Metody zarządzania. Plan zajęć. Wykład: poniedziałek, 17:00 18:30, sala δ (delta) CIN. Prowadzący: dr Maciej Stępiński,

Transkrypt

1 Metody zarządzania Wykład: poniedziałek, 17:00 18:30, sala δ (delta) CIN Prowadzący: dr Maciej Stępiński, Forma zaliczenia: egzamin w formie pisemnej, testowej test wyboru plus pytania otwarte Cel zajęć: poznanie wybranych współczesnych koncepcji i metod zarządzania 1 Plan zajęć 1. Wprowadzenie.. 2. Benchmarking. 3. Outsourcing. 4. Lean Management. 5. Wewnętrzna konkurencja i kształtowanie jakości. 6. Time Based Management. 7. Organizacja oparta na wiedzy. 8. Wirtualna organizacja. 9. Reengineering. 10. PEST i SWOT. 11. Metodyka myślenia sieciowego. 2 1

2 Literatura Kazimierz Zimniewicz, Współczesne koncepcje i metody zarządzania, wyd. trzecie, zmienione, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009; Kompendium metod i technik zarządzania. Teoria i ćwiczenia, red. nauk. Katarzyna Szymańska, Wolters Kluwer SA, Warszawa 2015; Henryk Bieniok i zespół, Metody sprawnego zarządzania, Wydawnictwo Placet, Warszawa, wydania z różnych lat, najnowsze grudzień 2011; Zbigniew Martyniak, Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków Zarządzanie zamierzony, racjonalny sposób postępowania zmierzający do zrealizowania wyznaczonych celów w sposób sprawny i skuteczny przy zastosowaniu pozostających w dyspozycji zasobów; sztuka bądź praktyka takiego postępowania*. Sprawność Skuteczność *..w połowie nauka, a w połowie sztuka mądrego działania w warunkach niepewności [Wprowadzenie do metod i technik zarządzania, w: Kompendium metod i technik zarządzania. Teoria i ćwiczenia, K. Szymańska (red. nauk.), Wolters Kluwer SA, Warszawa 2015, s. 15. Zarządzanie jako nauka ekonomiczna (zarządzanie a ekonomia) gdzie jest więcej jeśli i to zależy. Zarządzanie jako delegowanie zadań, a nie wykonywanie ich osobiście. skąd władza? 4 2

3 Klasyczne elementy (etapy) zarządzania: planowanie cele misja (założenia wartości i kierunku rozwoju organizacji) plany strategiczne, taktyczne i operacyjne organizowanie ustalenie hierarchii podział zadań i zasobów koordynowanie motywowanie świadome i celowe oddziaływanie na ludzi poszanowanie wartości zaspokojenie potrzeb nakazy i zakazy, zachęty, perswazja kontrola stan pożądany a stan rzeczywisty 5 Organizacja: przedmiot zarządzania, środek do osiągnięcia celów; rzecz złożona z powiązanych części instytucja (ujęcie rzeczowe); proces tworzenia rzeczy złożonej (ujęcie czynnościowe); zespół walorów czyniących daną rzecz zorganizowaną (ujęcie atrybutowe) [źródło trzech ostatnich: Podstawy nauki o organizacji, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 15]. Podstawowe zasoby: ludzkie; finansowe; rzeczowe; niematerialne. 6 3

4 Metoda <gr. méthodos = badanie> 1.świadomie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla osiągnięcia określonego celu. 2. w nauce sposób badania rzeczy i zjawisk; ogół reguł stosowanych przy badaniu rzeczywistości; droga dochodzenia do prawdy. [Słownik wyrazów obcych, red. nauk. J. Tokarski, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1980, s. 471] Wg Kotarbińskiego metoda jest to systematyczny sposób postępowania, przy czym sposób oznacza umyślny tok jakiegoś działania, a więc skład i układ jego stadiów. Tak pojęte metody mogą charakteryzować się różnym stopniem uogólnienia. [Zbigniew Martyniak, Metody organizacji i zarządzania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1999, s. 7] 7 Metoda jako: droga do celu; światło wskazujące różne możliwe drogi dające maksimum szans powodzenia w rozwiązywaniu problemów przy aktualnym stanie wiedzy; [O. Czerniewicz, Z publikacji zagranicznych, Problemy organizacji, nr 5, 1966] metoda jako funkcja doświadczenia wraz ze zmianą stanu wiedzy, koncepcji zmienia się też metoda. 8 4

5 Typologia metod organizatorskich wg rosnącego poziomu szczegółowości [Z. Martyniak, s. 8-11]: zasady ogólne wskazówki, wytyczne działań organizatorskich; strategie (podejścia i metodyki ogólne) etapy postępowania organizatorskiego oraz stosowany w tym postępowaniu zbiór zasad, metod i technik; metody ogólne ukierunkowują działalność organizatorską w poszczególnych etapach postępowania (np. metoda: obserwacji, analizy, historyczna, modelowania, fenomenologiczna); grupy (rodziny) metod szczegółowych: ściśle organizatorskie (np. badanie metod pracy, wartościowanie pracy, normowanie pracy, analiza wartości organizacji itp.; wykorzystywane w organizowaniu (np. socjopsychologiczne, ergonomiczne, sieciowe, ekonometryczne, informatyczne, heurystyczne, badania operacyjne); metodyki szczegółowe; metody szczegółowe; grupy technik; poszczególne techniki. 9 Zasady o charakterze ogólnym, podstawowym; prawa: Zasada podziału pracy Zasada humanizacji pracy (nietechniczny wymiar kontraktu pracowniczego) ochrona stosunku pracy ograniczenie monotonii pracy wzbogacanie pracy, rotacja potrzeba uczenia się, rozwoju, socjalizacji Zasada koncentracji pracy lub scalania Zasada harmonizacji pracy Koordynacja środków i ludzi zsynchronizowanie czasów działania poszczególnych elementów [K. Szymańska, s ] 10 5

6 Zasady i wytyczne ekonomizujące i poprawiające sprawność działania: Zasada efektywności (efekty/nakłady) Zasada produkcji optymalnej Zasada kompleksowości Zasada systematyczności (minimalizacja improwizacji) Zasada indywidualizacji Zasada jedności działania (wspólnota celów) Zasada dyscypliny pracy Zasada ładu materialnego (porządku) Zasada równoległości (powiązanie z zasadą harmonizacji pracy) Zasada odpowiedniego miejsca, odpowiednich środków i odpowiedniego sposobu Zasada decydującego momentu [K. Szymańska, s ] 11 Typy podejść organizatorskich Podejście opisowo-organizatorskie (jak funkcjonuje system?) najważniejsza dla procesu jest rejestracja stanu faktycznego; zgromadzone informacje na temat faktycznego funkcjonowania organizacji poddane są krytycznej analizie i ocenie; na tej podstawie identyfikowane są możliwości usprawnień, które ostatecznie zostają wprowadzone. Podejście funkcjonalno-wzorujące (czemu służy system organizacyjny?) istotne jest określanie funkcji (celów, zadań) spełnianych (lub oczekiwanych) przez rozpatrywaną organizację; usprawnień poszukuje się poprzez analizę najnowszych wzorcowych rozwiązań; poszukuje się informacji z zewnątrz umniejszając znaczenie informacji wewnętrznej; stosuje się metodę idealizacji kosztem krytycznej analizy. 12 6

7 Typy podejść organizatorskich, c.d. Podejście diagnostyczno-funkcjonalne powstało na fali krytyki czystego podejścia funkcjonalnego z powodu jego jednowymiarowości i trudności z implementacją; w pierwszej kolejności analizuje się stan faktyczny organizacji, a dopiero potem funkcje przez ten system spełniane. 13 7