4. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego.

Transkrypt

1 P R O T O K Ó Ł kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Pomocy Społecznej przeznaczonym dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie w Moryniu, ul. Rynkowa 27. Zgodnie z art. 22 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j. t. Dz. U. z 2015 r. poz. 163) do zadań wojewody należy nadzór nad jakością usług wykonywanych przez podmioty niepubliczne na podstawie umowy z organami administracji samorządowej, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ze standardem określonym w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r., poz. 964). W dniach kwietnia 2015 r. na podstawie 4 pkt 1 oraz 5 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.) kontrolę kompleksową w Domu Pomocy Społecznej w Moryniu przy ul. Rynkowej 27 przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: - Janina Jakubowska - starszy inspektor - osoba kierująca zespołem, - Ewa Pospieszyńska - inspektor wojewódzki, na podstawie upoważnienia z dnia 03 kwietnia 2015 r. Nr 19/2015 wydanego w z. Wojewody Zachodniopomorskiego przez Wicewojewodę Ryszarda Mićko. Okres objęty kontrolą: od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1. Usługi bytowe: a) zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania, b) wyżywienie i organizacja posiłków, c) zapewnienie odzieży i obuwia, d) utrzymanie czystości. Usługi opiekuńcze: a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, b) pielęgnacja, c) niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych, d) zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, e) organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych. 2. Usługi wspomagające: a) świadczenie pracy socjalnej, b) organizacja terapii zajęciowej zajęć rehabilitacji społecznej, c) możliwość korzystania przez mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego, codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej, d) umożliwienie zaspokojenia potrzeb kulturalnych, e) zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu, f) umożliwienie zaspokojenia potrzeb religijnych oraz sprawienie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca, g) zapewnienie kontaktu z psychologiem i psychiatrą, h) zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. 1

2 4. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego. 5. Świadczenie usług w zakresie zapewnienia dostępu do świadczeń zdrowotnych i rehabilitacji leczniczej. Kontrolę przeprowadzono zgodnie z planem kontroli zewnętrznych na 2015 r. W czasie kontroli informacji i wyjaśnień udzielała siostra Małgorzata Kałdowska - Dyrektor Domu Pomocy Społecznej w Moryniu. Oznaczenie jednostki kontrolowanej: Adres: Dom Pomocy Społecznej ul. Rynkowa 27, Moryń, zwany dalej Domem, Typ Domu: dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, Liczba miejsc: 120, Imię i nazwisko dyrektora jednostki: s. Małgorzata Kałdowska, Podmiot prowadzący: Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, Dom Generalny w Niegowie, ul. Klonowa 1, Zabrodzie. Dom Pomocy Społecznej w Moryniu prowadzony jest na podstawie Umowy nr 4/2010, zawartej w dniu r. pomiędzy Powiatem Gryfińskim a Zgromadzeniem Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, Dom Generalny w Niegowie, Zabrodzie na realizację zadania z zakresu pomocy społecznej pn. Prowadzenie Domu Pomocy Społecznej w Moryniu dla 120 osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie. Umowa została zawarta na czas od dnia r. do dnia r. Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego, Dom Generalny w Niegowie, ul. Klonowa 1, Zabrodzie posiada zezwolenie na czas nieokreślony na prowadzenie Domu Pomocy Społecznej w Moryniu, przeznaczonego dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, wydane przez Wojewodę Zachodniopomorskiego (decyzja z dnia 12 kwietnia 2006 r., znak: PS.1.MO.9013/2a/2006). Dyrektor jednostki s. Małgorzata Kałdowska posiada wykształcenie wyższe, specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej oraz wymagany na zajmowanym stanowisku staż pracy w pomocy społecznej, a zatem spełnia wymogi określone w art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Dom Pomocy Społecznej w Moryniu funkcjonuje w oparciu o Regulamin Organizacyjny opracowany i zatwierdzony przez podmiot prowadzący jednostkę. Z ustaleń kontroli wynika, że przywołane w ww. dokumencie przywołano nieaktualne podstawy prawne. (Zał. nr 1 - Kserokopia Regulaminu Organizacyjnego Domu Pomocy Społecznej w Moryniu przeznaczonego dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie, informacja dot. zatrudnienia i kwalifikacji s. Małgorzaty Kałdowskiej -Dyrektora Domu Pomocy Społecznej). Ustalenia ogólne Stan mieszkańców w czasie przeprowadzania czynności kontrolnych tj. na dzień 14 kwietnia 2015 r. wynosił 121 osób, natomiast w następnych dniach tj kwietnia wynosił 120 osób. Różnica w stanie mieszkańców w dniach kontroli wynikała ze zgonu 1 mieszkanki. Wszystkie osoby przebywały w DPS na podstawie decyzji administracyjnej. Spośród 121 mieszkańców: - 83 osoby posiadały decyzję administracyjną wydaną przed 1 stycznia 2004 r. (pobyt w DPS dofinansowywany z budżetu państwa), - 38 osób posiadało decyzję administracyjną wydaną po 1 stycznia 2004 r. (opłaty za DPS ponosi osoba przebywająca w domu, członkowie rodziny, gmina). 2

3 Kontrolujący zapoznali się z dokumentacją dot. liczby osób przebywających w DPS w Moryniu za okres od r. do r. (według stanu na koniec każdego miesiąca), z materiałów tych wynika, że w badanym okresie stan mieszkańców przebywających w Domu Pomocy Społecznej w jednym przypadku był wyższy niż stan miejsc określony dla DPS w Moryniu (stan miejsc 120, stan mieszkańców na 31 marca 2015 r. wynosił 121). Z wyjaśnień Dyrektora wynika, że dokonano dodatkowego przyjęcia jednej osoby do Domu, skierowanej na podstawie orzeczenia sądu. W toku dalszej kontroli Dyrektor złożył oświadczenie, z którego wynika, że do Domu nie były przyjmowane osoby bez decyzji administracyjnej o umieszczeniu w domu pomocy społecznej. Z książki kontroli i przedłożonych przez Dyrektora Domu materiałów wynika, że w okresie od 01 stycznia 2014 r. do 14 kwietnia 2015 r. w DPS przeprowadzono 3 kontrole przez instytucje zewnętrzne powołane do nadzoru w zakresie funkcjonowania DPS (Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Gryfinie - 2 kontrole, Sąd Rejonowy w Gryfinie - 1 kontrola), w jednym przypadku wydano zalecenia, które na dzień r. były wykonane. Z informacji uzyskanej od Dyrektora Domu wynika, że Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gryfinie w okresie od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli przeprowadziło jedną kontrolę dotyczącą funkcjonowania DPS tj. : - w zakresie wykorzystania dotacji celowej, ustalania kosztów utrzymania mieszkańców, - prowadzenia indywidualnych planów wsparcia mieszkańca, - zabezpieczenia przez Dom środków pieniężnych mieszkańców. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości w badanych obszarach i wydano zalecenia pokontrolne, które zostały zrealizowane. Podczas ostatniej kontroli kompleksowej przeprowadzonej w dniach od 10 do 14 września 2012 r. przez Wydział Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w Domu Pomocy Społecznej w Moryniu stwierdzono nieprawidłowości, w związku z tym wydano zalecenia pokontrolne tj.: 1. usunięcie występujących w tym Domu barier architektonicznych poprzez sukcesywne przystosowanie szerokości drzwi wejściowych do pomieszczeń ogólnodostępnych, pokoi mieszkalnych oraz pomieszczeń sanitarnych do potrzeb osób niepełnosprawnych w szczególności osób niepełnosprawnych ruchowo i poruszających się przy pomocy sprzętu ortopedycznego, 2. zapewnienie odpowiednich warunków bytowych oraz dostępu do systemu przyzywowoalarmowego dla mieszkańców zajmujących budynek mieszkalny przeznaczony dla mężczyzn i budynek mieszkalno-gospodarczy, 3. zapewnić właściwą strukturę pokoi mieszkalnych, 4. ustalenie przez pracowników socjalnych aktualnej sytuacji w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby, przed przyjęciem jej do Domu Pomocy Społecznej, 5. podjęcie działań zmierzających do umożliwienia mieszkańcom korzystania ze świadczeń udzielanych przez pielęgniarkę podstawowej opieki zdrowotnej, a także mieszkańcom, którzy wymagają pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej korzystania z tych świadczeń, udzielanych przez podmiot w ramach środków z NFZ zgodnie z art.58 ust.2 ustawy o pomocy społecznej. Dyrektor Domu pismem z dnia 28 grudnia 2012 r., znak: DPS.1.K.0717/63/12 oraz kolejnym pismem z 21 maja 2013 r., znak DPS.1.K.0717/30/13 poinformował Wojewodę Zachodniopomorskiego o stopniu realizacji zaleceń pokontrolnych w DPS w Moryniu. 3

4 Z odpowiedzi dot. realizacji zaleceń pokontrolnych wynika, że zalecenie nr 2, 4 i 5 zostało wykonane, natomiast zalecenie nr 1 i 3 jest sukcesywnie przez Dom realizowane. Faktycznej weryfikacji zrealizowanych zaleceń dokonano w trakcie przeprowadzania kontroli kompleksowej w DPS. Wyniki ustaleń zawarto w treści niniejszego protokołu. (Zał. nr 2 - Informacje ogólne dot. mieszkańców Domu, oświadczenie Dyrektora o nieprzyjmowaniu do Domu osób bez decyzji administracyjnej, zestawienie przeprowadzonych w latach 2014/2015 kontroli w DPS). Ad.1.Usługi bytowe a) Zapewnienie odpowiedniego miejsca zamieszkania Podczas ostatniej kontroli przeprowadzonej w dniach września 2012 r. w DPS w Moryniu stwierdzono w powyższym obszarze nieprawidłowości i w związku z tym wydano zalecenie pokontrolne tj.: usunięcie występujących w tym Domu barier architektonicznych poprzez sukcesywne przystosowanie szerokości drzwi wejściowych do pomieszczeń ogólnodostępnych, pokoi mieszkalnych oraz pomieszczeń sanitarnych do potrzeb osób niepełnosprawnych w szczególności osób niepełnosprawnych ruchowo i poruszających się przy pomocy sprzętu ortopedycznego. Dom Pomocy Społecznej mieści się pod adresem: Moryń, ul. Rynkowa 27. Obiekt usytuowany jest na działce o powierzchni m². W skład obiektu wchodzą następujące budynki: - budynek główny 3 kondygnacyjny, - budynek mieszkalno - rehabilitacyjny 4 kondygnacyjny, - budynek mieszkalny dla mężczyzn 2 kondygnacyjny, - budynek mieszkalno - gospodarczy 2 kondygnacyjny, - budynek podręcznej pralni 2 kondygnacyjny. W budynkach tych znajdują się pomieszczenia mieszkalne, sanitarne i ogólnodostępne, a także pomieszczenia stanowiące zaplecze żywieniowe, pomieszczenia biurowe, pomieszczenia gospodarcze i magazynowe. Teren wokół Domu jest zagospodarowany (ławki, altanki, alejki spacerowe) i ogrodzony. Dojścia do budynków posiadają utwardzoną nawierzchnię, przy dwóch budynkach, w których zamieszkuje około 90 % mieszkańców Domu, wykonane są podjazdy dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. W pozostałych trzech budynkach zamieszkuje ogółem 14 mieszkańców sprawnych ruchowo. Jak wykazała ostatnia kontrola, wewnątrz wszystkich budynków jednostki występowały bariery architektoniczne w postaci niewłaściwej szerokości drzwi tj. poniżej 0,90 m. Dom podjął działania w kierunku likwidacji wskazanych barier i w okresie od r. do dnia bieżącej kontroli dokonał wymiany 37 drzwi, natomiast do zakończenia zadania pozostało do wymiany 21 drzwi. Z wyjaśnienia Dyrektor wynika, iż Dom zakupił drzwi (21 szt.) oraz niezbędne materiały budowlane i w ramach posiadanego zatrudnienia w dziale gospodarczym i obsługi, systematycznie realizuje ww. zadanie. Zespół inspektorów w czasie wizytacji obiektu stwierdził, że powyższe zalecenie zostało wykonane w 67 %, a dalsze prace w tym kierunku są aktualnie kontynuowane w budynku mieszkalno-rehabilitacyjnym. Dyrektor Domu poinformował kontrolujących, że planuje zakończyć zadanie dot. wymiany drzwi w obiektach jednostki do końca 2015 r. Budynki (3-kondygnacyjny i 4-kondygnacyjny, w których zamieszkuje 106 osób) wyposażone są w windy przystosowane dla osób niepełnosprawnych. Z przedłożonych dokumentów dotyczących badań urządzeń dźwigowych wynika, że urządzenia dopuszczone 4

5 są do eksploatacji. W pozostałych budynkach bez wind przebywa 14 osób sprawnych ruchowo. Jak wynika z 6 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej w tego typu domach zalecana jest winda dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, nie jest jednak ona wymogiem koniecznym. Zgodnie z 6 ust.1 pkt 1 lit. c rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej budynek jest wyposażony w system przyzywowo-alarmowy i system alarmu przeciwpożarowego. Wcześniejsza kontrola dot. m.in. wyposażenia obiektów Domu w wymagane standardem systemy stwierdziła nieprawidłowości w tym zakresie i w związku z tym wydano zalecenie pokontrolne tj.: zapewnienie odpowiednich warunków bytowych oraz dostępu do systemu przyzywowo-alarmowego dla mieszkańców zajmujących budynek mieszkalny przeznaczony dla mężczyzn i budynek mieszkalno-gospodarczy. Z przedłożonych materiałów wynika, że w każdym budynku Domu, w którym przebywają mieszkańcy zainstalowany jest system przyzywowo-alarmowy oraz wewnętrzna linia telefoniczna. Podczas wizytacji Domu stan ten został potwierdzony, ponadto inspektorzy w kilkunastu punktach skontrolowali sprawność funkcjonowania systemu przyzywowo-alarmowego i nie wnieśli w tym zakresie uwag. Stwierdzono, że ww. zalecenie zostało zrealizowane. Budynki są wyposażone w system alarmowo-przeciwpożarowy. Z ustaleń kontroli wynika, iż w trzech budynkach (budynek mieszkalny dla mężczyzn - 2 kondygnacyjny, budynek mieszkalno-gospodarczy - 2 kondygnacyjny, budynek podręcznej pralni 2 kondygnacyjny) zakwaterowanych jest ogółem 14 mieszkańców. W dwóch z tych budynków w części parterowej mieszczą się pomieszczenia usługowogospodarcze (podręczna pralnia i pomieszczenie magazynowe), natomiast na pierwszych kondygnacjach tych budynków oraz w jednym budynku dwukondygnacyjnym (przeznaczonym dla mężczyzn) mieszczą się pomieszczenia mieszkalne i sanitarne dla wskazanej grupy mieszkańców. W ww. budynkach brak jest pomieszczeń ogólnodostępnych. Ponadto nienajlepszy jest również stan techniczny tych budynków, występują bariery m.in. wąskie i strome schody, wąskie korytarze, co może świadczyć o niskim stopniu przystosowania tych budynków do pełnionych funkcji. W ocenie kontrolujących wskazanym byłoby rozważenie podjęcia działań zmierzających docelowo do zapewnienia tej grupie mieszkańców właściwych warunków bytowych w innych lokalach mieszkalnych. (Zał. nr 3 - Informacje ogólne dot. warunków bytowych, kserokopie dokumentów zezwalających na eksploatację urządzeń dźwigowych, informacja dot. poprawy warunków bytowych w DPS). Stan i struktura pomieszczeń znajdujących się w DPS Pomieszczenia ogólnodostępne Dom zapewnia mieszkańcom następującą strukturę pomieszczeń ogólnodostępnych: Struktura pomieszczeń Liczba pomieszczeń Pokój dziennego pobytu 10 Jadalnia 9 Gabinet medycznej pomocy doraźnej 1 Pomieszczenie do terapii zajęciowej 4 5

6 Pomieszczenie do rehabilitacji 2 Kuchenka pomocnicza 7 Pomieszczenie pomocnicze do prania i suszenia 3 Pokój gościnny 5 Kaplica 1 Zgodnie z 6 ust. pkt 2 lit h rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej Dom zapewnia mieszkańcom palarnię, jeśli wśród mieszkańców domu są osoby palące. Z uzyskanych od Dyrektora jednostki informacji wynika, że Dom nie posiada palarni, ponieważ wśród mieszkańców nie ma osób używających wyrobów tytoniowych. Z przedłożonych dokumentów wynika, że wszystkie pomieszczenia ogólnodostępne wyposażone są zgodnie z ich przeznaczeniem. Zespół inspektorów dokonał wizytacji wszystkich pomieszczeń ogólnodostępnych m.in. pod kątem ich funkcjonalności oraz wyposażenia i nie wniósł w tym zakresie uwag. Pokoje mieszkalne Podczas wcześniejszej kontroli m. in. w zakresie zasiedlenia pokoi mieszkalnych stwierdzono nieprawidłowości i w związku z tym wydano zalecenie pokontrolne tj.: zapewnić właściwą strukturę pokoi mieszkalnych. Zgodnie z 6 ust.1 pkt. 2 lit. a, ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej w Domu znajdują się następujące pomieszczenia: pokoje mieszkalne jednoosobowe i wieloosobowe. Z przedłożonego dokumentu pn. Informacja o pokojach mieszkalnych oraz przeprowadzonej wizytacji, stan bazy mieszkaniowej przedstawia się następująco: Dom Pomocy Społecznej dysponuje ogółem 47 pokojami mieszkalnymi, zgodnie z poniższym zestawieniem: Struktura pokoi: Liczba pokoi: Pokoje jednoosobowe 10 Pokoje wieloosobowe: 37 - dwuosobowe 14 - trzyosobowe 11 - czteroosobowe 12 Ogółem: 47 Struktura pokoi mieszkalnych odpowiada normom określonym w rozporządzeniu w sprawie domów pomocy społecznej. Zgodnie z 6 ust.1 pkt 3 lit. a - pokój jednoosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 9 m 2, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom 10 pokoi jednoosobowych o powierzchni w dolnej granicy od 9,30 m², a w górnej do 13,00 m², wszystkie pokoje spełniają normy określone standardem. 6

7 Zgodnie z 6 ust.1 pkt 3 lit. b - pokój wieloosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 6 m 2 na jedną osobę, pokój uznaje się za spełniający wymagane normy, jeżeli odstępstwo poniżej wymaganej powierzchni nie jest większe niż 5%. Dom zapewnia mieszkańcom 37 pokoi wieloosobowych w tym: 14 - pokoi dwuosobowych, 11 - pokoi trzyosobowych oraz 12 pokoi czteroosobowych. Z przedłożonej do kontroli dokumentacji wynika, że 13 pokoi dwuosobowych ma średnią powierzchnię w dolnej granicy od 6,00 m², a w górnej do 10,80 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu (6, 00 m² na jednego mieszkańca). Jeden pokój dwuosobowy posiadają powierzchnię 11,60 m², a zatem średnia powierzchnia przypadająca na jedną osobę wynosi 5,80 m², odstępstwo od wymaganej powierzchni wynosi od 0,20 m² pokój ten zgodnie z 6 ust.1 pkt 3 lit. c rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej uznaje się za spełniające wymagane normy. Jedenaście pokoi trzyosobowych posiada powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca w dolnej granicy od 6,00 m², a w górnej granicy do 8,10 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu (6, 00 m² na jednego mieszkańca). Dwanaście pokoi czteroosobowych posiada powierzchnię przypadającą na jednego mieszkańca w dolnej granicy od 6,00 m², a w górnej granicy do 6,90 m², a zatem pokoje te spełniają wymogi standardu (6, 00 m² na jednego mieszkańca). Zgodnie z 6 ust. 1 pkt 3 lit. b - pokój wieloosobowy powinien mieć powierzchnię nie mniejszą niż 6 m 2 na jedną osobę: - w przypadku osób poruszających się samodzielnie - przeznaczony jest dla nie więcej niż trzech osób, - w przypadku osób leżących jest przeznaczony dla nie więcej niż czterech osób. W czasie bieżącej kontroli ustalono, że w sześciu pokojach czteroosobowych przebywają wyłącznie osoby leżące, co jest zgodne z wymogami standardu. Natomiast w pozostałych sześciu pokojach czteroosobowych zamieszkują mieszkańcy sprawni ruchowo, co należy uznać za nieprawidłowe. Z wyjaśnień Dyrektora Domu wynika, iż zasiedlenie pokoi czteroosobowych przez osoby poruszające się samodzielnie jest stanem przejściowym, gdyż aktualnie prowadzone są prace modernizacyjno-remontowe w parterowej części budynku mieszkalno-rehabilitacyjnego w celu pozyskania dodatkowej powierzchni mieszkalnej. Po zakończeniu tych prac planowane jest oddanie do użytku 6 pokoi mieszkalnych (jeden pokój jednoosobowy, pięć pokoi dwuosobowych), do których przeniesionych zostanie ogółem 11 osób (poruszających się samodzielnie), zamieszkujących aktualnie w pokojach czteroosobowych. W trakcie wizytacji obiektu ustalono, iż faktycznie w budynku mieszkalno-rehabilitacyjnym prowadzone były prace remontowo-modernizacyjne. W ocenie zespołu kontrolnego zakończenie ww. zadania pozwoli na zrealizowanie powyższego zalecenia. Pouczono Dyrektora, iż w przypadku ewentualnego planowania dalszych prac remontowych w obiektach Domu należy przygotować przebieg prac remontowych tak, aby zapewnić mieszkańcom warunki mieszkaniowe zgodne wymogami standardu. Pokoje wyposażone są w tapczany lub łóżka, stoły, krzesła, szafki nocne, szafy ubraniowe oraz w sprzęt rtv. Wyposażenie pokoi stanowi w części własność Domu, przy czym w wielu pokojach znajdują się meble (pojedyncze elementy lub całe zestawy), które stanowią własność mieszkańców. 7

8 W zakresie utrzymania bieżącej czystości pomieszczeń mieszkalnych w Domu Pomocy Społecznej w Moryniu zespół kontrolny stwierdził, że pomieszczenia mieszkalne były czyste wywietrzone i utrzymane w należytym porządku. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne Zgodnie z 6 ust.1 pkt 4 lit. a rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej liczba łazienek zapewnia możliwość korzystania z każdej przez nie więcej niż pięć osób, a w przypadku toalet przez nie więcej niż cztery osoby. Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym jednostka przeznaczona jest dla 120 mieszkańców. W obiektach Domu znajduje się 25 pomieszczeń higieniczno-sanitarnych ogólnodostępnych. Pomieszczenia te wyposażone są w 34 urządzenia kąpielowe (wanny, natryski) oraz 28 toalet wyposażonych w 39 oczek wc. Na jedno urządzenie kąpielowe przypada ponad 3 mieszkańców (średnio 3,52), a na jedno oczko wc przypada 3 mieszkańców ( średnio 3,07). Pomieszczenia sanitarno-higieniczne przystosowane są do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do bezpośredniego transportu mieszkańców z ograniczoną sprawnością motoryczno-fizyczną Dom dysponuje czterema mobilnymi podnośnikami. Stwierdza się że Dom zapewnia odpowiednią liczbę urządzeń kąpielowych oraz toalet, stosownie do wymogów standardu. W dniach wizytacji wszystkie pomieszczenia sanitarne były czyste i wolne od nieprzyjemnych zapachów. (Zał. nr 4 - Informacja o pomieszczeniach ogólnodostępnych, Informacja o pokojach mieszkalnych, Informacja o pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych, wg stanu na dzień r.) b) wyżywienie i organizacja posiłków Dom Pomocy Społecznej w Moryniu posiada własną kuchnię wraz z zapleczem magazynowym. W dziale żywienia zatrudnionych jest 5 osób w tym: kierownik kuchni i cztery osoby zatrudnione na stanowisku kucharza. Posiłki przygotowane są w kuchni, następnie są transportowane w termosach do kuchenek pomocniczych, gdzie są porcjowane. Dom zapewnia mieszkańcom 4 posiłki dziennie tj.: - śniadanie w godz. od 7 30 do II śniadanie w godz. od do obiad w godz. od do kolacja w godz. od do Organizacja wydawania posiłków jest zgodna z zapisem rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. Posiłki dietetyczne zostały zlecone 14 mieszkańcom. Pozostałych 106 mieszkańców korzysta z diety ogólnej. W czasie kontroli sprawdzono losowo dokumentację 7 mieszkańców pod kątem posiadania zaświadczeń lekarskich dotyczących wskazań dietetycznych (zgodnie z przedłożonym kontrolującym wykazem osób korzystających z diet w kwietniu 2015 r.). Stwierdzono, że wszystkie wybrane osoby posiadały stosowne zaświadczenia. Mieszkańcy mają również możliwość otrzymania posiłku dodatkowego w formie dokładki do otrzymanej porcji lub posiłku podawanego w formie podwieczorku (np. owoce, słodycze, desery). W okresie objętym kontrolą średnia stawka żywieniowa w DPS przypadająca na jednego mieszkańca (osobodzień) przedstawiała się następująco: - w 2014 r. - 8,40 zł, - w 2015 r. - 8,54 zł. 8

9 Zespół inspektorów zwrócił się do mieszkańców z zapytaniem o ocenę oferowanego przez Dom wyżywienia. Wszyscy mieszkańcy (z grupy 20 osób) ocenili żywienie pozytywnie. Ponadto kontrolujący spotkali się w dniu 16 kwietnia 2015 r. z samorządem mieszkańców, który również w tym zakresie wydał pozytywną opinię. Przedstawiciele samorządu mieszkańców podkreślili, iż propozycje jadłospisów są z nimi konsultowane, a proponowane przez nich zmiany są uwzględniane w planowanym żywieniu. Kontroli poddano przykładowe jadłospisy miesięczne tj.: od r. do r., r. do r., r. do r., r. do r. oraz dekadowy od r. do r. Z przedłożonych jadłospisów wynika, iż w zestawach poszczególnych posiłków uwzględniono produkty mięsne, drobiowe, rybne, mączne, przetwory mleczne, warzywa surowe i gotowane oraz owoce. W jadłospisach podawana jest gramatura poszczególnych składników zestawu posiłków tj. śniadania, II śniadania, obiadu i kolacji. Wśród mieszkańców Domu 27 osób wymaga karmienia, pozostali mieszkańcy w liczbie 93 osób spożywają posiłki samodzielnie. Czynności związane z karmieniem podczas śniadania wykonywało - 20 pracowników, podczas obiadu - 26 pracowników, a w trakcie kolacji - 12 pracowników. Większość mieszkańców (95 osób) spożywało w trakcie kontroli posiłki w jadalniach, a pozostała część mieszkańców (25 osób spożywała posiłki w swoich pokojach). Stwierdza się, iż Dom umożliwia każdemu z mieszkańców prawo wyboru miejsca spożywania posiłków. Poza podstawowymi posiłkami mieszkańcy mają dostęp przez całą dobę do produktów żywnościowych (pieczywo, masło, dżem oraz napoje) znajdujących się w kuchenkach pomocniczych. Podczas wizytacji Domu sprawdzono zaopatrzenie kuchenek w artykuły spożywcze i stwierdzono, że ww. produkty były dostępne w tych kuchenkach. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. (Zał. Nr 4 Informacja dotycząca żywienia i organizacji posiłków, jadłospisy 5, wykaz osób, które korzystają z posiłków dietetycznych). c) zapewnienie odzieży i obuwia Z ustaleń zespołu inspektorów wynika, że na dzień r. wszyscy mieszkańcy Domu posiadali własne dochody. Z przedłożonego zestawienia wynika, że po uregulowaniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej mieszkańcy dysponują środkami finansowymi w następującej wysokości: od 50 zł do 100 zł dysponuje - 4 mieszkańców, od 101 zł do 200 zł ma - 1 mieszkaniec, od 201 zł do 300 zł ma 65 mieszkańców, od 301 do 400 zł ma - 16 mieszkańców, od 401 zł do 600 zł ma - 15 mieszkańców, od 601 do 1000 zł ma - 17 mieszkańców, kwotą powyżej 1001 zł dysponuje - 3 mieszkańców. Z uzyskanych informacji wynika, iż w zasadzie wszyscy mieszkańcy Domu zaopatrują się w odzież i obuwie w ramach własnych środków finansowych. Część mieszkańców samodzielnie dokonuje zakupu niezbędnej im odzieży i obuwia, mieszkańcy ubezwłasnowolnieni zaopatrywani są przez opiekunów prawnych, a mieszkańcy mniej sprawni ruchowo wspomagani są w tym zakresie przez personel Domu. Stan wyposażenia mieszkańców w odzież i obuwie monitorowany jest przez pracowników Domu osoby odpowiedzialne za rodzinkę i pracowników socjalnych. W przypadku braku określonego asortymentu lub jego zużycia podejmowane są działania w celu uzupełnienia niedoboru odzieży i obuwia. Dla każdego mieszkańca prowadzony jest dokument pn. Wykaz odzieży i osobistych rzeczy", w którym odnotowywane jest wyposażenie mieszkańca 9

10 w odzież, bieliznę i obuwie oraz inne rzeczy, a także kwartalne zestawienie stanu tych rzeczy (zakup, kasacja). Ustalono, że w okresie objętym kontrolą tj. w latach 2014/2015 nie dokonywano zakupów odzieży i obuwia ze środków budżetu jednostki. Jednakże Dom otrzymał dary (od anonimowych darczyńców) w postaci odzieży i obuwia, które przekazał 50 mieszkańcom. Podczas wizytacji obiektów sprawdzono bezpośrednio stan zaopatrzenia 10 mieszkańców w odzież i obuwie. Nie stwierdzono w tym zakresie nieprawidłowości. Mieszkańcy dysponowali odzieżą całodzienną i zewnętrzną, bielizną dzienną i nocną oraz obuwiem odpowiedniego rozmiaru i stosownym do pory roku. Odzież i obuwie były estetyczne i utrzymane w należytej i czystości. Zespół kontrolny nie wniósł w tym temacie uwag. (Zał. Nr 5 Informacja dot. zaopatrzenia mieszkańców w odzież i obuwie, Informacja dotycząca otrzymanych darów odzieży i obuwia). d) Utrzymanie czystości W Domu Pomocy Społecznej utrzymywaniem czystości w pomieszczeniach mieszkalnych zajmują się pracownicy Domu zatrudnieni na stanowisku starszej pokojowej (6 osób, w wymiarze 6 etatów). Starsze pokojowe na wyznaczonych odcinkach, codziennie utrzymują porządek i czystość w pokojach mieszkalnych, pomieszczeniach sanitarnych oraz pomieszczeniach ogólnodostępnych. Ponadto personel pomocniczy zajmuje się podawaniem posiłków oraz zbieraniem i odnoszeniem naczyń po posiłkach z pokoi mieszkalnych oraz z jadalni. W ramach swoich obowiązków starsze pokojowe pomagają także opiekunom w zapewnieniu usług pielęgnacyjno-opiekuńczych świadczonych na rzecz mieszkańców. W dniach kontroli stan utrzymania czystości w pokojach mieszkalnych, w pomieszczeniach higieniczno-sanitarnych i w pomieszczeniach ogólnodostępnych nie budził zastrzeżeń. (Zał. nr 7 - Zakres obowiązków służbowych, uprawnień i odpowiedzialności dotyczy stanowiska: starsza pokojowa). Ad. 2. Usługi opiekuńcze Charakterystyka mieszkańców Domu W Domu Pomocy Społecznej przeznaczonym dla 120 osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie struktura wiekowa mieszkańców przedstawia się następująco: - od 20 roku życia do 30 roku życia 10 osób, - od 31 roku życia do 40 roku życia 37 osób, - od 41 roku życia do 50 roku życia 39 osób, - od 51 roku życia do 60 roku życia 19 osób, - od 61 roku życia do 70 roku życia 12 osób, - od 71 roku życia do 80 roku życia 3 osoby. Wśród mieszkańców Domu znajduje się 5 mężczyzn i 115 kobiet. Wszyscy mieszkańcy posiadają orzeczenia o niepełnosprawności: - w stopniu lekkim 16 osób, - w stopniu umiarkowanym 32 osoby, - w stopniu znacznym 37 osób, - w stopniu głębokim 35 osób. Wśród mieszkańców Domu znajduje się 49 osób całkowicie ubezwłasnowolnionych. Opiekunami prawnymi dla 26 mieszkańców są członkowie rodzin, natomiast dla 10

11 23 mieszkańców opiekunami prawnymi są pracownicy Domu. Ponadto 66 mieszkańców posiada kuratorów, 5 osób posiada pełną zdolność do czynności prawnych. a) udzielanie pomocy w podstawowych czynnościach życiowych Mieszkańcy Domu podzieleni są na 9 rodzinek, każda rodzinka stanowi grupę od 5 do 17 mieszkańców. Opiekę nad mieszkańcami każdej rodzinki sprawują: starszy opiekun sprawujący funkcję kierownika rodzinki, opiekunowie, pracownicy pierwszego kontaktu i pracownicy socjalni. Z udzielonej informacji wynika, że mieszkańcami Domów są osoby wymagające całkowitej lub częściowej pomocy w podstawowych czynnościach życiowych. W czynnościach między innymi takich jak: toaleta poranna i wieczorna, kąpiele, oraz wykonywanie podstawowych zabiegów higienicznych całkowitej pomocy wymaga 41 mieszkańców oraz wymagających częściowej pomocy w czynnościach higienicznych wymaga 41 mieszkańców. Wśród mieszkańców Domu 38 osób samodzielnie wykonuje wszystkie czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej. Z pieluchomajtek korzysta 42 mieszkańców, natomiast 9 mieszkańców używa majtek chłonnych. Czynności pielęgnacyjne wykonywane są 4 razy na dobę, a w razie potrzeby częściej. Czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej nad osobami wymagającymi pomocy w czynnościach takich jak m. in..: kąpiele, toaleta poranna i wieczorna, golenie, mycie zębów, toaleta związana ze zmianą pieluchomajtek wykonywane są przez opiekunki. Kąpiele mieszkańców odbywają się dwa razy w tygodniu (w środy i soboty) lub w razie potrzeby częściej. Podstawowe czynności higieniczne, takie jak mycie rąk, mycie twarzy odbywa się przynajmniej cztery razy dziennie i w razie potrzeby częściej. Na podstawie udzielonej informacji oraz z ustaleń zespołu kontrolnego ustalono, że część mieszkańców Domów wymaga całkowitej lub częściowej pomocy przy karmieniu. Karmienia podczas spożywania posiłków wymaga 27 osób. Czynności wymagające całkowitej lub częściowej pomocy przy karmieniu mieszkańców wykonywane są przez opiekunki. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. b) Udzielanie pomocy w pielęgnacji W ramach czynności pielęgnacyjnych na rzecz mieszkańców Domu opiekunowie wykonują między innymi takie czynności jak: czesanie, kremowanie twarzy i natłuszczanie ciała, obcinanie paznokci, mycie i suszenie włosów oraz golenie zarostu, które wykonywane jest w miarę potrzeb. Stosowana jest profilaktyka przeciwodleżynowa polegająca na zabezpieczaniu miejsc narażonych na pojawianie się odleżyny poprzez stosowanie maści, masaż naskórka, zmianę pozycji ułożenia ciała. Opiekunowie pomagają mieszkańcom w przemieszczaniu się po oraz podczas spaceru poza terenem Domu. Na podstawie informacji oraz ustaleń zespołu kontrolnego stwierdzono, że na rzecz mieszkańców realizowane są takie usługi pielęgnacyjne jak: toaleta poranna i wieczorna, kąpiele całego ciała, zmiana pozycji ciała, pampersowanie, zapobieganie odleżynom, nacieranie ciała, oklepywanie, natłuszczanie ciała, obcinanie paznokci, mycie włosów, czyszczenie uszu, czesanie, codzienne podawanie leków, rehabilitacja przyłóżkowa, spacery. Dwa razy w miesiącu mieszkańcy mogą skorzystać z nieodpłatnych usług fryzjerki. Opiekunowie towarzyszą mieszkańcom podczas zakupów. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. 11

12 c) Niezbędna pomoc w załatwianiu spraw osobistych W Domu funkcjonuje 42 pracowników pierwszego kontaktu, którzy obejmują swoją opieką od jednego do pięciu mieszkańców. Pracownicy pierwszego kontaktu opracowują indywidualne plany wsparcia mieszkańca, opracowują tygodniowe harmonogramy zajęć mieszkańców, przy uwzględnieniu ich zainteresowań i indywidualnych możliwości. Praca pracownika pierwszego kontaktu polega na otoczeniu mieszkańca indywidualnym wsparciem w trudnych dla niego sytuacjach, wspólnym omawianiu problemów i szukaniu najlepszych rozwiązań. Pracownicy pierwszego kontaktu wspomagają mieszkańców przede wszystkim w rozwiązywaniu spraw osobistych, związanych z codziennym funkcjonowaniem w Domu, zachęcają mieszkańców do podtrzymywania kontaktów z rodzinami, służą pomocą w dokonywaniu zakupów, pomagają w rozwiązywaniu bieżących problemów. Rola pracownika pierwszego kontaktu polega na współpracy z pozostałymi pracownikami Domu w celu stałego podnoszenia jakości świadczonych usług na rzecz mieszkańca. W badanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. d) Zapewnienie środków czystości i higienicznych oraz pomoc w utrzymaniu higieny osobistej Z ustaleń zespołu kontrolnego wynika, że Dom zapewnia wszystkim mieszkańcom podstawowe środki do higieny osobistej tj.: papier toaletowy, mydło w płynie, szampon. Podczas wizytacji Domu zespół kontrolny stwierdził, że we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych znajdował się papier toaletowy i mydło w dozownikach. Kontrolujący zadawali mieszkańcom pytanie o dostępność środków higienicznych w pomieszczeniach sanitarnych znajdujących się przy pokojach i w pomieszczeniach ogólnodostępnych. Mieszkańcy potwierdzili, że Dom zakupuje podstawowe środki higieniczne i są one dostępne we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych. Na terenie Domu znajduje się pralnia, w której pierze się bieliznę pościelową, ręczniki oraz odzież mieszkańców. Za utrzymywanie w czystości odzieży mieszkańców odpowiedzialni są opiekunowie. Do dyspozycji mieszkańców są również pomieszczenia ogólnodostępne przeznaczone do prania i suszenia, w których mogą przeprowadzać drobne przepierki. Mieszkańcy bardziej sprawni (10 osób) wykonują drobne przepierki pod nadzorem opiekunów. Dom zapewnia środki do prania na potrzeby poszczególnych rodzinek. Utrzymaniem w czystości bielizny i odzieży mieszkańców zajmuje się przede wszystkim pracownik zatrudniony na stanowisku praczki. Zmiana pościeli odbywa się co dwa tygodnie oraz w razie potrzeby częściej. Ręczniki zmieniane są dwa razy w tygodniu. W czasie wizytacji Domu, kontrolujący zadali pytania 12 mieszkańcom dotyczące oceny usług utrzymania w czystości bielizny pościelowej, ręczników i odzieży osobistej; ocena mieszkańców była pozytywna. Ustalono, że Dom zapewnia mieszkańcom pomoc w podstawowych czynnościach życiowych, pielęgnacji, niezbędnej pomocy w załatwianiu spraw osobistych oraz świadczy usługi w zakresie prania rzeczy osobistych, pościeli i ręczników. (Zał. nr 9 - Informacje dot. ogólnej charakterystyki mieszkańców, informacja o zapewnieniu pomocy w utrzymaniu higieny osobistej, informacja na temat czynności opiekuńczych, informacja dot. prania odzieży). e) organizacja i działalność zespołów terapeutyczno-opiekuńczych W Regulaminie Organizacyjnym określono, że Domu Pomocy Społecznej w Moryniu świadczy usługi całodobowej opieki: bytowe, opiekuńcze i wspomagające na poziomie obowiązującego standardu, oraz że zasady organizacji i funkcjonowania Domu uwzględniają 12

13 stopień psychicznej i fizycznej sprawności mieszkańców. Podstawą organizacji Domu jest system rodzinkowy polegający na świadczeniu usług mieszkańcom w dziewięciu grupach. Nad każdą rodzinką opiekę sprawuje starszy opiekun pełniący funkcję kierownika rodzinki oraz opiekunowie. W celu określenia i realizacji indywidualnych potrzeb mieszkańców zarządzeniem wewnętrznym Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Moryniu Nr 14 z dnia r. zostały powołane zespoły terapeutyczno-opiekuńcze. W skład każdego zespołu wchodzi: opiekun, pracownik pierwszego kontaktu, pracownik socjalny, psycholog, instruktor terapii zajęciowej, technik fizjoterapeuta, pielęgniarka. Podstawowe zadania zespołu określa regulamin wewnętrzny pracy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego w Domu Pomocy Społecznej w Moryniu. Do zadań zespołu należy określenie indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych mieszkańców oraz zakresu usług świadczonych przez Dom. Podstawowym zadaniem zespołu jest opracowywanie i realizacja indywidualnych planów wsparcia mieszkańców. Działania wynikające z planów na bieżąco koordynuje pracownik pierwszego kontaktu, natomiast całokształt pracy zespołu nadzoruje Dyrektor Domu. Spotkania zespołów odbywają się w ramach każdej rodzinki nie rzadziej niż co sześć miesięcy. Z przedłożonych dokumentów wynika, że wszyscy mieszkańcy Domu mają opracowane indywidualne plany wsparcia, które stanowią podstawę do działań podejmowanych w zakresie usług bytowych, opiekuńczych i wspomagających. Indywidualne plany stanowią części zawierające: - podstawowe dane osobowe mieszkańca, - zasoby mieszkańca określające stan psychofizyczny, - oceny pielęgnacji mieszkańca, - arkusz potrzeb mieszkańca i realizację zaplanowanych działań, - roczną ocenę realizacji indywidualnego planu pod względem oceny: stanu zdrowia, rehabilitacji, utrzymywania kontaktów z rodzinami, sprawności w zakresie samoobsługi, spędzania czasu wolnego. Wyrywkowo skontrolowano 12 indywidualnych planów wsparcia mieszkańców i stwierdzono, że plany wymagają doprecyzowania w zakresie potrzeb i planowanych działań na rzecz mieszkańców oraz realizacji planu i oceny. W 2014 r. spotkania zespołu odbyły się trzy razy: pierwsze w celu zaplanowania potrzeb mieszkańca, drugie w celu nadzoru nad realizacją zaplanowanych działań oraz trzecie oceniające realizację planów wsparcia mieszkańców. Pracami zespołów kieruje pracownik socjalny. Indywidualne plany wsparcia mieszkańców przechowywane są w zamykanych szafkach, do których mają dostęp pracownicy pierwszego kontaktu oraz pracownicy socjalni. (Zał. nr 10 Informacja dot. zespołu terapeutyczno-opiekuńczego, wykaz pracowników pierwszego kontaktu i wykaz mieszkańców, przykładowa kserokopia indywidualnego planu wsparcia mieszkańca). Ad.3. Usługi wspomagające a) Świadczenie pracy socjalnej Dom zatrudnia trzech pracowników socjalnych ogółem na 2,5 etatu, którzy świadczą usługi dla 120 mieszkańców. Mieszkańcy mają możliwość kontaktu z pracownikami socjalnymi w biurze mieszczącym się na parterze budynku głównego. W okresie objętym kontrolą zakres pracy socjalnej świadczonej przez pracowników socjalnych Domu obejmował zadania związane z załatwianiem spraw osobistych i urzędowych mieszkańców. 13

14 Prowadzenie dokumentacji związanej z przyjęciami w 2014 r. do Domu przybyło 3 mieszkańców, a w 2015 r. 2 mieszkańców. Nowoprzybyli mieszkańcy otaczani są opieką pracowników, wprowadzani są w nowe środowisko i zapoznawani z zasadami funkcjonowania w Domu. Pracownicy socjalni prowadzili sprawy związane z zameldowaniem i uzyskaniem nowych dowodów osobistych, powiadamiali odpowiednie instytucje o przybyciu nowych mieszkańców do DPS, powiadamiali o przybyciu mieszkańca organy wypłacające świadczenie oraz pomagali w uzyskaniu świadczeń z ośrodka pomocy społecznej, pomagali w uregulowaniu opieki prawnej, mającej na celu ustanowienie kuratorów lub opiekunów prawnych dla osób, których stan zdrowia tego wymagał. Pracownicy socjalni współpracują z pielęgniarkami i lekarzem podstawowej opieki. Prowadzenie bieżących spraw mieszkańców polegających na współpracy w indywidualnych sprawach z Sądami, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, Ośrodkami Pomocy Społecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, aktualizują decyzje z tytułu odpłatności za pobyt mieszkańca w DPS (w 2014 r. 118, a w 2015 r. 63). Załatwianie spraw związanych ze zgonem mieszkańca w ramach postępowania spadkowego występują do rodzin zmarłych mieszkańców w sprawie odebrania pozostawionych depozytów. W 2014 r. nastąpiły 2 zgony mieszkańców, a w 2015 r. 1 zgon. Pracownicy socjalni prowadzą akta osobowe mieszkańców, w których znajdują się pisma wychodzące, pisma przychodzące z PCPR, ZUS, Urzędu Skarbowego, korespondencja z Sądami, dokumenty osobiste mieszkańca, dokumenty związane z przybyciem mieszkańca do Domu, decyzje o wysokości świadczenia, pisma wysłane w indywidualnych sprawach do różnych urzędów i instytucji. Akta osobowe mieszkańców przechowywane są w zamykanych szafach, w pokoju pracowników socjalnych. Dostęp do akt osobowych mieszkańców posiada Dyrektor Domu oraz pracownicy socjalni. Pracownicy socjalni pomagają mieszkańcom w utrzymywaniu kontaktów z rodzinami poprzez rozmowy indywidualne, telefoniczne oraz pomoc w pisaniu listów. Odwiedzający mają możliwość spotkania się z mieszkańcami Domu w pokojach dziennego pobytu lub w pokoju mieszkalnym mieszkańca. W celu pogłębiania kontaktów mieszkańców z rodzinami i znajomymi pracownicy pierwszego kontaktu oraz pozostali pracownicy socjalni na prośbę mieszkańców pomagają w pisaniu oraz odczytywaniu treści korespondencji. Ponadto pracownicy socjalni kontaktują się z rodzinami lub opiekunami w imieniu mieszkańca lub w jego sprawach. W wyniku kontroli kompleksowej przeprowadzonej w DPS w Moryniu w dniach września 2012 r. wydano zalecenie pokontrolne dotyczące ustalania przez pracowników socjalnych aktualnej sytuacji w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby przed przyjęciem jej do Domu Pomocy Społecznej. W toku bieżącej kontroli stwierdzono, że w latach pracownicy socjalni ustalali sytuację mieszkańca przed przybyciem do Domu w oparciu o informacje telefoniczne uzyskane od pracowników socjalnych i opiekunów prawnych. (Zał. nr 11 Informacja dot. świadczenia pracy socjalnej za rok 2014 do dnia r., plan pracy pracownika socjalnego, informacje dot. adaptacji mieszkańca w Domu, informacja na temat kontaktów mieszkańców z rodzinami). 14

15 b) organizacja terapii zajęciowej zajęć rehabilitacji społecznej Dom Pomocy Społecznej zapewnia mieszkańcom udział w terapii zajęciowej. W celu prowadzenia zajęć Dom zatrudnia 1 terapeutę, 1 instruktora terapii zajęciowej oraz 1 pracownika kulturalno-oświatowego, zatrudnionych w pełnych wymiarach czasu pracy. Terapia prowadzona jest w formie zajęć grupowych i indywidualnych. Zajęcia odbywają się w oparciu o ramowy program zajęć, miesięczne plany zajęć oraz według indywidualnych planów. W Domu znajdują się cztery pracownie terapii zajęciowej: plastyczna, krawiecka, techniczna i kulinarna. Zajęcia w każdej pracowni odbywają się w trzech grupach terapeutycznych: w I grupie od godz do 10.30, w II grupie od godz do 12.30, w III grupie od godz do Z terapii w pracowni plastycznej regularnie korzysta 35 mieszkańców oraz 5 mieszkańców uczęszcza nieregularnie. W ramach pracowni plastycznej mieszkańcy wykonują prace w papieroplastyce, wykonują ozdoby z papieru, ozdabiają farbami przedmioty szklane i ceramiczne, wykonują prace z masy solnej i modeliny, wykonują kartki świąteczne, okolicznościowe, stroiki i ozdoby świąteczne. Z zajęć w pracowni krawieckiej regularnie korzysta 27 mieszkańców. Uczestnicy pracowni krawieckiej uczą się szycia ręcznego i maszynowego, haftowania, wykonywania robótek na szydełku i drutach. Mieszkańcy wykonują poduszki, torebki, haftowane obrazy, etui, gobeliny, stroje wykorzystywane podczas występów mieszkańców, ozdoby świąteczne i elementy dekoracyjne wykorzystywane do ozdabiania pomieszczeń w Domu podczas uroczystości i świąt. Z zajęć pracowni technicznej regularnie korzysta 27 mieszkańców. Na zajęciach poddaje się obróbce kawałki drewna, wykonuje się wyroby z siana i sznurka, bibuły lub papieru. Uczestnicy terapii wykonują przedmioty ozdobne, kartki okolicznościowe, ramki, ozdoby świąteczne. W ramach zajęć pracowni gastronomicznej mieszkańcy uczą się i utrwalają umiejętności bezpiecznego posługiwania się sprzętem gospodarstwa domowego i narzędziami. Zajęcia odbywają się raz na dwa tygodnie. W ramach każdej z pracowni prowadzona jest lista obecności mieszkańców na zajęciach terapeutycznych zawierająca imiona i nazwiska mieszkańców obecnych na zajęciach, absencję mieszkańców i ich przyczyny. Ponadto w ramach pracowni prowadzona jest dokumentacja pt. indywidualny plan zajęć terapeutycznych i miesięczny plan zajęć terapeutycznych, zawierająca informacje dotyczące prowadzonych zajęć, służące okresowej ocenie realizacji indywidualnych planów wsparcia mieszkańców domu, ocenę współpracy z terapeutą, informację o aktywnym lub biernym uczestnictwie w zajęciach, rozkład tygodniowy i czas trwania zajęć, rodzaj i tematykę zajęć oraz imię i nazwisko prowadzącego zajęcia. Głównymi celami terapii zajęciowej jest usprawnianie manualne, rozwój aktywności umysłowej oraz nabywanie nowych umiejętności. Rodzaj i zakres zajęć terapeutycznych uwzględnia możliwości i zainteresowania mieszkańców Domu i realizuje zakres rehabilitacji społecznej. Stwierdza się, że mieszkańcy uczestniczą w zajęciach rehabilitacji społecznej. (Zał. nr 12 informacja na temat organizacji terapii zajęciowej, kserokopie list obecności mieszkańców na zajęciach terapii, kserokopie indywidualnych planów zajęć terapeutycznych, kserokopie miesięcznych planów zajęć terapeutycznych, kserokopie ramowych planów terapii zajęciowej dla pracowni). 15

16 c) Możliwość korzystania mieszkańców z biblioteki lub punktu bibliotecznego codziennej prasy oraz przepisów prawnych dotyczących domów pomocy społecznej Na terenie Domu, funkcjonuje punkt biblioteczny, zaopatrzony w książki przygodowe, podróżnicze, biograficzne, religijne, baśnie, podręczniki szkolne. Punkt biblioteczny zaopatrzony jest w czasopisma między innymi takie jak: Gala, Przyjaciółka, Viva, Twoje Imperium. Mieszkańcy mają możliwość skorzystania z Książek łatwych w czytaniu poprzez zastosowanie w nich środków biblioterapeutycznych takich jak: duża czcionka, zrozumiały, prosty język, kolorowe ilustracje. Księgozbiór zawiera również Książki mówione nagrane na kasetach magnetofonowych, oraz płyty CD z muzyką uspokajającą i aktywizującą. Z punktu bibliotecznego korzysta 20 mieszkańców. Dwa razy w miesiącu odbywają się zajęcia biblioterapeutyczne, w których uczestniczy 27 mieszkańców. Przepisy prawne dotyczące domów pomocy społecznej są dostępne w sekretariacie Domu i u pracowników socjalnych. Informacja o możliwości zapoznania się z przepisami prawnymi umieszczona jest na tablicy informacyjnej, znajdującej się w miejscu ogólnodostępnym. (Zał. Nr 13 Informacja dot. możliwości korzystania z punktu bibliotecznego oraz codziennej prasy i możliwości zapoznania się z przepisami prawnymi). d) Umożliwienie zaspokajania potrzeb kulturalnych Mieszkańcy korzystają z wielu form spędzania wolnego czasu w ramach organizowanej przez Dom działalności kulturalno-oświatowej, które są dostosowane do poziomu możliwości mieszkańców Domu. Mieszkańcy Domu korzystali z wycieczki nad morze, wyjazdu na spektakle do teatru, spotkań okolicznościowych i świąt organizowanych w ramach rodzinek, brali udział w konkursach plastycznych, kiermaszach i festiwalach piosenki. Mieszkańcy biorą również udział w imprezach organizowanych przez zaprzyjaźnione Domy, na tę okoliczność mieszkańcy uczą się ról i tekstów do przedstawień, piosenek i układów choreograficznych, przygotowywane są również dekoracje, stroje i rekwizyty. W ramach działalności kulturalno-oświatowej, w okresie objętym kontrolą, Dom zorganizował mieszkańcom między innymi: - uroczystości okolicznościowe między innymi takie jak: Z bezpieczeństwem na ty, Bal karnawałowy, ognisko w ogrodzie, zabawa taneczna i ostatki, zajęcia integracyjne w Szkole Podstawowej w Moryniu, Bal Przebierańców, zabawa Andrzejkowa, - imprezy okolicznościowe z okazji świąt kościelnych między innymi takie jak: Orszak Trzech Króli, Wspólne kolędowanie, Jasełka w wykonaniu dzieci i młodzieży z Zespołu Szkół w Moryniu, Rekolekcje Wielkopostne, Pielgrzymka do Górki Klasztornej, Pielgrzymka do Siekierek, - wyjazdy na Turnusy Rehabilitacyjne w Pogorzelicy, Kołobrzegu, Dziwnówku, - wycieczki i wyjazdy integracyjne takie jak: wyjazd do kina, Wycieczka szlakiem Odry, Dzień Godności Osób Niepełnosprawnych w Chojnie, Impreza Integracyjna w Gryfinie Neptunalia 2014, II Festyn Sportowy dla Osób Niepełnosprawnych w Dębnie, XXIII Bieg Moryńska Trójka w Parku Miejskim, Majówka, Festiwal Kwiatowa Twórczość, wyjazd do Domu Opieki w Berlinie, Plener malarski Piękno Ziemi Gryfińskiej w Goszkowie, Gminny konkurs recytatorski. Zespół kontrolny pozytywnie ocenił realizowanie na rzecz mieszkańców usług kulturalnooświatowych. 16

17 (Zał. nr 14 Informacja dot. organizacji życia kulturalnego w Domu Pomocy Społecznej, sprawozdanie z prowadzenia zajęć kulturalno-oświatowych, informacja na temat organizowania wycieczek i uroczystości oraz zajęć prowadzonych w r.). e) Zapewnienie regularnego kontaktu z Dyrektorem Domu, sprawność załatwiania skarg i wniosków, zapewnienie warunków do rozwoju samorządności mieszkańców Domu Dyrektor Domu przyjmuje w sprawie skarg i wniosków w poniedziałki w godz. od do oraz w godz. od do Ponadto Dyrektor Domu systematycznie odwiedza mieszkańców w rodzinkach, natomiast w sprawach nagłych i ważnych dyrektor przyjmuje i załatwia sprawy niezwłocznie. Informacja dotycząca dni i godzin kontaktu z Dyrektorem umieszczona jest na tablicy informacyjnej znajdującej się na korytarzu na parterze Domu w miejscu ogólnodostępnym. Książka skarg i wniosków jest dostępna w miejscu ogólnodostępnym na korytarzu Domu obok pokoju pracowników socjalnych. Kontrolujący sprawdzili książkę skarg i wniosków, książka nie zawierała wpisów. W celu zapewnienia warunków do rozwoju samorządności mieszkańców w Domu działa Rada Mieszkańców, w skład której wchodzi trzech mieszkańców. Do zadań Rady należy reprezentowanie mieszkańców przed Dyrektorem. Dyrektor Domu wraz z pracownikiem socjalnym spotyka się z Radą nie rzadziej niż co cztery miesiące. Na spotkaniach omawiane są bieżące sprawy dotyczące jakości sprawowanej nad mieszkańcami opieki i wyżywienia, uwagi i propozycje dotyczące organizacji czasu wolnego mieszkańców, zagospodarowania terenu wokół Domu. Przedstawiciele Rady uczestniczą w przyjmowaniu nowego mieszkańca i otaczają go opieką w okresie adaptacji. Zespół kontrolujący spotkał się z Radą Mieszkańców Domu, podczas spotkania kontrolujący poprosili Radę o zgłaszanie uwag na temat warunków bytowych, wyżywienia, godzin wydawania posiłków, wyposażenia w odzież i obuwie, zapewnienia środków czystości i higienicznych. Kontrolujący zadawali pytania dotyczące udzielania przez personel Domu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych mieszkańców, pielęgnacji, pomocy w załatwianiu spraw osobistych, możliwości kontaktu z Dyrektorem Domu oraz poziomu usług wspomagających. Ze spotkania wynikało, że mieszkańcy byli zadowoleni z warunków mieszkaniowych, nie wnosili uwag do wyżywienia, pozytywnie ocenili zajęcia terapeutyczne i usprawniające oraz możliwość kontaktu z Dyrektorem Domu. (Zał. nr 15 Informacja dot. możliwości kontaktu z Dyrektorem Domu oraz składania skarg i wniosków, informacja dot. funkcjonowania Rady Mieszkańców). f) Zaspokajanie potrzeb religijnych oraz sprawianie pogrzebu zgodnie z wyznaniem zmarłego mieszkańca Wszyscy mieszkańcy Domu są wyznania rzymsko-katolickiego. Dom zapewnia realizację potrzeb religijnych w obrządku rzymsko-katolickim, poprzez udział w nabożeństwach, odprawianych w kaplicy, znajdującej się na parterze Domu. Mieszkańcy mają możliwość uczestniczenia w nabożeństwach i Mszy Świętej, która odprawiana jest codziennie. W niedzielę i święta msza odprawiana jest o godz lub o godz Kapelan prowadzi rozmowy z mieszkańcami podczas odwiedzin rodzinek, uczestniczy również podczas imienin i urodzin mieszkańców. Codziennym wsparciem służą mieszkańcom Siostry Benedyktynki Samarytanki Krzyża Chrystusowego prowadzące Dom. W okresie poddanym kontroli zmarło 3 mieszkańców, w każdym przypadku sprawieniem pogrzebu zajęła się rodzina zmarłego mieszkańca. Pogrzeby mieszkańców są sprawowane 17

18 zgodnie z wyznaniem i wolą mieszkańca. W ceremonii pogrzebowej mogą uczestniczyć również mieszkańcy Domu. W okresie Święta Zmarłych groby zmarłych mieszkańców są porządkowane przez mieszkańców i personel Domu. (Zał. nr 16 Informacja dot. umożliwienia kontaktu z kapłanem oraz udziału w praktykach religijnych zgodnie z wyznaniem mieszkańca Domu). g) Zapewnienie kontaktu z psychologiem i psychiatrą Psycholog zatrudniony jest w wymiarze 1/16 czasu pracy. Mieszkańcy mają możliwość kontaktu z psychologiem co piątek, a w razie potrzeby częściej. Psycholog prowadzi z mieszkańcami indywidualne spotkania oraz obserwuje zachowania mieszkańców w grupach rodzinkowych i podczas zajęć w pracowniach terapeutycznych. Na podstawie indywidualnych rozmów i obserwacji mieszkańców Domu wystawiane są opinie psychologiczne. W ocenie zespołu kontrolnego wskazane byłoby zwiększenie możliwości kontaktu mieszkańców z psychologiem co pozwoliłoby na pełniejszą realizację zajęć rehabilitacji społecznej. Dom umożliwia mieszkańcom kontakt z lekarzem psychiatrą, który na rzecz mieszkańców świadczy badania i konsultacje psychiatryczne. (Zał. Nr 17 Informacja dotycząca umożliwienia mieszkańcom kontaktu z psychologiem, informacja dot kontaktu mieszkańców z lekarzem psychiatrą). h) Zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych Zasady i tryb postępowania z depozytami wartościowymi oraz środkami pieniężnymi należącymi do mieszkańców DPS uregulowane są Instrukcją Dyrektora Domu Pomocy Społecznej w Moryniu z dnia r. Z przedłożonych kontrolującym dokumentów wynika, że osoby przebywające w DPS, opiekunowie lub kuratorzy poinformowani zostali przez pracowników socjalnych o możliwości złożenia środków pieniężnych na wyodrębnionym rachunku bankowym, i przedmiotów wartościowych w depozycie Domu. Osoby, które nie skorzystały z tych możliwości zostały pouczone, że za przedmioty wartościowe i środki pieniężne nie przekazane do depozytu, w przypadku ich zaginięcia, Dom nie ponosi odpowiedzialności. Mieszkańcy (opiekunowie prawni, kuratorzy) składają w tej sprawie oświadczenie. Wypłaty z konta depozytowego wykonywane są na polecenie mieszkańca lub opiekuna prawnego. Mieszkańcy samodzielnie dysponujący własnymi środkami finansowymi osobiście pobierają pieniądze w kasie DPS. Mieszkaniec kwituje odbiór gotówki własnoręcznym podpisem na dowodzie KW, wystawianym przez kasjera. Zakupy wykonywane przez opiekunów prawnych, będących pracownikami Domu, dokonywane są w towarzystwie mieszkańca i rozliczane są na podstawie faktury zakupu. Stwierdza się, że Dom zapewnia mieszkańcom bezpieczne przechowywanie środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. Kolejne zagadnienie, które inspektorzy podali kontroli dotyczyło likwidacji środków pieniężnych po zmarłych mieszkańcach Domu. Z informacji przedłożonej przez Dyrektora Domu wynika, że na koncie depozytowym pozostają środki pieniężne po 47 mieszkańcach, w tym po 37 mieszkańcach zmarłych w latach wcześniejszych tj. 1997/2011. W odniesieniu do depozytów po zmarłych mieszkańcach nie podjęto skutecznych działań w kierunku ich likwidacji i środki te nadal pozostają na koncie depozytowym Domu. Natomiast w stosunku do pozostałych 10 depozytów po mieszkańcach zmarłych w latach 2012/2015 podjęto 18

19 procedurę związaną z powiadomieniem spadkobierców w odniesieniu do 8 przypadków czynności związane z powiadomieniem wykonano w czasie trwania kontroli. Stwierdza się, że Dom nie podjął działań dotyczących likwidacji depozytów w stosunku do depozytów po mieszkańcach zmarłych przed 2012 r. w sposób przewidziany w prawie cywilnym. (Zał. nr 18 - Informacja dot. możliwości zabezpieczenia środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych przez Dom, informacja dot. depozytów po zmarłych mieszkańcach). Ad. 4. Poziom zatrudnienia oraz kwalifikacje pracowników zespołu opiekuńczoterapeutycznego Zgodnie z Regulaminem Organizacyjnym Domem Pomocy Społecznej w Moryniu kieruje Dyrektor powoływany przez Zgromadzenie, po uzyskaniu opinii Powiatu Gryfińskiego. Od 15 lutego 2012 r. funkcję Dyrektora pełni siostra Małgorzata Kałdowska. Struktura Domu przedstawia się następująco: dział administracyjny, dział opiekuńczoterapeutyczny, dział medyczno-rehabilitacyjny, dział żywienia oraz dział gospodarczy i obsługi. Zadania Domu realizuje 81 pracowników, w wymiarze 78,01 etatu. W zespole terapeutyczno-opiekuńczym zatrudnionych jest 65 osób /62,89 etatu. Stan zatrudnienia w ww. zespole przedstawia się w następująco: Stanowiska Osoby Etaty Psycholog 1 0,06 Pracownik socjalny 3 2,50 Kapelan 1 0,33 Instruktor terapii zajęciowej 1 1,00 Terapeuta 1 1,00 Starszy instruktor kulturalno-oświatowy 1 1,00 Starsza opiekunka 26 26,00 Opiekunka 20 20,00 Starsza pokojowa 6 6,00 Pielęgniarka 3 3,00 Technik fizjoterapii 1 1,00 Ogółem: 64 61,89 Na podstawie przedłożonych dokumentów zespół inspektorów ustalił, iż do bezpośredniej pracy z mieszkańcami Domu zatrudnione są 64 osoby/61,89 etatu, daje to wskaźnik zatrudnienia 0,51. Ponadto usługi świadczy na rzecz mieszkańców Domu 1 osoba/1 etat, zatrudniona na stanowisku asystenta osoby niepełnosprawnej, skierowana do Domu przez Powiatowy Urząd Pracy w Gryfinie, w celu odbycia stażu. Przy uwzględnieniu ww. osoby wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu terapeutycznoopiekuńczego ulega niewielkiemu zwiększeniu i na dzień kontroli wynosi 0,52. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej, wskaźnik zatrudnienia pracowników w zespole terapeutyczno-opiekuńczym, zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy dla domu przeznaczonego dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie wynosi nie mniej niż 0,5 na jednego mieszkańca. 19

20 Stwierdza się, że Dom Pomocy Społecznej w Moryniu posiada wymagany standardem wskaźnik zatrudnienia w zespole terapeutyczno-opiekuńczym. Przy badaniu kwalifikacji pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego zespół kontrolny oparł się na przepisach dot. kwalifikacji pracowników samorządowych, ponieważ prowadzenie ww. Domu jest zadaniem zleconym przez Starostę Gryfińskiego. Wymagania kwalifikacyjne pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, w tym również i w domach pomocy społecznej, zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. 2014, poz ). Zespół inspektorów skontrolował dokumentację 20 pracowników zatrudnionych w zespole terapeutyczno-opiekuńczym (3 pracowników socjalnych, 2 pielęgniarek, 1 terapeuty, 1 technika fizjoterapii, 1 instruktora terapii zajęciowej, 6 starszych opiekunów oraz 6 opiekunów). Analiza ww. akt osobowych pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego nie wykazała nieprawidłowości w zakresie wymogów formalnych związanych z przygotowaniem zawodowym pracownika. W toku dalszej kontroli zapoznano się z dokumentacją dot. organizacji pracy oraz systemu i rozkładu czasu pracy w DPS w Moryniu. Z Regulaminu pracy DPS wynika, iż czas pracy zespołu terapeutyczno-opiekuńczego przedstawia się następująco: W systemie trzyzmianowym pracują st. opiekunowie, opiekunowie i st. pokojowe tj.: - I zmiana: od godz , - II zmiana: od , od , - III zmiana od godz (dnia następnego). Czas pracy pielęgniarek wynosi 12 godzin na dobę tj. od godz do W systemie jednozmianowym pracują pozostali pracownicy działu opiekuńczoterapeutycznego: pracownicy socjalni i technik fizjoterapii pracują od godz do 15 00, natomiast starszy instruktor kulturalno-oświatowy, instruktor terapii zajęciowej oraz terapeuta wykonują swoje obowiązki w godz. od 8 00 do Przeanalizowano dokumenty dot. zatrudnienia pracowników działu opiekuńczoterapeutycznego w poszczególnych porach doby za styczeń 2014 r. i za marzec 2015 r., z których wynika, iż rozkład dobowy ilości pracowników w tych miesiącach pozwalał na zapewnienie właściwej opieki mieszkańcom Domu. Z przedstawionej przez Dyrektora Domu dokumentacji wynika, że w okresie objętym kontrolą pracownicy zespołu opiekuńczo-terapeutycznego brali udział w szkoleniach. Tematy szkoleń dotyczyły zagadnień związanych z funkcjonowaniem mieszkańców w dps. Stwierdza się, że Dom realizuje zapis 6, ust 2, pkt. 4 ww. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej (Zał. nr 22 - Informacja dot. liczby osób/etatów realizujących bezpośrednie usługi na rzecz mieszkańców DPS w Moryniu, kserokopie grafiku pracy -2, informacja dot. realizacji planu szkoleń zt-o w latach 2014/2015 r.). Ad. 5. Umożliwienie i organizowanie mieszkańcom Domu Pomocy Społecznej w Moryniu pomocy w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych Z ustaleń kontroli wynika, że mieszkańcy DPS są objęci opieką lekarską zgodnie z deklaracją złożoną do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej tj.: 120 mieszkańców zdeklarowanych jest do Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Moryniu przy ul. Dworcowej 6. Świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej realizowane są na terenie Domu w każdy poniedziałek oraz na zgłoszenie telefoniczne. 20