Fundusze Europejskie w Polsce

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY Nr 30 czerwiec 2013 Fundusze Europejskie w Polsce ISSN X egzemplarz bezpłatny FE wspierają polską młodzież Potencjał na całe życie Młodzi naukowcy, dojrzałe projekty w w w. f u n d u s z e e u r o p e j s k i e. g o v. p l

2 Spis treści ÊÊFE wspierają młodzież 2 Przyszłość w rękach młodych 5 Większe wsparcie dla młodych przedsiębiorców ÊÊWywiad 6 Inwestujemy w młodych! ÊÊFE wspierają młodzież 8 Potencjał na całe życie 13 Innowacje dzięki młodym naukowcom 14 Młodzi w biznesie 16 Młodzi naukowcy, dojrzałe projekty 18 Młode i kreatywne e-usługi 20 Design rozkwita w Parku 22 Nad morzem dbają o młodych 24 Obywatel małolat ÊÊFE na czasie 26 Miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich 28 Owocna współpraca 29 Radzimy, jak korzystać z funduszy ÊÊFE z bliska 30 Pomysły na wakacje szlakiem projektów EWT 32 Siedem cudów na szóstkę 34 Fundusze Europejskie. Polska korzysta Na okładce: fot. Shutterstock Ê Ê Raport 36 Fundusze unijne postęp we wdrażaniu Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, Warszawa tel biuletyn@mrr.gov.pl Kolegium redakcyjne: Ewa Duszczyk, Maciej Gałaj, Kamil Gaweł, Magdalena Hajkowska, Aleksandra Huryń, Katarzyna Joachimek-Rzepczak, Maciej Kolczyński, Monika Ociepka, Izabela Krasowska, Marta Parowicz, Iwona Prószyńska, Aleksandra Reduch, Sylwia Rubin-Krukowska, Aneta Rudalska, Monika Sieradzan, Mateusz Stypułkowski, Judyta Szóstakowska, Anna Szybalska-Idzik, Marta Borowska (Publikator), Jarosław Żukowski (Publikator) Realizacja: Publikator Sp. z o.o. ul. Cieszyńska 3A, Białystok Redakcja: Katarzyna Hryniewicka, Arkadiusz Kaczanowski, Anna Raducha-Romanowicz, Anna Sołomiewicz, Radosław Zieniewicz Projekt graficzny i skład: Bogdan Falkowski, Piotr Szachowicz Zdjęcia nieopisane: archiwum MRR Publikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

3 Adam Zdziebło, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Coraz więcej możliwości dla młodych Polaków Europa przeżywa okres dynamicznych zmian. Priorytetami stały się m.in. innowacyjność, kreatywność i mobilność. Dzięki temu większa uwaga skupia się na ludziach młodych. Niestety również dlatego, że kryzys ekonomiczny w szczególny sposób doświadcza tę grupę. Ostatnie lata to przede wszystkim czas intensyfikacji działań służących poprawie jej sytuacji na rynku pracy. Najważniejsze zadania jakie przed nami stoją to: podnoszenie poziomu edukacji, wprowadzanie zaawansowanych badań naukowych, zwiększanie liczby i jakości szkoleń zawodowych oraz wspieranie młodego biznesu. To właśnie te dziedziny stały się ważnymi elementami w programach finansowanych z funduszy unijnych w latach Dane Eurostatu wskazują, że w krajach Unii stopa bezrobocia wśród ludzi poniżej 25 roku życia kształtuje się na poziomie ok. 24%. Nie można pozostać na to obojętnym. Dlatego w nowej perspektywie finansowej na rzecz młodych i aktywizacji ich zatrudnienia Unia przeznaczy ponad 6 mld euro. Dziś zdecydowana większość młodych Polaków wie, jak korzystać z efektów unijnego wsparcia. W jaki sposób i gdzie? Odpowiedzi na te pytania prezentujemy w niniejszym wydaniu naszego Biuletynu. Unijne pieniądze pozwalają rozwijać najśmielsze pomysły na biznes, jak np. działania serwisu YouArtMe, który promuje sztukę osób młodych. Fundusze służą także podniesieniu poziomu polskich szkół i uczelni, finansując rozwój ich infrastruktury, staże naukowe oraz szkolenia. Tylko z Programu Kapitał Ludzki wsparcie otrzymało już ponad 2 mln młodych Polaków. Fundusze Europejskie to także wsparcie dla miejsc, gdzie młodzi ludzie - i nie tylko - mogą spędzać czas w trakcie zaczynającego się właśnie sezonu wakacyjnego. Przy tej okazji polecamy odwiedzenie miejsc nagrodzonych w kolejnej edycji naszego konkursu Polska Pięknieje 7 Cudów Funduszy Europejskich. Projekty i miejsca, które uzyskały tytuł funduszowego cudu, prezentujemy w tym wydaniu. Życzę przyjemnej lektury Fundusze Europejskie w Polsce 1

4 FE wspierają młodzież Przyszłość w rękach młodych Fot. Shutterstock Program Kapitał Ludzki skupiając się na osobach młodych działa na kilku płaszczyznach np.: rozwoju szkolnictwa wyższego, edukacji oraz aktywizacji osób bezrobotnych i biernych zawodowo. Przyszły kształt Unii Europejskiej w dużym stopniu zależy już dziś od młodych Europejczyków. Poziom i jakość ich wykształcenia, perspektywiczny i otwarty na młode osoby rynek pracy, pomoc w założeniu własnego biznesu to tylko kilka aspektów mocno angażujących Wspólnotę. Także tu, na polskim gruncie. Sytuacja młodych Polaków na rynku pracy nie jest najlepsza. Już co piąta osoba bezrobotna zarejestrowana w urzędzie pracy jest poniżej 30. roku życia. Pomocne mogą być Fundusze Europejskie. Młodzi mają możliwość studiowania na kierunkach zamawianych, kontynuowania edukacji na zmodernizowanych uczelniach wyższych, uczestniczenia w programach badawczych dla młodych naukowców, a także udziału w stażach i szkoleniach czy konkursach na założenie własnej firmy. Polska młodzież bardzo chętnie korzysta z tych form unijnego wsparcia. Wspierać kapitał ludzki Programem, który wspiera najwięcej działań i projektów skierowanych bezpośrednio do polskiego społeczeństwa jest Program Kapitał Ludzki (PO KL). Zaliczyć tu można także wszelkie przedsięwzięcia dedykowane młodym Polakom. Dotychczas, z PO KL wsparcie uzyskało już ponad 2 mln młodych osób. Kolejne 85 tys. ma natomiast szanse skorzystać z blisko 500 mln zł funduszy unijnych przeznaczonych na szkolenia, staże i dotacje na założenie własnej firmy. Program Kapitał Ludzki skupiając się na osobach młodych działa na kilku płaszczyznach np.: rozwoju szkolnictwa wyższego, edukacji oraz aktywizacji osób bezrobotnych i biernych zawodowo. Przykładem projektu dedykowanego osobom do 25. roku życia jest Akademia Młodego Biznesmena zorganizowana przez Regionalny Instytut Społeczno-Ekonomiczny w Białymstoku. Akademię ukończyło 88 osób wszystkie one dostały dofinansowanie na rozpoczęcie własnego biznesu. POKL kładzie także ogromny nacisk na współpracę nauki i biznesu jako klucza do budowania innowacyjnej gospodarki. Na zacieśnienie partnerstwa tych dwóch obszarów przeznaczono 303 mln euro, a udział w stażach naukowych zakończyło blisko 2 tys. młodych Polaków. Działania w tym zakresie przedstawia opisywany na kolejnych stronach tego wydania biuletynu projekt Zielony Transfer. Dzięki niemu staże w dolnośląskich przedsiębiorstwach odbyli pracownicy naukowi wrocławskich uczelni. A efekty? Nowe miejsca pracy, nowe produkty i usługi, publikacje naukowe, programy badawcze oraz na przykład opatentowany i wdrożony do przemysłu pojazd słoneczny. 2 Fundusze Europejskie w Polsce

5 Dydaktyka na czasie W ostatnich latach uniwersytety, politechniki oraz szkoły artystyczne zainwestowały w infrastrukturę, polepszając tym samym ofertę edukacyjną. 79 takich projektów otrzymało ponad 3 mld złotych z Programu Infrastruktura i Środowisko. Uczelnie przebudowały swoje budynki lub budują nowe obiekty, instalują zaawansowane technologie informatyczne (m.in. dla e-learningu), nowoczesne i kosztowne wyposażenie pracowni oraz laboratoriów. Nierzadko na takie zmiany uczelnie i średnie szkoły artystyczne nie mogłyby sobie pozwolić bez wsparcia unijnego. W czerwcu tego roku w Zespole Szkół Muzycznych w Sosnowcu miało miejsce pierwsze wydarzenie muzyczne w nowej sali koncertowej. Mieści ona ponad 500 widzów. Szkoła otrzymała na tę inwestycję 15,6 mln zł z Programu Infrastruktura i Środowisko. Pod koniec maja zaś otwarto po modernizacji Wydział Chemii Uniwersytetu Gdańskiego. Zaawansowana infrastruktura zespołu audytoryjnego pozwala na prowadzenie ciekawych wykładów oraz organizację konferencji czy pokazów chemicznych. Ponadto uruchomiona zostanie hala technologiczna, w której Za kulisami teatru będą prowadzione badania naukowe oraz zajęcia dydaktyczne z zakresu inżynierii chemicznej i środowiskowej. Uczelnia otrzymała ponad 200 mln zł z Programu Infrastruktura i Środowisko na unowocześnienie wydziałów chemii i biologii. Wrocławska filia Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. L. Solskiego w Krakowie po integracji w jednym budynku może szerzej włączać się w festiwale i projekty, także międzynarodowe, realizowane wspólnie z profesjonalnymi teatrami. Warsztaty odbywają się w przestronnych salach, doposażonych w nowoczesny sprzęt elektroakustyczny i oświetleniowy. W nowym budynku znajduje się sala teatralna z głęboką sceną, dającą możliwość kreowania bogatej scenografii i różnorodnej aranżacji ruchu aktorów, a także pojemna widownia przystosowana podobnie jak cały budynek do potrzeb osób niepełnosprawnych. Fot. PWST w Krakowie Fot. Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna w Bielsku-Białej POIG odmładza polską naukę i biznes Zachęcenie młodych ludzi do podjęcia kariery badawczej w Polsce, przy jednoczesnym wsparciu rozwoju kadry badawczej, to główne cele działania 1.2 Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki Programu Innowacyjna Gospodarka. Jedną z inicjatyw działania jest program VENTURES, w ramach którego Fundacja na rzecz Nauki Polskiej dofinansowuje projekty doktorantów, studentów studiów magisterskich, czy absolwentów zatrudnionych na etatach dydaktyczno- -naukowych. Za nami już 11. edycja programu, ale zostanie on zamknięty dopiero w 2015 r. O sukcesach laureatów VENTURES, który pomaga w rozwoju karier kilkudziesięciu młodych naukowców poprzez finansowanie projektów o dużym znaczeniu dla gospodarki, mających jednocześnie szanse na komercjalizację, piszemy w tym wydaniu biuletynu. Program Innowacyjna Gospodarka to także ogromne wsparcie dla młodego biznesu w dziedzinie gospodarki elektronicznej (działanie 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej ). Na pomoc finansową mogą liczyć tu nowopowstałe małe i mikro przedsiębiorstwa (funkcjonujące na rynku nie dłużej niż 2 lata), a na preferencyjne traktowanie przedsiębiorcy poniżej 27. roku życia. Wsparciem objęte są projekty polegające na tworzeniu e-usług (np. internetowych serwisów informacyjnych, społecznościowych, rozrywkowych, rezerwacyjnych, bankowych, biznesowych czy edukacyjnych). Do tej pory z dofinansowania Franciszek Gałuszka, kanclerz PWST im. L. Solskiego w Krakowie Decyzję o realizacji projektu poprzedziła długotrwała dyskusja odnośnie możliwości pracy dwóch wydziałów w jednym budynku. Przez wiele lat wydziały funkcjonowały niezależnie programowo oraz organizacyjnie. Propozycja pracy w jednej przestrzeni tę samodzielność zakłócała i wywołała wiele kontrowersji. Z drugiej strony stało się sprawą oczywistą, że w obecnych realiach ekonomicznych utrzymywanie trzech budynków, niespełniających norm użytkowych, przy wysokich kosztach eksploatacyjnych, jest niemożliwe. Nowa inwestycja, oprócz walorów użytkowych i standardu wyposażenia, przyniosła spodziewane efekty, m.in. integrację środowiska akademickiego oraz usprawnienie procesów zarządzania. FE wspierają młodzież 3

6 Program Innowacyjna Gospodarka to ogromne wsparcie dla młodego biznesu w dziedzinie gospodarki elektronicznej. Na pomoc finansową mogą liczyć tu nowopowstałe małe i mikro przedsiębiorstwa, a na preferencyjne traktowanie przedsiębiorcy poniżej 27. roku życia. w ramach działania 8.1 skorzystało ponad 2 tysiące przedsiębiorców. Polska Wschodnia też stawia na młodych Program Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) dofinansowuje m.in. projekty rozwijające potencjał naukowy polskiej gospodarki, jak również innowacje z pogranicza nauki i biznesu. W dużym stopniu przedsięwzięcia te dotyczą osób młodych. Ze środków Programu korzystają uczelnie z Polski Wschodniej, które inwestują w swoją infrastrukturę (Działanie 1.1. PO RPW) oraz instytucje podnoszące innowacyjność i atrakcyjność gospodarczą wschodnich regionów Polski (Działanie 1.3 PO RPW). Na koniec października 2012 r. zakończonych zostało 11 projektów budowy i wyposażenia w sprzęt dydaktyczny uczelni z Polski Wschodniej, w przypadku których wartość dofinansowania w sumie wyniosła ok. 536,9 mln zł. Warto wymienić tu choćby projekt utworzenia nowoczesnej bazy dydaktyczno-naukowej Euroregionalnego Centrum Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, czy też rozbudowy infrastruktury naukowo-badawczej Politechniki Rzeszowskiej, która wybudowała lub zmodernizowała laboratoria kilku wydziałów uczelni. Wsparcie regionów We wszystkich 16 regionalnych programach operacyjnych wyodrębnione zostały działania, w których można było ubiegać się o dofinansowanie na projekty związane z rozwojem infrastruktury edukacyjnej. O jednym ŚRODKi EFS dla polskiej młodzieży liczba przedszkoli objętych wsparciem liczba szkół, które wdrożyły programy rozwojowe liczba studentów, którzy ukończyli staże lub praktyki liczba studentów na kierunkach zamawianych współfinansowanych z EFS Fot. Shutterstock Fot. Shutterstock z projektów w województwie zachodniopomorskim przeczytać można na kolejnych stronach. Budowa Centrum Symulacyjnego Terminalu LNG oraz zakup symulatora ładunkowego przez Akademię Morską w Szczecinie, uatrakcyjniła nie tylko ofertę dydaktyczną samej uczelni, ale także wpłynęła pozytywnie na poziom wykształcenia studentów Akademii. Innym przykładem wsparcia młodych Polaków poprzez inwestowanie w infrastrukturę uczelni jest zakup wyposażenia Laboratorium Instytutu Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Gdańskiego. Projekt o wartości dofinansowania ponad 2,6 mln zł objął kupno aparatury pomiarowej o standardzie światowym, a także najnowszego oprogramowania i komputerów. Sąsiedzka pomoc Polska młodzież może liczyć także na wsparcie funduszy norweskich i EOG oraz Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. O projekcie Gminowo skierowanym do uczniów liceów piszemy w tym wydaniu. Ale polscy studenci mogą liczyć także na wsparcie w ramach Funduszu Stypendialnego i Szkolnego, który umożliwia m.in. finansowanie wymiany studentów i pracowników uczelni m.in. pomiędzy Polską a Islandią, Liechtensteinem i Norwegią. Fundusz wspiera też dwustronną współpracę edukacyjną oraz projekty z zakresu jakości szkolenia. Marta Borowska 4 Fundusze Europejskie w Polsce

7 FE wspierają młodzież Większe wsparcie dla młodych przedsiębiorców Fundusze europejskie pomagają zakładać i rozwijać własny biznes przekonywali przedsiębiorcy na konferencji zorganizowanej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Dzięki przesunięciu części funduszy w ramach Programu Kapitał Ludzki dodatkowe 500 mln złotych (120 mln euro) zostanie przeznaczone na pomoc osobom młodym. Podczas zorganizowanej 15 maja br. konferencji prasowej minister rozwoju regionalnego Elżbieta Bieńkowska oraz minister pracy i polityki społecznej Władysław Kosiniak- -Kamysz przekonywali, że pozwoli to 85 tys. młodych osób odnaleźć się na rynku pracy. Pieniądze zostaną przeznaczone na szkolenia, staże, doradztwo czy wsparcie finansowe nowych firm. Dzięki temu wchodzącym na rynek pracy Polakom będzie łatwiej szukać, zmieniać albo samemu tworzyć miejsca pracy. Wobec wysokiego bezrobocia osób młodych ważne jest też zachęcanie ich do zakładania własnych firm. Z całej puli na dotacje i pożyczki na założenie własnego przedsiębiorstwa (w ramach Działania 6.2) zostanie przeznaczone ok. 208 mln zł (50 mln euro). Przy ich udzielaniu preferowane będą osoby poniżej 30. roku życia. O tym, jak dobrze wykorzystać unijne dofinansowania Fot. Monika Ociepka, MRR oraz jak pomagają one w rozwijaniu własnej działalności opowiadali przedsiębiorcy, którzy również wzięli udział w konferencji: Agnieszka Lipińska oraz Tomasz Klimczak. W obu przypadkach unijna pomoc oraz szkolenia ułatwiły im rozpoczęcie i rozwinięcie własnej działalności. Wielu wnioskodawców narzeka, że środków przeznaczonych na założenie firmy jest za mało w stosunku do Tomasz Klimczak, właściciel firmy KMT Projekty Konstrukcji, projektującej konstrukcje budowlane. Zależało mi, by po studiach jak najszybciej założyć własną firmę. Przydatne okazały się szkolenia, których znaczenia początkowo nie doceniałem. Miałem okazję uczestniczyć w finansowanych ze środków Programu Kapitał Ludzki kursach, na których poznawaliśmy podstawy ekonomii od strony praktycznej. Dzięki temu nauczyłem się wyliczać różne wskaźniki ekonomiczne, które pomagają mi oceniać opłacalności inwestycji. Tym cenniejsze było to, że szkolenia prowadziły osoby, które same odniosły sukces finansowy. Udało się nam przygotować bardzo dobry, konkurencyjny biznesplan i uzyskać unijne dofinansowanie. Przeznaczyliśmy je na zakup sprzętu oraz oprogramowania niezbędnego do wykonywania projektów. Dziś firma zatrudnia 4 osoby, a projekty realizujemy w Polsce, Szwecji oraz Arabii Saudyjskiej. potrzeb. Ale kluczem do sukcesu jest w tym wypadku myślenie perspektywiczne: przygotowywanie najlepszego planu rozwoju, konkurencyjnego wobec innych projektów podkreślał Tomasz Klimczak. Takich historii jak Pani Agnieszki i Pana Tomasza, jest w Polsce ponad 150 tysięcy. Na różnych spotkaniach często słyszę, od osób które dopiero wchodzą na rynek pracy, że pakiety szkoleniowe czy unijne dofinansowanie jakie dostają, bardzo ułatwiają znalezienie pracy przekonywała minister Bieńkowska. Zaś minister Władysław Kosiniak-Kamysz wspomniał również o planach wprowadzenia specjalnego programu wspierającego zakładanie przez osoby młode pierwszej firmy jego istotą byłyby niskooprocentowane kredyty. Więcej szczegółów na temat planów wykorzystania środków z Europejskiego Funduszu Społecznego minister Elżbieta Bieńkowska zdradza w wywiadzie, który znajdą Państwo w tym wydaniu Biuletynu. AK Podczas konferencji prasowej minister Elżbieta Bieńkowska oraz Władysław Kosiniak-Kamysz przedstawiali perspektywy wykorzystania dodatkowych funduszy na rozwój rynku pracy. Agnieszka Lipińska, właścicielka firmy Madame GOOGOO, która zajmuje się szyciem bezpiecznych i kolorowych chust i nosidełek dla dzieci. Po urodzeniu dziecka szukałam specjalnego nosidełka i odkryłam, że na polskim rynku trudno jest znaleźć odpowiedni rodzaj. Jestem krawcową i ambicja nie pozwalała mi kupić gotowego produktu, więc postanowiłam sama zaprojektować i stworzyć je własnoręcznie. Tak zrodził się pomysł na założenie własnej firmy. Później trafiłam na możliwość uzyskania dofinansowania na rozwój przedsiębiorstwa. Miałam początkowy kapitał własny, do tego udało mi się uzyskać 40 tys. złotych wsparcia z funduszy europejskich. Przeznaczyłam je między innymi na zakup materiałów, które do dziś pozwalają wytwarzać produkt dobrej jakości. Obecnie większość tego, co wytwarzamy, trafia na rynek międzynarodowy. Fundusze Europejskie w Polsce 5

8 Wywiad Inwestujemy w młodych! O działaniach Ministerstwa Rozwoju Regionalnego zmierzających do poprawy sytuacji młodych ludzi na rynku pracy, a także o szansach jakie dają młodzieży Fundusze Europejskie, mówi minister Elżbieta Bieńkowska. zawodową, szkolenia i staże. Natomiast ponad 200 mln zł będzie dostępne w formie dotacji lub pożyczek na zakładanie działalności gospodarczej. Wszystkie województwa wprowadziły kryteria, które kierunkują unijne wsparcie zwłaszcza na osoby poniżej 30 roku życia oraz 50+ Fundusze Europejskie ułatwiają młodym start w życie zawodowe w różnym zakresie nie tylko poprzez szkolenia czy staże. Studenci mogą uczyć się na kierunkach zamawianych, założyć nową firmę w Internecie, mają również szansę uczestniczyć w programach badawczych dla młodych naukowców. Elżbieta Bieńkowska minister rozwoju regionalnego Dużo mówi się o trudnej sytuacji na rynku pracy osób młodych, wielu absolwentów wyższych uczelni nie może znaleźć zatrudnienia. Czy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego planuje jakieś działania by ułatwić młodym start w życie zawodowe? Ostatnio dokonaliśmy bardzo ważnych zmian w Programie Kapitał Ludzki. Przesunęliśmy prawie pół Fot. MRR miliarda złotych na różnego rodzaju działania wspomagające młodych na rynku pracy. Środki te będą wdrażane w ramach tzw. komponentu regionalnego POKL, zgodnie z planami działań przygotowanymi przez poszczególne urzędy marszałkowskie, uwzględniającymi potrzeby lokalnych rynków pracy. Blisko 300 mln zł przeznaczamy na aktywizację i niepełnosprawne. Szacujemy, że te dodatkowe środki pomogą nawet 85 tys. młodym poprawić ich sytuację na rynku pracy. Współpracujemy przy tym ściśle z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej, tak aby środki unijne uzupełniały działania finansowane z krajowego Funduszu Pracy. Gdzie zainteresowani pozyskaniem dotacji lub szkoleniami powinni się zgłaszać? Do powiatowych urzędów pracy lub urzędów marszałkowskich. Młode osoby będą mogły skorzystać ze szkoleń zawodowych, staży, przygotowania zawodowego, jednorazowych środków na podjęcie działal- 6 Fundusze Europejskie w Polsce

9 ności gospodarczej, oraz konsultacji i doradztwa związanego z jej prowadzeniem. O możliwości uzyskania wsparcia oferowanego w poszczególnych regionach warto również pytać w Punktach Informacyjnych Przygotowania programów na nową perspektywę idą pełną parą. Czy osoby młode znajdą jakieś działania dla siebie? Wsparcie dla osób młodych pozostanie priorytetem także w kolejnych latach. Z Europejskiego Funduszu Społecznego w latach , finansowana będzie trwała integracja na rynku pracy ludzi młodych, którzy nie mają zatrudnienia i nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu. Oferta dla nich będzie równie bogata jak obecnie. Ponadto planowana jest nowa inicjatywa UE Planowana jest nowa inicjatywa UE na rzecz zatrudnienia młodzieży. Jej budżet, przeznaczony na wszystkie kraje członkowskie, wynosi 6 mld euro. Celem będzie dofinansowanie przedsięwzięć skierowanych do osób młodych w regionach, w których wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży przekracza 25 proc. Funduszy Europejskich. Są one ulokowane w wielu miejscach w każdym województwie, dostępne także przez Internet lub telefonicznie. Czy młodzi, na przykład studenci, mają jeszcze szansę skorzystać z unijnych środków, także z innych programów? Fundusze Europejskie ułatwiają młodym start w życie zawodowe w różnym zakresie nie tylko poprzez szkolenia czy staże. Studenci mogą uczyć się na kierunkach zamawianych, finansowanych z Programu Kapitał Ludzki. Ich lista znajduje się na stronie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wciąż mają również szansę uczestniczyć w programach badawczych dla młodych naukowców organizowanych przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej czy założyć nową firmę w Internecie, których rozwój wspierany jest w Programie Innowacyjna Gospodarka. W lipcu ruszy ostatni w tym roku konkurs na e-biznes potrzebne informacje można znaleźć na stronie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Możliwości dla młodych jest zatem sporo. na rzecz zatrudnienia młodzieży. Jej budżet, przeznaczony na wszystkie kraje członkowskie, wynosi 6 mld euro. Celem będzie dofinansowanie przedsięwzięć skierowanych do osób młodych w regionach, w których wskaźnik bezrobocia wśród młodzieży przekracza 25 proc. To są na razie plany. A co dotychczas udało się zrobić? Szczególną rolę we wspieraniu młodych ludzi odegrał Europejski Fundusz Społeczny. Z Programu Kapitał Ludzki wsparcie uzyskało już ponad 2 mln osób młodych. W różnego rodzaju szkoleniach, stażach udział wzięło 840 tys. osób, w tym blisko 334 tys. osób w wieku lata. Blisko 150 tys. osób założyło własne firmy, z czego 27 tys. dotacji otrzymały osoby młode. 34,5 tys. studentów uczniów wprowadziło ponad 14 tys. szkół. To bardzo konkretne efekty na dziś, ale z pewnością będą one procentować także w przyszłości. Inwestowanie w młodych po prostu się opłaca. Dziękuję za rozmowę. ukończyło staże lub praktyki zawodowe, a 62,5 tys. studiuje na kierunkach zamawianych w obszarze nauk matematyczno-przyrodniczych i technicznych. Dodatkowe programy rozwojowe dla Fot. Shutterstock Wywiad 7

10 FE wspierają młodzież Potencjałna całe życie Fot. Shutterstock Kiedy myślimy o przyszłości dzieci, najczęściej na pierwszym miejscu stawiamy ich zdrowie i dobre wykształcenie. Wierzymy, że są to atuty, które pomogą znaleźć dobrze płatną pracę i zapewnią dostatnie życie. Podobnie jest w przypadku Funduszy Europejskich, które inwestuje się w rozwój placówek medycznych i uczelni wyższych. Wszystko po to, aby wykształceni i zdrowi specjaliści mogli tworzyć bogaty rynek pracy i budować konkurencyjną gospodarkę, przyczyniając się do wzrostu poziomu życia wszystkich mieszkańców w kraju. Fot. Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu 79 projektów w uczelniach wyższych oraz szkołach artystycznych otrzymało z Programu Infrastruktura i Środowisko prawie 3 mld złotych. 33 politechniki i uniwersytety 27 szkół i uczelni artystycznych Nauka to potęgi klucz ten cytat z polskiej literatury nie traci na swojej aktualności. Jednakże oprócz samej wiedzy, ważne jest to również w jakich warunkach jest ona przekazywana. Dlatego w ostatnich latach szkoły wyższe zainwestowały w infrastrukturę, polepszając swoją ofertę edukacyjną. Począwszy od budowy i przebudowy obiektów, m.in. poprzez dostosowanie ich dla osób niepełnosprawnych, a kończąc na zapewnieniu zaawansowanych technologii informatycznych, ultranowoczesnego i kosztownego wyposażenia pracowni oraz specjalistycznych laboratoriów. Nierzadko na takie zmiany uczelnie i szkoły artystyczne nie mogłyby sobie pozwolić bez wsparcia unijnego. Kształcenie na czasie Eksperci z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu pracują obecnie w nowoczesnym Centrum Optyki Kwantowej, wyposażonym w szereg urządzeń do badań nad światłem. Efektem ich starań mogą być, na przykład, bardziej wydajne baterie słoneczne albo laserowe urządzenia diagnostyczne dla medycyny. Badania nad laserami mają także ogromne pole do zastosowań w telekomunikacji, gdzie sygnał optyczny jest jednym z głównych nośników informacji. Zespół Państwowych Szkół Muzycznych im. M. Karłowicza w Krakowie poszerzył ofertę edukacyjną o specjalności: jazz, techniki nagraniowe oraz techniki multimedialne. Stało się to możliwe po rozbudowie szkoły o nowe sale lekcyjne, sale prób oraz salę kameralną. Natomiast nowy amfiteatr pozwolił szkole włączyć się szerzej w życie kulturalne regionu. W Uczelnianym Centrum Dydaktyki Nowych Mediów Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi studenci korzystają z innowacyjnych form nauczania związanych z nowymi technologiami produkcji filmów. Architektura obiektu stanowi wyraźny ukłon w stronę przemysłowej historii miasta. Centrum Dydaktyki i Symulacji Medycznej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach to największy w Polsce, a może nawet w Europie, ośrodek tego typu. Studenci mają do dyspozycji symulator sali operacyjnej, intensywnej terapii i porodowej, a także karetki pogotowia. Wykładowcy mogą zaprogra- 8 Fundusze Europejskie w Polsce

11 Fot. A. Pietrowska mować urządzenia tak, aby studenci ćwiczyli różne sytuacje, z którymi zapewne spotkają się w prawdziwym szpitalu. Niektóre szkoły zainwestowały w prośrodowiskowe rozwiązania, jak na przykład Politechnika Świętokrzyska, która wybudowała energooszczędny, inteligentny i ekologiczny budynek dydaktyczny Energis. Zastosowano w nim najnowocześniejsze instalacje i system komputerowy dbający o idealny mikroklimat wnętrza przy minimalnym zużyciu energii. Energis zasilany jest z odnawialnych źródeł energii, wykorzystuje niemal wyłącznie energię cieplną powstałą we wnętrzu z pomp Muzyczna wizytówka Białegostoku Zespół Szkół Muzycznych I i II stopnia w Białymstoku jest jedną z największych szkół artystycznych w kraju. Po jej rozbudowie adepci muzyki korzystają z dwóch nowych gmachów, mając do dyspozycji powierzchnię niemal czterokrotnie większą niż do tej pory. Jeden z budynków wyrósł w miejscu starego skrzydła szkoły, rozebranego do fundamentów ze względu na zły stan techniczny. Mieszczą się w nim audytoria muzyczne, studia, sale do zajęć lekcyjnych oraz mniejsze pomieszczenia do ćwiczeń indywidualnych i grupowych. Ściany oraz sufity w salach są profesjonalnie odizolowane i akustycznie zaadaptowane do specyficznych potrzeb uczelni. ciepła, ogniw słonecznych, a nawet ciepła wydzielanego przez studentów. Podkreślić trzeba, że poza zastosowaniem najnowszych technologii w samym budynku, studenci będą mieli możliwość prowadzenia prac badawczych z zakresu energetyki odnawialnej (odnawialne źródła energii, systemy inteligentne w obiektach, wymiana i odzysk ciepła). Adam Juchnowicz, dyrektor Zespołu Szkół Muzycznych I i II stopnia w Białymstoku Inwestycja w nowe zaplecze dydaktyczne była wręcz niezbędna. Dotychczas zajęcia odbywały się w budynku, który nie był remontowany od lat 70. ubiegłego wieku. Palącym problemem był zwłaszcza brak sal dydaktycznych. Lekcje matematyki dla całej klasy odbywały się w małych salach przeznaczonych do ćwiczeń ze słuchu czy gry na harmonii. Zajęcia w szkole muzycznej nie kończą się z wraz z ostatnim dzwonkiem działa tu 40 zespołów kameralnych, 3 chóry, 3 orkiestry, młodzież często zostaje i ćwiczy po lekcjach. Nowy potencjał łódzkiej uczelni Teraz kampus Uniwersytetu Łódzkiego może poszczycić się nowym kompleksem budynków, z nowoczesnymi laboratoriami, pracowniami i salami ekspozycyjnymi, gdzie pokazywane są prace studentów. Dzięki środkom unijnym wybudowano nowy pawilon Biologii Molekularnej, w którym znajdują się pomieszczenia Instytutów Biofizykiw i Biochemii oraz Katedry Neurobiologii i Cytofizjologii. Na potrzeby Wydziału Chemii natomiast rozbudowano kompleks siedmiu obiektów dawnego Technikum Chemicznego. W gmachu Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej wykonane zostały prace termomodernizacyjne. Starą szkołę w Spale dostosowano zaś do potrzeb Terenowej Przyrodniczej Stacji Uniwersytetu Łódzkiego. Fot. Uniwersytet Łódzki Anna Szperlik, Biuro Inwestycji i Nieruchomości Uniwersytetu Łódzkiego Modernizacja wydziału Chemii, Biologii i Fizyki to największa inwestycja przeprowadzona dotychczas przez Łódzki Uniwersytet. Nowe budynki, aule i laboratoria to przede wszystkim inwestycja w wiedzę. Przed studentami oraz kadrą pojawiły się dotąd niedostępne możliwości, nie tylko kształcenia praktycznego, ale też rozwijania indywidualnych zainteresowań i pasji. Obecnie z nowego kampusu korzysta w sumie 3 tys. studentów, którzy dzięki nowoczesnej aparaturze prowadzą profesjonalne badania naukowe. Po opuszczeniu uczelnianych murów będą uważani za specjalistów w swoich dziedzinach. FE wspierają młodzież 9

12 Izabela Juszkiewicz, Politechnika Koszalińska Bez dobrze wyposażonych pracowni i laboratoriów trudno mówić o nowoczesnym kształceniu. Komfortowe warunki do nauki, jakie udało nam się stworzyć oraz możliwość pracy na innowacyjnym sprzęcie, znacząco podniosły poziom zajęć laboratoryjnych. Nowa infrastruktura ICT pozwala na komunikację i naukę niezależnie od czasu i miejsca. Pracownicy naukowi oraz studenci z różnych ośrodków mogą na odległość prowadzić wspólne badania, konsultować wyniki, pomiary, wymieniać poglądy. Fot. Politechnika Koszalińska Wirtualne laboratorium Studenci Politechniki Koszalińskiej korzystają z najnowocześniejszej aparatury dydaktyczno-badawczej w nowo wybudowanym Laboratorium Wytrzymałości Materiałów i Geotechniki. Dzięki niej możliwe jest prowadzenie precyzyjnych obliczeń z zakresu mechaniki materiałów i konstrukcji, co jest atrakcyjne również dla przemysłu w zakresie badań naukowych. Prestiż uczelni podnosi także nowa infrastruktura ICT, czyli urządzenia sieciowe, komputery i oprogramowanie pozwalające kształcić metodą e-lerningową. Dominika Bagińska, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Świadomość społeczna dotycząca obszarów Natura 2000 jest nadal niska, a nastawienie nierzadko oparte na błędnych przeświadczeniach. Dlatego też Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska działa na rzecz zwiększania świadomości ekologicznej społeczeństwa. Za nami kampania informacyjno-promocyjna kierowana do młodych ludzi. Mieli oni okazję zapoznać się z ideą sieci Natura 2000 i dowiedzieć się jak blisko nas znajdują się najcenniejsze przyrodniczo obszary. Równie ważne było wskazanie im szans na rynku pracy, jakie stwarza sieć. Certyfikowane szkolenia on-line na platformie e-natura2000.pl są nadal prowadzone, a informacje o programie można znaleźć na stronie poczujnature.pl. Fot. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska Młodzi w zgodzie z naturą Natura Poczuj to! to akcja społeczna Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, nawołująca do ochrony zagrożonego dziedzictwa przyrodniczego Europy. Jej twarzą jest wokalistka Katarzyna Nosowska. Kampanii dedykowała utwór O lesie z ostatniej płyty 8, w którym przekonuje, że przyroda jest dobrem wspólnym. Celem akcji było informowanie o Europejskiej Sieci Natura Generalna Dyrekcja zdecydowała się na ciekawą i niezwykle wygodną formę szkoleń. Były one dostępne on-line, na platformie e-learningowej Ze szkoleń w pierwszej kolejności skorzystali przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego, na terenie których wyznaczono obszary Natura Akcja przełożyła się na realne korzyści: przydatna wiedza w przypadku studentów, czy możliwość rozwoju firmy w przypadku przedsiębiorców. Inicjatywa objęła również szereg niestandardowych akcji na uczelniach. Odbyły się koncerty oraz kilkadziesiąt obozów studenckich na terenach objętych siecią Natura Dolina Biebrzy, Beskid Żywiecki, Zatoka Pucka, Bory Tucholskie, Beskid Niski to tylko niektóre z nich. Założeniem obozów było pokazanie, że obszary Natura 2000 są niezwykle zróżnicowane i dają możliwość ciekawego spędzania wolnego czasu. W ramach kampanii zorganizowano także trzy edycje spotkań z cyklu Akademia Menedżera Zrównoważonego Rozwoju. Studenci uczestniczyli w intensywnych treningach menedżerskich, warsztatach i spotkaniach szkoleniowych, na których uczyli się jak prowadzić biznes bez szkody dla środowiska. 10 Fundusze Europejskie w Polsce

13 Lepsza opieka dla najmłodszych Dzięki temu, że uczelnie medyczne kształcą przyszłych lekarzy w warunkach zaawansowanej technologii, a szpitale modernizują się z funduszami unijnymi mali pacjenci mają większe szanse na szybki powrót do Fot. Instytut Matki i Dziecka w Warszawie zdrowia, a jako osoby dorosłe także do życia rodzinnego i zawodowego. Dla przykładu, Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii ma już szpitalny oddział ratunkowy z prawdziwego zdarzenia, który zastąpił izbę przyjęć. Dla bezpieczeństwa noworodków oraz ich mam Instytut Matki i Dziecka w Warszawie zakupił ponad 100 urządzeń medycznych. Ponadto z nowej bazy medycznej korzystają tam pacjenci i personel m.in. klinik neurologii, położnictwa i ginekologii, anestezjologii, a także oddziałów intensywnej terapii, chirurgii kręgosłupa i ortopedii. Natomiast dzieci z ciężkimi schorzeniami układu oddechowego leczone są w zmodernizowanych klinikach Instytutu Gruźlicy Instytucje ochrony zdrowia otrzymały z Programu Infrastruktura i Środowisko prawie 1,6 mld złotych na realizację około 350 inwestycji. 147 zmodernizowanych szpitali w kraju 322 nowe ambulanse ratunkowe i Chorób Płuc w Rabce-Zdrój. Szpital został gruntownie przebudowany oraz wyposażony w najnowocześniejszy sprzęt medyczny. Izabela Krasowska, IZ POIiŚ Alicja Pietrowska 70 proc. przyszpitalnych lądowisk dla helikopterów z logo POIiŚ Fot. Łukasz Olszewski dr hab. med. Anna Sowa-Staszczak, Szpital Uniwersytecki w Krakowie Systemy hybrydowe SPECT/CT bez wątpienia stały się dziś nieodzownym elementem medycyny nuklearnej, która ułatwia lekarzom interpretację wyników badań, a pacjentom daje szansę na diagnostykę na najwyższym poziomie. Wpływa to nie tylko na koszty leczenia, ale również na obniżenie jego narażenia na promieniowanie jonizujące w trakcie całego procesu diagnostycznego. Skuteczna metoda leczenia Zakup systemu hybrydowego SPECT-CT otworzył nowe możliwości diagnostyczne na Oddziale Klinicznym Endokrynologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie. Urządzenie pozwala na bardzo dokładną wizualizację struktury narządów wewnętrznych. Diagnostyka w zakresie medycyny nuklearnej umożliwia wykrycie nowotworu i podjęcie leczenia w stadium, gdy choroba jest jeszcze wyleczalna. SPECT/CT wykorzystywany jest także w endokrynologii, kardiologii, ortopedii, leczeniu paliatywnym oraz przy infekcjach narządów wewnętrznych, m.in. nerek, płuc, mózgu czy układu pokarmowego. Zwiększył się również sam komfort badań pacjenta obraz uzyskuje się szybko, bez potrzeby przemieszczania chorego, przy stosunkowo niewielkiej dawce promieniowania. FE wspierają młodzież 11

14 Jedna z baz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego Fot. SPZOZ LPR W trosce o zdrowie najmłodszych Dziecięcy Szpital Kliniczny im. prof. Antoniego Gębali w Lublinie wyposażył w sprzęt i aparaturę medyczną oddziały intensywnej terapii, otolaryngologii, foniatrii i audiologii, krwiolecznictwa oraz blok operacyjny. Urządzenia umożliwiają ciągłą obserwację najważniejszych parametrów fizjologicznych organizmu tętna, oddechu, rytmu serca, wysycenia krwi tlenem, ciśnienia tętniczego krwi u ciężko chorych dzieci. Mogą być używane na salach chorych lub w trakcie wykonywania badań diagnostycznych. W szpitalu wprowadzono także system umożliwiający podgląd zdjęć RTG na ekranie komputera w gabinecie lekarza. To znacząco przyspieszyło proces diagnozowania pacjentów. Fot. DSK w Lublinie dr n. med. Marzena Furtak, Dziecięcy Szpital Kliniczny w Lublinie Zakupiony sprzęt i aparatura medyczna są nowoczesne, energooszczędne i co ważne bezpieczne dla pacjentów. Rocznie wykonujemy ponad 98 tys. specjalistycznych badań. Za tą liczbą kryje się troskliwa opieka nad małymi pacjentami oraz poprawa ich stanu zdrowia. Nowe łóżka, inkubatory, respiratory do intensywnej terapii czy zestaw fiberoskopów pediatrycznych pozwalają na leczenie naszych pacjentów także w sytuacji zagrożenia życia. 12 Fundusze Europejskie w Polsce

15 FE wspierają młodzież Innowacje dzięki młodym naukowcom Nowe sposoby zagospodarowania lub segregacji odpadów, systemy energii słonecznej napędzające pojazdy czy oprogramowanie służące optymalizacji ruchu drogowego to tylko niektóre przykłady pionierskich rozwiązań, jakie powstały dzięki współpracy młodych naukowców z dolnośląskimi firmami w ramach dofinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego projektu Zielony Transfer. Efektywne wykorzystanie w przemyśle rozwiązań powstałych w trakcie naukowych badań to klucz do rozwoju gospodarki - współpraca nauki i biznesu stanowi bowiem o jej innowacyjności i konkurencyjności. Program Kapitał Ludzki (PO KL) pomaga wzmocnić to partnerstwo. Dzięki dotacjom z Programu realizowane są m.in. staże naukowców w prywatnych przedsiębiorstwach oraz staże przedsiębiorców w jednostkach naukowych. Zielony Transfer Projekt realizowany przez: Gminę Wrocław Priorytet VIII, Działanie 8.2 Transfer wiedzy, PO KL Wrocławski transfer wiedzy Jednym z przykładowych projektów stażowych, który otrzymał unijne dofinansowanie, jest Zielony Transfer realizowany przez wrocławskie Biuro Współpracy z Uczelniami Wyższymi. W ramach niego 30 młodych naukowców, zatrudnionych na co dzień na wrocławskich uczelniach, odbyło staże w 15 przedsiębiorstwach działających na Dolnym Śląsku. Tematyka staży dotyczyła trzech, kluczowych dla rozwoju regionu obszarów: poprawa jakości życia mieszkańców, redukcja emisji dwutlenku węgla, rozwój technologii IT. Na ten cel przeznaczono prawie cztery miliony złotych z Programu Kapitał Ludzki. Innowacyjne rozwiązania Staże odbyte przez młodych naukowców przyniosły wiele korzyści zarówno firmom, jak i akademikom. Dzięki współpracy z badaczami przedsiębiorcy mogli wprowadzić na rynek nowe rozwiązania i produkty, zwiększyć swoje przychody. Naukowcy natomiast zyskali szansę pracy nad ciekawymi projektami wspólnie z profesjonalnymi, otwartymi na wyzwania zespołami firm. Efektem współpracy było wypracowanie wielu nowoczesnych rozwiązań, np. usprawniających gospodarkę odpadami, stworzono także technologie informacyjne służące komunikacji bezprzewodowej w szklarni, opracowano sposoby wspomagania zarządzania zasobami zieleni miejskiej. Akademicy poznają nowe realia Naukowcy uczestniczący w Zielonym Transferze poza możliwością praktycznego zastosowania wiedzy i wyników swoich prac badawczych, poznali realia biznesowe. Mogli zobaczyć, w jaki sposób i w jakich warunkach rynkowych funkcjonują przedsiębiorstwa. Dla wielu z nich staż stał się inspiracją w dalszej pracy na uczelni. W trakcie stażu opracowałam dla firmy Wastes Service Group Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k. rozwiązanie pozwalające na zagospodarowanie odpadów poliuretanowych, które stanowiły problem w tym przedsiębiorstwie. Zdobyte doświadczenie wykorzystuję w pracy dydaktycznej, m.in. podczas realizacji prowadzonego przeze mnie kursu Recykling materiałów mówi Joanna Pach, stażystka uczestnicząca w projekcie, pracownik Politechniki Wrocławskiej. Staże w przedsiębiorstwach trwały od 9 do 18 miesięcy, ale większość naukowców-stażystów już otrzymała od firm propozycje długofalowej współpracy. Anna raducha-romanowicz Fot. Shutterstock Dr inż. Sebastian Koziołek z Politechniki Wrocławskiej odbył staż w firmie Dom Samochodowy Germaz Sp. z o.o. Efektem współpracy są dwa samochody wyposażone w system zasilania słonecznego. Fot. D.S. Germaz Sp. z o.o. Fundusze Europejskie w Polsce 13

16 FE wspierają młodzież Fot. Shutterstock Młodziw biznesie Doposażenie przedszkola Anny Płechy było możliwe dzięki środkom z EFS. Zostały one przeznaczone na zakup zabawek i zagospodarowanie placu zabaw. Dorota projektuje biżuterię, Anna prowadzi przedszkole. Są młode, kreatywne i dzięki unijnym środkom realizują zawodowe marzenia. Podobnie, jak ponad 26 tysięcy młodych Polaków, założyły firmy wykorzystując dofinansowanie z Programu Kapitał Ludzki. Zdobyły wiedzę i kapitał, które pozwoliły im na rozwój biznesowych pomysłów i samodzielne zarządzanie własnym przedsiębiorstwem. Dla młodych osób rozpoczęcie działalności gospodarczej, zwłaszcza w czasach spowolnienia gospodarczego, nie zawsze jest łatwe. Oprócz pomysłu trzeba mieć bowiem mnóstwo wiedzy, doświadczenia, cierpliwości, a także odpowiednie środki finansowe. Obecnie, co piąta zarejestrowana w urzędzie pracy osoba bezrobotna nie ukończyła trzydziestego roku życia. Dlatego, niezwykle cenne są działania podejmowane na rzecz młodych, poprawiające ich sytuację na rynku i wpływające na wzmocnienie ich potencjału. Przykładem takiej pomocy są możliwości, jakie daje Program Kapitał Ludzki. Uczestnicy realizowanych w jego ramach projektów, korzystają np. z doradztwa i szkoleń. W ten sposób pozyskują wiedzę i umiejętności niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. Możliwe jest także otrzymanie środków finansowych na rozwój przedsiębiorczości w wysokości do 40 tysięcy zł na osobę, a także wsparcia pomostowego ułatwiającego przetrwanie najtrudniejszych, pierwszych miesięcy działania firmy. Dla wielu z młodych przedsiębiorców, w tym również dla bohaterek poniższego tekstu, taka pomoc to jedyna szansa na znalezienie zatrudnienia i samorealizację. 14 Fundusze Europejskie w Polsce

17 W dobrym momencie Anna Płecha przedszkolnego bakcyla jak sama określa swoje zamiłowanie do pracy z dziećmi i chęć prowadzenia własnego przedszkola złapała jeszcze podczas studiów. Po uprzednim rozpoznaniu realnych potrzeb lokalnego rynku, znalazła w Niedźwicy Dużej, niewielkiej miejscowości niedaleko Lublina, odpowiedni lokal na klub malucha Inicjatywa jest kobietą. ABC przedsiębiorczości Projekt realizowany przez: Fundację Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej Priorytet VI, Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia, PO KL i rozpoczęła remont. Na realizację marzeń o własnej firmie przeznaczyła wszystkie oszczędności. Kiedy wydatki przekroczyły jej budżet, przedsiębiorcza Polka sięgnęła po pomoc z funduszy unijnych. Chciałam, by mój klub spełniał wszystkie wymagania stawiane przedszkolom. Tyle, że zabrakło mi środków. Wówczas szukałam możliwości dofinansowania z zewnątrz np. ze środków unijnych. I udało się. Znalazłam szansę dla mnie. Przed otwarciem mojej placówki we wrześniu 2011 roku, rozpoczęłam udział w cyklu szkoleń w ramach projektu Inicjatywa jest kobietą realizowanego przez fundację UMCS w Lublinie. Zajęcia dotyczyły m.in. marketingu, reklamy, finansów. Niedługo później otrzymałam dotację na otwarcie firmy opowiada Anna Płecha. Uzyskana kwota 40 tysięcy złotych pozwoliła doposażyć przedszkole w niezbędne sprzęty. Kupiono za nie urządzenia biurowe, a także zabawki i pomoce dydaktyczne dla maluchów. Część środków przeznaczono na zagospodarowanie otoczenia budynku i zorganizowanie placu zabaw. W moim klubie jest obecnie 24 dzieci, a na miejsce czeka kolejna dwunastka. Opiekują się nimi trzy zatrudniane przeze mnie osoby z wykształceniem pedagogicznym. Ja sama zajmuję się kwestiami administracyjnymi i organizacyjnymi. I ciągle myślę o dalszym rozwoju mówi Anna Płecha. Zostaję w Polsce Uczestnictwo w realizowanym przez Łódzką Agencję Rozwoju Regionalnego projekcie Własna firma drogą do sukcesu zmieniły również życie Doroty Kempko, która obecnie zajmuje się projektowaniem i wykonywaniem biżuterii. W 2009 roku, kiedy jeszcze byłam studentką Wydziału Tkanin i Ubioru łódzkiej ASP, zastanawiałam się, co mogę zrobić, by ze swojej pasji tworzenia biżuterii uczynić przynoszącą dochód pracę. Rozważałam różne opcje, w tym również wyjazd z Polski. Możliwość dofinansowania Więcej szans w powiecie jasielskim Projekt realizowany przez: Łódzką Agencję Rozwoju Regionalnego Priorytet VI, Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia, PO KL z Programu Kapitał Ludzki pozwoliła mi na założenie firmy w rodzinnym kraju opowiada Dorota Kempko. Środki otrzymane z dotacji artystka przeznaczyła na zakup narzędzi i maszyn do produkcji biżuterii, a także materiałów kruszców i kamieni. Niezwykle przydatne okazało się również wypłacane przez pół roku comiesięczne wsparcie pomostowe. Dzięki niemu możliwe było opłacanie m.in. urzędowych należności. Dziś wyroby Doroty Kempko cieszą się dużą popularnością i zainteresowaniem klientów. Wszystko wskazuje na to, że znalazłam swoją niszę na rynku. Firma się rozwija, mogłam zatrudnić do pracy dodatkowego pracownika. A wszystko to było możliwe dzięki dotacji dodaje Dorota Kempko. Katarzyna Hryniewicka Dorota Kempko dzięki do- z Programu tacji Kapitał Ludzki może tworzyć piękną biżuterię. Oprócz pracowni ma własny sklep przy ul. Piotrkowskiej w Łodzi i jak sama mówi realizuje swoje marzenia. FE wspierają młodzież 15

18 FE wspierają młodzież Młodzi naukowcy, dojrzałe projekty Radosław Kitel z Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Laureat 9. edycji Programu Ventures. [fot. Magdalena Wiśniewska Krasińska] Program VENTURES od kilku lat wspiera rozwój karier kilkudziesięciu młodych naukowców. Granty oraz stypendia pozwalają im na prowadzenie badań oraz rozwijanie projektów przydatnych gospodarce. Program VENTURES to autorska koncepcja Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP). Przedsięwzięcie jest realizowane od 2007 roku z funduszy pozyskanych ze środków Działania 1.2 Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki Programu Innowacyjna Gospodarka. W kwietniu br. zakończył się nabór do ostatniej, 11. edycji VENTURES, ale sam program zostanie zamknięty dopiero w 2015 roku. Więcej innowacyjnych projektów Marta Michalska-Bugajska, specjalista ds. informacji i promocji Fundacji na rzecz Nauki Polskiej Wśród największych korzyści, jakie miało przynieść uruchomienie i realizacja Programu VENTURES należy na pewno wymienić znaczne zwiększenie liczby innowacyjnych projektów, realizowanych przez najmłodszych uczonych. Wsparcie oferowane laureatom programu na wczesnym etapie kariery naukowej miało im pozwolić nie tylko na realizację projektów o wysokiej wartości naukowej, ale również zdobywanie doświadczenia. Chodziło tu przede wszystkim o doskonalenie umiejętności pisania wniosków grantowych i realizacji poszczególnych etapów badań, zarówno ze strony merytorycznej jak i formalnej czyli tego wszystkiego, co jest ważne w wymagającej pracy współczesnego badacza. Stypendia i granty dla najlepszych Zgłoszone w ostatnim naborze wnioski są teraz analizowane przez niezależnych ekspertów. Te, które otrzymają najwyższą punktację od recenzentów, zostaną ocenione przez specjalistów z różnych dziedzin, w ramach prac panelu interdyscyplinarnego (w trakcie indywidualnych rozmów). To na podstawie ich rekomendacji Zarząd Fundacji wyłoni zwycięzców konkursu. Kierownicy najlepszych projektów otrzymają 16 Fundusze Europejskie w Polsce

19 imienne stypendium naukowe (ich wysokość to 1,5 tys. zł miesięcznie dla studentów i absolwentów oraz 3 tys. zł dla doktorantów) oraz grant badawczy w wysokości do 35 tys. zł rocznie. Laureaci mogą też korzystać z bogatego pakietu szkoleń i warsztatów organizowanych przez FNP. Nasza Fundacja od ponad 20 lat wspiera młodych naukowców w ramach własnych programów podkreśla Marta Michalska-Bugajska, specjalista ds. informacji i promocji Fundacji. Program VENTURES to pewnego rodzaju eksperyment. Łączymy bowiem w nim rozwiązania z dwóch innych programów: START, który wyróżnia najzdolniejszych młodych uczonych stypendiami oraz INNOWATOR, który wspierał naukowców z pomysłami na innowacyjne przedsięwzięcia o komercyjnym potencjale oraz zaznajamiał ich z funkcjonowaniem mechanizmów rynkowych i zasadami działalności biznesowej opowiada. Wspierane projekty są wybierane pod kątem potencjału rynkowego pierwszeństwo mają rozwiązania innowacyjne, które w przyszłości mogą przynieść zyski oraz przysłużyć się rozwojowi gospodarki. Finansowane przez VENTURES projekty przyniosły już 25 zgłoszeń patentowych, a 24. osobom pomogły zdobyć tytuły i stopnie naukowe. W dziesięciu edycjach Programu rozdysponowano ponad 11,7 mln zł. Projekty światowej jakości Nagradzano projekty z bardzo zróżnicowanych obszarów nauki. Jednak wśród wnioskodawców i laureatów Programu najliczniejszą grupę stanowią przedstawiciele nauk przyrodniczych: chemicznych, biologicznych, medycznych, a w dziesiątce projektów, które otrzymały największe dofinansowanie, dominują badania właśnie z tych obszarów. Na liście największych projektów znalazł się pomysł Grzegorza Gorczycy, doktoranta w Katedrze Technologii Leków i Biochemii na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Dzięki wsparciu finansowemu w wysokości 218 tys. zł jego zespołowi udało się opracować biomateriał nowej generacji, który może zainteresować zarówno firmy farmaceutyczne, jak i kosmetyczne. Wynaleziony materiał ma mieć zastosowanie w leczeniu trudno gojących się ran (np. zainfekowanych gronkowcem złocistym), jak i wspomagać proces leczenia tych lżejszych. Ma on formę gąbki albo hydrożelu, a dzięki swoim właściwościom stwarza optymalne warunki dla procesu regeneracji uszkodzonej tkanki skórnej. Materiał cechuje się wysokimi właściwościami przeciwutleniającymi, łatwo przepuszcza powietrze i parę wodną, zapewniając tym samym wilgotne warunki dla procesu gojenia. Technologia wytwarzania materiału została już opatentowana w Polsce, obecnie trwają prace nad przygotowaniem zgłoszenia w procedurze międzynarodowej. Projekt wielokrotnie nagradzano na krajowych i międzynarodowych konkursach. Doceniono go złotym medalem podczas XVI Międzynarodowego Salonu Wynalazków i Innowacyjnych Technologii Archimedes w Moskwie (największa tego typu impreza na świecie), pierwszym miejscem w konkursie Jaskółki Przedsiębiorczości 2012, organizowanym przez Centrum Wiedzy i Przedsiębiorczości Politechniki Gdańskiej, srebrnym medalem w konkursie Innowacje 2012 w ramach Targów Technicon Innowacje czy pierwszym miejscem w plebiscycie Soczewki Focusa 2012 w kategorii Nadzieja. Nie tylko nauki ścisłe Finansowanie otrzymały również projekty humanistyczne wśród laureatów znajdziemy specjalistów z dziedziny psychologii czy psychologii poznawczej. Na przykład laureatka 10. edycji VENTURES, Anna Maria Wieczorek z Wydziału Psychologii Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, w ramach swoich badań chce stworzyć program treningowy wspierający zdolności intelektualne osób starszych. Autorka projektu stawia na nowatorskie podejście do tematu chce rozwijać zdolność koncentracji oraz zapamiętywania u osób starszych za Naukowe przetarcie Grzegorz Gorczyca, laureat 5. edycji Programu VENTURES, doktorant w Katedrze Technologii Leków i Biochemii na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Jestem prawie przy końcu prowadzonego projektu i z tej perspektywy mogę powiedzieć, że otrzymane dofinansowanie było kluczem w rozwoju mojej kariery naukowej. Już na samym początku pozwoliło poznać wszystkie elementy związane z realizacją projektu naukowego: począwszy od planowania, przez prowadzenie eksperymentów, po prawidłowe rozliczanie finansowe i merytoryczne projektu. Dokładnie poznałem skomplikowane zasady działania ośrodków naukowo-badawczych, a świadomość odpowiedzialności, jaka z chwilą otrzymania dofinansowania spoczęła na moich barkach, motywowała mnie do utrzymania wysokiego poziomu pracy. To mnie nauczyło rzetelności. Konieczność promowania rezultatów projektu wymusiła zmianę spojrzenia na prace prowadzone w laboratorium - dziś naukowiec nie może być już tylko naukowcem, ale konieczne jest by był też menadżerem dla samego siebie i swojego zespołu. W przeciwnym razie taka przygoda może szybko zakończyć się zniechęceniem i brakiem satysfakcji ze swoich działań. pomocą gier komputerowych. Specjalnie przygotowane na potrzeby badań programy będą dostosowywały się do poziomu rozwoju gracza (osoby starszej) im lepiej będzie mu szło rozwiązywanie zagadek, tym będą one trudniejsze. Zamiast rozwiązywania żmudnych, powtarzalnych zadań osoby starsze będą miały kontakt z angażującymi scenariuszami gier. Te dzięki rosnącemu stopniowi skomplikowania będą motywować graczy do rozwijania swojego intelektu, nie zaś powtarzania wyćwiczonych schematów. Badacze oczywiście na bieżąco będą monitorować zmiany, jakie zachodzą w mózgu badanych. To pozwoli na lepsze zrozumienie biologicznych zmian, jakie zachodzą podczas intensywnego trenowania uwagi czy pamięci. Te, oraz dziesiątki innych projektów, to przykład na to jak wielki potencjał tkwi w polskich, młodych naukowcach. Program VENTURES pokazuje, że przy odpowiednim i przemyślanym wsparciu finansowym i szkoleniowym, polska nauka ma szansę nie tylko równać się z najlepszymi na świecie pod względem wyników, ale również stanowić ważny element krajowej gospodarki. Arkadiusz Kaczanowski FE wspierają młodzież 17

20 FE wspierają młodzież Młode i kreatywne e-usługi Internet daje młodym ludziom szansę do wykazania się swoją pomysłowością i przedsiębiorczością. To właśnie młodzi stanowią największy procent użytkowników sieci i często potrafią lepiej niż starsze pokolenia wykorzystywać jej zasoby i możliwości. Dowodem na to są np. powstałe dzięki unijnym środkom serwisy ktotomowi.pl i youartme.pl. Fot. ktototmowi.pl Dzięki dotacji na e-usługi powstał m.in. serwis Kto to mówi wspierający rehabilitację słuchu i mowy u dzieci. Na stronie internetowej ktotomowi.pl znaleźć można ćwiczenia logopedyczne oparte na atrakcyjnych z perspektywy dzieci animacjach. Konkursy na projekty wdrażające e-usługi od lat cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem. Co roku w ramach Działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej Programu Innowacyjna Gospodarka (PO IG) składane są rekordowe liczby konkursowych wniosków, niebagatelna jest również suma dotychczas przyznanych unijnych środków Do dziś Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) podpisała 2039 umów z młodymi przedsiębiorstwami i przyznała na dotacje ponad miliard złotych (dane zgodne ze stanem na koniec maja 2013), a średnia wysokość dofinansowania projektu wyniosła prawie 570 tys. zł. Dzięki środkom z Działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej z Programu Innowacyjna Gospodarka, młodzi ludzie mogą wcielić w życie swoje nierzadko nowatorskie pomysły. O unijne dotacje z tego działania mogą ubiegać się mikro i mali przedsiębiorcy, których pomysłem na biznes są usługi świadczone drogą elektroniczną. Dofinansowanie pozyskują projekty polegające na tworzeniu internetowych serwisów informacyjnych, społecznościowych, rozrywkowych, rezerwacyjnych, bankowych, biznesowych czy edukacyjnych, i wielu innych e-usług. Podstawowym warunkiem, jaki trzeba spełnić aby móc ubiegać się o dotację jest prowadzenie działalności nie dłużej niż rok w przypadku firm z województw kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, lubuskiego i wielkopolskiego, lub też ponad rok i jednocześnie nie dłużej niż 2 lata w przypadku firm z pozostałych województw. By jeszcze bardziej zmotywować młodych ludzi do założenia własnej firmy świadczącej e-usługi, w 2010 roku, zmieniono zasady przyznawania dotacji. Przedsiębiorcy, którzy w roku złożenia wniosku nie przekroczyli 27 lat, mogą ubiegać się o wyższy poziom wsparcia, wynoszący do 80% wydatków kwalifikowanych (standardowo jest to 70%). Z możliwości tej dotychczas skorzystało 105 młodych biznesmenów (do 27 roku życia), a łączna kwota przyznanych im dotacji wyniosła ponad 53 mln zł. W naborze ogłoszonym w maju 2013 r. wielkość wsparcia wzrosła i może wynosić nawet do 85% wydatków. Rehabilitacja przez zabawę Wiele dobrych pomysłów na biznes rodzi się i wynika z osobistych potrzeb przyszłych przedsiębiorców. Serwis Kto to mówi wspierający rehabilitację słuchu i mowy u dzieci korzystających z aparatu słuchowego lub wszczepionego implantu ślimakowego utworzyła mama niesłyszącego chłopca. Mój synek świeżo po wszczepieniu implantu przechodził początkową 18 Fundusze Europejskie w Polsce

21 Dla dzieci i ich rodziców Monika Kulińska, założycielka serwisu Kto to mówi Dofinansowanie było niezbędne, aby powstał tak niszowy serwis. Nasza grupa docelowa nie liczy się w setkach tysięcy, ale raczej w tysiącach użytkowników. To jest bardzo wąskie grono małych dzieci z protezą słuchu, a więc implantem ślimakowym lub aparatem słuchowym, w wieku od 1,5 do 5 lat, co daje nie więcej niż kilka-kilkanaście tysięcy dzieci w Polsce. Wątpię, aby prywatny inwestor wyłożył środki na taki projekt. Mnie również nigdy nie byłoby stać na taką inwestycję. Ale myślę też, że właśnie przedsięwzięcie takie jak ktotomowi.pl jest naprawdę dobrym przykładem na wykorzystanie środków unijnych. Stworzyliśmy niezwykle potrzebny, niszowy projekt, który zaspokaja ogromną potrzebę. Wiem przecież jak wygląda praca z dzieckiem niesłyszącym. Rodzice takich dzieci są bardzo zmotywowani, aby dać im szanse na rozwinięcie mowy. I niestety, mimo że jest to ogromna potrzeba, to najczęściej środki finansowe rodziców są naprawdę skromne. Fot. ktototmowi.pl fazę rehabilitacji i bardzo brakowało nam materiałów do pracy w domu. Po założeniu działalności gospodarczej i otrzymaniu dotacji w wysokości 675 tysięcy złotych, w 2010 roku rozpoczęłam prace nad tworzeniem serwisu. Nad projektem oprócz mnie pracowało wielu specjalistów psycholog i logopeda, z którymi wymyślałam scenariusze do ćwiczeń, grafik i animator, firma programistyczna. Ważnym elementem było przeprowadzanie prób i testów z udziałem dzieci tutaj muszę się pochwalić, że pierwszym testerem każdego ćwiczenia był mój synek Konrad, od którego wzięła się zresztą nazwa firmy i który przez cały czas był i jest dla mnie największą inspiracją mówi Monika Kulińska, pomysłodawczyni serwisu Kto to mówi. Na stronie internetowej ktotomowi.pl znaleźć można ćwiczenia logopedyczne oparte na atrakcyjnych z perspektywy dzieci animacjach, grach lub zdjęciach. Za ich pomocą dziecko uczy się rozpoznawać, a potem naśladować dźwięki oraz nazywać przedmioty i czynności. Rodzice dzieci z niedosłuchem mogą również zasięgnąć porady u współpracującego z serwisem eksperta logopedy, który odpowiada na wszystkie nurtujące ich pytania związane z rehabilitacją. Utworzenie serwisu było możliwe właśnie dzięki środkom unijnym przeznaczonym na e-usługi w ramach Działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej Programu Innowacyjna Gospodarka. Obecnie z Kto to mówi korzysta 1500 użytkowników, w tym również wielu logopedów i ośrodków rehabilitacyjnych. Fot. E. Wojciechowska Sztuka w sieci Środki unijne z Działania 8.1 pomogły w realizacji pomysłu także miłośnikom sztuki współczesnej, czyli twórcom serwisu YouArtMe. Serwis promuje twórczość młodych, współczesnych artystów z całego świata. Oferuje możliwość zakupienia reprodukcji ich utworów artystycznych obrazów, grafik czy fotografii drukowanych na płótnie czy papierze plakatowym, ale również na przedmiotach codziennego użytku, takich jak np. filiżanki, poduszki czy fotele. YouArtMe wypełnia niszę jaka pojawiła się na rynku sztuki. Odpowiada na potrzebę zakupu reprodukcji współczesnych twórców w odpowiedniej dla klienta formie. W porównaniu do podobnych projektów jesteśmy bardziej kompleksowi i przede wszystkim skupiamy się na młodej sztuce. Firmy poligraficzne proponują zazwyczaj powszechnie znane wzory oraz reprodukcje tzw. klasyków. My proponujemy alternatywę w postaci ciekawej młodej sztuki. Różnorodność prezentowanych technik, stylów i kierunków artystycznych sprawia, że każdy użytkownik znajdzie swoje miejsce w tej wirtualnej galerii sztuki mówią przedstawiciele zespołu YouArtMe. Realizacja tego projektu rozpoczęła się w styczniu 2012 roku, dzięki dofinansowaniu wysokości 484 tysięcy złotych, a serwis ruszył po niespełna roku pracy nad nim. W tej chwili z YouArtMe współpracuje około 70 młodych artystów z całego świata. Anna Raducha-Romanowicz Promujemy naszą markę zespół Youartme : (na dole od lewej) Kinga Górska, Kasia Mazurkiewicz, (na górze) Sandra Falgowska, Magda Urbańska, Gosia Skapowicz Realizacja naszego projektu nie byłaby możliwa gdyby nie dofinansowanie w ramach Działania 8.1 PO IG. Pozyskane fundusze wydajemy stopniowo, zgodnie z rozpisanymi w projekcie etapami realizacji. Umożliwiają nam one wdrożenie szeregu działań związanych ze stroną oraz funkcjonowaniem biura. Obecnie jesteśmy na etapie działań promocyjno- -marketingowych, dzięki którym klienci z Polski oraz Europy mogą dowiedzieć się o naszej marce. Choć sprzedaż produktów dopiero się rozkręca, to jesteśmy zadowoleni z pozytywnego odzewu użytkowników naszego portalu, którzy nie szczędzą pochwał na temat naszej e-usługi. Mamy nadzieję, że za kilka lat YouArtMe stanie się powszechnie rozpoznawalną marką. FE wspierają młodzież 19

22 FE wspierają młodzież Design rozkwitaw Parku Kielecki Park Technologiczny (KPT) to doskonały przykład na to, jak stworzyć warunki zachęcające młodych ludzi do zakładania kreatywnych i innowacyjnych firm. W przeciągu 1,5 roku w Parku rozpoczęło działalność ponad 80 firm, z czego 60 z nich to przedsiębiorstwa, których okres funkcjonowania na rynku nie przekroczył 3 lat. Studenci i absolwenci kierunków artystycznych dzięki KPT mogą realizować swoje najciekawsze designowe projekty. W KPT organizowane są liczne szkolenia, konferencje, staże oraz konkursy. Wszystko, aby zachęcić absolwentów studiów do prowadzenia tu własnej działalności gospodarczej. Pomysł na budowę Kieleckiego Parku Technologicznego (KPT) zrodził się w 2006 roku. Jego autorem był Szymon Mazurkiewicz, obecny dyrektor instytucji, który dostrzegł ogromny potencjał gospodarczy, tkwiący w Kielcach. Chodziło o stworzenie miejsca, które umożliwi młodym ludziom realizację marzeń o własnej firmie, a funkcjonującym już biznesom pozwoli na rozwinięcie skrzydeł. W projekcie pn. Budowa infrastruktury Kieleckiego Parku Technologicznego dostrzeżono nie tylko szansę na rozwój miasta, ale i całego województwa kieleckiego. Inwestycja uzyskała dofinansowanie w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej w wysokości ponad 58 mln zł, co umożliwiło rozpoczęcie budowy Parku. Pierwsza część KPT, czyli Inkubator Technologiczny (IT) rozpoczęła działalność w 2011 roku. W ramach projektu, w 2012 roku dokończono też budowę Centrum Technologicznego. Jednak to dopiero połowa sukcesu. Różne oblicza designu W Parku cały czas coś się dzieje. W tej swoistej burzy mózgów aktywnie uczestniczą pracownicy KPT. Organizują liczne konkursy i programy, zachęcające przedstawicieli świata biznesu i nauki do wspólnego działania. Przykładem takiej współpracy jest projekt pn. Design nowy wymiar komercjalizacji wiedzy w ramach którego studenci uczelni i kierunków artystycznych realizowali, pod czujnym okiem mentorów, projekty dla dziewięciu firm z województwa świętokrzyskiego, małopolskiego i dolnośląskiego. Tak powstał m. in. pomysł na żeliwne meble ogrodowe dla Kieleckiej Fabryki Pomp Białogon, czy też designowe wzory kostki brukowej dla firmy Libet. Właśnie dzięki takiej formie działania, młodzi projektanci uczą się współpracy ze zleceniodawcami i nawiązują pierwsze kontakty biznesowe z przyszłymi pracodawcami. Wyróżniono najbardziej kreatyw- Inwestycja w przyszłość W ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej realizowane jest działanie 1.3 Wspieranie innowacji, na które przeznaczono ponad 461 mln euro na lata Dzięki dofinansowaniu, w pięciu województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim powstają i rozwijają się parki technologiczne i inkubatory technologiczne, wraz z wyposażeniem laboratoryjnym, budynki dydaktyczne uczelni oraz ośrodki badawcze. Fot. PARP 20 Fundusze Europejskie w Polsce

23 nych uczestników Macina Błoniarza, Wojciecha Piróga oraz Szymona Poturalskiego, którzy otrzymali nagrodę w wysokości 6 tys zł. Ich wzór kominka został najlepiej oceniony przez komisję, składającą się z przedsiębiorców oraz designerów z Instytutu Sztuk Pięknych UJK. Autorzy najciekawszych koncepcji wezmą także udział w międzynarodowych warsztatach, które odbędą się w Chorwacji. Kolejnym, ciekawym projektem była trzecia już edycja konkursu Najlepszy pomysł na biznes, do udziału w którym zgłosiło się kilkaset osób. Uczestniczyły one w bezpłatnych szkoleniach i warsztatach, umożliwiających stworzenie profesjonalnego biznesplanu. Komisji konkursowej najbardziej spodobał się pomysł Pawła Rokosza i Dawida Szlachetka. Ich projekt stworzenia portalu muzycznego otrzymał nagrodę w wysokości 30 tys. złotych. Bardzo się cieszę ze zwycięstwa. Teraz mam nadzieję, że uda się nam sprawnie rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, a portal będzie cieszył się dużym zainteresowaniem podkreślał Paweł Rokosz. Wszyscy nagrodzeni uczestnicy, oprócz bonów finansowych i pakietu darmowych usług, otrzymali możliwość rozpoczęcia działalności gospodarczej w KPT. Poruszając się po obszarze designowego oblicza Parku warto wspomnieć również o prowadzonych w KPT dwudniowych warsztatach wzorniczych Design w praktyce od produktu do wdrożenia, podczas których studenci kierunków artystycznych uczą się jak od podstaw tworzyć projekty dostosowane do potrzeb użytkowników i klientów. Praktyczną wiedzę z zakresu design thinking pomagają im zdobyć specjaliści i projektanci z Concordii Design poznańskiego centrum innowacji, designu i kreatywności. Po studiach do Parku Kielecki Park Technologiczny oferuje młodym przedsiębiorcom opiekę indywidualnego doradcy oraz pakiet indywidualnie dobieranych usług niezbędnych do powstania i prowadzenia firmy. Są to m.in.: tworzenie biznesplanu, oceny potencjału rozwojowego pomysłów na biznes, analiz rynku, strategii wejścia na rynek nowych usług i produktów, audytów marketingowych, audytów technologicznych, tworzenia identyfikacji wizualnej firmy, rebrandingu marki, poszukiwanie partnerów biznesowych, poszukiwania możliwości finansowania. Niezależnie czy jest to początkujący przedsiębiorca, czy też doświadczony właściciel firmy, uważnie wsłuchujemy się w jego potrzeby i przygotowujemy indywidualny pakiet usług szytych na miarę każdego klienta. To jest nasza recepta na sukces podkreśla Szymon Mazurkiewicz. Dlatego także bardziej doświadczeni przedsiębiorcy decydują się przenieść działalność do Parku, w którym dostrzegają ogromy potencjał rozwojowy. Jedną z tych firm jest agencja kreatywna Partners Creative Studio. Fot. KPT Nieograniczone możliwości rozwoju Pierwszy kontakt Marcina Januchty, współwłaściciela Partners Creative Studio z KPT, miał miejsce w 2006 roku. Powstawał wtedy Kielecki Park Technologiczny, a Partners Studio, z którego potem wyrósł PCS, zaprojektował elementy identyfikacji wizualnej dla tej instytucji. Aktualnie w ramach współpracy z KPT realizuje już drugi projekt związany z usługą rebrandingu dla świętokrzyskich marek. Dlaczego tak doświadczona firma postanowiła przenieść swoją siedzibę do KPT? O tym mówi sam właściciel firmy: Najważniejsze było dla nas, że KPT to instytucja, która ciągle się rozwija, każdego dnia pojawiają się nowi przedsiębiorcy, którzy są naszymi potencjalnymi klientami. Bardzo ważna dla nas jest możliwość korzystania ze szkoleń organizowanych przez Park oraz udział w imprezach kojarzących firmy, pokazujących ich ofertę na zewnątrz. Jeżeli ktoś ma dobry pomysł na biznes, to KPT jest idealnym miejscem, aby go zrealizować tłumaczy Marcin Januchta. Radosław Zieniewicz KPT Wzorcowy projekt Pracownicy Inkubatora stworzyli też i wyposażyli ze środków unijnych LabDesign laboratorium, w którym studenci, pracownicy naukowi i projektanci mogą wspólnie pracować nad nowymi, wzorniczymi projektami. Kielecki Park Technologiczny został oficjalnie otwarty 24 maja 2012 roku. W jego skład wchodzą Inkubator Technologiczny i Centrum Technologiczne. Powierzchnia Inkubatora Technologicznego wynosi 4,6 tys. m². Młodzi przedsiębiorcy mogą korzystać tu na preferencyjnych warunkach z doskonale przygotowanej infrastruktury. Centrum Technologiczne składa się z budynku biurowo-laboratoryjnego o powierzchni 4,2 tys. m² oraz hali produkcyjnej o powierzchni 6,5 tys. m². FE wspierają młodzież 21

24 FE wspierają młodzież Nad morzem dbają o młodych Gminy rozwijają infrastrukturę sportową, modernizują bazy dydaktyczne szkół, budują kompleksy edukacyjno-rekreacyjne, cyfryzują zasoby biblioteczne. Nad morzem rozwój edukacji i polepszenie warunków dla turystyki finansują ze środków unijnych w ramach programów regionalnych. Symulator terminalu LNG służy studentom Akademii Morskiej w Szczecinie w zdobywaniu wiedzy m.in. na temat procedur załadunku, wyładunku oraz przeładunku na zbiornikowcach, na których w przyszłości będą pracować. LNG (ang. Liquefied Natural Gas) to skroplony gaz ziemny. Produkuje się go poprzez usuwanie zanieczyszczeń, a następnie zmianę stanu skupienia gazu, wywoływaną pod wpływem ciśnienia i bardzo niskiej temperatury około -160 C. Po skropleniu otrzymuje się bardzo czyste, bezbarwne i bezwonne paliwo, bez właściwości toksycznych i korozyjnych. W skład LNG wchodzi głównie metan oraz niewielkie ilości innych węglowodorów W województwie zachodniopomorskim w ramach projektu Budowa Centrum Symulacyjnego Terminalu LNG i Symulatora Ładunkowego Statków do Przewozu Ładunków Ciekłych w Akademii Morskiej w Szczecinie zakupiono najnowocześniejszy symulator terminalu LNG trzeci w Europie, a pierwszy tego typu w Polsce. Rozwiązania technologiczne zastosowane przy realizacji projektu promują na polskim rynku najlepsze i sprawdzone rozwiązania technologiczne. Symulator jest używany podczas zajęć dydaktycznych dla studentów II roku o specjalności transport morski. Przedmiotem prowadzonych ćwiczeń jest eksploatacja zbiornikowców i gazowców oraz przewozy morskie. Podczas zajęć studenci poznają wszystkie procesy eksploatacyjne, jakie zachodzą podczas załadunku i wyładunku na zbiornikowcu. Ich zadaniem jest zaplanowanie całego procesu logistycznego w ściśle określonych warunkach oraz zgodnie z przepisami obowiązującymi w terminalach i na statkach przewożących ładunki płynne. Dzięki symulatorowi studenci zapoznają się również z systemami statkowymi, a w szczególności z urządzeniami oraz procedurami dotyczącymi przeładunku. Studenci szkolący się na symulatorach zostaną w przyszłości członkami załóg tankowców LNG odpowiedzialnych za bezpieczne operacje ładunkowe, znajdą się wśród kadry zarządzającej w zakresie głównych operacji zachodzących w trakcie transportu produktów LNG, a także zostaną personelem tankowca i oficerami. Wartość projektu przekroczyła 5,8 mln zł a dofinansowanie unijne wyniosło prawie 50%. Szlakiem gotyckich zamków Dla rowerzystów pomorskie przygotowało 157 km Rowerowego Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu w ramach projektu Podniesienie atrakcyjności turystycznej Szlaku Zamków Gotyckich na Powiślu budowa trasy rowerowej łączącej zamek w Malborku z atrakcjami turystycznymi powiatów malborskiego, sztumskiego, kwidzyńskiego. Trasa została połączona z istniejącym systemem tras rowerowych na Powiślu, w tym ze szlakiem rowerowym R1, co umożliwi turystom poruszanie się po 240 km tras rowerowych pomiędzy zamkami w Malborku, Sztumie, Kwidzynie, Gniewie i innymi atrakcjami Powiśla. Dla bezpieczeństwa turystów ruch rowerowy został wyprowadzony z drogi krajowej. Powstała trasa biegnie po drogach o najmniejszym natężeniu ruchu samochodowego i po niezwykle atrakcyjnych krajobrazowo terenach leśnych. We wszystkich gminach wzdłuż tras rowerowych powstały lub zostały przebudowane miejsca wypoczynkowe (ławostoły, kosze na śmieci, stojaki na rowery, tablice informacyjne) oraz miejsca rekreacji (dodatkowo wyposażone w toalety i infrastrukturę rekreacyjną, np. plac zabaw dla dzieci). Wartość projektu przekroczyła 13,6 mln zł z czego prawie 8,8 mln zł pochodziła z funduszy unijnych. Aneta Rudalska 22 Fundusze Europejskie w Polsce

25 GMINA STARY TARG Łączna długość szlaku 29 km Kalwa Stary Targ Waplewo Wielkie Tulice Nowy Targ Krasna Łąka NIE PRZEGAP Kościoła Św. Marii Magdaleny w Kalwie, którego znaczna część zbudowana została z kamienia polnego. Kościół jest XIII- -wieczną budowlą, którą otacza niewielki cmentarz. Pochowany jest na nim m.in. Teodor Donimirski ( ), właściciel Bukowa i Telkwic, najwybitniejszy działacz narodowy, gospodarczy i oświatowy Powiśla. GMINA MIKOŁAJKI POMORSKIE Łączna długość szlaku 34 km Krasna Łąka Balewo Dworek Mikołajki Pomorskie Dworek Perklice Stążki Rodowo Prabuty NIE PRZEGAP Dworu Rittbergów w Stążkach. Ze strychu widać piękną panoramę okolic, m.in. Jezioro Balewskie. Rowerowy Szlak Zamków Gotyckich na Powiślu GMINA MALBORK Łączna długość szlaku 2,5 km Malbork Wielbark WARTO ZOBACZYĆ: Poniemieckie bunkry znajdujące się w lesie wielbarskim. Śluzę Szonowo na Nogacie będącą jedną z czterech występujących na tej rzece. Do dziś obsługiwana jest ręcznie. MIASTO I GMINA SZTUM Łączna długośc szlaku 22 km Wielbark Gościszewo Węgry Uśnice Sztumskie Pole Jezioro Białe Sztum Barlewice Pietrzwałd Kalwa WARTO ZOBACZYĆ: Węgry do tej pory można odnaleźć słupki graniczne między Prusami Wschodnimi a Wolnym Miastem Gdańskiem. Parów Węgry rezerwat przyrody. Znajduje się on na wysokiej skarpie pradoliny Wisły, ok. 750 m od rzeki Nogat. Ze Sztumskiego Pola możesz pojechać do Białej Góry, gdzie znajduje się zespół śluz oddzielających Wisłę od Nogatu, a tamtejszy rezerwat przyrody charakteryzuje się bogatą roślinnością ciepłolubną. NIE PRZEGAP Plaży miejskiej w Sztumie z wypożyczalnią sprzętu wodnego. Dworku (Sztum), potocznie nazywanym Żeromskiego, stanowiącego obecnie własność prywatną. Stefan Żeromski przebywał w nim z Janem Kasprowiczem podczas akcji plebiscytowej na Powiślu w 1920 r. Warto zwiedzić kościół Św. Anny w Sztumie, który od XV wieku aż do teraz wykorzystywany jest do celów sakralnych. Zobacz także sztumski gotycki zamek, będący niegdyś letnią rezydencją wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego i pełniący w przeszłości istotną funkcję obronną. Chronił bowiem przed najeźdźcą malborską warownię. Kościoła poewangelickiego z 1818 r. (Sztum), w którym warto obejrzeć wystawę poświęconą historii miasta i ziemi sztumskiej. Jadąc ścieżką, kierujemy się w stronę zamku krzyżackiego. Jezioro Sztumskie cały czas mamy po prawej stronie. Odcinek ten charakteryzuje się wieloma ciekawostkami historycznymi, dlatego warto tutaj zostawić na chwilę rower i zwiedzić pobliskie atrakcje. Dworku w Barlewicach z drugiej połowy XIX w., wybudowanego na terenie dawnego folwarku krzyżackiego. Obecnie znajduje się tu restauracja. Gotyckiego Kościoła w Pietrzwałdzie z drugiej połowy XIV w. WARTO WIEDZIEĆ Kanał Juranda budowla hydrotechniczna z czasów krzyżackich o długości ponad 29 km. Doprowadzała wodę z Jeziora Dzierzgoń do zamku w Malborku. MIASTO I GMINA PRABUTY Łączna długość szlaku 18,5 km Prabuty Jezioro Sowica Jakubowo Cieszymowo WARTO WIEDZIEĆ Fontanna Rolanda zbudowana w roku 1900, trafiła do Prabut z centrum Berlina w roku 1929; zdobioną przez lwy fontannę wieńczyła rzeźba rycerza. Zniszczony w 1945 r. wrócił na dawne miejsce w 2011 r. GMINA STARY DZIERZGOŃ Łączna długość szlaku 22,5 km Cieszymowo Matule Stary Dzierzgoń Folwark Przezmark - Folwark Prakwice NIE PRZEGAP Pozostałości krzyżackiej warowni w Przez marku. Zamek jest własnością prywatną, ale można go zwiedzać. W dobrym stanie przetrwała wysoka sześciokondygnacyjna wieża baszta (35 m) na przedzamczu. MIASTO I GMINA DZIERZGOŃ Łączna długość szlaku 28,5 km Prakwice Dzierzgoń Nowiny Bągart Jasna Żuławka Sztumska Bukowo NIE PRZEGAP Wzgórza zamkowego. Punktu Informacji Turystycznej. Pałacu starostów dzierzgońskich i wojewodów malborskich z czasów Prus Królewskich, który znajduje się w Nowinach. Obecny pałac został wybudowany w XVIII w. FE wspierają młodzież 23

26 FE wspierają młodzież Myślę, że dobrze jest wiedzieć, co się dzieje w gminie. Nie zawsze mamy skąd tę wiedzę czerpać, a poprzez znajdowanie osób, rozmowę z nimi i szukanie miejsc można się dużo dowiedzieć. Uczennica z I LO im. Powstańców Wlkp. z Koźmina Wlkp., uczestniczka gry miejskiej Obywatel małolat W młodym wieku można wiele. Energia, pomysłowość i trochę wolnego czasu to klucz do dobrej zabawy a przy okazji do niezapomnianej lekcji życia. Musimy nie tylko uczyć umiejętności zawodowych czy profesjonalnych, ale też rozwijać obywatelsko ( ) Młodzież jest wbrew obiegowym opiniom wrażliwa, żądna wiedzy i to jest tylko kwestia, żeby ich mądrze do tego zachęcić. Roman Bartkowiak, dyr. ZSP im. Karola Libelta w Poznaniu Nauka przez zabawę Joanna Różycka-Thiriet, koordynator projektu Gminowo Od września 2012 roku Polska Fundacja im. Roberta Schumana prowadzi projekt Gminowo, który przybliża uczniom 22 szkół ponadgimnazjalnych z całego kraju działanie samorządu na szczeblu gminy. Młodzi obywatele poznają tę złożoną kwestię poprzez metody łączące naukę z zabawą gry miejskie, symulacje wyborów samorządowych, grę internetową. Zdobywają nową wiedzę i umiejętności. Ma to ich zachęcić do kontrolowania lokalnych władz i zagłosowania w wyborach samorządowych w 2014 roku. Badania wykazały, że jedną z grup najrzadziej korzystających z prawa do głosowania są młodzi ludzie, którzy właśnie uzyskali taką możliwość. W szczególności dotyczy to wyborów lokalnych samorządowych. Dlatego też Polska Fundacja im. Roberta Schumana, z pomocą środków Funduszu Szwajcarskiego, postanowiła zrealizować przedsięwzięcie zmieniające ten trend. Idea projektu Gminowo jest prosta zainteresować młodych ludzi aktywnym uczestniczeniem w życiu lokalnym i udziałem w wyborach. Lokalnie, ale w całej Polsce Pomimo lokalnej tematyki, projekt realizowany jest w 11 województwach, a biorą w nim udział 22 szkoły głównie licea. Ale nie tylko licealiści zaangażowani są w działania, także mieszkańcy gmin, przedstawiciele 24 Fundusze Europejskie w Polsce

27 władz lokalnych czy mediów mają w nim swój udział. Obserwacja, analiza, wnioski Pierwszym etapem było przeprowadzenie monitoringu własnej gminy. Uczestnicy sprawdzali m.in. jak działa ich lokalna władza, jakie potrzeby mają mieszkańcy i politycy wywiązują się ze swoich obietnic. Zadania te brzmią bardzo nużąco, ale nie są takie gdy przybierają formę gry miejskiej. Każdy miał przydzieloną własną misję. Uczniowie chodzili po mieście, zadawali pytania przechodniom, spotykali polityków, a nawet uczestniczyli w sesjach rady gmin. Nie tylko w realu Ważnym etapem projektu była gra internetowa Gminowo oparta na pomyśle zarządzania wirtualną gminą. Po zarejestrowaniu uczestnik przeistaczał się w cyber-radnego. Tym samym otrzymywał możliwość współdecydowania o losach swojej gminy poprzez narzędzia przysługujące prawdziwym samorządowcom. W grze wzięło udział ponad 1400 osób, a najbardziej aktywni otrzymywali punkty w ogólnej klasyfikacji. Głosujemy! Czym byłaby teoria bez praktyki!? W ramach projektu, trenerzy zorganizują symulację prawdziwych wyborów samorządowych. Uczestnicy mają poznać nie tylko same procedury wyborcze wcielą się w członków komitetów wyborczych, komisji, a także będą dziennikarzami komentującymi przebieg wydarzeń. W nagrodę Bruksela Nagrodą dla najbardziej aktywnych uczestników projektu Gminowo był czerwcowy wyjazd do Brukseli. Przez dwa dni uczestnicy poznawali stolicę Europy od kuchni. Lokalni eksperci, urzędnicy i posłowie przybliżyli uczniom tajniki polityki regionalnej z poziomu europejskiego, a także przytoczyli przykłady z innych krajów. Gminowo ma także swoje uzasadnienie w wyborze czasu realizacji. Cały cykl zadań, które są wpisane w projekt, kończy się podsumowującą konferencją latem 2013 roku, zatem przed najbliższymi wyborami samorządowymi w Polsce (2014 r.). Maciej gałaj Nasza grupa zajmowała się ochroną środowiska. Jesteśmy bardzo zadowoleni: uzyskaliśmy wiele informacji o funkcjonowaniu naszego miasta, naszej gminy. Dowiedzieliśmy się m.in. jak miasto działa w kwestii ochrony środowiska Projekt Gminowo współfinansowany jest ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Uczennica I LO im. Wł. Jagiełły w Krasnymstawie, uczestniczka gry miejskiej Wszyscy nas bardzo ciepło przyjęli, odpowiadali bardzo chętnie i szczegółowo na pytania. Udzielono nam bardzo dużo informacji, o których nie wiedzieliśmy. Uczennica z ZSP im. Karola Libelta w Poznaniu, uczestniczka gry miejskiej FE wspierają młodzież 25

28 FE na czasie Miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich W Polsce, tak jak i w innych krajach Unii Europejskiej, coraz wyraźniej kluczem do rozwoju staje się przechodzenie w planowaniu od podejścia sektorowego do zintegrowanego. Oznacza to podejmowanie działań łączących aspekty gospodarcze, społeczne i przestrzenne w ramach różnych polityk publicznych. Fot. Shutterstock MOF OW wyznaczane są według kryteriów delimitacji określonych przez MRR. Jednocześnie, samorządy wojewódzkie, dla celów planowania regionalnego, mogą w planach zagospodarowania przestrzennego województw wyznaczyć obszary funkcjonalne wokół miast wojewódzkich szersze niż obszary MOF OW. Istnienie MOF OW nie wyklucza także istnienia i powoływania na poziomie regionalnym różnego rodzaju inicjatyw partnerskich (stowarzyszeń, związków, porozumień JST itp.). Proces ten, nazwany terytorializacją polityki rozwoju, pozwala na trafniejsze uwzględnianie w polityce regionalnej zróżnicowań przestrzennych. Tym samym, coraz wyraźniejsza staje się potrzeba postrzegania terytoriów i planowania ich rozwoju przez pryzmat powiązań funkcjonalnych, a nie wyłącznie granic administracyjnych. Otworzy to możliwość podejmowania działań lepiej dostosowanych do specyfiki danego miejsca szytych na miarę. Co więcej, pozwoli na lepsze wykorzystanie specyficznych potencjałów tak określonych terytoriów. Podejście funkcjonalne znalazło wyraz m.in. w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) najważniejszym polskim dokumencie strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. Najważniejsze są cele Zgodnie z KPZK 2030 zbiór obszarów funkcjonalnych jest zbiorem otwartym liczba i zasięg geograficzny obszarów zależy od celu, jakiemu wyznaczanie to ma służyć. Generalnie obszary funkcjonalne można podzielić na cztery podstawowe typy: określone w odniesieniu do całego systemu osadniczego: miejskie obszary funkcjonalne i wiejskie obszary funkcjonalne; obszary funkcjonalne tzw. szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej, np.: strefa przybrzeżna, obszary górskie, Żuławy, tereny zamknięte itp.; obszary wyznaczone ze względu na możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych związanych ze sposobem wykorzystania ich potencjału przyrodniczego i kulturowego, np.: cenne przyrodniczo, strategicznych złóż kopalin itp.; obszary wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce regionalnej, np.: obszary o najniższym dostępie do dóbr i usług. Przyjęcie przez Radę Ministrów KPZK 2030 w grudniu 2011 r. i jego reasumpcja (ponowne przyjęcie) po wprowadzeniu zmian w 2012 r. otworzyło możliwość i dało podstawę pracom nad obszarami funkcjonalnymi, z których w pierwszej kolejności skupiono się na miejskich obszarach funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich. Generalnie, każdy z rodzajów obszarów funkcjonalnych zostanie wyznaczony w oparciu o inny, odpowiedni dla jego charakteru, zestaw kryteriów, sposobów i warunków dotyczących powiązań morfologicznych, funkcjonalnych czy społeczno-gospodarczych. KPZK 2030 poza zarysowaną powyżej typologią obszarów funkcjonalnych zakłada także, które podmioty będą wskazywały kryteria oraz zasady ich wyznaczania. Aktualnie w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego prowadzone są prace legislacyjne stanowiące pierwszy etap przekuwania idei zawartych w KPZK 2030 na przepisy prawa. Wprowadzana jest definicja obszarów funkcjonalnych, z wyróżnieniem tych o znaczeniu ponadregionalnym, regionalnym i lokalnym. Wyznaczenie obszarów funkcjonalnych o znaczeniu ponadregionalnym i regionalnym odbywać się będzie w planach zagospodarowa- 26 Fundusze Europejskie w Polsce

29 nia województw, a tych o znaczeniu lokalnym w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Co to są MOF OW? Jednymi z obszarów funkcjonalnych, które odgrywają szczególnie ważną rolę w rozwoju regionalnym i, jak wspomniano, które w pierwszej kolejności są wyznaczane, są miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich (tzw. MOF OW). Warto zwrócić uwagę na to, by właściwie rozumieć czym są MOF OW, często bowiem są błędnie utożsamiane z obszarem wsparcia finansowanym z funduszy unijnych. Miejskie obszary funkcjonalne ośrodków wojewódzkich planowane są jako narzędzie polityki krajowej. Narzędzie w postaci ujednoliconych, określonych obszarów położonych wokół wszystkich ośrodków wojewódzkich. Instrument ten ma pozwolić administracji państwowej na poziomie krajowym na realizację terytorialnie i funkcjonalnie ukierunkowanego podejścia do strategii i polityk krajowych, przede wszystkim regionalnej i przestrzennej. Podstawowym celem wprowadzenia miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich jest zatem: uzyskanie narzędzia, które pozwoli na postrzeganie terytoriów przez pryzmat powiązań funkcjonalnych, a nie granic administracyjnych (tym samym MOF OW są takim samym instrumentem planowania przestrzennego i regionalnego jak wszystkie pozostałe, wskazane w KPZK 2030, obszary funkcjonalne); stworzenie jednolitej platformy definiowania zasad prowadzenia polityki rozwoju (np. mechanizm podziału środków publicznych), przy czym należy podkreślić, że granice MOF OW nie są równoznaczne z obszarem, do którego będzie kierowane wsparcie; zdefiniowanie minimalnego (w wymiarze przestrzennym) terytorium, na którym powinna zacieśniać się współpraca różnych partnerów w celu rozwiązywania problemów miasta i jego ścisłego otoczenia. Fot. Shutterstock Czym kierowano się wyznaczając MOF ośrodków wojewódzkich? umożliwieniem prowadzenia długo- i średniookresowej krajowej polityki, której podstawą działania będzie KPZK i KSRR i która będzie transparentna; potrzebą wypracowania ujednoliconej metody opartej na obiektywnych danych, która zapewni porównywalność i harmonizację wyników wyznaczania granic obszarów funkcjonalnych dla całego kraju; umożliwieniem budowy systemu monitorowania rozwoju największych polskich ośrodków miejskich w ich jednakowo rozumianych granicach funkcjonalnych. Przez miejski obszar funkcjonalny ośrodka wojewódzkiego (MOF OW) należy rozumieć typ obszaru funkcjonalnego obejmującego miasto będące siedzibą władz samorządu województwa lub wojewody oraz jego bezpośrednie otoczenie powiązane z nim funkcjonalnie. Ze względu na mnogość podejść i metodologii wyznaczania obszarów występowania związków funkcjonalnych, z których niektóre mogą prowadzić do wyznaczania bardzo rozległych MOF OW, podkreślić należy, że u podstaw spojrzenia MRR na kwestię kryteriów delimitacji MOF OW leży potrzeba określenia obszarów zwartych, o zaawansowanych procesach urbanizacyjnych i wyznaczonych według jednolitych w skali kraju kryteriów (a więc w procesie odgórnym dla celów rozwojowych z poziomu krajowego). Należy także zaznaczyć, że wprowadzenie do obiegu prawnego pojęcia MOF OW nie tworzy żadnego nowego mechanizmu w relacjach planistycznych między samorządem wojewódzkim a samorządem gminnym. Tekst opracowany przez Departament Polityki Przestrzennej MRR Terytorializacja polityki rozwoju obszarów miejskich polega na ich rozwoju postrzeganym przez pryzmat powiązań funkcjonalnych tych obszarów, a nie jedynie ich granic administracyjnych. FE na czasie 27

30 FE na czasie Owocna współpraca Działalność Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego (ppp) powiązana jest z realizacją polityki rozwoju regionalnego kraju. MRR upowszechnia mechanizmy i formy ppp oraz wspiera projekty ppp dofinansowywane ze środków UE. Prace te prowadzi w ramach powołanej w styczniu 2011 r. Platformy Partnerstwa Publiczno Prywatnego. Misją Platformy jest wzmocnienie potencjału (skuteczności i efektywności) instytucji publicznych do dostarczania wysokiej jakości, a zarazem efektywnych kosztowo usług publicznych oraz infrastruktury, dzięki partnerstwu publiczno-prywatnemu. Platforma Partnerstwa Publiczno-Prywatnego skupia obecnie 84 podmioty publiczne. W jej skład wchodzą przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, ośrodki akademickie, zakłady opieki zdrowotnej, agencje rozwoju regionalnego. MRR wspiera projekty ppp w zakresie doradztwa prawnego, finansowego i technicznego, zarówno przed ogłoszeniem postępowania przetargowego, jak również w trakcie negocjacji z partnerami prywatnymi. Resort finansuje zewnętrzne usługi doradcze, a pracownicy MRR nierzadko biorą udział w pracach zespołów projektowych. Obecnie działania Platformy PPP skupiają się na gospodarce odpadami, zdrowiu, drogach samorządowych oraz efektywności energetycznej. Dodatkowo Platforma PPP swoim wsparciem objęła projekt budowy nowej siedziby Sądu Rejonowego w Nowym Sączu. To nowatorskie przedsięwzięcie jest pierwszą tego typu inwestycją z obszaru wymiaru sprawiedliwości, realizowaną przez administrację rządową. więcej projektów Elżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego Spodziewamy się znacznego wzrostu liczby projektów hybrydowych w nowym okresie programowania. Aktywnie angażujemy się w przygotowywanie unijnych przepisów na lata , które zdecydowanie ułatwią ich realizację podkreśliła minister Elżbieta Bieńkowska podczas konferencji Partnerstwo Publiczno- -Prywatne: ścieżki dojścia i zasady realizacji inwestycji w formule PPP 15 kwietnia 2013 r. w Katowicach. Dobre przykłady projektów ppp Z uwagi na szczególną rolę MRR w systemie wdrażania Funduszy Europejskich, głównym obszarem zainteresowania Platformy PPP są projekty hybrydowe, czyli projekty realizowane w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, w którym wykorzystane zostały środki unijne. Przykładem takiego projektu jest System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania. Za sukces tego największego projektu ppp w Polsce, można uznać podpisanie 8 kwietnia 2013 r. umowy z partnerem prywatnym. Spalarnia w Poznaniu będzie współfinansowana ze środków europejskich z Programu Infrastruktura i Środowisko i przez blisko 4 lata otrzymywała wsparcie doradcze MRR. Warto pamiętać, że projekty hybrydowe są dużo bardziej złożone niż tradycyjne przedsięwzięcia ppp. Muszą one skutecznie realizować cele samorządów, a jednocześnie swoją atrakcyjnością przyciągnąć potencjalnych inwestorów. Dokumentacja projektu poznańskiego jest systematycznie publikowana na stronie Platformy PPP jako przykład dobrych praktyk w tym obszarze. Pomoc przy realizacji projektów Dzięki wsparciu MRR dla projektów pilotażowych, także w innych sektorach, jak np. ochrona zdrowia czy drogi, będzie przygotowywana i udostępniana ich wzorcowa dokumentacja. Będą mogły ją wykorzystać wszystkie inne podmioty realizujące podobne projekty ppp. Jednym z ważnych aspektów działalności Platformy PPP jest także kwestia jej edukacyjnego i informacyjnego rozwój formuły ppp Adam Zdziebło, Przewodniczący Zespołu Sterującego Platformy Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego O rozwoju formuły partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce świadczy rosnąca z każdym rokiem liczba tego typu projektów, które uwzględniają w swych planach samorządy i administracja centralna. Poprawie ulega także systematycznie klimat wobec inwestycji realizowanych wspólnie przez podmioty publiczne i partnerów prywatnych. oddziaływania zarówno na partnerów publicznych, jak i przedsiębiorców. Działania te przekonują obie strony do korzystania z tej formuły, a w efekcie skutecznie może być realizowana większa liczba projektów ppp, w tym projektów hybrydowych. W ramach działań informacyjno- -promocyjnych Platforma PPP/MRR systematycznie wydaje specjalistyczne publikacje i raporty, dotyczące zagadnień prawnych, ekonomicznych, metodologii, analiz projektowych. Można je znaleźć na wspomnianym portalu internetowym, który w całości poświęcony jest wszelkim aspektom związanym z partnerstwem publiczno-prywatnym. Prowadzony jest on w języku polskim i angielskim. Departament Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego w MRR 28 Fundusze Europejskie w Polsce

31 FE na czasie Radzimy, jak korzystać z funduszy Na pytania czytelników odpowiada Agnieszka Pogorzelska z Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich Fot. Shutterstock Katarzyna z Warszawy: Słyszałam, że młode osoby mogą liczyć na preferencyjne traktowanie, jeśli starają się o dofinansowanie z Programu Kapitał Ludzki. Czy to prawda? Agnieszka Pogorzelska: Wsparcie dla osób młodych jest najbardziej wyraźne w przypadku środków na otwieranie działalności gospodarczej. Takie możliwości przewiduje Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia w Programie Kapitał Ludzki. Osoby, które chcą założyć własną firmę, w pierwszej kolejności przechodzą szkolenie przygotowujące do prowadzenia działalności, a w drugiej mogą otrzymać dofinansowanie na start. Wsparcie to może być przyznane w postaci dotacji wynoszącej maksymalnie 40 tys. zł, bądź w formie pożyczki w wysokości do 50 tys. zł. Taka pomoc przyznawana jest przez tzw. operatorów wsparcia, czyli specjalnie wybrane instytucje przygotowane do tego, aby przeprowadzić szkolenia, przekazać dofinansowania i doradzać w prowadzeniu działalności gospodarczej. Operatorzy wsparcia często wprost wskazują osoby do 25 roku życia jako grupę preferowaną w realizowanych projektach. Osoby młode oraz inne osoby zamierzające założyć działalność gospodarczą mogą szukać operatorów wsparcia na stronach internetowych instytucji zajmujących się Działaniem 6.2 w Programie Kapitał Ludzki w poszczególnych województwach. Dane teleadresowe tych podmiotów znajdują się na stronie internetowej: w zakładce Instytucje realizujące Program. W innych częściach Programu Kapitał Ludzki szkoleniowych, doradczych, integracyjnych, etc. również często pojawiają się preferencje dla osób młodych młodych pracowników, młodych bezrobotnych, młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym. Marcin z Gorzowa: Jestem studentem. Na uczelni często pojawiają się informacje o Funduszach Europejskich. Zastanawiam się, w jaki sposób szkoły wyższe mogą starać się o takie dofinansowania ze środków unijnych? Agnieszka Pogorzelska: Szkoły wyższe bardzo skutecznie korzystały z dostępnych środków w tej chwili fundusze są już w większości rozdysponowane. Aktualnie realizowane bądź już zakończone projekty, były dofinansowywane z Programu Kapitał Ludzki, Innowacyjna Gospodarka oraz Infrastruktura i Środowisko. Program Kapitał Ludzki finansuje projekty polegające na otwieraniu nowych kierunków studiów podyplomowych, doktoranckich oraz dostosowywaniu programów na istniejących kierunkach do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy. Uczelnie mogą także rozszerzać ofertę edukacyjną o zajęcia fakultatywne w postaci programów wyrównawczych dla studentów z zakresu matematyki i fizyki oraz programy skierowane do osób spoza społeczności akademickiej. Wspierana jest także współpraca uczelni z pracodawcami w zakresie wzmocnienia praktycznych elementów nauczania (staże i praktyki studenckie) oraz zwiększania zaangażowania pracodawców w realizację programów nauczania. Pomoc obejmuje także lepsze przygotowanie absolwentów do wejścia na rynek pracy m. in. poprzez wsparcie akademickich biur karier działających przy uczelni. W Programie Innowacyjna Gospodarka (Działanie 1.2) wspierane są natomiast przedsięwzięcia ukierunkowane na odmłodzenie kadr polskiej nauki poprzez zachęcanie studentów, absolwentów i doktorantów do udziału w realizacji projektów badawczych. Odbywa się to poprzez finansowanie projektów mających znaczenie dla rozwoju gospodarczego kraju, związanych z przygotowaniem prac magisterskich i doktorskich, a także z początkowym etapem tworzenia lub uruchamiania nowych technologii, urządzeń czy usług. Istotne jest także finansowanie badań naukowych z udziałem studentów i doktorantów oraz uczestników staży podoktorskich w najlepszych zespołach badawczych w kraju. Uczelnie mogły również ubiegać się o wsparcie na projekty infrastrukturalne w Programie Infrastruktura i Środowisko (Działanie 13.1). Projekty te mają na celu rozwój i unowocześnienie infrastruktury służącej prowadzeniu działalności dydaktycznej na poziomie wyższym oraz działalności rozwojowej, naukowo-badawczej powiązanej z dydaktyką na priorytetowych kierunkach. W tym przypadku należy wspomnieć o budowie, rozbudowie lub przebudowie istniejących obiektów infrastruktury szkół wyższych wraz z wyposażeniem ich w aparaturę dydaktyczno-badawczą wykorzystywaną w procesie kształcenia. Mimo tego że uczelnie nie mają już możliwości starania się o kolejne dofinansowania, to studenci cały czas mogą korzystać z ich rezultatów odbywając zajęcia w nowoczesnych i dobrze wyposażonych salach czy korzystając z poszerzonej oferty edukacyjnej. Agnieszka Pogorzelska, Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Wszyscy zainteresowani mogą uzyskać informacje w Centralnym Punkcie Informacyjnym Funduszy Europejskich przy ul. Żurawiej 3/5 w Warszawie tel , , punktinformacyjny@cpe.gov.pl. Fundusze Europejskie w Polsce 29

32 FE z bliska Pomysły na wakacje szlakiem projektów EWT Dzięki projektom Europejskiej Współpracy Transgranicznej, obszar pogranicza stale wzbogaca się o ciekawe atrakcje dla turystów. Poprawie ulega infrastruktura turystyczna wytyczane są nowe szlaki, powstają ścieżki rowerowe i ośrodki sportu. Inwestycje nie tylko pozwalają na zachowanie oraz lepsze zaprezentowanie walorów przyrodniczych i kulturowych tych terenów, ale także przyczyniają się do stworzenia zupełnie nowej oferty dla osób planujących spędzenie tutaj wakacji. Fot. WST PL-MV Transgraniczna ścieżka Barth-Ustronie Morskie okolice miasta Barth. Na północy rowerowe wycieczki Teren polsko-niemieckiego pogranicza to obszar atrakcyjny przyrodniczo zalesiony, o urozmaiconej rzeźbie terenu, z dużą liczbą jezior i rzek. Panują tu idealne warunki do uprawiania aktywnej turystyki. W wyniku transgranicznej współpracy powstało wiele ścieżek rowerowych, a niektóre z dotychczas istniejących po obu stronach zostały ze sobą połączone oraz włączone do międzynarodowych i paneuropejskich sieci. Tak stało się w przypadku budowy odcinków nadmorskiej trasy Ustronie Morskie Kołobrzeg Dźwirzyno oraz ścieżki w mieście Barth. Szlak z niemieckiego Barth do Ustronia liczy ponad 315 km, a dodatkowo wpisuje się w Międzynarodową Trasę Rowerową nr 10. Jest to pętla okrążająca Morze Bałtyckie o długości prawie 8 tysięcy kilometrów. Więcej informacji na stronie: Także nowo powstała transgraniczna promenada Świnoujście Heringsdorf stanowi część większej trasy międzynarodowy szlak wokół Zalewu Szczecińskiego. Entuzjaści dwóch kółek mogą poznać historię i przyrodę wyspy Uznam dzięki zainstalowanym wzdłuż niej tablicom informacyjnym oraz zrelaksować się w wyznaczonych miejscach odpoczynku. Szlak Świnoujście Heringsdorf wraz z odcinkiem Heringsdorf Bansin stanowi najdłuższą, liczącą ponad 10 km, promenadę nad Bałtykiem. Do aktywnego wypoczynku w rejonie polsko-niemieckiego pogranicza zachęca również inny projekt dofinansowany z Programu Polska Meklemburgia Pomorze Przednie Brandenburgia. Na stronie znajdują się informacje, dzięki którym z łatwością zaplanujemy swój pobyt w tej okolicy. Opisy ciekawych tras z dokładnymi danymi GPS, wiadomości o atrakcjach, noclegach, punktach gastronomicznych, wypożyczalniach rowerów i kajaków pozwalają na stworzenie indywidualnej trasy wycieczkowej. na zachodzie pieszo i statkiem Inną propozycję spędzenia wolnego czasu stanowi wędrówka drogami św. Jakuba. Szlak pielgrzymkowy i turystyczny na długości ok. 335 km (221 km po stronie niemieckiej i 114 km po stronie polskiej) został wyposażony w jednolity system oznakowania i informacji. Trasa została wytyczona na podstawie badań i studiów nad historycznymi szlakami handlowymi, wojennymi i pielgrzymkowymi na obszarze Euroregionu Pro Europa Viadrina. Obejmuje kościoły, obiekty kultury i sztuki, ale także atrakcje przyrodnicze. Główny szlak po polskiej stronie przebiega z Lubniewic przez Sulęcin, Ośno Lubuskie, Rzepin i Słubice. Dodatkowo do Sulęcina prowadzi alternatywna trasa z Walewic, a do Ośna Lubuskiego z Górzycy. Z Frankfurtu, po przekroczeniu granicznego mostu na Odrze, można dalej kierować się szlakiem północnym (m. in. miejscowości: Kliestow, Sieversdorf, Falkenhagen, Muncheberg, Strausberg, Werneuchen) lub szlakiem południowym (m. in. Furstenwalde (Spree), Erkner). Pełny przebieg trasy wraz z wykazem miejscowości, gdzie można na nią trafić, znajduje się na stronie: W ramach projektu Odra dla turystów 2014 w miejscowościach po polskiej i niemieckiej stronie granicy powstały przystanie i mariny. Już w wakacje będzie można odbyć rejs tą drugą co do wielkości rzeką Polski statkami specjalnie wybudowanymi w ramach projektu Laguną bądź Zefirem. Rozkład rejsów bę- 30 Fundusze Europejskie w Polsce

33 dzie udostępniony na stronie projektu Poprzez stronę będzie możliwa także rezerwacja i zakup biletu. Na pokład wycieczkowego statku będzie można wejść z przystani w Głogowie, Bytomiu Odrzańskim, Nowej Soli, Cigacicach, Krośnie Odrzańskim, Eisenhuttenstadt, Słubicach, Frankfurcie, Górzycy i Kostrzynie nad Odrą. Pasażerowie będą mogli zabrać ze sobą rowery. Obydwa projekty dofinansowano w ramach programu Polska Brandenburgia. Fot. WST PL-SK Po zdrowie na Śląsk Cieszyński Polsko-czeska współpraca transgraniczna zaowocowała modernizacją kompleksu uzdrowiskowego w Ustroniu. W sąsiedztwie zakładu przyrodoleczniczego przy ulicy Sanatoryjnej, na zboczu Równicy powstał park dla kuracjuszy. Wybudowano nowoczesną, przeszkloną pijalnię wód, nawiązującą formą do budynków w kształcie piramid, mieszczących sanatoria. Obok powstała fontanna zasilana wodą solankową wraz z inhalatorium spacerujący wokół niej turyści wdychają powietrze nasycone cennymi minerałami. W parku wytyczono także ścieżki spacerowe z tablicami edukacyjno-przyrodniczymi, wyposażono go w elementy małej architektury oraz zainstalowano urządzenia umożliwiające ćwiczenia siłowe na świeżym powietrzu. Wszystkie atrakcje są dostępne bezpłatnie. Godziny otwarcia pijalni: poniedziałek piątek godz , sobota niedziela godz Szlakiem architektury drewnianej Na obszarze polsko-słowackiego pogranicza zachowało się do dzisiaj ponad 80 greckokatolickich świątyń, których powstanie sięga XVIII i XIX wieku (najstarsze pochodzą z XVI wieku). Międzynarodowy szlak architektury drewnianej tworzy 79 cerkwi, a kilka spośród nich wpisano nawet na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. W ramach projektu odrestaurowano 16 świątyń po stronie polskiej: w Łosiach, Nowicy, Przysłupie, Śnietnicy, Uściu Gorlickim, Gładyszowie, Czertezie i Petnej, a po stronie słowackiej: w Hunkovcach, Lukovie, Dobroslavej, Bodruzalu, Prikrze, Miroli, Trocanach, Krive. Wszystkie cerkwie wyposażone zostały w pamiątkowe pieczątki i broszury informacyjne. Zwiedzający mogą także skorzystać z wielojęzycznych audio-przewodników. Przed każdą ze świątyń ustawiono tablicę informacyjną z mapą i informacjami o atrakcjach szlaku. Wiadomości o nich można znaleźć na stronie internetowej: aleksandra reduch Na międzynarodowym szlaku architektury drewnianej cerkiew w Łosiach. Konkurs Jak Polak z z sąsiadem lepiej odwiedź pogranicze, sfotografuj projekty transgraniczne i wygraj cenne nagrody! Spędzanie urlopu na terenach przygranicznych może być znakomitą okazją do własnych poszukiwań projektów zrealizowanych we współpracy z partnerami z zagranicy. Zdjęcia powinny przedstawiać zdarzenia i osoby w miejscach, które zmieniły się bądź zaistniały dzięki wsparciu z programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. Prace można przesyłać do 15 lipca 2013 r. W konkursie mogą wziąć udział dzieci i młodzież, a także osoby dorosłe. W ramach każdej z 5 kategorii tematycznych (przedsiębiorczość i innowacje; przestrzeń publiczna, transport; edukacja i nauka; ochrona środowiska; turystyka, kultura, tradycja) przewidziano nagrodę (czytnik e-booków) dla obydwu grup wiekowych. Każdy uczestnik konkursu może przysłać tylko jedno zdjęcie. Wielkość pliku w formacie jpg lub tiff nie powinna przekraczać 15 MB, a rozdzielczość fotografii powinna wynosić minimalnie 3000x2000 pikseli, 300 DPI. Dodatkowo jury przyzna nagrodę dla beneficjenta najczęściej fotografowanego projektu. Regulamin konkursu i potrzebne formularze znajdują się na stronie: Wypełnione i podpisane zgłoszenie należy przesłać pocztą na adres organizatora: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, ul. Wspólna 2/4, Warszawa, z dopiskiem: Konkurs DWT, a skan zgłoszenia wraz z wykonaną fotografią na adres owy: konkurs.dwt@mrr.gov.pl Fot. Shutterstock FE z bliska 31

34 FE z bliska Fot. MRR Siedem cudów na szóstkę Kluczem do sukcesu nie musi być wielkość czy spektakularność przedsięwzięcia. Czasem liczy się dobry pomysł, zaangażowanie i pasja ludzi, którzy konsekwentnie realizują swoje działania Znamy już laureatów szóstej edycji konkursu Polska Pięknieje 7 Cudów Funduszy Europejskich. O tytuł najciekawszych inwestycji finansowanych z funduszy europejskich ubiegało się 311 projektów. Wyniki konkursu poznaliśmy 23 maja br. Wśród nagrodzonych projektów są zarówno te duże, budujące międzynarodowy prestiż Polski, jak i mniejsze, niezmiernie ważne dla konsolidowania lokalnych społeczności. Do pierwszej grupy na pewno można zaliczyć Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, powstałe na terenie dawnej dzielnicy przemysłowej Zabłocie, czy Muzeum Chopina w Warszawie, które dzięki nowoczesnym formom wystawienniczym promuje dziedzictwo polskiego kompozytora. Do drugiej zalicza się stworzona z myślą o dzieciach niewidomych otwarta strefa rekreacji w Owińskach podopieczni placówki oraz odwiedzający ją goście mogą bezpiecznie poruszać się po specjalnie przygotowanej przestrzeni, która służy rehabilitacji i rewalidacji osób niewidomych i niedowidzących. Jak co roku swoich faworytów wskazywali także Internauci. Wybrali oni projekt polegający na modernizacji i unowocześnieniu jedynego w województwie lubelskim ogrodu zoologicznego, który mieści się w Zamościu. Wszystkie pomysły zasługują na duże uznanie. Szczególnie cieszą nas te projekty, które pokazują, że kluczem do sukcesu nie musi być wielkość czy spektakularność przedsięwzięcia. Czasem liczy się dobry pomysł, zaangażowanie i pasja ludzi, którzy konsekwentnie realizują swoje idee podkreśla Anita Noskowska-Piątkowska, dyrektor Departamentu Informacji Promocji i Szkoleń MRR, jurorka konkursu. Najlepsi beneficjenci zostali zaproszeni do zaprezentowania projektów bezpośrednio przed Kapitułą. Efektem tych spotkań było wyłonienie 21 nominacji, a ostatecznie 7 Cudów Funduszy Europejskich. Zauważamy coraz wyższą jakość składa- 32 Fundusze Europejskie w Polsce

35 nych projektów, co mogę ocenić przez pryzmat doświadczeń z poprzednich edycji konkursu podkreśla jurorka. Poprzez promocję najlepszych przedsięwzięć konkurs pokazuje wpływ Funduszy Europejskich na rozwój Polski i zachodzące w niej zmiany zarówno w sferze krajobrazu, jak i w sposobie spędzania wolnego czasu przez Polaków dodaje. Z pewnością polski krajobraz zyskał dzięki rewaloryzacji renesansowego dworu obronnego w Szymbarku, który z zaniedbanego, popadającego w ruinę budynku, przeistoczył się w tętniące życiem miejsce spotkań z historią i kulturą. Z kolei Termy Uniejów to atrakcyjny obiekt rekreacyjno-uzdrowiskowy, którego stworzenie dało mieszkańcom regionu możliwość, by zdrowo i aktywnie spędzać wolny czas. Uniejów zaś mocno zaznaczył swoją obecność na uzdrowiskowej mapie Polski. Laureaci VI edycji W tym roku największą popularnością cieszyły się kategorie: rewitalizacja (70 zgłoszeń), obiekty turystyczne (56) oraz turystyka aktywna (53). Przypuszczalnie większa liczba projektów wynika z etapu wdrażania Funduszy Europejskich. Frekwencja w danej kategorii prawdopodobnie związana jest również z priorytetami, celami jakie stawiają sobie beneficjenci. Ważnym elementem w promocji regionu jest Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie. Goście odwiedzający centrum dowiadują się, jak powstają szklane wyroby, a każdy z nich może próbować swoich sił w wydmuchiwaniu szkła. Projekty unijne to także okazja dla regionów przygranicznych. W konkursie nagradzane są projekty, które pokazują jak przekracza się (dosłownie i w przenośni) granice. Wyróżniony w tym roku czesko-polski singltrek pod Smrkem w Górach Izerskich powstał z myślą o aktywnych turystach, którzy chcą pokonywać górskie przeszkody na rowerach. Dzięki specjalnie wytyczonym trasom mogą oni bezpiecznie poruszać się po obu stronach granicy. Konkurs Polska Pięknieje jest doskonałym drogowskazem nie tylko dla turystów, ale również tych, którzy chcą korzystać z funduszy. Niewątpliwie projekty nominowane i nagradzane to przykłady na to, jak dobrze, pomysłowo, ciekawie i pożytecznie wykorzystywać Fundusze Europejskie. AK ZOBACZ PREZENTACJE 7 CUDÓW NA Obiekt turystyczny: Dziedzictwo Chopina na szlaku Traktu Królewskiego w Zamku Ostrogskich w Warszawie 2 Rewitalizacja: Utworzenie Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie 3 Zabytek: Rewaloryzacja i remont renesansowego dworu obronnego w Szymbarku 4 Produkt promocyjny: Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie 5 Turystyka aktywna: Termy Uniejów regionalny markowy produkt turystyki uzdrowiskowej 6 Turystyka transgraniczna i międzynarodowa: Czesko-polski singltrek pod Smrkem w Górach Izerskich 7 Miejsce przyjazne dzieciom: Stworzenie otwartej strefy rekreacji dziecięcej na potrzeby uczniów OSW dla Dzieci Niewidomych w Owińskach oraz mieszkańców Powiatu Poznańskiego 8 Laureat głosowania internetowego: Zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu poprzez modernizację i unowocześnienie jedynego w Województwie Lubelskim Ogrodu Zoologicznego w Zamościu (II etap) FE z bliska 33

36 FE z bliska Tak wyglądają kopuły regionalne namioty, które podróżują z akcją przez całą Polskę. Na najmłodszych uczestników czekało urządzenie treningowe do uprawiania sportów narciarskich każdy mógł spróbować swoich sił. Interaktywne eksponaty, eksperymenty naukowe, multimedialne gry i zabawy to tylko część atrakcji, które czekały na uczestników imprez regionalnych zorganizowanych w ramach akcji promocyjnej Fundusze Europejskie. Polska korzysta. Niedawno gościliśmy w Międzyrzecu Podlaskim. i 18 maja 2013 r. na Placu Jana 17 Pawła II, w jednym z trzech namiotów dzieci, młodzież oraz dorośli mogli zobaczyć przykłady najciekawszych projektów dofinansowanych z Funduszy Europejskich. Wśród nich zaprezentowano: internetowy serwis pomagający w odnajdywaniu osób zaginionych oraz urządzenie treningowe do uprawiania sportów narciarskich i rehabilitacji medycznej, na którym każdy mógł spróbować swoich sił. Można było także odbyć wirtualny spacer po terenie odnowionego kompleksu pałacowo-parkowego 34 Fundusze Europejskie w Polsce