Dodatkowy urlop macierzyński

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Dodatkowy urlop macierzyński"

Karolina Gajewska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Tytuł artykułu: Z początkiem stycznia zwiększeniu ulegnie wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego Tytuł dziennika: Dziennik Gazeta Prawna Data wydania: 15 grudnia 2011 W nowym roku zmienia się długość dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz ojcowskiego. W związku z tym warto przypomnieć reguły określające możliwość ich wykorzystania Podstawowy urlop macierzyński wynosi obecnie 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i odpowiednio więcej przy ciąży mnogiej (patrz tabela). W nowym roku jego długość nie ulegnie zmianie - wydłużenie dotyczy bowiem tylko urlopu dodatkowego. Takie same będą też w nowym roku cele i zasady odbywania podstawowego urlopu macierzyńskiego. Podstawowy urlop macierzyński to bezwzględne uprawnienie każdej matki, która jest zatrudniona w ramach umowy o pracę. Przysługuje niezależnie od okresu zatrudnienia, wymiaru etatu czy rodzaju umowy o pracę. Ma on na celu powrót do równowagi fizycznej, psychicznej i hormonalnej przez matkę, a także budowanie więzi między matką a dzieckiem. Jego istotą jest sprawowanie osobistej i bezpośredniej opieki nad dzieckiem. Z tego względu musi być odebrany w naturze, to jest w formie czasu wolnego od pracy. Nie można zamienić go na ekwiwalent lub inną formę rekompensaty. Podstawowego urlopu macierzyńskiego nie można się zrzec. Pracownica nie może z niego zrezygnować. Może go skrócić, ale nie mniej niż do 14 tygodni po porodzie. Firma natomiast musi respektować jej decyzję i nie może wymagać skrócenia ani pełnego wykorzystania urlopu. Okres podstawowego urlopu macierzyńskiego liczy się od dnia porodu (nie od dnia następnego). Tak stanowi art par. 2 k.p. i takie stanowisko zajmuje Sąd Najwyższy (wyrok z 9 sierpnia 2005 r., III UK 89/05, OSNP 2006/11-12/192). Kobieta ma też możliwość rozpoczęcia urlopu wcześniej, 2 tygodnie przed dniem porodu lub więcej (brak maksymalnego wymiaru). Jest to jednak jej decyzja i pracodawca nie może nakłaniać jej do rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przed dniem porodu, nawet jeśli kobieta jest niezdolna do pracy i przebywa na zwolnieniu lekarskim. Czas urlopu macierzyńskiego oblicza się w ten sposób, że liczbę tygodni należy pomnożyć przez 7 dni. Zatem dla 20 tygodni jest to 140 dni. Przy obliczaniu daty początkowej i końcowej bierze się pod uwagę wszystkie dni kalendarzowe, również niedziele i święta. Dodatkowy urlop macierzyński Niezależnie od urlopu podstawowego matce przysługuje dodatkowy urlop macierzyński. Ma on charakter fakultatywny, co oznacza, że jego wykorzystanie zależy wyłącznie od jej woli. Obecnie wynosi on w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 3 tygodnie w związku z urodzeniem bliźniąt lub większej liczby dzieci podczas jednego porodu. Od 1 stycznia 2012 r. jego wymiar zwiększy się do 4 tygodni przy jednym dziecku oraz do 6 tygodni w pozostałych przypadkach.

W związku z tym warto przypomnieć reguły określające możliwość ich wykorzystania Podstawowy urlop macierzyński wynosi obecnie 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i odpowiednio więcej

2 W razie urodzenia dziecka w 2011 r. matce przysługuje zwiększony wymiar urlopu dodatkowego tylko wtedy, gdy urlop macierzyński (podstawowy lub dodatkowy w wymiarze z 2011 r.) trwa nadal 1 stycznia 2012 r. Jeśli urlop macierzyński skończy się przed tą datą, to nie ma możliwości odebrania urlopu dodatkowego w zwiększonej części, choćby nawet przerwa trwała 1 dzień. Urlop dodatkowy może być odebrany wyłącznie bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim. Jeśli zatem po odbyciu podstawowego urlopu macierzyńskiego rodzic będzie obecny w pracy lub jeśli nawet będzie przebywał na urlopie wypoczynkowym, wychowawczym czy zwolnieniu lekarskim, to urlop dodatkowy nie przysługuje. Ponadto urlop dodatkowy nie może być podzielony na części. Jeśli kobieta zdecyduje się na urlop dodatkowy, wówczas pracodawca nie może jej tego odmówić. Pracownica musi jedynie złożyć wniosek o udzielenie takiego urlopu na co najmniej 7 dni przed zakończeniem podstawowego urlopu macierzyńskiego. Nie jest to jednak wniosek, który może być rozpatrzony negatywnie. Ma on w zasadzie charakter informacyjny, choć pracodawca powinien na niego odpowiedzieć, informując o udzieleniu urlopu dodatkowego. Naruszenie prawa rodzica do urlopu macierzyńskiego (podstawowego lub dodatkowego) może skutkować nałożeniem grzywny wobec naruszenia praw pracownika związanych z rodzicielstwem. Grzywna może wynosić od 1 do 30 tysięcy złotych. Urlop macierzyński dla mężczyzny Ojciec dziecka może w pewnych sytuacjach przejąć część urlopu macierzyńskiego. Mylne jest nazywanie go urlopem ojcowskim, gdyż jest to odrębne pojęcie ustawowe, omówione poniżej. Jeśli chodzi o urlop w wymiarze podstawowym, to rodzice mogą postanowić, że po wykorzystaniu 14. tygodnia urlopu macierzyńskiego po porodzie (lub później) kobieta wróci do pracy, a na urlop macierzyński w pozostałym wymiarze pójdzie ojciec dziecka. Wymaga to złożenia dwóch wniosków: do pracodawcy matki oraz do pracodawcy ojca. W obu wnioskach należy poinformować o skorzystaniu z urlopu przez ojca oraz wskazać, kiedy matka zamierza zaprzestać korzystania z urlopu i w jakim terminie ojciec będzie korzystał z tego urlopu. Pracownica zgłasza pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika ojca wychowującego dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę. Przepisy nie przewidują natomiast terminu złożenia takiego wniosku przez ojca dziecka, jednak powinien on być złożony z odpowiednim wyprzedzeniem. W wyjątkowych przypadkach możliwe jest wykorzystanie podstawowego urlopu macierzyńskiego przez ojca w jeszcze większym wymiarze. Chodzi o sytuację, kiedy pracownica uprawniona do urlopu

Urlop dodatkowy może być odebrany wyłącznie bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim.

3 wymaga opieki szpitalnej ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Ojciec może przejąć odbywanie urlopu macierzyńskiego od momentu, kiedy minie 8 tygodni od porodu. W odniesieniu do dodatkowego urlopu macierzyńskiego panuje dowolność w wyborze rodzica, który z niego skorzysta. Rodzice mogą postanowić, że w całości wykorzysta go ojciec dziecka. Jest to możliwe zarówno w sytuacji, kiedy ojciec przejął część podstawowego urlopu macierzyńskiego, jak i wtedy, kiedy z niego w ogóle nie korzystał. Musi jednak rozpocząć dodatkowy urlop macierzyński zawsze bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego w podstawowym wymiarze. Istotne jest również, że rodzice nie mogą podzielić urlopu dodatkowego w ten sposób, że każde z nich odbierze część tego urlopu ani nie mogą sprawować opieki nad dzieckiem jednocześnie. Urlop ojcowski Ojcu dziecka, który jest zatrudniony w ramach umowy o pracę, przysługuje urlop ojcowski. Urlop ojcowski przysługuje niezależnie od urlopu macierzyńskiego, nawet jeśli ten ostatni był częściowo wykorzystany przez ojca dziecka. Wymiar urlopu ojcowskiego w 2011 r. wynosi 1 tydzień, w 2012 r. będzie to już. Jeśli ojciec rozpoczął korzystanie z urlopu ojcowskiego w 2011 r. i urlop ten trwa 1 stycznia 2012 r., to podlega on przedłużeniu na wniosek pracownika do 2 tygodni. Urlop ojcowski nie musi być wykorzystany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Warunek jest taki, że musi zostać wykorzystany do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Urlopu ojcowskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. W związku z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego oraz ojcowskiego pracownik objęty jest taką samą ochroną, jaka przysługuje w związku z korzystaniem z urlopu macierzyńskiego. Ma też analogiczne uprawnienia. Dotyczy to również prawa do odebrania urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu ojcowskiego. Wymiary urlopów rodzicielskich W 2011 roku

W odniesieniu do dodatkowego urlopu macierzyńskiego panuje dowolność w wyborze rodzica, który z niego skorzysta. Rodzice mogą postanowić, że w całości wykorzysta go ojciec dziecka.

4 W 2012 roku Jedno dziecko Bliźnięta Trojaczki Jedno dziecko Bliźnięta Trojaczki Podstawowy urlop macierzyński 20 tygodni 31 tygodni 33 tygodnie 20 tygodni 31 tygodni 33 tygodnie Dodatkowy urlop macierzyński

macierzyński 20 tygodni 31 tygodni 33 tygodnie 20

5 3 tygodnie 3 tygodnie 4 tygodnie 6 tygodni 6 tygodni Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego 2 34 tygodnie 36 tygodni 24 tygodnie 37 tygodni 39 tygodni Maksymalna część urlopu macierzyńskiego, jaką może wykorzystać ojciec 8 tygodni 20 tygodni

tygodnie 37 tygodni 39 tygodni Maksymalna część urlopu

6 2 10 tygodni 23 tygodnie 25 tygodni Niezależny urlop ojcowski 1 tydzień 1 tydzień 1 tydzień Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego, jaką może wykorzystać ojciec 9 tygodni 21 tygodni 2 12 tygodni

wymiar urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego, jaką

7 25 tygodni 27 tygodni dr Anna Śmigaj, radca prawny z kancelarii prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we Wrocławiu dr Anna Śmigaj radca prawny z kancelarii prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we Wrocławiu Podstawa prawna Art. 180, art. 181, art. 1821, art. 1822, art. 1823, art. 1831, art. 281 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Art. 11, art. 12, art. 13, art. 14, art. 15 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 237, poz. 1654).

1822, art. 1823, art. 1831, art. 281 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Art.

Podobne dokumenty

ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268)

ZMIANY W PRAWIE PRACY 2016 Zmiany dotyczące rodzicielstwa ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1268) Zmiany wchodzą w życie dnia