PRZESTRZEŃ SOCJALNA W POSZUKIWANIU ISTOTY I SPECYFIKI

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZESTRZEŃ SOCJALNA W POSZUKIWANIU ISTOTY I SPECYFIKI"

Renata Kruk
8 lat temu
Przeglądów:

1 KRZYSZTOF PIĄTEK Uniwersytet Mikołaja Kopernika PRZESTRZEŃ SOCJALNA W POSZUKIWANIU ISTOTY I SPECYFIKI W artykule podjęta została próba przedstawienia istoty i specyfiki przestrzeni socjalnej. Po omówieniu niejednoznaczności i symultaniczności przestrzeni oraz sposobu rozumienia przestrzeni społecznej, przedstawione zostały problemy związane z interpretacją pojęcia socjalny oraz wielość znaczeń przestrzeni socjalnej. Opracowanie kończy się propozycją definicji przestrzeni socjalnej. Słowa kluczowe: przestrzeń, przestrzeń społeczna, przestrzeń socjalna, przestrzeni socjalnej: obszary, procesy, zjawiska, ludzie, funkcje, środki

Po omówieniu niejednoznaczności i symultaniczności przestrzeni oraz sposobu rozumienia przestrzeni społecznej, przedstawione zostały problemy związane z

2 KAZIMIERA WÓDZ KRYSTYNA FALISZEK BARBARA KOWALCZYK EWA LEŚNIAK-BEREK WITOLD MANDRYSZ Uniwersytet Śląski PROGRAMY AKTYWNOŚCI LOKALNEJ JAKO INSTRUMENT AKTYWIZACJI ŚRODOWISKA LOKALNEGO W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW MIESZKAŃCÓW Celem zaprezentowanych w artykule badań, zrealizowanych przez zespół pracowników Studium Pracy Socjalnej Uniwersytetu Śląskiego, była ewaluacja skuteczności jednego z nowych instrumentów integracji społecznej jakim są Programy Aktywności Lokalnej. W badaniach przeprowadzonych w trzech miastach województwa śląskiego Bytomiu, Katowicach i Rudzie Śląskiej poszukiwano odpowiedzi na podstawowe pytanie, czy i w jakim zakresie w analizowanych Programach Aktywności Lokalnej wykorzystywane są metody aktywizujące środowiska i osoby zagrożone wykluczeniem społecznym? Zaprezentowane studia przypadków Programy Aktywności Lokalnej realizowane w dwóch dzielnicach Katowic Nikiszowcu i Kolonii Bagno, w dwóch dzielnicach Bytomia Bobrek i Rozbark oraz osiedlu Kaufhaus w Rudzie Śląskiej, ukazały słabe i mocne strony tych projektów, warunki, które miały i mają wpływ na ich przebieg oraz ich skuteczność jako instrumentu aktywnej integracji i rozwiązywania problemów społeczności. Słowa kluczowe: Aktywizacja, wzmocnienie, usamodzielnienie, integracja, organizowanie społeczności lokalnej, przywództwo lokalne, wykluczenie społeczne

instrumentów integracji społecznej jakim są Programy Aktywności Lokalnej.

3 MAREK NIEZABITOWSKI Politechnika Śląska RELACJE SĄSIEDZKIE I WSPARCIE SPOŁECZNE OSÓB STARSZYCH W ŚRODOWISKU ZAMIESZKANIA Celem artykułu jest pokazanie jak osoby starsze spostrzegają wsparcie społeczne, którego doświadczają w swoim najbliższym środowisku zamieszkania i w rodzinie. Subiektywne spojrzenie seniorów na tę kwestię uzyskano w wyniku przeprowadzonych z nimi wywiadów pogłębionych i ankiet w kilku wybranych osiedlach mieszkaniowych na Śląsku. Opisywane przez autora badania w ramach projektu Polsenior pokazały, że zgodnie z eksponowanymi w literaturze socjologicznej intuicjami, kręgi społeczne będące dla ludzi starszych źródłami różnych rodzajów wsparcia wykazują koncentryczność z wyraźnym umiejscowieniem rodziny w centrum sieci relacji społecznych, jakimi dysponują poszczególne osoby. Jest to najważniejsza dla respondentów tych badań grupa odniesienia, od której oczekują oni większości istotnych form wsparcia i pomocy, w szczególności zaś tej, która stanie się niezbędna na wypadek całkowitej utraty sprawności i samodzielności w życiu codziennym. Mimo centralnej pozycji rodziny w indywidualnych sieciach wsparcia opisywanych przez respondentów, bardzo ważną rolę w ich życiu codziennym pełnią również relacje sąsiedzkie, w szczególności zaś te, które mieszczą się w typach: świadczeniowym i towarzysko-przyjacielskim, zgodnie z typologią eksponowaną przez Piotra Kryczkę w badaniach życia społecznego na osiedlach mieszkaniowych w latach 80. Zważywszy na silną dezaprobatę respondentów wobec ewentualności przeniesienia się w przyszłości do Domu Pomocy Społecznej, a także ze względu na stwierdzone w badaniach duże znaczenie sąsiedztwa dla efektywności wsparcia seniorów w trudach życia na starość, autor zwraca uwagę na potrzebę dyskutowania i próbowania w polityce społecznej rozwiązań, które w razie utraty sprawności i samodzielności zapewniłyby osobom starszym optymalny dostęp do cenionych przez nich sieci wsparcia w ich środowisku zamieszkania.

Subiektywne spojrzenie seniorów na tę kwestię uzyskano w wyniku przeprowadzonych z nimi wywiadów pogłębionych i ankiet w kilku wybranych osiedlach mieszkaniowych na Śląsku.

4 ANITA BASIŃSKA Wyższa Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu PIOTR MATCZAK Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu WOLONTARIAT JAKO NARZĘDZIE BUDOWY KAPITAŁU SPOŁECZNEGO W ŚWIETLE BADAŃ NAD WOLONTARIATEM AKCYJNYM W TRZECH POLSKICH MIASTACH O potrzebie budowania silnego kapitału społecznego mówi się, między innymi, w kontekście kształtowania i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz w kontekście rozwoju ekonomicznego. W krajach podejmujących wysiłek rozwojowy, takich jak Polska, możliwość budowy kapitału społecznego okazuje się istotnym elementem modernizacji. W artykule podjęty jest temat znaczenia wolontariatu, w szczególności wolontariatu angażowanego przy okazji wielkich imprez, dla budowy kapitału społecznego. Dane zebrane w trzech miastach: Gdańsku, Poznaniu i Wrocławiu pokazują, że wolontariat akcyjny ma wpływ na budowę kapitału społecznego. Przy okazji procesu rekrutacyjnego oraz wokół samego wykonywania zadań budują się sieci, w oparciu o zróżnicowane więzi. Wytwarza się wewnętrzny system rekrutacji gdzie wykorzystywane są sieci: organizatorzy korzystają ze swoich baz i kontaktów zaś wolontariusze stanowią źródło informacji o imprezach dla swego otoczenia. W efekcie dochodzi do tworzenia się sieci opartych o słabe więzi, gdzie cenną informacją jest powiadomienie o ciekawej imprezie. W zgodzie z Granovetterowską koncepcją sieci opartej o słabe więzi, sieć wytwarzana przy okazji wolontariatu staje się źródłem korzyści przydatnych na rynku pracy. Dodatkowo, systemy wolontariatu akcyjnego posiadają mechanizmy budowania systemów zaufania, gdyż oparte są o powtarzane kontakty.

społecznego mówi się, między innymi, w kontekście kształtowania i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego oraz w kontekście rozwoju ekonomicznego.

5 MAGDALENA ŁUKASIUK Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytet Warszawski WSPÓŁCZESNE MIESZKANIE MIGRACYJNE W KONTEKŚCIE TEORII SIECI WSPARCIA SPOŁECZNEGO Tematyka migracji, zwłaszcza migracji wewnętrznych, rzadko staje się przedmiotem zainteresowania badaczy prowadzących pracę nad wsparcie społecznym. Tymczasem doświadczenie migracji zakłada niemal zawsze otrzymywanie, także regularne i długotrwałe, jakichś form wsparcia. Niniejszy artykuł koncentruje się na fenomenie mieszkań migracyjnych jako wehikule sieci wsparcia społecznego, które wyświadczają sobie wzajemnie migranci w strukturach poziomych. Mieszkanie migracyjne jest obok lóż i klubów migracyjnych najbardziej spektakularną formą kreowania i pozyskiwania różnych typów wsparcia, które stają się pomocne w biograficznym doświadczeniu migracji. Słowa kluczowe: migracja wewnętrzna, mieszkanie migracyjne, sieć wsparcia społecznego, formy wsparcia społecznego WPROWADZENIE

Tymczasem doświadczenie migracji zakłada niemal zawsze otrzymywanie, także regularne i długotrwałe, jakichś form wsparcia.

6 SŁAWOMIR PARTYCKI, KAMIL FILIPEK Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II TRANSFORMACJA SIECIOWA FUNKCJI PAŃSTWA POLSKIEGO Znaczenie sieci w procesie transformacji funkcji państwa polskiego nie zawsze bywa docenianie. Dzieje się tak zapewne dlatego, że świadomość funkcjonowania sieci nie jest powszechna, a perspektywa sieciowa jest stosunkowo nowym, niestety wciąż słabo rozpoznawalnym narzędziem badawczym na gruncie współczesnych nauk społecznych. Eksplikacja procesu transformacji funkcji państwa polskiego niemożliwa jest tymczasem bez zrozumienia roli, jaką we współczesnym świecie odgrywają sieciowe formy komunikacji oraz organizacji. Sieci pełnią rolę platform wymiany szeroko rozumianych dóbr materialnych i niematerialnych. Podmiotami uczestniczącymi w owej wymianie są: państwa, korporacje transnarodowe, grupy przestępcze, sieci terrorystyczne, organizacje pozarządowe, globalne ruchy społeczne, a także obywatele zorganizowani w rozmaite stowarzyszenia, kluby i związki. Aktorzy ci spotykają się ze sobą na wielu przecinających się płaszczyznach, uczestnicząc zarówno w efemerycznych, jak i trwałych, jednorazowych oraz powtarzających się aktach wymian. Sieci na nowo definiują pozycję Polski w globalnej strukturze władzy. Pozycja ta jest wypadkową trzech wektorów: transformacji systemowej, integracji europejskiej oraz globalizacji. Państwo uwikłane w trzy, teleologicznie różne porządki sieciowe, traci możliwość wypełniania wielu ważnych funkcji. Warunkiem sukcesu staje się zdolność do rozpoznawania i ponownego definiowania siebie, nieustannego dostosowywania koncepcji własnej polityczności do zmiennych warunków środowiska. W przypadku Polski, chodzi o przeorientowanie instytucji państwa na realizuję funkcji regionalnych oraz globalnych. Niniejszy esej przedstawia kierunki reorganizacji funkcji państwa polskiego, a także korzyści oraz zagrożenia związane z tym procesem.

Dzieje się tak zapewne dlatego, że świadomość funkcjonowania sieci nie jest powszechna, a perspektywa sieciowa jest stosunkowo nowym, niestety wciąż słabo rozpoznawalnym narzędziem badawczym na

Podobne dokumenty

Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku. Program Aktywności Lokalnej

Załącznik do uchwały Nr XXXII/483/2009 Rady Miejskiej Środy Wielkopolskiej z dnia 20 sierpnia 2009 roku Program Aktywności Lokalnej dla Miasta i Gminy Środa Wielkopolska na lata 2009 2013 I. Wprowadzenie