DECYZJA nr DHRT-WWM /09( )

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Warszawa, dnia 2009 r. Anna StreŜyńska Polkomtel S.A. ul. Postępu Warszawa DECYZJA nr DHRT-WWM /09( ) I. Na podstawie art. 40 ust. 4 w związku z art. 40 ust. 3 oraz art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2004 r., Nr 171, poz ze zm., zwanej dalej ustawa Pt ), w związku z art. 13 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy - Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r., Nr 85, poz. 716 z późn. zm., zwanej dalej ustawą wprowadzającą zmiany do Pt ) oraz na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz z późn. zm., zwanej dalej kpa ), w związku z art. 206 ust. 1 ustawy Pt 1. ustalam wysokość opłaty z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w zakresie stawki z tytułu zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtel S.A. z siedzibą w Warszawie (zwanej dalej stawką MTR ) na poziomie 0,1677 zł/min.; 2. Polkomtel S.A. z siedzibą w Warszawie zobowiązany jest do corocznego przedstawiania Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej (zwanemu dalej Prezesem UKE ) uzasadnienia wysokości stawki MTR w oparciu o ponoszone koszty, na podstawie danych za ostatni zakończony rok obrotowy, nie później niŝ w terminie stu dwudziestu (120) dni kalendarzowych od zakończenia ww. roku. II. Na podstawie art. 206 ust. 2a w związku z art. 206 ust. 2 Pt, niniejsza Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.

2 Stan faktyczny UZASADNIENIE Prezes UKE, po przeprowadzonej analizie rynku 1 świadczenia usługi zakańczania połączeń głosowych w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtel S.A. z siedzibą w Warszawie, zwanego dalej Polkomtel (dalej usługa MTC ang. Mobile Terminated Call), wydał decyzję z dnia 19 lipca 2006 r., nr DRTD-SMP /06(17), (zwaną dalej Decyzją SMP ), w której uznał Polkomtel S.A. z siedzibą w Warszawie za przedsiębiorcę telekomunikacyjnego posiadającego znaczącą pozycję rynkową (ang. Significant Market Power SMP) na wyŝej wymienionym rynku właściwym i nałoŝył na Polkomtel m.in. obowiązek wynikający z art. 40 ustawy Pt, polegający na ustalaniu opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty jej świadczenia (punkt III podpunkt 4 Decyzji SMP). 2 PowyŜsze oznacza, iŝ stawka MTR powinna być ustalona na podstawie kosztów świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel. Realizując obowiązki wynikające z art. 40 ustawy Pt, nałoŝone na Polkomtel Decyzją SMP, pismem z dnia 25 września 2006 r., nr BZ/ /AG, Polkomtel przedłoŝył Prezesowi UKE uzasadnienie stosowanej stawki MTR w oparciu o ponoszone koszty (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej dnia 25 września 2006 r.). Na skutek przeprowadzenia analizy porównawczej (ang. benchmarking) oraz oceny prawidłowości wysokości opłat, Prezes UKE wszczął w dniu 17 października 2006 r. z urzędu postępowanie administracyjne, które zakończyło się wydaniem decyzji z dnia 26 kwietnia 2007 r., nr DRTH-WKO /06(19), (zwanej dalej Decyzją MTR ), w sprawie dostosowania opłat stosowanych przez Polkomtel do poziomu 21,62 gr/min., zgodnie z harmonogramem wskazanym w przedmiotowej decyzji. W pkt 3 sentencji ww. Decyzji MTR, Prezes UKE nałoŝył na Polkomtel obowiązek corocznego przedstawiania uzasadnienia kosztowego opłat z tytułu świadczenia usługi MTC, zgodnie z brzmieniem art. 40 ust. 2 ustawy Pt. Pismem z dnia 21 sierpnia 2008 r., nr DHRT-WKO /08(3), Prezes UKE powiadomił Polkomtel o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie dostosowania opłat z tytułu świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel, które zostało zakończone wydaniem przez Prezesa UKE decyzji z dnia 30 września 2008 roku, nr DHRT-WKO /08(11) (dalej Decyzja MTR 2008 ), w sprawie dostosowania stawki MTR w sieci Polkomtel do poziomu 16,77 gr/min zgodnie z harmonogramem przedstawionym w przedmiotowej decyzji. PowyŜsza decyzja została utrzymana w mocy decyzją Prezesa UKE z dnia 22 grudnia 2008 r., znak DHRT-WKO /08(44). W związku z tym, Ŝe Decyzją MTR 2008 Prezes UKE zobligował Polkomtel do corocznego przedstawiania Prezesowi UKE uzasadnienia wysokości stawki 1 Rynek określony zgodnie z 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2004 r. w sprawie określenia rynków właściwych podlegających analizie przez Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty (Dz. U. Nr 242, poz. 2420), Rynek nr 16 zgodnie z Rekomendacją Komisji Europejskiej w sprawie rynków właściwych Commission Recommendation of 11 February 2003 on Relevant Product and Service Markets within the electronic communications sector susceptible to ex ante regulation; t_markets/i_ en pdf. 2 Pełny tekst decyzji dostępny jest na stronie: 2

3 MTR, Polkomtel, wykonując powyŝszy obowiązek, pismem z dnia 30 kwietnia 2009 r. (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej dnia 30 kwietnia 2009 r.) przekazał Prezesowi UKE uzasadnienie wysokości stawek z tytułu świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel (zwane dalej Uzasadnienie ). Wobec powyŝszego, pismem z dnia 25 czerwca 2009 r., nr DHRT-WWM /09(2), Prezes UKE powiadomił Polkomtel o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie dostosowania opłat z tytułu świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel oraz o zgromadzonym materiale dowodowym oraz o moŝliwości zapoznania się z aktami sprawy, robienia z nich odpisów i notatek oraz wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego oraz zgłoszonych Ŝądań, zgodnie z art. 10 kpa. Prezes UKE, celem oceny prawidłowości wysokości opłat stosowanych przez Polkomtel, dokonał analizy kalkulacji przedstawionej w Uzasadnieniu (szczegółowe omówienie analizy znajduje się w pkt 2 uzasadnienia niniejszej decyzji). W wyniku przeprowadzonej analizy, Prezes UKE stwierdził, Ŝe wysokość stawki MTR stosowanej w sieci Polkomtel jest nieprawidłowa. Pismem z dnia 30 czerwca 2009 r., nr DHRT-WWM /09(3), Prezes UKE wezwał Polkomtel do złoŝenia wyjaśnień w zakresie wysokości stopy zwrotu uzyskiwanej z portfela rynkowego (r m ) w terminie do dnia 6 lipca 2009 r. Pismem z dnia 6 lipca 2009 r., nr GP/10/ /WYCH (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej dnia 8 lipca 2009 r.), Polkomtel przedstawił odpowiedź na pismo Prezesa UKE z dnia 30 czerwca 2009 r. Pismem z dnia 7 lipca 2009 r. (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej dnia 8 lipca 2009 r.) Polkomtel zwrócił się do Prezesa UKE z prośbą o wskazanie powodu wszczęcia przedmiotowego postępowania, a takŝe wyjaśnienie wątpliwości związanych z przebiegiem przedmiotowego postępowania. Pismem z dnia 10 lipca 2009 r., nr DHRT-WWM /09(7), Prezes UKE udzielił odpowiedzi wobec wątpliwości wskazanych przez Polkomtel w piśmie z dnia 7 lipca 2009 r. W dniu 11 sierpnia 2009 r. przedstawiciel Polkomtel zapoznał się z materiałem dowodowym przedmiotowej sprawy. Z przeglądania akt sporządzony został protokół. W dniu 19 sierpnia 2009 r. przedstawiciel Polkomtel zapoznał się z materiałem dowodowym przedmiotowej sprawy. Z przeglądania akt sporządzony został protokół. Pismem z dnia 20 sierpnia 2009 r. nr DHRT-WWM /09(15), Prezes UKE powiadomił Polkomtel o włączeniu do akt sprawy następujących dokumentów: 1) decyzji Prezesa UKE z dnia 19 lipca 2006 r., nr DRTD-SMP /06(17), 2) dokumentu konsultacyjnego z dnia 16 sierpnia 2006 r. pt. Metodologia kalkulacji wskaźnika zwrotu kosztu zaangaŝowanego kapitału dla Telekomunikacji Polskiej S.A., 3) Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 7 maja 2009 r.: Commission Recommendation on the Regulatory Treatment of Fixed and Mobile Termination Rates in the EU, 3

4 4) Zalecenia Komisji Europejskiej z dnia 19 września 2005 r. w sprawie rozdzielności księgowej i systemów księgowania kosztów zgodnie z uregulowaniami prawnymi dla łączności elektronicznej, 5) decyzji Prezesa UKE z dnia 30 września 2008 r. nr DHRT-WKO /08(11), 6) IRG (2004), Principles of Implementation and Best practice on the application of remedies in the mobile voice call termination market. Pismem z dnia 27 sierpnia 2009 r. nr DHRT-WWM /09(16), Prezes UKE powiadomił Polkomtel o włączeniu do akt sprawy następujących dokumentów: 1) Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w 2008 roku, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Warszawa, czerwiec 2009; 2) pismo Polkomtel z dnia 9 kwietnia 2008 r. wraz z załącznikiem: Uzasadnienie wysokości opłat za zakańczania połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtel S.A. ustalonych w oparciu o ponoszone koszty. Wydając niniejszą decyzję Prezes UKE zwaŝył, co następuje. Z dniem 6 lipca 2009 r. weszła w Ŝycie ustawa wprowadzająca zmiany do Pt. Jest to tzw. nowelizacja unijna, której głównym celem jest usprawnienie instytucji i mechanizmów związanych z rynkiem telekomunikacyjnym, w tym pełniejsze dostosowanie przepisów polskiej ustawy Pt do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 13 ust. 1 ustawy wprowadzającej zmiany do Pt, zasadniczo do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w Ŝycie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe, z zastrzeŝeniem ust. 2 i 3 ustawy wprowadzającej zmiany do Pt. Stosownie natomiast do art. 13 ust. 3 ustawy wprowadzającej zmiany do Pt, w zakresie opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w Ŝycie niniejszej ustawy stosuje się art. 39 i art. 40 ustawy Pt, w brzmieniu nadanym ustawą wprowadzającą zmiany do Pt. Oznacza to, Ŝe w ramach niniejszego postępowania, w toku którego doszło do zmiany ustawy Pt ustawą wprowadzającą zmiany do Pt, powinien być stosowany przepis art. 40 ustawy Pt w brzmieniu znowelizowanym tj. obowiązującym od dnia 6 lipca 2009 r. W związku z ww. nowelizacją ustawy Pt dotychczasowy przepis art. 40 ust. 1 ustawy Pt, zgodnie z którym Prezes UKE moŝe, zgodnie z przesłankami, o których mowa w art. 25 ust. 4 ustawy Pt, w drodze decyzji, nałoŝyć na operatora o znaczącej pozycji rynkowej obowiązek ustalania opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty otrzymał z dniem 6 lipca 2009 r. następujące brzmienie: Prezes UKE moŝe, zgodnie z przesłankami o których mowa w art. 24 pkt 2 lit. a [ustawy Pt], w drodze decyzji, nałoŝyć na operatora o znaczącej pozycji rynkowej obowiązek ustalania opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty. Dotychczasowa norma art. 40 ust. 2 ustawy Pt, zgodnie z którą operator, na którego został nałoŝony obowiązek, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy Pt, przedstawia Prezesowi UKE uzasadnienie wysokości opłat w oparciu o ponoszone koszty, nie uległa w ramach ww. nowelizacji zmianie. Przepis art. 40 ust. 3 ustawy Pt, zgodnie z którym w celu oceny prawidłowości wysokości opłat stosowanych przez operatora, o którym mowa w art. 40 ust. 1 4

5 ustawy Pt, Prezes UKE moŝe uwzględnić wysokość opłat na porównywalnych rynkach konkurencyjnych, ma od dnia 6 lipca 2009 r. następujące brzmienie: W celu oceny prawidłowości wysokości opłat ustalonych przez operatora, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy Pt, Prezes UKE moŝe uwzględnić wysokość lub metody ustalania opłat na porównywalnych rynkach konkurencyjnych lub inne sposoby oceny prawidłowości wysokości tych opłat, co oznacza rozszerzenie moŝliwości Prezesa UKE w zakresie kryteriów/sposobów branych pod uwagę przy ocenie prawidłowości opłat ustalonych przez operatora. Natomiast dotychczasowe postanowienie art. 40 ust. 4 ustawy Pt, przewidujące, Ŝe w przypadku, gdy ocena prawidłowości wysokości opłat wykazała rozbieŝności w stosunku do opłat stosowanych przez operatora, Prezes UKE moŝe w drodze decyzji nałoŝyć obowiązek odpowiedniego dostosowania tych opłat; w decyzji określa się wysokość opłat albo ich maksymalny bądź minimalny poziom, biorąc pod uwagę koszty ponoszone przez operatora, promocję efektywności i zrównowaŝonej konkurencji, zapewnienie maksymalnej korzyści dla uŝytkowników końcowych, uwzględniając przy tym wysokość opłat stosowanych na porównywalnych rynkach konkurencyjnych otrzymało brzmienie: W przypadku, gdy według oceny, o której mowa w [art. 40] ust. 3 [ustawy Pt], wysokość opłat ustalonych przez operatora jest nieprawidłowa, Prezes UKE ustala wysokość opłat lub ich maksymalny albo minimalny poziom stosując metody, o których mowa w [art. 40] ust. 3 [ustawy Pt], biorąc pod uwagę promocję efektywności i zrównowaŝonej konkurencji oraz zapewnienie maksymalnych korzyści dla uŝytkowników końcowych. Ustalenie opłat następuje w odrębnej decyzji, bądź teŝ w decyzjach, o których mowa w art , art. 43 lub art. 139 [ustawy Pt]. Modyfikacji uległy więc przesłanki oceny opłat operatorskich oraz kryteria ustalania przez Prezesa UKE ich wysokości bądź minimalnego lub maksymalnego poziomu. Prezes UKE, oceniając wysokość opłat ustalonych przez Polkomtel, sprawdza, czy opłaty te zostały wyznaczone w sposób prawidłowy, przy wykorzystaniu narzędzi, o których mowa w znowelizowanym przepisie art. 40 ust. 3 ustawy Pt. W przypadku stwierdzenia w powyŝszy sposób nieprawidłowości, Prezes UKE posiada kompetencję do ustalenia wysokości tych opłat, bądź teŝ ich minimalnego lub maksymalnego poziomu, przy wzięciu pod uwagę promocji efektywności i zrównowaŝonej konkurencji oraz zapewnienia maksymalnych korzyści dla uŝytkowników końcowych. Oceny spełnienia powyŝszych przesłanek, określonych w art. 40 ust. 4 ustawy Pt, Prezes UKE dokonał w niniejszej sprawie. 1. Obowiązek ustalania opłat za usługę MTC przez Polkomtel w oparciu o ponoszone koszty. Przeprowadzona przez Prezesa UKE analiza rynkowa na rynku zakańczania połączeń w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtel pozwoliła zidentyfikować problemy regulacyjne na przedmiotowym rynku, a takŝe wyznaczyć na ww. rynku operatora o znaczącej pozycji rynkowej i nałoŝyć na niego adekwatne i proporcjonalne do zidentyfikowanych problemów obowiązki. Prezes UKE, Decyzją SMP, wyznaczył Polkomtel jako przedsiębiorcę telekomunikacyjnego mającego znaczącą pozycję na omawianym rynku właściwym i w związku z tym nałoŝył na Polkomtel m.in. obowiązek wynikający z art. 40 ustawy Pt, polegający na ustalaniu opłat z tytułu świadczenia dostępu telekomunikacyjnego w oparciu o ponoszone koszty. PowyŜsze, w odróŝnieniu od obowiązku wynikającego z art. 39 5

6 ustawy Pt oznacza, iŝ przy wyznaczaniu opłat za usługi (w tym przypadku stawek MTR), Polkomtel nie musi uwzględniać tzw. koncepcji efektywnie działającego przedsiębiorcy, określonej w 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie prowadzenia przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego rachunkowości regulacyjnej i kalkulacji kosztów usług (Dz. U. Nr 255, poz. 2140), a takŝe dokonywać tzw. korekt operatora efektywnego. Ponadto, obowiązek ten pozwala na odzyskanie przez operatora faktycznie poniesionych kosztów związanych ze świadczeniem usługi MTC, a nie jedynie uzasadnionych kosztów, jak w przypadku obowiązku z art. 39 ustawy Pt, gdyŝ oba wyŝej wymienione obowiązki są względem siebie alternatywne. 3 Art. 40 ust. 2 ustawy Pt w brzmieniu obowiązującym od dnia 6 lipca 2009 r. stanowi, iŝ operator, na którego został nałoŝony obowiązek, o którym mowa w ust. 1, przedstawia Prezesowi UKE uzasadnienie wysokości opłat ustalonych w oparciu o ponoszone koszty (brzmienie analogiczne w stosunku do brzmienia art. 40 ust. 2 ustawy Pt, obowiązującym do dnia 5 lipca 2009 r.). Z cytowanego przepisu jasno wynika, iŝ cięŝar dowodu w zakresie wykazania, Ŝe wysokość opłat jest ustalona w oparciu o ponoszone koszty spoczywa na przedsiębiorcy telekomunikacyjnym, na którego nałoŝono przedmiotowy obowiązek. Taki pogląd reprezentowany jest równieŝ w doktrynie: JeŜeli dany operator poddany jest obowiązkowi orientacji kosztowej cen, to na nim spoczywa cięŝar dowodu w kwestii wykazania, Ŝe naleŝności uzaleŝnione są od kosztów, w tym od stopy zwrotu z inwestycji. 4 Dnia 25 września 2006 r., Polkomtel przedstawił uzasadnienie kosztowe, o którym mowa w art. 40 ust. 2 ustawy Pt. Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Prezes UKE wydał Decyzję MTR, w której zobowiązał Polkomtel, zgodnie z brzmieniem art. 40 ust. 2 ustawy Pt, m.in. do corocznego przedstawiania uzasadnienie kosztowego stosowanych opłat z tytułu świadczenia usługi MTC. W ramach realizacji powyŝszego obowiązku, Polkomtel pismem z dnia 30 kwietnia 2009 r. przedstawił Uzasadnienie, w którym przedstawił wyniki prac mających na celu wyznaczenie kosztów świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel, w którym Polkomtel wskazał strukturę kosztów alokowanych do stawki MTR. Kalkulacja zawarta w Uzasadnieniu oparta została na podstawie kosztów za ostatni zamknięty rok obrotowy tj. za rok Prezes UKE, po przeanalizowaniu Uzasadnienia i w razie stwierdzenia, Ŝe wysokość opłat ustalona przez ww. operatora jest nieprawidłowa, na podstawie art. 40 ust. 4 ustawy Pt w drodze odrębnej decyzji ma prawo do ustalenia wysokości opłat, bądź teŝ ich minimalnego lub maksymalnego poziomu. Oznacza to, Ŝe wydanie decyzji Prezesa UKE ustalającej nowe (prawidłowe) stawki jest konsekwencją przedstawienia przez Polkomtel nieprawidłowej wysokości opłat. Zgodnie z treścią art. 40 ust. 4 ustawy Pt, Prezes UKE posiada kompetencje do ustalania wysokości opłat m.in. w odrębnej decyzji. Wydanie decyzji określającej wysokość opłat za świadczenie usługi MTC jest następstwem realizacji obowiązku regulacyjnego, wynikającego z art. 40 ustawy Pt, nałoŝonego w przypadku Polkomtel Decyzją SMP (w zakresie objętym art. 40 ust. 1 ustawy Pt). Prezes UKE, 3 Piątek Stanisław (2005), Prawo telekomunikacyjne. Komentarz. 2. wydanie, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawa, s Krasuski Andrzej (2005), Prawo telekomunikacyjne. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa, s

7 wydając decyzję na mocy art. 40 ust. 4 ustawy Pt, ustala prawidłowy poziom opłat z tytułu dostępu telekomunikacyjnego, jako punkt wyjścia traktując uzasadnienie wysokości opłat ustalonych w oparciu o ponoszone koszty, przedstawione przez operatora zobowiązanego (tu: Polkomtel). Przepis art. 40 ust. 3 ustawy Pt stanowi, iŝ w celu oceny prawidłowości wysokości opłat ustalonych przez operatora, na którego został nałoŝony obowiązek z art. 40 ust. 1 ustawy Pt, Prezes UKE moŝe uwzględnić wysokość lub metody ustalania opłat na porównywalnych rynkach konkurencyjnych lub inne sposoby oceny prawidłowości wysokości tych opłat. Zastosowane w treści ww. normy art. 40 ust. 3 ustawy Pt słowo moŝe oznacza, Ŝe uwzględnienie wysokość opłat na porównywalnych rynkach konkurencyjnych nie jest kryterium obligatoryjnym. Zatem wskazana w ustawie Pt ww. metoda oceny tj. uwzględnienie wysokość opłat ustalonych na porównywalnych rynkach konkurencyjnych jest tylko jedną z wielu, które Prezes UKE moŝe przyjąć do oceny prawidłowości wysokości stawki MTR, na co wyraźnie wskazuje treść przepisu art. 40 ust. 3 in fine ustawy Pt. Zgodnie z treścią art. 40 ust. 4 ustawy Pt, Prezes UKE w drodze decyzji ustala wysokość opłat za świadczenie usług MTC jedynie w przypadku, gdy analiza wysokości opłat ustalonych przez operatora wykaŝe nieprawidłowości. Opłaty wyznaczane są na podstawie uzasadnień kosztowych przekazywanych Prezesowi UKE przez operatora, na którego nałoŝony został obowiązek z art. 40 ust. 1 ustawy Pt. Polkomtel, realizując obowiązek wynikający z art. 40 ust. 2 ustawy Pt, przedstawił Prezesowi UKE Uzasadnienie. Po przeprowadzeniu szczegółowej i wyczerpującej analizy Uzasadnienia, Prezes UKE uznał, iŝ wysokość stawki MTR wyznaczona przez Polkomtel jest nieprawidłowa, o czym mowa w dalszej części decyzji. Prezes UKE wyznaczając wysokość stawki MTR uznał, Ŝe moŝe się ona kształtować znacznie poniŝej poziomu przedstawionego przez Polkomtel w Uzasadnieniu (tj. Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 1 Załącznika ), pozwalając jednocześnie na spełnienie przesłanek wynikających z treści art. 40 ust. 4 ustawy Pt tj. promocję efektywności i zrównowaŝonej konkurencji oraz zapewnienie maksymalnych korzyści dla uŝytkowników końcowych. Wobec powyŝszego stawka wyznaczona przez Prezesa UKE w niniejszej decyzji została skalkulowana na podstawie kosztów świadczenia usługi MTC, co jest inną metodologią aniŝeli uwzględnianie wysokości opłat ustalonych na porównywalnych rynkach konkurencyjnych (art. 40 ust. 3 ustawy Pt). Kalkulacja kosztów, dokonana przez Prezesa UKE, oparta została o zasadę przyczynowości kosztów, zgodnie z którą koszty związane ze świadczeniem usług detalicznych nie mogą zostać alokowane do usług hurtowych, a taką jest usługa MTC. Ponadto Prezes UKE dokonał kalkulacji wskaźnika WACC, który jest wyznacznikiem kosztu kapitału, który stanowi jeden z komponentów kosztowych usługi MTC. Szczegółowo kwestia ta została omówiona w rozdziale 2.1 niniejszej decyzji. Ww. metodologia zastosowana przez Prezesa UKE do wyznaczania docelowej stawki MTR spełnia przy tym wszelkie przesłanki, o których mowa w art. 40 ust 4 ustawy Pt. 2. Ocena prawidłowości wysokości opłat za usługę MTC ustalonych przez Polkomtel Na podstawie szczegółowej analizy Uzasadnienia Prezes UKE uzyskał informacje pozwalające na dokonanie oceny prawidłowości wysokości stawek MTR oraz wskazanie zastrzeŝeń do rozwiązań metodologicznych przyjętych przez Polkomtel 7

8 przy wyznaczaniu ich poprawnych, wg Polkomtel, wysokości. ZastrzeŜenia Prezesa UKE do Uzasadnienia prezentowane są w dalszych punktach decyzji. Prezes UKE, dokonując na podstawie art. 40 ust. 3 ustawy Pt oceny prawidłowości wysokości opłat ustalonych w sieci Polkomtel, wziął pod uwagę inne sposoby oceny prawidłowości tych opłat, o których mowa w tym przepisie prawa tzn. dokonał ponownego przeliczenia wskaźnika WACC, jakim w swoim uzasadnieniu posługiwał się Polkomtel, jak równieŝ dokonał eliminacji kosztów detalicznych z ogółu kosztów alokowanych na usługę MTC. Metodologia oceny prawidłowości wysokości stawek za świadczenie usługi MTC, oparta na elementach oceny, o których mowa w zdaniu poprzedzającym, została przedstawiona poniŝej Wskaźnik WACC W celu określenia poprawności kalkulacji stawki MTR Prezes UKE dokonał przeliczenia wskaźnika WACC. Sposób liczenia tego wskaźnika przedstawiono poniŝej. Dodatkowo Prezes UKE dokonał eliminacji kosztów detalicznych z puli kosztów świadczenia usługi MTC zostało to opisane w ppkt 2.2. W celu weryfikacji wskaźnika WACC określonego przez Polkomtel w wysokości ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 2 Załącznika ), Prezes UKE dokonał własnych kalkulacji, w oparciu o metodologię zaprezentowaną w dokumencie konsultacyjnym z dnia 16 sierpnia 2006 r. pt. Metodologia kalkulacji wskaźnika zwrotu kosztu zaangaŝowanego kapitału dla Telekomunikacji Polskiej S.A. (dalej zwany Dokument WACC ). 5 Prezes UKE ustalił wartości elementów będących komponentami wskaźnika WACC w następującej wysokości: stopa wolna od ryzyka w wysokości 5,82%, określona na podstawie rentowności 10 letnich, hurtowych obligacji skarbowych 6, stopa podatkowa dla osób prawnych w wysokości 19%. ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 3 Załącznika ) Ostatecznie wskaźnik WACC, określony przez Prezesa UKE dla Polkomtel wyniósł ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 4 Załącznika ). MoŜna zatem uznać, Ŝe WACC określony przez Polkomtel został zawyŝony o prawie ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 5 Załącznika ) w stosunku do wskaźnika WACC wyznaczonego przez Prezesa UKE. Jednocześnie naleŝy zaznaczyć, Ŝe wskaźnik WACC jest wyznacznikiem kosztu kapitału, który stanowi jeden z komponentów kosztowych usługi MTC, zatem jego przeszacowanie skutkuje nieuzasadnionym zawyŝeniem kosztów. Koszt kapitału zaangaŝowanego w świadczenie usługi MTC stanowi iloczyn wskaźnika WACC i wartości kapitału zaangaŝowanego, co oznacza, Ŝe przy wyŝszej wartości wskaźnika WACC wyŝsza jest równieŝ baza kosztowa przyjmowana do wyznaczania kosztów ponoszonych przez Polkomtel w związku ze świadczeniem usługi MTC. ZawyŜona wartość bazy kosztowej powoduje, iŝ większe koszty alokowane są na usługi dostępowe, a zatem wyŝsze są wyznaczone przez Polkomtel na tej podstawie opłaty za oferowane usługi MTC. W związku z powyŝszym Prezes

9 UKE, określając wysokość opłaty, musiał uwzględnić równieŝ fakt przedstawienia przez Polkomtel zawyŝonej wartości wskaźnika WACC Koszty detaliczne a hurtowe Jednym z głównych zastrzeŝeń Prezesa UKE, które przemawiają za nieprawidłowym ustaleniem przez Polkomtel wysokości opłat stosowanych w oparciu o koszty ponoszone, jest fakt uwzględnienia w stawce MTR kosztów związanych ze świadczeniem usług detalicznych. Przy realizacji obowiązków regulacyjnych mających na celu orientację kosztową opłat ustalonych przez operatorów posiadających znaczącą pozycję rynkową na danym rynku właściwym, w rozliczeniach międzyoperatorskich, podstawową zasadą wyznaczania kosztów usług regulowanych, wynikającą z praktyki regulacyjnej krajów Unii Europejskiej w zakresie wyznaczania ich kosztów, jest ustalenie związku przyczynowoskutkowego pomiędzy alokowanym kosztem, a usługą, do której ten koszt jest przypisywany. Wg twierdzeń zawartych w Uzasadnieniu przekazanym Prezesowi UKE przez Polkomtel, 7 wynika, iŝ Polkomtel, w toku dokonywania kalkulacji opłat za usługi regulowane, takŝe kieruje się zasadą przyczynowości kosztów, co stanowi prawidłowe załoŝenia metodologiczne. ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 6 Załącznika ) PowyŜsze stoi jednak w sprzeczności z europejską praktyką, która dodatkowo poparta została przez Komisję Europejską w dokumencie Komisji Europejskiej: Commission Recommendation on the Regulatory Treatment of Fixed and Mobile Termination Rates in the EU 8, (zwane dalej Zalecenia KE ), w którym wskazano, Ŝe: koszty słuchawek i kart SIM nie są zaleŝne od ruchu i powinny być wyeliminowane z jakiegokolwiek modelu kosztowego usług hurtowego zakańczania połączeń głosowych. 9 ToŜsame zastrzeŝenia Prezes UKE zawarł w Decyzji MTR. Zgodnie bowiem z praktyką regulacyjną, stosowaną przez organy regulacyjne w ramach Unii Europejskiej, koszty świadczenia usług hurtowych pokrywane powinny być przez operatorów lub korzystających z nich dostawców usług, natomiast wszelkie koszty detaliczne powinny być alokowane do kosztów świadczenia usług detalicznych. Wobec powyŝszego Prezes UKE nie znalazł przesłanek, dla których moŝna by uznać prawidłowość podejścia prezentowanego przez Polkomtel. NaleŜy w tym miejscu podkreślić, iŝ implementacja zasady przyczynowości kosztów w procesie ustalania wysokości stawki MTR jest głównym załoŝeniem, bez którego realizacja obowiązku orientacji kosztowej jest niewykonalna. Podejście wskazywane przez Prezesa UKE poparte jest praktyką regulacyjną w krajach Unii Europejskiej. 10 Co więcej, w zakresie relacji wysokości stawek hurtowych i cen detalicznych, praktyka regulacyjna względem operatorów sieci ruchomych nie róŝni się od regulacji w odniesieniu do operatorów sieci stacjonarnych i jest ona zgodna z zasadą przyczynowości kosztów. ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 7 Załącznika ) 7 Uzasadnienie, s The costs of handset and the SIM card are not traffic-related and should be excluded from any costing model for wholesale voice call termination services., Zalecenie KE, s ZALECENIE KOMISJI z dnia 19 września 2005 r. w sprawie rozdzielności księgowej i systemów księgowania kosztów zgodnie z uregulowaniami prawnymi dla łączności elektronicznej, pkt. 2. 9

10 NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe ww. podejście powoduje, iŝ operatorzy telekomunikacyjni przyłączeni do sieci Polkomtel pokrywają koszty subsydiowania terminali abonenckich zawartych w stawce MTR, z których korzystają abonenci Polkomtel. Co więcej, przyjęta przez Polkomtel koncepcja powoduje, iŝ terminale abonenckie są opłacane przez innych przedsiębiorców telekomunikacyjnych (co jest sprzeczne z zasadą przyczynowości kosztowej), a nie przez abonentów Polkomtel, którzy faktycznie korzystają z tych terminali, wobec czego powinni ponosić ich koszt. Nadmienić takŝe naleŝy, iŝ koszty subsydiowania terminali nie są kosztami zaleŝnymi od wolumenu ruchu, wobec czego alokowane powinny być w całości do kosztów usług cyklicznych, jaką jest np. usługa abonamentu. W ocenie Prezesa UKE, nieprawidłowa alokacja kosztów pozyskania i utrzymania bazy abonenckiej do całkowitego kosztu świadczenia usługi MTC jest podstawową kwestią, która zniekształca relacje stawek MTR względem cen detalicznych oferowanych przez infrastrukturalnych operatorów sieci ruchomych (ang. Mobile Network Operator MNO), co z kolei stanowi barierę w rozwoju konkurencji na rynku telefonii ruchomej oraz moŝliwości stworzenia przez operatorów alternatywnych (w tym stacjonarnych) konkurencyjnych ofert detalicznych związanych z połączeniami do sieci ruchomych w Polsce. Wysokie stawki MTR oraz relatywnie niskie ceny połączeń wewnątrzsieciowych stanowią bowiem barierę w swobodzie kreowania przystępnej cenowo oferty na połączenia do sieci ruchomych. Wpływ alokacji kosztów bazy abonenckiej do kosztów usługi MTC oraz wysokość stawki MTR w sieci Polkomtel przedstawia poniŝsza tabela. Tabela 1. Wpływ kosztów detalicznych na wysokość stawki MTR w sieci Polkomtel na podstawie danych za rok 2008 ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 8 Załącznika ) Źródło: Opracowanie własne UKE na podstawie danych zawartych w Uzasadnieniu. Jak wskazuje powyŝsza tabela, wpływ kosztów detalicznych (przypisania kosztów pozyskania i utrzymania bazy abonenckiej) do całkowitych kosztów usługi MTC jest znaczący. Polityka regulacyjna Prezesa UKE, będąca zgodną z regulacjami w krajach UE, a takŝe brak przyczynowości alokacji kosztów skutkują, iŝ niemoŝliwe jest uznanie wyznaczonej przez Polkomtel wysokości stawki MTR za prawidłową, co przekłada się na brak moŝliwości jej implementacji dla celów rozliczeń międzyoperatorskich z tytułu świadczenia usługi MTC w sieci Polkomtel, a takŝe skutkuje koniecznością ustalenia wysokości tych opłat w trybie art. 40 ust. 4 ustawy Pt. Mając na celu przywrócenie poprawnych relacji między stawkami MTR a cenami detalicznymi usług połączeń głosowych (co oznacza stawki hurtowe niŝsze niŝ ceny detaliczne), Prezes UKE zauwaŝył potrzebę redukcji całkowitych kosztów usługi MTC m.in. poprzez eliminację z nich kosztów detalicznych, ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 9 Załącznika ). Wyeliminowane koszty, jako Ŝe związane są ze świadczeniem usług detalicznych, powinny być odzyskiwane poprzez ich alokację do usług świadczonych uŝytkownikom końcowym Polkomtel. Identyczne nieprawidłowości Prezes UKE zidentyfikował i zawarł w Decyzji MTR 2008, jednakŝe Polkomtel w przedstawionej obecnie w Uzasadnieniu kalkulacji kosztów ponoszonych nie zmienił swojego podejścia przy wyznaczaniu kosztów usługi MTC. PowyŜsze skutkuje w omawianym zakresie brakiem wiarygodności 10

11 w odniesieniu do rzetelności i obiektywizmu analizy dokonywanej przez Polkomtel na potrzeby regulacyjne. Biorąc pod uwagę całość powyŝszych rozwaŝań, stwierdzić naleŝy, Ŝe wysokość opłat przedstawionych przez operatora w Uzasadnieniu nie jest prawidłowa. Wobec powyŝszego docelowa stawka MTR, określona w pkt I.1. sentencji niniejszej decyzji, wyznaczona została przez Prezesa UKE na podstawie Uzasadnienia przedstawionego przez Polkomtel, przy uwzględnieniu opisanych wyŝej zastrzeŝeń Prezesa UKE, wskazanych w pkt 2.4. uzasadnienia niniejszej decyzji a takŝe skorygowana o róŝnicę między wskaźnikiem WACC, wyznaczonym przez Prezesa UKE i przedstawionym przez Polkomtel w Uzasadnieniu. Polkomtel, przedstawiając wartości poszczególnych kategorii kosztowych, wykazał, Ŝe koszty ponoszone, wyznaczone w oparciu o dane za rok obrotowy 2008, pozwalają na wyznaczenie stawki MTR na poziomie ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 10 Załącznika ). Poszczególne grupy kosztów, przedstawionych przez Polkomtel w Uzasadnieniu, prezentują się następująco: ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 11 Załącznika ) Prezes UKE, dokonując eliminacji ze stawki MTR kosztów wspólnych związanych z bazą abonencką, a następnie wyznaczając iloraz pozostałych kosztów oraz wolumenu minut usługi MTC w roku obrotowym 2008, a takŝe korygując wynik o wartość róŝnicy pomiędzy wskaźnikiem WACC wyznaczonym przez Prezesa UKE i przedstawionym w Uzasadnieniu, uzyskał wartość 0,1677 zł/min., co stanowi stawkę MTR, wskazaną w pkt I.1. sentencji niniejszej decyzji Horyzont czasowy przyjęty do kalkulacji ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 12 Załącznika ) Prezes UKE zgadza się z twierdzeniem o długim, często niezaleŝnym od efektywności działań operatora, cyklem inwestycyjnym, niezbędnym dla realizacji zamierzonego projektu. NaleŜy jednak wskazać, Ŝe inwestycje np. w stacje bazowe (BTS) nie generują bezpośredniego kosztu wykorzystania tej stacji w bieŝącej działalności. Przykładem moŝe być rozpoczęcie inwestycji w pozyskanie nowej lokalizacji pod BTS w roku 2008, a jego budowa i oddanie do uŝytkowania w roku W takim przypadku, nie jest zasadne odzyskiwanie kosztów tej inwestycji w okresie poprzedzającym uŝytkowanie i amortyzowanie tego środka trwałego i związanych z nim wartości niematerialnych i prawnym (np. prawo wieczystego uŝytkowania gruntu), w okresie, w którym nie jest on wykorzystywany do świadczenia usług uŝytkownikom końcowym. Odzyskiwanie kosztów z tym związanych następuje w postaci jego amortyzacji po oddaniu tego środka trwałego do uŝytkowania i wpisania go w księgi Polkomtel. Inwestycje te zostają równieŝ odzyskane w postaci kapitału zaangaŝowanego niezbędnego do jego uŝytkowania oraz dodatkowej premii dla inwestorów w postaci narzutu kosztu kapitału. Prezes UKE uznał, Ŝe w przypadku ustalania opłat na bazie kosztów historycznych, przy uwzględnieniu postulatów i sposobu ich wyznaczania zawartych w Decyzji MTR, koszty inwestycji nie powinny być brane pod uwagę przy wyznaczaniu kosztów usługi MTC. Całkowite koszty z tym związane zostają odzyskiwane w momencie oddania danego środka trwałego do uŝytkowania. Dane do kalkulacji stawki MTR, powinny opierać się o zamknięte księgi rachunkowe z roku 2008, w których inwestycje podjęte np. w budowę stacji BTS, występują w postaci środków trwałych w budowie. Koszty środków trwałych i wartości niematerialnych 11

12 i prawnych powinny być odzyskiwane w opłatach kalkulowanych na bazie roku 2009, w którym podjęte wcześniej inwestycje zostają zrealizowane w postaci fizycznych elementów sieci, które operator wykorzystuje do świadczenia usług (warto odnotować, iŝ identyczne twierdzenia Prezes UKE zawarł w Decyzji MTR 2008). W przeciwnym przypadku, a taki prezentuje Polkomtel, koszty te odzyskiwane byłyby podwójnie raz w postaci wliczenia ich do stawek jako inwestycji, a drugi raz w postaci opłat uzyskiwanych przez Polkomtel od uŝytkowników końcowych w latach faktycznego wykorzystywania tych elementów do świadczenia usług. W ocenie Prezesa UKE przyjęcie postulowanego przez Polkomtel trzyletniego horyzontu czasowego za podstawę do wyznaczenia wysokości stawek MTR, powoduje zawyŝenie kosztów usługi MTC. Wynika to z dynamiki rozwoju rynku telefonii ruchomej w Polsce. Konsekwencją tego jest fakt, iŝ średni wolumen minut zakańczany w sieci Polkomtel w roku 2007, był znacznie mniejszy niŝ w samym roku 2008, co wynika z przyrostu liczby abonentów i uŝytkowników telefonii ruchomej w kolejnych latach (wzrost penetracji). Większa liczba uŝytkowników końcowych determinuje znaczny wzrost wolumenu minut zakańczanych w sieci, a to z kolei przekłada się na spadek kosztów świadczenia usługi MTC. Nowe technologie mające zastosowanie w telefonii ruchomej niejednokrotnie powodują redukcję kosztów świadczenia usług przy jednoczesnym wzroście wolumenu ruchu, co moŝe znacznie wpłynąć na wysokość stawki MTR określanej na podstawie ponoszonych kosztów, czego dowodem moŝe być stawka MTR obliczona w uzasadnieniu kosztowym Polkomtel z 2008 r. oraz tegorocznym Uzasadnieniu. Norma art. 40 ust. 1 ustawy Pt odnosi się do pojęcia ponoszonych kosztów, lecz nie wskazuje jednoznacznie okresu, za który koszty te powinny być wyznaczone. JednakŜe Prezes UKE nie znajduje uzasadnienia dla przyjęcia horyzontu czasowego w postaci okresu powyŝej 2 lat, a standardy rachunkowości (zarówno Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, ustalane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), jak i ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r., nr 76, poz. 694 z póz. zm.), wskazują na powszechnie przyjmowany w regulacjach o charakterze finansowo-księgowym jedynie jednoroczny cykl sprawozdawczy. Przyjmując powyŝszy standard kosztowy celem wyznaczenia stawki MTR, Prezes UKE uznał, iŝ uzasadnienie kosztowe jest specyficznym raportem na temat kosztów ponoszonych przez operatora w danym roku, przedkładanym organowi regulacyjnemu i powinno być sporządzane corocznie. Zdaniem Prezesa UKE, wysokość stawki MTR powinna być wyznaczana na podstawie najbardziej aktualnych danych, którymi w tym przypadku są dane finansowe Polkomtel za ostatni zakończony rok obrotowy. Realizacja powyŝszego pozwoli na ustalanie kosztów usługi MTC na poziomie adekwatnym do faktycznie ponoszonych w danym roku kosztów. Dynamika rozwoju rynku telefonii ruchomej w Polsce, a takŝe coroczny, znaczy przyrost uŝytkowników końcowych w sieci Polkomtel, powoduje znaczny wzrost wolumenu świadczenia usługi MTC. Wobec powyŝszego, w ocenie Prezesa UKE, uzasadnienie wysokości stawki MTR, wyznaczonej w oparciu o ponoszone koszty, naleŝy przeprowadzać corocznie, na podstawie najbardziej aktualnych danych finansowych Polkomtel, czyli za ostatni zamknięty rok obrotowy. W przypadku przedmiotowego uzasadnienia, podstawą kalkulacji powinny być dane za rok

13 Biorąc powyŝsze pod uwagę Prezes UKE w punkcie I podpunkcie 2 niniejszej decyzji zobowiązał Polkomtel do corocznego przedstawiania Prezesowi UKE uzasadnienia wysokości stawki MTR w oparciu o ponoszone koszty, na podstawie danych za ostatni zakończony rok obrotowy, nie później niŝ w terminie 120 dni kalendarzowych od zakończenia ww. roku Podsumowanie Jak wynika z ww. rozwaŝań. kalkulacja przedstawiona Prezesowi UKE przez Polkomtel celem oceny prawidłowości wysokości wyznaczonej stawki MTR nie stanowi dowodu na oparcie opłat na kosztach ponoszonych, a tym samym na spełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 40 ust. 1 ustawy Pt. Ponadto przyjęte przez Polkomtel załoŝenia, w szczególności ujmowanie w bazie kosztowej usługi MTC kosztów detalicznych sprawiają, Ŝe wysokość opłat przedstawionych przez Polkomtel jest nieprawidłowa, co wskazała ocena przeprowadzona zgodnie z metodologią wskazaną w art. 40 ust 3 ustawy Pt. W związku z powyŝszym Prezes UKE nie moŝe zaakceptować wysokości skalkulowanej stawki MTR, a takŝe nie moŝe zgodzić się z załoŝeniami koncepcyjnymi wskazanymi przez Polkomtel. Przesłankami, jakie bezwzględnie powinny być spełnione przy wyznaczaniu poziomu stawek MTR są: orientacja kosztowa stawki MTR, przyczynowość alokacji kosztów, eliminacja kosztów detalicznych z kosztów usługi MTC, oparcie bazy kosztowej na danych z ksiąg rachunkowych za ostatni zamknięty rok obrotowy. Bez implementacji powyŝszych zasad do wyznaczania stawki MTR niemoŝliwa jest akceptacja przez Prezesa UKE Uzasadnienia przedstawianego przez Polkomtel. Wyznaczając samodzielnie w oparciu o ponoszone koszty stawkę MTR, Polkomtel nie spełnił zaś przesłanki eliminacji kosztów detalicznych z kosztów usługi MTC. NaleŜy stwierdzić, Ŝe wysokość opłat ustalonych przez Polkomtel według oceny, o której mowa w art. 40 ust. 3 ustawy Pt, jest nieprawidłowa. W związku z tym konieczne było wydanie przez Prezesa UKE na podstawie art. 40 ust. 4 ustawy Pt, niniejszej decyzji. Na skutek przeprowadzonych analiz opłat z tytułu świadczenia usługi MTC stosowanych w sieci Polkomtel, Prezes UKE uznał, Ŝe wysokość ww. opłat ustalonych przez Polkomtel w odniesieniu do usługi MTC jest niewystarczająca dla zapewnienia kryterium zrównowaŝonej konkurencji. Nowi operatorzy, szczególnie dostawcy usług, nie będą w stanie zaoferować konkurencyjnej i atrakcyjnej względem operatorów infrastrukturalnych, w tym równieŝ Polkomtel, oferty cenowej. Usługi przez nich świadczone w zakresie telefonii ruchomej, niejednokrotnie stanowią tylko usługę dodatkową, mającą na celu dywersyfikację portfela usług świadczonych swojej grupie klientów. Rynek telekomunikacyjny, w szczególności w zakresie telefonii ruchomej, rozwija się bardzo dynamicznie, dlatego teŝ niezbędna jest jego permanentna kontrola pod względem zmian na nim zachodzących. Nowe technologie, duŝy przyrost liczby uŝytkowników, innowacyjność usług oraz znaczne wzrosty wolumenów świadczenia usług powodują konieczność stałego monitorowania kosztów 13

14 operatorów, czemu słuŝy równieŝ zobowiązanie Polkomtel do corocznego przedkładania Prezesowi UKE uzasadnienia kosztowego, o którym mowa w art. 40 ust. 2 ustawy Pt. Ustalenie stawki MTR na poziomie wskazanym w sentencji ww. decyzji stanowi odpowiedź na ww. zmiany zachodzące na rynku, a takŝe zapewnia realizację przesłanki promocji zrównowaŝonej konkurencji na rynku świadczenia usług w sieciach ruchomych, m.in. dzięki redukcji kosztów pozostałych operatorów, co pozwoli na zastosowanie przez nich bardziej konkurencyjnej polityki cenowej. 3. Obowiązek dostosowania przez Polkomtel opłat za usługę MTC do wysokości stawek MTR wskazanych w sentencji niniejszej decyzji Zapis art. 40 ust. 1 ustawy Pt nie przesądza o metodologii stosowanej do wyznaczenia kosztów, na podstawie których określone zostaną opłaty. Dodatkowo, stwierdzenie: ponoszone koszty nie wyklucza kalkulowania kosztów w ujęciu historycznym. Wobec powyŝszego Polkomtel do kalkulacji kosztów alokowanych na usługę zakańczania połączeń głosowych zastosował metodologię kosztów w pełni alokowanych (ang. Fully Allocated Costs FAC) 11 w oparciu o historyczne dane finansowe (ang. Historical Costs Accounting HCA), co na obecnym etapie regulacji rynku świadczenia usługi MTC jest zgodne z oczekiwaniami Prezesa UKE. Dodatkowo zastosowany standard kosztowy jest uznawany przez NiezaleŜną Grupę Regulatorów (ang. Independent Regulators Group IRG) za jedną z alternatyw modeli kosztowych stosowanych do wypełniania obowiązku orientacji kosztowej stawek MTR. 12 Z uwagi na fakt, iŝ zgodnie z oceną Prezesa UKE, wysokość opłat ustalonych przez operatora jest nieprawidłowa, Prezes UKE uznał za zasadne ustalenie wysokości stawki MTR Wypełnienie przesłanek określonych w art. 40 ust. 4 ustawy Pt Stosownie do art. 40 ust. 4 ustawy Pt, w przypadku gdy według oceny Prezesa UKE wysokości opłat ustalonych przez operatora jest nieprawidłowa, Prezes UKE moŝe w drodze decyzji określić wysokość tych opłat lub ich maksymalny albo minimalny poziom, biorąc pod uwagę promocję efektywności i zrównowaŝonej konkurencji oraz zapewnienie maksymalnej korzyści dla uŝytkowników końcowych. Ustalając wysokość opłat Prezes UKE stosuje metody, o których mowa w art. 40 ust. 3 ustawy Pt, tj. moŝe uwzględnić wysokość lub metody ustalania opłat na porównywalnych rynkach konkurencyjnych lub inne sposoby oceny prawidłowości wysokości tych opłat. Jak wskazano powyŝej, ustalając wysokość opłat w przedmiotowej decyzji Prezes UKE wykorzystał metodologię opartą o wskaźnik WACC, a takŝe o eliminację kosztów detalicznych z ogółu kosztów świadczenia usługi MTC. Ustalając wysokość stawki MTR na poziomie 0,1677 zł/min., Prezes UKE wziął pod uwagę wszystkie przesłanki określone w art. 40 ust. 4 ustawy Pt. Punktem wyjścia dla ustalenia wysokości Stawki MTR była wartość stawki przedstawiona przez Polkomtel w Uzasadnieniu tj. stawka w wysokości ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 13 Załącznika ). Przy ustalaniu prawidłowej wysokości 11 Uzasadnienie, str IRG (2004), Principles of Implementation and Best practice on the application of remedies in the mobile voice call termination market, str

15 ww. opłaty brane były pod uwagę wskaźnik WACC oraz róŝnica między kosztami usług hurtowych i usług detalicznych, świadczonych przez Polkomtel. Wysokość Stawki MTR, ustalanej na podstawie niniejszej decyzji, została wyznaczona przez Prezesa UKE w ten sposób, iŝ nastąpiło pomniejszenie stawki wyznaczonej przez Polkomtel ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 14 Załącznika ) o nieprawidłowo alokowane do usług hurtowych koszty usług detalicznych ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 15 Załącznika ), a takŝe skorygowana o róŝnicę pomiędzy wskaźnikiem WACC, wyznaczonym przez Polkomtel i wskazanym przez niego w Uzasadnieniu a wskaźnikiem ustalonym przez Prezesa UKE ( Tajemnica przedsiębiorstwa; pkt 16 Załącznika ). Wyniki analizy kosztów usługi MTC wskazanych przez Polkomtel w Uzasadnieniu jasno wskazują, iŝ stawka docelowa określona przez Prezesa UKE pozwala Polkomtel na odzyskanie ponoszonych kosztów związanych ze świadczeniem usługi MTC wraz ze zwrotem kosztów kapitału zaangaŝowanego, a takŝe przy zachowaniu neutralności technologicznej (koszty związane z infrastrukturą 3G wliczane do kosztów usługi MTC). Co więcej, stawka docelowa wynika wprost z kosztów ponoszonych wskazanych przez Polkomtel w Uzasadnieniu. Spełniona jest takŝe przesłanka zrównowaŝonej konkurencji, gdyŝ stawka MTR wprowadzana przedmiotową decyzją pozwoli na przywrócenie poprawnych relacji stawek MTR do cen detalicznych stosowanych na rynku (polegających na tym, Ŝe stawki hurtowe w rozliczeniach międzyoperatorskich powinny być niŝsze od cen detalicznych oferowanych uŝytkownikom końcowym), jak równieŝ umoŝliwi operatorom sieci stacjonarnych na stworzenie konkurencyjnej oferty detalicznej, dzięki czemu zmniejszony zostanie efekt substytucji telefonii stacjonarnej przez telefonię ruchomą w zakresie połączeń do sieci ruchomych. Redukcja stawki MTR ustalonej przez Polkomtel pozwoli na zwiększenie korzyści dla uŝytkowników końcowych sieci stacjonarnych jak i ruchomych, w wyniku spodziewanej obniŝki stawek detalicznych na połączenia inicjowane w wyŝej wymienionych sieciach i zakańczane w sieciach ruchomych funkcjonujących na rynku operatorów, co wyczerpuje przesłankę zapewnienia maksymalnych korzyści dla uŝytkowników końcowych, o której mowa w art. 40 ust. 4 ustawy Pt. Drugą kwestią, którą Prezes UKE przeanalizował w trakcie prowadzenia przedmiotowego postępowania, jest pojawienie się na rynku operatorów działających w oparciu o infrastrukturę Polkomtel np. Telefonia Dialog działająca jako MVNO w sieci Polkomtel, mbank Mobile, którego właścicielem jest mbank (część BRE Banku S.A.), GG Network S.A. jako właściciel GaduAIR, a takŝe P4 sp. z o.o jako operator Play, który podpisał z Polkomtel umowę na roaming krajowy. W tym kontekście redukcja stawek MTR powinna skutkować obniŝką kosztu dla nowych graczy, związanego z wykorzystaniem przez nich sieci Polkomtel (redukcja wartości stawek roamingowych i hostingowych), które niejednokrotnie korelują z wysokością stawki MTR. Prezes UKE, wyznaczając w pkt I ppkt 1 niniejszej decyzji docelowy poziom stawki MTR, wziął pod uwagę wszelkie okoliczności wynikające z wpływu kosztów usługi MTC na funkcjonowanie rynku telefonii ruchomej w Polsce i uznał, iŝ poziom stawki MTR wskazany w sentencji niniejszej decyzji, na chwilę obecną, zapewnia znaczy wzrost konkurencyjności rynku komunikacji elektronicznej m.in. poprzez eliminację z kosztów usługi MTC kosztów detalicznych, co takŝe przyczyni się do wejścia na rynek nowych przedsiębiorców telekomunikacyjnych 15

16 działających jako pełny operator wirtualny tzw. Full MVNO (ang. Mobile Virtual Network Operator) oraz dostawca usług tzw. SP (ang. Service Provider). Działania te powinny przełoŝyć się na maksymalizację korzyści dla uŝytkowników końcowych, poprzez zwiększenie róŝnorodności ofert detalicznych, wyboru dostawcy usług telefonii ruchomej, jak równieŝ spadek cen detalicznych i wzrost konkurencji usługami dodanymi oraz jakością świadczonych usług. Dzięki wdroŝeniu nowych stawek rozliczeniowych na rynku telefonii ruchomej, nastąpi równieŝ spełnienie przesłanki promocji efektywności. Redukcja stawki MTR ustalonej przez Polkomtel przełoŝy się bowiem bezpośrednio na zmniejszenie kosztów działalności w zakresie połączeń do sieci ruchomych Polkomtel dla innych operatorów, zarówno sieci ruchomych jak i stacjonarnych. PowyŜsze z kolei, pociągnie za sobą skutki w postaci zwiększania efektywności prowadzenia działalności, zarówno przez Polkomtel jak i innych przedsiębiorców konkurencyjnych, dzięki czemu niewątpliwie zyskają uŝytkownicy końcowi, będący głównymi beneficjentami usług świadczonych na rynku telekomunikacyjnym. Biorąc powyŝsze pod uwagę stwierdzić naleŝy, Ŝe przesłanki ustalenia wysokości opłat w zakresie stawki MTR w sposób określony w punkcie I podpukcie 1 niniejszej decyzji w ruchomej publicznej sieci telefonicznej Polkomtel zostały spełnione. Na podstawie art. 206 ust. 2a w związku z art. 206 ust. 2 Pt niniejsza decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. Biorąc powyŝsze pod uwagę, orzeczono jak w sentencji. POUCZENIE Na podstawie art. 206 ust. 2 ustawy Pt od powyŝszej decyzji Prezesa UKE przysługuje Stronom odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Zgodnie z art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r., nr 43, poz. 296 z późn. zm.) odwołanie wnosi się za pośrednictwem Prezesa UKE w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia niniejszej decyzji. 16