Ad. 1. Usługi bytowe a) Zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania

Transkrypt

1 P R O T O K Ó Ł kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Pomocy Społecznej przeznaczonym dla osób przewlekle psychicznie chorych w Szczecinie, ul. Broniewskiego 4/6. Zgodnie z art. 22 pkt. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 167) do zadań wojewody należy nadzór nad realizacją zadań samorządu powiatowego, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ze standardem określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r., poz. 964). W dniach stycznia 2015 r. na podstawie 4 pkt. 1 oraz 5 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) kontrolę kompleksową w Domu Pomocy Społecznej w Szczecinie przy ul. Broniewskiego 4/6 przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: - Janina Jakubowska - starszy inspektor - osoba kierująca zespołem, - Ewa Pospieszyńska - inspektor wojewódzki, na podstawie upoważnienia z dnia 19 stycznia 2015 r. Nr 4/2015 wydanego w z. Wojewody Zachodniopomorskiego przez Wicewojewodę Ryszarda Mićko. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2013 r. do dnia kontroli. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: Usługi bytowe: a) zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania, b) wyżywienie i organizacja posiłków, c) zapewnienie odzieży i obuwia, d) utrzymanie czystości. Usługi opiekuńcze: a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, b) pielęgnacja, c) niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych, d) zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, e) organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych. Usługi wspomagające: a) świadczenie pracy socjalnej, b) organizacja terapii zajęciowej zajęć rehabilitacji społecznej, c) możliwość korzystania przez mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego, codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej, d) umożliwienie zaspokojenia potrzeb kulturalnych, e) zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu, f) umożliwienie zaspokojenia potrzeb religijnych oraz sprawienie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca, g) zapewnienie kontaktu z psychologiem i psychiatrą, h) zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego. 1

2 Świadczenie usług w zakresie zapewnienia dostępu do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacji leczniczej. Kontrolę przeprowadzono zgodnie z planem kontroli zewnętrznych na 2015 r. W trakcie kontroli informacji i wyjaśnień udzielał Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Szczecinie przy ul. Broniewskiego 4/6 Pani Agata Rybaczuk. Oznaczenie jednostki kontrolowanej: Adres: Dom Pomocy Społecznej ul. Broniewskiego 4/6, Szczecin, zwany dalej Domem, Typ Domu: dla osób przewlekle psychicznie chorych, Liczba miejsc: 68, Imię i nazwisko dyrektora jednostki: Agata Rybaczuk, Podmiot prowadzący: Prezydent Miasta Szczecin, pl. Armii Krajowej 1, Szczecin. Prezydent Miasta Szczecin posiada wydaną przez Wojewodę Zachodniopomorskiego decyzję z dnia 24 października 2008 r. Nr PS.1.LS.9013/5/08 zezwalającą na prowadzenie Domu Pomocy w Szczecinie, ul. Broniewskiego 4/6 przeznaczonego dla osób przewlekle psychicznie chorych. Dom funkcjonuje w oparciu o Statut i Regulamin Organizacyjny Domu Pomocy Społecznej w Szczecinie, ul. Broniewskiego 4/6. Funkcję osoby kierującej jednostką w okresie kontrolowanym pełnili: - Pan Leopold Chełmiński - dyrektor do 23 lutego 2014 r., - Pani Agata Rybarczuk - pełniąca obowiązki dyrektora od 24 lutego 2014 r. do 22 października 2014 r., dyrektor od 23 października 2014 r. nadal. Dyrektor jednostki posiada wykształcenie wyższe, specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej oraz wymagany na zajmowanym stanowisku staż pracy w pomocy społecznej, a zatem spełnia wymogi określone w art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. (Zał. nr 1 - Kserokopia Zarządzenia z dnia 02 kwietnia 2013 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Organizacyjnego Domu Pomocy Społecznej w Szczecinie przy ul. Broniewskiego 4/6 przeznaczonego dla osób przewlekle psychicznie chorych, kserokopia Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr XXIV/694/12 Rady Miasta z dnia 26 listopada 2012 r. Statut Domu Pomocy Społecznej w Szczecinie, dokumenty dot. zatrudnienia i kwalifikacji Dyrektora Domu Pomocy Społecznej). Ustalenia ogólne. Stan mieszkańców na dzień 26 stycznia 2015 r. wynosił 68 osób. Wszystkie osoby przebywały w DPS na podstawie decyzji administracyjnej. Spośród 68 mieszkańców: - 4 osoby posiadały decyzję administracyjną wydaną przed 1 stycznia 2004 r. (pobyt w DPS dofinansowywany z budżetu państwa), - 64 osoby posiadały decyzję administracyjną wydaną po 1 stycznia 2004 r. (opłaty za DPS ponosi osoba przebywająca w domu, członkowie rodziny, gmina). Kontrolujący zapoznali się z dokumentacją dot. liczby osób przebywających w DPS w Szczecinie za okres od r. do r. (według stanu na koniec każdego miesiąca), z materiałów tych wynika, iż w badanym okresie stan mieszkańców przebywających w Domu Pomocy Społecznej w trzech przypadkach był wyższy niż stan miejsc określony dla DPS w Szczecinie (stan miejsc 68, stan mieszkańców na 31 październiku 2013 r. 69, 30 listopada 2013 r. 69 i 31 grudnia ). Pouczono Dyrektora Domu o obowiązku przestrzegania prawa wynikającego z ww. decyzji Wojewody Zachodniopomorskiego, wydanej w oparciu o wniosek Prezydenta Miasta 2

3 Szczecina na prowadzenie DPS w Szczecinie przy ul. Broniewskiego 4/6 na 68 miejsc, z przeznaczeniem dla osób przewlekle psychicznie chorych. W toku dalszej kontroli Dyrektor złożył oświadczenie, z którego wynika, że w okresie objętym kontrolą Dom Pomocy Społecznej w Szczecinie, przy ul. Broniewskiego 4/6 nie przyjął żadnej osoby bez decyzji administracyjnej o umieszczeniu w domu pomocy społecznej. Z książki kontroli i przedłożonych przez Dyrektora Domu materiałów wynika, że w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 26 stycznia 2015 r. w DPS przeprowadzono 5 kontroli przez instytucje zewnętrzne powołane do nadzoru w zakresie funkcjonowania DPS (Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektorat Sanitarny w Szczecinie 4 kontrole, Sąd Rejonowy w Szczecinie 1 kontrola), w trzech przypadkach wydano zalecenia, które na dzień r. były w dwóch przypadkach wykonane natomiast w odniesieniu do zaleceń wydanych przez Zachodniopomorski Państwowy Wojewódzki Inspektorat Sanitarny w Szczecinie z dnia 28 listopada 2014 r. ustalono, iż zalecenia są w trakcie realizacji. Z informacji uzyskanej od Dyrektora Domu wynika, iż Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie w okresie od 1 stycznia 2013 r. do dnia kontroli przeprowadził 2 kontrole dotyczące funkcjonowania DPS tj.: - w zakresie wyżywienia i organizacji posiłków, - zapewnienia usług wspomagających zgodnie z rozporządzeniem w sprawie domów pomocy społecznej, W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w badanych jw. obszarach i wydano zalecenia pokontrolne, które zostały zrealizowane. (Zał. nr 2 - Informacje ogólne dot. mieszkańców Domu, oświadczenie Dyrektora o nieprzyjmowaniu do DPS mieszkańców bez decyzji administracyjnej, zestawienie przeprowadzonych w latach 2013/2014 kontroli w DPS). Ad. 1. Usługi bytowe a) Zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania Dom Pomocy Społecznej mieści się pod adresem: Szczecin, ul. Broniewskiego 4/6. Obiekt usytuowany jest na działce o powierzchni 0,1722 ha. W skład obiektu wchodzą dwa budynki trzykondygnacyjne i jeden budynek parterowy połączone ze sobą dwoma łącznikami. Powierzchnia użytkowa Domu wynosi 2.394,20 m². W obiekcie tym usytuowane są pomieszczenia mieszkalne, sanitarne i ogólnodostępne, oraz pomieszczenia kuchenne wraz z zapleczem magazynowym i pomieszczenia biurowe. Teren wokół Domu jest zagospodarowany i ogrodzony. Dojścia do budynków (7) posiadają utwardzoną nawierzchnię, a dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich wykonany jest podjazd przy wejściu głównym. Budynek wyposażony jest w windę przystosowaną do przewozu osób niepełnosprawnych. Sprawdzono dokumentację dot. badania okresowego windy. Z przedłożonych materiałów wynika, iż winda poddana była kontroli w dniu 15 grudnia 2014 r. i zostało dopuszczone do eksploatacji, termin następnych badań ustalono na grudzień 2015 r. W obiekcie zainstalowany jest system przyzywowo-alarmowy oraz system przeciwpożarowy. System przyzywowo-alarmowy wyposażony jest w przyciski przyzywowe umieszczone w pokojach mieszkalnych i pomieszczeniach sanitarno-higienicznych oraz centralkę odbiorczą, która znajduje się w gabinecie medycznej pomocy doraźnej. Podczas wizytacji obiektu inspektorzy skontrolowali w kilkunastu punktach sprawność funkcjonowania systemu przyzywowo-alarmowego i nie wnieśli w tym zakresie uwag. 3

4 Stwierdza się, iż otoczenie wokół budynku pozbawione jest barier architektonicznych. (Zał. nr 3 - Informacje ogólne dot. warunków bytowych, kserokopie dokumentów zezwalających na eksploatację urządzenia dźwigowego w Domu). Z uzyskanych informacji wynika, iż od ostatniej kontroli w Domu sukcesywnie poprawiano warunki bytowe poprzez wykonanie m.in.: prac remontowych w obiekcie tj.: w pomieszczeniach ogólnodostępnych (hol główny, pokój dziennego pobytu, łącznik na parterze, 1- łazienka), usunięcie ubytków w ścianach i likwidację uszkodzonych narożników przyściennych. Wykonano także elewację łącznika pomiędzy budynkami ( II piętro). Ponadto zakupiono meble (32 tapczany), naczynia kuchenne, sztućce, mikrofalówki, sprzęt do pralni oraz kamery przemysłowe. Stan i struktura pomieszczeń znajdujących się w DPS. Pomieszczenia ogólnodostępne Dom zapewnia mieszkańcom następującą strukturę pomieszczeń ogólnodostępnych: Struktura pomieszczeń Liczba pomieszczeń Pokój dziennego pobytu 1 Jadalnia 2 Gabinet medycznej pomocy doraźnej 1 Pomieszczenie do terapii zajęciowej 5 Pomieszczenie do rehabilitacji 1 Kuchenka pomocnicza 2 Pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia 2 Pokój gościnny 1 Pomieszczenie przeznaczone do izolacji 1 Zgodnie z 6 ust. pkt 2 lit j rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej Dom zapewnia mieszkańcom miejsce kultu religijnego zgodne z wyznaniem mieszkańca, jeżeli nie ma on możliwości uczestniczenia w nabożeństwach poza domem. W pobliżu posesji Domu znajduje się kościół i mieszkańcy mają możliwość realizacji praktyk religijnych w tym kościele. Niemniej jednak z uwagi na ograniczoną sprawność psycho-ruchową części mieszkańców, Dom umożliwił mieszkańcom zaspakajanie potrzeb religijnych udostępniając pokój dziennego pobytu, w którym odprawiane są nabożeństwa. Zespół inspektorów dokonał wizytacji wszystkich pomieszczeń ogólnodostępnych m.in. pod kątem ich funkcjonalności oraz wyposażenia i nie wniósł w tym zakresie uwag. Zgodnie z 6 ust. pkt 2 lit h rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej Dom zapewnia mieszkańcom palarnię, jeśli wśród mieszkańców domu są osoby palące. Dom zapewnia osobom używającym wyrobów tytoniowych palarnię, która mieści się poza budynkiem w wyodrębnionym pomieszczeniu usytuowanym na terenie posesji Domu tj. wiata panelowa, zadaszona, zabudowana ścianami panelowymi, które w dolnej części zakończone są powyżej podłoża, a zatem między ścianą i podłożem występuje niezabudowana powierzchnia (otwarta przestrzeń). W pomieszczeniu tym w okresie zimowym występują niskie temperatury i nie ma możliwości nawet punktowego ogrzania tej powierzchni. W trakcie wykonywania czynności kontrolnych inspektorzy zwrócili uwagę na fakt, iż mieszkańcy przebywając w ww. pomieszczeniu narażeni byli na wychłodzenie. 4

5 Ustalono, iż wiata przeznaczona na palarnię posiada niski standard warunków jakie oferowane są palącym mieszkańcom. Pokoje mieszkalne Zgodnie z 6 ust.1 pkt. 2 lit. a, ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej w Domu znajdują się następujące pomieszczenia: pokoje mieszkalne jednoosobowe i wieloosobowe. Z przedłożonego dokumentu pn. Informacja o pokojach mieszkalnych oraz przeprowadzonej wizytacji, stan bazy mieszkaniowej przedstawia się następująco: Dom Pomocy Społecznej dysponuje ogółem 29 pokojami mieszkalnymi, zgodnie z poniższym zestawieniem: Struktura pokoi: Liczba pokoi: Pokoje jednoosobowe 3 Pokoje wieloosobowe: 26 - dwuosobowe 13 - trzyosobowe 13 Ogółem: 29 Struktura pokoi mieszkalnych odpowiada normom określonym w rozporządzeniu w sprawie domów pomocy społecznej. Zgodnie z 6 ust.1 pkt. 3 lit. a - pokój jednoosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 9 m 2, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom 3 pokoje jednoosobowe o powierzchni w dolnej granicy od 9,30 m², a w górnej do 11,20 m², wszystkie pokoje spełniają normy określone standardem. Zgodnie z 6 ust.1 pkt 3 lit. b - pokój wieloosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 6 m 2 na jedną osobę, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom 26 pokoi dwuosobowych w tym: 13 - pokoi dwuosobowych, 13 - pokoi trzyosobowych. Z przedłożonej do kontroli dokumentacji wynika, że 10 pokoi dwuosobowych ma średnią powierzchnię w dolnej granicy od 6,25 m², a w górnej do 8,48 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu (6, 00 m² na jednego mieszkańca). Dwa pokoje dwuosobowe posiadają średnią powierzchnię w dolnej granicy od 5,75 m², a w górnej do 5,80 m², odstępstwo od wymaganej powierzchni wynosi od 0,25 m² do 0,20 m², pokoje te zgodnie z 6 ust.1pkt 3 lit c rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej uznaje się za spełniające wymagane normy. Jeden pokój dwuosobowy ma powierzchnię 11 m², a zatem średnia powierzchnia przypadająca na jedną osobę wynosi 5,50 m². Ww. pokój dwuosobowy nie spełnia wymogów standardu w zakresie średniej powierzchni przypadającej na jednego mieszkańca. Z uwagi na pełny stan zasiedlenia Domu i brak możliwości przeniesienia mieszkańca do innego pokoju (o wymaganym standardzie), Dyrektor zobowiązał się, iż wykonane zostanie przesunięcie ścianki działowej łączącej ww. pokój z przedpokojem, co pozwoli na zapewnienie właściwej powierzchni dla tych mieszkańców. 5

6 Jedenaście pokoi trzyosobowych posiada średnią powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca w dolnej granicy od 6,00 m², a w górnej granicy do 9,30 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu (6, 00 m² na jednego mieszkańca). Dwa pokój trzyosobowe mają powierzchnię od 17,10 m² do 17,80 m², a średnia powierzchnia przypadająca na jednego mieszkańca wynosi od 5,70 m² do 5,90 m², pokoje te uznaje się za spełniające wymogi standardu. Pokoje wyposażone są w tapczany lub łóżka, stoły, krzesła, szafki nocne, szafy ubraniowe oraz w sprzęt rtv. Wyposażenie pokoi stanowi w większości własność Domu, przy czym w siedmiu pokojach znajdują się (pojedyncze elementy lub całe zestawy) meble, które stanowią własność mieszkańców. Wszystkie pokoje posiadają odpowiednią do ich struktury liczbę wyprowadzeń elektrycznych i instalację radiowo-telewizyjną, sygnalizację alarmową oraz przeciwpożarową. W czasie wizytacji Domu stwierdzono, iż pokoje wyposażone są w meble pochodzące z różnych zestawów, w różnej kolorystyce, przy czym część mebli jest znacznie zużyta i wymagają odnowienia lub wymiany. Również stan sanitarno-higieniczny części pokoi mieszkalnych zwrócił uwagę inspektorów, gdyż na ścianach i sufitach występowały zawilgocenia, zabrudzenie, a zatem pomieszczenia te wymagają odświeżenia lub remontu. Zespół kontrolny wniósł uwagi w zakresie badanego tematu, co wskazano jak wyżej. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne Zgodnie z 6 ust.1 pkt. 4 lit. a rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej liczba łazienek zapewnia możliwość korzystania z każdej przez nie więcej niż pięć osób, a w przypadku toalet przez nie więcej niż cztery osoby. Dom zapewnia mieszkańcom następujące warunki sanitarne. - Budynek przeznaczony jest dla 68 mieszkańców. Ww. budynku znajduje się 14 pomieszczeń higieniczno-sanitarnych ogólnodostępnych. Pomieszczenia te wyposażone są w 17 urządzeń kąpielowych (wanny, natryski) oraz w 19 oczek wc i 2 pisuary. Na jedno urządzenie kąpielowe przypada 4 mieszkańców, a na jedno oczko wc przypada ponad 3 mieszkańców ( średnio 3,57). W pomieszczeniach sanitarno-higienicznych znajdują się stanowiska (kąpielowe i oczka wc) przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. W trakcie wykonywania czynności kontrolnych ustalono, że w dwóch pomieszczeniach sanitarno-higienicznych wyposażonych w urządzenia kąpielowe i oczka wc brak jest kabin oddzielających oczka wc od kabin kąpielowych, co w ocenie zespołu inspektorów nie zapewnia zachowania intymności przy korzystaniu z tych pomieszczeń. Stwierdzono także, iż część pomieszczeń higieniczno-sanitarnych wymaga remontu (zawilgocone części ścian i sufitów, uszkodzona glazura, znacznie zużyte urządzenia kąpielowe i sanitarne). W badanym temacie wniesiono uwagi odnośnie zapewnienia intymności w pomieszczeniach sanitarno-higienicznych oraz utrzymania ww. pomieszczeń we właściwym stanie sanitarnym, zgodnym w tym zakresie z przepisami prawa. (Zał. nr 4 - Informacja o pomieszczeniach ogólnodostępnych, Informacja o pokojach mieszkalnych, Informacja o pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, wg stanu na dzień r.). b) Wyżywienie i organizacja posiłków. 6

7 Dom Pomocy Społecznej w Szczecinie przy ul. Broniewskiego 4/6 posiada własną kuchnię wraz z zapleczem magazynowym. Przygotowywaniem całodziennych posiłków dla mieszkańców Domu zajmuje się 6 pracowników (1- kucharz, 5 - pomocy kuchennych). Dom zapewnia mieszkańcom wyżywienie tj. śniadanie, obiad, podwieczorek i kolację. Mieszkańcom, którym lekarz zlecił dietę, przygotowywane są posiłki dietetyczne oraz zgodnie ze wskazaniem otrzymują oni dodatkowe posiłki. Posiłki dietetyczne zostały zlecone 41 mieszkańcom, pozostali mieszkańcy w liczbie 27 korzystali z diety ogólnej. Czas wydawania posiłków przedstawia się następująco: - śniadanie wydawane w godz , - obiad wydawany w godz wraz z podwieczorkiem, - kolacja wydawana w godz Stwierdzono, iż organizacja wydawania posiłków jest zgodna z zapisem rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. W okresie objętym kontrolą, średnia stawka żywieniowa w DPS przypadająca na jednego mieszkańca (osobodzień) przedstawia się następująco: - w roku wynosiła 8,92 zł, - w roku wynosiła 7,37 zł, - w roku wynosiła 7,86 zł. Z wyjaśnień Dyrektora Domu wynika, iż połączenie zamówień dotyczących asortymentu spożywczego i utworzenie grupy przetargowej w skład, której wchodzą m.in. 3- DPS-y pozwoliło na obniżenie cen zakupu ww. asortymentu. Dokonywano w tym okresie zakupu asortymentu spożywczego proporcjonalnie do zakupów dokonanych w 2013 r. za niższą kwotę, co wpłynęło na obniżenie kosztów poniesionych na wyżywienie mieszkańców. W związku z tym nastąpiło obniżenie stawki żywieniowej natomiast jak zapewniała Dyrektor jednostki nie spowodowało to pogorszenia oferowanego przez Dom wyżywienia. Zespół kontrolny zwrócił się do mieszkańców z zapytaniem o ocenę oferowanego przez Dom wyżywienia. Większość mieszkańców (z grupy 20 osób) na zadane jw. pytanie poinformowała kontrolujących, iż całodzienne wyżywienie jest dobre i nie wnoszą w tym zakresie uwag. Zespół inspektorów spotkał się także z samorządem mieszkańców w celu pozyskania opinii o jakości usług świadczonych na rzecz mieszkańców Domu w tym usług dotyczących żywienia mieszkańców. Opinia samorządu mieszkańców w ww. temacie była pozytywna. Kontroli poddano wyrywkowo jadłospisy dekadowe z okresów: r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r., r r. Analiza ww. jadłospisów dekadowych wykazała, iż mieszkańcom podawany jest nabiał, sery, wędliny, mięso, ryby, kasze, potrawy mączne, warzywa surowe i gotowane oraz owoce, natomiast w okresie świątecznym podawane były potrawy tradycyjne oraz wyroby cukiernicze. W jadłospisach podawana jest gramatura poszczególnych składników zestawu posiłku tj. śniadania, obiadu i kolacji. Jadłospisy umieszczone są na tablicy ogłoszeń. Wśród mieszkańców Domu 8 osób wymaga pomocy przy spożywaniu posiłków, pozostali mieszkańcy w liczbie 60 osób spożywają posiłki samodzielnie. Mieszkańcy Domu w liczbie 60 spożywają posiłki w jadalni, a 8 osób spożywa posiłki w swoich pokojach podawane są one na życzenie mieszkańców. Stwierdza się, iż Dom umożliwia każdemu z mieszkańców prawo wyboru miejsca spożywania posiłku. 7

8 Poza podstawowymi posiłkami mieszkańcy mają dostęp przez całą dobę do produktów żywnościowych (pieczywa, masła, dżemu, wędlin, nabiałów oraz herbaty), które znajdują się w pomieszczeniu socjalnym. Dyrektor Domu wyjaśnił, iż ww. produkty udostępniane są mieszkańcom w pomieszczeniu socjalnym, ponieważ w tym pomieszczeniu przez całą dobę przebywa pracownik Domu, który na prośbę mieszkańca przygotowuje kanapki, parzy herbatę lub kawę, a także nadzoruje by nie doszło do nadmiernego spożywania przez mieszkańców produktów i napojów, które powodują w następstwie różne zakłócenia w funkcjonowaniu organizmu (np. zaburzenia spowodowane nadmiarem wypitej kawy lub herbaty, torsje spowodowane nadmiarem spożytych produktów itp.). Podczas wizytacji Domu sprawdzono dostępność do produktów żywnościowych przeznaczonych dla mieszkańców przez całą dobę i stwierdzono, iż ww. produkty były dostępne we wskazanym jw. pomieszczeniu socjalnym. W trakcie prowadzenia czynności kontrolnych zapytano kilkunastu mieszańców czy wiedzą gdzie poza głównymi posiłkami mogą otrzymać podstawowe produkty żywnościowe lub napoje w ciągu doby. Pytani mieszkańcy posiadali w tym zakresie pełną wiedzę. W zakresie organizacji posiłków i wyżywienia mieszkańców nie wniesiono uwag. (Zał. nr 5 - Informacja dotycząca żywienia mieszkańców, informacja dot. stawki żywieniowej w latach 2013/2014/2015, kserokopie dekadowe jadłospisów wskazanych jw. oraz kserokopie zleceń wydanych produktów przekazywanych do pomieszczenia socjalnego). c) Zapewnienie odzieży i obuwia. Z ustaleń zespołu inspektorów wynika, że na dzień kontroli tj. 26 stycznia 2015 r. wszyscy mieszkańcy Domu posiadali własne dochody. Z przedłożonego zestawienia wynika, iż po uregulowaniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej mieszkańcy dysponują własnymi środkami finansowymi w następujących wysokościach: do 100 zł dysponuje - 4 mieszkańców, od 101 zł do 200 zł posiada -13 mieszkańców, od 201 zł do 300 zł ma 14 mieszkańców, od 301 zł do 500 zł ma - 21 mieszkańców i powyżej 500 zł ma 3 mieszkańców. W odniesieniu do 13 mieszkańców Dom nie posiada informacji o wysokości dochodów, ponieważ są to osoby całkowicie ubezwłasnowolnione i dochodami tych mieszkańców dysponują opiekunowie prawni. Z uzyskanych informacji wynika, iż w zasadzie wszyscy mieszkańcy zaopatrują się w odzież i obuwie w ramach własnych środków finansowych. Część mieszkańców samodzielnie dokonuje zakupu niezbędnej im odzieży i obuwia, mieszkańcy ubezwłasnowolnieni zaopatrywani są przez opiekunów prawnych, a mieszkańcy mniej sprawni ruchowo wspomagani są w tym zakresie przez personel Domu. Stan wyposażenia mieszkańców w zakresie odzieży i obuwia kontrolowany jest przez pracowników pierwszego kontaktu i w przypadku braku określonego asortymentu lub jego zużycia podejmowane są działania w celu uzupełnienia niedoboru odzieży lub obuwia. Dom Pomocy Społecznej w roku 2013 zakupił odzież tj. spodnie dżinsowe, bieliznę osobistą, kapelusze przeciwsłoneczne i przekazał wymagającym tej formy wsparcia mieszkańcom. W latach 2014/2015 do dnia kontroli Dom nie dokonywał zakupu odzieży i obuwia ze środków budżetu jednostki. Podczas wizytacji Domu wybiórczo zapytano kilkunastu mieszkańców czy posiadają odpowiednią odzież i obuwie, stosownie do pory roku. Wszyscy pytani mieszkańcy odpowiedzieli twierdząco, informując przy tym, iż w przypadku wystąpienia braku określonego asortymentu, dokonują zakupu z własnych środków, natomiast w przypadku trudności z wyborem (rozmiaru, koloru, modelu) wspierani są przez pracowników pierwszego kontaktu. Nie stwierdzono w tym zakresie nieprawidłowości. 8

9 (Zał. nr 6 - Informacja dot. dochodów mieszkańców, informacja dot. zaopatrzenia mieszkańców w odzież i obuwie przez Dom). d) Utrzymanie czystości. W Domu Pomocy Społecznej utrzymywaniem czystości w pomieszczeniach mieszkalnych zajmują się pracownicy Domu zatrudnieni na stanowisku pokojowej (5 osób, w wymiarze 5 etatów) oraz jedna osoba (1 etat) wykonująca obowiązki pokojowej w ramach robót publicznych. Pokojowe na wyznaczonych odcinkach codziennie utrzymują porządek i czystość w pokojach mieszkalnych, pomieszczeniach sanitarnych oraz pomieszczeniach ogólnodostępnych. Ponadto pokojowe zajmują się zbieraniem i odnoszeniem naczyń po posiłkach z pokoi mieszkalnych, w których mieszkańcy spożywali posiłki oraz z jadalni. W ramach swoich obowiązków pokojowe także pomagają opiekunom w zapewnieniu usług pielęgnacyjno-opiekuńczych świadczonych na rzecz mieszkańców. Dom Pomocy Społecznej w 2013 r. na środki do utrzymania czystości i dezynfekcji wydatkował kwotę w wysokości zł., natomiast w 2014 r. na ten cel przeznaczył środki w wysokości zł. W dniach kontroli stan utrzymania czystości w pokojach mieszkalnych, w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych i w pomieszczeniach ogólnodostępnych nie budził zastrzeżeń. (Zał. nr 7 - Informacja dotycząca utrzymania czystości pomieszczeń użytkowanych przez mieszkańców; Zakres obowiązków służbowych, uprawnień i odpowiedzialności dotyczy stanowiska: pokojowa). Ad. 2. Usługi opiekuńcze Charakterystyka mieszkańców Domu Dom Pomocy Społecznej przeznaczony jest dla 68 osób przewlekle psychicznie chorych. Struktura wiekowa mieszkańców przedstawia się następująco: - od 20 roku życia do 30 roku życia 2 osoby, - od 31 roku życia do 40 roku życia 1 osoba, - od 41 roku życia do 50 roku życia 6 osób, - od 51 roku życia do 60 roku życia 17 osób, - od 61 roku życia do 70 roku życia 25 osób, - od 71 roku życia do 80 roku życia 10 osób, - od 81 roku życia do 90 roku życia 7 osób. Wśród mieszkańców Domu znajdują się 24 kobiety i 44 mężczyzn. Mieszkańcami Domu są osoby o różnym stopniu sprawności ruchowej: sprawne ruchowo, poruszające się przy pomocy sprzętu ortopedycznego i osoby nieopuszczające łóżek tj.: - na wózku inwalidzkim 9 osób, - przy pomocy chodzika 3 osoby, - przy pomocy kuli i laski 2 osoby, - mieszkańcy nieopuszczający łóżek 5 osób. Na podstawie udzielonej informacji ustalono, że mieszkańcami Domów są osoby wymagające całkowitej lub częściowej pomocy w podstawowych czynnościach życiowych: - mieszkańcy samodzielni 46 osób, - mieszkańcy wymagający częściowej pomocy 8 osób, - mieszkańcy wymagający całkowitej opieki 12 osób. Wśród mieszkańców domu 60 osób posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności natomiast 5 osób posiada umiarkowany stopień niepełnosprawności. 9

10 W Domu znajduje się 31 osób całkowicie ubezwłasnowolnionych oraz 6 osób częściowo ubezwłasnowolnionych. a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych Czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej osób wymagających całkowitej lub częściowej pomocy, takie jak m.in.: toaleta poranna i wieczorna, kąpiele, podstawowe zabiegi higieniczne, wykonywane są przez opiekunki. Czynności opiekuńcze odnotowywane są w kartach pielęgnacyjno-opiekuńczych. Liczba mieszkańców wymagających całkowitej pomocy w utrzymaniu higieny osobistej: Nazwa wykonywanych czynności Toaleta poranna i wieczorna Kąpiele Podstawowe zabiegi higieniczne Ubieranie Ścielenie łóżka Liczba mieszkańców wymagających całkowitej pomocy Liczba mieszkańców wymagających częściowej pomocy Część mieszkańców wymaga pampersowania w tym: - 11 osób całodobowo korzysta z pampersów, - 4 osoby korzystają z pampersów wyłącznie w ciągu nocy, - 13 osób całodobowo korzysta z pieluch anatomicznych, - 5 osób całodobowo korzysta z wkładek urologicznych. Przy każdej zmianie pampersów wykonywana jest toaleta, skóra jest myta i natłuszczana. Na podstawie udzielonej informacji oraz z ustaleń zespołu kontrolnego stwierdzono, że część mieszkańców Domu wymaga całkowitej lub częściowej pomocy przy karmieniu tj. karmionych przez opiekunki jest 8 osób natomiast samodzielnie spożywa posiłki 60 osób. Opiekunowie kąpią lub pomagają podczas kąpieli osobom wymagającym pomocy. Kąpiele wykonywane są nie rzadziej niż raz w tygodniu oraz zależności od potrzeb (prowadzi się ewidencję kąpieli). Mężczyźni goleni są co drugi dzień w oparciu o prowadzony grafik. Opiekunowie udzielają pomocy przy zabiegach higienicznych takich jak: mycie rąk i twarzy, utrzymanie higieny jamy ustnej, czyszczenie protezy zębowej, toaleta związana z wymianą pieluchomajtek. b) Udzielanie pomocy w pielęgnacji Opiekunowie codziennie wykonują czynności higieniczne i pielęgnacyjne takie jak: toaleta poranna i wieczorna, czesanie włosów, natłuszczanie ciała, obcinanie paznokci, kremowanie twarzy, zabiegi antyodleżynowe, pomoc przy goleniu. U mieszkańców nieopuszczających łóżek i osób, które ze względu na stan zdrowia nie są w stanie samodzielnie zmienić pozycji ułożeniowej, czynności te wykonują opiekunowie. zmiana pozycji ułożeniowej wykonywana jest co 3 godziny, czynność jest odnotowywana w ewidencji. 10

11 Wobec osób leżących stosowana jest profilaktyka przeciwodleżynowa, polegająca na zabezpieczaniu miejsc narażonych na pojawianie się odleżyny poprzez stosowanie kremów, balsamów, masaż naskórka, oklepywanie. Każda z osób zagrożona powstawaniem odleżyn posiada łóżko wyposażone w materac przeciwodleżynowy. Większość mieszkańców korzysta z usługi obcinania włosów, która wykonywana jest na terenie Domu przez jedną z opiekunek. Opiekunowie pomagają mieszkańcom w przemieszczaniu się po terenie Domu w celu możliwości wzięcia udziału w zajęciach (terapii, zajęciach usprawniających, fizjoterapii) i imprezach organizowanych na terenie Domu oraz podczas spaceru poza terenem Domu. Z przedłożonych informacji oraz ustaleń zespołu kontrolnego wynika, że na rzecz mieszkańców realizowane są usługi pielęgnacyjne. c) Niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych W dniu przyjęcia mieszkańca do Domu zostaje wyznaczony opiekun, który wspiera mieszkańca w zaadoptowaniu się do nowych warunków. W Domu funkcjonuje 15 pracowników pierwszego kontaktu (osoby zatrudnione na stanowisku opiekuna), którzy obejmują swoją opieką od dwóch do pięciu mieszkańców. Mieszkańcy zgłaszają pracownikom pierwszego kontaktu różnorodne sprawy, z którymi sami sobie nie radzą. Pracownicy pierwszego kontaktu koordynują działania wynikające z indywidualnego planu wsparcia mieszkańców Domu, utrzymują stały kontakt z mieszkańcem, dbają o bieżące potrzeby, służą wsparciem i pomocą w rozwiązywaniu bieżących problemów. Pracownicy wspomagają mieszkańców w rozwiązywaniu ich spraw osobistych związanych z codziennym funkcjonowaniem w placówce między innymi takimi jak pomoc w dokonywaniu zakupów czy podtrzymywanie kontaktów z rodziną. Natomiast sprawy, które wymagają współpracy z zewnętrznymi instytucjami, organami państwowymi, samorządowymi, jednostkami służby zdrowia przekazywane są właściwym dla zakresu sprawy pracownikom Domu. d) Zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny osobistej Z ustaleń zespołu kontrolnego wynika, że Dom zapewnia wszystkim mieszkańcom podstawowe środki do higieny osobistej tj.: papier toaletowy, mydło (w kostce, w płynie). Natomiast grupa posiadająca niskie dochody została zaopatrzona ponadto w artykuły higieniczne takie jak: żele do kąpieli, pianki myjące, maszynki do golenia, kremy do golenia, kremy ochronne, szczotki do zębów, dezodoranty. Dom prowadzi ewidencję wydawanych środków higienicznych. W czasie wizytacji łazienek i toalet zespół kontrolny stwierdził, że w tym dniu we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych znajdował się papier toaletowy i mydło w dozownikach. W pomieszczeniach do prania i suszenia dokonywane są drobne przepierki oraz prasowanie osobistej odzieży mieszkańców, pozostała odzież oraz bielizna pościelowa i ręczniki przekazywane są do zakładu pralniczego, z którym Dom zawarł umowę na świadczenie usług pralniczo-dezynfekcyjnych Umowa nr I /2012 z Firmą KORTEX zawarta r. oraz umowa Nr 4/2014 zwarta z Polskim Stowarzyszeniem na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym w Szczecinie zawarta r. Zmiana pościeli odbywa się nie rzadziej niż raz na dwa tygodnie, oraz w miarę potrzeb. Ręczniki zmieniane są również w zależności od potrzeb jednak nie rzadziej iż raz w tygodniu. Zmiana pościeli i ręczników odnotowywana jest w kartach pielęgnacyjno-opiekuńczych prowadzonych oddzielnie dla każdego mieszkańca. 11

12 Co miesiąc Dom zaopatruje mieszkańców w pampersy, zgodnie z wnioskiem wystawionym przez lekarza. W czasie wizytacji, przeprowadzono rozmowy z mieszkańcami prosząc o dokonanie oceny usług dotyczących utrzymania w czystości bielizny pościelowej, ręczników i odzieży osobistej; ich ocena była pozytywna. Na podstawie udzielonej informacji ustalono, że Dom zapewnia mieszkańcom pomoc w podstawowych czynnościach życiowych, w pielęgnacji oraz niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych. (Zał. nr 9 - Informacje dot. ogólnej charakterystyki mieszkańców oraz informacje o zapewnieniu pomocy w utrzymaniu higieny osobistej i pielęgnacji, informacja na temat czynności opiekuńczych, wykaz pracowników pierwszego kontaktu, informacja na temat zaopatrzenia mieszkańców w środki higieny osobistej, kserokopie umów na pranie odzieży i bielizny pościelowej). b) Organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych Z Regulaminu Organizacyjnego Domu Pomocy Społecznej wynika, że w Dom świadczy podstawowe usługi: bytowe, opiekuńcze, wspomagające na poziomie obowiązujących standardów w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających. Zarządzeniem Nr 5/14 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej przy ul. Broniewskiego 4/6 z dnia 6 marca 2014 r. w sprawie ustalenia składu zespołów terapeutyczno-opiekuńczych wprowadzono następujący skład zespołu: pracownicy pierwszego kontaktu, pracownicy socjalni, pielęgniarki, terapeuci, fizjoterapeuta, instruktor ds. kulturalno-oświatowych, psycholog, kierownik działu terapeutyczno-opiekuńczego, lekarz rodzinny, lekarz psychiatra, pokojowe. Zadaniem zespołu jest przede wszystkim opracowywanie i realizacja indywidualnych planów wsparcia mieszkańców. Do zadań członków zespołu terapeutyczno-opiekuńczego należy motywowanie do aktywności, usprawnianie, wspieranie oraz praca nad prawidłowym funkcjonowaniem mieszkańców. W celu wspierania mieszkańca w różnych sferach codziennego funkcjonowania zespół opiekuńczo-terapeutyczny opracowuje indywidualne plany wsparcia mieszkańców, które realizuje wspólnie z mieszkańcami Domu. Wyrywkowo skontrolowano 10 indywidualnych planów wsparcia. Z przedłożonych dokumentów wynika, że wszyscy mieszkańcy Domu mają opracowane indywidualne plany wsparcia. Indywidualny plan wsparcia mieszkańca składa się z: części diagnostycznej, planu wsparcia mieszkańca, oceny realizacji planu wsparcia. W planach wsparcia poddanych kontroli stwierdzono brak poszczególnych części diagnostycznych (np. w indywidualnych planach wsparcia stanowiących załącznik do protokołu występują braki części diagnostycznej dot. podstawowych informacji o mieszkańcu oraz oceny zdrowia psychicznego mieszkańca). Stwierdzono, że proponowane formy wsparcia mieszkańców sformułowane są w sposób zbyt ogólnikowy. Brak jest informacji, że plan został opracowany z udziałem mieszkańca lub jego przedstawiciela ustawowego. Ponadto plan wsparcia nie ulegał modyfikacji pomimo, iż mieszkaniec odmówił uczestniczenia w proponowanych przez zespół formach aktywizacji społecznej. Wskazana jest analiza dotychczasowych planów wsparcia przez zespół terapeutycznoopiekuńczy w zakresie ustalenia przyczyn braku uczestnictwa mieszkańca w zajęciach oraz sposobu wyeliminowania tych przyczyn. Proponuje się zweryfikowanie potrzeb mieszkańca i ustalenie ich z mieszkańcem lub jego opiekunem prawnym. Wniesienie takich zmian 12

13 w planie aby były one przez mieszkańca akceptowane oraz ustalenie takiego planu, który zapewni realizację zajęć rehabilitacji społecznej w wymiarze nie mniejszym niż 10 godzin tygodniowo. Zespół kontrolny stwierdza, że występują uchybienia w sposobie sporządzania indywidualnych planów wsparcia mieszkańców w zakresie ustalania rodzaju zakresu programowego oraz wymiaru czasu zajęć we współdziałaniu z mieszkańcem Domu lub jego przedstawicielem ustawowym. (Zał. nr 10 Informacja dot. działalności terapeutyczno-opiekuńczego, zarządzenie nr 5/14 Dyrektora DPS w sprawie ustalania składu zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, przykładowe kserokopie indywidualnych planów wsparcia mieszkańców). 3) Usługi wspomagające a) Świadczenie pracy socjalnej Dom zatrudnia dwóch pracowników socjalnych (tj. 1,5 etatu), którzy świadczą usługi dla 68 mieszkańców. W okresie objętym kontrolą zakres pracy socjalnej świadczonej przez pracowników socjalnych Domu obejmował zadania związane z załatwianiem spraw osobistych i urzędowych mieszkańców. Pracownik socjalny prowadził sprawy związane z przybyciem mieszkańca do Domu związane z zameldowaniem i wyrobieniem nowych dowodów osobistych, powiadamiał odpowiednie instytucje o przybyciu nowych mieszkańców do DPS, powiadamiał o przybyciu mieszkańca organy wypłacające świadczenie oraz pomagał w uzyskaniu świadczeń z ośrodka pomocy społecznej. Pracownicy pomagają mieszkańcom w rozwiązywaniu ich problemów związanych z załatwianiem spraw meldunkowych, zadłużeń i zajęć komorniczych, uzyskaniem świadczeń, współpracując z Sądami, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Ośrodkami Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, z Powiatowym Zespołem ds. Orzekania o Niepełnosprawności, telefonią komórkową, Zarządem Budynków i Lokali Komunalnych, spółdzielniami mieszkaniowymi, Urzędem Skarbowym i komornikami sądowymi. Pracownicy socjalni prowadzą sprawy związane z odpłatnością za pobyt w Domu, prowadzą ewidencję oraz dokonują zwrotów należności za czasową nieobecność mieszkańca, prowadzą dokumentację akt osobowych mieszkańców. Odwiedzają również mieszkańców czasowo przebywających w szpitalu, utrzymują kontakty z rodzinami, opiekunami prawnymi oraz kuratorami poprzez rozmowy indywidualne i telefoniczne, informują o stanie zdrowia lub pobycie w szpitalu i innych sprawach związanych z funkcjonowaniem mieszkańca. Pracownicy socjalni zajmowali się sprawami związanymi ze zgonem mieszkańca, załatwiają sprawy związane z organizacją pogrzebów samotnych mieszkańców oraz otoczeniem opieką grobów byłych mieszkańców nie posiadających rodzin. Pracownicy socjalni prowadzą indywidualne rozmowy z mieszkańcami mające na celu między innymi: rozwiązywanie codziennych problemów, załatwianie spraw urzędowych, stymulowanie kontaktów z rodzinami. Na potrzeby pracowników socjalnych przeznaczono pomieszczenie w wyodrębnionej części biurowej, umożliwiające pracownikom socjalnym prowadzenie dokumentacji mieszkańców, sporządzanie pism i korespondencji z instytucjami. W ww. zakresie zespół kontrolny nie wnosi uwag. 13

14 (Zał. nr 11 Informacja dot. świadczenia pracy socjalnej, informacja na temat usług wspomagających na rzecz mieszkańców, kserokopia planu wsparcia mieszkańca w części dotyczącej pracy socjalnej na rzecz mieszkańca). b) organizacja terapii zajęciowej Dom Pomocy Społecznej zapewnia mieszkańcom udział w terapii zajęciowej. W celu prowadzenia zajęć Dom zatrudnia 3 terapeutów. W Domu prowadzone są zajęcia terapeutyczne, zajęcia z psychologiem i zajęcia ruchowe. Terapia prowadzona jest w formie zajęć grupowych i indywidualnych. Tygodniowy plan zajęć udostępniony jest mieszkańcom na tablicy ogłoszeń w miejscu ogólnodostępnym. W Domu prowadzona jest terapia w formie: - pracowni kulinarnej, w której odbywają się zajęcia mające na celu trening funkcjonowania w codziennym życiu. W trakcie zajęć terapeutycznych mieszkańcy uczą się przygotowywać potrawy, podczas zajęć prowadzona jest również edukacja na temat zdrowego odżywiania się. Mieszkańcy przygotowują potrawy i pieką ciasta. Wyroby kulinarne przeznaczane są na uroczystości okolicznościowe takie jak: urodziny mieszkańców, spotkania z gośćmi zapraszanymi do Domu. - pracowni plastycznej oferującej zajęcia rysunku, malarstwa farbami wodnymi i olejnymi, sztuki decupage. W pracowni wykonuje się stroiki, ramki do zdjęć, torebki ozdobne i pudelka na prezenty. - pracowni ceramicznej oferującej wykonywanie przedmiotów z gliny i gipsu. Prace wykonywane są według własnych pomysłów oraz za pomocą odlewów z użyciem gotowych form oraz przy użyciu koła garncarskiego. - pracowni stolarskiej oferującej prace w drewnie. Uczestnicy pod opieką instruktora wykonują ramy do obrazów, skrzyneczki, motywy dekoratorskie, które wykorzystywane są miedzy innymi jako ozdoby świąteczne lub elementy scenografii przedstawień teatralnych. - zajęcia muzyczne w ramach, których funkcjonuje zespół muzyczny Bronek Band. Skład zespołu tworzą mieszkańcy uzdolnieni muzycznie, którzy śpiewają i grają na gitarach, keyboardzie oraz instrumentach perkusyjnych. Zespół brał udział w konkursach i przeglądach muzycznych, imprezach integracyjnych i okolicznościowych na terenie Szczecina i okolic. - warsztaty teatralne, w których mieszkańcy odtwarzają przedstawienia ale także tworzą autorskie programy kabaretowe. W Domu działa kabaret Wesoły Bronek, na potrzeby którego mieszkańcy wraz z terapeutami opracowują program przedstawień. Występy kabaretu mają miejsce na ternie Domu oraz w zaprzyjaźnionych placówkach. W ramach pozostałych pracowni terapeutycznych wykonywane są przez mieszkańców scenografie, kostiumy i rekwizyty. - klubu dyskusyjnego prowadzonego przez psychologa i terapeutę. Celem klubu jest rozwijanie zainteresowań literackich i filmowych, oraz rozwijanie umiejętności interpersonalnych. Raz w miesiącu w dyskusjach klubu biorą udział zapraszani przez Dom goście. - zajęć świetlicowych odbywających się codziennie i prowadzonych są przez terapeutę. Podczas zajęć wykorzystywane są gry planszowe, mieszkańcy biorą udział w zabawach integracyjnych, słuchają muzyki i czytanych na głos książek. Zajęcia świetlicowe przeznaczone są głównie dla mieszkańców obciążonych głębszymi zaburzeniami psychicznymi. - zajęć ruchowych organizowanych w formie indywidualnej i grupowej. Udział w zajęciach jest uzależniony od stanu zdrowia psychicznego, sprawności fizycznej oraz wieku mieszkańców. W ramach zajęć ruchowych prowadzona jest również fizjoterapia. 14

15 - zajęć sportowych prowadzonych przez fizjoterapeutę i instruktora ds. kulturalnooświatowych. W ramach zajęć sportowych prowadzona jest gimnastyka poranna, jazda na rowerze, marsze z kijami Norgic Walking, treningi i mecze piłki nożnej, które w okresie zimowym odbywają się na hali sportowej w Wyższym Seminarium Duchownym. W ramach zajęć sportowych mieszkańcy mieli okazję jazdy na łyżwach, pływania, gry w tenisa stołowego, rzutów do kosza i lotkami do tarczy. - treningu budżetowego odbywającego się przed wyjściem na zakupy w formie praktycznego planowania wydatków. Pracownicy uczą rozsądnego gospodarowania środkami finansowymi. Podczas dokonywania zakupów doradzają jak korzystać z różnego rodzaju promocji i wyprzedaży. - zajęć ergoterapii polegających na zachęcaniu mieszkańców do samodzielnego wykonywania prac porządkowych w swoim pokoju i otoczeniu. Mieszkańcy są zachęcani do dbania o higienę osobistą i własny wygląd. Terapeuci włączają mieszkańców w życie społeczne Domu poprzez udział w prowadzeniu kroniki, aktualizację gazetek ściennych oraz tworzenia kalendarium wydarzeń. Terapeuci prowadzą również trening umiejętności interpersonalnych i umiejętności rozwiązywania problemów. Realizacja zajęć jest odnotowywana w dziennikach zajęć, prowadzona jest również dokumentacja fotograficzna i filmowa. Kontrolujący zapoznali się z dziennikami zajęć prowadzonymi przez pracowników prowadzących terapię zajęciową oraz tygodniowym planem zespołu terapeutycznego. Tygodniowy plan zajęć sporządzony jest w formie rozkładu zajęć z wyszczególnieniem czasu ich trwania, miejsca odbywania się zajęć oraz wskazaniem osób prowadzących zajęcia. Dzienniki zajęć prowadzone oddzielnie dla każdej pracowni i zawierają rodzaj i tematykę zajęć, imię i nazwisko prowadzącego zajęcia, imiona i nazwiska mieszkańców domu obecnych na zajęciach. Brak jest natomiast informacji dotyczących prowadzonych zajęć, służących okresowej ocenie realizacji indywidualnych planów wsparcia mieszkańców takich jak: absencje mieszkańców i ich przyczyny, oceny współpracy z terapeutą, informacje na temat aktywnego lub biernego uczestnictwa w zajęciach, informacje na temat skracania lub wydłużania uczestnictwa w zajęciach. W 2014 r. 35 mieszkańcom aktywnie uczestniczącym w zajęciach prowadzonych przez terapeutów przyznano nagrody rzeczowe na ogólną kwotę 750 zł. W ww. zakresie występują uchybienia dotyczące wymiaru czasu jakim powinni być objęci mieszkańcy, sposobie prowadzenia dokumentacji dotyczącej prowadzenia zajęć indywidualnych i grupowych dokumentowane w dziennikach zajęć oraz uchybienia w sposobie ustaleń w indywidualnych planach wsparcia mieszkańców. W ocenie zespołu inspektorów dzienniki zajęć rehabilitacji społecznej nie odpowiadają w pełni wymogom rozporządzenia Ministra Pracy Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2014 r. w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. (Zał. nr 12 informacja na temat realizacji zajęć rehabilitacji społecznej w DPS za okres od r. do r., tygodniowy plan pracy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, kserokopie dzienników zajęć terapeutycznych, informacja na temat nagród za aktywne uczestnictwo w zajęciach w roku 2014). b) Możliwość korzystania mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej Na terenie Domu funkcjonuje punkt biblioteczny, zaopatrzony w regały z książkami. Dom dysponuje 889 pozycjami książkowymi. Punkt biblioteczny został utworzony dzięki darowiznom pozycji książkowych osób prywatnych i przy współpracy z Miejską Biblioteką 15

16 Publiczną. Ewidencja pozycji książkowych prowadzona jest w formie elektronicznej. Zasoby punktu bibliotecznego usystematyzowano w kategoriach takich jak obyczajowe, klasyka, kryminały, romanse, popularno-naukowe, historyczne. Aby ułatwić wybór pozycji książkowej osobom korzystającym z punktu bibliotecznego, każdą książkę oznaczono kolorem przypisanym do określonej kategorii. Z propozycji punktu bibliotecznego regularnie korzysta około 10 mieszkańców natomiast 15 osób wypożycza książki sporadycznie. Z myślą o osobach, które nie są w stanie samodzielnie czytać książek organizowane są zajęcia biblioterapeutyczne w pokoju dziennego pobytu oraz w pokojach mieszkańców. W pokoju dziennego pobytu mieszkańcy mają możliwość skorzystania z codziennej prasy takich jak Kurier Szczeciński, który jest prenumerowany przez Dom oraz gazet pozyskiwanych dzięki uprzejmości wolontariuszy. Na życzenie mieszkańców dostarczane są gazety o tematyce religijnej. Mieszkańcy mają możliwość korzystania z tygodników i miesięczników pozyskiwanych przy współpracy z Miejską Biblioteką Publiczną (raz na kwartał dotaczanych jest kilkadziesiąt czasopism). Na tablicy informacyjnej wiszącej na korytarzu na parterze Domu, w miejscu ogólnodostępnym zamieszczony jest Regulamin mieszkańców oraz informacje o możliwości skorzystania z przepisów prawnych znajdujących się u pracowników socjalnych. Dodatkowo informacji na temat przepisów prawnych udzielają terapeuci oraz psycholog. Ponadto przy pomocy terapeuty, instruktora kulturalno-oświatowego lub psychologa można skorzystać z przepisów prawnych w znajdujących się w Internecie. Mieszkańcy mają możliwość zapoznania się z przepisami prawnymi za pomocą Internetu. (Zał. Nr 13 Informacja dot. możliwości korzystania z punktu bibliotecznego oraz codziennej prasy i możliwości zapoznania się z przepisami prawnymi). d) Umożliwienie zaspokajania potrzeb kulturalnych W ramach działalności kulturalno-oświatowej Dom organizuje uroczystości okazjonalne, kulturalne, sportowe i turystyczne. Organizacją imprez zajmuje się pracownik ds. kulturalnooświatowych, włączani są również terapeuci, pracownicy socjalni oraz mieszkańcy. W okresie objętym kontrolą Dom zorganizował mieszkańcom: - imprezy turystyczne i rekreacyjne organizowane w formie imprez cyklicznych takich jak: noworoczny turniej piłki halowej, turniej lotek, turniej tenisa stołowego, turniej szachowo-warcabowy, rajd rowerowy, turniej piłkarzyków, integracyjne mecze piłki nożnej, siatkówki i koszykówki, - wycieczki pielgrzymka do Lichenia, wyjazd do stadniny koni Galoper, wycieczka autokarowa do Trzebieży, do Parku Linowego Tarzania, spływy kajakowe, - imprezy kulturalne koncerty muzyczne, występy chórów, przedstawienia profesjonalnych teatrów objazdowych, przedstawienia amatorskich grup teatralnych, montaże słowno-muzyczne np. z okazji Dnia Matki, Dnia Babci, spotkania z ciekawymi ludźmi połączone z emisją filmów, - organizowanie świąt religijnych i państwowych oraz uroczystości okazjonalnych pracownicy zespołu terapeutycznego przygotowują z mieszkańcami teksty i oprawę muzyczną i plastyczną, organizowanie okolicznościowych akademii podczas, których odczytywane są wiersze i fragmenty prozy, śpiewane są pieśni patriotyczne i żołnierskie. Stwierdza się, że Dom umożliwia mieszkańcom zaspokajanie potrzeb kulturalnych. (Zał. nr 14 Informacja dot. organizacji życia kulturalnego w DPS, wykazy imprez kulturalno-oświatowych wraz z prezentacjami). 16

17 e) Zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu Dyrektor Domu przyjmuje w sprawie skarg i wniosków w dni robocze w godz. od do natomiast w sprawach pilnych i nie cierpiących zwłoki, w każdy dzień roboczy w godzinach pracy od 8.00 do Zeszyt skarg i wniosków nie zawierał wpisów za okres objęty kontrolą. Zeszyt skarg znajduje się w sekretariacie Domu. Ponadto zgłaszanie skarg i wniosków mieszkańców jest możliwe podczas cotygodniowego obchodu, w którym uczestniczy Dyrektor Domu, kierownicy działów, koordynator terapeutów i pracownik socjalny. Mieszkańcy mogą zgłaszać skargi również w formie pisemnej. Informacja o możliwości kontaktu z Dyrektorem Domu o dniach i godzinach urzędowania oraz miejscu przechowywania książki skarg i wniosków umieszczona jest na tablicy informacyjnej usytuowanej na korytarzu na parterze Domu. W pierwszy piątek miesiąca odbywają się comiesięczne spotkania Dyrektora z mieszkańcami Domu. Podczas spotkań poruszane są sprawy dotyczące funkcjonowania Domu między innymi takie jak: organizacja wycieczek i imprez, zgłaszane są uwagi dotyczące wyżywienia. W celu zapewnienia warunków do rozwoju samorządności mieszkańców w DPS działa Rada Mieszkańców. Zarządzeniem nr 23/14 Dyrektora Domu Pomocy Społecznej przy ul. Broniewskiego 4/6 z dnia 9 września 2014 r. w sprawie wprowadzenia zmian w Regulaminie Mieszkańców powołano Regulamin Rady Samorządu Mieszkańców DPS, który określa zadania, skład, sposób powoływania członków, okres kadencji oraz tryb pracy Rady Mieszkańców. Kadencja Rady trwa 2 lata, ostatnie wybory odbyły się w 2014 r. Do zadań Rady należy reprezentowanie interesów mieszkańców Domu, współpraca z Dyrektorem Domu oraz personelem w kształtowaniu właściwych relacji i stosunków pomiędzy mieszkańcami, a personelem, zgłaszanie wniosków w sprawach usług bytowych, opiekuńczych i wspomagających, udział w opracowywaniu jadłospisów dekadowych, zachęcanie mieszkańców do aktywnego uczestnictwa w życiu Domu. Zespół kontrolujący spotkał się z Radą Mieszkańców Domu. Podczas spotkania kontrolujący poprosili Radę o zgłaszanie uwag na temat warunków bytowych, wyżywienia, godzin wydawania posiłków, wyposażenia w odzież i obuwie, zapewnienia środków czystości i higienicznych. Kontrolujący zadawali pytania dotyczące udzielania przez personel Domu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych mieszkańców, pielęgnacji, pomocy w załatwianiu spraw osobistych, możliwości kontaktu z Dyrektorem Domu oraz poziomu usług wspomagających. Przedstawiciele Rady Mieszkańców wskazali, że współpraca z kierownictwem Domu przebiega prawidłowo. (Zał. nr 15 Informacja dotycząca możliwości kontaktu z Dyrektorem Domu oraz składania skarg i wniosków, informacja dot. samorządności mieszkańców i przestrzeganie ich praw, kopia Regulaminu Samorządu Mieszkańców DPS). f) Zaspokajanie potrzeb religijnych oraz sprawianie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca Dom zapewnia realizację potrzeb religijnych poprzez udział chętnych mieszkańców w nabożeństwach odprawianych na terenie Domu oraz umożliwia uczęszczanie do Kościoła znajdującego się w pobliżu Domu. Msze święte odprawiane są przez kapelana w każdą niedzielę oraz w dni świąteczne, w pokoju dziennego pobytu, o godz

18 W uroczystościach kościelnych bierze udział około 25 mieszkańców. Raz w tygodniu, w piątki, od do odbywają się Spotkania z Biblią prowadzone w ramach wolontariatu przez alumnów z Seminarium Duchownego. W 2013 r. w Domu zmarło pięciu mieszkańców, w trzech przypadkach sprawianiem pogrzebów zajęły się rodziny natomiast w przypadku dwóch samotnych mieszkańców sprawianiem pogrzebów zajął się DPS pogrzeby odbyły się zgodnie z wyznaniem mieszkańców. W 2014 r. zmarło 4 mieszkańców, których pogrzebem zajęły się rodziny. (Zał. nr 16 Informacja dot. umożliwienia kontaktu z kapłanem oraz udział w praktykach religijnych zgodnie z wyznaniem mieszkańca, sprawianie pogrzebu zgodnie z wyznaniem mieszkańca Domu). g) Zapewnienie kontaktu z psychologiem i psychiatrą Dom Pomocy Społecznej zatrudnia psychologa w wymiarze 0,75 etatu. Psycholog świadczy usługi psychologiczne w formie: - badań psychologicznych, prowadzonych w formie wywiadu i obserwacji w okresie sześciu miesięcy od przybyciu mieszkańca do Domu. Aktualizacja wyników badań jest dokonywana raz do roku. Badania psychologiczne prowadzone są w sposób ciągły przez okres pobytu mieszkańca w Domu, - terapii psychologicznej prowadzonej w formie indywidualnej i grupowej. Terapia psychologiczna prowadzona w formie indywidualnych spotkań, prowadzonych w celu wspierania mieszkańca w trudnych sytuacjach lub w celu rozwoju indywidualnych umiejętności. Terapia psychologiczna w formie grupowej prowadzona jest jako Grupa wsparcia dla mężczyzna oraz jako Klub kobiet. Jako cel spotkań określono rozwijanie przez uczestników umiejętności psychospołecznych i interpersonalnych takich jak: aktywne słuchanie, udzielanie i branie wsparcia, empatia, udzielanie informacji zwrotnych, asertywność i umiejętność stawiania granic. Spotkania terapeutyczne mają służyć wzmacnianiu poczucia własnej wartości oraz poprawie funkcjonowania w grupie społecznej. Od lutego do maja 2013 r. z mieszkańcami prowadzono trening asertywności w formie praktycznych ćwiczeń zachowań asertywnych. Klub dyskusyjny podczas, którego uczestnicy wymieniają się refleksjami i poglądami. Zajęcia mają uczyć szacunku i zrozumienia dla odmiennych poglądów, pobudzać do wysiłku intelektualnego. - poradnictwa psychologicznego odbywającego się podczas spotkań indywidualnych lub grupowych polegającego na szukaniu odpowiedzi na zgłaszane przez mieszkańców problemy. Z informacji na temat sposobu zapewnienia mieszkańcom Domu kontaktu z psychologiem wynika, że w niektórych miesiącach udział mieszkańców w zajęciach organizowanych w ramach rehabilitacji społecznej był niski np.: w marcu 2013 r. uczestniczyło 35 mieszkańców, w grudniu 2013 r. uczestniczyło 36 mieszkańców, w czerwcu 2014 r. uczestniczyło 21 mieszkańców. Zakres programowy oraz raz wymiar czasu trwania zajęć rehabilitacji społecznej, którym powinni być objęci wszyscy mieszkańcy Domu określa rozporządzenie Ministra Pracy i w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Dom zatrudnia na podstawie umowy cywilnoprawnej lekarza psychiatrę. Wizyty odbywają się raz w tygodniu, w każdy czwartek, w godzinach od do oraz w przypadkach pilnych częściej. W miarę potrzeby pielęgniarki utrzymują kontakt telefoniczny z lekarzem psychiatrą. 18

19 Dom zapewnia mieszkańcom kontakt z psychiatrą. (Zał. Nr 17 Informacja dotycząca realizacji zajęć rehabilitacji społecznej w DPS zajęcia z psychologiem). h) Zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych Tryb postępowania z depozytami wartościowymi określony został przepisami wewnętrznymi wprowadzonymi przez Dyrektora Domu Pomocy Społecznej. Załącznikiem do Zarządzenia Nr 8 Dyrektora Dom Pomocy Społecznej z dnia 6 kwietnia 2007 r. wprowadzono Regulamin przyjmowania, przechowywania i likwidacji depozytów mieszkańców, który określa procedury postępowania z depozytami wartościowymi oraz w sposoby postępowania w przypadku likwidacji depozytów po zmarłych mieszkańcach Domu. Z przedłożonych kontrolującym dokumentów wynika, że osoby przebywające w DPS, opiekunowie lub kuratorzy poinformowani zostali przez pracowników socjalnych o możliwości złożenia środków pieniężnych na wyodrębnionym rachunku bankowym oraz przedmiotów wartościowych w depozycie Domu. Osoby, które nie skorzystały z tych możliwości zostały pouczone, że za przedmioty wartościowe i środki pieniężne nieprzekazane do depozytu (w przypadku ich zaginięcia) Dom nie ponosi odpowiedzialności. Mieszkańcy (opiekunowie prawni, kuratorzy) składają w tej sprawie oświadczenie. Wszyscy mieszkańcy posiadają własne dochody: - emerytury posiada 24 mieszkańców, - rentę posiada 35 mieszkańców, w tym 7 osób korzysta z renty socjalnej, - zasiłek stały posiada 9 mieszkańców. Na dzień kontroli założono konta dla 68 osób, a środki pieniężne na nich zgromadzone są przechowywane na rachunku bankowym: - liczba osób posiadających konta depozytowe 68, - liczba kont depozytowych, którymi dysponują mieszkańcy 31, - liczba kont depozytowych, którymi dysponują opiekunowie prawni 30, - liczba kont depozytowych, którymi dysponują kuratorzy 6, - liczba kont depozytowych osób ubezwłasnowolnionych oczekujących na ustanowienie opiekuna prawnego 1. Dwa razy w tygodniu mieszkańcy mają możliwość dokonywania wypłat z kont depozytowych. Mieszkańcom, którym stan zdrowia nie pozwala na samodzielne dokonywanie zakupów pomagają pracownicy pierwszego kontaktu. Mieszkaniec może upoważnić pracownika pierwszego kontaktu do wypłacenia swoich środków finansowych i dokonania zakupu. Pracownik pierwszego kontaktu jest zobowiązany do prowadzenia rozliczenia według wzoru zawartego w załączniku 2 do Zarządzenia Nr 32/10 z dnia r. Dyrektora Domu Pomocy Społecznej, zgodnie z procedurą zawartą w załączniku nr 17 do Zarządzenia nr 12/08 z dnia r. Nie rzadziej niż raz w miesiącu kierownik działu terapeutyczno-opiekuńczego i pracownik socjalny dokonują kontroli wydatkowanych przez pracownika pierwszego kontaktu środków finansowych. W toku kontroli inspektorzy zapoznali się wybiórczo z dokumentacją dot. zestawienia obrotów i sald na kontach depozytowych 5 mieszkańców nie stwierdzono w tym zakresie nieprawidłowości. Kolejne zagadnienie, które inspektorzy podali kontroli dotyczyło likwidacji środków pieniężnych po zmarłych mieszkańcach Domu. Z informacji przedłożonej przez Dyrektora Domu wynika, że na koncie depozytowym pozostają środki pieniężne po 9 zmarłych mieszkańcach. Dom Pomocy Społecznej we 19

20 wszystkich przypadkach podjął procedurę związaną z powiadomieniem spadkobierców lub ustalaniem spadkobierców, w części spraw Dom oczekuje na działania spadkobierców. Na podstawie informacji udzielonej przez Dyrektora Domu oraz przedłożonej kontrolującym ewidencji depozytów, stwierdzono, że żaden z mieszkańców nie złożył depozytu rzeczowego. Stwierdza się, iż Dom zapewnia mieszkańcom bezpieczne przechowywanie środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. Natomiast w odniesieniu do depozytów po zmarłych mieszkańcach Dom jest w trakcie kontynuowania procedury dotyczących likwidacji środków pieniężnych po zmarłych mieszkańcach. (Zał. nr 18 - Informacja dot. możliwości zabezpieczenia środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych przez Dom, informacja dot. depozytów po zmarłych mieszkańcach). Ad. 4. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego Domem Pomocy Społecznej kieruje dyrektor zatrudniony przez Prezydenta Miasta Szczecin. W strukturze organizacyjnej jednostki wydzielone są działy, sekcje, zespoły i samodzielne stanowiska, które realizują zadania domu pomocy społecznej (zgodnie z art. 55 ww. ustawy) oraz dział specjalistycznych usług opiekuńczych, który realizuje zadanie Gminy Miasta Szczecin. Stan zatrudnienia ogółem w ww. jednostce stanowi 50 etatów. Kontroli poddano zatrudnienie w zespole terapeutyczno-opiekuńczym. Stan zatrudnienia w ww. zespole na podstawie umowy o pracę z DPS przedstawia się w następujący sposób: Stanowiska Osoby Etaty kierownik działu terapeutyczno -opiekuńczego 1 1,00 pracownik socjalny 2 1,50 pielęgniarka 8 5,00 opiekun 16 15,75 terapeuci 3 3,00 psycholog 1 0,75 fizjoterapeuta 1 1,00 instruktor ds. kulturalno - oświatowych 1 1,00 pokojowa 5 5,00 Ogółem: 38 34,00 Pracownicy ww. zespołu zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę. Wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczym w DPS w Szczecinie przy ul. Broniewskigo 4/6 w przeliczeniu na jednego mieszkańca Domu (68 mieszkańców) wynosi 0,50. Ponadto Dom zatrudnia pracowników w zespole terapeutyczno-opiekuńczym w ramach innych form tj. na umowę zlecenie. Dom zatrudnia 2 osoby na stanowisku pielęgniarki w wymiarze 1 etatu (2 x 0,50 etatu), 1 osobę, która pełni obowiązki pokojowej w ramach robót publicznych. Udział ww. osób w zespole terapeutyczno-opiekuńczym stanowi 8,8%, a zatem mieści się w normach wskazanych w standardzie. 20