na zboczach północnych). Na terenie rezerwatu występują zespoły leśne żyznej buczyny sudeckiej, termofilnej buczyny storczykowej oraz kwaśnej buczyny niżowej, a także murawy kserotermiczne i termofilne zarośla. Stwierdzono występowanie na terenie rezerwatu 25 gatunków chronionych roślin naczyniowych. Rezerwat Smoleń oddalony o około 22 km od planowanej inwestycji, zlokalizowany na terenie wsi Smoleń, gmina Pilica (województwo śląskie), został powołany w 1959 r. Rezerwat zajmuje powierzchnię zaledwie 4 ha i obejmuje wzgórze (zbudowane z wapieni jurajskich) wraz z ruinami zamku Pileckich. Zbocza wzniesienia porasta bukowo grabowo - modrzewiowy las z przewagą buczyny sudeckiej. Ponadto na terenie rezerwatu znajdują się liczne ostańce, szczeliny i wgłębienia. Rezerwat Ruskie Góry oddalony o około 19 km od planowanej inwestycji został powołany w 2000 r., zajmuje powierzchnię ok. 153 ha w gminie Pilica. W rezerwacie odnaleźć można dwa rodzaje krajobrazu: lessowy i jurajski z charakterystycznymi formami skalnymi oraz zjawiskami krasowymi. Rezerwat natury nieożywionej ma na celu ochronę zbiorowisk roślinnych: żyznej buczyny sudeckiej, kwaśnej buczyny niżowej, buczyny storczykowej, jaworzyny górskiej oraz świeżych borów sosnowych i nieleśnych zbiorowisk dywanowych. Ponadto stwierdzono obecność ponad 23 gatunków roślin objętych ścisłą ochroną oraz gatunki chrząszczy z rodziny biegaczowatych. Str. 81

82 Rezerwat Pazurek oddalony o niespełna 11 km od planowanej inwestycji, utworzony w 2008 r., zlokalizowany jest w okolicach wsi Pazurek w gminie Olkusz i znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Priorytetowym celem ochrony tego 188 hektarowego rezerwatu jest zachowanie naturalnych zbiorowisk roślinnych żyznej buczyny sudeckiej, buczyny storczykowej, kwaśnej buczyny niżowej oraz jaworzyny górskiej i stanowisk kilku chronionych gatunków roślin i grzybów. Cennym, podlegającym ochronie walorem jest także budowa geomorfologiczna obszaru z charakterystycznymi ostańcami wapiennymi. Rezerwat Michałowiec oddalony o około 12 km od planowanej inwestycji zajmuje powierzchnię niewiele ponad 12 ha i został utworzony w 1959 roku. Położony w gminie Trzyciąż (powiat olkuski) wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Priorytetowym celem powołania rezerwatu była ochrona naturalnego fragmentu buczyny karpackiej ze stanowiskiem chronionego gatunku storczyka (obuwika pospolitego). Str. 82

83 Ryc. 13 Rezerwaty w promieniu 30 km od inwestycji Góra Chełm 2. Ruskie Góry 3. Smoleń 4. Pazurek 5. Michałowiec 6. Złota Góra 1. Dolina Zabnika 8. Ostra Góra 9. Dolina Eliaszówki 10. Dolina Racławki 11. Dolina Szklarki 12. Wąwóz Bolechowski 13. Dolina Kluczwody 14. Żaki 15. Przeciszów 16. Bukowica 17. Lipowiec 18. Dolina Potoku Rudno 19. Zimny Dół 20. Kajasówka 21. Dolina Mnikowska 22. Skała Kmity 23. Skołczanka 24. Bielańskie Skałki 25. Panieńskie Skały 26. Skałki Przegorzalskie 37 Opracowanie własne Str. 83

84 Miechowsko Działoszycki Obszar Chronionego Krajobrazu oddalony o około 26 kilometrów. Zajmuje powierzchnie ha. Obszar został utworzony w celu przywrócenia czystości wód rzek biorących tu swój początek. Występuje w nim m.in. zawilec wielkokwiatowy, lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, róża francuska, kokoryczka okółkowa, bluszcz pospolity. Dobra Wilkoszyn Obszar Chronionego Krajobrazu oddalony o około 22 kilometrów. Obszar utworzony w południowo wschodniej części miasta Wilkoszyn. Na obszarze występują głównie bory oraz lasy mieszane, łąki oraz murawy piaszczyste. Fauna obszaru to 260 gatunków zwierząt, z których 46 objętych jest ochroną prawną. Str. 84

85 Ryc. 14 Obszary Chronionego Krajobrazu w promieniu 30 km od inwestycji Dobra Wilkoszyn Obszar Chronionego Krajobrazu 2. Miechowsko Działoszycki Obszar Chronionego Krajobrazu 38 Opracowanie własne Str. 85

86 Korytarze ekologiczne Na skraju planowanej lokalizacji elektrowni przebiegają migracyjne korytarze ekologiczne dużych ssaków między innymi wilka i łosia. Korytarze te omijają tereny miasta Olkusz oraz okoliczne miejscowości wraz z obszarami wykorzystywanymi rolniczo. Korytarze nie stanowią jednak tras migracji długodystansowej czy regionalnej ptaków. W związku z powyższym lokalizacja inwestycji nie spowoduje wystąpienia negatywnego oddziaływania na ciągłość korytarzy ekologicznych Zimnodół Ryc. 15. Mapa korytarzy ekologicznych wokół lokalizacji elektrowni Opracowanie własne Str. 86

87 4. Opis istniejących w sąsiedztwie lub bezpośrednim sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Według wykazu zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w odległości 20 kilometrów od planowanej elektrowni wiatrowej zabytki znajdują się na obszarze 18 miejscowości przedstawionych na rycinie Bolesław: - dwór, ul. Główna 55, poł. XIX, nr rej.: 1297/83 z Krzykawka: Bydlin: Chechło Klucze: - zespół dworski, XVIII/XIX, nr rej.: 114/16/57 z oraz 1222/76 z : - dwór - oficyna - drewutnia - park - kaplica cmentarna, na cmentarzu par., XVIII, 2 poł. XIX, nr rej.: A-97/M z ruiny zamku, k. XIV, nr rej.: A-77/M z młyn wodny, ob. elektryczny, ul. Olkuska 22, 1884, nr rej.: A/1420/92 z kościół par. p.w. Narodzenia Matki Boskiej, pocz. XIX, nr rej.: 101/47/60 z ogrodzenie z basztami, nr rej.: j.w. - dzwonnica, nr rej.: j.w. - pałac Dietlów, ul. Rabsztyńska 1, 1905, nr rej.: A-1234/M z Kwaśniów Dolny: - wieża mieszkalna, ul. Dworska 17, poł. XVI, nr rej.: A-114/M z Dane opublikowane na stronie internetowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa aktualne na dzień 31 grudnia 2012 roku [ %20stan%20na%2031%20grudnia%202012/MAL-rej.pdf] Str. 87

88 Rodaki: - kościół fil. p.w. św. Marka, drewn., XVI/XVII, nr rej.: 101/46/60 z oraz 1590/95 z Gorenice: - kościół par. p.w. św. Mikołaja Biskupa, ul. Leśna 1, , nr rej.: 1582/95/A- 336 z dzwonnica, XVIII/XIX, nr rej.: j.w. Olkusz: - średniowieczny układ urbanistyczny, XV-XIX, nr rej.: 101/1/60 z kościół par. p.w. św. Andrzeja, 1 poł. XV, nr rej.: 114/8/59 z dzwonnica, 1913, nr rej.: j.w. - kaplica p.w. św. Jana Kantego, XIV, 1738, nr rej.: j.w. - relikty średniowiecznej zabudowy miejskiej, ul. Szpitalna-Basztowa-Rynek, XIV, nr rej.: A/1507/92 z relikty zabudowy miejskiej, z fragmentami muru obronnego, ul. Górnicza - Bożnicza, XIV- XVI, nr rej.: A/1507/92 z relikty ratusza (mury piwnic), Rynek, XIV- XV, nr rej.: A-1284/M z dom, Rynek 4, 1828, nr rej.: 1299/83 z dom, Rynek 20, XVI, nr rej.: 101/2/60 z dom, Rynek 25, XVII, nr rej.: 101/3/60 z dom, Rynek 26, XVII, nr rej.: 101/4/60 z dom, Rynek 29, XVI, nr rej.: 101/5/60 z dom, Rynek 30, 1 poł. XIX, nr rej.: A/1573/94 z Rabsztyn : - ruiny zamku, poł. XIV, nr rej.: I-3-18/46 z oraz 1292/82 z otoczenie (d. podzamcze i folwark)nr rej.: A-1241/M z DEC. UCHYLONA Glanów: - zespół dworski, nr rej.: A-431 z : - dwór, k. XVIII Str. 88

89 - park, XIX, spichrz, mur.-drewn., 1 poł. XIX Imbramowice: - zespół kościoła par. p.w. św. Benedykta, 1735, nr rej.: A-352 z : - kościół - dzwonnica - kostnica - ogrodzenie cmentarza - zespół klasztorny norbertanek, XVIII, nr rej.: A-322 z : - kościół p.w. śś. Piotra i Pawła, nr rej.: A-322 z klasztor z wirydarzem - budynek gospodarczy przy klasztorze - dom kapelana - oficyna księży (szkoła) - spichrz - ogrodzenie z bramami - ogrody (teren, dziedzińce) - cmentarz rzym.-kat. Stary, przy drodze do Glanowa, XIX, nr rej.: A-429 z ogrodzenie z bramą, 1843, nr rej.: j.w. Jangrot: - kościół par. p.w. św. Jana Chrzciciela, 1822, nr rej.: A-474 z dzwonnica, nr rej.: j.w. Ściborzyce - zespół dworski, 2 poł. XIX, nr rej.: A-468 z : - dwór - 2 budynki gospodarcze - park Tarnawa: - zespół dworski i folwarczny, XVIII-XIX, nr rej.: A-430 z : Str. 89

90 - dwór - oficyna - stodoła - stajnia - obora - spichrz - kurnik - park Dłużec: - kościół par. p.w. św. Mikołaja, drewn., 1780, 1920, nr rej.: A-356 z dzwonnica, drewn., nr rej.: j.w. - kaplica p.w. św. Józefa Na Kopcu, XVIII, nr rej.: A-357 z Domaniewice: - park dworski, XVIII/XIX, nr rej.: A/1274/81 z Poręba Dzierżna: - kościół par. p.w. św. Marcina, drewn., 1766, nr rej.: V-4/1/63 z dzwonnica, drewn., nr rej.: j.w. - zespół dworski, k. XVIII-XIX, nr rej.: A-1223/76 z oraz A-1293/83 z : - dwór - park Poręba Górna: - kościół par. p.w. św. Jana Chrzciciela, XIV, , nr rej.: A-5/A z dzwonnica, 1876, nr rej.: j.w. - cmentarz przykościelny, nr rej.: j.w. - ogrodzenie z bramami, 1900, nr rej.: j.w. Strzegowa: - zespół kościoła par. p.w. Podwyższenia Krzyża, XV, XVIII, XIX, nr rej.: 101/11/61 z oraz A-1287/82 z : - kościół Str. 90

91 - dzwonnica, 1875, drewn. - ogrodzenie z wnękami - plebania Wolbrom: - kościół par. p.w. św. Katarzyny, XV, , 1945, nr rej.: A-379 z dzwonnica, nr rej.: j.w. - kościół szpitalny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP, ul. Mariacka / Kościuszki, drewn., 1638, nr rej.: A-1625/96 z Str. 91

92 Ryc. 16 Mapa zabytków znajdujących się w promieniu 20 kilometrów od obszaru inwestycji. 1. Rodaki 2. Kwaśniów Dolny 3. Bydlin 4. Domianiewice 5. Dłużec 6. Chechło 7. Wolbrom 8. Poręba Górna 9. Klucze 10. Glanów 11. Bolesław 12. Rabsztyn 13. Olkusz 14. Jangrot 15. Imbramowice 16. Ściborzyce 17. Tarnawa 18. Gorenice Str. 92

93 5. Analiza wariantów przedsięwzięcia Podstawy wyznaczania wariantów lokalizacji Wybór lokalizacji Przy określaniu możliwych terenów inwestycyjnych uwzględniono zapisy Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miejscowości Osiek Południowy- Zawada, a także aktualny stan i sposób zagospodarowania terenu, usytuowanie istniejącej i planowanej zabudowy mieszkaniowej, obecność otwartych przestrzeni. Istotnym czynnikiem w wyraźny sposób wpływającym na możliwość posadowienia turbin była lokalizacja poza wszelkimi obszarami chronionymi, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura Pierwotnego wyboru miejsca inwestycji dokonano w oparciu o przeprowadzone wstępne oceny lokalizacji elektrowni wiatrowej pod kątem potencjalnego oddziaływania na awifaunę oraz chiropterofauna regionu, przewidywane korzystne warunki wietrzne, a także odległość od najbliżej zlokalizowanej zabudowy mieszkaniowej. Czynnikami determinującymi szczegółowe posadowienie konkretnych turbin były wyniki badań środowiskowych i analiz propagacji hałasu, zgodność z dokumentami planistycznymi oraz wyniki 24 - miesięcznych pomiarów wiatru obejmujące określenie prędkości i częstotliwości występowania, a także dominujących kierunków wiatru (fot. 28). Str. 93

94 Fot. 28 Widok na maszt pomiarowy zlokalizowany w miejscowości Zimnodół. Roczny monitoring ornitologiczny przeprowadzono od początku października 2010 roku ( r.) do końca września 2011 roku ( r.). Adekwatnie do pierwotnego rozmieszczenia turbin określono rozmieszczenie transektów, miejsc do badań natężenia wykorzystania przestrzeni powietrznej przez ptaki. Na ryc. 17 zamieszczono rozmieszczenie punktów i transektów na badanym obszarze podczas przeprowadzanych ornitologicznych wizyt terenowych. Ryc. 18 przedstawia natomiast orientacyjny obszar buforu badań ornitologicznych. Str. 94

95 Ryc. 17. Rozmieszczenie punktów i transektów na badanym obszarze podczas przeprowadzanych ornitologicznych wizyt terenowych 41 Wstępne rozpoznanie terenów inwestycyjnych pod względem wpływu na chiropterofaunę rozpoczęto 27 czerwca 2011 roku. Chiropterolodzy przeprowadzający ocenę wyznaczyli transekty i lokalizację punktów nagrań zgodnie z ryc Opracowanie własne Str. 95

96 Ryc. 18 Przebieg projektowanego transeptu oraz lokalizacji punktów nagrań chiropterologicznych. Po wstępnym rozpoznaniu dostępnych informacji i warunków terenowych obszar inwestycji podzielono na strefy w zależności od ryzyka negatywnego oddziaływania na nietoperze (ryc. 19). Str. 96

97 Ryc. 19. Ocena projektu pod kątem stopnia ryzyka wystąpienia znaczących oddziaływań negatywnych na nietoperze. Badania wietrzności rozpoczęto 3 września 2010 roku natomiast ostatnie pomiary zarejestrowano 3 września 2012 roku. Maszt zamontowano na jednym z najwyższych wzniesień (rzędne bezwzględne wynoszą 425,8 m n.p.m.). Na przedmiotowym terenie znajduje się tylko jedno wyższe wzniesienie (428,1 m n.p.m.). Ze względu na bliską odległość od zalesień zrezygnowano z wykorzystania go do montażu masztu pomiarowego. Przeprowadzone pomiary wykazały, iż średnia prędkość wiatru kształtująca się powyżej 6,0 m/s stanowi dobry prognostyk do ekonomicznej realizacji przedsięwzięcia Wybór producenta i dostawcy urządzenia. Na obecnym etapie postępowania Inwestor nie dokonał ostatecznego wyboru producenta i dostawcy turbin. Określono jedynie podstawowe parametry techniczne urządzenia w oparciu o turbinę wiatrową o parametrach maksymalnych zestawionych w tabeli nr 1. Takie rozwiązanie uwarunkowane jest faktem, iż w energetyce wiatrowej następują bardzo szybkie zmiany w możliwościach jakie niosą ze sobą nowe urządzenia. Określenie Str. 97

98 konkretnego modelu, a nawet producenta turbin na tym etapie postępowania administracyjnego, mogłoby zablokować możliwość zastosowania urządzenia o lepszych parametrach, takich jak niższa emisja hałasu czy większa produktywność. W niniejszym raporcie podano maksymalny zakres parametrów technicznych turbin wiatrowych Bezpieczeństwo mieszkańców sąsiadujących z terenem elektrowni wiatrowej W celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom sąsiadującym z terenem elektrowni wiatrowej dokonano weryfikacji posadowienia poszczególnych turbin wiatrowych w celu spełnienia wszystkich norm, zapisów prawnych i parametrów warunkujących bezpieczną lokalizacje inwestycji. Takie podejście spowodowało rezygnację z kilku wariantów branych pod uwagę na wstępnych etapach postępowania administracyjnego. 5.2 Analiza wariantów uwzględnionych ma etapie uzyskiwania zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W czasie trwania prac projektowych nad przedsięwzięciem analizie poddano szereg wariantów realizacji inwestycji. Wynikiem takiego podejścia jest uwzględnienie na etapie procedury uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia 6 wariantów. W celu końcowej weryfikacji wariantu najkorzystniejszego wybrano kryterium minimalizacji oddziaływania na społeczność lokalną, a także środowisko przyrodnicze. Zastosowanie takiego wyznacznika spowodowało, iż przy obecnym kształcie przedsięwzięcia odrzucono 5 wariantów realizacji inwestycji. Przyjęto, jako możliwy do realizacji wariant obejmujący posadowienie 3 turbin wiatrowych rozmieszczonych z zachowaniem odległości określonych w Wytycznych w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych wydanych przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w grudniu 2011 roku, oraz w oparciu o szczegółowe analizy propagacji hałasu wykonane dla przedmiotowej inwestycji. W pierwszym etapie postępowania administracyjnego obejmującego złożony do urzędu Miasta i Gminy Olkusz wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na realizację przedsięwzięcia wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia Str. 98

99 Elektrownia wiatrowa w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz oraz późniejszymi uzupełnieniami do wniosku odrzucono wariant złożony z czternastu turbin wiatrowych. Inwestor do realizacji wybrał 3 warianty (wariant III, IV, V). W czasie trwania postępowania powyższe warianty poddano analizie uwzględniając pojawiające się sugestie lokalnej społeczności związane z wpływem turbin wiatrowych na ich zdrowie. Po uwzględnieniu opinii mieszkańców bezpośrednio sąsiadujących z elektrownią wiatrową, na etapie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dodano wariant realizacji inwestycji, obejmujący możliwość posadowienia 3 turbin wiatrowych. W celu pełnego zobrazowania przebiegu prac projektowych poniżej, krótko scharakteryzowano poszczególne warianty realizacji przedsięwzięcia uwzględniane podczas postępowania administracyjnego. Wariant I odrzucony na etapie karty informacyjnej przedsięwzięcia. Wariant I zakładał budowę czternastu turbin w posadowieniu przedstawionym na ryc. 20. W wariancie zastosowano turbiny o średnicy rotora do 90 metrów i mocy do 2,5 MW. Rozwiązanie zostało odrzucone ze względu na przeprowadzoną analizę hałasu i screening ornitologiczny. Analiza tego wariantu wykazała możliwość przekroczenia norm hałasu na terenie zabudowy miejscowości Osiek. Str. 99

100 Ryc. 20 Lokalizacja siłowni w wariancie I 42 Wariant II Proponowany wariant zakładał budowę siedmiu turbin w posadowieniu przedstawionym na ryc. 21. W wariancie zastosowano turbiny o średnicy rotora do 115 metrów. Ze względu na obrane kryterium minimalizacji uciążliwości elektrowni wiatrowej na społeczność lokalną wariant ten odrzucono. 42 Opracowanie własne Str. 100

101 Ryc. 21 Lokalizacja siłowni w wariancie II 43. Wariant III Wariant przewidywał zastosowanie siedmiu turbin o średnicy rotora do 115 metrów (Ryc. 22). Ze względu na wyniki przeprowadzonej analizy hałasu dla Wariantu II turbiny nr 5 i nr 7 przesunięto w kierunku zachodnim. Wariant ostatecznie odrzucono ponieważ lokalizacja turbin nr 3 i nr 4 wykraczała poza tereny ujęte w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Osiek Południe - Zimnodół jako tereny lokalizacji obiektów energetyki wiatrowej na gruntach rolnych. 43 Opracowanie własne Str. 101

102 Ryc. 22 Lokalizacja siłowni w wariancie III 44. Wariant IV alternatywny Z wariantu III została usunięta turbina nr 5 znajdująca się w południowo - wschodnim skraju obszaru. W celu zwiększenia produktywności tego wariantu turbina nr 7 została przesunięta w kierunku wschodnim (Ryc. 23). Posadowienie turbin nr 3 i 4 nie uległo zmianie w stosunku do wariantu poprzedniego co spowodowało ostateczne odrzucenie wariantu ze względu na wykorzystanie terenów nie objętych zapisem Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Osiek Południe Zimnodół, określającym tereny lokalizacji obiektów energetyki wiatrowej na gruntach rolnych. 44 Opracowanie własne Str. 102

103 Ryc. 23. Lokalizacja siłowni w wariancie IV 45. Wariant V Wariant przewidywał budowę pięciu turbin o średnicy rotora do 115 metrów (Ryc. 24). Proponowane rozwiązanie zakładało lokalizację elektrowni wiatrowej na obszarze wyznaczonym w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego dla miejscowości Zimnodół, jako tereny lokalizacji obiektów energetyki wiatrowej, na gruntach rolnych. Wariant V, ze względu na analizę hałasu zakładał przesuniecie turbiny nr 1 w kierunku zachodnim, turbiny nr 2 w kierunku południowym natomiast turbiny nr 6 w kierunku wschodnim. Analizowany wariant przewidywał odstąpienie od zamiaru budowy turbin nr 3 oraz 4. Na obecnym etapie postępowania administracyjnego odstąpiono od realizacji inwestycji w niniejszym wariancie po uwzględnieniu opinii lokalnych mieszkańców. 45 Opracowanie własne Str. 103

104 Ryc. 24 Lokalizacja turbin w wariancie V Analiza wariantów uwzględnianych na etapie raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Wariant zerowy Wariant zerowy obejmuje odstąpienie od realizacji inwestycji. Zastosowanie takiego rozwiązania spowoduje, iż przedmiotowy teren nie zostanie przekształcony. W rolniczym krajobrazie nie pojawią się dominanty krajobrazowe (3 turbiny wiatrowe), do środowiska nie zostanie wprowadzony hałas. Niepodejmowanie przedsięwzięcia wyeliminuje możliwość wprowadzenia spalin pochodzących z maszyn budowlanych, a także przyczyni się do ograniczenia chwilowego zapylenia atmosfery powstałego na etapie budowy i likwidacji elektrowni. Zastosowanie wariantu zerowego lokalnie ograniczy prawdopodobieństwo wystąpienia kolizji ptaków i nietoperzy z pracującymi turbinami wiatrowymi. Odstąpienie od realizacji inwestycji polegającej na wytwarzaniu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii spowoduje jednak, iż nasz kraj nie będzie wywiązywał się z obowiązków jakie nakłada na nas Unia Europejska. Polska, jako kraj członkowski Unii 46 Opracowanie własne Str. 104

105 zobligowana jest do przestrzegania prawa wspólnotowego, które zakłada zwiększanie udziału energii produkowanej z Odnawialnych Źródeł Energii w całkowitej krajowej produkcji energii. Niedopełnienie tego obowiązku pociągnie za sobą wysokie kary finansowe, które jako obywatele odczujemy wszyscy. Dotychczasowy system energetyczny oparty w głównej mierze na energetyce konwencjonalnej nie jest w stanie zaspokoić obecnego zapotrzebowania energetycznego. Sytuacja staje się o tyle nagląca, iż w ostatnich latach obserwujemy stały wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną. Intensywny rozwój OZE będący przez dłuższy czas alternatywą dla energetyki wykorzystującej surowce kopalne, obecnie staje się koniecznością. Energetyka wiatrowa wychodząca naprzeciw wspomnianej sytuacji przyczynia się dodatkowo do ograniczania negatywnych skutków środowiskowych związanych z emisją gazów i pyłów do atmosfery. Poniżej zamieszczono wyliczenia wielkości emisji gazów i pyłów dla konwencjonalnej elektrowni zawodowej. Szacunkowe wielkości emisji podano w oparciu o założenie produkcji energii elektrycznej równoważne z produkcją Elektrowni wiatrowej w miejscowości Zimnodół gmina Olkusz o mocy nominalnej 9 MW. 1. Parametry techniczne opału i urządzeń odpylających stosowanych w elektrowniach zawodowych. Wartość opałowa węgla kcal/kg; Zawartość popiołu w węglu- < 25%; Zawartość siarki w węglu- < 1,4%; Unos popiołu- < 30%; Efektywna skuteczność elektrofiltrów- 98%; Sprawność bloku energetycznego w produkcji energii elektrycznej - 0,3; 2. Wskaźniki emisji Dwutlenek siarki SO 2-7,8 kg/mg; Tlenki azotu NO x - 1,9 kg/mg; Dwutlenek węgla CO kg/mg; Tlenek węgla CO - 0,2 kg/mg; Pył - 0,7 kg/mg. 3. Ilość węgla potrzeba na wytworzenie 1 Gcal/h Str. 105

106 Bh= /5.000 x 0.3=666,7 kg/h 4. Równoważna ilość węgla potrzebna do wytworzenia MWh energii elektrycznej Br= x 1,163 x 666,7= 18,39 Mg/rok 5. Roczna emisji gazów i pyłów do atmosfery, przy produkcji MWh oraz spalaniu węgla na poziomie 18,39 Mg/rok Roczna emisja SO x 7,8=143,44 Mg/rok Roczna emisja NO x x 1,9=34,94 Mg/rok Roczna emisja CO x 1,047=19,25 Mg/rok Roczna emisja CO x 0,2=3,68 Mg/rok Roczna pyłów x 0,7=12,87 Mg/rok Wariant najkorzystniejszy (VI) Na etapie przygotowywania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, szczególnej analizie poddano opinię ornitologa oraz chiropterologa, a także sugestie lokalnej społeczności. Wynikiem takiego podejścia jest wybór wariantu najkorzystniejszego uwzględniającego zmniejszenie liczby turbin wiatrowych oraz możliwie największe odsuniecie się od ściany lasów. Wybrany wariant najkorzystniejszy zakłada możliwość posadowienia 3 turbin wiatrowych w rozmieszczeniu przedstawionym na ryc. 25, 26. Do analiz zastosowano urządzenia o średnicy rotora do 120 metrów i wysokości wieży do 120 metrów. Do przeprowadzenia micrositingu turbin wykorzystano obszar wyznaczony w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Rozmieszczenie turbin uwzględnia zalecenia znajdujące się w Tymczasowych wytycznych dotyczących oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na nietoperze (wersja II) oraz Wytycznych w zakresie oceny oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki (PSEW 2008). Str. 106

107 Ryc. 25 Posadowienie turbin wiatrowych w wariancie najkorzystniejszym 47. Ryc. 26 Bufory od zalesień Opracowanie własne 48 Opracowanie własne Str. 107

108 6. Wpływ planowanej inwestycji na środowisko i prowadzone działania zapobiegawcze bądź redukujące 6.1 Wpływ na klimat i zanieczyszczenie atmosfery Wpływ elektrowni na etapie budowy i likwidacji Etapy budowy i likwidacji farmy wiatrowej niosą za sobą negatywne oddziaływanie na powietrze atmosferyczne. Oddziaływanie to związane jest z wykorzystaniem samochodów ciężarowych i maszyn budowlanych zarówno na terenie planowanej budowy jak i podczas przejazdów. Praca maszyn i spalane przez nie paliwo będzie powodować emisję pyłów i spalin do atmosfery, jednakże oddziaływanie to będzie miało charakter lokalny i krótkoterminowy. Nie będzie w istotny sposób ingerowało w jakość powietrza atmosferycznego Wpływ elektrowni na etapie eksploatacji Na etapie eksploatacji planowana elektrownia wiatrowa nie emituje zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w postaci gazów, pyłów i odorów. Produkcja energii z odnawialnych źródeł jest procesem ekologicznym, bezemisyjnym, przez co przyczynia się do poprawy stanu powietrza atmosferycznego. Szacunkowe ograniczenie emisji w stosunku do konwencjonalnej elektrowni podano w punkcie podczas analizy wariantu zerowego Gospodarka wodno gruntowa Opady na terenie Polski cechują się dużą zmiennością, od cichych drobnych opadów po ulewne deszcze, które występują kilka razy w roku. Obfite opady występują głównie na przełomie miesięcy maj październik, w pozostałych miesiącach są one znacznie niższe. Planowane przedsięwzięcie wpływa na wody gruntowe i podziemne jedynie poprzez obniżenie stopnia infiltracji wody opadowej do gruntu spływającej z powierzchni Str. 108

109 fundamentów. Na terenie planowanej inwestycji opady na przełomie maj październik wynosiły mm (Ryc.27), zaś na przełomie listopad kwiecień mm (Ryc.28). 49 Rys 27 Sumy opadów maj październik Rys 28 Sumy opadów listopad kwiecień 49 Str. 109