Sprawozdanie z realizacji Priorytetów komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Transkrypt

1 Sprawozdanie z realizacji Priorytetów komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

2 I. INFORMACJE OGÓLNE 1. Rodzaj sprawozdania (naleŝy wstawić znak x w kratce obok jednej z opcji od A do C) A. Sprawozdanie okresowe X B. Sprawozdanie roczne C. Sprawozdanie końcowe 2. Okres sprawozdawczy Numer Priorytetu PO KL VI-IX Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 4. Nazwa Instytucji Pośredniczącej Departament Polityki Regionalnej Dane osoby sporządzającej sprawozdanie: Osoba, z którą naleŝy się kontaktować w przypadku w części rzeczowej w części finansowej pytań lub wątpliwości, co do treści sprawozdania. 5. Imię i nazwisko Nr telefonu Adres poczty elektronicznej VI Renata Sawska, VII Małgorzata Posłuszna, Paweł Strojny, VIII Renata Sawska, Bernadetta Glonek, IX Anna Kolawa. R. Sawska M. Posłuszna P. Strojny B. Glonek A. Kolawa Renata.Sawska@umwm.pl Malgorzata.Posluszna@umwm.pl Bernadetta.Glonek@umwm.pl Pawel.Strojny@umwm.pl Anna.Kolawa@umwm.pl VI Renata Sawska, VII Małgorzata Posłuszna, Paweł Strojny, VIII Renata Sawska, Bernadetta Glonek, IX Anna Kolawa. R. Sawska M. Posłuszna P. Strojny B. Glonek A. Kolawa Renata.Sawska@umwm.pl Malgorzata.Posluszna@umwm.pl Bernadetta.Glonek@umwm.pl Pawel.Strojny@umwm.pl Anna.Kolawa@umwm.pl II. PRZEBIEG REALIZACJI PRIORYTETU 1. Analiza stopnia osiągnięcia oczekiwanych efektów oraz wartości docelowych wskaźników w podziale na cele szczegółowe Priorytet VI Na wstępie naleŝy podkreślić, iŝ na dzień r. prawie wszystkie wskaźniki produktu w ramach Priorytetu VI zostały juŝ przekroczone. Jedynym, w odniesieniu do ktorego nie uzyskano jeszcze wartości 100% jest wskaźnik dotyczący instumentów zwrotnych (86,5%). Jest to sukces tym większy, Ŝe od samego początku udzielane wsparcie kierunkowane było dość mocno na grupy znajdujące się w najgorszej sytuacji na rynku pracy a więc grupy dość trudne do aktywizacji. Takie podejście było obarczone dość duŝym ryzykiem ewentualnego niepwodzenia, co z pewnością miałoby wpływ na poziom uzyskanych efektów. CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Zwiększenie zasięgu oddziaływania Aktywnej Polityki Rynku Pracy Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu Na dzień r osoby zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI. Oznacza to, iŝ wykonanie w/w wskaźnika osiągnęło poziom 104,69% wartości docelowej, wynoszącej Takie nadwykonanie jest efektem podejmowanych na przestrzeni kilku ostatnich lat, działań na rzecz wspierania grup docelowych, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji na małopolskim rynku pracy. I tak, począwszy od pierwszych naborów przeprowadzonych w województwie w ramach Priorytetu VI, szczególnym wsparciem obejmowano m.in.: osoby młode poniŝej 25 roku Ŝycia, w tym osoby które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET), a takŝe osoby powyŝej 50 roku Ŝycia, niepełnosprawne, długotrwale bezrobotne i zamieszkujące tereny wiejskie. Wiele z ogłaszanych konkursów było wręcz dedykowanych tym grupom docelowym (np. Poddziałanie konkursy z lat: 2009, 2010, 2012). Na aktywizację zawodową osób pozostających bez zatrudnienia przeznaczano równieŝ dodatkowe środki pozyskane 2

3 z komponentu centralnego Programu ok. 14 mln euro zostało rozdysponowane na sfinansowanie kolejnych projektów w ramach Podziałania (7 mln euro) i Działania 6.2 (7 mln euro) PO KL. DuŜy wpływ na taki wynik miały rownieŝ efekty realizacji projektów systemowych PUP. W wyniku konsekwentnego stosowania szczegółowego kryterium wyboru projektów (zarówno w odniesieniu do naborów konkursowych, jak i systemowych), dotyczącego przygotowania IPD, udało się przekroczyć wartość docelową wskaźnika: - w tym liczba osób, które zostały objęte Indywidualnym Planem Działania Od początku realizacji Priorytetu VI, osób zostało objętych Indywidualnym Planem Działania w ramach realizowanych projektów, co stanowi 170,54% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Ustanowienie kryteriów obligujacych beneficjentow do diagnozowania potrzeb kaŝdego z uczestników poprzez przygotowanie IPD, pozwoliło zoptymalizować wsparcie udzialane kaŝdemu z nich z osobna, pod kątem dostosowania do indywidulanych potrzeb. Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej Na dzień r. wykonanie tego wskaźnika osiągnęło poziom 144,93% wartości docelowej wynoszącej , co oznacza, Ŝe osoby uzyskały środki na podjęcie działalności gospodarczej. Takie osiągnięcie wynika przede wszystkim z duŝego zainteresowania dotacjami, uczestników projektów systemowych Powiatowych Urzędów Pracy realizowanych w ramach Poddziałania ( osoby) oraz niesłabnącej popularności projektów w ramach Działania 6.2 (3 503 osoby). W odpowiedzi na duŝe zainteresowanie bezzwrotnymi dotacjami na rozpoczęcie działalności gospodarczej, województwo małopolskie podjęło decyzję o przeznaczeniu dodatkowych środków (relokowanych z komponentu centralnego) na wsparcie tego typu. Jeśli chodzi o instrumenty zwrotne, to do końca czerwca 2014 r. w województwie małopolskim 90 osób skorzystało z poŝyczek na załoŝenie firmy.w oparciu o informacje od Beneficjenta, o sporym zainteresowaniu potencjalnych uczestników tą formą wsparcia, moŝna zakładać, iŝ wartość docelowa wskaźnika: liczba osób, które uzyskały środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym: liczba osób, które skorzystały z instrumentów zwrotnych wynosząca 104 osoby, zostanie osiągnięta. Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym: - liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje W wyniku przesunięcia w 2013 r. środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa w/w wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z na osoby. Mimo to, na dzień r. aŝ osoby otrzymały bezzwrotne dotacje, co stanowi 145,52% wartości docelowej wskaźnika. Jak juŝ wspomniano wyŝej, z uwagi na bardzo duŝe zainteresowanie uzyskaniem dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach Działania 6.2, przeznaczono na ten cel dodatkowe środki, przesunięte z komponentu centralnego Programu (7 mln euro). W rezultacie dofinansowano projekty z konkursu ogłoszonego w 2012 r. w Działaniu 6.2, które mimo pozytywnej oceny nie uzyskały dofinansowania z powodu wyczerpania puli środków pierwotnie przeznaczonej na konkurs. DuŜą popularność dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej potwierdza raport: Przedsiębiorcy z dotacją. Efektywność dotacji na załoŝenie działalności gospodarczej finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, opracowany w ramach projektu Malopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji. Wynika z niego, iŝ w okresie od stycznia 2008 do czerwca 2013 r. w Małopolsce w ze środków EFS, w ramach Priorytetu VI PO KL przyznano ponad 11 tysięcy dotacji. Powiatowe urzędy pracy (w ramach Poddziałania i Działania 6.2) udzieliły ponad 75% dotacji, podczas gdy pozostali operatorzy dysponujący dotacjami w ramach Działania 6.2 przyznali w tym czasie niecałe 25% wszystkich dotacji. 3

4 Liczba dotacji według powiatu zamieszkania uczestników projektów i udział dotacji przyznanych przez PUP Wyniki przeprowadzonego badania wskazały na istotne zróŝnicowanie odbiorców, procesu przyznawania oraz efektów wsparcia, co jest rezultatem odmiennych zasad udzielania dotacji, warunków konkursów i charakterystyk klientów instytucji. Wśród osób, które otrzymały dotacje z PUP, udział kobiet i męŝczyzn był zbliŝony do udziału w całej populacji przedsiębiorców w Polsce. Nadreprezentacja kobiet u innych projektodawców wynika po części z preferowania projektów, w których większe szanse na uzyskanie wsparcia miały osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy, m.in. kobiety (w tym zwłaszcza powracające oraz wchodzące po raz pierwszy na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci). Głównymi odbiorcami dotacji przyznawanych przez PUP byli męŝczyźni z wykształceniem ponadgimnazjalnym, zaś w projektach prowadzonych przez inne instytucje kobiety z wyŝszym wykształceniem. Poziom przeŝywalności firm był wyŝszy w przypadku podmiotów powstałych dzięki dotacjom udzielonym przez projektodawcę innego niŝ PUP, jednak ewentualna likwidacja takiej firmy następowała wcześniej (dominanta 12 miesięcy). Liczba kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy Od początku realizacji Priorytetu VI, 588 pracowników PUP zakończyło udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy. W związku z tym wartość docelowa wskaźnka, ustalona na poziomie 407, została na dzień r. przekroczona o 44,47%. Na osiągnięty wynik miały wpływ projekty wybrane do realizacji w trzech konkursach ogłoszonych w ramach Poddziałania w latach 2008, 2009 i 2012, a szczególnie ostani z nich. Zastosowane w 2012 r. kryterium dostępu w brzmieniu: Projekt zakłada przeszkolenie 100% kluczowych pracowników Publicznych SłuŜb Zatrudnienia w danym Powiatowym Urzędzie Pracy w zakresie dostosowanym do potrzeb uczestników szkolenia, a tematyka szkoleń odpowiada na wyzwania lokalnego rynku pracy przyczyniło się do podniesienia kwalifikacji kluczowych pracowników PUP, jako jednostek specjalizujących się w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Pozwoli to poprawić jakość świadczonych usług kientom tych instytucji oraz adekwatność ich oferty do oczekiwań lokalnego rynku pracy. Oczekiwać naleŝy, Ŝe wartość wskaźnika jeszcze wzrośnie, jako Ŝe załoŝony maksymalny termin realizacji wyłonionych do dofinansowania projektów to czerwiec 2015 r. 4

5 Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 1 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób młodych Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób w wieku lata Jedną z grup doświadczających szczególnych trudności na malopolskim rynku pracy, jest grupa osób młodych. Z tego względu wsparcie udzielane w ramach Priorytetu VI PO KL kierunkowane bylo w duŝej części na aktywizację zawodową tej kategorii osób. W 2013 r. w efekcie przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dot. osob młodych w Małopolsce, została zwiększona z do osób. Mimo to, na dzień r. wykonanie w/w wskaźnika osiągnęło poziom 130,22% wartości docelowej, co oznacza, Ŝe ze wsparcia skorzystały aŝ osoby w wieku lata. Osoby młode od lat stanowią istotną część populacji osób bezrobotnych w województwie małopolskim (20% - wg danych WUP na dzień r.), dlatego teŝ konieczne było podejmowanie systematycznych działań na rzecz aktywizacji tej grupy przy wykorzystaniu środków EFS. I tak, dla Poddziałania w roku 2010 przyjęto kryteria dostępu gwarantujące zapewnienie co najmniej 27% udziału osób młodych w ogóle uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. W 2012 r. dla Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia min. 20% udziału osób do 25 roku Ŝycia wśród uczestników objętych dotacjami na podjęcie działalności gospodarczej. Podobnie w Działaniu 6.2 ustanowiono kryterium dostępu zapewniające, iŝ co najmniej 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. Dodatkowo konkurs ogłaszany w 2012 r., w ramach Poddziałania dedykowany był osobom 50+, niepełnosprawnym i absolwentom z terenu województwa małopolskiego (kryterium dostępu). W 2013 r. dla Poddziałania przyjęto kryterium dostępu zakładające, iŝ osoby do 30 roku Ŝycia stanowią min. 50% uczestników projektu systemowego, natomiast w Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób w wieku lata, które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET). Osoby te mają stanowić 30% uczestników wspartych przez PUP w ramach Poddziałania w roku Podejmowane działania na rzecz wsparcia osób młodych w pełni wpisują się w załoŝenia dokumentu Poprawa sytuacji osób młodych na rynku pracy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wyzwania i konspekt działań oraz inicjatywy Komisji Europejskiej Gwarancje dla MłodzieŜy. - liczba osób w wieku zamieszkujących obszary wiejskie Od początku realizacji Priorytetu VI, udział w projektach zakończyło osób młodych z terenów wiejskich, co stanowi 139,95% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Osoby młode od dawna stanowią istotną część populacji osób bezrobotnych w województwie małopolskim. W szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy znajdują się osoby młode zamieszkujące obszary wiejskie. Wg danych MPiPS na dzień r. ich udział w ogóle populacji bezrobotnych zamieszkałych na wsi w Małopolsce kształtował się na poziomie 29,6% i był jednym z najwyŝszych w kraju. Mimo to, dzięki systematycznie podejmowanym działaniom na rzecz aktywizacji tej grupy osób wartość docelowa przedmiotowego wskaźnka została przekroczona. Liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje w tym: - liczba osób w wieku lata Jedną ze sprawdzonych form aktywizacji zawodowej osób młodych jest samozatrudnienie. Dlatego teŝ na przestrzeni lat, interwencja EFS w regionie była mocno kierunkowana na ten obszar, co przełoŝyło sie wprost na poziom realizacji wskaźnika. W wyniku przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dot. liczby osób młodych otrzymujących dotacje została zwiększona z na osób. Nie przeszkodziło to w pełnej realizacji załoŝonych celów, a wręcz ich przekroczeniu. Na dzień r osób w wieku lata otrzymało bezzwrotne dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Wartość docelowa wskaźnika została zatem przekroczona o 39,77%. Na taki poziom realizacji wskaźnika miało wpływ zastosowanie odpowiednich kryteriów wyboru projektów zarówno w odniesieniu do naborów systemowych jak i konkursowych. I tak w 2010 r. w ramach Poddziałania 5

6 6.1.3 przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia co najmniej 27% udziału osób młodych w ogóle uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. W roku 2012 w ramach Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia min. 20% udziału osób do 25 roku Ŝycia wśród odbiorców dotacji. Jeszcze większy, bo 50% udział młodych w grupie odbiorców wsparcia, premiowano ponownie w projektach konkursowych Działania 6.2. Dodatkowo w Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób w wieku lata, które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET). Osoby te mają stanowić 30% uczestników wspartych przez PUP w ramach Poddziałania w roku Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 2 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Zmniejszenie bezrobocia wśród osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy (kobiet, osób długotrwale bezrobotnych, osób niepełnosprawnych, osób bezrobotnych zamieszkujących na obszarach wiejskich) Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy Jak juŝ wspomniano wyŝej, dbałość o poprawę sytuacji osób znajdujących się w najgorszej sytuacji na rynku pracy, od początku przyświecała decyzjom kierunkującym wsparcie w obszarze aktywizacji zwodowej w regionie. Na koniec okresu sprawozdawczego udział projektach zakończyło osób w takiej sytuacji, co stanowi 140,48% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Wpływ na tak wysoki poziom wykonania, miały niewątpliwie systematycznie stosowane (zarówno w naborach systemowych jak i konkursowych) szczegółowe kryteria wyboru projektów, które przesądzały o kształcie przedsięwzięć wyłanianych do realizacji. - liczba osób niepełnosprawnych Na dzień r. udział w projektach zakończyło osób niepełnosprawnych, co stanowi 118,60% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, określonej na poziomie Na przekroczenie przedmiotowego wskaźnika istotny wpływ miało przyjęcie szczegółowych kryteriów dostępu i strategicznych, preferujących osoby niepełnosprawne, w konkursach ogłaszanych w ramach Priorytetu VI (Poddziałanie 6.1.1, Działanie 6.2 i 6.3) oraz w projektach systemowych PUP w ramach Poddziałania Szczególne znaczenie miało w tym względzie dedykowanie w 2010 r. konkursu w Poddziałaniu wyłącznie osobom niepełnosprawnym, czy wskazanie ich, jako jednej z 3 dopuszczalnych grup docelowych (obok osób 50 + i absolwentów) w konkursie ogłoszonym w roku liczba osób długotrwale bezrobotnych Od początku realizacji Priorytetu VI, udział w projektach zakończyło osób długotrwale bezrobotnych, co stanowi aŝ 263,49% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Znaczne nadwykonie wskaźnika jest efektem m.in. koncentracji róŝnego rodzaju działań na rzecz aktywizacji tej grupy osób, przy wykorzystaniu środków komponentu regionalnego Programu. Szczególne efekty miały w tym zakresie projekty systemowe PUP. Przykładowo w 2010 r.w ramch Poddziałania przyjęto kryteria dotyczące konieczności zapewnienia co najmniej 10% udziału osób długotrwale bezrobotnych w ogóle uczestników projektu. - liczba osób z terenów wiejskich Do końca czerwca 2014 r. udział w projektach zakończyło osób z terenów wiejskich, co stanowi 239,76% wartości docelowej, wynoszącej Wysoki stopień realizacji w/w wskaźnika wynika z niedoszacowania jego wartosci docelowej. Wskaźnik został załoŝony na poziomie 25,1% ogółu osób, które zakończą udział w projektach realizowanych w Priorytecie VI, podczas gdy w Małopolsce udział osób z terenów wiejskich w ogóle ludności kształtuje się na poziomie 51,3% (wg danych GUS na dzień r.), a w populacji bezrobotnych na poziomie 53,4% (wg danych WUP na dzień r.). Dodatkowo na znaczne nadwykonanie opisywanego wskaźnika miały wpływ podejmowane w ciągu ostatnich lat dedykowane działania 6

7 na rzecz wsparcia tej grupy osób - np. dla Poddziałania w roku 2010 przyjęto kryterium dostępu, obligujące do zapewnienia co najmniej 21% udziału osób bezrobotnych z obszarów wiejskich w ogóle uczestników projektu. Liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje, w tym: - liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy Od początku realizacji Priorytetu VI, liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, które uzyskały bezzwrotne dotacje wyniosła osób, co stanowi 231,83% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, ustalonej na poziomie Przyczyną tak duŝego nadwykonania jest preferowanie tej grupy osób w naborach realizowanych w Poddzialaniu i 6.2 na przestrzeni kilku ostanich lat. - liczba osób niepełnosprawnych Na dzień r. bezzwrotne dotacje otrzymało 409 osób niepełnosprawnych, co stanowi 174,79% wartości docelowej wskaźnika produktu wynoszącej 234. Jak juŝ wspomniano wyŝej, wpływ na taki stan rzeczy miało preferowanie tej kategorii osób, jako odbiorców dotacji w w Priorytecie VI. I tak np. w 2010 r. w ramach Działania 6.2 zastosowano kryterium strategiczne w brzmieniu: Grupę docelową w projekcie stanowią wyłącznie osoby niepełnosprawne i/lub naleŝące do grupy wiekowej 45+, natomiast w 2012 r.: Grupę docelową projektu stanowią w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. - liczba osób długotrwale bezrobotnych Na dzień r. liczba osób długotrwale bezrobotnych, które uzyskały dotacje na podjęcie działalności gospodarczej wyniosła 3 821, co stanowi 399,27% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, określonej na poziomie 957. DuŜy wkład w osiągniętą wartość miały projekty systemowe PUP i stosowane w odniesieniu do nich kryteria doboru uczestników wg struktury bezrobocia. Nie bez znaczenia było równieŝ stosowane systematycznie kryterium efektywności zatrudnieniowej, jako Ŝe przesądzało o zastosowaniu najbardziej efektywnych metod aktywizacji zawodowej do których przede wszystkim naleŝą dotacje. - liczba osób z terenów wiejskich Do końca czerwca 2014 r osób z terenów wiejskich uzyskało bezzwrotne środki na podjęcie działalności gospodarczej. Oznacza to, iŝ w/w wskaźnik produktu został zrealizowany na poziomie 419,87% wartości docelowej wynoszącej Tak duŝe nadwykonanie wskaźnika uwarunkowane jest zarówno samą strukturą zamieszkania jak i podejmowaniem dedykowanych działań na rzecz wsparcia tej grupy osób w regionie. Liczba projektów wspierających rozwój inicjatyw lokalnych Na dzień r. wskaźnik został osiągnięty na poziomie ponad 176% (88 projektów) wartości docelowej, określonej na poziomie 50. Wysoki stopień realizacji wskaźnika wynika z niedoszacowania jego wartości docelowej w stosunku do poziomu alokacji dla Działania 6.3. W efekcie przeglądu śródokresowego podjęto decyzję, Ŝe od 2012 r. nie będą juŝ ogłaszane konkursy dotyczące tzw. inicjatyw oddolnych w zakresie aktywizacji zawodowej społeczności lokalnych,a w związku z tym poziom wykonania niniejszego wskaźnika nie będzie ulegał zmianom w kolejnych okresach sprawozdawczych. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 3 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 4: Zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób starszych Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób w wieku lata Wsparcie zatrudnienia osób 50+ w regionie było prowadzone konsekwentnie od początku realizacji Programu. Podejmowano dość śmiałe, a przy tym strategiczne decyzje dotyczące charakteru udzielanego wsparcia i kształtu poszczególnych naborów dedykowanych tej grupie odbiorców. Tylko dzięki temu udało się osiągnąć załoŝony dla Malopolski wskaźnik produktu, którego wartość ulegała zmianie. W skutek przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego w 2013 r., wartość docelowa wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z do osób. Na dzień r. udział w projektach zakończyło osób w 7

8 wieku lata, co oznacza nieznaczne przekroczenie poziomu wartości docelowej (102,47%). Osoby powyŝej 50 roku Ŝycia stanowią znaczną część populacji bezrobotnych w Małopolsce (22,7% - wg danych WUP na dzień r.), a zarazem jedną z najtrudniejszych do zaktywizowania grup. Jako, Ŝe problem ten był zauwaŝany od początku realizacji Programu, to konsekwentnie podejmowano działania, by mu zaradzić. I tak, juŝ w roku 2009 w ramach Poddzialania ogłosozno 6 konkursów o charakterze subregionlanym, kierowanych wylącznie do osób w wieku niemobilnym (45+). Biorąc pod uwagę specyfikę grupy starano sie przyjąć do realizacji projekty, które bedą łatwo dostępne dla potencjalnej grupy odbiorców, obejmą równomiernym wsparciem całe wojewodztwo i bedą miały kompleksowy charakter, najbardziej adekwatny do potrzeb uczestników. W roku 2010 r. z kolei, dla Poddziałania przyjęto kryteria dostępu dotyczące zapewnienia co najmniej 14% udziału osób 50+ w ogóle uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne preferujące projekty kierowane wyłącznie do osób niepełnosprawnych i/lub 45+. Podobnie w 2012 r. w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne przewidujące, iŝ uczestnikami projektu będą w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. Co więcej, w ramach Poddziałania ogłoszony został wówczas konkurs dedykowany osobom 50+, niepełnosprawnym i absolwentom (kryterium dostępu). Wsparcie dla osób 50+ i niepełnosprawnych zostało wzmocnione, poprzez zastosowanie w tym samym naborze kryterium strategicznego, premiującego projekty kierowane wyłącznie do tych grup. W Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP równieŝ skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób powyŝej 50 roku Ŝycia. Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym: - liczba osób w wieku lata W 2013 r., w wyniku relokacji środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z 923 do 940 osób. Nie wpłynęło to w Ŝaden sposób na moŝliwość jego realizacji, jako Ŝe na dzień r. faktyczne wykonanie osiągnęło poziom 160,32% wartości docelowej. Oznacza, to Ŝe osób w wieku lata, uzyskało środki na podjęcie działalności gospodarczej w ramach Programu w Malopolsce. Jak juŝ wspomniano wyŝej, osiągnięty poziom realizacji wskaźnika wynika bezpośrednio z podejmowanych w województwie działań na rzecz aktywizacji tej grupy osób, przy wykorzystaniu środków EFS. Dla wsparcia ich aktywności w obszarze samozatrudnienia, juŝ w 2010 r. w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe grupę docelową w projekcie stanowią wyłącznie osoby niepełnosprawne i/lub naleŝące do grupy wiekowej 45+, zaś w 2012 r. kryterium strategiczne przewidujące, iŝ uczestnikami projektu będą w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. Ponadto, dla wzmocnienia efektów podejmowanych działań, podjęto decyzję o przeznaczeniu dodatkowych środków na wsparcie samozatrudnienia osób 50+. Dzięki relokowaniu środków z komponentu regionlnego udało sie podpisać dodatkowe umowy na realizację projektów, które zostały rekomendowane do dofinansowania w ramach konkursu z 2012 r. Aby ułatwić beneficjentom realizację projektów dedykowanych osobom w wieku niemobilnym, opracowano publikację pt: WraŜliwy nie znaczy niemoŝliwy będącą efektem realizacji grantu WraŜliwy klient (uczestnik) projektów PO KL. Grant ten stanowił odpowiedź Instytucji Pośredniczących i Instytucji Pośredniczących II stopnia z pięciu regionów partnerskich Małopolski (Lider grantu), Dolnego Śląska, Opolszczyzny, Śląska oraz Wielkopolski na pojawiające się trudności związane z niskim uczestnictwem osób będących w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, w projektach realizowanych w ramach Programu. Realizacja grantu miała na celu znalezienie najlepszych metod, które zachęciłyby osoby niepełnosprawne, osoby po 50 roku Ŝycia, mieszkańców terenów wiejskich, osoby bezdomne i uzaleŝnione, a takŝe osoby z wykształceniem niepełnym średnim i niŝszym do udziału w projektach. Wydana w ramach grantu publikacja, o której mowa na wstępie, stanowiła swoisty przewodnik dla beneficjentów, dotyczący metod skutecznej aktywizacji m.in. osób 50+. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 4 brak takich wskaźników. Efektywność zatrudnieniowa Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej liczony narastająco od początku monitorowania go w Priorytecie VI (Działanie 6.1) wyniósł na dzień r. aŝ 62,81%. Wskaźnik ten, oparty na metodologii określonej przez IZ PO KL, monitorowany był w projektach PUP (6.1.3 PO KL) oraz w projektach realizowanych w Poddziałaniu (wybranych do dofinansowania w ramach konkursu z 2012 r.). Dominujący wpływ na poziom wskaźnika i jego podwskaźników mają przede wszystkim rezultaty projektów systemowych PUP. Poziom wskaźnika efektywności dla poszczególnych podgrup w ramach Priorytetu VI kształtował się 8

9 następująco: dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 61,80%, dla osób w wieku lata 50,88%, dla osób niepełnosprawnych 47,62%, dla osób długotrwale bezrobotnych 56,69%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 82,35%. Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projektach realizowanych przez powiatowe urzędy pracy w Poddziałaniu w 2014 r. kształtował się na poziomie 83,9%, w tym: dla grupy osób w wieku lata 72,9%, (minimalna wymagana wartość 40%), dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 80,3%, dla osób w wieku lata 70,4%, (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób niepełnosprawnych 75%, (minimalna wymagana wartość 20%), dla osób długotrwale bezrobotnych 83%, (minimalna wymagana wartość 30%), dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 97,6%, (minimalna wymagana wartość 45%). Analiza stopnia osiągnięcia wskaźników efektywności zatrudnieniowej w projektach powiatowych urzędów pracy z 2014 r. na chwilę obecną byłaby jednak zbyt wczesna, poniewaŝ wyniki obliczone zostały dla bardzo małej liczby osób. W okresie sprawozdawczym tylko 803 osoby zakończyły udział w projektach realizowanych przez PUP w 2014 r. W stosunku do ogólnej zaplanowanej w tych projektach liczby uczestników grupa ta stanowi tylko 5,3%. Narastająco od 2011 r. wskaźnik efektywności w projektach realizowanych przez powiatowe urzędy pracy w Poddziałaniu kształtował się na poziomie 62,7%, w tym: dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 61,8%, dla osób w wieku lata 48,1%, dla osób niepełnosprawnych 47,1%, dla osób długotrwale bezrobotnych 56,4%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 82,3%. Według stanu na wskaźnik efektywności w projektach realizowanych w Poddziałaniu wyniósł 65,9%, w tym: dla osób w wieku lata 61%, dla absolwentów 61% (minimalna wymagana wartość 40%), dla osób w wieku lata 78,1%, (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób niepełnosprawnych 50,2%, (minimalna wymagana wartość 30%), dla osób długotrwale bezrobotnych 72,1%. Analizując wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projektach realizowanych w Poddziałaniu naleŝy zauwaŝyć, iŝ przyjęte do realizacji projekty z konkursu przeprowadzonego w 2012 r. w całości kierowane były do osób w wieku 50+ i/lub osób niepełnosprawnych. Dopiero wśród projektów wyłonionych dodatkowo w 2013 r., co było moŝliwe ze względu na nadkontraktację w Poddziałaniu 6.1.1, znalazły się projekty kierowane do osób młodych. Na koniec czerwca 2014 r. ustalone w Planie Działania na 2012 r. wskaźniki dla poszczególnych kategorii są więc nawet przekroczone. Ostateczna ocena realizacji tych wskaźników będzie jednak moŝliwa dopiero po rozliczeniu wszystkich projektów z tego konkursu, w 2015 r. Osoby, które zakończyły do r. udział w projektach Poddziałania z konkursu z 2012 r. stanowią dopiero 1/4 całej grupy zaplanowanej do objęcia wsparciem w tych projektach. Efektywność zatrudnieniowa monitorowana była równieŝ w projekcie systemowym IP Zielona Praca i w projekcie systemowym IP2 Konserwator program aktywizacji zawodowej osób pozostających bez zatrudnienia, ale w oparciu o inną metodologię niŝ określona w 2011 r. przez IZ PO KL. Wynikało to z faktu, iŝ załoŝenia tych projektów zostały przyjęte wcześniej (dla projektu Zielona Praca - w 2008 r., a dla projektu Konserwator w 2010 r.). W przypadku projektu Zielona Praca róŝnica polega m.in. na tym, Ŝe wskaźnik liczony jest 12 miesięcy po zakończeniu udziału w projekcie, natomiast w projekcie Konserwator wskaźnik ten liczony jest 6 m-cy po zakończeniu udziału w projekcie. Wg stanu na r. wskaźnik efektywności 9

10 zatrudnieniowej w projekcie Zielona Praca wyniósł 62,8%, w tym: dla osób w wieku lata 72,2% (minimalna wymagana wartość 40%), dla osób w wieku lata 58% (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób długotrwale bezrobotnych - 58,8% (minimalna wymagana wartość 30%), dla pozostałych osób 59,3% (minimalna wymagana wartość 45%). W projekcie Konserwator docelowo załoŝono, Ŝe zatrudnienie po udziale w projekcie uzyska 46% uczestników. W okresie do r. wskaźnik ten ukształtował się na poziomie 44,1%, w tym dla poszczególnych grup: dla grupy osób w wieku lata 47,7%, dla osób w wieku lata 39,3%, dla osób niepełnosprawnych 50,8%, dla osób długotrwale bezrobotnych 40,6%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 63,5%. Priorytet VII CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Poprawa dostępu do rynku pracy osób zagroŝonych wykluczeniem społecznym Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej bezpośrednio zajmujących się aktywną integracją, którzy w wyniku wsparcia z EFS podnieśli swoje kwalifikacje Wartość wskaźnika produktu osiągnięta na koniec bieŝącego okresu sprawozdawczego wynosi osoby, co stanowi 130,53% jego wartości docelowej wynoszącej Poziom wykonania wskaźnika prawdopodobnie ulegnie zwiększeniu, co jest związane z realizacją do grudnia 2014 roku projektu systemowego ROPS pn. Szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej (celem projektu jest podniesienie kwalifikacji kadry pomocy i integracji społecznej). Liczba klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zakończyli udział w projektach dotyczących aktywnej integracji w tym osoby z terenów wiejskich Do r klientów instytucji pomocy społecznej zakończyło udział w projektach dotyczących aktywnej integracji, co stanowi 118,58 % wartości docelowej wskaźnika, określonej na poziomie Wskaźnik został zmodyfikowany w odniesieniu do wartości kontekstowych tj. liczby rodzin objętych pomocą społeczną na obszarach wiejskich w 2010r. Dbałość o wsparcie osób zamieszkujących tereny wiejskie znalazła wyraz w stosowanym rokrocznie kryterium wyboru projektów systemowych OPS, zgodnie z którym w przypadku ośrodków działających na obszarach gmin miejsko-wiejskich, minimum 30% uczestników projektów musiało pochodzić z terenów wiejskich. Liczba klientów instytucji pomocy społecznej objętych kontraktami socjalnymi w ramach realizowanych projektów W bieŝącym okresie sprawozdawczym wskaźnik został zrealizowany na poziomie 100,55%. Kontraktami socjalnymi zostało objętych osób tj. o 151 więcej niŝ wynosi wartość docelowa wskaźnika (27 255). Takie nadwykonanie wynika m.in. z faktu, iŝ kontrakt socjalny jest jednym z najbardziej popularnych narzędzi pomocy osobom potrzebującym - odpowiada na potrzeby uczestników i zapewnia im najszerszy wachlarz instrumentów wsparcia. Liczba projektów wspierających rozwój inicjatyw na rzecz aktywizacji i integracji społeczności lokalnych Wskaźnik produktu został osiągnięty na poziome 110,38%. WyŜszy niŝ pierwotnie planowano stopień realizacji wskaźnika (planowano realizację 183 projektów, zrealizowano 202) wynika z niedoszacowania jego wartości docelowej w stosunku do poziomu alokacji. Osiągnięta wielkość pozostanie bez zmian, bowiem zgodnie z podjętą w trakcie przeglądu śródokresowego decyzją, od 2012 zaprzestano ogłaszania konkursów zasilających wskaźnik tj. dotyczących tzw. inicjatyw oddolnych w zakresie aktywizacji i integracji społeczności lokalnych. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Liczba klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zakończyli udział w projektach dotyczących aktywnej integracji Do r klientów instytucji pomocy społecznej zakończyło udział w projektach dotyczących aktywnej integracji, co stanowi 68,11 % wartości docelowej wskaźnika, wynoszącej osób. Zrealizowanie 10

11 wskaźnika na poziomie 100% najprawdopodobniej nie będzie moŝliwe. Szacuje się, Ŝe wskaźnik ten zostanie osiągnięty w 80%. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe pomimo uwag zgłaszanych do IZ co do potrzeby obniŝenia wartości przedmiotowego wskaźnika, jego wartość została jeszcze zwiększona o osoby (z do ). Dodatkowo w ostatnich latach, w województwie małopolskim zmniejszyła się liczba klientów pomocy społecznej moŝliwych do objęcia wsparciem (potencjalna grupa uczestników projektu). W 2013 r. z pomocy społecznej korzystało w Małopolsce ponad 235 tysięcy osób (81,6 tysięcy rodzin), co stanowi 7% ludności regionu. W województwie małopolskim wskaźnik dotyczący udziału korzystających z pomocy społecznej w ludności województwa sukcesywnie spadał od 2003 r., gdy wynosił prawie 15% do wartości 7% w 2012r. i 2013 r. Analizując w/w dane naleŝy podkreslić, Ŝe tylko część osób korzystających z pomocy społecznej moŝe wziąć udział w projektach współfinansowanych z EFS. Uczestnicy projektu muszą spełnić określone warunki, aby zostać zakwalifikowanymi do wsparcia (np. wiek aktywności zawodowej lata, osoby w wieku powyŝej 64 roku Ŝycia, o ile wsparcie adresowane do tej grupy jest ściśle powiązane z przygotowaniem tych osób do podjęcia zatrudnienia., a osoby te zadeklarują gotowość podjęcia zatrudnienia po zakończeniu udziału w projekcie i in.), co ogranicza potencjalną grupę osób zaroŝonych wykluczeniem kwalifikujacyh się do wsparcia. Zmniejszeniu ulega takŝe liczba ośrodków pomocy społecznej realizujących projekty finansowane z EFS. W odpowiedzi na ogłoszony w III kw roku nabór na dwuletnie projekty systemowe realizowane w latach przez OPS i PCPR, aŝ 47 ze 182 uprawnionych ośrodków pomocy społecznej zrezygnowało z realizacji projektów (nie złoŝono wniosków o dofinansowanie lub rozwiązano umowy ramowe). Wnioski złoŝyły natomiast wszystkie uprawnione powiatowe centra pomocy rodzinie (19). Jako przyczyny rezygnacji z realizacji projektów, OPS-y najczęściej wskazywały: trudności z rekrutacją wymaganej liczby uczestników, trudności w zapewnieniu wymaganego wkładu własnego, trudności kadrowe i lokalowe oraz nasycenie rynku szeroką ofertą wsparcia w ramach innych projektów W raporcie Aktywna integracja w Małopolsce (Kraków, 2012), przygotowanym przez Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej, zwrócono uwagę, Ŝe aŝ 75% jednostek pomocy społecznej realizujących w 2011 r. projekty systemowe borykało się z problemem rezygnacji uczestników z udziału w projektach oraz, Ŝe w porównaniu z 2010 rokiem zwiększył się odsetek jednostek, które miały problemy z ich utrzymaniem. W raporcie zostały przedstawione przyczyny niechęci do udziału w projekcie klientów pomocy społecznej oraz czynniki utrudniające uczestnictwo. Są to: brak motywacji do zmian, brak wiary w moŝliwość znalezienia pracy po zakończeniu projektu, czy uzaleŝnienie osób zagroŝonych wykluczeniem od pomocy świadczonej przez system opieki społecznej. NaleŜy takŝe zwrócić uwagę, Ŝe klienci pomocy społecznej, którzy pozostają w rejestrach instytucji pomocy społecznej wymagają coraz bardziej złoŝonych form wsparcia, a tym samym zwiększają się koszty świadczonej pomocy w przeliczeniu na osobę. Potwierdza to Raport PSDB z badania Ocena systemu monitorowania i wartości wskaźników PO KL z kwietnia 2010 r., gdzie stwierdzono: Za obniŝeniem wartości wskaźnika przemawia dodatkowo fakt, Ŝe osoby zagroŝone wykluczeniem społecznym wymagają długotrwałych i intensywnych (czyli teŝ kosztownych) form wsparcia. Dotychczasowa praktyka, spowodowana obawami o nieosiągnięciu wskaźników, ograniczania okresu udziału jednego uczestnika w projekcie do jednego roku przyczyniała się albo do niskiej jakości wsparcia, albo do obejmowania wsparciem uczestników najsilniej zmotywowanych (a więc stosunkowo najmniej potrzebujących). Informacje o niskiej jakości działań przekładają się z kolei na efekt zniechęcenia innych potencjalnych klientów. Wskazując na przyczyny prawdopodobnej, niepełnej realizacji wartości docelowej wskaźnika naleŝy równieŝ zauwaŝyć, iŝ duŝa część klientów ośrodków pomocy społecznej bierze udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI. W tej sytuacji, brak jest uzasadnienia dla powielania przez OPS-y działań w zakresie aktywizacji zawodowej, prowadzonych juŝ w ramach innych projektów w odniesieniu do ich podopiecznych. Biorąc pod uwagę fakt, iŝ w województwie małopolskim wskaźniki dot. liczby osób kończących udział w projektach w ramach Priorytetu VI (w tym osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy) zostały juŝ nadwykonane, moŝna przyjąć, iŝ potencjalni odbiorcy wsparcia, skorzystali juŝ z pomocy w ramach Priorytetu VI, co wyklucza ich z moŝliwości udziału w projektach Priorytetu VII. Na problem ten wskazuje równieŝ badanie Analiza potrzeb instytucji działających w obszarze pomocy i integracji społecznej oraz działań prowadzonych na poziomie centralnym i regionalnym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w kontekście zmniejszania obszarów zjawiska wykluczenia społecznego. 11

12 Oceniając efekty realizacji wsparcia w omawianym obszarze, warto jeszcze zwrócić uwagę na to, Ŝe osiągnięta wartość wskaźnika jest względnie proporcjonalna do poziomu wydatkowania środków. Do r. rozliczono we wnioskach o płatność 80 % kwoty przeznaczonej dla Poddziałań i zasilających ten wskaźnik (por. tabela dot. Priorytetu VII w części 2. Analiza stanu realizacji Działania w okresie objętym sprawozdaniem). Daje to niewielką szansę na poprawę poziomu osiągnięć w przyszłości. Liczba osób niepełnosprawnych, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania Do r. 569 osób niepełnosprawnych zakończyło udział w projektach realizowanych w ramach Działania 7.4. W związku z powyŝszym, na koniec czerwca 2014 r. wykonanie wskaźnika osiągnęło poziom 39% (jego wartość docelowa wynosi 1458). Mimo takiego stanu rzeczy, pełna realizacja wskaźnika nie jest zagroŝona. Wsparcie kierowane do osób z niepełnosprawnością ma bowiem charakter kompleksowy, co powoduje, Ŝe zakończenie udziału w projekcie (a tym samym moŝliwość pomiaru ich efektów) są odsunięte w czasie. Projekty realizowane w Działaniu 7.4 rozpoczęły się dopiero w 2013 roku i w większości będą trwały do czerwca 2015 roku (z 26 realizowanych projektów zakończono i rozliczono dotychczas tylko jeden). W związku z tym wartość wskaźnika będzie sukcesywnie wzrastać. Szacuje się, Ŝe we wszystkich projektach przewidzianych do realizacji w ramach Działania 7.4 udział zakończy łącznie ponad 1,9 tys. niepełnosprawnych osób, co znacznie przewyŝsza załoŝoną wartość docelową wskaźnika. CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Wzmocnienie i poszerzenie zakresu działań sektora ekonomii społecznej Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba podmiotów ekonomii społecznej, które otrzymały wsparcie z EFS za pośrednictwem instytucji wspierających ekonomię społeczną Na koniec okresu sprawozdawczego 1516 podmiotów ekonomii społecznej uzyskało wsparcie z EFS za pośrednictwem instytucji wspierających ekonomię społeczną, co stanowi 258,26 % wartości docelowej wskaźnika. Taki wynik wskazuje niewątpliwie na duŝe zapotrzebowanie na wsparcie szkoleniowo-doradcze wśród podmiotów ekonomii społecznej oraz potwierdza skuteczność działań podejmowanych przez sieć Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES), działającą w województwie małopolskim. Liczba osób, które otrzymały wsparcie w ramach instytucji ekonomii społecznej Od początku realizacji działań w ramach Priorytetu VII, wsparcie w ramach instytucji ekonomii społecznej otrzymało aŝ osób. Wartość docelowa wskaźnika, obniŝona w wyniku dezagregacji z do 1688, została tym samym przekroczona ponad czterokrotnie. Poziom realizacji wskaźnika na koniec czerwca 2014 r. wynosi 433,06%. Takie osiągnięcie świadczy niewątpliwie o duŝym zainteresowaniu ze strony osób fizycznych zagadnieniami z zakresu ekonomii społecznej (w tym w szczególności zakładaniem spółdzielni socjalnych), zapotrzebowaniu na realizację projektów w tym obszarze, a takŝe o skuteczności działań OWES. Wykonanie przedmiotowego wskaźnika najprawdopodobniej jeszcze wzrośnie, do czego przyczyni się realizacja uruchamianego obecnie projektu systemowego pn. Akademia Rozwoju Ekonomii Społecznej etap II, w ramach którego planowane jest udzielenie wsparcia kolejnym 80 osobom. Liczba podmiotów ekonomii społecznej utworzonych dzięki wsparciu EFS Wartość niniejszego wskaźnika produktu, osiągnięta na koniec okresu sprawozdawczego kształtuje się na poziomie 169,57 %. Do końca I połowy 2014 r. zostało utworzonych 39 spółdzielni socjalnych, przy zakładanej wartości docelowej wynoszącej 23. Przewiduje się, Ŝe wskaźnik ten jeszcze wzrośnie, na co niewątpliwy wpływ będzie miała realizacja projektu systemowego pn. Akademia Rozwoju Ekonomii Społecznej etap II, który zakłada utworzenie dzięki wsparciu z EFS, kolejnych 8 spółdzielni socjalnych. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 2 brak takich wskaźników. Efektywność zatrudnieniowa Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej, został wprowadzony do projektów realizowanych w Priorytecie VII dopiero w 2012 r., w wyniku przeglądu śródokresowego Programu. Począwszy od roku 2012 kryterium efektywności zatrudnieniowej zostało zastosowane w Małopolsce w 2 konkursach ogłoszonych w Poddziałaniu (w tym 1 konkurs na projekty współpracy ponadnarodowej); konkursie w Poddziałaniu oraz konkursie w Działaniu 7.4. Wskaźnik ten był takŝe wymagany w konkursie na projekty oryginalne (Poddziałanie 7.2.1), 12

13 ogłoszonym w II kwartale 2013 roku oraz w projekcie systemowym województwa małopolskiego 50+ dojrzali, potrzebni, kompetentni, wprowadzonym do Planu Działania w I połowie 2013 roku. Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projektach realizowanych w Działaniu 7.2 wyniósł: 27%, natomiast w Działaniu 7.4: 37%. Priorytet VIII CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Rozwój wykwalifikowanej i zdolnej do adaptacji siły roboczej Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba przedsiębiorstw, które zostały objęte wsparciem w zakresie projektów szkoleniowych Wartość w/w wskaźnika produktu, osiągnięta na dzień r. kształtuje się na poziomie , co stanowi aŝ 167,93% wartości docelowej, wynoszącej Na taki efekt wpłynął szereg podejmowanych w latach wcześniejszych róŝnorodnych działań, mających oddziaływać na zwiększenie liczby przedsiębiorstw korzystających ze wsparcia PO KL. Jednym z nich było konsekwentne ogłaszanie w latach odrębnych konkursów na 1 typ operacji (szkolenia dla przedsiębiorstw) w Poddziałaniu 8.1.1, w których począwszy od roku 2011 stosowane były kryteria preferujące projekty wspierające przedsiębiorców dotychczas niekorzystających ze wsparcia. Dodatkowo, w roku 2010 przeznaczono do zakontraktowania na ten cel środki finansowe niewykorzystane w ramach konkursu na doradztwo dla MMŚP (typ 2). Pozwoliło to na znaczące zwiększenie liczby projektów szkoleniowych kierowanych do przedsiębiorstw i ich pracowników. W 2011 r., w odrębnym konkursie na 1 typ operacji w Poddziałaniu 8.1.1, udostępniono najwyŝszą dotychczas pulę środków w wysokości 70 mln zł, co takŝe miało duŝe znaczenie dla kształtowania się poziomu wskaźnika. Ogłoszony w 2012 r. konkurs na szkolenia dla pracowników przedsiębiorstw z wysoką alokacją wynoszącą 45 mln zł, cieszył się duŝym zainteresowaniem Wnioskodawców (414 wniosków). W wyniku rozstrzygnięcia konkursu podpisano 70 umów o dofinansowanie. Decyzją Zarządu Województwa Małopolskiego (ZWM), w roku 2013 zwiększono pulę środków przeznaczonych na w/w nabór, co pozwoliło na podpisanie kolejnych umów o dofinansowanie projektów z listy rezerwowej. Pod koniec 2013 r. podpisano 3 umowy, natomiast w obecnym okresie sprawozdawczym kolejne 9. W wyniku realizacji nowych umów, wspartych zostanie około 850 pracowników z blisko 400 MŚP. NaleŜy oczekiwać, Ŝe powyŝsze działania znajdą odzwierciedlenie w dalszym przyroście wartości wskaźnika w kolejnych okresach sprawozdawczych. Liczba pracujących osób dorosłych, które zakończyły udział w projektach szkoleniowych, w tym liczba osób w wieku powyŝej 50 roku Ŝycia Na koniec okresu sprawozdawczego, wartość w/w wskaźnika produktu osiągnęła poziom 487,44% (366,39% w przypadku osób powyŝej 50 roku Ŝycia). Dotychczas wsparciem szkoleniowym, objętych zostało pracujących osób dorosłych (w tym osób po 50 roku Ŝycia), podczas gdy określona w SZOP wartość docelowa wynosi (3 309 dla osób w wieku 50+). Podkreślić naleŝy, Ŝe od początku realizacji Programu, szkolenia dla osób dorosłych, podejmowane z własnej inicjatywy cieszyły się rosnącym zainteresowaniem uczestników. Z tego teŝ względu by ułatwić dostęp do projektów grupom najbardziej potrzebującym wsparcie kierunkowane było coraz częściej na osoby znajdujące się w najbardziej niekorzystnej sytuacji na rynku pracy (niepełnosprawni, 45+). Od początku wdraŝania PO KL, w konkursach w ramach Poddziałania stosowano kryteria, dzięki którym preferowano udział w projektach osób w tzw. wieku niemobilnym, co z pewnością przełoŝyło się na osiągnięte efekty. Przewiduje się, iŝ wartość przedmiotowego wskaźnika, z uwagi na realizację podpisanych umów o dofinansowanie (oraz dodatkowych umów zawartych w ramach nadkontraktacji na konkurs z 2012 r.), będzie nadal wzrastać w kolejnych okresach sprawozdawczych. Analizując przyczyny przekroczenia wartości docelowej wskaźnika, naleŝy równieŝ zwrócić uwagę na fakt jej zmniejszenia (zarówno dla wskaźnika ogółem, jak i dla osób 50+), dokonanego w wyniku przeglądu śródokresowego PO KL. Nie bez znaczenia są równieŝ wnioski z badania ewaluacyjnego, zleconego przez Instytucję Pośredniczącą PO KL: Ocena realizacji wskaźników monitorowania dla komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie małopolskim, w którym wykazano niewielką kosztochłonność tego typu wsparcia. Liczba pracowników o niskich kwalifikacjach, którzy zakończyli udział w projektach Od początku realizacji Priorytetu VIII, udział w projektach zakończyło pracowników o niskich kwalifikacjach, co stanowi 150,30% realizacji wartości docelowej, wynoszącej NaleŜy podkreślić, iŝ jeszcze przed wprowadzeniem przedmiotowego wskaźnika (w wyniku przeglądu śródokresowego) w Małopolsce 13

14 premiowana była realizacja projektów szkoleniowych, kierowanych do osób o niskich kwalifikacjach dotyczy to zarówno naboru pilotaŝowego jak i konkursu ogłoszonego w 2011 r, kierowanego do przedsiębiorstw. Przewiduje się, Ŝe wartość wskaźnika będzie nadal wzrastać, z uwagi na realizację umów o dofinansowanie projektów, wyłonionych w ramach Poddziałania w konkursie z 2012 r., gdzie ponownie premiowano m.in. osoby z wykształceniem co najwyŝej średnim. Dodatkowo w obecnym okresie sprawozdawczym, w ramach nadkontraktacji podpisano kolejne umowy o dofinansowanie projektów, które wpłyną na zwiększenie wartości opisywanego wskaźnika. Liczba osób, które ukończyły udział w staŝach lub szkoleniach praktycznych w podziale na: - pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych - pracowników naukowych w przedsiębiorstwach Wartość w/w wskaźnika produktu, osiągnięta do końca czerwca 2014 r., kształtuje się na poziomie 557 osób, co stanowi 1012,73% wartości docelowej wynoszącej 55. Wskaźnik ten, generowany jest zarówno przez wartość podwskaźnika dot. pracowników naukowych, którzy ukończyli udział w staŝach lub szkoleniach praktycznych w przedsiębiorstwach (535 osób tj ,33% wielkości docelowej wynoszącej 30), jak i wartość podwskaźnika dot. pracowników przedsiębiorstw, którzy ukończyli udział w staŝach lub szkoleniach praktycznych w jednostkach naukowych (22 osoby tj. 88% wielkości docelowej wynoszącej 25). Na osiągnięcie tak wysokiej wartości wskaźnika, niewątpliwy wpływ ma duŝe zainteresowanie projektami oferującymi przedmiotowe formy wsparcia, co wynika wprost z potencjału naukowego i badawczego małopolskich uczelni wyŝszych i ośrodków badawczych. Nie bez znaczenia jest równieŝ fakt, iŝ wartość docelowa zarówno wskaźnika jak i jego podwskaźników, została zmniejszona w efekcie przeglądu śródokresowego PO KL. Biorąc pod uwagę duŝe zapotrzebowanie na wsparcie tego typu w regionie, w kwietniu 2014 r. ZWM podjął decyzję o zwiększeniu kontraktacji na ogłoszony w 2013 r konkurs w ramach Poddziałania 8.2.1, co pozwoliło na dofinansowanie kolejnych 6 z 7 rekomendowanych projektów, których zakres obejmuje wyłącznie realizację staŝy. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe osiągnięcie poziomu docelowego drugiego z podwskaźników nie jest zagroŝone, bowiem w ramach podpisanych umów (oprócz 286 pracowników naukowych) wsparciem zostanie objętych takŝe 140 pracowników przedsiębiorstw. Liczba osób, które były objęte wsparciem w zakresie rozpoczynania własnej działalności gospodarczej typu spin off lub spin out Na dzień r. poziom wskaźnika nie uległ zmianie w porównaniu do wykazanego w poprzednim sprawozdaniu, co wynika z zakończenia realizacji wszystkich projektów generujących jego wielkość. Wysokość wskaźnika kształtuje się, więc na poziomie 1 773,20% wartości docelowej, co oznacza, iŝ wsparciem w zakresie rozpoczynania własnej działalności gospodarczej typu spin off lub spin out, objętych zostało osób, podczas gdy określona w SZOP wartość docelowa wynosi 97. Wpływ na tak wysoki stopień realizacji mogły mieć m.in. przyjęte w Planach Działań na rok 2010, komplementarne kryteria szczegółowe dla Poddziałania i Działania 6.2 PO KL. Takie podejście podniosło atrakcyjność projektów w i zwiększyło szansę uczestników tych projektów na uzyskanie realnego wsparcia dotacyjnego. W odniesieniu do Poddziałania 8.2.1, na projektodawców realizujących szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania firm spin off i spin out, nałoŝono obowiązek zakończenia wsparcia udzielanego w projekcie, przygotowaniem przez uczestników biznesplanu takiej działalności. Dokument ten był następnie uznawany i oceniany przez beneficjentów udzielających wsparcia w ramach Działania 6.2 PO KL. Uczestnicy szkoleń w ramach Poddziałania byli równieŝ zwalniani z modułu szkoleniowo doradczego, realizowanego w projektach w Działaniu 6.2. W jednym i drugim konkursie wysoko premiowano działalności gospodarcze wpisujące się w RSI. Analizując przyczyny tak duŝego przekroczenia wartości docelowej wskaźnika, naleŝy równieŝ zwrócić uwagę na wnioski z badania ewaluacyjnego, zleconego przez Instytucję Pośredniczącą PO KL, Ocena realizacji wskaźników monitorowania dla komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w województwie małopolskim, w którym wskazano na niedoszacowanie wartości docelowej przedmiotowego wskaźnika produktu. Ostatni konkurs na projekty oferujące szkolenia przygotowujące do podjęcia działalności gospodarczej typu spin off out został ogłoszony w województwie małopolskim w roku Większość projektów wyłonionych wówczas do dofinansowania zakończyła się 2012 r. Pozostałe projekty, obejmujące równieŝ inne typy operacji zakończyły się w 2013 r. Liczba doktorantów, którzy otrzymali stypendia naukowe Wartość w/w wskaźnika produktu, osiągnięta na dzień r., kształtuje się na poziomie 436, co stanowi 106,60% wartości docelowej wynoszącej 409. Wartość wskaźnika generowana jest wyłącznie w ramach jednego projektu systemowego Doctus małopolski fundusz stypendialny dla doktorantów. W wyniku przeglądu 14

15 śródokresowego Programu zwiększono (o 67) wartość docelową przedmiotowego wskaźnika. W ślad za tym, zadecydowano o zwiększeniu w 2012 r. wartości projektu (o 3,8 mln zł), co wraz z oszczędnościami wygenerowanymi w projekcie zabezpieczać miało moŝliwość realizacji nowej wielkości docelowej wskaźnika. Aktualne nadwykonanie związane jest z systematycznym wykorzystywaniem pojawiających się w projekcie oszczędności na wypłatę stypendiów kolejnym, kwalifikującym się do wsparcia, doktorantom. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach Celu szczegółowego 1 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Poprawa funkcjonowania systemu przewidywania i zarządzania zmianą gospodarczą Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba przedsiębiorstw, którym udzielono wsparcia w zakresie skutecznego przewidywania i zarządzania zmianą Wartość wskaźnika produktu, osiągnięta do końca okresu sprawozdawczego, kształtuje się na poziomie 288, co stanowi 626,09% wielkości docelowej wynoszącej 46. Dotychczas wartość wskaźnika generowana była poprzez projekty wyłonione do dofinansowania w Poddziałaniu 8.1.2, w ramach których realizowane było wsparcie z zakresu partnerskiego przewidywania i zarządzania zmianą oraz szkolenia i doradztwo wspomagające zmianę profilu działalności przedsiębiorstwa. Liczba pracowników zagroŝonych negatywnymi skutkami procesów restrukturyzacji w przedsiębiorstwach, którzy zostali objęci działaniami szybkiego reagowania Od początku realizacji Priorytetu VIII, działaniami szybkiego reagowania zostało objętych pracowników zagroŝonych negatywnymi skutkami procesów restrukturyzacji w przedsiębiorstwach, co stanowi 108,43% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Początkowo wartość wskaźnika generowana była poprzez 2 projekty wyłonione do dofinansowania w ramach Poddziałania Projekty te obejmowały realizację zarówno programów typu outplacement jak i szkoleń przekwalifikowujących. W roku 2011 rozpoczęła się realizacja jednego, a w 2012 r. kolejnych 8 projektów, oferujących wsparcie outplacementowe. W ramach konkursu ogłoszonego w 2013 r., w którym pilotaŝowo zastosowano procedurę wyboru projektów modelowych, rekomendowano do dofinansowania 4 projekty. Dwie umowy zostały zawarte jeszcze w 2013 r., dwie pozostałe na początku 2014 r. Dodatkowo w lutym 2014 r. w związku ze zwiększeniem alokacji o ponad 6,2 mln zł, podjęto decyzję o realizacji dwóch kolejnych projektów, na które pierwotnie zabrakło środków. UmoŜliwią one objęcie wsparciem kolejnych 245 osób, w tym około 50% nauczycieli i pracowników instytucji sektora oświaty zwolnionych, zagroŝonych zwolnieniem lub przewidzianych do zwolnienia po dniu r. NaleŜy oczekiwać, Ŝe podejmowane działania znajdą odzwierciedlenie w dalszym przyroście wartości wskaźnika w kolejnych okresach sprawozdawczych. Liczba partnerstw (sieci współpracy) zawiązanych na szczeblu lokalnym i regionalnym Na dzień r. w/w wskaźnik produktu został osiągnięty na poziomie 138,89%, co oznacza, Ŝe zawiązano 25 partnerstw, podczas gdy określona w SZOP wartość docelowa wynosi 18. Wskaźnik generowany był przez projekty złoŝone w odpowiedzi na konkursy w ramach Poddziałań i W stosunku do poprzedniego okresu sprawozdawczego wartość przedmiotowego wskaźnika nie uległa zmianie, co wynika z zakończenia realizacji projektów wpływających na jego poziom. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Liczba osób zwolnionych w przedsiębiorstwach dotkniętych procesami restrukturyzacyjnymi, którzy zostali objęci działaniami szybkiego reagowania Na koniec okresu sprawozdawczego wysokość w/w wskaźnika osiągnęła poziom 66,83%, co oznacza przyrost jego wartości w ciągu ostatniego półrocza o ponad 15 punktów procentowych. Dotychczas wsparciem tego rodzaju, objętych zostało 697 osób, podczas gdy określona w SZOP wartość docelowa wynosi Przy takim poziomie realizacji, istnieje zagroŝenie niewykonania 100% wartości przedmiotowego wskaźnika. Niemniej jednak naleŝy zwrócić uwagę, iŝ przekroczona została juŝ wartość docelowa innego wskaźnika monitorowanego w ramach Podziałania tj. Liczba pracowników zagroŝonych negatywnymi skutkami procesów restrukturyzacji w przedsiębiorstwach, którzy zostali objęci działaniami szybkiego reagowania. Analizując przyczyny zaistniałej dysproporcji w wykonaniu, naleŝy podkreślić, iŝ wskaźnik dotyczący osób zwolnionych 15

16 został wprowadzony do monitorowania dopiero od 1 stycznia 2012 r., w wyniku przeglądu śródokresowego PO KL. Początkowo wartość wskaźnika generowana była jedynie przez 2 projekty obejmujące realizację zarówno programów typu outplacement jak i szkoleń przekwalifikowujących. W roku 2011 rozpoczęła się realizacja kolejnego (3-ego) projektu, oferującego wyłącznie wsparcie outplacementowe. Ogłoszono równieŝ konkurs, w którym zastosowano wysokopunktowane kryterium strategiczne, premiujące projekty, w których min. 30% uczestników programów typu outplacement stanowiły osoby zwolnione z przedsiębiorstw. Konkurs został rozstrzygnięty w 2012 r., zaś typ 2 (dla którego właściwe było w/w kryterium strategiczne) cieszył się największym zainteresowaniem wnioskodawców. Na 8 projektów pozytywnie ocenionych i dofinasowanych, 6 spełniało wskazane kryterium strategiczne. Mając na uwadze formy wsparcia oferowane w projektach (szkolenia, dotacje, subsydiowane zatrudnienie, staŝe i praktyki zawodowe) i okresy ich realizacji, wartość przedmiotowego wskaźnika zaczęła wzrastać pod koniec 2013 r. i oczekuje się, Ŝe nastąpi to takŝe w 2014 r. Warto równieŝ zaznaczyć, Ŝe w styczniu 2013 r. IZ PO KL przekazała na wsparcie planowane w ramach Poddziałania dodatkowe 2 mln euro, co wraz z oszczędnościami powstałymi w ramach Działania 8.1 pozwoliło na ogłoszenie w lipcu 2013 r. konkursu pilotaŝowego na projekty modelowe w obszarze programów outplacementowych. W ramach konkursu, w którym stosowane było kryterium globalne, preferujące m.in. projekty skierowane do osób zwolnionych z przedsiębiorstw z przyczyn dotyczących pracodawcy, wyłoniono do dofinansowania 6 projektów, których realizacja będzie mieć bezpośredni wpływ na wzrost wartości przedmiotowego wskaźnika w kolejnych okresach sprawozdawczych Efektywność zatrudnieniowa Efektywność zatrudnieniowa w Priorytecie VIII szacowana jest wyłącznie w odniesieniu do projektów outplacementowych w Poddziałaniu Wymóg zapewnienia efektywności zatrudnieniowej w przypadku projektów konkursowych wprowadzono kryteriami dostępu w Planach Działań na lata 2011 oraz Jako, Ŝe realizacja projektów z konkursu z 2013 r. rozpoczęła się w 2014 r., efekty zatrudnieniowe odnoszą się na razie wyłącznie do projektów z konkursu z 2011 r.: 332 osoby z 480, które zakończyły udział w projektach, znalazły lub kontynuują zatrudnienie. Na koniec czerwca 2014 r. wskaźnik efektywności zatrudnieniowej wyniósł zatem 69,17%. Efektywność zatrudnieniowa monitorowana była równieŝ w projekcie systemowym Nowy zawód i nowe umiejętności szansą małopolskich rolników, którego realizacja zakończyła się w poprzednim okresie sprawozdawczym. W w/w projekcie wartość wskaźnika została zaplanowana na poziomie 20% uczestników i była monitorowana do 6 miesięcy od zakończenia kursu lub szkolenia. Według aktualnego na dzień r. postępu rzeczowego, udział uczestników projektu, którzy zdobyli zatrudnienie lub podjęli własną działalność gospodarczą kształtował się na poziomie 25,19%. Priorytet IX CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Zmniejszenie nierówności w upowszechnianiu edukacji, szczególnie pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie W ramach Celu szczegółowego 1 brak takich wskaźników. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Liczba ośrodków wychowania przedszkolnego, które uzyskały wsparcie w ramach Priorytetu Na koniec okresu sprawozdawczego wskaźnik produktu osiągnął poziom 45,04%. Wsparciem objęto 186 ośrodków wychowania przedszkolnego, przy wartości docelowej wynoszącej 413 (zgodnie z SZOP obowiązującym od r. wartość docelowa została zwiększona, w związku z moŝliwością realizacji projektów systemowych ukierunkowanych na modernizację oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych). W okresie sprawozdawczym wartość wskaźnika wzrosła o 42 nowe ośrodki, a procent jego wykonania uległ zwiększeniu o ok. 10 pp. Realizacja wartości docelowej wskaźnika, ze względu na niewystarczającą alokację w porównaniu z kosztem wsparcia ośrodka wychowania przedszkolnego w projektach konkursowych w Małopolsce, była dotąd zagroŝona. Takie ryzyko zgłaszane było we wcześniejszych sprawozdaniach. NaleŜy przypomnieć, iŝ jako kryterium dezagaregacji opisywanego wskaźnika na poziomregionu, przyjęto koszt wsparcia1 ośrodka wychowania przedszkolnego uśredniony dla całego kraju (tj.286 tys. zł, podczas gdy ówczesny koszt dofinansowania placówki w Małopolsce osiągał poziom 613 tys. zł). Niestety nie przyjęto argumentu, Ŝe wsparcie bardziej ambitnych projektów, które pozwalają na realizację konsekwentnej polityki wspierania obszarów o najniŝszym wskaźniku upowszechnienia edukacji przedszkolnej (w przypadku których konieczne jest tworzenie nowych ośrodków wychowania przedszkolnego) jest zdecydowanie bardziej kosztowne 16

17 niŝ wsparcie istniejących placówek. Jest to o tyle istotne, iŝ dotychczasowa interwencja realizowana w województwie małopolskim w ramach Poddziałania PO KL przynosiła wymierne efekty. Przyjmuje się, Ŝe interwencja PO KL dzięki której do tej pory juŝ ponad 6,5 tys. dzieci uzyskało wsparcie - była jedną z przyczyn wzrostu wskaźnika upowszechnienia edukacji przedszkolnej w Małopolsce z 51,6% (2008 r.) do 69,8% (2012 r.). Na podstawie danych z SIO, pozyskanych za pośrednictwem MEN, moŝna wskazać, iŝ miernik ten w roku 2013 wzrósł do poziomu ok. 73,4%. Na przestrzeni tych lat poprawa zauwaŝalna jest zwłaszcza na obszarach, na których poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej był najniŝszy. Jak wskazano w raporcie Edukacja dzieci i młodzieŝy. Rynek pracy w Małopolsce 2013, opracowanym przez WUP w Krakowie, jeszcze w 2008 r. w około połowie małopolskich gmin w edukacji przedszkolnej uczestniczyło mniej niŝ 40% dzieci w wieku 3-5 lat. W 2012 r. gmin ze wskaźnikiem niŝszym niŝ 40% było juŝ tylko 13 ( ). Zmiany, które zaszły na przestrzeni tych lat spowodowały, iŝ obecnie nie identyfikuje się gmin, które osiągałyby poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej niŝszy niŝ 15%, podczas gdy jeszcze w 2008 r. takich gmin było 24. Obecnie w 3/4 małopolskich gmin co najmniej połowa dzieci w wieku 3-5 lat objęta jest edukacją przedszkolną, podczas gdy w 2008 r. była to niespełna 1/3 gmin. Efekty wsparcia PO KL w województwie małopolskim zostały takŝe zauwaŝone m.in. w raporcie końcowym z badania pn. Upowszechnianie edukacji przedszkolnej w Małopolsce. Stan i kierunki wsparcia (Katowice, listopad 2011 r.) opracowanym przez Collect Consulting S.A, na zlecenie Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju. Placówki przedszkolne, które otrzymały wsparcie ze środków EFS są wysoko oceniane przez rodziców, jako spełniające ich oczekiwania, zarówno pod względem wyposaŝenia, jak równieŝ oferowanych zajęć dodatkowych i form spędzania czasu. Są to placówki wybierane w pierwszej kolejności, w których liczba chętnych jest większa niŝ liczba miejsc. Badanie wykazało, iŝ środki przeznaczone na otwieranie nowych przedszkoli są wydatkowane efektywnie, co potwierdzają opinie rodziców. Wpłynęły one zachęcająco na uczęszczanie dzieci do przedszkoli, zwłaszcza z obszarów wiejskich. Wnioski ujęte w powyŝszym raporcie jednoznacznie uzasadniają stosunkowo wysoki średni koszt wsparcia 1 ośrodka wychowania przedszkolnego w Małopolsce. W województwie małopolskim na przestrzeni ostatnich lat w ogłaszanych konkursach stosowano rozwiązania mające zapewnić wsparcie jak największej liczby ośrodków wychowania przedszkolnego. Za pomocą kryteriów wyboru projektów starano się ograniczać maksymalną wartość pojedynczej interwencji, a takŝe kierowano wsparcie wyłącznie do ośrodków, które do tej pory nie otrzymały dofinansowania ze środków EFS w ramach Poddziałania PO KL. Warto równieŝ podkreślić, Ŝe w Małopolsce w szczególny sposób traktowano placówki zapewniające opiekę dla dzieci niepełnosprawnych. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe stosowanie preferencji (w tym równieŝ polegających na wyłączeniu z obowiązku spełniania kryteriów dostępu) dla projektów zakładających wsparcie placówek integracyjnych, czy specjalnych jest konieczne, biorąc pod uwagę zarówno dotychczasowe niskie zainteresowanie tą formą organizacji placówki, jak równieŝ znacznie wyŝsze koszty prowadzenia ośrodków oferujących opiekę dla dzieci wymagających kształcenia specjalnego. Potrzebę takiego działania dostrzeŝono równieŝ w trakcie realizacji badania Ocena ośrodków wychowania przedszkolnego, utworzonych lub wspartych ze środków finansowych EFS w ramach Podziałania PO KL (badanie Ośródka Ewaluacji Sp. z o.o. na zlecenie IZ). W raporcie końcowym z w/w badania województwo małopolskie wskazane zostało, jako dobra praktyka w zakresie wsparcia placówek specjalnych/integracyjnych, a wśród rekomendacji znajduje się zalecenie organizowania oddzielnych konkursów lub niestosowanie kryteriów związanych z wartością projektów dla tego typu ośrodków. Przyjęte rozwiązanie jest odzwierciedleniem polityki wsparcia potrzeb edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych w regionie, ale pociąga za sobą takŝe wyŝsze koszty dofinansowania 1 ośrodka. W związku z pojawiającymi się oszczędnościami oraz ze względu na nadal występujące potrzeby regionu w zakresie wsparcia edukacji przedszkolnej, zdecydowano o wprowadzeniu do Planu Działania na lata kolejnego konkursu w ramach Poddziałania PO KL. Pierwotnie planowano, iŝ alokacja na konkurs wyniesie 40 mln zł, a wsparciem objętych zostanie 100 ośrodków wychowania przedszkolnego. W PD zawarto jednak informację, iŝ ogłoszenie konkursu na wskazaną kwotę będzie moŝliwe tylko w przypadku otrzymania przez województwo małopolskie dodatkowych środków finansowych oraz wykorzystania oszczędności zidentyfikowanych w ramach Priorytetu IX PO KL. W związku z tym, iŝ wszystkie oszczędności generowane po r. IZ planuje w całości przeznaczyć na zwiększenie alokacji Poddziałania PO KL, konieczne było obniŝenie kwoty przeznaczonej na konkurs do poziomu 28 mln zł. Wyniki naboru nie pozwoliły jednak zakontraktować pełnej kwoty przeznaczonej na konkurs (co opisano w dalszej części sprawozdania). W efekcie, przyjęte do dofinansowania projekty adresowane są jedynie do 27 placówek, co znacznie odbiega od wczesniejszych załoŝeń (znacznie mniejsza skala niŝ pierwotnie zakładano). Ze względu na pojawiający się problem niedostosowania warunków lokalowych i organizacyjnych w oddziałach 17

18 przedszkolnych przy szkołach podstawowych do potrzeb i moŝliwości dzieci młodszych, począwszy od 2013 r. przewidziano moŝliwość realizacji w trybie systemowym działań w zakresie modernizacji tych placówek. Korzystając z takiej szansy, w Małopolsce, do końca okresu sprawozdawczego, przeprowadzono dwa nabory systemowe na projekty skierowane do oddziałów przedszkolnych i planowany jest trzeci. Szacuje się, Ŝe dzięki nim zmodernizowanych zostanie około 380 ośrodków wychowania przedszkolnego (z czego dla 38 ośrodków zatwierdzono juŝ wnioski o płatność, zatem są one ujęte w załączniku 1 do sprawozdania), co istotnie wpłynie na poziom realizacji opisywanego wskaźnika. Podkreślić naleŝy takŝe, Ŝe wsparcie ośrodków wychowania przedszkolnego było równieŝ realizowane w ramach Działania 9.5 PO KL (w kształcie obowiązującym od początku wdraŝania aŝ do r.). Do końca 2012 r. ok 30% wszystkich realizowanych oddolnych inicjatyw zakładało prowadzenie zajęć przedszkolnych lub skierowanych do dzieci w wieku przedszkolnym (dane według stanu na r.). Niestety dofinansowane w ten sposób jednostki nie są zaliczane do wskaźnika Liczba ośrodków wychowania przedszkolnego, które uzyskały wsparcie w ramach projektu. Od 1 stycznia 2013 r. weszła w Ŝycie zmiana SZOP, która w diametralny sposób zmodyfikowała kształt dotychczasowego Działania 9.5 (dopuszczenie realizacji projektów obejmujących wyłącznie typy operacji właściwe dla Działań/Poddziałań 9.1.1, 9.1.2, 9.2, 9.4, 9.6.1, 9.6.2, o wartości do 50 tys. zł). Biorąc pod uwagę potrzeby zidentyfikowane w województwie małopolskim ogłoszony w 2013 r. konkurs w Działaniu 9.5 PO KL został ukierunkowany na wsparcie edukacji przedszkolnej i uczniów szkół ogólnokształcących. W w/w naborze wnioskodawcy złoŝyli 236 wniosków, z czego 20 dotyczyło edukacji przedszkolnej. Niestety, jak juŝ wspomniano wyŝej, dofinansowane w w/w konkursie podmioty nie będą zasilały wskaźnika: Liczba ośrodków wychowania przedszkolnego, które uzyskały wsparcie w ramach projektu. Liczba osób dorosłych w wieku lata, które uczestniczyły w kształceniu ustawicznym w ramach Priorytetu Zgodnie z SZOP PO KL, wartość docelowa powyŝszego wskaźnika w województwie małopolskim wynosi osób. Dane wprowadzone do KSI na dzień r. wskazują, iŝ wykonanie wskaźnika wzrosło w okresie sprawozdawczym o kolejne 601 osób i wynosi sumarycznie 2 261, czyli osiągnęło 19,24% wartości docelowej. Poziom ten nieco róŝni się od stanu faktycznego, co zostanie wyjasnione w dalszej częsci sprawozdania. Na obecne wykonanie, pracowały projekty wyłonione do realizacji w Działaniu 9.3 oraz 9.6 PO KL. Działanie 9.3 zostało jednak usunięte z SZOP PO KL. Z dniem r. IZ wprowadziło znaczące zmiany w zakresie moŝliwości wspierania kształcenia osób dorosłych w ramach EFS. W związku z problemami zgłaszanymi przez poszczególne województwa (w tym województwo małopolskie), związanymi z realizacją projektów ukierunkowanych wyłącznie na kształcenie osób dorosłych w formach szkolnych, katalog przedsięwzięć moŝliwych do realizacji w obszarze kształcenia formalnego został zmodyfikowany i uelastyczniony. Działanie 9.3 zostało zastąpione Działaniem 9.6 pn. Upowszechnienie uczenia się dorosłych. Przede wszystkim zrezygnowano z zawęŝenia wsparcia do form szkolnych, umoŝliwiając takŝe realizację kursów i szkoleń, które często są bardziej atrakcyjną formą podnioszenia kwalifikacji osób dorosłych. Obecnie działania podejmowane w obszarze kształcenia osób dorosłych mają na celu zwiększenie ich uczestnictwa w edukacji formalnej i pozaformalnej. Tym samym połoŝono nacisk na efekty podejmowanych działań w obszarze kształcenia ustawicznego niezaleŝnie od jego formy. W województwie małopolskim realizacja projektów z Działania 9.3 PO KL została zakończona w 2013 r. Projekty te zasiliły omawiany wskaźnik na poziomie osób. Obecnie trwa realizacja projektów z konkursu ogłoszonego w I kwartale 2013 r. w ramach Poddziałania W I półroczu 2014 r. w/w projekty zasiliły wykonanie wskaźnika na poziomie 288 osób. Realizowany jest równieŝ innowacyjny projekt systemowy pn.: LDC - Laboratorium Dydaktyki Cyfrowej dla Szkół Województwa Małopolskiego, który takŝe generuje omawiany wskaźnik. W okresie sprawozdawczym, w ramach w/w projektu, wykazano wykonanie na poziomie 63 osób. Biorąc pod uwagę fkat, iŝ w ramach realizowanych obecnie w Działaniu 9.6 projektów konkursowych, planowane jest objęcie wsparciem ponad 10 tys osób, osiągnięcie załozonej wartości docelowej wskaźnika nie jest zagroŝone. NaleŜy jednak zwrócić uwagę, iŝ projekty te będą realizowane do końca 2014 r., a momentem naliczania wskaźnika jest zakończenie udziału w projekcie. Tym samym osiągnięcie wartości docelowej będzie odłoŝone w czasie. Liczba oddolnych inicjatyw społecznych podejmowanych w ramach Priorytetu Na dzień r. w Małopolsce podjęto 673 oddolne inicjatywy edukacyjne, co pozwoliło osiągnąć wskaźnik na poziomie 96,28% załoŝonej wartości docelowej wynoszącej 699. W I półroczu 2014 r. odnotowano zwiększenie dotychczasowego wykonania powyŝszego wskaźnika o 5 nowych 18

19 inicjatyw. W okresie sprawozdawczym zawierane były umowy z konkursu ogłoszonego w Działaniu 9.5 jeszcze w 2013 r. W poprzednim dokumencie sprawozdawczym informowano, iŝ w 2014 r. planowane jest zawarcie ostatnich 7 umów z w/w konkursu. Z uwagi na fakt wycofania się 2 beneficjentów z realizacji projektów, ostatecznie w I półroczu 2014 r. zawarto 5 umów, czyli 60 w całym konkursie. Tym samym liczba inicjatyw podjętych w ramach wskazanego konkursu wyniosła mniej niŝ pierwotnie zakładano (przy alokacji na konkurs na poziomie 4,5 mln zł oczekiwano podpisania 90 umów). Osiągnięcie pełnego poziomu wartości docelowej wskaźnika monitorowanego na poziomie Działania 9.5 nie będzie moŝliwe, gdyŝ nie jest planowane ogłaszanie kolejnego naboru. CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Zmniejszenie nierówności w jakości usług edukacyjnych, szczególnie pomiędzy obszarami wiejskimi i miejskimi (w zakresie kształcenia ogólnego) Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba szkół (podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie ogólne), które zrealizowały projekty rozwojowe w ramach Priorytetu, w podziale na: a) obszary miejskie Na dzień r. liczba szkół zlokalizowanych na obszarach miejskich, które zrealizowały programy rozwojowe wyniosła 377 i przekracza ustanowioną wartość docelową (351) stanowiąc 107,41% jej poziomu wykonania. Liczba szkół podstawowych, które zrealizowały projekty dotyczące indywidualizacji nauczania Zgodnie z SZOP PO KL wartość docelowa powyŝszego wskaźnika dla województwa małopolskiego wynosi 943 szkoły. Na r. liczba szkół podstawowych, które zrealizowały projekty dotyczące indywidualizacji nauczania wyniosła 1 084, tak więc wartość docelowa wskaźnika została przekroczona, a procent jego wykonania osiągnął 114,95. NaleŜy podkreślić, Ŝe momentem pomiaru wskaźnika jest zakończenie realizacji projektu w danej szkole. Obecnie kontynuuje się wdraŝanie projektów w 54 szkołach podstawowych, zatem wykonanie wskaźnika jeszcze wzrośnie i sumarycznie powinno osiągnąć programów indywidualizacji nauczania. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Liczba szkół (podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie ogólne), które zrealizowały projekty rozwojowe w ramach Priorytetu oraz Liczba szkół (podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie ogólne), które zrealizowały projekty rozwojowe w ramach Priorytetu, w podziale na: b) obszary wiejskie Do r. łączna liczba szkół (podstawowych, gimnazjów i ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie ogólne), które zrealizowały programy rozwojowe wyniosła 1 241, co stanowi 72,91% wartości docelowej określonej na poziomie W okresie sprawozdawczym wskaźnik produktu dotyczący szkół zlokalizowanych na obszarach wiejskich został zasilony przez 52 nowe placówki. Tak więc, ostatecznie ilość szkół realizujących programy rozwojowe na obszarach wiejskich wzrosła do 864, co stanowi 63,95% wartości docelowej wynoszącej Tak, jak było to zgłaszane w poprzednich sprawozdaniach, wartość docelowa powyŝszego wskaźnika jest zbyt wysoka w porównaniu do alokacji przyznanej na ten cel, a jej obniŝenie (o 97) w ramach przeprowadzonej ponownej dezagregacji nie przyniosło znaczącej zmiany sytuacji. Niewątpliwy wpływ na aktualny poziom wykonania omawianego wskaźnika ma teŝ charakter projektów realizowanych w Poddziałaniu Dbając o jakość udzielanego wsparcia oraz jego długofalowe efekty, załoŝono, Ŝe programy rozwojowe wdraŝane w ramach projektów PO KL w Małopolsce, mają cechować się daleko idącą kompleksowością. Począwszy od konkursu ogłoszonego w 2010 r., programy te obligatoryjnie muszą obejmować co najmniej 3 formy wsparcia, a w przypadku gimnazjów/liceów ogólnokształcących/ liceów profilowanych zawierać elementy doradztwa edukacyjno-zawodowego. PołoŜenie nacisku na jakość realizowanych projektów ma bezpośredni wpływ na ich wartość, co przekłada się w sposób oczywisty na poziom osiągnięć przedmiotowego miernika. Aby wzmocnić działania na rzecz lepszej realizacji załoŝonego wskaźnika, w 2012 r. w ramach Poddziałania PO KL ogłoszono konkurs dedykowany wyłącznie szkołom mającym siedzibę na obszarach wiejskich. W celu uniknięcia powtarzalności szkół objętych projektami, wprowadzono kryterium dostępu, polegające na 19

20 wyłączeniu z moŝliwości aplikowania o środki te placówki, które juŝ uzyskały dofinansowanie na realizację programów rozwojowych w latach poprzednich. Z uwagi na fakt, iŝ do dofinansowania rekomendowano duŝą liczbę projektów oraz biorąc pod uwagę niski poziom osiągnięcia wartości docelowej wskaźnika dotyczącego obszarów wiejskich zdecydowano równeŝ o dwukrotnym zwiększeniu kontraktacji w w/w konkursie. Pierwotnie planowano rozdysponować 15 mln zł, ostatecznie na zawarcie umów z beneficjentami przeznaczono 35,6 mln zł. Pozwoliło to osiągnąć odnotowywany obecnie poziom wykonania wskaźnika. Ze względu na fakt, iŝ kolejne konkursy nie będą juŝ ogłaszane, nie będzie jednak moŝliwe osiągnięcie docelowej wartości wskaźnika. Wsparcie na rzecz uczniów szkół ogólnokształcących było równieŝ realizowane, poprzez umoŝliwienie pozyskania dofinansowania dla programów rozwojowych szkół i placówek oświatowych oraz staŝy, w projektach z Działania 9.5. W naborze ogłoszonym w ramach w/w działania wnioskodawcy złoŝyli 236 wniosków, z czego aŝ 200 dotyczyło realizacji programów rozwojowych. Niestety, podobnie jak w przypadku wskaźnika dotyczącego ośrodków wychowania przedszkolnego, takŝe i w tej sytuacji, w/w inicjatywy nie będą generowały wykonania wskaźnika dot. programów rozwojowych. Podsumowując, naleŝy stwierdzić, iŝ mimo moŝliwych problemów z osiągnięciem wartości docelowej wskaźnika odnoszącego się do szkół z obszarów wiejskich, wsparcie tych placówek od lat jest preferowane w konkursach ogłaszanych w ramach PO KL w regionie. Na potrzebę wsparcia tej grupy podmiotów jednoznacznie wskazują wyniki egzaminów zewnętrznych osiągane przez uczniów szkół ogólnokształcących. Wyniki sprawdzianu po VI klasie szkoły podstawowej corocznie potwierdzają tendencję, iŝ wraz ze spadkiem wielkości miejscowości, osiągnięcia uczniów są coraz niŝsze. ZaleŜność ta utrzymała się równieŝ w 2013 r. Małopolscy uczniowie uczęszczający do szkół zlokalizowanych na wsiach osiągnęli średni wynik sprawdzianu na poziomie 60,44%, podczas gdy uczniowie szkół z duŝych miast (powyŝej 100 tys.) poradzili sobie duŝo lepiej, osiągając poziom 69,74%. W zakresie wszystkich badanych obszarów umiejętności, wraz ze wzrostem liczby mieszkańców miejscowości, w której połoŝna jest szkoła, wzrasta liczba punktów uzyskanych przez uczniów na egzaminach (Sprawozdanie ze sprawdzianu w szóstej klasie szkoły podstawowej w 2013 r., OKE w Krakowie, Wydział Badań i Analiz, Kraków, maj 2013). Realizacja programów rozwojowych w ramach Poddziałania jest zatem niezmiernie istotnym instrumentem wyrównywania szans edukacyjnych uczniów z małych miejscowości. CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Podniesienie atrakcyjności i jakości kształcenia zawodowego Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba szkół i placówek kształcenia zawodowego, które wdroŝyły programy rozwojowe Na koniec okresu sprawozdawczego, w/w wskaźnik produktu przekroczył swoją wartość docelową osiągając poziom 107,17%. Wsparcie w ramach Działania 9.2 uzyskało 314 szkół zawodowych, podczas gdy wartość docelowa wskaźnika załoŝona została na poziomie 293. NaleŜy podkreślić, Ŝe na przekroczenie wykonania wskaźnika, bezpośedni wpływ ma realizacja projektu systemowego Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce, który jest kluczowym przedsięwzięciem wspierającym szkolnictwo zawodowe w regionie. Liczba szkół i placówek kształcenia zawodowego, które współpracowały z przedsiębiorstwami w zakresie wdraŝania programów rozwojowych Z nie mniejszym sukcesem zrealizowany został wskaźnik produktu dotyczący współpracy z przedsiębiorcami. Osiągnął on satysfakcjonujący poziom wykonania 106,02% wartości docelowej. Współpracę z przedsiębiorstwami podjęło 229 szkół zawodowych, podczas gdy wartość docelowa wskaźnika załoŝona została na poziomie 216. TakŜe i w przypadku tego wskaźnika, bezpośredni wpływ na jego przekroczenie miała realizacja projektu systemowego Modernizacja kształcenia zawodowego w Małopolsce. Efektem działań prowadzonych w projekcie jest zorganizowanie prac zespołów eksperckich wszystkich branŝ, których zadaniem było m.in. wypracowanie standardów współpracy szkół zawodowych z przedsiębiorstwami w formie dodatkowych staŝy i praktyk, a takŝe stworzenie bazy pracodawców deklarujących chęć współpracy ze szkołami i realizacja tego typu wsparcia. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach Celu szczegółowego 3 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 4: Wzmocnienie rozwoju zawodowego i podnoszenie kwalifikacji nauczycieli na obszarach wiejskich 20