Dysplazja stawów łokciowych oznacza ich nieprawidłowy rozwój. Termin dysplazja pochodzi z języka greckiego, powstał z połączenia dwóch słów dys
|
|
- Jan Marszałek
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 1 Dysplazja stawów łokciowych oznacza ich nieprawidłowy rozwój. Termin dysplazja pochodzi z języka greckiego, powstał z połączenia dwóch słów dys (zły) oraz plassein (tworzyć). Nazwa dysplazja łokciowa (ang. elbow dysplasia, w skrócie ED) została wprowadzona w 1961 roku w celu opisania zmian zwyrodnieniowych stawu łokciowego, związanych z niezłączonym wyrostkiem łokciowym dodatkowym kości łokciowej (UAP, ang. ununited anconeal process). Jak się wkrótce okazało, nie tylko to schorzenie było przyczyną rozwijającej się osteoartrozy stawów łokciowych u młodych psów, zdiagnozowano bowiem obecność fragmentowanego wyrostka wieńcowego przyśrodkowego kości łokciowej (FCP, ang. fragmented coronoid process), a także osteochondritis dissecans (OCD) kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Uważa się, że właśnie te trzy najczęściej występujące jednostki chorobowe stawów łokciowych psów rosnących, pojawiające się samodzielnie lub w jakiejkolwiek kombinacji, stanowią dysplazję stawów łokciowych [1-3]. W 1989 roku powołano International Elbow Working Group (IEWG) grupę specjalistów, złożoną z lekarzy weterynarii oraz hodowców, która za cel postawiła sobie zgłębianie i rozpowszechnianie wiedzy na temat dysplazji łokciowej u psów. Ustalono, że terminem dysplazja stawów łokciowych należy określać wszelkie choroby okresu osteogenezy, dotyczące stawu łokciowego, prowadzące do jego zwyrodnienia [IEWG], dlatego oprócz trzech wyżej wymienionych należy uwzględnić niezgodność powierzchni stawowych (inkongruencję) i/lub anomalię rozwojową chrząstki stawowej. Bezpośredni mechanizm powstawania tych nieprawidłowości nadal pozostaje niejasny. Istnieją na ten temat dwie teorie [1-2, 4]. Fot. 1. Projekcje radiograficzne stosowane w ocenie dysplazji stawów łokciowych. A. Projekcja przyśrodkowoboczna spoczynkowa. B. Projekcja przyśrodkowo-boczna z pełną fleksją.
2 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 2 C. Projekcja przednio-tylna z pronacją kończyny o kąt 15 stopni. Pierwsza, zaproponowana przez Olssona, mówi, że mechanizmem wywołującym chorobę jest osteochondroza, czyli zaburzenie kostnienia śródchrzęstnego, doprowadzające do martwicy chrząstki. Jeżeli dotyczy ona chrząstki stawowej, powoduje OCD kłykcia kości ramiennej, jeśli zaś obejmuje chrząstkę pozastawową, jej wynikiem jest FCP, UAP lub zaburzenia wzrostu kości, a więc wtórna inkongruencja. Według innej teorii, wprowadzonej przez Winda, bezpośrednim czynnikiem jest nierówne tempo wzrostu kości przedramienia i/lub nieprawidłowe wykształcenie bloczka kości ramiennej, a co za tym idzie występowanie naprężeń w stawie doprowadzających do fragmentacji wyrostka wieńcowego lub niezrośnięcia się wyrostka dodatkowego. Dysplazja łokciowa jest chorobą dziedziczną. Długoletnie programy badań przesiewowych wprowadzone w wielu krajach, mające na celu wykrycie tej choroby i eliminację z rozrodu psów nią dotkniętych, skutecznie zmniejszyły odsetek jej występowania w poszczególnych rasach [5]. W rozwoju choroby ważną rolę odgrywają także przyczyny środowiskowe, do których zalicza się czynniki żywieniowe (przesadnie wysoko energetyczna dieta, nadpodaż wapnia) oraz urazy, najczęściej niewielkie (związane z nadmierną aktywnością lub otyłością) [4]. Dysplazję łokciową stwierdzono u 78 ras psów badanych przez OFA (Orthopedic Foundation for Animals) [1]. Predysponowane są psy ras dużych i olbrzymich. Choroba częściej i silniej atakuje samce.
3 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 3 Fot. 2. Prawidłowy staw łokciowy u 5- letniego owczarka niemieckiego. A. Projekcja przyśrodkowo-boczna spoczynkowa. Na czerwono zaznaczono cztery wyraźne linie: a krawędź doczaszkowa wyrostka wieńcowego przyśrodkowego; b krawędź dogrzbietowa wyrostka łokciowego dodatkowego; c krawędź doogonowa nadkłykcia bocznego kości ramiennej; d krawędź doogonowa nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Na zielono zaznaczono przednią krawędź głowy kości promieniowej. Zielona strzałka wskazuje okolicę wcięcia bloczkowego z widocznym rysunkiem beleczek kostnych. B. Projekcja przyśrodkowo-boczna z pełną fleksją.
4 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 4 C. Projekcja przednio-tylna z pronacją kończyny o kąt 15 stopni. Na czerwono zaznaczono: a przyśrodkową krawędź wyrostka wieńcowego przyśrodkowego oraz b poboczną krawędź nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Linia zielona podkreśla powierzchnię stawową kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. BADANIE RTG Intencją lekarza weterynarii wykonującego badanie radiograficzne w kierunku ED powinno być: wykrycie zmiany pierwotnej, czyli potwierdzenie obecności FCP, UAP, OCD, inkongruencji i wykrycie obecności oraz określenie stopnia nasilenia zmian zwyrodnieniowych w stawie łokciowym, które są następstwem dysplazji. Należy pamiętać, że choroba często dotyczy obu łokci, więc zawsze prześwietlane powinny być oba stawy. W każdym dysplastycznym łokciu może występować więcej niż jedna przyczyna pierwotna. Staw łokciowy jest stawem złożonym, współtworzonym przez trzy kości. Stanowi więc dość skomplikowaną strukturę, w której klinicznie znaczące komponenty nakładają się na siebie. Do pełnej oceny radiograficznej stawu wymagane jest zatem wykonanie kilku projekcji. Najbardziej powszechny jest schemat badania rekomendowany przez IEWG i OFA. Polega on na wykonaniu trzech projekcji dla każdego stawu łokciowego. Są to: projekcja przyśrodkowoboczna spoczynkowa, projekcja przyśrodkowo-boczna z pełną fleksją oraz projekcja przedniotylna z pronacją kończyny o kąt około 15 stopni (fot. 1). Badanie powinno się wykonywać na pacjencie znieczulonym. Kontrolę stawów łokciowych można rozpoczynać w wieku 5 miesięcy. W tym wieku wyrostek wieńcowy przyśrodkowy powinien być już wykształcony, a
5 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 5 wyrostek łokciowy dodatkowy połączony z kością łokciową. Minimalny wiek, przy którym pacjent może uzyskać wpis do rodowodu, to 1 rok. Aby zminimalizować koszty, badanie można wykonywać jednocześnie z kontrolą dysplazji stawów biodrowych. STAW ŁOKCIOWY PRAWIDŁOWY I STAW ŁOKCIOWY ZWYRODNIAŁY Na zdjęciach rentgenowskich osteoartroza stawu łokciowego może być jedynym objawem dysplazji, jako że przyczyna pierwotna często nie jest widoczna. Podstawową umiejętnością każdego lekarza weterynarii oceniającego stawy łokciowe powinna być zdolność rozróżnienia pomiędzy stawem prawidłowym a stawem zwyrodniałym. Zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, spotykane zazwyczaj u zwierząt starszych, najczęściej nie sprawiają trudności diagnostycznych (fot. 4). Problem pojawia się u psów młodych, u których nieznaczne, dopiero rozwijające się zmiany zwyrodnieniowe mogą łatwo zostać przeoczone, przez co pacjent zostaje zakwalifikowany jako wolny od dysplazji. Fot. 3 A-C. Zmiany zwyrodnieniowe stawu łokciowego u 2-letniego owczarka niemieckiego (czerwone strzałki). Porównać z fot. 2 A-C. Widoczne osteofity na doczaszkowej krawędzi głowy kości promieniowej oraz na nadkłykciu bocznym (brak widocznej linii tego nadkłykcia). Linia wyrostka wieńcowego przyśrodkowego jest lekko rozmyta, a jego wierzchołek nie jest widoczny. Obecna sklerotyzacja okolicy wcięcia bloczkowego. Osteofity widoczne są także na dogrzbietowej krawędzi wyrostka łokciowego dodatkowego (B),
6 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 6 na nadkłykciu przyśrodkowym oraz wyrostku wieńcowym przyśrodkowym (C). Należy zwrócić także uwagę na niedopasowanie powierzchni stawowych. Stopień zmian zwyrodnieniowych łagodny. Jest to dysplazja najprawdopodobniej na tle MCD. D. Wyraźny osteofit na dogrzbietowej krawędzi wyrostka łokciowego dodatkowego u 15-miesięcznego bullmastiffa (strzałka). Należy zwrócić uwagę na zmiany zwyrodnieniowe w podobnej lokalizacji jak w przypadku pokazanym na A do C. Na radiogramie bocznym prawidłowego stawu łokciowego wyraźnie widoczne są cztery linie: krawędź doczaszkowa wyrostka wieńcowego przyśrodkowego, krawędzie doogonowe obu nadkłykci kości ramiennej oraz dogrzbietowa krawędź wyrostka łokciowego dodatkowego (fot. 2 A). Jakiekolwiek zatarcie jednej lub kilku wymienionych linii, ich nierówny czy przerwany przebieg to prawie zawsze oznaka obecności osteofitów na odpowiadających im strukturach (fot. 3 A). Bloczek kości ramiennej powinien być dopasowany do wcięcia utworzonego przez kość łokciową oraz głowę kości promieniowej. Przednia krawędź kości promieniowej powinna być regularna, o lekko zaokrąglonym wierzchołku. Krawędź wyrostka
7 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 7 wieńcowego na radiogramach w obu projekcjach powinna być wyraźna i równa. Kształtem wyrostek ten powinien przypominać trójkąt (fot. 2). Często jako jeden z pierwszych pojawia się osteofit na dogrzbietowej krawędzi wyrostka łokciowego dodatkowego. Jego uwidocznienie zapewnia projekcja przyśrodkowo-boczna z fleksją (fot. 3 B i D). Powinno się mieć na uwadze, że osteofit ten może być pozorny. Cechą osobniczą niektórych psów bowiem jest występowanie tak zwanych dwóch wierzchołków na wyrostku dodatkowym, których nakładanie się na siebie na radiogramie bocznym symuluje obecność osteofitu [5]. Jedną z pierwszych zmian zwyrodnieniowych pojawiających się w dysplazji łokciowej jest również sklerotyzacja kości podchrzęstnej okolicy wcięcia bloczkowego. Ma ona postać zwiększonego wysycenia cienia kości tej okolicy (fot. 3 A, 4-6, 8-10). Nie należy jej mylić z prawidłowym rysunkiem beleczek kostnych, który w tej lokalizacji jest zazwyczaj dość wyraźnie zaznaczony. Na zdjęciu w projekcji przednio-tylnej zmiany zwyrodnieniowe jako pierwsze najczęściej lokalizują się po przyśrodkowej stronie stawu, obejmując nadkłykieć przyśrodkowy oraz wyrostek wieńcowy przyśrodkowy (fot. 3 C). FCP, A RACZEJ MCD Fragmentowany wyrostek wieńcowy przyśrodkowy to najczęściej występująca pierwotna przyczyna dysplazji. Ze wszystkich przyczyn pierwotnych jest ona również najtrudniejszą do jednoznacznego ukazania, a jej diagnoza radiograficzna w większości przypadków opiera się na obecności zmian zwyrodnieniowych i wykluczeniu pozostałych schorzeń składających się na dysplazję łokciową. W wielu przypadkach jednakże okazuje się to niewystarczające. Fragmentacja wyrostka wieńcowego przyśrodkowego bowiem nie zawsze polega na jego oddzieleniu, obraz nazywanej w ten sposób patologii jest znacznie bardziej złożony. Wyrostek wieńcowy rzeczywiście może być fragmentowany, przy czym możliwe jest więcej niż jeden fragment [6]. Odseparowany fragment bywa przemieszczony lub nie. Kiedy dochodzi do niepełnego oddzielenia, występuje szczelina, której wielkość i przebieg dadzą się zróżnicować. Wyrostek może być zniekształcony. Wreszcie patologia wyrostka wieńcowego przyśrodkowego może ograniczać się jedynie do jego chrząstki (erozja, chondromalacja, fibrylacja) i/lub kości podchrzęstnej [7, 8]. Z tego względu coraz powszechniej ten rodzaj dysplazji nazwany jest chorobą wyrostka wieńcowego przyśrodkowego (MCD, z ang. medial coronoid disease). Oddzielony fragment na radiogramach widoczny jest bardzo rzadko (fot. 4 B, 5 C, 8 E). Dzieje się tak dlatego, że może on pozostawać chrzęstny, może nie być przemieszczony lub w pełni oddzielony oraz najczęściej stanowi boczną część wyrostka, która schowana jest pomiędzy trzonem wyrostka a głową kości promieniowej (fot. 6). Ponadto linia oddzielenia najczęściej
8 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 8 biegnie w płaszczyźnie strzałkowej, więc nie jest widoczna na zdjęciach bocznych [4]. Tym samym pośrednim radiograficznym dowodem choroby wyrostka wieńcowego pozostają zmiany zwyrodnieniowe. Krawędź wyrostka jest wówczas nierówna lub zatarta. Prawidłowo ostro zakończony wierzchołek wyrostka staje się zaokrąglony, zdeformowany lub niewidoczny. Pojawia się mineralizacja (sklerotyzacja) okolicy wcięcia bloczkowego. Osteofity pojawiają się na dogrzbietowej krawędzi wyrostka dodatkowego, nadkłykciu bocznym oraz na przedniej krawędzi głowy kości promieniowej (fot. 3, 4, 5, 6). Fot. 4 A-C. Ciężka artroza łokcia u 11- miesięcznego labradora. Przyczyną dysplazji jest FCP. Oddzielony fragment (strzałka) w tym przypadku najlepiej widoczny jest w projekcji bocznej w zgięciu (B). Nie zdarza się to często. Fragmenty widoczne są rzadko i najczęściej na zdjęciu przednio-tylnym z pronacją. U tego psa oddzielony fragment jest dość spory. Fragmenty mogą bowiem pozostawać żywotne i zwiększać swoje rozmiary [6]. Zobacz także fot. 7, E i F.
9 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 9 Na zdjęciu przednio-tylnym przebudowie ulega poboczna krawędź nadkłykcia przyśrodkowego oraz okolica wyrostka wieńcowego przyśrodkowego (fot. 3, 4, 5, 6). Choroba wyrostka wieńcowego przyśrodkowego może dawać minimalne zmiany zwyrodnieniowe, które nie rozwijają się z wiekiem, dlatego ich obecność, nawet u starszych psów, zawsze powinna nasuwać podejrzenie choroby [5, 7]. Wszystkie te trudności sprawiają, że do pełnej diagnostyki tego typu dysplazji niejednokrotnie wymagane jest zastosowanie doskonalszych metod obrazowania. Tomografia komputerowa (TK), dzięki wysokiemu kontrastowi obrazu i przede wszystkim możliwości obrazowania przekrojowego, potrafi dokładnie ukazać fragmentację wyrostka wieńcowego oraz jej rodzaj (fot. 6, 7), zmiany kształtu wyrostka, jak również obecność zmian zwyrodnieniowych niewidocznych w badaniu radiograficznym [6, 9]. Tomografia nie jest jednak przydatna w ocenie chrząstki stawowej, która w tym badaniu, tak jak w badaniu RTG, nie jest widoczna. Patologię chrząstki wyrostka wieńcowego najlepiej ocenia się artroskopowo. Badanie to uważane jest za złoty standard w ocenie zmian w chrząstce stawowej [7]. Tomografia komputerowa oraz artroskopia są doskonale uzupełniającymi się narzędziami diagnostyki dysplazji łokciowej i tam, gdzie są dostępne, stają się badaniami z wyboru do jej oceny. Ze względu na stosunkowo mały rozmiar stawu łokciowego u psów, jak również niewielką grubość chrząstek stawowych przydatność badania rezonansem magnetycznym (MR) staje się ograniczona i zależy w znacznej mierze od mocy urządzenia [5]. Wartościowe są jednak obrazy zmian w tkankach miękkich okołostawowych, które nie są widoczne w obrazowaniu pozostałymi metodami. W przypadku braku dostępu do zaawansowanych metod obrazowych ostateczną diagnozę stawia się śródoperacyjnie.
10 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 10 Fot. 5 A-C. Fragmentacja wyrostka wieńcowego przyśrodkowego u 9- miesięcznego berneńskiego psa pasterskiego. Odseparowany fragment (strzałka) widoczny jest w projekcji przednio-tylnej z pronacją (C). Należy zauważyć średniego stopnia zmiany zwyrodnieniowe w typowej lokalizacji oraz inkongruencję. D. Dysplazja łokciowa u 9-letniego mieszańca, najprawdopodobniej na tle MCD. Nie jest pewne, czy zaznaczona mineralizacja (strzałka) jest oddzielonym fragmentem, czy osteofitem.
11 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 11 UAP Niepołączony (niezrośnięty, izolowany) wyrostek dodatkowy kości łokciowej to najprostsza do rozpoznania przyczyna dysplazji łokciowej. Linia przejaśnienia oddzielająca wyrostek od pozostałej części guza łokciowego najczęściej jest już widoczna na zdjęciu w projekcji przyśrodkowo-bocznej. Najlepiej jednak wyrostek dodatkowy ocenia się na zdjęciu w projekcji bocznej w pełnej fleksji. Ten typ dysplazji jest charakterystyczny dla psów ras dużych, u których wyrostek dodatkowy stanowi osobny punkt kostnienia, pojawiający się w wieku około tygodni i zrastający się z kością łokciową w 4-5 miesiącu życia. Ocena prawidłowego połączenia wyrostka dodatkowego przed 5 miesiącem jest zatem przedwczesna. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że u psów ras olbrzymich termin fuzji wyrostka może być późniejszy. Oddzielenie wyrostka dodatkowego jest najczęściej całkowite, choć może być niepełne (występować może częściowa linia przejaśnienia). W przypadku braku pewności co do rozpoznania badanie radiograficzne należy powtórzyć w odstępie kilku tygodni. Z czasem dochodzi do sklerotyzacji kości podchrzęstnej kości łokciowej w bezpośrednim sąsiedztwie linii separacji (fot. 8). Pojawiają się także wtórne zmiany zwyrodnieniowe. UAP w 20-35% przypadków występuje w obu łokciach [1]. OCD Osteochondritis dissecans w stawie łokciowym typowo lokalizuje się na przyśrodkowej części kłykcia kości ramiennej. Objawy radiologiczne są takie same jak w innych stawach objętych schorzeniem i obejmują ubytek kości podchrzęstnej oraz obecność tzw. myszy stawowej w jamie stawu, w przypadku mineralizacji oderwanego fragmentu chrząstki. W większości przypadków oderwany fragment nie jest widoczny radiologicznie, gdyż znajduje się w dołku głowy kości promieniowej. Pojawić się on może jednak po przyśrodkowej stronie stawu, gdzie przyczepiony do torebki stawowej ulega waskularyzacji, kostnieje i z czasem osiąga dość spore rozmiary (fot. 9 D).
12 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 12 Fot. 6 A-D. Fragmentacja wyrostka wieńcowego przyśrodkowego u 8- letniego staffordshire terriera. Oddzielony fragment widoczny jest dopiero w badaniu TK. D. Tomogram stawu łokciowego w oknie kostnym. Przekrój poprzeczny na poziomie wyrostka wieńcowego przyśrodkowego. Oddzielony i lekko przemieszczony fragment wskazany jest przez strzałkę. Należy zwrócić uwagę na inkongruencję promieniowo-łokciową. P kość promieniowa, Ł kość łokciowa, w wyrostek wieńcowy przyśrodkowy. Ubytek kości podchrzęstnej ma najczęściej postać wklęsłego przejaśnienia, otoczonego obszarem sklerotyzacji (fot. 9 C i D). Może dojść do spłaszczenia przyśrodkowej części kłykcia. Najlepszą do oceny zmiany jest projekcja przednio-tylna lub przednio-tylna skośna. Ustawienie skosu może być większe niż proponowane 15 stopni, co pozwala na pełniejsze ukazanie powierzchni stawowej przyśrodkowej części kłykcia. OCD stawu łokciowego bez jednoczesnej fragmentacji wyrostka wieńcowego przyśrodkowego występuje rzadko [4], dlatego przy ocenie schorzenia pod uwagę należy wziąć możliwość obecności tak zwanej kissing lesion. Zmiana ta, która jak dotąd nie ma odpowiednika w języku polskim, polega na
13 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 13 uszkodzeniu chrząstki stawowej kłykcia przyśrodkowego poprzez przemieszczony fragment wyrostka wieńcowego przyśrodkowego i co za tym idzie pojawieniu się ubytku w kości podchrzęstnej kłykcia tak jak w przypadku OCD. Ubytek ten jednakże znajduje się w obwodowej części kłykcia i pojawia się najczęściej w późniejszym przebiegu dysplazji. Jednoznaczne odróżnienie OCD od kissing lesion zapewnia artroskopia [7]; udaje się to także za pomocą tomografii komputerowej [9]. Według niektórych autorów kissing lesion nie należy do rozpoznań radiograficznych [4]. INKONGRUENCJA Niezgodność powierzchni stawowych może być bezpośrednią przyczyną dysplazji, chociaż często towarzyszy pozostałym schorzeniom, które się na nią składają, będąc najprawdopodobniej czynnikiem wywołującym FCP, UAP lub OCD. Inkongruencja jest wynikiem nierównomiernego wzrostu kości stawu łokciowego bądź nieprawidłowego kształtowania się bloczka kości ramiennej, przyjmującego zbyt eliptyczny kształt. Zakłada się, że jeżeli inkongruencja pojawia się po 6 miesiącu życia psa, pozostaje samodzielną przyczyną dysplazji. Jeśli natomiast wystąpi przed 6 miesiącem, przyczynia się do zaistnienia pozostałych schorzeń [4]. Nie można jednak wykluczyć teorii, że niezgodność powierzchni stawowych rozwija się wtórnie, jako wynik nieprawidłowego wzrostu kości po wystąpieniu wyżej wymienionych przyczyn pierwotnych (Olsson). Fot. 7. Przykłady choroby wyrostka wieńcowego przyśrodkowego widoczne w tomografii komputerowej. A i B. Tomogramy w przekroju poprzecznym stawów łokciowych rocznego mastiffa angielskiego. A. Obraz prawidłowy stawu łokciowego prawego. B. W stawie łokciowym lewym widoczne niepełne
14 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 14 oddzielenie (szczelina) wyrostka wieńcowego przyśrodkowego (strzałka). P kość promieniowa, Ł kość łokciowa, w wyrostek wieńcowy przyśrodkowy. C i D. Trójwymiarowe rekonstrukcje obu łokci tego samego psa. C. Łokieć lewy. Przebieg i wielkość szczeliny można wyraźnie oszacować (strzałka). Fot. 7 D. Prawidłowy łokieć prawy. E i F. Fragmentacja wyrostka wieńcowego przyśrodkowego u 6-letniego labradora. Tomogram w przekroju poprzecznym na poziomie wyrostka wieńcowego (E) oraz trójwymiarowa rekonstrukcja stawu (F). Oddzielony fragment z czasem uległ powiększeniu (czerwona strzałka). Zielone strzałki wskazują liczne zmiany zwyrodnieniowe widoczne na tym poziomie. Obraz ciężkiej artrozy stawu najlepiej pokazuje rekonstrukcja trójwymiarowa. G. Choroba wyrostka wieńcowego przyśrodkowego, bez jego fragmentacji, u rocznego terriera czarnego. Wyrostek ma nieprawidłowy kształt oraz niejednorodną densyjność,
15 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 15 co może wskazywać na patologię chrząstki stawowej, która w badaniu nie jest widoczna [9]. Należy zauważyć także inkongruencję promieniowo-łokciową. Radiograficznie możemy wyróżnić inkongruencję ramienno-promieniową, promieniowołokciową oraz ramienno-łokciową (fot. 3 A, 4 A, 5 A, 10). Wszystkie te rodzaje najlepiej widoczne są na zdjęciu w projekcji bocznej. Inkongruencja ramienno-promieniowa ma postać poszerzonej i/lub nierównej szpary stawowej pomiędzy bloczkiem kości ramiennej a głową kości promieniowej. W przypadku inkongruencji promieniowo-łokciowej widoczny jest charakterystyczny stopień pomiędzy wyrostkiem wieńcowym bocznym a głową kości
16 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 16 ramiennej. Inkongruencja ramienno-łokciowa charakteryzuje się brakiem dopasowania bloczka kości ramiennej do wcięcia bloczkowego kości łokciowej, co często przyjmuje formę półksiężycowatego przejaśnienia. Oczywiście wszystkie te typy niezgodności najczęściej występują w kombinacji. Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe, równoległe do kasety, ustawienie stawu podczas wykonywania projekcji. Inkongruencja bowiem może być artefaktem wynikającym z nieprawidłowego ułożenia. Tomografia komputerowa jest metodą o wiele bardziej czułą w wykrywaniu wszelkiego rodzaju niezgodności powierzchni stawowych w stawie łokciowym (fot. 6 D, 7 G, 10 D). Fot. 8 A-C. Niepołączony wyrostek łokciowy dodatkowy u 8-miesięcznego owczarka niemieckiego. Zmiana najlepiej widoczna jest w projekcji przyśrodkowobocznej z fleksją. D i E. Niepołączony wyrostek łokciowy dodatkowy u 11- miesięcznego amstaffa z jednoczesną fragmentacją wyrostka wieńcowego przyśrodkowego (czerwona strzałka w E). Zielona strzałka pokazuje trzeszczkę w ścięgnie mięśnia odwracacza, której obecność jest cechą osobniczą.
17 Fot. 9 A-C. Osteochondritis dissecans kłykcia przyśrodkowego kości ramiennej u 8-miesiecznego alaskana. Zmiana widoczna na zdjęciu w projekcji przednio- Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 17
18 tylnej z 15-stopniową pronacją (C). Ma ona postać wklęsłego ubytku kości podchrzęstnej (strzałka), otoczonego obszarem sklerotyzacji. Zmiany zwyrodnieniowe w stawie nie są znaczne. D. OCD u 6-miesięcznego leonbergera. Ubytek kości podchrzęstnej kłykcia przyśrodkowego wskazuje czerwona strzałka. Mineralizacja po przyśrodkowej stronie stawu (zielona strzałka) to oderwany, zmineralizowany fragment chrząstki, przyczepiony do torebki stawowej, dzięki czemu powiększył swe rozmiary. Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 18
19 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 19 Fot. 10 A-C. Niezgodność powierzchni stawowych stopnia ciężkiego z wtórnymi zmianami zwyrodnieniowymi u 1,5- rocznego foksteriera krótkowłosego. D. W badaniu TK widoczne są nawet najmniejsze objawy inkongruencji, jak w przypadku tego 2-letniego goldena retrievera. Jest to przekrój stawu w rekonstrukcji w płaszczyźnie podłużnej. OCENA STOPNIA DYSPLAZJI NA PODSTAWIE BADANIA RTG Prezentowany podział został opracowany przez specjalistów z IEWG. Każdy łokieć punktowany jest osobno. Staw łokciowy, który otrzymuje 0 punktów, jest uznawany za wolny
20 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 20 od dysplazji. Punkty 1, 2 i 3 wskazują odpowiednio na łagodną, umiarkowaną i ciężką dysplazję stawu. Punktowa ocena dysplazji łokciowej Zmiany radiograficzne 0 Staw łokciowy prawidłowy. Prawidłowy staw łokciowy, bez cech inkongruencji, sklerotyzacji czy artrozy. 1 Łagodna artroza. Obecność osteofitów wielkości < 2 mm; sklerotyzacja okolicy wcięcia bloczkowego, przy zachowanej widoczności rysunku beleczek kostnych. 2 Umiarkowana artroza lub podejrzenie zmiany pierwotnej. Obecność osteofitów wielkości 2-5 mm. Wyraźna sklerotyzacja okolicy wcięcia bloczkowego, bez widocznego rysunku beleczek kostnych; Inkongruencja promieniowo-łokciowa stopień wielkości 3-5 mm. Pośrednie cechy obecności przyczyny pierwotnej (UAP, MCD, OCD). 3 Ciężka artroza lub ewidentna zmiana pierwotna. Obecność osteofitów wielkości > 5 mm. Wyraźna inkongruencja promieniowo-łokciowa stopień wielkości > 5 mm. Wyraźna obecność zmiany pierwotnej (UAP, FCP, OCD). Autorzy: lek. wet. Wojciech Kinda, Pracownia Diagnostyki Obrazowej, Katedra i Klinika Chirurgii Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Zdjęcia: Z archiwum autora Streszczenie: Dysplazja stawów łokciowych to nadal aktualny oraz trudny w diagnostyce problem ortopedyczny, dotyczący głównie psów ras dużych i olbrzymich. Podstawą rozpoznania choroby jest badanie radiograficzne. Często jednak okazuje się ono niewystarczające do ustalenia bezpośredniej przyczyny. Artykuł opisuje główne przyczyny dysplazji łokciowej, przedstawia schemat badania radiograficznego psów w kierunku jej wykrycia, a także wskazuje obraz radiograficzny prawidłowych i dysplastycznych stawów łokciowych. W pracy opisano również inne metody rozpoznawania przyczyn dysplazji oraz przedstawiono przykłady tomogramów łokci z chorobą wyrostka wieńcowego przyśrodkowego oraz inkongruencją.
21 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 21 Słowa kluczowe: dysplazja stawów łokciowych, pies, badanie radiograficzne, tomografia komputerowa. Piśmiennictwo: 1. Shwarz T., Saunders J.: Veterinary Computed Tomography. Wiley-Blackwell, Examining Elbow Dysplasia, Materiały przygotowane przez Orthopedic Foundation for Animals Thrall D.E.: Diagnostyka radiologiczna w weterynarii. Elsevier Urban & Partner, Kealy J.K., McAllister H., Graham J.P.: Diagnostyka radiologiczna i ultrasonograficzna psów i kotów. Elsevier, Urban & Partner, Barr F.J., Kirberger R.M.: BSAVA Manual of Canine and Feline Musculoskeletal Imaging. BSAVA, IEWG proceedings 2012, 6. Groth A.M i wsp.: Spectrum of computed tomographic findings in 58 canine elbows with fragmentation of the medial coronoid process. Journal of Small Animal Practice, 2009; 50: Moores A.P. i wsp.: Computed tomography versus arthroscopy for detection of canine elbow dysplasia lesions. Veterinary Surgery, 2008; 37: Fitzpatrick N. i wsp.: Radiographic and arthroscopic findings in the elbow joints of 263 dogs with medial coronoid disease. Veterinary Surgery, 2009; 38: Promowane
22 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 22 Zastosowanie angiografii tomografii komputerowej w ocenie rokowania u pacjenta z chorobą zatorowo-zakrzepową Torbiel zębopochodna u psa rasy chihuahua opis przypadku Wskazania i przeciwwskazania do wykonania badania metodą tomografii komputerowej Przewlekły wypływ z dróg rodnych jako powikłanie po sterylizacji. Diagnostyka i leczenie opis przypadku
23 Radiologiczna ocena dysplazji stawów łokciowych u psów 23 Torbiel śluzowa pęcherzyka żółciowego u psa opis przypadku
Badanie rentgenowskie
Staw łokciowy jest stawem złożonym, który buduje koniec dalszy kości ramiennej oraz końce bliższe kości łokciowej i promieniowej. Pod względem charakterystyki funkcjonalnej jest on stawem zawiasowym, w
Bardziej szczegółowoRozpoznawanie chorób z grupy zaburzeń rozwojowych
15 ROZDZIAŁ Choroby ortopedyczne młodych i rosnących psów i kotów Erik R. Wisner Rachel E. Pollard Rozpoznawanie chorób z grupy zaburzeń rozwojowych układu szkieletowego jest tak różnorodne, jak różnorodne
Bardziej szczegółowoReumatoidalne zapalenie stawów
9 Reumatoidalne zapalenie stawów W praktyce reumatologicznej uznaje się reumatoidalne zapalenie stawów za pospolite schorzenie. Jest to symetryczna artropatia kośćca obwodowego bez uszkodzenia kośćca osiowego
Bardziej szczegółowolek. wet. Joanna Głodek Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie
lek. wet. Joanna Głodek Katedra Chirurgii i Rentgenologii z Kliniką Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie W medycynie ludzkiej rezonans magnetyczny (RM) jest jedną
Bardziej szczegółowoDiagnostyka USG a potwierdzenie rozpoznania w artroskopii
Diagnostyka USG a potwierdzenie rozpoznania w artroskopii Tomasz Poboży Szpital Medicover Klinika Lek-Med Czy w dobie powszechnej dostępności MR jest miejsce dla USG w ocenie patologii stawu ramiennego?
Bardziej szczegółowoDiagnostyka obrazowa Physiotherapy & Medicine www.pandm.org Nieregularne zwężenie lub całkowite zniesienie szpary stawowej Ubytki na powierzchniach stawowych, głównie w strefie obciążania Zagęszczenie
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowa konferencja radiologiczno chirurgiczna Współczesne techniki diagnostyczne i terapeutyczne w praktyce. 24.10.
PUNK 10 KACYJNE Międzynarodowa konferencja radiologiczno chirurgiczna Współczesne techniki diagnostyczne i terapeutyczne w praktyce 24.10.2015 andel s Hotel ul. Ogrodowa 17, 91-065 Łódź INFORMACJE I ZAPISY
Bardziej szczegółowoMETODYKA BADANIA RTG URAZÓW OBRĘCZY BARKOWEJ I WYBRANYCH STAWÓW. Lek. med. Dorota Szlezynger-Marcinek
METODYKA BADANIA RTG URAZÓW OBRĘCZY BARKOWEJ I WYBRANYCH STAWÓW Lek. med. Dorota Szlezynger-Marcinek ANATOMIA 2 Jedne z najczęstszych urazów w zależności od wieku można je uszeregować następująco -dzieci-obojczyk
Bardziej szczegółowoPOŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kończyna górna jest połączona z kośćcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się
Bardziej szczegółowoZWYRODNIENIE STAWU RAMIENNEGO (RAMIENNO - ŁOPATKOWEGO)
ZWYRODNIENIE STAWU RAMIENNEGO (RAMIENNO - ŁOPATKOWEGO) Luty 06, 2016 Staw ramienny (ramienno łopatkowy) utworzony jest przez wydrążenie stawowe łopatki i głowę kości ramiennej. Jako staw kulisty posiada
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoInstrukcja badań radiologicznych w kierunku osteochondrozy.
Załącznik 3 Instrukcja badań radiologicznych w kierunku osteochondrozy. 1. Badania radiologiczne powinny być wykonywane u konia stojącego na równym, twardym podłożu, ponieważ do wykonania prawidłowego
Bardziej szczegółowoInterpretacja zdjęć rentgenowskich
TEMAT NUMERU T W Ó J P R Z E G L Ą D S T O M A T O L O G I C Z N Y prof. dr hab. n. med. Ingrid Różyło-Kalinowska Interpretacja zdjęć rentgenowskich Anatomia rentgenowska zdjęcia pantomograficznego TITLE
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej
SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne
Bardziej szczegółowoAnatomia radiologiczna. Kończyny
Anatomia radiologiczna. Kończyny Zakład Radiologii i Diagnostyki Obrazowej Uniwersytet Medyczny w Łodzi Kierownik: prof. dr hab. n. med. Ludomir Stefańczyk 1 Jak to się zaczęło 8 listopada 1895, w trakcie
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kończyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kończyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kończyny górnej: - kość
Bardziej szczegółowoORTOPEDIA Z ELEMENTAMI RADIOLOGII. Witold Miecznikowski
ORTOPEDIA Z ELEMENTAMI RADIOLOGII Witold Miecznikowski DEFINICJA Ortopedia (gr. orthos prosty, prawidłowy oraz paideía wychowanie, wykształcenie) Co obejmuje? Choroby i urazy kości, stawów, aparatu więzadłowego,
Bardziej szczegółowoBADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
Bardziej szczegółowoAnatomia kończyny dolnej
Podstawy chirurgii i diagnostyki chorób kończyn dolnych dr n. med. Adam Węgrzynowski Anatomia kończyny dolnej Kości i więzadła Mięśnie i ścięgna Naczynia żylne Naczynia tętnicze Naczynia limfatyczne Nerwy
Bardziej szczegółowoZastosowanie tomografii stożkowej (CBCT) we współczesnej endodoncji
T W Ó J P R Z E G L Ą D S T O M AT O L O G I C Z N Y T E M AT N U M E R U Zastosowanie tomografii stożkowej (CBCT) we współczesnej endodoncji tech. radiolog Jakub Baran www.3dtomo.pl P rzystępując do leczenia
Bardziej szczegółowoRADIOLOGIA KONWENCJONALNA
Powrót do ZDO INFORMACJE DLA PACJENTÓW ZDO SPIS TREŚCI RADIOLOGIA KONWENCJONALNA... 1 NAJCZĘSTSZE BADANIA RADIOLOGICZNE... 2 Badania kości... 2 Badania narządów klatki piersiowej... 2 PRZYGOTOWANIE DO
Bardziej szczegółowoWrodzone wady wewnątrzkanałowe
Wrodzone wady wewnątrzkanałowe Występują one w przebiegu wad tworzenia się tzw. struny grzbietowej ( rozwoju kręgosłupa i rdzenia). Określane są inaczej terminem dysrafii. Wady te przyjmują postać: rozszczepu
Bardziej szczegółowoTOTALNA ALOPLASTYKA STAWU BIODROWEGO Physiotherapy & Medicine www.pandm.org MŁODA POPULACJA PACJENTÓW POCZĄTEK ZMIAN WIEKU - 36 LAT (JBJS, 77A; 459-64, 1995) ŚREDNIA OKOŁO POŁOWA PACJENTÓW Z AVN WYMAGAJĄCA
Bardziej szczegółowoZdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania
Zdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania Jan Głowacki Współcześnie stosowane metody w diagnostyce chorób KLP: -zdjęcie sumacyjne P-A i boczne -zdjęcie
Bardziej szczegółowoCiekawy przypadek przewlekłe ropne zapalenie zatok.
Ciekawy przypadek przewlekłe ropne zapalenie zatok. Zdjęcia radiologiczne i endoskopowe 7 letniej klaczy, która trafiła do kliniki z powodu okresowego, lewostronnego wypływu z nosa. Wypływ ten miał charakter
Bardziej szczegółowoMECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY
MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna jest połączona ze szkieletem tułowia za pomocą obręczy. W tym połączeniu znajdują się trzy
Bardziej szczegółowoObraz kliniczny chorych z venectazjami lub żyłami siatkowatymi.
1 Obraz kliniczny przewlekłej niewydolności żylnej Autor: Marek Ciecierski Na obraz kliniczny składają się dolegliwości związane z zaburzonym odpływem krwi z żył kończyn dolnych. Jest to całe spectrum
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kończyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kończyny dolnej: - kość udowa
Bardziej szczegółowoPozycja sondy Pozycja kończyny Widoczne struktury Test czynnościowy. Oporowany wyprost Równoległa do długiej
Nadgarstek Pozycja sondy Pozycja kończyny Widoczne struktury Test czynnościowy Staw promieniowo- Oporowany wyprost Równoległa do długiej nadgarstkowy, wysięk, test ścięgien osi k. promieniowej, prostopadle
Bardziej szczegółowoRysunek 1: Pochewka ścięgnista pierwszego przedziału prostowników
ZESPÓŁ DE QUERVAINA Zespół do Quervaina jest jednostką chorobową z grupy entezopatii, opisaną po raz pierwszy w 1895 roku. Obejmuje zapalenie pochewki ścięgnistej pierwszego przedziału prostowników ścięgna
Bardziej szczegółowoKończyny Górne. Wzmocniona orteza nadgarstka ProFit EB-N-01. Zastosowanie: Producent: Usztywniona orteza na dłoń i przedramię
Kończyny Górne Wzmocniona orteza nadgarstka ProFit EB-N-01 po przebytych urazach stawu promieniowo nadgarstkowego, po przebytych złamaniach kości przedramienia, w przewlekłych zespołach bólowych na tle
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA ORTOPEDYCZNEGO PSA
mezenchymalnych macierzystych w leczeniu schorzeń narządu ruchu u psów. Imię psa Rasa psa Wiek Płeć Waga Uwagi Z jakim problemem przyprowadzono psa? WYWIAD Niechęć do biegania 1 miesiąc po podaniu... 3
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ
SZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kooczyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kooczyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kooczyny górnej: - kośd ramienna, - kości przedramienia,
Bardziej szczegółowoTermografia - nowoczesna metoda diagnozowania stanu zdrowia koni sportowych
Dr inż. Maria Soroko; lek wet. Paulina Zielińska Wstęp Termografia - nowoczesna metoda diagnozowania stanu zdrowia koni sportowych W tradycyjnej medycynie weterynaryjnej koni są sytuacje kiedy trudno jest
Bardziej szczegółowoSpis treści. Ogólne zasady osteosyntezy. 1 Podstawy zespoleń kostnych. Słowo wstępne... VII J. SCHATZKER... 3
IX Słowo wstępne........................................................................ VII Część I Ogólne zasady osteosyntezy 1 Podstawy zespoleń kostnych J. SCHATZKER....................................................................
Bardziej szczegółowoTrzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg
Trzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg DR N. WET. MARTA MIESZKOWSKA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra
Bardziej szczegółowoPOŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ
POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kooczyna górna jest połączona z kośdcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się 3 stawy: 1. mostkowo obojczykowy,
Bardziej szczegółowoOsteologia. Określanie płci
Osteologia Określanie płci 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Cecha Wielkość ogólna Jama oczodołu Powierzchnia otworu wielkiego Wyrostki sutkowate Kresy skroniowe Łuki nadoczodołowe Wysokość czaszki Spłaszczenie okolicy
Bardziej szczegółowoCo to jest termografia?
Co to jest termografia? Słowo Termografia Pochodzi od dwóch słów "termo" czyli ciepło i "grafia" rysować, opisywać więc termografia to opisywanie przy pomocy temperatury zmian zachodzących w naszym organiźmie
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Diagnostyka radiologiczna w pediatrii 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoArtroskopia w diagnostyce i leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. J. Mazek
Artroskopia w diagnostyce i leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego J. Mazek Historia artroskopii stawu biodrowego 1931 Michael Burman wykonał artroskopię stawu biodrowego na zwłokach 1939 Kenji
Bardziej szczegółowoDzielą się na wskazania diagnostyczne oraz terapeutyczne. Physiotherapy & Medicine www.pandm.org WSKAZANIA DIAGNOSTYCZNE : Ból w pachwinie Objawy blokowania, trzaskania uciekania stawu biodrowego Uszkodzenia
Bardziej szczegółowoK. PISZCZELOWA TIBIA. wzrost: k. piszczelowa kostnieje z 3 centrów kostnienia. Pierwotny punkt kostnienia kostnieje w 7 tyg. ż. pł.
K. PISZCZELOWA TIBIA wzrost: k. piszczelowa kostnieje z 3 centrów kostnienia. Pierwotny punkt kostnienia kostnieje w 7 tyg. ż. pł. K. STRZAŁKOWA FIBULA b a a. głowa k. strzałkowej caput fibulae b. wierzchołek
Bardziej szczegółowoARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010
Zawód: technik elektroradiolog Symbol cyfrowy zawodu: 322[19] Numer zadania: 1 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 322[19]-01-102 Czas trwania egzaminu: 240 minut
Bardziej szczegółowoPraktyka z diagnostycznych metod nieradiacyjnych
Instytut Matki i Dziecka Beata Brzozowska 2 marca 2012 Plan wykładu Informacje o Instytucie 1 Informacje o Instytucie Słów kilka o historii Struktura i zadania Instytutu Zakład Diagnostyki Obrazowej 2
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia stomatologiczna
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Radiologia stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoDYSFUNKCJE STAWU RZEPKOWO-UDOWEGO ROZDZIAŁ 3.2 ROZDZIAŁ 3
ROZDZIAŁ 3.2 DYSFUNKCJE STAWU RZEPKOWO-UDOWEGO Powierzchnia rzepkowa kości udowej oraz wcięcie międzykłykciowe współtworzą zagłębienie, z którym komunikuje się tylna powierzchnia rzepki. Podlegająca największym
Bardziej szczegółowoWojciech Atamaniuk, Wojciech Kinda. Materiały dla studentów
Wojciech Atamaniuk, Wojciech Kinda Materiały dla studentów Dennis Handbook of Small Animal Radiological Differential Diagnosis C1 Th1 C2 C6 Proc. transv Dens axis Proc. spin. Th1 Th11 Th13 Th11 Th13 Th10
Bardziej szczegółowoPrzykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroradiolog 322[19]
Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroradiolog 322[19] Zadanie egzaminacyjne Do zakładu radiodiagnostyki przywieziono mężczyznę lat 33, któremu należy wykonać
Bardziej szczegółowoWSTĘP. Skaner PET-CT GE Discovery IQ uruchomiony we Wrocławiu w 2015 roku.
WSTĘP Technika PET, obok MRI, jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się metod obrazowych w medycynie. Przełomowymi wydarzeniami w rozwoju PET było wprowadzenie wielorzędowych gamma kamer,
Bardziej szczegółowoNeurogenne zwichnięcie stawu biodrowego u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym
Neurogenne zwichnięcie stawu biodrowego u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym Marek Jóźwiak Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Neurogenne
Bardziej szczegółowo1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi
Płód w płodzie fetus in fetu. Hanna Moczulska 1, Maria Respondek-Liberska 2 1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi 2. Zakład
Bardziej szczegółowoKOŃCZYNA GÓRNA. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Położenie mm przedramienia
Slajd Slajd Slajd KOŃCZYNA GÓRNA MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA Położenie mm przedramienia Mięśnie przedramienia rozpoczynają się na nadkłykciach kości ramiennej oraz na kościach przedramienia. Należą do nich m.in.
Bardziej szczegółowoWczesne wykrywanie metodą ultrasonograficzną wad wrodzonych układu moczowego
Wczesne wykrywanie metodą ultrasonograficzną wad wrodzonych układu moczowego Małgorzata Placzyńska, Anna Jung Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowy Instytut Medyczny Badanie ultrasonograficzne
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoMożliwości protezoplastyki kłykciowej w dużych deformacjach stawu kolanowego
Możliwości protezoplastyki kłykciowej w dużych deformacjach stawu kolanowego Tomasz Kleczkowski Andrzej Bednarek Oddział Ortopedyczno-Urazowy Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA KIERUNKU LEKARSKIM ROK AKADEMICKI 2016/2017 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Diagnostyka radiologiczna w pediatrii 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoPodstawowe badania obrazowe. Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii
Podstawowe badania obrazowe Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Prawidłowe myślenie lekarskie Zebranie podstawowych danych (badanie podmiotowe i przedmiotowe)
Bardziej szczegółowotel:
Fantom czaszki do radiografii pantomograficznej i cefalometrycznej, transparentny Nr ref: SM01587 Informacja o produkcie: Fantom czaszki do radiografii pantomograficznej i cefalometrycznej, transparentny
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia ogólna i stomatologiczna
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Radiologia ogólna i stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ
SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kooczyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kooczyny dolnej: - kośd udowa, - kości goleni, - kości
Bardziej szczegółowoOkreślanie wieku. Określanie wieku. Określanie wieku. powierzchnia uchowata. Faza 2: Wiek 25-29; zmniejszone pofalowanie ale zachowany młody wygląd
Faza 2: Wiek 25-29; zmniejszone pofalowanie ale zachowany młody wygląd Faza 3: Wiek 30-34; ogólna brak pofalowania zastąpionego przez zmarszczki, większa ziarnistość Faza 4: Wiek 35-39; jednorodna gruba
Bardziej szczegółowotel:
Miniaturowy model obręczy barkowej z więzadłami i przekrojem Nr ref: MA01828 Informacja o produkcie: Minaturowy model obręczy barkowej z więzadłami i przekrojem Wykonany w pomniejszniu (ok. 50% wymiarów
Bardziej szczegółowoAesculap Orthopaedics Schraubring SC. Sferyczna panewka wkręcana
Aesculap Orthopaedics Schraubring SC Sferyczna panewka wkręcana Wskazówki dotyczące techniki implantacyjnej Wskazania Zastosowanie bezcementowej panewki stawowej zależy od biologicznego wieku pacjenta
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoPROGRAM STAŻU SZKOLENIOWEGO DLA NAUCZYCIELI W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRORADIOLOG
PROGRAM STAŻU SZKOLENIOWEGO DLA NAUCZYCIELI W ZAWODZIE TECHNIK ELEKTRORADIOLOG Symbol cyfrowy [19] Spis treści Wprowadzenie I. Założenia programowo-organizacyjne stażu. 1. Charakterystyka zawodu - elektroradiolog..
Bardziej szczegółowoSpis Tabel i rycin. Spis tabel
Spis Tabel i rycin Spis tabel 1. Podział stawów ze względu na ilość osi ruchów i ukształtowanie powierzchni stawowych. 20 2. Nazwy ruchów w stawach człowieka w pozycji anatomicznej..... 21 3. Zestawienie
Bardziej szczegółowoNIE nowotworom u dzieci
NIE nowotworom u dzieci Ogólnopolski Program Przesiewowych Badań Ultrasonograficznych Fundacji Ronalda McDonalda realizowany na pokładzie specjalistycznego ambulansu Zestawienie wyników badań przeprowadzonych
Bardziej szczegółoworezonans magnetyczny informacje dla pacjentów
rezonans magnetyczny informacje dla pacjentów MR 1 najważniejsze jest zdrowie Dla wygody naszych pacjentów stworzyliśmy portal Wyniki Online, gdzie, bez wychodzenia z domu, można odebrać wyniki badania
Bardziej szczegółowoZespół rowka nerwu. i leczenie
Zespół rowka nerwu łokciowego - diagnostyka i leczenie Zespół rowka nerwu łokciowego( zrnł) jest drugą pod względem częstości występowania opisywaną neuropatią uciskową kończyny górnej. Historia leczenia
Bardziej szczegółowoWYPROST staw biodrowy
www.pandm.org ZGIĘCIE staw biodrowy Suplinacyjna Stabilizacja miednicy Krętarz większy kości udowej Głowa strzałki Wzdłuż tułowia, równolegle do podłoża, skierowane do dołu pachowego Zgięcie Norma Między
Bardziej szczegółowoTechnika podania toksyny botulinowej
Technika podania toksyny botulinowej w leczeniu spastyczności kończyny górnej Dr n. med. Anna Czernuszenko Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży w Zagórzu koło Warszawy
Bardziej szczegółowoRozdział 3. Zabiegi wykonywane w przypadku uszkodzeń stawów W TYM ROZDZIALE: Rodzaje zabiegów ortopedycznych. Operacja stawu skokowo-goleniowego
37 Rozdział 3 Zabiegi wykonywane w przypadku uszkodzeń stawów W TYM ROZDZIALE: Rodzaje zabiegów ortopedycznych Operacja stawu skokowo-goleniowego Operacja łokcia Operacja biodra Operacja kolana 38 Rozdział
Bardziej szczegółowoWartość diagnostyczna angio-tk w diagnostyce krwotoku podpajęczynówkowego
Wartość diagnostyczna angio-tk w diagnostyce krwotoku podpajęczynówkowego Przed wprowadzeniem do diagnostyki angio-tk złotym standardem w ocenie naczyń mózgowych w SAH była angiografia klasyczna. Wartość
Bardziej szczegółowoKoślawość kolan (KK) płaskostopie( PP)
Koślawość kolan (KK), występuje wtedy gdy wewnętrzna powierzchnia kolan delikatnie się styka powodując oddalenie stóp ( kostek wewnętrznych) od siebie : 3-4 cm KK nieznaczna. 5-7 cm KK wyraźna, 7-więcej
Bardziej szczegółowoBADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE
BADANIA RADIOLOGICZNE, TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA, REZONANS MAGNETYCZNY W DIAGNOSTYCE SZPICZAKA MNOGIEGO Bartosz Białczyk Ośrodek Diagnostyki, Terapii i Telemedycyny KSS im. Jana Pawła II Szpiczak mnogi multiple
Bardziej szczegółowoSTAW KOLANOWY. Zabiegi artroskopowe i małoinwazyjne wykonywane w Artromedical
Zabiegi wykonywane przez nasz zespół mogą być finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) lub prywatnie przez pacjentów. Wykonywane w ten sposób operacje nie różnią się co do jakości, użytych implantów
Bardziej szczegółowoJak wygląda badanie FOOT ID?
OPIS ASICS FOOT ID Warszawa 3 kwietnia 2013 Jak wygląda badanie FOOT ID? Wielu biegaczy doskonale wie, jak budować formę, planować treningi, kontrolować dietę, ale nie zna budowy swojej stopy, co jest
Bardziej szczegółowoSchemat stosowania poszczególnych CMD
Schemat stosowania poszczególnych CMD 13 produktów do stosowania osobno lub w połączeniu w zależności od przypadku klinicznego ZABIEGI w przypadku bólu kręgosłupa: MD-Neck, MD-Thoracic, MD-Lumbar: do stosowania
Bardziej szczegółowoUkład moczowy. Przypadki kliniczne
Układ moczowy Przypadki kliniczne 2015-2016 Przypadek 1 Case courtesy of Dr Frank Gaillard rid: 16699 Mężczyzna, 40 lat lewostronna kolka brzuszna Ból w okolicy lędźwiowej Pytanie 1 Podaj prawdopodobne
Bardziej szczegółowoZakres usług świadczonych w Oddziale Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej
Zakres usług świadczonych w Oddziale Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej 1. Złamanie kręgosłupa KRĘGOSŁUP 2. Usunięcie zespolenia z kręgosłupa BARK I STAW ŁOKCIOWY 1. Artroskopowa dekompresja podbarkowa
Bardziej szczegółowoObrazowanie narządu ruchu w medycynie nuklearnej: przypadki kliniczne
Obrazowanie narządu ruchu w medycynie nuklearnej: przypadki kliniczne Iwona Sudoł-Szopińska Zakład Diagnostyki Obrazowej II WL WUM Przypadki uzyskano dzięki uprzejmości Prof. Leszka Królickiego Zakład
Bardziej szczegółowoWady postawy. Podział i przyczyna powstawania wad postawy u dziecka. Najczęściej spotykamy podział wad postawy i budowy ciała na dwie grupy:
Wady postawy Wada postawy jest pojęciem zbiorczym i niedostatecznie sprecyzowanym. Obejmuje szereg osobniczych odchyleń postawy ciała od wzorców uznawanych za normę stosowną do wieku, płci, typów budowy,
Bardziej szczegółowoNasada (fuga) proc. anconeus powinna ulec zamknięciu w wieku od 16 do 20 tygodnia życia.
DYSPLAZJA ŁOKCIOWA Mianem dysplazja łokciowa,określamy zaburzenia i uszkodzenia w stawie łokciowym, których podłożem są przyczyny genetyczne,oraz przyczyny wynikające ze zbyt szybkiego wzrostu u psów dużych
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoOGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ
OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 KRYTERIA OCENIANIA
Uk ad graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJ CY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2016 KRYTERIA OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: wiadczenie
Bardziej szczegółowoSZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK
SZKARLATYNA PŁONICA NADAL GROŹNY PRZECIWNIK OBJAWY Pierwsze objawy szkarlatyny są bardzo gwałtowne. Pojawia się silny ból gardła, kaszel i wymioty. Towarzyszą jej wysoka gorączka, bóle głowy i znaczne
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA
Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Świadczenie
Bardziej szczegółowoEtiopatogeneza: Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem
Leczenie kręgozmyków z dużym ześlizgiem Physiotherapy & Medicine www.pandm.org Definicja: Kręgozmyk prawdziwy jest to wada chorobowa polegająca na ześlizgu kręgów w obrębie kręgoszczeliny na poziomie L5-
Bardziej szczegółowoRadiologia. udział w ćwiczeniach 2*3 h. konsultacje - h - 15 h 9 h Bilans nakładu pracy studenta: RAZEM: przygotowanie do - h. ćwiczeń.
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Koordynator, osoby
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej
Bardziej szczegółowoChirurgia naczyniowa - opis przedmiotu
Chirurgia naczyniowa - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia naczyniowa Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChN Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny
Bardziej szczegółowoII KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Bardziej szczegółowoKręgozmyk. Typowy obraz kręgozmyku L5-S1. Czerwoną linią zaznaczona wielkość przesunięcia. Inne choroby mylone z kręgozmykiem:
Kręgozmyk Kręgozmyk (inaczej - spondylolisteza) jest to forma przewlekłej niestabilności kręgosłupa. Polega ona na przesunięciu (podwichnięciu) kręgów względem siebie (wyższy kręg ulega podwichnięciu do
Bardziej szczegółowo