1. B. Kożuch, Nauka o organizacji, Wyd. CeDeWu, Warszawa S.Marek, M. Białasiewicz, Podstawy nauki o organizacji, PWE, Warszawa A.K.

Transkrypt

1 Wiesław Gonciarski

2 1 B Kożuch, Nauka o organizacji, Wyd CeDeWu, Warszawa SMarek, M Białasiewicz, Podstawy nauki o organizacji, PWE, Warszawa AK Koźmiński, D Latusek-Jurczak, Rozwój teorii organizacji, Wolters Kluwer Polska, Warszawa MJ Hatch, Teoria organizacji, PWN, Warszawa G Morgan, Obrazy organizacji, PWN, Warszawa M Kostera, Organizacje i archetypy, Oficyna a Wolters Kluwer Business, Warszawa K Adamiecki, O nauce organizacji, PWE, Warszawa MR Dugage, Organisation 20, Édition d Organisation, Paris W Czakon (red), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu, Wolters Kluwer Polska, Warszawa TS Kuhn, Struktura rewolucji naukowych, Wyd Fundacja Aletheia, Warszawa E Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa Ch Frankfort-Nachmias, D Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Wyd Zysk i s-ka, Poznań L Krzyżanowski, O podstawach kierowania organizacjami inaczej: paradygmaty, PWN, Warszawa M Kostera, Antropologia organizacji, PWN, Warszawa T Kotarbiński, Drogi dociekań własnych, PWN, Warszawa D Silverman, Prowadzenie badań jakościowych, PWN, Warszawa S Stachak, Podstawy metodologii nauk ekonomicznych, KiW, Warszawa H Adamkiewicz-Drwiłło, Współczesna metodologia nauk ekonomicznych, Wyd Dom Organizatora, Toruń R-A, Thietart i inni, Méthodes de recherche en management, Ed Dunod, Paris 2007

3 To termin wieloznaczny i rozmaicie rozumiany oraz definiowany Słowo nauka (ang science) pochodzi od scire (łac) wiedzieć Jest to jeden ze sposobów poznawania otoczenia i samego siebie

4 Model oparty na autorytecie zdobywanie wiedzy poprzez odwołanie się do osób, które z określonych powodów są autorytetami w danych społecznościach (czarownicy, mułłowie, królowie, itp); Model oparty na wierze osoby poszukujące prawdy znajdują ją u autorytetów ponadnaturalnych (Bóg, bogowie, bóstwa); Model racjonalny zdobywanie wiedzy poprzez proste odwołanie się do reguł i metod logiki

5 całokształt wiedzy osiąganej za pomocą metodologii naukowej (ChFrankfort-Nachmias, D Nachmias) wiedza poddana ustalonym wymaganiom treściowym i metodologicznym (Encyklopedia 2007); system twierdzeń lub zespół działań, składających się na działalność badawczą w odniesieniu do takiego lub innego przedmiotu badania (TKotarbiński) Usystematyzowany ze względu na przedmiot i cele procesu poznania oraz społeczne znaczenie jego rezultatów zbiór ukształtowanych i wyodrębnionych części zasobu wiedzy o rzeczywistości (LKrzyżanowski)

6 1 Natura jest uporządkowana 2 Natura jest poznawalna 3 Wszystkie naturalne zjawiska mają naturalne przyczyny 4 Nic nie jest dowiedzione samo w sobie 5 Wiedza jest wyprowadzana z nabywanego doświadczenia 6 Wiedza przewyższa ignorancję

7 jakikolwiek usystematyzowany zbiór twierdzeń dotyczących określonej dziedziny; rezultat działalności badawczej przeciwieństwo praktyki; Założenie lub system idei wyjaśniających coś, oparty zwłaszcza na ogólnych zasadach niezależnych od poszczególnych rzeczy podlegających wyjaśnieniu (przeciwieństwo hipotezy) Oxford Encyclopedic English Dictionary

8 Kumulatywny doskonalenie, wzbogacanie i poszerzanie wiedzy naukowej Eliminacyjny weryfikacja wiedzy istniejącej i budowanie na jej fundamentach wiedzy nowej Rewolucyjny Ewolucyjny

9 dostarcza wyjaśnień, czyli prób wytłumaczenia jakiejś części doświadczanego świata Rzecz, którą teoria wyjaśnia, zwie się jej przedmiotem zainteresowania Teoria składa się z zespołu pojęć i relacji, które wiążą je ze sobą, dając tym samym wyjaśnienie przedmiotu zainteresowania (MJ Hatch)

10 Wiarygodna teoria jest pojęciową podstawą rzetelnej wiedzy; Teorie pomagają wyjaśniać i przewidywać interesujące nas zjawiska i w konsekwencji podejmować właściwe decyzje Obiektywiści rzeczywistość jest obiektywna (na zewnątrz nas) mogą ją badać niezależni od przedmiotu zainteresowań obserwatorzy Subiektywiści rzeczywistość jest subiektywna (w nas), a więc osobista i względna, a wobec tego niezależna obserwacja jest niemożliwa Odmienne założenia prowadzą do różnych teorii

11 Sprawdzalność; Empiryczność; Wiarygodność; Niesprzeczność; Uniwersalność Precyzyjność; Operacyjność (ale w naukach społecznych niektóre z tych kryteriów inaczej są interpretowane niż w naukach ścisłych)

12 Jest uzasadnionym przypuszczeniem, wynikającym z dotychczasowego stanu wiedzy Jest proponowaną przez badacza odpowiedzią, jakiej można udzielić na pytanie badawcze Np Rygorystyczne i systematyczne sprawdzanie wiedzy podnosi efektywność studiowania Jest to odpowiedź wybrana z wielu innych, Zostanie ona zweryfikowana w drodze badań empirycznych, Jeśli zostanie pozytywnie zweryfikowana wejdzie do zasobów wiedzy

13 W drodze badań naukowych podejmowane są próby weryfikowania i generowania wiedzy Indukcja (indukcjonizm) to wnioskowanie o właściwościach ogólnych badanego zjawiska na podstawie szczegółów (nauki empiryczne (przyrodnicze, a w tym społeczne) kreują wiedzę poprzez doświadczalną weryfikację hipotez) Dedukcja (dedukcjonizm) to podejście polegające na formułowaniu hipotez, a następnie sprawdzaniu ich zgodności z rzeczywistością (nauki dedukcyjne (np matematyka) tworzą wiedzę poprzez uznawanie przesłanek w sposób logiczny uzasadnionych, bez konieczności poznania empirycznego)

14 Inicjator dedukcjonizmu Uważał, że nigdy nie można zweryfikować teorii, ponieważ nie da się przeprowadzić wszystkich możliwych w jej przypadku testów Celem nauki jest falsyfikowanie teorii, czyli stwierdzaniu czy nie są fałszywe, by odrzucić te, które takimi się okażą Postęp naukowy zależy więc od permanentnego falsyfikowania teorii, przy czym aktualna jest ta, która nie została jeszcze sfalsyfikowania

15 Termin wprowadzony przez TSKuhn a Pewien zespół przekonań i uprzedzeń charakteryzujących postawy badawcze dominującej grupy uczonych uprawiających daną naukę; Powszechnie uznane osiągnięcie naukowe, które w pewnym czasie dostarcza modelowych problemów i rozwiązań określonej grupie ludzi uprawiających tę naukę

16 Teoretycy starają się stworzyć systemy pojęciowe przez opracowanie modeli Modelem określa się konstrukty logiczne pełniące funkcje instrumentalne w teorii i praktyce organizowania Podejście strukturalne: Modelem jest konstrukt, w którym został odwzorowany przy zastosowaniu abstrakcji, np uproszczenia lub idealizacji przedmiot rzeczywisty Podejście funkcjonalne: Modelami są konstrukty zastępujące w operacjach poznawczych i eksperymentach przedmiot rzeczywisty, tj oryginał

17 Źródło: R-A, Thietart i inni, Méthodes de recherche en management, Ed Dunod, Paris 2007, s 68 przedmiot rzeczywistość model

18 W naukach społecznych modele mają raczej postać symboliczną aniżeli fizyczną Modelem jest abstrakcyjne przedstawienie rzeczywistości w taki sposób, aby uporządkować i uprościć nasze spojrzenie na daną rzeczywistość poprzez odtworzenie jej podstawowych cech charakterystycznych Model jest zatem reprezentacją rzeczywistości Opisuje on te cechy świata rzeczywistego, które wg naukowców mają największy związek z badanym problemem

19 Metafora jest figurą stylistyczną, polegającą na odniesieniu jakiegoś zjawiska do innego, czyli na próbie zrozumienia jednego fragmentu rzeczywistości przy pomocy innego Często używa się jej dla wywołania wrażeń estetycznych po to, by przekaz był bardziej atrakcyjny Sposób, w jaki wypowiadamy się o otaczającej nas rzeczywistości znacząco wpływa na naszą jego percepcję Metafory przenikają nasze życie codzienne, nie tylko w języku, lecz w myśli i w mowie Ograniczeniem jest to, że metafora daje jednostronny pogląd na daną sprawę W procesie poznawczym metafory są więc swoistym instrumentem heurystycznym, pozwalającym na formułowanie oryginalnych hipotez badawczych (AK Koźmiński, D latusek- Jurczak, s 27)

20 Carl Gustav Jung wierzył w istnienie zbiorowej nieświadomości, będącej rodzajem duchowej przestrzeni, łączącej całą ludzkość Z tej przestrzeni pochodzą archetypy, czyli puste miejsca, gotowe do tego, by pomieścić obrazy, postaci czy wątki, ważne dla kultury i rozwoju jednostki Inne rozumienie odwołuje się do wzorców strukturalnych zbiory struktur i systemów, które odzwierciedlają i są wzmacniane przez pojedynczy schemat interpretacyjny lub zestaw wartości i idei dotyczących tego co być powinno Archetypy nie są ani dobre ani złe Są podzielanymi przez wszystkich sposobami rozumienia świata i urzeczywistniają się tylko wtedy, gdy wypełnia je treść świadomych doznań i doświadczeń

21 Archetyp jaźni, Archetyp cienia, Archetyp mędrca, Archetyp króla, Archetyp poszukiwacza przygód, Archetyp szachraja, Archetyp wiecznego dziecka, Archetyp śmierci i przemiany

22 problem uogólnianie hipotezy (generalizowanie) teoria analiza danych plan badawczy zbieranie danych pomiar Źródło: Ch Frankfort-Nachmias, D Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Wyd Zysk i s-ka, Poznań 2001, s 36