Badanie wpływu niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego stali dupleks na jej odporność korozyjną po wodorowaniu

Transkrypt

1 Bartosz Gołębiowski, MaREK KAMIŃSKI, wiesław Świątnicki Badanie wpływu niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego stali dupleks na jej odporność korozyjną po wodorowaniu wprowadzenie Stale austenityczno-ferrytyczne typu dupleks cechują się wyższą wytrzymałością, ciągliwością, odpornością na korozję naprężeniową w porównaniu z konwencjonalnymi stalami austenitycznymi. Liczne zalety tych stali stwarzają szerokie perspektywy zastosowań, np. w przemyśle spożywczym, chemicznym, petrochemicznym i papierniczym. Stale te mogą być używane na elementy pracujące w agresywnych środowiskach, takie jak: kotły ciśnieniowe, zbiorniki na chemikalia, instalacje w przemyśle spożywczym, górniczym, w konstrukcjach rurociągów transportujących gaz ziemny czy ropę naftową, będących w kontakcie z wodą morską. Warunki te mogą sprzyjać wnikaniu wodoru do stali, a w konsekwencji sprzyjać korozji i kruchości wodorowej [, ]. Jednym ze sposobów ograniczenia wnikania wodoru do stali może być wytworzenie na jej powierzchni warstw azotowanych [ 6]. Efekt taki stwierdzono w przypadku zawierającej austenit azotowy γ N (tzw. fazę S) []. Wytworzenie faz γ N i N w trakcie azotowania może zwiększyć twardość i odporność na zużycie przez tarcie oraz poprawić odporność stali na korozję wodorową [7]. Obrazy powstających faz γ N i N w procesie niskotemperaturowego azotowania uwidaczniają się na dyfraktogramach jako przesunięcie refleksów dyfrakcyjnych towarzyszących refleksom odpowiednio austenitu i ferrytu w kierunku niższych kątów, a przesunięcie to zależy od zawartości azotu [7]. Celem pracy jest ocena odporności korozyjnej stali typu dupleks po procesie niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego w dwóch środowiskach, różniących się rodzajem jonów, tj, Cl oraz oraz ocena wpływu katodowego nasycania wodorem próbek na ich odporność korozyjną w tych środowiskach. Tabela. Skład chemiczny stali XCrNiMN-5- Table. Chemical composition of steel XCrNiMN-5- Pierwiastek C Cr Ni Mo Si Mn P N S Zawartość pierwiastka % mas. W celu ustalenia składu fazowego otrzymanej wykorzystano metodę dyfrakcji rentgenowskiej. Zapisy wykonano na proszkowym dyfraktometrze rentgenowskim firmy Philips PW80 z goniometrem X-Pert pracującym w układzie Bragg-Brentano. Użyto promieniowania Cu K (λ = 0,5487 nm), monochromatyzowanego grafitem na wiązce odbitej. Warunki zapisów były następujące: napięcie 40 kv, prąd 0 ma, zakres kątowy θ od 0 do 0, krok θ 0,00, czas zliczania 5 s. a) 0,08,75 5,58,77 0,5,5 0,04 0,4 0,0008 MATERIAŁ Materiałem użytym do badań była dwufazowa stal austenityczno- -ferrytyczna XCrNiMN-5- w postaci prętów o średnicy 0 mm Skład chemiczny badanej stali przedstawiono w tabeli. Mikrostrukturę stali wykorzystanej do badań przed procesem azotowania jarzeniowego przedstawiono na rysunku. Proces niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego wykonano w standardowym urządzeniu do obróbek jarzeniowych. Proces ten prowadzony był przez 4 h w temperaturze 40 C, a ciśnienie w komorze roboczej wynosiło hpa. Przed właściwym procesem azotowania jarzeniowego przygotowano powierzchnię stali za pomocą rozpylania jonowego w atmosferze Ar + H. Wodorowanie próbek prowadzono w 0, M H z dodatkiem As O jako promotora wnikania wodoru. Natężenie prądu 0 ma/cm. b) METODYKA BADAŃ Metodyka badań składu fazowego Mgr inż. Bartosz Gołębiowski, dr. inż Marek Kamiński, dr hab. inż. Wiesław Świątnicki (wswiatni@inmat.pw.edu.pl) Wydział Inżynierii Materiałowej, Politechnika Warszawska Rys.. Mikrostruktura stali dupleks: a) przekrój wzdłużny, b) przekrój poprzeczny (faza jasna austenit, faza ciemna ferryt) Fig.. Microstructure of duplex steel: a) longitudinal cross-section, b) transverse cross-section (light phase austenite, dark phase ferrite) 97 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA ROK XXXI

2 Metodyka badań odporności korozyjnej Do badania odporności korozyjnej zastosowano metodę impedancyjną (zmiennoprądową) i potencjodynamiczną (stałoprądową) z wykorzystaniem potencjostatu AutoLab PGSTAT w roztworach: 0, M Na i 0, M NaCl w temperaturze pokojowej. Badania impedancyjne prowadzono w układzie trójelektrodowym: elektroda badana-elektroda odniesienia (nasycona elektroda kalomelowa NEK)-elektroda pomocnicza (platyna) w zakresie częstotliwości 5 Hz, przy amplitudzie sygnału sinusoidalnego 0 mv. Widma impedancyjne analizowano z wykorzystaniem programu EQUIVCRT Baukampa. Uzyskane widma przedstawiono w formie wykresów Bode go. Badania potencjodynamiczne prowadzono w identycznym układzie trójelektrodowym w zakresie potencjałów od 500 mv do 500 mv w skali NEK. Materiał polaryzowano z szybkością zmian potencjału wynoszącą 0, mv/s. Próbki do badań w kształcie dysku o średnicy 0 mm i grubości ok. mm wycinano z pręta. Wszystkie próbki przed badaniami szlifowano, a następnie polerowano na paście diamentowej o ziarnistości µm. Przed badaniami korozyjnymi przeprowadzono proces azotowania niskotemperaturowego oraz proces wodorowania. Badaniom korozyjnym w dwóch środowiskach 0, M Na oraz 0, M NaCl poddano próbki w następujących stanach: stal wyjściowa (oznaczenie SW), stal wyjściowa bezpośrednio po procesie wodorowania (SW0H), stal wyjściowa po 4 h od momentu wodorowania (SW4H), stal naazotowana bez wodorownia (SA), stal naazotowana bezpośrednio po procesie wodorowania (SA0H), stal naazotowana po 4 h od momentu wodorowania (SA4H). Rys.. Dyfraktogram azotowanej wytworzonej na stali dupleks w 4 godzinnym procesie azotowania Fig.. Diffraction pattern of the nitrided layer produced on duplex steel by a 4-hour nitriding process Metodyka badań SEM Obserwację zniszczeń powierzchni po badaniach korozyjnych wykonano za pomocą elektronowego mikroskopu skaningowego Hitachi S-500N. Analizę składu chemicznego przekroju warstw wykonano, stosując mikroanalizę rentgenowską (EDS). Próbki do badań EDS przecięto elektroiskrowo, a następnie wypolerowano pastą diamentową o ziarnistości μm. Badania mikrotwardości przeprowadzono metodą Vickersa na mikrotwardościomierzu firmy Zwick Materialprufung, stosując obciążenie 50 G (HV0,05). WYNIKI BADAŃ I ich DYSKUSJA Dyfrakcja rentgenowska Na rysunku przedstawiono skład fazowy otrzymanej w procesie azotowania. Na wykresie widoczne są piki pochodzące od austenitu, ferrytu, fazy γ N (austenitu nasyconego azotem) oraz pik od ferrytu nasyconego azotem N [8 ] Dla porównania wykonano również dyfrakcję rentgenowską próbki w stanie wyjściowym (rys. ). Charakterystyka otrzymanej za pomocą SEM EDS oraz mikrotwardość Na rysunku 4 przedstawiono przekrój porzeczny otrzymanej w wyniku niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego. Warstwa ta jest nieszczelna i spękana. Otrzymana warstwa ma grubość około 8 μm. Jej mikrotwardość wynosi około 495 HV0,05 i jest prawie -krotnie większa w porównaniu z materiałem w stanie wyjściowym o twardości 50 HV0,05 Na rysunku 4 można zauważyć, że warstwa wytworzona na ziarnach ferrytu jest nieco grubsza niż na ziarnach austenitu. Świadczy to o nieco szybszym zachodzeniu procesu azotowania na ziarnach ferrytu [9 ]. Rysunek 5 przedstawia zmiany zawartości pierwiast- Rys.. Dyfraktogram stali w stanie wyjściowym Fig.. Diffraction pattern of steel in the initial state ków począwszy od naazotowanej powierzchni. Z wykresu tego wynika, że grubość wytworzonej wynosi około 8 μm. Wyniki badań odporności korozyjnej badanych materiałów w 0, M NaCl Wyniki badań potencjodynamicznych przedstawiono na rysunkach 6 i 7 oraz w tabeli. Kształt krzywej potencjodynamicznej stali dupleks w stanie wyjściowym () eksponowanej w 0, M NaCl (rys. 6) wskazuje, że materiał jest pasywny w całym zakresie badanych potencjałów. Proces wodorowania znacząco obniża odporność korozyjną badanego materiału. Obserwuje się znaczny wzrost gęstości prądu. Dodatkowo przy potencjale około 00 mv dla krzywych po procesie wodorowania następuje wzrost gęstości prądu związany najprawdopodobniej z lokalnymi zmianami mikrostruktury (pęknięcia na powierzchni powstałe w wyniku katodowego nasycania wodorem). Stabilizacja czasowa (przetrzymanie próbki w powietrzu przez 4 h od procesu wodorowania) poprawia odporność korozyjną, lecz w dalszym ciągu odbiega ona od wartości uzyskanej dla materiału w stanie wyjściowym bez procesu wodorowania. Na rysunku 7 przedstawiono krzywe potencjodynamiczne naazotowanej stali dupleks. Krzywe te mają podobny charakter, jak krzywe uzyskane w badaniach stali w stanie wyjściowym, tj. odporność korozyjna NR 4/0 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 97

3 NaCl Gęstość prądu korozyjnego I kor [μa/cm ] 0, 0,0 0, Potencjał korozyjny [mv] Rys. 4. Obraz BSE otrzymanej po procesie niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego: faza jasna austenit, faza ciemna ferryt Fig. 4. BSE image of the layer obtained after low-temperature glow discharge nitriding process: clear phase austenite, dark phase ferrite Rys. 6. Krzywe polaryzacji stali dupleks w stanie wyjściowym oraz po procesach wodorowania: stal w stanie wyjściowym, badania polaryzacyjne bezpośrednio po wodorowaniu, badania polaryzacyjne 4 h po procesie wodorowania Fig. 6. Polarization curves of duplex steel in the initial state and after hydrogen charging processes: steel in the initial state, polarization test immediately after and hydrogen charging processes, polarization test 4 h after hydrogen charging processes NaCl Gęstość prądu korozyjnego I kor [μa/cm] 0, 0,0 4 0, Potencjał korozyjny [mv] Rys. 5. Zmiany zawartości pierwiastków począwszy od naazotowanej powierzchni Fig. 5. Linear distribution of elements znaczne spada wraz z zastosowaniem katodowego nasycania wodorem. Ponadto w przypadku próbek naazotowanych na krzywych pojawia się charakterystyczny pik w okolicach potencjału mv. Jest to stan transpasywny charakterystyczny dla stali wysokochromowych (przejście chromu na wyższy stopień utlenienia). Analizując zestawienie wartości gęstości prądów korozyjnych oraz potencjałów korozyjnych (tab. ) można wnioskować, że zastosowanie niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego nie przyniosło zamierzonych efektów w postaci podwyższenia odporności korozyjnej stali dupleks w środowisku zawierającym jony chlorkowe []. Wprawdzie obniżenie odporności korozyjnej nie jest znaczne, jednakże w każdym przypadku materiał w stanie wyjściowym i wodorowanym ma wyższą odporność korozyjną niż odpowiadający mu materiał po procesie azotowania. Wyniki badań impedancyjnych przedstawione w tabeli pokrywają się z wynikami uzyskanymi metodą potencjodynamiczną z jednym wyjątkiem na korzyść stali azotowanej poddanej badaniom odporności korozyjnej w 0, M NaCl po 4 godzinach od procesu azotowania. W tym przypadku opór i opór polaryzacji ma Rys. 7. Krzywe polaryzacji stali dupleks w 0, M NaCl: stal w stanie wyjściowym, stal dupleks azotowana, stal dupleks azotowana, badania odporności korozyjnej 4 h po procesie wodorowania, 4 stal dupleks azotowana, badania odporności korozyjnej bezpośrednio po procesie wodorowania Fig. 7. Polarization curves of duplex steel in 0. M NaCl: steel in the initial state, glow discharge nitrided duplex stainless steel, glow discharge nitrided duplex steel, corrosion resistance test after 4 hours from the hydrogen charging process, 4 glow discharge nitrided duplex stainless steel, corrosion resistance test imediately after hydrogen charging process znacznie wyższą wartość niż odpowiadające opory dla stali w stanie wyjściowym poddanej badaniom odporności korozyjnej po 4 h od procesu wodorowania. Przeprowadzona analiza pozwala stwierdzić, że zastosowanie niskotemperaturowego azotowania jarzeniowego nie powoduje znacznego obniżenia odporności korozyjnej, a nawet w pewnych przypadkach nieznacznie ją poprawia. Wyniki badań odporności korozyjnej stali dupleks w 0, M Na Krzywe potencjodynamiczne stali dupleks w stanie wyjściowym oraz po procesach wodorowania przedstawiono na rysunku 8, a war- 974 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA ROK XXXI

4 Tabela. Wartości gęstości prądu korozyjnego oraz potencjału korozyjnego w 0, M NaCl Table. Values of corrosion current density and corrosion potential in 0. M NaCl Rodzaj materiału Potencjał korozyjny mv w skali NEK Gęstość prądu korozyjnego I kor, µa/cm SW 40 0,0 SW0H 0,5 SW4H 50 0,75 SA 60 0,07 SA0H, SA4H 90, Tabela. Wyniki parametrów elektrochemicznych uzyskanych z badań impedancyjnych Tabela. Results obtained from electrochemical impedance studies Rodzaj materiału elektrolitu Rs polaryzacji Rt Ω Rf, kω SW , ,58 SW0H ,89 4, 0,65 SW4H ,89 4,68 0,68 SA , SA0H ,76 0,5 SA4H ,86 9,7 0,55 Gęstość prądu korozyjnego I kor [μa/cm] 0, 0,0 Na 0, Potencjał korozyjny [mv] Rys. 8. Krzywe polaryzacji stali dupleks w 0, M Na : stal w stanie wyjściowym, badania polaryzacyjne bezpośrednio po wodorowaniu, badania polaryzacyjne po4 h od procesu wodorowania Fig. 8. Polarization curves of duplex steel in 0. M Na : steel in the initial state, polarization test immediately after hydrogen charging process, polarizing process 4 h after hydrogen charging process tości gęstości prądu korozyjnego oraz potencjału korozyjnego w tabeli 4. Podobnie jak w przypadku badań potencjodynamicznych, w roztworze 0, M NaCl obserwuje się spadek odporności korozyjnej badanej stali po procesie wodorowania. Dodatkowo porównując obydwa środowiska, można zauważyć, że odporność korozyjna badana w 0, M Na jest wyższa niż odpowiadająca odporność badana w 0, M NaCl. Świadczą o tym niższe gęstości prądu oraz fakt, że materiał nawodorowany poddany badaniom odporności ko- rozyjnej w 0, Na charakteryzuje stan pasywny do potencjału około mv natomiast w 0, M NaCl do około 00 mv. Na rysunku 9 przedstawiono krzywe potencjodynamiczne naazotowanej stali dupleks przed i po procesach katodowego nasycania wodorem. Wskazują one na wzrost odporności korozyjnej stali naazotowanej, objawiający się obniżeniem gęstości prądów korozji oraz wyższym potencjałem korozyjnym w stosunku do materiału w stanie wyjściowym. Na krzywych potencjodynamicznych stali naazotowanej, podobnie jak w przypadku 0, NaCl, uwidacznia się charakterystyczny pik w okolicach potencjału około mv. Dodatkowo materiał opisany krzywą i charakteryzuje stan pasywny do potencjału około mv, natomiast materiał opisany krzywą nr 4 od 60 mv do około 50 mv ulega pasywacji i następnie charakteryzuje się stanem pasywnym do potencjału około mv. Kolejnym istotnym efektem jest przesunięcie w kierunku dodatnim potencjału materiału opisanego krzywą nr. Oznacza to, że przetrzymanie próbki w powietrzu przez 4 h pozwoliło na desorpcję wodoru i częściowy powrót materiału do stanu pasywnego. W przypadku materiału opisanego krzywą 4 powierzchnia materiału jest aktywna w początkowej fazie badań potencjodynamicznych. Podobny charakter wykazuje materiał azotowany i wodorowany poddany badaniom odporności korozyjnej w środowisku zawierającym jony chlorkowe, lecz w tym przypadku przesunięcie potencjału korozyjnego krzywej nie jest tak znaczne (powierzchnia jest aktywna). Wyniki badań impedancyjnych przedstawione w tabeli 5 pokrywają się z wynikami badań potencjodynamicznych. Wyniki obserwacji SEM charakteru zniszczeń powierzchni badanych próbek Dla oceny skali zniszczeń powstałych w wyniku działania ośrodków korozyjnych dokonano obserwacji powierzchni stali za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego. Rysunek przedstawia zniszczenia powstałe w wyniku katodowego nasycania wodorem próbki w stanie wyjściowym. Widoczne są na nim liczne pęknięcia powstałe na skutek wodorowania. Pęknięcia te w znaczny sposób zwiększają rozwinięcie powierzchni, co ma istotny wpływ na prowadzone badania odporności korozyjnej. Gęstość prądu korozyjnego I kor [μa/cm] 0, 0,0 0,00 4 Na Potencj ał korozyj ny [mv] Rys. 9. Krzywe polaryzacji stali dupleks w 0, M Na : stal w stanie wyjściowym, stal dupleks azotowana, stal dupleks azotowana, badania odporności korozyjnej 4 h po procesie wodorowania, 4 stal dupleks azotowana, badania odporności korozyjnej bezpośrednio po procesie wodorowania Fig. 9. Polarization curves of duplex steel in 0. M Na : steel in the initial state, glow discharge nitrided duplex steel, glow discharge nitrided duplex stainless steel, corrosion resistance test after 4 hours from the hydrogen charging process, 4 glow discharge nitrided duplex stainless steel, corrosion resistance tests immediately after hydrogen charging process NR 4/0 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 975

5 Tabela 4. Wartości gęstości prądu korozyjnego oraz potencjału korozyjnego w 0, M Na Table 4. Values of corrosion current density and corrosion potential in 0. M Na Rodzaj materiału Potencjał korozyjny mv w skali NEK Gęstość prądu korozyjnego I kor, µa/cm SW 40 0,06 SW0H 50 0,8 SW4H 90 0, SA 5 0,0 SA0H 60, SA4H 40 0,9 Tabela 5. Wyniki parametrów elektrochemicznych uzyskanych z badań impedancyjnych Table 5. Results obtained from electrochemical impedance studies Rodzaj materiału elektrolitu Rs polaryzacji Rt Ω Rf, kω Rys.. Powierzchnia próbki nawodorowanej w stanie wyjściowym Fig.. Surface of the sample in the initial state after hydrogen charging process SW ,9 - - SW0H ,89 8,6 0,70 SW4H ,90 86,5 0,7 SA ,9 - - SA0H , ,85 SA4H ,85 0 0,68 Rysunek przedstawia powierzchnię próbki naazotowanej poddanej procesowi wodorowania. Na zdjęciu widać odprysk powstały w wyniku wodorowania (najprawdopodobniej w miejscach uprzywilejowanych wodór rekombinuje z postaci atomowej w postać cząsteczkową, zwiększając tym samym ciśnienie, które w efekcie przewyższa lokalną wytrzymałość materiału, doprowadzając do jego rozwarstwienia). W tym przypadku rozwinięcie powierzchni wydaje się być lokalnie jeszcze większe. Analiza porównawcza zniszczeń powierzchni próbek pozwala na rozróżnienie defektów powstałych w wyniku katodowego nasycania wodorem próbek od defektów powstałych w trakcie badań korozyjnych. Powierzchnie próbek po badaniach odporności korozyjnej Na powierzchni stali dupleks w stanie wyjściowym po badaniach odporności korozyjnej w 0, M Na nie obserwuje się żadnych zniszczeń korozyjnych. Badana stal jest odporna na degradujące działanie roztworu 0, M Na. Zmiany powierzchni stali w rezultacie badań korozyjnych przeprowadzonych po 4 h od momentu wodorowania nieznacznie odbiegają od zniszczeń wynikających jedynie z procesu wodorowania (rys. ). Na rysunku przedstawiono zniszczenia powierzchni powstałe w wyniku badań odporności korozyjnej w 0, M Na bezpośrednio po wodorowaniu. Widoczne są na nim zniszczenia wynikające z korozji równomiernej (wytrawienia), są one znacznie bardziej intensywne w porównaniu ze zniszczeniami po badaniach odporności korozyjnej po 4 h od momentu wodorowania. Powodem takiego zachowania się materiału jest fakt, że powierzchnia podczas bada- Rys.. Powierzchnia próbki naazotowanej i katodowo nasycanej wodorem Fig.. Surface of the glow discharge nitrided sample after hydrogen charging process Rys.. Powierzchnia stali dupleks po badaniach odporności korozyjnej 0, M Na. Badania odporności korozyjnej wykonano bezpośrednio po procesie wodorowania Fig.. Duplex steel surface after corrosion resistance test in 0. M Na solution. Corrosion resistance tests were performed immediately after hydrogen charging process 976 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA ROK XXXI

6 nia była w stanie aktywnym, o czym świadczy większe przesunięcie krzywej w kierunku ujemnego potencjału. Powierzchnia stali azotowanej po badaniach korozyjnych w 0, M Na nie wykazuje żadnych zmian wynikających z polaryzacji anodowej próbek. W próbkach azotowanych, a następnie wodorowanych poddanych badaniom odporności korozyjnej (rys., 4) uwidoczniają się wytrawienia oraz odpryski wynikające z procesu wodorowania. W przypadku badań korozyjnych w 0, M NaCl na powierzchni próbek azotowanych obserwuje się nieliczne wżery, poza miejscami wżerów charakter zniszczeń jest podobny do zniszczeń powstałych w 0, M Na. Zmiany powierzchni próbek wynikające z badań odporności korozyjnej w NaCl bezpośrednio po wodorowaniu mają podobny charakter, jak w przypadku badań odporności w 0, M Na widoczne są odpryski i niewielkie wytrawienia. Podsumowanie i wnioski Odporność korozyjna stali typu dupleks po procesie azotowania jest porównywalna z odpornością tej stali w stanie wyjściowym zarówno w Na, jak i w NaCl. Spadek odporności korozyjnej po procesie wodorowania: wynika z aktywacji powierzchni wodorem, o czym świadczy przesunięcie potencjałów korozyjnych w kierunku ujemnych wartości, przy równoczesnym wzroście gęstości prądów korozyjnych, jest związany z rozwinięciem powierzchni po procesie wodorowania w przypadku stali w stanie wyjściowym, którego efektem są liczne pęknięcia, natomiast w przypadku stali naazotowanych odpryski. Poprawa odporności korozyjnej po przetrzymaniu badanych próbek przez okres 4 h w powietrzu wynika z desorpcji wodoru z powierzchniowej stali i częściowej pasywacji powierzchni. Po desorpcji stal nie odzyskuje odporności korozyjnej sprzed wodorowania. Oznacza to, że degradacja wodorowa powoduje nieodwracalne zmiany w mikrostrukturze oraz pęknięcia prowadzące do spadku odporności korozyjnej. Rys.. Powierzchnia naazotowanej stali dupleks po badaniach odporności korozyjnej w 0, M Na. Badania odporności korozyjnej przeprowadzono bezpośrednio po procesie wodorowania Fig.. Glow discharge nitrided duplex steel surface after corrosion resistance test in 0. M Na solution. Corrosion resistance tests were carried out immediately after hydrogen charging process podziękowania Badania zrealizowano w ramach projektu badawczego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr N N Literatura [] Zakroczymski T., Głowacka A., Świątnicki W. A.: Effect of hydrogen concentration on the embrittlement of a duplex stainless steel. Corrosion Science 47 (005) 40. [] Świątnicki W.: The role of hydrogen induced microstructural changes in the embrittlement of austenitic-ferritic steel. Proc. 008 Int. Hydrogen Conf. Effects of Hydrogen on Materials, Jackson Lake Lodge (USA), Sept (009) [] Zakroczymski T., Flis J., Lukomski N., Mankowski J.: Entry, transport and absorption of hydrogen in low-temperature plasmanitrided austenitic stainless steel. Acta mater. 49 (00) [4] Zakroczymski T., Wolarek Z.: Hydrogen absorption in plasma-nitrided iron. Acta Materialia 54 (006) [5] Foerster C. E., Souza J. F. P., Silva C. A., Ueda M., Kuromoto N. K., Serbena F. C., Silva S. L. R., Lepienski C. M.: Effect of cathodic hydrogenation on the mechanical properties of AISI 04 stainless steel nitrided by ion implantation, glow discharge and plasma immersion ion implantation. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B 57 (007) [6] Zakroczymski T., Mamińska K.: Efect of nitrided layer on ferritic-austenitic steel on hydrogen absorption and desorption. Ochrona przed Korozją (009) 564. [7] Baranowska J.: Niskotemperaturowe azotowanie stali austenitycznej. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin (007). Rys. 4. Powierzchnia naazotowanej stali dupleks po badaniach odporności korozyjnej w 0, M Na. Badania odporności korozyjnej przeprowadzono 4 h po procesie wodorowania Fig. 4. Glow discharge nitrided duplex steel surface after corrosion resistance test in 0. M Na solution. Corrosion resistance tests were carried out 4 hours after hydrogen charging process [8] Bielawski J., Baranowska J., Szczeciński K.: Influence of gas nitriding conditions on formation of nitrided layer on duplex stainless steel. Inżynieria Materiałowa -4 (007) [9] Bielawski J., Baranowska J.: Właściwości azotowanej gazowo stali dupleks. Inżynieria Materiałowa (0) 7-. [] Blawert C., Weisheit A., Mordike B. L., Knop F. M.: Plasma immersion ion implantation of stainless steel: austenitic stainless steel in comparison to austenitic-ferritic stainless steel. Surface and Coatings Technology 85 (996) 5-7. [] Bielawski J., Baranowska J., Szczeciński K.: Microstructure and properties of layers on chromium steel. Surface & Coatings Technology 00 (006) [] Kliauga A. M., Pohl M.: Efect of plasma nitriding and pitting corrosion resistance of X CrNiMoN 5 duplex stainless steel. Surface and Coatings Technology 98 (998) 05-. NR 4/0 INŻYNIERIA MATERIAŁOWA 977