Prognoza popytu na pracę. Kielce, 10 kwietnia

Transkrypt

1 Prognoza popytu na pracę w opinii pracodawców có Kielce, 10 kwietnia

2 PLAN PREZENTACJI I. Diagnoza sytuacji na rynku pracy II. Prognoza III. Charakterystyka czynników wpływających na popyt na pracowników IV. Recepta, czyli jak zwiększyć popyt na pracowników 2

3 I. DIAGNOZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY 3

4 Stopa bezrobocia w ostatnich latach 4

5 Przeciętne zatrudnienie w budownictwie Źródło: GUS Kielce 5

6 Dynamika wzrostu zatrudnienia w budownictwie Źródło: GUS Kielce 6

7 Wzrost PKB, a popyt na pracę Tempo wzrostu PKB, tempo wzrostu liczby pracujących i spadek stopy bezrobocia w latach

8 Zmiany liczby pracujących wg wybranych przyczyn Saldo zmian w liczbie pracujących (w tys.) w okresie 1997, 2000, 2002 w Polsce wg wybranych przyczyn Wyszczególnienie Ogółem, w tym: +31,7-73,6-73,2 Wzrost popytu krajowego na wyroby i usługi +109,3 +79,6 +65,4 Wzrost popytu zagranicznego na wyroby i usługi +47,4 +51,8 +36,7 Spadek popytu krajowego na wyroby i usługi -28,9-58,3-78,5 Spadek popytu zagranicznego na wyroby i usługi -17,1-13,4-15,2 Zła sytuacja finansowa przedsiębiorstwa -36,7-63,1-83,6 Rozbudowa przedsiębiorstwa +214,6 +252,5 +196,0 Racjonalizacja zatrudnienia -17,6-61,1-43,1 Zmiany technologiczne +2,5 +4,3 +3,6 Odejścia na emeryturę i rentę -81,4-24,2-31,8 Sezonowość produkcji i usług +54,7 +45,9 +43,9 8

9 Wpływ MSP na rynek pracy MSP zatrudniają prawie 67% ogółu pracujących (tylko 33% pracujących jest zatrudnionych w pozostałych sektorach m.in. administracji, służbie zdrowia, edukacji, dużych firmach) Wniosek: Znaczenie sektora MSP dla rynku pracy w Polsce jest pierwszorzędne. Zdecydowana poprawa na rynku pracy jest zatem uzależniona od rozwoju małych i średnich firm w sektorze MSP zatrudnienie wzrasta, podczas gdy w dużych firmach maleje Wniosek: Wzrost zatrudnienia w sektorze MSP nie przekłada się na wyraźną poprawę na rynku pracy ponieważ jest niewystarczający i niweluje go spadek zatrudnienia w dużych firmach oraz wzrost wydajności i innowacyjności. Niezbędne jest spowodowanie znacznie większego wzrostu zatrudnienia w sektorze MSP. 9

10 Wpływ MSP na rynek pracy cd. MSP znacznie elastyczniej reagują na zmiany na rynku niż duże firmy Wniosek: Większa elastyczność działania małych i średnich przedsiębiorstw pozwala im uniknąć lub minimalizować negatywne efekty (w tym redukcję zatrudnienia) w okresie załamania rynku czy spowolnienia gospodarczego praca w sektorze MSP umożliwia zdobycie wszechstronnego doświadczenia (zróżnicowany zakres obowiązków) ą w przeciwieństwie do dużych firm (gdzie obowiązuje wąska specjalizacja) Wniosek: Wszechstronne doświadczenie zdobywane w sektorze MSP umożliwia łatwiejsze przekwalifikowanie się w momencie wystąpienia takiej konieczności 10

11 Mobilność pracowników Mobilność pracowników Gotowość do zmiany miejsca zamieszkania w razie znalezienia atrakcyjnej i dobrze płatnej pracy 34,7 65,3 TAK NIE Źródło: NBP 11

12 II. PROGNOZA NA NAJBLIŻSZE LATA 12

13 Uwarunkowania makroekonomiczne w najbliższych latach przewidywana jest dobra koniunktura zakłada się ę w wzrost płac i wzrost wydajności pracy planowany jest znaczący wzrost inwestycji (w tym realizowanych z funduszy UE) który będzie powodował rozwój przedsiębiorstw i wzrost popytu na pracowników wzrost gospodarczy nie będzie proporcjonalny ponieważ inwestycję będą dokonywane głównie w nowe technologie, czyli będą miały ograniczany wpływ na wzrost zatrudnienia (rezygnacja z pracochłonności na rzecz kapitałochłonności) 13

14 Uwarunkowania makroekonomiczne cd. Pomoc krajowa i zagraniczna dla województwa świętokrzyskiego i t k ki w latach lata mln euro lata lata łącznie ze środkami pryw atnymi Lata Rozkład w latach wg NSGO (nie ujmuje PO IG) 14

15 Prognoza zatrudnienia wzrośnie ś liczba ofert pracy w MSP w tym głównie wśród ś przedsiębiorstw realizujących inwestycje oraz w służbach publicznych w najbliższych latach ujawni się ę problem z brakiem wykwalifikowanej siły roboczej Przedsiębiorcy oczekują miarodajnych prognoz dotyczące podaży pracy (osób bez pracy, ich kwalifikacji itp.) zarówno długookresowych, średnio i krótkookresowych istotnym elementem rynku pracy jest szara strefa. Ryzyko istnienia i rozwoju szarej strefy wynika z nieatrakcyjnych warunków zatrudnienia legalnego. najliczniej j w szarej strefie zatrudnia budownictwo. Szacuje się, ę że w budownictwie nawet 30% pracujących jest zatrudnionych na czarno. Budownictwo powinno być zatem w największym stopniu poddane reformie uatrakcyjniającej legalne zatrudnienie 15

16 Prognoza zatrudnienia cd. Wykres zatrudnienia siłami zewnętrznymi przyrost zatrudnienia siłami zewnętrznymi w latach ekstremalnych ; ; osoby zatrudnienie w latach ; ; ; siły wewnętrzne + przysrost z poprzedniego roku Lata

17 Prognoza zatrudnienia cd. Wzrost liczby pracujących przełoży się na wzrost wskaźnika zatrudnienia w grupie wiekowej z 49,9% w 2002 r. do 59,0% w 2020 r. Źródło: Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 17

18 Wpływ demografii na rynek pracy Źródło: Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego Przedstawiona sytuacja demograficzna wskazuje, że do roku wskutek prognozowanego przyrostu ludności w wieku produkcyjnym - pokonywanie problemów bezrobocia w Polsce będzie utrudnione. Dopiero po roku 2010 zmiany demograficzne będą czynnikiem sprzyjającym ograniczaniu natężenia bezrobocia oraz wzrostu wskaźnika zatrudnienia 18

19 Wpływ demografii na rynek pracy Źródło: Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego Z podanych liczb wynika, że wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym ludnością w wieku poprodukcyjnym zwiększy się z 18,9% w 2006 r. do 20,9% w 2013 r. 19

20 Kadry jest to obszar wymagający dużych ż zmian należy rozwijać kształcenie ustawiczne prowadzone przez instytucje państwowe i py prywatne w tym celu należy umacniać rolę finansowania przez Państwo szkolenia pracowników przez prywatne instytucje niezbędna jest odbudowa szkolnictwa zawodowego ważną rolę wypełnia EFS z którego finansowane powinny być szkolenia w branżach i zawodach deficytowych należy szkolić fachowców w zakresie konkretnych umiejętności (uczyć pracy, a nie tylko przekazywać wiedzę) 20

21 Praca cudzoziemców zatrudnienie cudzoziemców będzie konieczne w najbliższych latach przepisy zezwalające na pracę i osiedlanie się powinny być dopasowane do sytuacji na rynku rynek zatrudniania cudzoziemców powinien być zorganizowany przez partnerstwo instytucji publicznych i prywatnych oczekiwane jest rozwijanie przepisów w taki sposób aby umożliwiały one wykorzystywanie pracy cudzoziemców bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na pracę 21

22 Plany inwestycyjne, a zmiany zatrudnienia Wpływ ł inwestycji na zatrudnienie i w firmach 1,7 39,3 59 Udział firm, które wskazują, iż nowe inwestycje spowodują wzrost zatrudnienia Udział firm, które wskazują, iż nowe inwestycje nie wpłyną na wielkość zatrudnienia Udział firm, które wskazują, iż nowe inwestycje spowodują spadek zatrudnienia Źródło: NBP 22

23 III. CHARAKTERYSTYKA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYH NA POPYT NA PRACOWNIKÓW 23

24 Czynniki wpływające na popyt na pracę Czynniki popytowe O poziomie zatrudnienia przy danej produktywności decyduje globalny popyt. Kiedy popyt na towary i usługi rośnie, powinno zwiększyć się zatrudnienie. Czynniki podażowe O wzroście zatrudnienia decydują także czynniki strukturalne. Jeżeli we wzroście gospodarczym przeważają produkty i usługi pracochłonne, dominują małe i średnie d i przedsiębiorstwa, wówczas szansa wzrostu zatrudnienia i będzie większa Czynniki kosztowe Jeżeli koszty pracy rosną szybciej niż produktywność, a obciążenia socjalne zatrudnienia są wysokie i finansowane przez podatek zatrudnieniowy wówczas skłonność do wzrostu zatrudnienia może być ograniczona Czynniki rynku pracy Im większa elastyczność zatrudnienia (swoboda zawierania umów na czas określony, możliwość zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy itd.), tym większa ę skłonność do wzrostu zatrudnienia przy danym wzroście gospodarczym 24

25 Czynniki podażowe wpływające na popyt na pracę Udział ł MSP w ogóle przedsiębiorstw w Województwie Świętokrzyskim i k ki Kategoria Ludność [w tys.] 1 326, , , ,8 Liczba Małych i Średnich Przedsiębiorstw Udział MSP w ogóle przedsiębiorstw [w %] 99,8 99,8 99,8 99,8 Liczba przedsiębiorstw zlikwidowanych Liczba aktywnych MSP O wzroście zatrudnienia decydują także czynniki strukturalne. Jeżeli we wzroście gospodarczym przeważają produkty i usługi pracochłonne, dominują małe i średnie przedsiębiorstwa, wówczas szansa wzrostu zatrudnienia będzie większa 25

26 Czynniki kosztowe wpływające na popyt na pracę Co najbardizej j utrudnia prowadzenie firmy w wojewódzwie świętokrzyskim? biurokracja ograniczo zony popyt ogr graniczony dostęp do kapitału upolitycznienie gos ospodarki braj koncepcji rozwoju regionu niedo dostosowane otoczen nie bi... kieps pska infrastruktura tecniczna wyso okie koszty usług tele eleinf... wizerunek regionu poło łożenie geograficzne e regionu Źródło: Staropolska Izba Przemysłowo Handlowa 26

27 Czynniki kosztowe wpływające na popyt na pracę jedna z najwyższych w europie wysokość kosztów pracy (tzw. klin podatkowy, czyli narzuty płacę) zniechęca do zatrudniania nowych pracowników ponieważ znacznie obniża opłacalność zatrudnienia zmuszając tym samym firmy do wchodzenia w szarą strefę bardzo niska sprawność funkcjonowania i kosztowność wymiaru sprawiedliwości (dochodzenie sporów gospodarczych wynosi w Polsce 3 lata podczas gdy w Czechach 1 rok, a w Hiszpanii pół roku) negatywnie wpływa na kondycję i konkurencyjność polskich firm, a tym samym na wielkość zatrudnienia brak odpowiednich d i zachęt i narzędzi didla inwestorów (ulg podatkowych oraz wsparcia instytucjonalnego np.: brak w Kielcach Funduszu Pożyczkowego) zachęca do inwestowania w innych regionach kraju, gdzie warunki są ą korzystniejsze lub wręcz ę uniemożliwia realizację inwestycji yjw rezultacie wzrostu zatrudnienia nie ma lub wręcz następuje spadek zatrudnienia 27

28 Czynniki rynku pracy wpływające na popyt na pracę brak elastyczności rynku pracy (sztywność przepisów dot. form i warunków zatrudniania oraz warunków zwalniania pracowników) negatywnie wpływa na elastyczność działania firmy oraz powoduje większą ostrożność wśród firm przy podejmowaniu decyzji zatrudnieniu niski poziom wiedzy, umiejętności i doświadczenia absolwentów (niedopasowanie form i kierunków kształcenia przez uczelnie do potrzeb i oczekiwań rynku) zniechęca do zatrudniania młodych ludzi bo zmusza firmy do kosztownego i czasochłonnego ich dokształcania niedopasowanie kwalifikacji bezrobotnych do potrzeb rynku (niska znajomość potrzeb przedsiębiorstw wśród Urzędów Pracy skutkuje niedopasowaniem do nich programów szkoleniowych) powoduje ograniczony wybór odpowiednich d i kandydatów d i zniechęca do zatrudniania i nowych osób 28

29 IV. RECEPTA, CZYLI JAK ZWIĘKSZYĆ POPYT NA PRACĘ 29

30 Recepta, czyli jak zwiększyć popyt na pracę 1. konieczne jest konstruowanie programów przekwalifikowywania bezrobotnych przez Urzędy Pracy w oparciu o gruntowną analizę potrzeb i oczekiwań firm w tym zakresie dzięki czemu znacznie łatwiej będzie znaleźć pracę osobom bezrobotnym, a także sektor MSP będzie bardziej zainteresowany an zatrudnianiem nowych pracowników 2. realizowanie nowoczesnych form i kierunków kształcenia przez uczelnie wyższe oraz dopasowanie ich do potrzeb i oczekiwań przedsiębiorstw dzięki czemu absolwentom będzie łatwiej znaleźć zatrudnienie oraz wzrośnie prestiż i zainteresowanie uczelnią 3. deregulacja rynku pracy (uelastycznienie przepisów dot. form zatrudniania, warunków zatrudniania oraz warunków zwalniania pracowników) pozytywnie wpłynie na profesjonalne funkcjonowanie rynku pracy i doprowadzi do wzrostu zatrudnienia w sektorze MSP 30

31 Recepta, czyli jak zwiększyć popyt na pracę 4. wprowadzenie zachęt (np.: ulg) dla inwestorów, którzy stworzą określoną ilość miejsc pracy dzięki czemu zakres realizowanych inwestycji jak i skłonność do inwestowania wzrosną, a tym samym zwiększy ę się ę zatrudnienie w sektorze MSP 5. usprawnienie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości (np.: większa promocja Sądownictwa Arbitrażowego) spowoduje skrócenie czasu trwania spraw gospodarczych co doprowadzi do lepszej kondycji finansowej firm z sektora MSP i tym samym spowoduje wzrost zatrudnienia 6. ograniczenie kosztów pracy (tzw. klina podatkowego) w rezultacie zwiększy się opłacalność i tym samym wielkość zatrudnienia w MSP oraz spowoduje ograniczenie szarej strefy i zwiększy wpływy do budżetu 31

32 Dziękuję za uwagę Ryszard Zbróg Prezydent Staropolska Izba Przemysłowo Handlowa 32