STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZDROWIE PUBLICZNE Studia zawodowe

Transkrypt

1 Załącznik Nr 5 do uchwały Nr 123/2004 RG z dn r. STANDARDY NAUCZANIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ZDROWIE PUBLICZNE Studia zawodowe I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia zawodowe na kierunku zdrowie publiczne trwają nie krócej 3 lata (6 semestrów). Łączny wymiar godzin kształcenia wynosi nie mniej niż 2600, w tym 1570 godzin określonych jest w standardach. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent otrzymuje tytuł zawodowy licencjata. Powinien posiadać wiedzę teoretyczną oraz umiejętności praktyczne w zakresie zadań zawodowych właściwych dla danej specjalności, oraz różnorodnych funkcji związanych z realizacją zadań promocji i ochrony zdrowia przez instytucje państwowe, samorządowe, społeczne i prywatne. W szczególności powinien wykazać się znajomością medycyny w zakresie podstawowych problemów zdrowotnych, systemów opieki zdrowotnej, polityki zdrowotnej państwa i krajów Unii Europejskiej w obszarze zdrowia publicznego. Powinien posiadać wiedzę w zakresie podstaw nauk społecznych, prawa, ekonomii i zarządzania, metod badawczych, umiejętności wykorzystania systemów informatycznych. Zdobyte przez absolwenta kwalifikacje uzasadniać będą jego zatrudnienie w zakładach opieki zdrowotnej, a także w innych organizacjach zajmujących się szeroko rozumianą ochroną i promocją zdrowia. III. GRUPY PRZEDMIOTÓW I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY OGÓLNE 240 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 150 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 480 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE 700 Razem: 1570 IV. PRAKTYKI Minimalny czas trwania: 6 tygodni x 40 godzin = 240. Praktyki odbywają się w zakładach opieki zdrowotnej, stacjach sanitarnoepidemiologicznych, organach administracji rządowej lub samorządów terytorialnych szczebla wojewódzkiego lub powiatowego, a także w organizacjach pozarządowych zajmujących się problematyką zdrowia publicznego. Praktyki winny umożliwić zdobycie umiejętności zawartych w sylwetce absolwenta. V. PRZEDMIOTY W GRUPACH I MINIMALNE OBCIĄŻENIA GODZINOWE A. PRZEDMIOTY OGÓLNE 240

2 2 1. Wychowanie fizyczne Język obcy Technologie informacyjne Przedmioty do wyboru 30 B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Prawo Ekonomia Socjologia Psychologia Metodologia badań naukowych Ochrona środowiska Biostatystyka Demografia 15 C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE Podstawy zdrowia publicznego Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna Epidemiologia Ekonomika i finansowanie w ochronie zdrowia Organizacja i zarządzanie w ochronie zdrowia Nadzór sanitarno-epidemiologiczny Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Polityka społeczna i zdrowotna Międzynarodowe problemy zdrowia Organizacja ratownictwa medycznego Nauka o człowieku Propedeutyka zdrowia i choroby Żywienie człowieka Zdrowie środowiskowe Kwalifikowana pierwsza pomoc 45 D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE 700 VI. TREŚCI PROGRAMOWE PRZEDMIOTÓW A. PRZEDMIOTY OGÓLNE 1. Przedmioty do wyboru: Filozofia Przedmiot filozofii i jej kierunki. Podstawowe założenia epistemologii. Ewolucja podstawowych zagadnień filozoficznych. Antropologia filozoficzna jako źródło refleksji nad człowiekiem. Filozofia poznania i nauki. Etyka Przedmiot i podmiot etyki. Wartości, normy i oceny moralne. Dylematy etyczne w medycynie. Odpowiedzialność moralna osób zarządzających zakładami opieki zdrowotnej.

3 3 Logika Charakterystyka zadań prostych i złożonych w logice. Rodzaje zadań złożonych: negacja, alternatywa, dyzjunkcja, implikacja, ekwiwalencja, koniunkcja. Treść konstruktywna i konstytutywna nazwy. Nazwy o nieostrym zakresie, wieloznaczność nazwy. Wyrażenia okazjonalne. Rodzaje błędów logicznych. Warunki poprawności definicji. Warunki poprawności podziału logicznego. Podstawowe kategorie semantyczne. Prawo w logice. Działanie skuteczne. B. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Prawo Podstawowe zagadnienia i pojęcia prawne: istota prawa, norma prawna, przepis prawny, stosunek prawny, wykładnia prawa, źródła prawa, procedura tworzenia aktów prawnych, systematyka prawna. System organów państwowych. Instytucje i system prawny Unii Europejskiej. Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych. Korporacje zawodowe w ochronie zdrowia. Formy prawne wykonywania zawodów medycznych / stosunek pracy, umowy cywilnoprawne/. Odpowiedzialność prawna osób wykonujących zawody medyczne. Prawa pacjenta. 2. Ekonomia Podstawowe pojęcia i prawa ekonomii. Podmiot gospodarczy i proces gospodarowania. Rynek i funkcje rynku. Teoria pieniądza. Dochód narodowy. Interwencjonizm państwowy. Polityka gospodarcza. Systemy walutowe. 3. Socjologia Socjologia jako nauka o społeczeństwie. Metody badawcze stosowane w socjologii. Kultura wartości i normy społeczne. Zachowania w zdrowiu i chorobie. Socjologiczne aspekty starości i umierania.. Socjologia jako instrument działań w zdrowiu publicznym. Badania socjomedyczne i ich zastosowanie w ocenie potrzeb zdrowotnych, oczekiwań pacjentów, zachowań służby zdrowia i pracy placówek opieki zdrowotnej. Typy interakcji międzyludzkich, więzi organizacyjne, sytuacje konfliktowe. Patologie dotyczące społeczeństwa, rodziny i jednostki ich wpływ na stan zdrowia populacji. 4. Psychologia Teoria rozwoju psychicznego. Metody badawcze stosowane w psychologii rozwojowej. Zdrowie psychiczne, normy i czynniki wpływające na jego stan. Funkcjonowanie człowieka chorego. Proces adaptacji do choroby. Psychologiczne determinanty zdrowia i choroby. Relacje pracownik medyczny - pacjent, trudności we współpracy. Psychologiczna relacja przełożony - podwładny. Psychologiczne aspekty korzystania ze świadczeń zdrowotnych. Człowiek jako istota społeczna. Koncepcje teoretyczne i metody badań psychologii społecznej. 5. Metodologia badań naukowych

4 4 Rola dedukcji i indukcji w poznaniu naukowym. Planowanie i realizacja procesu badawczego w zakresie wybranej problematyki. Opracowanie i przedstawienie wyników badań. Badania kontrolowane. Eksperyment kliniczny. Rola statystyki w poznawaniu naukowym. Przygotowanie i opracowanie dokumentacji wyników. Powtarzalność i odtwarzalność wyników. Zasady zbierania danych. Badania populacyjne. Narzędzia informatyczne. Problem plagiatu, prawa autorskie, zasady cytowań. Zasady wygłaszania prezentacji. 6. Ochrona środowiskowa Możliwości kontroli i ochrony środowiska naturalnego. Typy zanieczyszczeń środowiska. Zanieczyszczenia powietrza stanowiące zagrożenie dla człowieka. Zaopatrywanie ludności w wodę. Skażenie wody i ścieków. Skutki promieniowania jonizującego. Ochrona przed skażeniem. Jakość wody pitnej a stan zdrowia ludności. Choroby związane z zanieczyszczeniem środowiska. 7. Biostatystyka Definicje i podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa. Zastosowanie różnorodnych modeli w badaniach biostatystycznych. Statystyka opisowa i matematyczna. Planowanie badań z uwzględnieniem tworzenia bazy danych i ich późniejszej analizy. Błędy losowania. Minimalna niezbędna liczebność próby. Szacowanie parametrów populacji. Testy statystyczne. 9. Demografia Przedmiot i zadania demografii podstawowe definicje i pojęcia. Źródła informacji w demografii. Podstawowe dane o ludności niezbędne do oceny stanu zdrowia. Struktura ludności. Natężenie ruchu naturalnego i jego miary. Wskaźniki struktury. Urodzenia czynniki warunkujące liczbę urodzeń. Polityka ludnościowa państwa. Prognozowanie zmian ludnościowych. Umieralność, definicje i czynniki mające na nią wpływ. Struktura zgonów. Przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego. Przyrost naturalny a zdrowie. Umieralność niemowląt. Czynniki wpływające na umieralność niemowląt. C. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Podstawy zdrowia publicznego Zakres problematyki medycyny społecznej i zdrowia publicznego. Geneza i historia medycyny społecznej i zdrowia publicznego. Definicje pojęć: ochrona zdrowia, opieka zdrowotna, kultura zdrowotna, opieka medyczna, medycyna zapobiegawcza, medycyna środowiskowa, medycyna społeczna, zdrowie publiczne. Medyczne i poza medyczne uwarunkowania zdrowia. Zdrowie jako dobro społeczne i dobro indywidualne. Mierniki zdrowia. Metody rozpoznawania potrzeb zdrowotnych. Sprawy zdrowia jednostek i zbiorowości. Miejsce i zadania promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych. Informacja w zdrowiu publicznym. Edukacja i kształcenie kadr z zakresu zdrowia publicznego. 2. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna

5 5 Podstawowe pojęcia: zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia. Cela i obszary działań promocji zdrowia. Promocja zdrowia w miejscu pracy. Promocja zdrowia w placówkach opieki zdrowotnej. Zasady opracowywania, wdrażania i ewaluacji programów promocji zdrowia. Etapy działania i środki dydaktyczne w procesie edukacji zdrowotnej. Kształtowanie postaw prozdrowotnych w różnych okresach rozwoju człowieka. Zachowania zdrowotne. Źródła i zasady finansowania oraz pozyskiwania środków na promocję zdrowia. 3. Epidemiologia Definicja i rola epidemiologii w zdrowiu publicznym. Źródła danych na temat stanu zdrowia populacji. Ocena stanu zdrowia ludności. Epidemiologiczne badania opisowe, analityczne i eksperymentalne. Zasady opracowania ogniska choroby zakaźnej. Wybrane elementy epidemiologii chorób zakaźnych, łańcuch epidemiczny, podstawowe pojęcia, sposoby zwalczania chorób zakaźnych. 4. Ekonomika i finansowanie w ochronie zdrowia Ekonomika zdrowia. Systemy ochrony zdrowia cele, rodzaje, elementy funkcjonalne. Uwarunkowania ekonomiczno-prawne w ochronie zdrowia. Źródła finansowania w ochronie zdrowia. Modele płatności. Publiczne środki finansowe i budżet państwa w ochronie zdrowia. Interwencjonizm państwowy, rola i przyczyny interwencji państwa w system ochrony zdrowia. Rola i funkcje ubezpieczeń społecznych. Ochrona zdrowia w systemie gospodarki rynkowej. 5. Organizacja i zarządzanie w ochronie zdrowia Podstawy teorii organizacji i zarządzania usługami zdrowotnymi. Organizacja systemów opieki zdrowotnej. Zakłady opieki zdrowotnej. Systemy ochrony zdrowia. Formy organizacyjno-prawne działalności w ochronie zdrowia. Instrumenty zarządzania. Style zarządzania. Struktury organizacyjne. Kultura organizacji. Metody i techniki negocjacji. Zasady alokacji środków w ochronie zdrowia. Marketing usług medycznych. Standardy opieki w ochronie zdrowia. Ewaluacja i kontrola w ochronie zdrowia. Jakość w opiece zdrowotnej. Odpowiedzialność prawna świadczeniodawców. 6. Nadzór sanitarno-epidemiologiczny Cel i zadania nadzoru sanitarno-epidemiologicznego. Struktura organizacyjna Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Polsce. Kompatybilność prawa polskiego i Unii Europejskiej. Zabezpieczenia sanitarne granicy między Polską a państwami nie należącymi do Unii Europejskiej. Bioterroryzm. Współpraca międzynarodowa w aspekcie zagrożeń biologicznych, chemicznych, fizycznych. Działania profilaktyczne, prozdrowotne inspekcji, organizacji rządowych i pozarządowych. 7. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Pojęcie zabezpieczenia społecznego. Funkcje ubezpieczeń społecznych. Organizacja systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Źródła finansowania ubezpieczeń społecznych. Rodzaje świadczeń. Świadczenia emerytalne i rentowe, świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa. Świadczenia wypadkowe. Finansowanie świadczeń zdrowotnych w Polsce.

6 6 Zasady finansowania świadczeń w wybranych krajach. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ubezpieczenia zdrowotnego. Administracja systemu finansowania świadczeń. 8. Polityka społeczna i zdrowotna Polityka zdrowotna i społeczna: definicje, funkcje, cele. Polityka społeczna w Polsce i w krajach Unii Europejskiej. Obszary polityki społecznej: zabezpieczenie społeczne, pomoc społeczna, problemy pracy, zatrudnienia i bezrobocia, problemy niepełnosprawności. Organizacje pozarządowe w obszarze polityki społecznej. Polityka zdrowotna w Polsce i jej instrumenty. Polityka zdrowotna Unii Europejskiej. Narodowy Program Zdrowia. Administracja państwowa, samorząd terytorialny i organizacje pozarządowe a zabezpieczenie potrzeb zdrowotnych. 9. Międzynarodowe problemy zdrowia Światowa Organizacja Zdrowia. Priorytety w zakresie zdrowia publicznego w Unii Europejskiej. Międzynarodowa pomoc humanitarna. Współpraca międzynarodowa na rzecz zwalczania chorób zakaźnych. 10. Organizacja ratownictwa medycznego Ratownictwo medyczne. Cele i zadania. System zintegrowanego ratownictwa medycznego w Polsce. Przedszpitalne ratownictwo medyczne. Wypadki masowe, klęski żywiołowe, zagrożenia miejscowe. Katastrofy, sytuacje kryzysowe. Prewencja i promocja zdrowia w ratownictwie medycznym. Światowe systemy i standardy funkcjonowania służb ratownictwa medycznego. 11. Nauka o człowieku Anatomiczne i fizjologiczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego. 12. Propedeutyka zdrowia i choroby Stan zdrowia i choroby. Źródła wiedzy o chorobie. Etiologia i fenomenologia chorób. Zasady i organizacja procesu diagnostyczno-leczniczego i współczesne metody terapeutyczne. 13. Żywienie człowieka Żywność w łańcuchu troficznym człowieka. Podział produktów żywnościowych. Zasady prawidłowego żywienia. Choroby związane z żywnością, żywieniem i odżywieniem. 14. Zdrowie środowiskowe Wprowadzenie do tematyki zdrowia człowieka w ujęciu holistycznym. Człowiek jako element środowiska życia na Ziemi. Środowisko naturalne człowieka podstawowe definicje. Metody oceny narażenia człowieka na czynniki szkodliwe. Skutki zdrowotne środowiskowych czynników ryzyka (biologicznych, psychospołecznych, chemicznych i

7 7 fizycznych) oraz patomechanizmy ich działania. Skażenie środowiska naturalnego człowieka i ich wpływ na zdrowie. 15. Kwalifikowana pierwsza pomoc Rozpoznanie sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu człowieka. Ocena podstawowych funkcji życiowych człowieka w stanie zagrożenia. Przywrócenie, podtrzymanie i stabilizacja podstawowych funkcji życiowych, a w tym, przede wszystkim czynności układu oddechowego i krążenia, zabezpieczenie i stabilizacja różnych obszarów ciała uszkodzonych w wyniku działania czynników zewnętrznych. Podejmowanie kwalifikowanych działań ratunkowych w szczególnych rodzajach zagrożeń środowiskowych. Organizacja i przeprowadzenie kwalifikowanego i bezpiecznego transportu osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. D. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNE Przedmioty specjalizacyjne mogą być zróżnicowane w zależności od przyjętej przez kandydata specjalizacji. Będą one na poziomie kształcenia licencjackiego miały istotne znaczenie dla wykonywanego w przyszłości zawodu. Uczelnie same ustalą, które z przedmiotów podstawowych i uzupełniających zostaną dla poszczególnych specjalności rozszerzone oraz jakie nowe przedmioty specjalizacyjne i w jakim wymiarze godzinowym będą obowiązywać w poszczególnych specjalnościach. VII. ZALECENIA W przypadku skorzystania przez uczelnię z prawa kreowania specjalizacji władze uczelni zobowiązane są do zapewnienia w programie nauczania takich przedmiotów i praktyk, których treści merytoryczne i sposób zorganizowania umożliwią absolwentowi uzyskanie wiedzy i umiejętności, zabezpieczających profesjonalne wykonywanie obowiązków zawodowych w wybranej specjalności. Zakres umiejętności i kompetencji licencjata zdrowia publicznego. Licencjat zdrowia publicznego powinien posiadać następujące umiejętności: 1. Rozpoznawania biologicznych i środowiskowych uwarunkowań zdrowia człowieka, a także zbiorowości i wzajemnych między nimi związków; 2. Rozpoznawania biologicznych, środowiskowych, demograficznych, społecznych i psychologicznych zagrożeń zdrowia określonej zbiorowości ludzi; 3. Realizowania ustawowych kontroli i ocen stanu sanitarno-epidemiologicznego społeczeństwa i środowiska na szczeblu regionalnym i komunikowania ich wyników jednostkom nadrzędnym; 4. Gromadzenia danych o sytuacji zdrowotnej określonej zbiorowości; 5. Realizowania programów z zakresu profilaktyki oraz opieki i rehabilitacji psychospołecznej; 6. Wdrażania i koordynowania programów działań w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia; 7. Gromadzenia danych z zakresu ekonomiki i zarządzania ochroną zdrowia w środowisku lokalnym;

8 8 8. Realizowania zadań zawodowych właściwych dla danej specjalności; 9. Zapoznawania się z naukowym piśmiennictwem obcojęzycznym. Licencjat zdrowia publicznego posiada kompetencje do: 1. Zajmowania wykonawczych stanowisk w zakładach opieki zdrowotnej w zakresie realizacji świadczeń zdrowotnych; 2. Zajmowania wykonawczych stanowisk w administracji instytucji i jednostek rządowych samorządowych i pozarządowych zajmujących się problematyką zdrowia publicznego; 3. Zajmowania specjalistycznych stanowisk wykonawczych w jednostkach wszystkich szczebli nadzoru sanitarnego, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, ochrony i kontroli środowiska, a także niemedycznych stanowisk w Zintegrowanym Systemie Ratownictwa Medycznego; 4. Zajmowania specjalistycznych stanowisk w publicznych i niepublicznych jednostkach pomocy i rehabilitacji psychospołecznej; 5. Zajmowania wykonawczych stanowisk w administracji jednostek ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego.