dzicom wymienianie się uprawnieniami rodzicielskimi bez względu na podstawę zatrudnienia. Nowe defi nicje Wśród nowości należy wymienić wprowadzenie

Transkrypt

1 PRAWO PROMOTOR 11/20151/201 fot. Thinkstock DR ANNA SOKOŁOWSKA ekspert w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, przewodnicząca Rady Naukowej Stowarzyszenia Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Zmiany w uprawnieniach rodzicielskich od 2016 r. Z dniem 2 stycznia 2016 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące wykorzystywania urlopów związanych z rodzicielstwem. Nowelizacja wprowadzona Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1268) obejmuje zarówno modyfikację już obowiązujących przepisów, jak i zupełnie nowe regulacje. Uzasadnieniem dla wprowadzania zmian było ujednolicenie i uporządkowanie systemu urlopów rodzicielskich oraz wprowadzenie rozwiązań zwiększających uprawnienia pracowników w tym zakresie. W tym celu wprowadzono m.in. rozwiązania zmierzające do jeszcze większej elastyczności czasu pracy pracujących rodziców czy umożliwiające ro- dzicom wymienianie się uprawnieniami rodzicielskimi bez względu na podstawę zatrudnienia. Nowe defi nicje Wśród nowości należy wymienić wprowadzenie w dziale VIII Kodeksu pracy dotyczącym uprawnień z tytułu rodzicielstwa słowniczka definicji ustawowych, w którym po raz pierwszy pojawia się pojęcie ubezpieczonej-matki dziecka i ubezpieczonego-ojca dziecka (a więc matki i ojca nieposiadających statusu pracownika). Wprowadza się również pojęcie pracownika-innego członka najbliższej rodziny oraz ubezpieczonego-innego członka najbliższej rodziny. Konieczność zdefiniowania wskazanych pojęć wynikła z faktu, 49

2 PROMOTOR 11/2015 PRAWO iż w wyniku nowelizacji możliwe będzie dzielenie się rodziców oraz członków najbliższej rodziny urlopem rodzicielskim i zasiłkiem macierzyńskim niezależnie od tytułu, z jakiego podlegają ubezpieczeniu społecznemu z tytułu choroby i macierzyństwa (są pracownikami lub innymi osobami ubezpieczonymi uprawnionymi do zasiłku macierzyńskiego). Zgodnie z wprowadzonym ustawą nowelizującą art k.p. przez: ubezpieczoną: matkę dziecka należy rozumieć matkę dziecka niebędącą pracownicą, objętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w Ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 121); ubezpieczonego: ojca dziecka należy rozumieć ojca dziecka niebędącego pracownikiem, objętego ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa; pracownika: innego członka najbliższej rodziny należy rozumieć będącego pracownikiem, innego niż pracownik- -ojciec wychowujący dziecko, członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust. 4 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa; ubezpieczonego: innego członka najbliższej rodziny należy rozumieć niebędącego pracownikiem, innego niż ubezpieczony-ojciec dziecka, ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust. 4 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Włączenie urlopu macierzyńskiego do rodzicielskiego Nowelizacja ujednolica zasady i system urlopów związanych z narodzinami dziecka poprzez włączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego do urlopu rodzicielskiego. Tym samym likwidacji ulegnie dodatkowy urlop macierzyński. Obecnie łącznie płatne urlopy związane z urodzeniem dziecka (dzieci) wynoszą maksymalnie 52 tygodnie urlopu w przypadku urodzenia jednego dziecka i od 65 do 71 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie. Urlop związany z narodzinami dziecka składa się bowiem z podstawowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie (od 31 do 37 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci), dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 8 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci, oraz z urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni, bez względu na liczbę dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Począwszy od dnia 2 stycznia 2016 r., nie zmieni się łączna długość płatnych urlopów związanych z narodzinami dziecka, jednakże obowiązywać będą dwa rodzaje urlopów, tj. urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Wymiar urlopu macierzyńskiego pozostanie bez zmian i będzie wynosił: 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie; 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie; 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie; 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie; 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Wydłużeniu ulegnie natomiast urlop rodzicielski. Jego wymiar wynosić będzie do: 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka; 34 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Nowe zasady podziału urlopu macierzyńskiego Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami podstawowy urlop macierzyński musi być wykorzystany przez matkę dziecka w wymiarze co najmniej 14 tygodni po porodzie (art k.p.). Po wejściu w życie nowelizacji zasada ta nie ulegnie zmianie. Na dotychczasowym poziomie pozostaną również wymiary podstawowego urlopu macierzyńskiego oraz możliwość wykorzystania nie więcej niż 6 tygodni tego urlopu przed porodem. Zasadnicze różnice w porównaniu z bieżącymi regulacjami wystąpią natomiast w zakresie dzielenia się podstawowym urlopem macierzyńskim pomiędzy rodzicami dziecka. Według bieżącego stanu prawnego matka dziecka po wykorzystaniu obligatoryjnych 14 tygodni urlopu po porodzie może zrezygnować z jego dalszej części na rzecz pracownika-ojca wychowującego dziecko. Możliwość przeniesienia urlopu na drugiego rodzica jest więc uwarunkowana posiadaniem przez ojca dziecka statusu pracownika. Od 2 stycznia 2016 r., w myśl znowelizowanego art k.p., pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, będzie mogła zrezygnować z pozostałej części tego urlopu, jeżeli: pozostałą część urlopu wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko (tak jak obecnie), przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony-ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową. W tym przypadku pracownica będzie musiała złożyć pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Pracodawca będzie obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy (art k.p.). Natomiast pracodawca będzie obowiązany udzielić części urlopu macierzyńskiego pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu (art k.p.). Nowością jest też uregulowanie sytuacji, gdy matka dziecka jest ubezpieczona z innego tytułu niż stosunek pracy i z racji urodzenia dziecka ma prawo do zasiłku (a nie urlopu) macierzyńskiego. W takim przypadku, jeżeli ubezpieczona-matka dziecka po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie zrezygnuje z dalszego pobierania tego zasiłku, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko będzie 50

3 PRAWO PROMOTOR 11/2015 przysługiwać prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji z pobierania zasiłku (znowelizowany art k.p.). W tym przypadku części urlopu macierzyńskiego pracodawca udziela pracownikowi- -ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi-innemu członkowi najbliższej rodziny, na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu (znowelizowany art k.p.). Obecnie, w sytuacji, gdy matka dziecka nie jest zatrudniona w ramach stosunku pracy, nie ma mowy o rezygnacji z prawa do zasiłku macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka, ponieważ na gruncie prawa pracy matka nie ma prawa do tego urlopu. Wydłużenie okresu na złożenie wniosku Nowelizacja wprowadza wydłużenie z 14 dni do 21 dni po porodzie terminu na złożenie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim (znowelizowany art k.p.). Należy dodać, iż w przypadku złożenia w terminie 21 dni po porodzie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pracownica będzie mogła dzielić się z pracownikiem-ojcem wychowującym dziecko albo ubezpieczonym-ojcem dziecka korzystaniem odpowiednio z urlopu rodzicielskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu. Wydłużony z 14 dni do 21 dni zostanie również termin na złożenie wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego w całości lub w części w sytuacji, gdy wniosek jest składany w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego, a pracownica nie złożyła wniosku w terminie do 21 dni po porodzie (nowy art c 1 k.p.). W każdym z tych przypadków, identycznie jak w obecnie obowiązującym stanie prawnym, pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownicy albo pracownika-ojca wychowującego dziecko. Nowe przepisy przewidują również możliwość rezygnacji z urlopu rodzicielskiego w całości lub w części na podstawie pisemnego wniosku złożonego w terminie nie krótszym niż 21 dni przed przystąpieniem do pracy. Ponadto znowelizowane przepisy przewidują prawo do rezygnacji przez pracownika z korzystania z urlopu rodzicielskiego, w każdym czasie, za zgodą pracodawcy (nowy art c 3 k.p.). Nowe zasady udzielania i podziału urlopu rodzicielskiego Od 2 stycznia 2016 r. wymiar urlopu rodzicielskiego będzie wynosił do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 34 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie i tak jak obecnie, będzie przysługiwał bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Przy czym będzie go można wykorzystać jednorazowo albo w nie więcej niż w 4 częściach (obecnie nie więcej niż w 3 częściach) i nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6. rok życia (nowy art b k.p.). W przypadku korzystania z urlopu w częściach części te będą musiały przypadać bezpośrednio jedna po drugiej. Z zasady żadna z części urlopu rodzicielskiego nie będzie mogła być krótsza niż 8 tygodni, z wyjątkiem: 1) pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która w przypadku: a) urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni, b) przyjęcia przez pracownika na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10. roku życia, nie może być krótsza niż 3 tygodnie; 2) sytuacji, gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni. Nowe przepisy wprowadzają również możliwość wykorzystania części urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 16 tygodni w terminie do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat, a więc nie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. To rodzice dziecka zdecydują, czy będą chcieli skorzystać z tej opcji, a jeśli tak, to kiedy (np. w czasie rozpoczęcia przez dziecko uczęszczania do przedszkola czy rozpoczęcia przez nie szkoły). Trzeba przy tym pamiętać, że liczba części udzielonego w taki sposób urlopu rodzicielskiego będzie pomniejszała liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego. W praktyce oznacza to, że decydując się na wykorzystanie w późniejszym terminie np. jednej części urlopu rodzicielskiego udzielonego na dziecko, w przypadku korzystania w przyszłości również z urlopu wychowawczego na to samo dziecko będzie można wykorzystać go już nie w 5, a tylko w 4 częściach. Znowelizowane przepisy nadal będą przewidywały możliwość łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż ½ etatu. W takiej sytuacji wymiar urlopu rodzicielskiego fot. Thinkstock 51

4 PROMOTOR 11/2015 PRAWO fot. Thinkstock będzie jednak wydłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie łączenia korzystania z tego urlopu (lub jego części) z pracą. Wymiar urlopu rodzicielskiego ulegnie proporcjonalnemu wydłużeniu maksymalnie do: 64 tygodni (w przypadku korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego na jedno dziecko) lub do: 68 tygodni (w przypadku korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego na dwoje lub więcej dzieci urodzonych przy jednym porodzie). Łączenie urlopu z pracą Nowelizacja wprowadziła algorytm ustalania okresu, o który wydłuża się urlop rodzicielski. Stosownie do nowego art e 2 k.p. okres wydłużenia stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego. W przypadku gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część urlopu rodzicielskiego nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach (nowy art e 4 k.p.). Powyższe dotyczy sytuacji, gdy pracownik proporcjonalnie wydłużonego urlopu nie będzie łączył z wykonywaniem pracy. Nowe przepisy dopuszczają jednak możliwości takiego łączenia. Jednakże wówczas wprowadzają nieco inny sposób ustalania okresu, o jaki wydłuży się urlop rodzicielski. W takiej sytuacji zastosowanie będzie miał algorytm przewidziany w art e 7 k.p. W przypadku gdy pracownik zamierza łączyć korzystanie z części urlopu rodzicielskiego powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia tego urlopu z wykonywaniem pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, wymiar tej części urlopu oblicza się, dzieląc długość części urlopu powstałej w wyniku proporcjonalnego wydłużenia przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć korzystanie z tej części urlopu z wykonywaniem pracy. W przypadku, gdy powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego część urlopu rodzicielskiego nie odpowiada wielokrotności tygodnia, jest ona udzielana w dniach (nowy art e 4 k.p.). Tak jak obecnie, pracodawca zobowiązany będzie uwzględnić wniosek pracownika dotyczący łączenia urlopu z pracą, chyba że nie będzie to możliwe ze względu na organizację lub rodzaj jego pracy (nowy art d k.p.). Możliwość zamiany Nowelizacja wprowadza możliwość wymieniania się opieką nad dzieckiem i przysługującym z tego tytułu urlopem rodzicielskim i zasiłkiem macierzyńskim za czas takiego urlopu przez rodziców, z których jedno jest pracownikiem, a drugie jest objęte ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa z innego tytułu (np. prowadzi własną działalność gospodarczą). Obecnie takiej możliwości nie ma i tym samym ojciec dziecka będący pracownikiem nie może korzystać z urlopu rodzicielskiego w sytuacji, gdy np. mama dziecka jest ubezpieczona z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Od nowego roku jeśli matka dziecka będzie ubezpieczona np. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i będzie pobierać zasiłek macierzyński przez okres 20 tygodni, czyli przez okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, to ojciec dziecka będący pracownikiem będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego na to dziecko (nowy art k.p.). Pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika, który składa się 52

5 PRAWO PROMOTOR 11/2015 w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo jego części. Nabycie prawa do części urlopu Znowelizowane przepisy przewidują możliwość nabycia przez pracownika-ojca wychowującego dziecko albo pracownika-innego członka najbliższej rodziny prawa do części urlopu macierzyńskiego (art k.p,) i urlopu rodzicielskiego (art f k.p.), w sytuacji: zgonu matki dziecka nieobjętej ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa albo nieposiadającej tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem; porzucenia dziecka przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem; niemożności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez matkę nieobjętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa albo nieposiadającą tytułu do objęcia takim ubezpieczeniem, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. W przedstawionych powyżej okolicznościach pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi-innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego oraz zasiłku macierzyńskiego przypadającej po dniu zgonu matki dziecka, porzucenia przez nią dziecka albo powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji. Części urlopu macierzyńskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko albo pracownika- -innego członka najbliższej rodziny. Pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek w tej sprawie. Urlop macierzyński dla taty Nowością jest wprowadzenie prawa pracownika-ojca wychowującego dziecko do urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego (lub do zasiłku macierzyńskiego za analogiczny okres) w sytuacji, gdy matka dotychczas nieaktywna zawodowo podjęłaby pracę. Warunkiem skorzystania z prawa do urlopów będzie podjęcie przez matkę dziecka zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Stosownie do znowelizowanego art k.p. pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje w okresie trwania zatrudnienia matki dziecka prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka aż do wyczerpania wymiaru. W tym przypadku części urlopu macierzyńskiego pracodawca udziela na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu (art k.p.). Wydłużenie urlopu ojcowskiego W myśl znowelizowanego art k.p. wymiar urlopu ojcowskiego przysługujący pracownikowi-ojcu dziecka będzie wynosił do dwóch tygodni. Pracownik będzie miał jednak więcej czasu na jego wykorzystanie, bo aż do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia. Ponadto pracownik będzie miał możliwość podzielenia urlopu na 2 części i skorzystania z każdej z nich w wybranym przez siebie momencie. Przepisy wprowadzają jednak ograniczenie, zgodnie z którym w przypadku podziału urlopu ojcowskiego żadna z dwóch części nie będzie mogła być krótsza niż tydzień (nowy art k.p.). Urlop ojcowski, tak jak obecnie, będzie udzielany na pisemny wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Więcej czasu na wykorzystanie urlopu wychowawczego Po wejściu w życie nowelizacji nie zmienią się warunki uprawniające pracownika do urlopu wychowawczego. Nadal prawo do urlopu wychowawczego będzie miał pracownik mający co najmniej sześciomiesięczny staż pracy. Nie zmieni się również wymiar urlopu wychowawczego, który wynosi do 36 miesięcy. Jednakże stosownie do znowelizowanego art k.p. rodzice będą mogli korzystać z urlopu wychowawczego do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Aktualnie ostatni dzień urlopu wychowawczego musi przypadać najpóźniej w dniu poprzedzającym ukończenie przez dziecko 5 lat. Urlop wychowawczy będzie udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca będzie zobowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracownik będzie mógł również wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu (znowelizowany art k.p.). W wyniku nowelizacji zlikwidowano również ograniczenia w zakresie wspólnego korzystania z urlopu. Stosownie do znowelizowanego art k.p. z urlopu wychowawczego będą mogli jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka. Ograniczeniem będzie jedynie wymiar urlopu, który nie będzie mógł być przekroczony. Obecnie stosownie do art k.p. rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nie przekraczający 4 miesięcy. Obniżenie wymiaru czasu pracy Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego, tak jak obecnie, będzie mógł, zamiast korzystania z urlopu wychowawczego złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Aby móc skorzystać z tego uprawnienia, pracownik będzie musiał złożyć wniosek na 21 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy (obecnie dwa tygodnie). Jeżeli wniosek zostanie złożony bez zachowania terminu, pracodawca będzie również zobowiązany do obniżenia wymiaru czasu pracy, jednakże nie później niż z upływem 21 dni od dnia złożenia wniosku. Ochrona pracownika Nowelizacja przewiduje uzupełnienie obowiązujących przepisów w zakresie ochrony 53

6 PROMOTOR 11/2015 PRAWO stosunku pracy w sytuacji złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego i wniosku o pracę w obniżonym wymiarze czasu pracy przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego. Stosownie do nowelizowanego art k.p. pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o: 1) udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu; 2) obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o urlop wychowawczy albo o obniżony wymiar czasu pracy wcześniej niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tych możliwości, rozwiązania lub wypowiedzenia umowy o pracę, ochrona zacznie obowiązywać na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego albo obniżonego wymiaru czasu pracy. Z brzmienia obecnie obowiązujących przepisów nie wynika, od kiedy obowiązuje ochrona przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli wniosek o pracę w obniżonym wymiarze czasu pracy został złożony wcześniej. Powoduje to szereg wątpliwości interpretacyjnych w sytuacji gdy wniosek składany jest wcześniej czasami nawet kilka miesięcy przed rozpoczęciem pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Ponadto stosownie do nowelizowanego art k.p. w przypadku złożenia przez pracownika wskazanych wniosków, po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności. Wychowywanie dziecka do 14 lat W wyniku nowelizacji dokonano również zmiany w art k.p. Od przyszłego roku pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługiwać będzie w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Oznacza to, że matka lub ojciec dziecka uprawnieni do zwolnienia od pracy z tytułu wychowywania dziecka w wieku do lat 14 sami zdecydują, czy będą woleli wykorzystać to zwolnienie w dniach (2 dni), czy godzinach (16 godzin). Przy czym zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny. Sposób skorzystania z takiego zwolnienia w danym roku kalendarzowym będzie trzeba określić w pierwszym wniosku o jego udzielenie złożonym w danym roku. Przykładowo, wnosząc w pierwszym wniosku o udzielenie zwolnienia w godzinach (np. 6 godzin), pracownik będzie mógł do końca danego roku wnioskować o udzielenie zwolnienia wyłącznie w wymiarze godzinowym (w tym przypadku w wymiarze 10 pozostałych godzin). Przepisy przejściowe Nowelizacja przepisów Kodeksu pracy dotycząca uprawnień związanych z rodzicielstwem przewiduje również szereg przepisów przejściowych. Dotyczą one sytuacji prawnej pracowników, którzy w dniu wejścia w życie przepisów będą korzystali z urlopów, do których nabyli prawo na podstawie starych przepisów. I tak: w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części będzie miał prawo do tych urlopów lub ich części na zasadach dotychczasowych (art. 28 ust. 1 ustawy nowelizującej). w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze odpowiadającym różnicy między wymiarem tego urlopu określonym w nowym art a 1 k.p. (tj. 32 lub 34 tygodnie) a wymiarem udzielonego dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części. Przykładowo, pracownik korzystający w dniu wejścia w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego udzielonego na 6 tygodni będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 26 tygodni (art. 28 ust. 2 ustawy nowelizującej). Pracownikowi korzystającemu w dniu wejścia w życie ustawy z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub jego części albo dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub jego części urlopu rodzicielskiego udziela się na pisemny wniosek, składany nie później niż do dnia zakończenia udzielonego wcześniej urlopu (art. 28 ust. 3 ustawy nowelizującej). w życie ustawy z urlopu rodzicielskiego lub jego części może złożyć pisemny wniosek o łączenie korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy (art. 29 ust. 1 ustawy nowelizującej). w życie ustawy z części urlopu rodzicielskiego może złożyć pisemny wniosek o kolejną część urlopu w terminie nie krótszym niż 14 dni przed korzystaniem z tego urlopu (art. 29 ust. 2 ustawy nowelizującej). w życie ustawy z części urlopu wychowawczego może złożyć pisemny wniosek o kolejną część tego urlopu na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza korzystać z urlopu (art. 30 ust. 1 ustawy nowelizującej). w życie ustawy z obniżenia wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego, może złożyć kolejny pisemny wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy w terminie na dwa tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy (art. 30 ust. 2 ustawy nowelizującej). 54