GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY

Transkrypt

1

2

3 PROJEKT Załą z ik do U hwały NR X/54/2019 Rady Gminy Zawonia z dnia r. GMINNY PROGRAM WSPIERANIA RODZINY DLA GMINY ZAWONIA NA LATA 2019

4 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 3 I. PODSTAWY PRAWNE TWORZENIA PROGRAMU... 5 II. DIAGNOZA SYTUACJI RODZINY I DZIECKA W GMINIE DZIECKO I MŁODZIEŻ W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I RODZINNYM RODZINA I DZIECKO W ŚRODOWISKU LOKALNYM POMOC I WSPARCIE RODZINY I DZIECKA W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ ANALIZA SWOT INSTYTUCJE I ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ RODZINY I DZIECKA III. CELE I ZADANIA IV. ODBIORCY PROGRAMU V. FINANSOWANIE PROGRAMU VI. MONITOROWANIE I EWALUACJA PROGRAMU SPIS TABEL I WYKRESÓW

5 WPROWADZENIE Rodzina jest podstawową ko órką społe zeństwa oraz atural y środowiskie rozwoju i zaspokajania potrzeb swoi h zło ków. Przede wszystkim warunkuje prawidłowy rozwój iologi z y i psy hospołe z y dzie ka, jest pierwszą i stytu ją wy howaw zą, w której prze iega pro es jego socjalizacji, kształtowa ie oso owoś i oraz przygotowa ie do przyszły h ról społe z y h. Rodzi a oddziałuje a dzie ko poprzez określo y i swoisty układ stosu ków społe z y h, a który h podłożu dzie ko przyswaja so ie określo e wartoś i i wzory osobowe. Prawidłowo fu k jo ują a rodzi a zaspokaja wszystkie potrzeby dziecka w sferze psychicznej i materialno- ytowej, jest źródłe po zu ia włas ej wartoś i i ezpie zeństwa. Są jed ak rodziny, które iewłaś iwie peł ią przypisane im role. W rodzinach tych niejednokrotnie za hodzą zjawiska patologiczne (np. alkoholizm, przemoc, rozwody lub ś ierć rodzi ów, siero two społe z e, arko a ia, przestęp zość, pró y sa o ój ze, ubóstwo i ezro o ie, rak właś iwej opieki rodzicielskiej i nieporad ość ży iowa oraz nieprzystosowa ie społe z e), które zy ią je dysfunkcjonalny i, zyli taki i, które nie potrafią sprostać swoi o owiązko,.i. względe dzie i, oraz po yśl ie rozwiązywać swoi h pro le ów i sytuacji kryzysowych. Dezorganizacja rodziny powoduje, że staje się ona niewydolna wychowawczo, a tym samym wymaga stałego o itorowa ia i świad ze ia ko ple e tar ego wspar ia ze strony przedstawi ieli róż y h grup zawodowy h (np. pra ow ików so jal y h, asyste tów rodzi y, pedagogów szkolnych, opieku ów pla ówek wspar ia dzie ego, pra ow ików ochrony zdrowia, policji, kuratorów sądowy h czy przedstawicieli innych instytucji i organizacji, które działają a rze z rodzi y i dzie ka) oraz podejmowania działań w oparciu o sprecyzowany plan działa ia. Taką ożliwość daje stworzenie lokalnego systemu wspierania rodziny, który przy założe iu, że naturalnym i ko ie z y środowiskie wy howa ia dzie ka jest rodzi a powi ie yć astawio y na pomoc w rozwiązywa iu ży iowy h jej pro le ów oraz przywró e iu prawidłowego fu k jo owa ia, a gdy już astąpi rozkład więzi rodzi y h i zaist ieją okoli z oś i z uszają e do rozłą ze ia rodzi y i umieszczenia dziecka w pieczy zastęp zej, na motywowanie rodzi ów do zmiany oraz stworzenie waru ków do powrotu dziecka do rodziny. 3

6 Istotne znaczenie dla stworzenia systemu wspierania rodzin przeżywają y h trud oś i w wypeł ia iu fu k ji opiekuń zo-wychowawczych ma przygotowanie programowych podstaw jego funkcjonowania. Na sz ze lu g i y taką rolę peł ią programy wspierania rodziny, w ra a h których planowa e są zada ia służą e wzmocnieniu ądź przywró e iu zdol oś i rodzin do wypeł ia ia przypisanym im funkcji głów ie poprzez w zes ą profilaktykę i i terwe ję. Niniejszy program został przygotowa y w Gminnym Ośrodku Po o y Społe z ej w Zawoni. Moderatorem pra ad doku e te yło Ce tru Wspiera ia Służ Społe z y h w Często howie. Program składa się z kilku zęś i. W pierwszej zostały przedstawio e podstawy prawne jego tworzenia. Druga zęść programu obejmuje diag ozę sytua ji rodziny i dziecka w gminie, która została przygotowana w oparciu o dane pozyskane od pod iotów działają y h w gminie ądź o ej ują y h zasięgie działa ia jej ieszkań ów, a alizę a kiet skierowa y h do przedstawi ieli fu k jo ują y h w gminie pla ówek oświatowy h oraz ieszkań ów gminy, w tym repreze ta tów sa orządu lokal ego, a także wskazanie o y h i sła y h stro oraz sza s i zagrożeń lokal ego syste u wspierania rodziny (analiza SWOT) oraz ide tyfika ję instytucji i orga iza ji pozarządowy h działają y h na rzecz rodziny i dziecka w gminie. Trzecia i czwarta zęść progra u, obejmuje przygotowany w formie zestawień tabelarycznych harmonogram, wyznacza cele i iez ęd e do podję ia zadania poprzez wskazanie realizatorów i czasu i h wdroże ia oraz od ior ów progra u. Piąta i szósta zęść progra u zawierają informacje na temat sposobu finansowania dokumentu oraz prowadzenia jego monitoringu i ewaluacji przy wykorzystaniu przygotowanego w zęś i trzeciej dokumentu zestawu wskaź ików monitoringowych. 4

7 I. PODSTAWY PRAWNE TWORZENIA PROGRAMU O owiązek opra owa ia Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Gminy Zawonia na lata wynika z art. 176 pkt. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i syste ie pie zy zastęp zej, który w ra a h zadań włas y h g i y przewiduje opra owa ie i realiza ję 3-let i h g i y h progra ów wspiera ia rodzi y. Program pozostaje w zgod oś i ze Strategią Rozwiązywa ia Pro le ów Społe z y h Gminy Zawonia na lata i u ożliwia aplikowa ie o dodatkowe środki finansowe w opar iu o ko kursy ogłasza e przez Mi istra Rodziny, Pra y i Polityki Społe z ej w ramach progra ów resortowy h, w ty resortowego programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastęp zej. II. DIAGNOZA SYTUACJI RODZINY I DZIECKA W GMINIE 1. DZIECKO I MŁODZIEŻ W ŚRODOWISKU SZKOLNYM I RODZINNYM Diag oza sytua ji dzie ka i łodzieży w środowisku szkol y i rodzi y została doko a a a podstawie ada ia a kietowego przeprowadzo ego w działają y h w gminie pla ówka h oświatowy h. Bada ia te u ożliwiły ide tyfika ję występują y h pro le ów i przy zy egatyw y h za howań, pozyska ie i for a ji a te at posiada y h przez pla ówki zaso ów, oferty zajęć dodatkowy h, podej owa y h działań profilakty z ych i wy howaw zy h, for współpra y z rodzi a i oraz z i y i i stytu ja i i orga iza ja i, a także określe ie potrze dzie i i łodzieży oraz ożliwoś i i h zaspokoje ia. Do analizy przedłożo o 2 ankiety z astępują y h pla ówek: Zespół Szkół w Zawo i (ul. Szkolna 26, 55- Zawo ia oraz Szkoła Podstawowa i. ks. Wawrzyń a Bo he ka w Czeszowie (ul. M. Konopnickiej 18, Czeszów). Posiada e zaso y oraz oferta zajęć dodatkowy h O ie a kietowa e pla ówki dają ożliwość skorzysta ia z po o y logopedy i psychologa, prowadzą dożywia ie, posiadają sprzęt audiowizual y, zapew iają dostęp do i lioteki, świetli y i stołówki, sali gimnastycznej, boiska szkolnego oraz pracowni 5

8 ko puterowej z łą ze i ter etowy. W Zespole Szkół w Zawo i u z iowie ają dodatkowo dostęp do pedagoga szkol ego i pielęg iarki, a w Szkole Podstawowej w Czeszowie ogą korzystać z porad dorad y zawodowego. Da e sz zegółowe a te at zaso ów posz zegól y h pla ówek przedstawia po iższa tabela. Tabela 1. Zaso y a kietowa y h pla ówek oświatowy h zaso y pla ówek ZS w Zawoni SP w Czeszowie ogółe dostęp do pedagoga 1 dostęp do pielęg iarki 1 dostęp do logopedy 2 dostęp do psy hologa 2 dostęp do dorad y zawodowego 1 prowadze ie dożywia ia 2 sprzęt audiowizual y 2 biblioteka szkolna 2 świetli a szkol a 2 stołówka 2 sala gimnastyczna 2 boisko szkolne 2 pracownia komputerowa z Internetem 2 klasy integracyjne 0 Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w pla ówka h oświatowy h w g i ie. Pla ówki propo ują u z io rów ież zaję ia dodatkowe, w ty zaję ia kierowa e do osó ze spe jal y i potrze a i eduka yj y i. Naj zęś iej są to róż orod e przed iotowe koła zai teresowań, zaję ia rozwijają e uzdol ie ia, sportowe, artystyczne, a także rewalidacyjne, kompensacyjno-korekcyjne, logopedyczne, dydaktyczno-wyrów aw ze oraz terapia ręki w Zespole Szkół w Zawoni). 6

9 Pro le y dzie i, łodzieży i i h rodzi oraz przy zy y egatyw y h za howań W opi ii przedstawi ieli a kietowa y h pla ówek, dzie i i łodzież oraz i h rodzi y aj zęś iej z agają się z pro le a i, u podstaw który h leżą ogól e pro le y rodzi y związa e z u óstwe, ezro o ie i uzależ ie ia i, a także prowadzą e do iewydol oś i opiekuń zo-wy howaw zej ieodpowied ie u iejęt oś i wy howaw ze rodzi ów. Efekte ujaw io y h pro le ów jest występują a u u z iów agresja wer al a, rak właś iwego stosu ku i otywa ji do auki, a se ja szkol a, pro le y atury e o jo al ej oraz ieprzestrzega ie przyjęty h or i zasad postępowa ia. Wśród aj zęstszy h przy zy egatyw y h za howań wśród dzie i i łodzieży ada i wskazywali iski pozio ko pete ji wy howaw zy h rodzi ów, rak pozytyw y h wzor ów, egatyw y wpływ telewizji i sieci Internet oraz iewłaś iwe zagospodarowa ie czasu wolnego. Podej owa e działa ia profilakty z e i wy howaw ze W a kietowa y h pla ówka h podej owa e są róż orod e działa ia profilakty z e i wy howaw ze. Przy ierają o e for ę realizowa y h progra ów profilakty z y h i wy howaw zy h; od ywają się pogadanki, warsztaty i spotka ia p. z terapeutą, pra ow ikie Sa epidu i poli ja te. W szkoła h orga izowa e są rów ież zaję ia pozalek yj e, półkolo ie, ferie zimowe i wyjazdy a ase, który h ele jest wartoś iowe spędza ie zasu wol ego. Współpra a z rodzicami oraz z innymi instytucjami i organizacjami Szkoły podej ują współpra ę z rodzi a i u z iów; aj zęś iej w jej ra a h od ywają się ze ra ia ogól e i konsultacje i dywidual e. Spotka ia z rodzi a i uzupeł ia e są o treś i edukacyjne i profilaktyczne. Pla ówki oświatowe współpra ują także z i y i i stytu ja i i orga iza ja i wspierają y i dzie i, łodzież i i h rodzi y. Zazwy zaj są to: Porad ia Psy hologi z o- Pedagogiczna i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy, G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawo i, G i a Ko isja Rozwiązywa ia Pro le ów Alkoholowy h w Zawo i, Komenda Powiatowa Policji w Trzebnicy oraz kuratorzy przy Sądzie Rejo owy w Trze nicy. 7

10 Szkoły współpra ują rów ież z gminnymi pla ówka i kultural y i, pla ówka i o hro y zdrowia, Koś iołe i działają y i w g i ie orga iza ja i pozarządowy i. Spośród ww. pod iotów, waż ą rolę peł i Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Trze i y świad zą a spe jalisty z ą pomoc psychologiczno-pedagogi z ą i logopedy z ą dzie io i łodzieży oraz rodzi o i au zy ielo w rozwiązywa iu pro le ów wychowawczych i edukacyjnych. W roku szkolnym 2017/2018 do Poradni Psychologiczno- Pedagogi z ej w Trze i y wpły ęło w iosków o o ję ie po o ą dzie i i łodzieży z gminy Zawonia. Wśród powodów u iega ia się o po o spe jalistów yły.i. ogól e trud oś i w au e oraz problemy wychowawcze i emocjonalne. Do Poradni wnioskowano także w elu zdiag ozowa ia dzie i pod kąte dysgrafii, dyskalkulii, gotowoś i szkol ej, wydania orzeczenia dla dziecka z autyzmem, zwra a o się także w sprawa h dostosowa ia wy agań szkol y h do ożliwoś i u z ia, eduka ji do owej i zi dywidualizowa ia ś ieżki nauki. Istot e z a ze ie a rów ież współpra a pla ówek oświatowy h z kuratora i sądowy i. Według da y h Zespołu Kuratorskiej Służ y Sądowej przy Sądzie Rejo owy w Trzebnicy, w roku a tere ie g i y Zawo ia dozore kuratora o jęto osó dorosły h, z kolei nadzorem 3 nieletnich, oso y zo owiąza e do podję ia le ze ia odwykowego i poddane kontroli kuratora oraz 13 rodzin w sprawa h opiekuń zy h (w tym 40 osó rodzi ów i dzie i. Potrze y dzie i i łodzieży oraz ożliwoś i i h zaspokoje ia Przedstawi iele a kietowa y h pla ówek uz ali, że do ajważ iejszy h potrze dzie i i łodzieży w g i ie ależą: zapew ie ie i po zu ia ezpie zeństwa, stworzenie przestrzeni wolnej od agresji oraz zorganizowanie czasu wolnego. Szkoły podkreśliły, że w ra a h posiada y h zaso ów i środków już podej ują i realizują działa ia gwara tują e właś iwe zagospodarowa ie zasu wol ego. Rów o ześ ie widzą ożliwość rozwi ię ia oferty w tym zakresie,.i. poprzez współpra ę z i stytu ja i i orga iza ja i wspierają y i dzie i i łodzież oraz większe zaa gażowa ie rodzi ów w orga izowa ie zajęć odpowiadają y h a potrze y u z iów. 8

11 2. RODZINA I DZIECKO W ŚRODOWISKU LOKALNYM W ramach diagnozy sytuacji rodziny i dziecka w gminie przeprowadzo o rów ież badania ankietowe wśród ieszkań ów gminy, w ty repreze ta tów sa orządu lokal ego Wójta G i y, Sekretarza G i y, Skar ika G i y, rad y h, sołtysów, pra ow ików Urzędu G i y, zło ków ko isji rozwiązywa ia pro le ów alkoholowy h, przedstawi ieli jed ostek orga iza yj y h g i y,.i. pla ówek oświatowy h, kultural y h, sportowy h i po o y społe z ej, a także przedstawi ieli jed ostek służ y zdrowia, poli ji, orga iza ji pozarządowy h i koś ioła. Bada ia te posłużyły.i. o e ie waru ków ży ia w gminie, identyfikacji występują y h a jej terenie pro le ów społe z y h, wskazaniu grup zagrożo y h wyklu ze ie społe z y oraz poznaniu istotnych z punktu widzenia niniejszego Programu opinii na temat przyczyn ezrad oś i opiekuń zo-wychowawczej oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego, egatyw y h zjawisk społe z y h wśród dzie i i łodzieży, a także propozycji działań, jakie ależało y podjąć w celu poprawy sytuacji rodzin niewydolnych wychowawczo. Do a alizy przedłożo o w sumie 45 wypeł io ych anonimowo ankiet. Odpowiedzi na pyta ie o waru ki ży ia w gminie przedstawia po iższy wykres. 9

12 Wykres. Waru ki ży ia w g i ie lokalny rynek pracy 30,2 51,2 18,6 wychowanie przedszkolne 15,6 46,7 33,3 4,4 szkolnictwo podstawowe 20,0 57,8 17,8 4,4 szkolnictwo ponadpodstawowe 6,7 20,0 48,9 22,2 2,2 dostęp ość kultury i rozrywki 6,7 42,2 33,3 15,6 2,2 dostęp ość sportu i rekrea ji 2,3 38,6 34,1 20,5 4,5 po o społe z a 24,4 55,6 17,8 2,2 opieka zdrowotna 24,4 48,9 15,6 11,1 mieszkalnictwo 4,5 40,9 34,1 13,6 6,8 ezpie zeństwo pu li z e 2,3 43,2 38,6 13,6 2,3 dostęp ość pla ówek usługowy h 9,3 62,8 18,6 9,3 dostęp ość sie i wodo iągowej 33,3 53,3 8,9 4,4 dostęp ość sie i ka aliza yj ej 6,8 11,4 27,3 54,5 dostęp ość sie i gazowej 18,2 29,5 25,0 15,9 11,4 dostęp ość i sta sie i drogowej 2,3 20,5 34,1 22,7 20,5 dostęp ość sie i I ter et 22,2 42,2 26,7 8,9 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% bardzo dobrze dobrze śred io źle ardzo źle Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w środowisku lokal y. A alizują waru ki ży ia w g i ie, przedstawi iele środowiska lokal ego ajwyżej o e ili dostęp ość sie i wodo iągowej łą z ie, % o e do ry h i bardzo dobrych), po o społe z ą łą z ie % o e do ry h i ardzo do ry h, dostęp do szkol i twa podstawowego (w sumie 77,8% ocen dobrych i bardzo dobrych), opieki zdrowotnej (w sumie, % o e do ry h i ardzo do ry h i pla ówek usługowy h łą z ie 2,1% ocen dobrych i bardzo dobrych). Naj iżej a kietowa i o e ili dostęp ość sie i ka aliza yj ej w su ie, % o e ardzo zły h i zły h, a także dostęp ość i sta sie i drogowej łą z ie, % o e zły h i ardzo zły h oraz dostęp do sie i I ter et w su ie, % o e zły h i ardzo zły h. 10

13 Kolej y wykres przedstawia odpowiedzi ada y h a pyta ie o pro le y, które aj zęś iej dotykają ieszkań ów g i y. Wykres. Pro le y aj zęś iej dotykają e rodzi y za ieszkują e w g i ie 5,4% 12,6% 8,1% 5,4% 2,7% 1,8% 3,6% 33,3% u óstwo bezrobocie ezdo ość 12,6% ezrad ość w sprawa h opiekuń zo-wychowawczych 0,9% rozpad więzi rodzi y h, sa ot e wy howywa ie dzie i siero two społe z e 7,2% alkoholizm 5,4% narkomania 0,9% przemoc w rodzinie pro le y związa e ze starze ie się długotrwała lu iężka horo a złe waru ki ieszka iowe zdarzenia losowe Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w środowisku lokal y. Do pro le ów, które aj zęś iej dotykają ieszkań ów g i y, respo de i zali zyli alkoholiz, %, a także ezro o ie, arko a ia po, %, pro le y związa e ze starze ie się, %, ezrad ość w sprawa h opiekuń zo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz zaniedbanie dzieci (7,2%). Odpowiadają a astęp e pyta ie, a kietowali ide tyfikowali grupy zagrożo e wyklu ze ie społe z y w g i ie. Uzyska e odpowiedzi przedstawia po iższy wykres. 11

14 Wykres 3. Grupy zagrożo e wyklu ze ie społe z y w g i ie 7,0% 1,0% 2,0% 4,0% 2,0% 16,0% rodziny i osoby o niskim statusie materialnym rodzi y i oso y z agają e się z pro le a i opiekuń zo-wychowawczymi oso y sa ot ie wy howują e dzie i 19,0% 4,0% 1,0% rodzi y i oso y dotk ięte pro le a i uzależ ień rodzi y z agają e się pro le e prze o y domowej osoby starsze i samotne oso y iepeł ospraw e i i h rodzi y osoby bezdomne 8,0% 36,0% rodzi y i oso y ają e pro le y mieszkaniowe dzie i i łodzież oso y opusz zają e zakłady kar e Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w środowisku lokal y. Najwię ej ada y h stwierdziło, że aj ardziej zagrożo e wyklu ze ie społe z y są rodzi y i oso y dotk ięte pro le a i uzależ ień %. Zda ie respo de tów wyklu ze ie społe z y zagrożo e są rów ież oso y starsze i samotne (19%) oraz rodziny i osoby o niskim statusie materialnym (16%). Na po iższy h wykresa h przedstawio o odpowiedzi respo de tów na temat przy zy ezrad oś i opiekuń zo-wychowawczej oraz w prowadzeniu gospodarstwa do owego oraz wskaza e przez i h działa ia, które przy iosły y ajwiększą skute z ość w zapobieganiu i rozwiązywa iu tego pro le u. 12

15 Wykres 4. Przyczyny ezrad oś i w sprawach opiekuń zo-wychowawczych oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w gminie Wykres 5. Jakie działa ia poprawiły y sytua ję rodzin niewydolnych wychowawczo w gminie? 9,3% 5,2% 16,5% 9,6% 6,2% 27,8% 1,7% 18,3% 8,2% 13,0% 5,2% 13,9% 14,8% 38,1% praca socjalna 0,9% 11,3% iski pozio u iejęt oś i wy howaw zy h u óstwo uzależ ie ia przemoc w rodzinie iepeł ospraw ość, długotrwała horo a wielodziet ość samotne rodzicielstwo pomoc asystenta rodziny eduka ja rodzi w zakresie właś iwego wypeł ia ia ról rodzi ielski h zwiększe ie dostęp oś i porad i twa psychologiczno-pedagogicznego, terapii rodzinnej wyższe świad ze ia pie ięż e dla rodzi wielodziet y h i iepeł y h pomoc w znalezieniu zatrudnienia profilaktyka i terapia w zakresie uzależ ień i przemocy w rodzinie poszerzenie oferty wsparcia instytucji i organizacji wspierają y h rodzi ę zwiększe ie dostępu dzie i i łodzieży do alter atyw y h for spędza ia zasu wol ego Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w środowisku lokalnym. W opi ii ada y h głów y i przy zy a i ezrad oś i w sprawa h opiekuń zowy howaw zy h oraz w prowadze iu gospodarstwa do owego w g i ie są uzależ ie ia, % oraz iski pozio u iejęt oś i wy howaw zy h, %. Wśród działań, który h podję ie ogło y poprawić sytua ję rodzi iewydol y h wychowawczo, a kietowa i aj zęś iej wskazywali zapew ie ie po o y ze stro y asyste ta rodziny (18,3%), zwiększe ie dostępu dzie i i łodzieży do alter atyw y h for spędza ia czasu wolnego (16,5%), udzielanie pomocy w znalezieniu zatrudnienia (14,8%), edukowanie 13

16 rodzi w zakresie właś iwego wypeł ia ia ról rodzi ielski h, % oraz prowadze ie profilaktyki i terapii w zakresie uzależ ień i prze o y w rodzi ie %. W uzupeł ie iu odpowiedzi a poprzed ie pytania, ankietowani wskazali negatywne zjawiska, a jakie aj ardziej arażo e są dzie i i łodzież z g i y. Sz zegóły w ty zakresie przedstawia po iższy wykres. Wykres 6. Negatyw e zjawiska społe z e, a które arażo e są dzie i i łodzież w g i ie 16,4% 18,1% za ied a ie wy howaw ze ze stro y rodzi ów sięga ie po su sta je uzależ iają e p. alkohol, narkotyki, dopalacze) 9,5% agresja i przemoc 6,0% demoralizacja 14,7% 35,3% przestęp zość, wa daliz, huligaństwo uzależ ie ie od sie i I ter et Źródło da y h: Bada ia a kietowe przeprowadzo e w środowisku lokal y. Według a kietowa y h, do egatyw y h zjawisk społe z y h, a które aj ardziej arażo e są dzie i i łodzież z g i y, ależą: sięga ie po su sta je uzależ iają e, np. alkohol, narkotyki i dopala ze, %, za ied a ia wy howaw ze ze stro y rodzi ów (18,1%), uzależ ie ie od sie i I ter et, % oraz agresja i prze o, %. 3. POMOC I WSPARCIE RODZINY I DZIECKA W TRUDNEJ SYTUACJI ŻYCIOWEJ Głów ą i stytu ją, która świad zy w g i ie pomoc i wsparcie rodzinom i dzieciom z ajdują y się w trud ej sytua ji ży iowej jest G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. Prowadzą działal ość w ty zakresie realizuje o zada ia wy ikają e.i. z taki h aktów praw y h, jak: ustawa o pomocy społe z ej, ustawa o świad ze ia h rodzinnych, ustawa o po o y oso o upraw io y do ali e tów, ustawa o wspieraniu 14

17 rodziny i systemie pieczy zastęp zej, ustawa o przeciwdziała iu prze o y w rodzinie, ustawa o świad ze ia h opieki zdrowotnej finansowanych ze środków pu li z y h, ustawa o ustale iu i wypła ie zasiłków dla opieku ów, ustawa o Kar ie Dużej Rodzi y, ustawa o po o y państwa w wy howywa iu dzie i, ustawa o dodatkach mieszkaniowych oraz ustawa Prawo energetyczne. W 2017 roku liczba rodzin, z który i przeprowadzo o wywiad środowiskowy, yła z a z ie wyższa iż w lata h (310 w 2015 r., 315 w 2016 r., 410 w 2017 r.), podo ie jak li z a osó prze ywają y h w ty h rodzi a h 765 w 2015 r., 766 w 2016 r., 812 w 2017 r.). W 2017 roku, w porów a iu z lata i poprzed i i, iejsza yła rów ież liczba rodzin, który przyz a o świad ze ie (222 w 2015 r., 227 w 2016 r., 187 w 2017 r.), podobnie jak li z a osó prze ywają y h w ty h rodzi a h (583 w 2015 r., 590 w 2016 r., 486 w 2017 r.). Spadła rów ież li z a rodzi, który przyz a o świad ze ie pie ięż e 192 w 2015 r., 193 w 2016 r., 153 w 2017 r.), oraz li z a osó prze ywają y h w ty h rodzi a h 472 w 2015 r., 457 w 2016 r., 340 w 2017 r.). Jed o ześ ie syste aty z ie z iejszała się li z a rodzi i osó w rodzinach, który przyz a o świad ze ie iepie ięż e z odpowiednio 79 i 344 w 2015 r. do 70 i 292 w 2017 r.). W gronie od ior ów wspar ia udzielanego przez GOPS-u, ajwiększe grupy stanowiły osoby w wieku przedprodukcyjnym (149 w 2015 r., 238 w 2016 r., 168 w 2017 r.) oraz osoby długotrwale korzystają e z po o y społe z ej w r., w r., w r.. Po iższe wykresy przedstawiają da e sz zegółowe a te at korzystają y h z pomocy społe z ej w g i ie. 15

18 Wykres 7. Rodziny i osoby w rodzinach w g i ie, z który i w latach przeprowadzo o wywiad środowiskowy Wykres 8. Rodziny i osoby w rodzinach w gminie, który w latach przyz a o świad ze ie r r r r r r. liczba rodzin li z a osó w rodzi a h liczba rodzin li z a osó w rodzi a h Źródło da y h: Gminny Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. Wykres 9. Rodziny i osoby w rodzinach w gmi ie, który w latach przyz a o świad ze ie pie ięż e Wykres 10. Rodziny i osoby w rodzinach w g i ie, który w latach przyz a o świad ze ie iepie ięż e r r r r r r. liczba rodzin li z a osó w rodzi a h liczba rodzin li z a osó w rodzi a h Źródło da y h: Gminny Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. 16

19 Biorą pod uwagę strukturę rodzi korzystają y h ze wspar ia GOPS-u, najliczniejsze grupy w latach sta owiły rodzi y jed ooso owe. Wśród rodzi z dzieć i do i owały rodzi y z dwojgiem dzie i, w gro ie rodzi iepeł y h rodziny z jednym dzie kie, a wśród rodzi e erytów i re istów rodziny jednooso owe. Da e sz zegółowe na te te at przedstawia po iższa ta ela. Tabela 2. Typy rodzi o jęty h po o ą społe z ą w gminie w latach li z a osó liczba rodzin typy rodzin w rodzinach 2015 r r r r r r. rodzi y ogółe i wię ej w ty : rodzi y z dzieć i ogółe i wię ej o li z ie osó : o liczbie dzieci: rodzi y iepeł e ogółe i wię ej rodzi y e erytów i re istów ogółe o liczbie dzieci: o liczbie osó : i wię ej Źródło da y h: Gminny Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. Wśród ieszkań ów g i y korzystają y h ze wspar ia GOPS-u w latach do i ują y i powoda i przyz awa ia świad zeń po o y społe z ej yły ogól ie rozu ia e u óstwo, długotrwała lu iężka horo a oraz ezro o ie. Li z e grupy sta owiły rów ież rodzi y dotk ięte iepeł ospraw oś ią i wy agają e o hro y a ierzyństwa. 17

20 Dane szczegółowe a te at powodów przyz awa ia po o y społe z ej w g i ie przedstawia po iższy wykres. Wykres 11. Powody przyznawania pomocy społe z ej w g i ie w lata h (liczba osó w rodzinach) r r r. u óstwo bezrobocie potrze a o hro y a ierzyństwa alkoholizm klęska żywiołowa trud oś i po opusz ze iu zakładu kar ego długotrwała lu iężka horo a iepeł ospraw ość ezrad ość ws. opiekuń zo-wychowawczych zdarzenie losowe ezdo ość Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. W 2017 roku, w stosunku do lat 2015-, z iejszyła się li z a osó w rodzi a h korzystają y h ze wspar ia GOPS-u z głów y h powodów przyz awa ia po o y społe z ej w g i ie, tj. u óstwa w r., w r., w r., długotrwałej lu iężkiej choroby (339 w 2015 r., 348 w 2016 r., 292 w 2017 r.), bezrobocia (290 w 2015 r., 280 w 2016 r., w r., a także alkoholiz u w r., w r., w r.. Jed o ześ ie zwiększyła się li z a od ior ów po o y społe z ej korzystają y h ze wspar ia z powodu ezrad oś i w sprawa h opiekuń zo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa do owego z w r. do w r., a a z liżo y pozio ie pozostawała li z a świad ze io ior ów wy agają y h o hro y a ierzyństwa w 15 r., 142 w 2016 r. i 136 w 2017 r.). Świad ze ia po o y społe z ej udziela e przez GOPS ają głów ie harakter pie ięż y, iepie ięż y i usługowy. Da e sz zegółowe w ty zakresie za lata przedstawia po iższa ta ela. 18

21 Tabela 3. For y świad zeń po o y społe z ej udzielo y h w g i ie przez GOPS w latach for y świad zeń pie ięż e iepie ięż e usługi li z a osó li z a świad zeń 2015 r r r r r r. zasiłek stały zasiłek okresowy zasiłek elowy X X X w tym: zasiłek elowy przyz a y w ra a h progra u Po o Państwa w zakresie dożywia ia posiłek w tym: posiłek przyz a y w ramach progra u Po o Państwa w zakresie dożywia ia schronienie ubranie sprawienie pogrzebu odpłat ość g i y za po yt w do u po o y społe z ej usługi opiekuń ze spe jalisty z e usługi opiekuń ze spe jalisty z e usługi dla osó z zaburzeniami psychicznymi poradnictwo specjalistyczne X X X praca socjalna 62* 75* 62* X X X interwencja kryzysowa X X X kontrakt socjalny X X X indywidualne programy pomocy indywidualny program wychodzenia z ezdo oś i indywidualny program zatrudnienia socjalnego (CIS) X X X X X X *liczba rodzin Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. Spośród świad zeń pie ięż y h aj zęś iej udziela y i for a i po o y w lata h yły zasiłek okresowy i elowy. Zasiłek okresowy przysługuje w sz zegól oś i ze względu a długotrwałą horo ę, iepeł ospraw ość, ezro o ie, ożliwość utrzy a ia 19

22 lu a y ia upraw ień do świad zeń z i y h syste ów za ezpie ze ia społe z ego. W a alizowa y okresie li z a osó, które z iego skorzystały syste aty z ie alała ze 134 w 2015 r. do 89 w 2017 roku). Zasiłek elowy jest ato iast przyz awa y a zaspokoje ie iez ęd ej potrze y bytowej, a w sz zegól oś i a pokry ie zęś i lu ałoś i kosztów zakupu żyw oś i, leków i le ze ia, opału, odzieży, o uwia, iez ęd y h przed iotów użytku do owego, dro y h re o tów i apraw w ieszka iu, opłat za gaz, e ergię, wodę i zy sz, a także kosztów pogrzebu. Li z a osó i o jęty h w roku yła iejsza iż w lata h (111 w 2015 r., 110 w 2016 r. i 93 w 2017 r.). Do i ują y rodzaj po o y iepie ięż ej sta owił z kolei posiłek, który ył wspar ie udziela y głów ie dzie io w ra a h wieloletniego programu wspierania fi a sowego g i w zakresie dożywia ia Po o państwa w zakresie dożywia ia. Cele tego Progra u jest ogra i ze ie zjawiska iedożywie ia dzie i i łodzieży z rodzi o iski h do hoda h lu z ajdują y h się w trud ej sytua ji, ze sz zegól y uwzględ ie ie u z iów z tere ów o jęty h wysoki pozio e ezro o ia i ze środowisk wiejski h oraz osó dorosły h, w sz zegól oś i sa ot y h, w podeszły wieku, hory h lu iepeł ospraw y h. W latach li z a osó o jęty h posiłkie stale z iejszała się ze w r. do 134 w 2017 r.). Wśród usług ajistot iejszą rolę odgrywała pra a so jal a ają a a elu po o oso o i rodzi o we wz a ia iu lu odzyskiwa iu zdol oś i do fu k jo owa ia w społe zeństwie poprzez peł ie ie odpowied i h ról społe z y h oraz tworze ie waru ków sprzyjają y h te u elowi. Prowadzo ą w g i ie pra ę so jal ą realizowano poprzez wizyty i odwiedzi y w środowiska h, aktywiza ję zawodową, otywowa ie do podję ia i utrzy a ia pra y, repreze towa ie i teresów klie tów w i stytu ja h, po o w wypeł ia iu doku e tów w elu uzyska ia przysługują y h upraw ień i świad zeń,.i. z ZUS, KRUS, PCPR. Pra ow i y so jal i w ra a h realizowa ej pra y so jal ej udostęp iali druki, udzielali informacji i pomagali kliento wypeł iać i ko pletować w ioski o ustale ie stop ia iepeł ospraw oś i oraz doku e ty iez ęd e do ustale ia iezdol oś i do pra y. Pra a so jal a doty zyła rów ież łagodze ia ko fliktów rodzi y h, udziela ia wskazówek doty zą y h ra jo al ego gospodarowa ia środka i fi a sowy i i prowadze ia gospodarstwa do owego. Pra ow i y so jal i orga izowali z iórki odzieży, o uwia, e li 20

23 i sprzętu do owego dla osó i rodzi pozostają y h w trud ej sytua ji, prowadzili rekruta ję dzie i a ezpłat e kolo ie oraz współpra owali z rodzi a i w zakresie zapew ie ia odpowied iego wyposaże ia dla dzie i. W a alizowa y okresie Ośrodek realizował także zada ia z zakresu wspiera ia rodziny i rozwoju pie zy zastęp zej, zatrud iają asyste ta rodzi y. Podej ował o działa ia skierowa e zarów o do rodzi ów, jak i dzie i z rodzi o jęty h opieką, zaj ują się.i. pedagogiza ją rodzi ów doty zą ą prawidłowego wy howa ia i opieki ad dzieć i, działa ia i a rze z od udowy więzi rodzi y h oraz porad i twe i treningami w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego. G i a po osiła rów ież odpłat ość za po yt dzie i z g i y w pie zy zastęp zej. W latach wydatki a te el rosły z roku a rok z. zł w r. do. zł w 2017 r.). W 2015 roku w pie zy zastęp zej prze ywało dzie i z g i y, rok póź iej 6 dzie i, a w roku dzie i, w ty w rodzi a h zastęp zy h i w pla ów e opiekuń zo-wychowawczej. W a alizowa y okresie GOPS realizował też zada ia z zakresu prze iwdziała ia przemocy w rodzi ie, ędą odpowiedzial y za o sługę orga iza yj o-te h i z ą Zespołu I terdys ypli ar ego ds. Prze iwdziała ia Prze o y w Rodzi ie, a także delegują do iego swoi h pra ow ików. W roku Zespół prowadził owy h pro edur Nie ieskie Karty, a także ko ty uował pro edury podjęte w lata h w ześ iejszy h, rok póź iej prowadził 2 procedury, a w 2017 roku 14 procedur. W latach w g i ie wypła a o stype dia szkol e i zasiłki szkol e. Naj zęś iej wspar ie te kierowa e jest do dzie i po hodzą ych z rodzin ubogich lub zagrożo y h wyklu ze ie społe z y, p. dotk ięty h ezro o ie, i służy z iejsze iu róż i w dostępie do eduka ji. W lata h - li z a osó o jęty h tą for ą po o y ulegała waha io w r., w r., w 7 r.) W g i ie realizowa y jest także rządowy progra po o y dla rodzi wielodziet ych. Realiza ją zaj uje się GOPS, który wydaje upraw io y Karty Dużej Rodzi y. W roku wydano 32 karty, w ty dla rodzi ów i dla dzie i. W 2016 roku GOPS w Zawoni rozpo zął realiza ję zada ia wy ikają ego z ustawy o po o y państwa w wy howa iu dzie i. W roku przyz a o świad ze ia dla 21

24 rodzi, a li z a wypła a y h świad zeń wy iosła.. Z kolei w roku li z a rodzi, który przyz a o świad ze ie, wzrosła do, a li z a wypła a y h świad zeń do.. W ra a h realizowa y h zadań GOPS przyz awał rów ież świad ze ia rodzi e. W latach ogól a li z a udzielo y h świad zeń yła wyższa iż w roku. w 2015 r., w 2016 r., w r.. Li z a wypła o y h zasiłków rodzi y h i dodatków do zasiłków ulegała waha io. w r., w 2016 r., w 2017 r., z kolei li z a przyz a y h zasiłków pielęg a yj y h zwiększała się z roku a rok z. w 2015 r. do w 2017 r.). Da e sz zegółowe a te at przyz a y h w g i ie świad zeń rodzi y h przedstawia po iższa ta ela. Tabela 4. Świad ze ia rodzi e przyznane w gminie w latach r r r. zasiłki rodzi e i dodatki do zasiłków rodzi y h li z a świad zeń zasiłek pielęg a yj y li z a świad zeń świad ze ia pielęg a yj e li z a świad zeń dodatek do świad ze ia pielęg a yj ego li z a świad zeń 0 X X spe jal y zasiłek opiekuń zy liczba świad zeń jed orazowa zapo oga z tytułu urodze ia się dzie ka li z a świad zeń świad ze ie rodzi ielskie li z a świad zeń X ogółe li z a świad zeń zasiłek dla opieku ów li z a świad zeń Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. 22

25 W a alizowa y okresie Ośrodek przyz awał rów ież zasiłek dla opieku ów osó iepeł ospraw y h. Przysługuje o oso o, które utra iły prawo do świad ze ia pielęg a yj ego z d ie lip a roku w związku z wygaś ię ie z o y prawa a podstawie art. ust. ustawy z d ia grud ia roku o z ia ie ustawy o świad ze ia h rodzi y h oraz iektóry h i y h ustaw, Dz. U. z r., poz. de yzji przyz ają ej prawo do świad ze ia pielęg acyjnego. W latach GOPS wypła ił odpowied io, i zasiłków dla opieku a a łą z ą kwotę odpowied io.,. i. zł. Za oso y po ierają e świad ze ia pielęg a yj e i spe jal y zasiłek opiekuń zy GOPS opła ał składki a u ezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne. W latach li z a ty h składek zwiększała się z roku a rok w r., w r., w r., podo ie jak i h wartość. zł w r.,. zł w r.,. zł w r.. Kolej ą for ę po o y udziela ej przez Ośrodek sta owiły świad ze ia z fu duszu ali e ta yj ego, które służą wspar iu osó z ajdują y h się w trud ej sytua ji aterial ej w przypadku ezskute z oś i egzeku ji zasądzo y h świad zeń ali e ta yj y h. W lata h li z a rodzi, który przyz a o tę po o, yła a z liżo y pozio ie (36 w 2015 r., w r., w r., a li z a wypła o y h świad zeń z iejszała się z roku na rok (z w r. do w r.. Da e sz zegółowe w ty zakresie przedstawia po iższa ta ela. Tabela 5. Świad ze ia z fu duszu ali e ta yj ego przyznane w gminie w latach r r r. li z a rodzi, który przyz a o świad ze ie li z a wypła o y h świad zeń łą z a kwota wypła o y h świad zeń w zł Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. W latach w g i ie wypła a o także dodatki mieszkaniowe, ie wypła a o ato iast dodatków e ergety z y h. Da e sz zegółowe na temat przyz a y h dodatków mieszkaniowych przedstawia po iższa ta ela. 23

26 Tabela 6. Dodatki mieszkaniowe przyznane w gminie w latach r r r. li z a gospodarstw, który przyz a o dodatki ieszka iowe li z a przyz a y h dodatków mieszkaniowych wartość przyz a y h dodatków ieszka iowy h w zł Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni. 4. ANALIZA SWOT Przeprowadzo a a potrze y i iejszego doku e tu a aliza SWOT posłużyła identyfikacji o y h i sła y h stro lokal ego syste u wspierania rodziny oraz szans i zagrożeń, jakie przed i stoją. Pozwoliła osza ować pote jał, jaki gmina dysponuje w tym obszarze oraz określić stopień, w jaki posiada e zaso y odpowiadają potrze o i oczekiwaniom rodzi i dzie i ieszkają y h a jej tere ie. Mocne strony ist ie ie waru ków do prowadze ia efektywnej pracy socjalnej wsparcie ze strony asystenta rodziny odpowied ia dostęp ość szkol i twa podstawowego; do re wyposaże ie szkół działal ość G i ego Ośrodka Kultury i Biblioteki dostęp ość hali sportowej do rze rozwi ięta sieć świetli wiejski h duża dostęp ość tere ów pod budownictwo jednorodzinne skoordy owa e działa ia i stytu ji i orga iza ji wspierają y h rodzi y, dzieci i łodzież funkcjonowanie Punktu Konsultacyjnego prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie prze iwdziała ia prze o y w rodzinie podej owa ie działań przez G i ą Sła e stro y iewystar zają y dostęp rodzi do poradnictwa specjalistycznego rak grup i ośrodków wspar ia dla rodzi i osó sa ot ie wy howują y h dzie i rak opieki ad dzieć i do lat. iedostate z y dostęp do opieki przedszkolnej niedostatecznie rozwinięta oferta eduka yj a szkół także oferta pozalekcyjna) rak a i atorów kultural ooświatowy h z yt ała li z a oisk sportowy h sła o wyposażo e o iekty kultural e i iejs a rekrea ji pla e za aw, świetli e wiejskie) rak pla ówek wspar ia dzie ego dla dzie i i łodzieży zgod y h z ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastęp zej 24

27 Ko isję Rozwiązywa ia Pro le ów Alkoholowy h i Zespół I terdys ypli ar y podejmowa ie wśród dzie i, łodzieży, rodzi ów, au zy ieli i sprzedaw ów apojów alkoholowy h działań profilaktycznych, informacyjnych i edukacyjno-szkoleniowych w zakresie prze iwdziała ia uzależ ie io i przemocy w rodzinie upowszechnianie wśród rodzi dotk ięty h ezro o ie ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pra y, usługa h porad i twa zawodowego i szkoleniach istnienie w gminie organizacji pozarządowy h działają y h na rzecz rodzin, dzieci i łodzieży; podejmowanie z nimi współpra y Szanse dalsze wsparcie ze strony asystenta rodziny zmniejszenie skali wykluczenia społe z ego dzięki Progra owi Rodzi a + tworze ie pla ówek wspar ia dzie ego dla dzie i i łodzieży, rozwijanie oferty kulturalnej oraz infrastruktury sportowej i rekreacyjnej udział w programach i projektach skierowanych do rodzin, dzieci i łodzieży; ożliwość pozyska ia rak ożliwoś i ko ty uowa ia w gminie nauki na poziomie szkolnictwa śred iego iedostate z y dostęp do specjalistycznej opieki medycznej defi yt wolo tariuszy wśród dzieci i łodzieży iedostate z y dostęp rodzi dotk ięty h pro le a i uzależ ień i przemocy w rodzinie do pomocy terapeutycznej, rehabilitacyjnej, psy hospołe z ej i praw ej rak grup wspar ia dla osó dotk ięty h pro le a i uzależ ień i prze o y w rodzinie brak miejsc pobytu dla ofiar przemocy w rodzinie ogra i zo e ożliwoś i podję ia zatrudnienia na terenie gminy z yt iska skute z ość działań podejmowanych na rzecz bezrobotnych ieodpowied ie zaso y ieszkań komunalnych, w tym socjalnych trud oś i z dojazdem do pracy z powodu iewystar zają o rozwi iętej komunikacji zbiorowej Zagroże ia za ied ywa ie o owiązków opiekuń zowy howaw zy h przez rodzi ów kryzys fu k ji rodzi y i jej roli w ży iu społe z y osła ie ie więzi rodzi y h i rozpad rodzin.i. w związku z wyjazde jednego z rodzi ów do pra y za gra i ę rozpad więzi społe z y h ros ą e zagroże ie uzależ ie ia i i prze o ą, w ty wśród dzie i i łodzieży dalszy odpływ ludzi łody h, wykształ o y h do jed ostek iejski h 25

28 na nie środków zew ętrznych poszerze ie zaso ów ieszkań komunalnych, w tym socjalnych propagowa ie wśród dzie i i łodzieży idei wolontariatu wzrost świado oś i społe z ej, w ty dzie i i łodzieży, rodzi ów i au zy ieli, a te at pro le ów uzależ ień i przemocy w rodzinie współpra a spe jalistów z róż y h dziedzi a rze z prze iwdziała ia uzależ ie io i przemocy w rodzinie ros ą e zai teresowa ie zdrowy style ży ia utworze ie grup wspar ia dla osó dotk ięty h pro le a i uzależ ień i przemocy w rodzinie dalsze pozyskiwa ie środków zew ętrz y h a realiza ję zadań z zakresu wspierania rodziny (m.in. z MRPiPS) z yt iska li z a osób wyleczonych z uzależ ień; długi zas o zekiwa ia na leczenie odwykowe o iża ie się wieku i i ja ji alkoholowej i narkotykowej oraz większa dostęp ość alkoholu i innych środków psy hoaktyw y h owe rodzaje uzależ ień od sie i Internet, gier komputerowych, telefonu ko órkowego fonoholizm) wzrost li z y osó wy agają y h, z powodu przemocy w rodzinie, interwencji oraz podję ia działań interdyscyplinarnych i korekcyjnoedukacyjnych złe wzor e społe z e,.i. przyzwole ie społe z e a adużywa ie alkoholu skomplikowana procedura aplikowania o środki u ij e bierna i roszczeniowa postawa od ior ów po o y społe z ej uzależ ie ie zęś i ieszkań ów od po o y społe z ej występowa ie dysfu k ji rodzi y h i społe z y h 5. INSTYTUCJE I ORGANIZACJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ RODZINY I DZIECKA W g i ie Zawo ia oraz w jej sąsiedztwie fu k jo ują pod ioty działają e a rze z rodziny i dziecka. Poza Gminny Ośrodkie Po o y Społe z ej w Zawoni oraz gminnymi pla ówka i oświatowy i, Zespołe Pu li z y h Zakładów Opieki Zdrowotnej i Gminnym Ośrodkie Kultury i Bi lioteką, są to: G i a Ko isja Rozwiązywa ia Pro le ów Alkoholowych w Zawoni, Pu kt Ko sulta yj y związa y z profilaktyką uzależ ień oraz przemocy w rodzinie w Zawoni, Zespół I terdys ypli ar y ds. Prze iwdziała ia Przemocy w Rodzinie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna w Trzebnicy, Sąd Rejo owy w Trzebnicy, Poradnia Rodzinna w Trzebnicy, 26

29 Kuratoriu Oświaty we Wro ławiu, Komenda Powiatowa Policji w Trzebnicy oraz Powiatowy Urząd Pra y w Trze i y. Mieszkań y korzystają rów ież ze wspar ia lokal y h parafii, podej ują y h działa ia na rzecz rodziny, m.in. poprzez propagowanie pozytyw y h wzor ów fu k jo owa ia rodziny oraz orga iza ji pozarządowy h oferują y h zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i łodzieży, upowsze h iają y h działal ość sportową, rekrea yj ą i kultural ą. Da e sz zegółowe a te at pod iotów działają y h a rze z rodzi y i dzie ka w gminie przedstawia po iższa ta ela. Tabela 7. Podmioty działają e a rze z rodzi y i dzie ka w g i ie nazwa i adres podmiotu G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawoni, ul. Trzebnicka 11, Zawonia. Zespół Szkół w Zawo i, ul. Szkolna 26, Zawonia. Szkoła Podstawowa w Czeszowie, ul. M. Konopnickiej 18, Zawonia. G i y Ośrodek Kultury i Bi lioteka w Zawoni, ul. Trzebnicka 11, Zawonia. G i a Ko isja Rozwiązywa ia Pro le ów Alkoholowy h w Zawoni, ul. Trzebnicka 11, Zawonia. Pu kt Ko sulta yj y związa y z profilaktyką uzależ ień oraz prze o y w rodzinie w Zawoni, ul. Trzebnicka 11, Zawonia Zespół I terdys ypli ar y do spraw Prze iwdziała ia Prze o y w Rodzi ie, ul. Trzebnicka 11, Zawonia. harakterystyka działa ia Pra a so jal a, świad ze ia pie ięż e, po o rze zowa, usługi, po o w zakresie dożywia ia, posiłki w szkole, wsparcie asystenta rodziny, pomoc aterial a dla u z iów o harakterze so jal y stype dia, przyz awa ie Karty Dużej Rodzi y. Działal ość profilaktyczna i wychowawcza, realizacja szkol y h progra ów profilakty z y h, edukacyjnych, wy howaw zy h, zaję ia i tegra yj e, warsztaty, wspar ie pedagogi z e dla rodzi ów (konsultacje) i dzieci, organizowanie czasu wolnego zaję ia pozalekcyjne, wycieczki). Zagospodarowa ie zasu wol ego dzie i i łodzieży oraz propagowa ie działal oś i kultural ej, sportowej i rekreacyjnej. Profilakty z a działal ość i for a yj a i eduka yj a w zakresie rozwiązywa ia pro le ów uzależ ień; zapew ie ie dostępu do spe jalisty z y h for wsparcia, m.in. poprzez Punkt Konsultacyjny (terapia uzależ ień, wspieranie alternatywnych form spędza ia zasu wol ego dla dzie i, łodzieży oraz dorosły h. I tegrowa ie i koordy owa ie działań wszystki h i stytu ji w zakresie rozwiązywa ia pro le ów przemocy w rodzinie, profilakty z a działal ość i for a yj a i eduka yj a, wspiera ie osó i rodzi dotk ięty h pro le e prze o y, prowadze ie pro edury Nie ieskie Karty. 27

30 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzebnicy, ul. T. Koś iuszki, Trzebnica. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Trzebnicy, ul. Nowa 1, Trzebnica. Sąd Rejo owy w Trze i y, Wydział Rodzi y i Nieletnich, Zespół Kuratorskiej Służ y Sądowej, ul. Parkowa 4, Trzebnica. Poradnia Rodzinna przy Rzymsko- Katoli kiej Parafii pw. św. Bartło ieja Ap. i św. Jadwigi w Trzebnicy, ul. Ja a Pawła II, -100 Trzebnica. Komenda Powiatowa Policji w Trzebnicy, ul. W. Bochenka 8, Trzebnica. Powiatowy Urząd Pra y w Trzebnicy, ul. T. Koś iuszki, -100 Trzebnica. Orga iza je pozarządowe i i e pod ioty prowadzą e działal ość pożytku publicznego Parafie z terenu Gminy Zawonia Zapewnienie pie zy zastęp zej dzieciom umieszczanym poza rodzi ą iologi z ą, udziela ie wspar ia oso o usa odziel ia y opusz zają y rodzi y zastęp ze, rodzi e do y dzie ka oraz pla ówki opiekuń zowychowawcze, fi a sowa ie tur usów rehabilitacyjnych. Poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne i logopedyczne, pomoc w rozwiązywa iu pro le ów, wydawa ie opi ii i orze zeń. Orzeka ie z zakresu prawa rodzi ego i opiekuń zego, wyko ywa ie zadań o harakterze wy howaw zoresocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i ko trol y związa y z wyko ywa ie orze zeń sądu. Poradnictwo i terapia rodzinna. Zapew ie ie ezpie zeństwa rodzi o za ieszkują y a tere ie g i y Zawo ia; działal ość prewencyjna w rodzinach oraz wobec dysfu k jo al y h za howań dzie i i łodzieży; prze iwdziała ie przestęp zoś i i uzależ ie io. Wspiera ie rodzi w zakresie pośred i twa pra y, poradnictwa zawodowego, prac interwencyjnych oraz szkoleń. Zagospodarowanie czasu wolnego i promowanie aktyw oś i dzie i i łodzieży poprzez propagowa ie działal oś i sportowej, rekrea yj ej i kultural ej. Wspiera ie działań podej owa y h a rze z rodzi y oraz upowszechnianie pozytyw y h wzor ów funkcjonowania rodziny. Źródło da y h: G i y Ośrodek Po o y Społe z ej w Zawo i, Powiatowe Ce tru Po o y Rodzi ie i Starostwo Powiatowe w Trzebnicy. 28

31 III. CELE I ZADANIA Cele głów y Gminnego Programu Wspierania Rodziny dla Gminy Zawonia na lata jest udzielanie kompleksowej pomocy rodzi o za ieszkują y a tere ie gminy poprzez tworze ie opty al y h waru ków u ożliwiają y h wy howywa ie dzieci w rodzi a h iologi z y h oraz wspiera ie rodzi ają y h trud oś i opiekuń zowychowawcze. Do elów opera yj y h zali zo o: 1. Pod osze ie u iejęt oś i opiekuń zo-wychowawczych rodziny oraz promowanie jej prawidłowego odelu. 2. Wspiera ie rodzi y z ajdują ej się w trud ej sytua ji so jal o-bytowej. 3. Zaspokajanie potrzeb zdrowotnych rodzi y oraz zapew ie ie jej ezpie zeństwa publicznego. 4. Wspiera ie dzie i i łodzieży w kształ e iu i wsze hstro y rozwoju. 5. Współfi a sowa ie po ytu dzie i w pie zy zastęp zej oraz u ożliwie ie i powrotu do rodzin biologicznych. Osiąg ie ie tak sformułowa ych elu głów ego i elów opera yj y h wymaga wdroże ia wyz a zo y h zadań. Zostały o e ujęte w przedstawio y po iżej w for ie zestawień ta elary z y h harmonogramie, w który uwzględ io o rów ież realizatorów posz zegól y h zapisów, zas i h wdroże ia oraz wskaź iki o itori gowe. Cel operacyjny 1. Pod osze ie u iejęt oś i opiekuń zo-wychowawczych rodziny oraz promowanie jej prawidłowego odelu czas wskaź iki zadania realizatorzy/partnerzy 1. Doskonalenie form pra y so jal ej z rodzi ą 2. Dalsze zapewnianie wsparcia ze strony asystenta rodziny 3. Ustanawianie, w razie potrzeby, rodzin wspierają y h dla rodzin przeżywają y h trud oś i w wypeł ia iu fu k ji GOPS GOPS GOPS realizacji monitoringowe li z a osó o jęty h pra ą so jal ą li z a asyste tów rodziny oraz liczba rodzi o jęty h opieką liczba rodzin wspierają y h oraz liczba rodzin przez nie wspieranych 29

32 opiekuń zowychowawczych oraz organizowanie dla i h szkoleń 4. Zapewnienie szerszego dostępu do poradnictwa specjalistycznego, konsultacji, treningu u iejęt oś i wychowawczych, terapii rodzinnej i mediacji 5. Tworzenie grup wsparcia dla rodzin, w tym samopomocowych dla osó samotnie wy howują y h dzie i 6. Wz a ia ie więzi rodzinnych, m.in. poprzez organizowanie środowiskowy h imprez integracyjnych 7. Wspieranie interdyscyplinarne rodzin oraz zapewnienie dostępu do szkoleń dla osó ają y h świad zyć wspar ie interdyscyplinarne 8. Opracowywanie i realizowanie środowiskowy h progra ów i projektów na rzecz rodzin, w tym współfi a sowa y h z funduszy zew ętrz y h, GOPS, GKRPA, Punkt Konsultacyjny, PCPR, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, organizacje pozarządowe GOPS, organizacje pozarządowe Urząd G i y, GOPS, pla ówki oświatowe i GOKiB, jednostki sportowo-rekreacyjne GOPS, GKRPA, Punkt Konsultacyjny, Zespół Interdyscyplinarny, PCPR, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna, pla ówki oświatowe, zakład opieki zdrowotnej, Poli ja, Sąd Rejonowy, organizacje pozarządowe Jednostki organizacyjne gminy, w tym GOPS i pla ówki oświatowe, orga iza je pozarządowe li z a osó o jęty h posz zegól y i formami wsparcia, w tym poradnictwem specjalistycznym liczba grup wsparcia oraz liczba osó w nich u zest i zą y h liczba imprez oraz li z a osó w nich u zest i zą y h liczba powoła y h grup roboczych oraz liczba rodzin o jęty h wsparciem Interdyscyplinarnym, li z a szkoleń oraz li z a osó w i h u zest i zą y h li z a progra ów i projektów oraz li z a osó i i o jęty h 30

33 Cel operacyjny 2. Wspieranie rodziny z ajdują ej się w trud ej sytuacji socjalno-bytowej czas wskaź iki zadania realizatorzy/partnerzy realizacji monitoringowe liczba udzielonych 1. Udzielanie pomocy świad zeń oraz materialnej i rzeczowej GOPS liczba osó i i rodzinom ubogim o jęty h 2. Upowszechnianie wśród rodzi dotk ięty h bezrobociem ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy, usługa h poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu zawodowy dorosły h, staża h i zatrud ie iu socjalnym 3. Udzielanie wsparcia dzieciom z rodzin ubogich, m.in. organizowanie dożywia ia w szkoła h, wypoczynku letniego i zimowego, wyposaże ie w podrę z iki i po o e szkol e oraz odzież, zapew ie ie dostępu do alternatywnych form spędza ia zasu wol ego 4. Rozwijanie w gminie mieszkalnictwa komunalnego, w tym socjalnego Urząd G i y, GOPS, Powiatowy Urząd Pra y GOPS, Urząd Gminy, pla ówki oświatowe, GOKiB, jednostki sportowo-rekreacyjne, orga iza je pozarządowe Urząd G i y li z a osó bezrobotnych w gminie, w tym li z a osó o jęty h róż y i formami wsparcia liczba dzieci z rodzin ubogich o jęty h wsparciem liczba mieszkań komunalnych, w tym socjalnych 31

34 Cel operacyjny 3. Zaspakajanie potrzeb zdrowotnych rodziny oraz zapewnienie jej ezpie zeństwa publicznego zadania 1. Promowanie zdrowego stylu ży ia i prowadzenie profilaktyki zdrowotnej 2. Zabezpieczanie świad zeń z zakresu podstawowej opieki medycznej oraz zwiększe ie dostęp oś i wsparcia specjalistycznego. Zwiększenie dostęp oś i wspar ia dla rodzin z dzieć i dotk ięty i iepeł ospraw oś ią, w tym w formie poradnictwa i rehabilitacji 4. Monitorowanie rodzin zagrożo y h i dotk ięty h pro le a i uzależ ień i przemocy w rodzinie oraz podejmowanie działań zgod ie z uchwalonymi programami w tym zakresie 5. Prowadze ie działań profilaktycznoinformacyjnych i edukacyjnych z zakresu zapobiegania przestęp zości realizatorzy/partnerzy Urząd G i y, GOPS, GKRPA, zakład opieki zdrowotnej, pla ówki oświatowe Urząd G i y, zakład opieki zdrowotnej GOPS, Urząd G i y, PCPR, Poradnia Psychologiczno- Pedagogiczna Urząd G i y, GOPS, GKRPA, Punkt Konsultacyjny, Zespół Interdyscyplinarny, pla ówki oświatowe, Prokuratura Rejo owa, Sąd Rejo owy, Policja Urząd G i y, Policja, pla ówki oświatowe, czas realizacji wskaź iki monitoringowe li z a przedsięwzięć z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej oraz liczba progra ów zdrowotnych li z a osó o jęty h świad ze ia i zdrowotnymi liczba rodzin o jęty h poradnictwem oraz li z a osó o jęty h reha ilita ją liczba rodzin o jęty h monitoringiem, liczba rodzin dotk ięty h problemami uzależ ień i przemocy w rodzinie oraz li z a osó o jęty h wsparciem liczba przedsięwzięć profilaktycznoinformacyjnych i edukacyjnych 32