RADIOLOGIA KONWENCJONALNA

Transkrypt

1 Powrót do ZDO INFORMACJE DLA PACJENTÓW ZDO SPIS TREŚCI RADIOLOGIA KONWENCJONALNA... 1 NAJCZĘSTSZE BADANIA RADIOLOGICZNE... 2 Badania kości... 2 Badania narządów klatki piersiowej... 2 PRZYGOTOWANIE DO WYBRANYCH BADAŃ RENTGENOWSKICH:... 2 TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA... 2 Czym jest tomografia komputerowa?... 2 Kontrast... 3 Kiedy stosowana jest tomografia komputerowa?... 3 Ważne dla pacjenta:... 3 MAMMOGRAFIA... 3 Wskazania do wykonania badania... 3 Dlaczego powinnaś zgłosić się na mammografię... 4 Sposób przygotowania do badania... 4 Ważne informacje... 4 ULTRASONOGRAFIA... 4 Czym jest USG?... 4 Sposób przygotowania do badania... 4 Ważne informacje... 5 RADIOLOGIA KONWENCJONALNA Klasyczna radiologia to metoda wciąż niezbędna w diagnozowaniu schorzeń struktur kostnych i płuc. Stosuje się u nas zasadę jak najwięcej informacji przy jak najmniejszej ilości promieniowania (minimalizacja dawki). W naszym Zakładzie dokładamy wszelkich starań, by badanie przebiegało w sposób jak najbardziej bezpieczny i komfortowy. Pragniemy zapewnić wszystkim pacjentom poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego i świadczyć usługi medyczne najwyższej jakości. W najbliższym czasie planuje się ucyfrowienie Zakładu Diagnostyki Obrazowej

2 NAJCZĘSTSZE BADANIA RADIOLOGICZNE Badania kości Zdjęcia szkieletu: czaszki, kręgosłupa, kończyn oraz miednicy należą do najczęściej wykonywanych. Rutynowo wykonuje się zdjęcia kostne w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach: przednio tylnej i bocznej. Na zlecenie lekarza kierującego wykonuje się również badania w innych płaszczyznach. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Jedynie przed badanie kręgosłupa lędźwiowego u osób ze skłonnością do gromadzenia się gazów w jelitach zaleca się dietę lekko strawną oraz w dniu badania bycie na czczo. Badania narządów klatki piersiowej Polega na wykonaniu zdjęcia klatki piersiowej w głębokim wdechu, w projekcji tylno przednim. Na niektórych przypadkach wykonuje się również projekcję boczną (prawo lub lewo boczną). PRZYGOTOWANIE DO WYBRANYCH BADAŃ RENTGENOWSKICH: badanie układu moczowego urografia Szczegółowe informacje o przygotowaniu do badania z użyciem środka kontrastowego znajdują się w załączniku. zdjęcia w obrębie jamy brzusznej i miednicy - w dniu poprzedzającym badanie dieta lekkostrawna, stosowanie środków przeczyszczających w celu usunięcia mas kałowych oraz gazów z jelita, - pacjent na badanie zgłasza się na czczo Pozostałe badania nie wymagają specjalnego przygotowania. Czym jest tomografia komputerowa? TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA Tomografia komputerowa (w skrócie TK) jest obecnie jedną z najważniejszych obrazowych technik diagnostycznych. W metodzie wykorzystywane jest promieniowanie rentgenowskie, takie samo jak w tradycyjnych prześwietleniach. Promienie X emitowane przez lampę rentgenowską przechodzą przez badany obiekt, ulegając różnego stopnia osłabieniu w zależności od tkanki, tzn. kości osłabiają bardziej, tkanki miękkie mniej, a powietrze minimalnie. W tradycyjnym prześwietleniu rentgenowskim lampa jest nieruchoma, a obraz uzyskiwany jest odwzorowywany na płaszczyźnie (np. na kliszy). W TK ostateczny wynik badania powstaje po komputerowej obróbce odczytów uzyskiwanych z wielu naświetleń, wykonywanych przez lampę, poruszającą się ruchem okrężnym wokół długiej osi ciała ludzkiego. Uzyskuje się przekroje prostopadłe do osi długiej pacjenta (tzw. płaszczyzna czołowa). Możliwa jest także tzw.

3 rekonstrukcja obrazu w dowolnych płaszczyznach lub nawet w obrazach trójwymiarowych. Ponadto możliwe jest rozróżnienie poszczególnych rodzajów tkanek miękkich. Dodatkowo istnieje możliwość tzw. wtórnej obróbki obrazu, pomiarów odległości, pola powierzchni itp. Kontrast Czasem dla lepszego uwidocznienia niektórych badanych struktur, konieczne jest dożylne, doustne lub doodbytnicze podanie substancji cieniującej - kontrastu. Z uwagi na to, osoba poddająca się badaniu powinna być odpowiednio przygotowana ( patrz załącznik). Kiedy stosowana jest tomografia komputerowa? TK ma istotne znaczenie w diagnostyce: mózgu (np. uraz głowy, udar mózgu, guz, tętniak, krwawienie, wodogłowie), kręgosłupa (np. przepuklina jądra miażdżystego potocznie zwane wypadnięciem dysku), klatki piersiowej (np. nowotwory płuc, płyn w worku osierdziowym, wady serca), jamy brzusznej (np. nowotwory, zapalenie trzustki, urazy i zapalenie śledziony, tętniak aorty), kości, naczyń obwodowych (aorta, tętnice biodrowe, kończyn dolnych i górnych, szyjne, naczynia mózgowe). Ważne dla pacjenta: O konieczności badania decyduje lekarz, który wystawia skierowanie. Należy poinformować lekarza kierującego oraz personel badający o wszelkich uczuleniach i ewentualnych powikłaniach przy wcześniejszych badaniach radiologicznych. Należy zabrać ze sobą dokumentację z dotychczasowych badań obrazowych. Ciąża jest przeciwwskazaniem dla wykonania badań radiologicznych. Badanie trwa od kilku do kilkunastu minut i wykonywane jest w pozycji leżącej. Jest niebolesne i nieinwazyjne. U osób z klaustrofobią, u dzieci może wystąpić lęk i konieczność podania leków uspokajających. Zwykle nie ma potrzeby rozebrania się. Szczegółowe informacje dotyczące badania pacjent otrzymuje w rejestracji Zakładu. Czym jest mammografia? MAMMOGRAFIA To bezpieczne i bezbolesne badanie piersi, które jest najlepszym sposobem wczesnego wykrycia nieprawidłowych zmian. Podczas badania pierś umieszczana jest na małej podstawce i dociskana plastikową płytką od góry oraz z boku, co pozwala uzyskać dwa obrazy. Ucisk ten trwa zaledwie kilka sekund. Wskazania do wykonania badania u kobiet od 40 roku życia. Przerwa pomiędzy badaniami powinna wynosić 2 lata; po 50 roku życia powinno wykonywać się mammografię raz w roku,

4 u kobiet poniżej 40 roku życia ze zwiększonym ryzykiem raka sutka (np. występowanie raka sutka w rodzinie, dysplazja gruczołu piersiowego). diagnostyka, rozpoznanie oraz profilaktyka raka piersi. Dlaczego powinnaś zgłosić się na mammografię Rak piersi jest ważnym problemem zdrowotnym i społecznym. Co roku ponad 10 tysięcy kobiet w Polsce zachorowuje na ten nowotwór złośliwy. Im starszy jest wiek, tym częściej występuje rak piersi. Zdarza się jednak i u kobiet zupełnie młodych. Należy mocno podkreślić, iż nowotwór złośliwy piersi wcześnie rozpoznany (takie możliwości daje mammografia) i właściwie leczony jest uleczalny w ok. 90%. Niestety w Polsce, jeszcze nie uzyskuje się takich wyników głównym powodem jest zbyt późne wykrycie choroby. Sposób przygotowania do badania Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jednakże przeprowadza się je do 10 dnia cyklu miesiączkowego. Ważne informacje Przed badaniem pacjent musi zgłosić personelowi pracowni ważne informacje dotyczące jego stanu zdrowia. przekazać wyniki wszystkich poprzedzających badań, zgłosić ciążę. =================================================================================================== ULTRASONOGRAFIA Czym jest USG? Ultrasonografia jest jedną z nieinwazyjnych metod wykrywania zmian patologicznych w narządach bez potrzeby podawania środków cieniujących. Sposób ten pozwala na ocenę kształtu, wielkości i położenia narządu czy przestrzeni anatomicznej, a także powierzchni i wnętrza tych narządów. Ważne dla jakości badania USG jest dobry kontakt głowicy z diagnozowanym narządem, dlatego w trakcie badania na skórze pacjenta rozprowadza się specjalny żel. Współczesna diagnostyka USG wykorzystuje tzw. efekt Dopplera. Badanie dopplerowskie jest rodzajem badania ultrasonograficznego, pozwalającego zdiagnozować przepływy krwi w naczyniach. USG jest nieszkodliwe (nie ma efektów ubocznych) dla pacjenta i badającego, możliwe do wykonania u każdego pacjenta wielokrotnie. Pozwala śledzić obraz i pracę narządów w czasie rzeczywistym. Umożliwia precyzyjne wykonanie pomiarów narządów i głębokości ich położenia. Sposób przygotowania do badania Na ultrasonografię jamy brzusznej należy zgłosić się na czczo (w godzinach popołudniowych minimum 6 godzin po posiłku). Bezwzględnym warunkiem obrazowania ultrasonograficznego przez powłoki brzuszne narządów małej miednicy (prostata, narządy rodne u kobiety) jest wypełnienie pęcherza moczowego.

5 Ważne informacje Przed badaniem pacjent musi zgłosić personelowi pracowni ważne informacje dotyczące jego stanu zdrowia przekazać badającemu wyniki wcześniej wykonanych badań dodatkowych (radiologicznych, gastroskopowych, laboratoryjnych, itp).