Czego (nie) uczą polskie szkoły? System edukacji a potrzeby rynku pracy w Polsce

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Czego (nie) uczą polskie szkoły? System edukacji a potrzeby rynku pracy w Polsce"

Paulina Drozd
7 lat temu
Przeglądów:

1 Czego (nie) uczą polskie szkoły? System edukacji a potrzeby rynku pracy w Polsce Urszula Sztanderska Wiktor Wojciechowski (współpraca) Warszawa, 2 września 2008 roku

2 Irlandia Austria Słowacja UK N. Zelandia Czechy USA Szwajcaria Portugalia Belgia Włochy Australia Nowegia Kanada Szwecja Grecja Niemcy Hiszpania Węgry Francja Holandia Finlandia Dania Polska W Polsce uczy się ponad 62 proc. osób w wieku lat - najwięcej wśród wszystkich krajów rozwiniętych EU Odsetek osób w wieku lata, które się uczą EU-27

3 Polska Włochy Słowacja Węgry Grecja Niemcy Francja Belgia Hiszpania Finlandia Czechy N. Zelandia UK USA Szwecja Kanada Portugalia Australia Dania Holandia Austria Szwajcaria Irlandia Nowegia Zatrudnienie osób w wieku lat, które już ukończyły edukację szkolną wynosi w Polsce jedynie 46 proc., o 30 pkt. proc. mniej niż przeciętnie w krajach EU-27 0,9 0,8 EU-27 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 Współczynnik zatrudnienia osób w wieku lata, które się już nie uczą EU-27

4 Wejście osób młodych na rynek pracy nie zależy tylko od posiadanych kwalifikacji zawodowych Spowolnienie aktywności gospodarczej powoduje dwukrotnie większy spadek zatrudnienia osób młodych niż wśród pracowników w wieku lata Zatrudnienie osób młodych jest tym niższe, im wyższe są pozapłacowe koszty pracy i im pracodawcy mają mniejszą swobodę w zatrudnianiu i zwalnianiu pracowników. Wysoka płaca minimalna obniża w szczególności popyt na pracę osób bez poświadczenia i o niskich kwalifikacjach zawodowych. Jej negatywny wpływ na zatrudnienie młodych jest tym silniejszy, im wyższe są pozapłacowe koszty pracy. Wydłużanie okresu nauki może przejściowo obniżać zatrudnienie osób młodych, ale w przyszłości będzie skutkować wyższą i dłuższą aktywnością zawodową lepiej wykształconych pracowników.

5 Jak uczyć, aby absolwenci szybko znajdowali pracę? - doświadczenia międzynarodowe W krajach OECD o relatywnie najniższym bezrobociu osób młodych, w tym absolwentów (np. Dania, Szwajcaria, Holandia) uczniowie mają dużo obowiązkowych zajęć praktycznych, które uzupełniają standardowe kształcenie teoretyczne. W efekcie, młode osoby szybko znajdują zatrudnienie. Badania dowodzą, że długie bezrobocie absolwentów może obniżyć ich wynagrodzenia, gdy osiągną wiek 40 lat, nawet o 20 proc. Praktyczna wiedza wyniesiona ze szkoły zwiększa szanse na podjęcie wysoko wynagradzanej pracy w zawodach wymagających wysokich kompetencji.

6 - zasadnicze - średnie ogólne - średnie - policealne, pomaturalne, kolegia - licencjackie i odpowiednie - magisterskie i doktorskie Dla 47 proc. absolwentów średnich szkół zawodowych, widza i umiejętności zdobyte w szkole okazują się całkowicie nieprzydatne w pracy j. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% % 20% 10% 0% zdecydow anie tak raczej tak raczej nie zdecydow anie nie

7 proc. Absolwenci magisterskich szkół wyższych znajdują pracę trzy razy łatwiej niż osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym Zasadnicze Średnie ogólne Średnie Policealne Wyższe Aktywnośc zawodowa Praca poza rolnictwem Wzrost prawdopodobieństwo aktywności j i pracy poza rolnictwem osób w wieku lat w porównaniu do osób z wykształceniem co najwyżej gimnazjalnym r.

8 Współczynnik zatrudnienia absolwentów większości szkół jest wyższy niż analogiczny współczynnik dla wszystkich osób w wieku produkcyjnym absolwenci ludność ogółem wyższe policealne średnie średnie ogólne zasadnicze gimnazjalne lub niższe ogółem W porównaniu do całej populacji osób w wieku produkcyjnym, najgorsze perspektywy zatrudnienia mają absolwenci szkół zasadniczych zawodowych i gimnazjów.

9 proc. Osoby wysoko wykształcone osiągają większe korzyści z zatrudnienia i dlatego cechuje je wysoka aktywność zawodowa wyższe policealne średnie średnie ogólne zasadnicze Ogółem lat (2000) lat (2007) Absolwenci ( )

10 proc. Na 1 bezrobotnego absolwenta z wykształceniem wyższym przypada ponad 9 pracujących, z kolei na 1 bezrobotnego z wykształceniem zasadniczym zawodowym aż Zasadnicze Średnie ogólne Średnie Policealne lub pomaturalne Wyższe licencjackie Wyższe magisterskie Liczba pracujących ogółem na 1 bezrobotnego Liczba zatrudnionych najemnie na 1 bezrobotnego

11 W wieku 40 lat wynagrodzenia osób z wykształceniem wyższym są prawie 3 krotnie wyższe niż w momencie, kiedy po studiach wchodzili na rynek pracy.

12 proc. Wynagrodzenia osób, które ukończyły szkołę wyższą są przeciętnie aż o 60 proc. większe niż płace absolwentów szkół zasadniczych zawodowych Zasadnicze Średnie ogólne Średnie Policealne Wyższe Sektor prywatny Sektor publiczny Ogółem Ukończenie szkoły policealnej w niewielkim stopniu wpływa na wzrost wynagrodzeń w porównaniu do skończenia samego liceum lub technikum.

13 Co wpływa na jakość i ofertę systemu edukacji w Polsce? szkoły ponadgimnazjalne Samorządy nie mają narzędzi, aby kontrolować jakość pracy podległych im szkół, natomiast kuratoria nie są przygotowane do oceny realizacji programów z punktu widzenia rynku pracy. Samorządy dopasowują ofertę edukacyjną do zainteresowania uczniów, a nie do potrzeb rynku pracy. Kształcenie jest drogie i dlatego samorządy wolą rozwijać tańszą edukację ogólnokształcącą. Przystosowywanie dotychczasowej kadry pedagogicznej do rozwijania nowych kierunków kształcenia nie zapewnia wysokiej jakości edukacji j. Lepiej gdyby istniało mniej szkół zawodowych, ale za to lepiej wyposażonych. Tylko wtedy uczniowie będą rzeczywiście zdobywali praktyczną wiedzę, która zwiększy ich szanse na zatrudnienie.

14 Co wpływa na jakość i ofertę systemu edukacji w Polsce? szkoły ponadgimnazjalne cd. Rozwój internatów ułatwiłby dostęp młodzieży do profesjonalnej edukacji j. Wiedza zawodowa nauczycieli w szkołach zawodowych jest często przedawniona. Egzaminy w Polsce są w większości teoretyczne i dlatego nie cieszą się dużym uznaniem wśród pracodawców. Licea profilowane, które miały łączyć kształcenie z ogólnym nie spełniają oczekiwań rynku pracy.

15 Co wpływa na jakość i ofertę systemu edukacji w Polsce? szkoły wyższe Zabiegi o płatnych studentów doprowadziły do intensywnego rozwoju tanich kierunków studiów, niewymagających pracowni i kosztownych zajęć laboratoryjnych. Tworzenie nowych szkół wyższych w małych miejscowościach odbyło się kosztem obniżenia jakości edukacji. Szkoły niepubliczne to podmioty komercyjne sprzedają usługi edukacyjne, na który jest popyt, a nie zawsze takie, które gwarantują dobrą pracę. Zasoby kadrowe i materialne uczelni publicznych zmieniają się wolno i dlatego także ich oferta edukacyjna dopasowuje się wolno do zmian w popycie na pracę.

16 Co wpływa na jakość i ofertę systemu edukacji w Polsce? szkoły wyższe cd. Oceniając jakość nauczania, Państwowa Komisja Akredytacyjną powinna brać pod uwagę wyniki, jakie absolwenci osiągają na rynku pracy. Różnice płac absolwentów nie są proporcjonalne do różnic kosztów kształcenia na poszczególnych kierunkach studiów, np. inżynierowie zarabiają za mało w relacji do kosztów kształcenia w porównaniu z humanistami. Niedopasowanie kierunków edukacji do potrzeb rynku pracy prowadzi do marnotrawstwa prywatnych i publicznych pieniędzy

17 Jak zreformować polską edukację? rekomendacje dla polityki gospodarczej Szkoły powinny być oceniane na podstawie m.in. sytuacji na rynku pracy ich absolwentów. Należy uruchomić system monitoringu sytuacji j absolwentów także dlatego, aby młodzież podejmowała świadome decyzje edukacyjne. Należy zlikwidować bariery administracyjne, które fachowcom bez przygotowania pedagogicznego uniemożliwiają prowadzenie zajęć praktycznych w szkołach. Należy zrezygnować z utrzymywania wielu małych szkół zawodowych i uczelni wyższych, które nie mają odpowiedniego zaplecza do praktycznej nauki zawodu. Podniesienie jakości kształcenia wymaga wzmocnienia konkurencji pomiędzy uczelniami. Do tego potrzebna jest zmiana systemu finansowania szkół pieniądz powinien iść za studentem.

18 Czego nie wiemy o rynku pracy w Polsce? Dostępne dane statystyczne nie pozwalają dokładnie stwierdzić, w jakich zawodach młodzież kształci się nadmiernie, a w jakich niedostatecznie. Nie ma dobrych danych o strukturze kwalifikacyjnej wolnych miejsc pracy, ani profesjonalnych prognoz popytu na pracę. Nie prowadzi się ocen rezultatów kształcenia go.

Podobne dokumenty

OFERTA RAPORTU. Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata. Kraków 2012

OFERTA RAPORTU. Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata. Kraków 2012 Oferta raportu: Szkolnictwo wyższe w Polsce i wybranych krajach analiza porównawcza OFERTA RAPORTU Szkolnictwo wyższe analiza porównawcza Polski i wybranych krajów świata Kraków 2012 1 Oferta raportu: