Elementy psychiatrii cz. 2. Dr n. med. Piotr Abramczyk

Transkrypt

1 Elementy psychiatrii cz. 2 Dr n. med. Piotr Abramczyk

2 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

3 Myślenie Konkretno-obrazowy Abstrakcyjny Intuicyjny

4 Zaburzenia myślenia Treści Urojenia Idee nadwartościowe Natręctwa myślowe i fobie Toku Rozkojarzenie Przyśpieszenie Spowolnienie

5 Urojenia Fałszywe sądy Przekonanie o ich prawdziwości Brak krytycyzmu (mimo dowodów błędności)

6 Urojenia Prześladowcze Zazdrości Hipochondryczne Grzeszności i winy Wielkościowe Odnoszące Oddziaływania, owładnięcia

7 Urojenia Paranoiczne Niespójne Rzutowanie wstecz

8 Idee nadwartościowe Szczególnie waŝne przekonania Związek emocjonalny Działacze społeczni PodróŜnicy Fanatycy

9 Natręctwa i fobie Natręctwa (przeświadczenie o ich niedorzeczności): Myśli WyobraŜenia Czynności

10 Fobie Określone sytuacje Lęk Unikanie Klaustrofobia Agorafobia Acrofobia

11

12 Zaburzenia toku myślenia Rozkojarzenie Przyśpieszenie Spowolnienie zahamowanie Splątanie

13 Zaburzenia myślenia Myślenie magiczne Perseweracje Myślenie paralogiczne Myślenie symboliczne (przedmioty, zjawiska) Myślenie rezonerskie

14 Zaburzenia toku myślenia Lepkość Myślenie autystyczne Ambisentencja, Depresonalizacja, Derealizacja

15 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

16 Zaburzenia pamięci Pamięć: ŚwieŜa, trwała Konsolidacja WyobraŜenia Utrwalanie, przechowywanie, odtwarzanie: SpostrzeŜeń, myśli, emocji, czynności ruchowych

17 Zaburzenia pamięci Nadczynność hipermnezja Niedoczynność hypomnezja: Czynnościowa (rozproszenie uwagi, wzruszenie) Wywołana zmianami organicznymi (zespół psychoorganiczny)

18 Zaburzenia pamięci Niepamięć - amnezja Okres Konfabulacje Wsteczna, następcza

19 Zaburzenia pamięci Zafałszowanie pamięci (paramnezja) W okresie przechowywania Konfabulacje Omamy pamięciowe Złudzenia pamięciowe (pod wpływem emocji) Kryptomnezje (utrata cechy powtórności) Ekmnezje (mieszanie przeszłości z teraźniejszością)

20 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

21 Uwaga Ukierunkowanie czynności poznawczych Dowolne Mimowolne Zakres, skupienie, trwałość, przerzutność, podzielność, wybiórczość

22 Uwaga Nadmierna przerzutność mania Trudność przenoszenia otępienie, depresja Nadmierna trwałość - lepkość

23 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

24 Zaburzenia świadomości Świadomość Odzwierciedlenie rzeczywistości Poczucie przeŝywania zjawisk Orientacja Samoorientacja Przytomność

25 Zaburzenia świadomości Układ siatkowaty wstępujący Układ siatkowaty zstępujący Pytania o orientację w czasie, otoczeniu i przestrzeni

26 Zaburzenia świadomości Ilościowe zaburzenia świadomości Przymglenie świadomości (nieostrość spostrzeŝeń) Senność patologiczna Półśpiączka Śpiączka

27 Glasgow Coma Scale - GCS Ocenie podlega: Otwieranie oczu 4 punkty - spontaniczne 3 punkty - na polecenie 2 punkty - na bodźce bólowe 1 punkt - nie otwiera oczu Kontakt słowny: 5 punktów - odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby 4 punkty - odpowiedź splątana, pacjent zdezorientowany 3 punkty - odpowiedź nieadekwatna, nie na temat lub krzyk 2 punkty - niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie 1 punkt - bez reakcji Reakcja ruchowa: 6 punktów - spełnianie ruchowych poleceń słownych, migowych 5 punktów - ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy 4 punkty - reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia bodźca bólowego 3 punkty - patologiczna reakcja zgięciowa, (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach łokciowych i ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych) 2 punkty - patologiczna reakcja wyprostna, (przywiedzenie i obrót ramion do wewnątrz, wyprost w stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych, odwrócenie stopy) 1 punkt - bez reakcji

28 GCS Na podstawie skali Glasgow zaburzenia przytomności najczęściej dzieli się na: GCS łagodne GCS umiarkowane GCS brak przytomności GCS 5 - odkorowanie GCS 4 - odmóŝdŝenie GCS 3 - śmierć mózgowa

29 GCS dzieci Pediatryczna skala GCS - skala uŝywana w pediatrii do określanie stopnia przytomności. Zawiera się w przedziale od 3 do 15 punktów, gdzie 3 oznacza najgorsze rokowanie, a 15 najlepsze. Składa się z trzech elementów: reakcja wzrokowa dziecka reakcja słowna dziecka odpowiedź ruchowa. Odpowiedź wzrokowa. (maksymalna ilość pkt. = 4) NIE otwiera oczu. Otwiera oczy na ból. Otwiera oczy na polecenie głosowe. Otwiera oczy spontanicznie. Odpowiedź słowna (maksymalna ilość pkt. = 5) BRAK odpowiedzi słownej. Pobudzone, niespokojne. Niespokojne w odpowiedzi na bodźce. Płacz ustępujący po przytuleniu. Uśmiecha się, wodzi wzrokiem. Odpowiedź ruchowa. (maksymalna ilość pkt. = 6) BRAK odpowiedzi ruchowej. Reakcja wyprostna. Reakcja zgięciowa. Odsuwa się od bólu. Lokalizuje ból. Spełnia polecenia.

30 AVPU Skala AVPU - jest uŝywana w celu oceny świadomości pacjenta, szczególnie w krajach anglosaskich. A (Alert) - pacjent przytomny, skupia uwagę V (Verbal) - pacjent reaguje na polecenia głosowe P (Pain) - pacjent reaguje na bodźce bólowe U (Unresponsive) - pacjent jest nieprzytomny, nie reaguje na Ŝadne bodźce.

31 Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół majaczeniowy (delirium) zaburzenia orientacji Omamy Urojenia niespójne Lęk Niepokój ruchowy Niepamięć Dysforia

32 Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół pomroczny zaburzenia orientacji Lęk Pobudzenie ruchowe Niepamięć

33 Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół pomroczny jasny Dobra orientacja Przymglenie świadomości Zaburzenie toku myślenie Niepamięć

34 Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół splątaniowy Zupełna dezorientacja Zaburzenia toku myślenia Omamy Złudzenia Niepamięć

35 Jakościowe zaburzenia świadomości Zespół onejroidalny zaburzenia orientacji Omamy Zaburzenia pamięci

36 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

37 Intelekt Wrodzone zaburzenia intelektu - Wady genetyczne - Zaburzenia płodowe Nabyte zaburzenia intelektu - Okres okołoporodowy - Zaburzenia hormonalne - Zmiany organiczne

38 Upośledzenie umysłowe lekkie (9-12lat) umiarkowane (6-9 lat) znaczne (3-6lat) Głębokie (<3lat)

39 OTĘPIENIE Zespół objawów spowodowanych chorobą mózgu zwykle o charakterze przewlekłym, w którym zaburzone są funkcje poznawcze. Otępienie objawia się obniŝeniem sprawności intelektualnych i upośledzeniem funkcjonowania w Ŝyciu codziennym i społecznym. Otępienie nie musi obejmować wszystkich funkcji poznawczych. Kryterium rozpoznania jest zaburzenie co najmniej 2 funkcji poznawczych, z których jedną jest pamięć.

40 Procesy poznawcze świadomość wraŝenia i spostrzeŝenia pamięć uwaga myślenie intelekt

41 OTĘPIENIE (ICD-10) Inne objawy Zachowana świadomość (brak przymglenia lub majaczenia) Zaburzenia emocji i zachowania (chwiejność emocjonalna, draŝliwość, apatia, prymitywizacja zachowań) Utrzymywanie się objawów powyŝej 6 miesięcy

42 Ocena zaawansowania otępienia The Global Deterioration Scale (GDS) Zaawansowanie Objawy Stopień 7 bardzo cięzkie Stopień 6 - cięŝkie Stopień 5 - znaczne Stopień 4 średnio nasilone Stopień 3 - umiarkowane Utrata zdolności językowych, zdolności chodzenia, śmierć Wymaga stałej opieki Utrata samodzielności, pamięta swoje imie, depresja, zaburzenia zwieraczy Chory nie moŝe obyć się bez drugiej osoby, pobudzony, nie pamięta adresu Brak zdolności do pracy i złoŝonych czynności Stopień 2 - niewielkie Stopień 1 - pogranicze Stopień 0- brak zaburzeń Wyraźne zauwaŝalne narastanie deficytów funkcji poznawczych - Subiektywne zaburzenia pamięci norma Lata Reisberg et al, 1982

43 PRZYCZYNY OTĘPIENIA 5% 38% 29% 9% 13% 4% otępienie naczyniopochodne choroba Alzheimera otępienie z ciałami Lewy'ego otępienie czołowo-skroniowe inne zwyrodnieniowe potencjalnie terapeutyczne ch.alzheimera+otępienie naczyniopochodne

44 DIAGNOSTYKA PODSTAWOWA Powtórzenie nazw 3 przedmiotów bezpośrednio i po 3 minutach Dni tygodnia od ostatniego do pierwszego Test rysowania zegara Krótka Ocena Stanu Psychicznego (MMSE)

45 KRÓTKA OCENA STANU PSYCHICZNEGO Mini-Mental State Examination(MMSE) Orientacja w czasie i miejscu Zapamiętywanie (trzy słowa) Uwaga i liczenie (100 7) Przypominanie Funkcje językowe (nazywanie, powtarzanie, wykonywanie poleceń, pisanie) Praksja konstrukcyjna (przerysowanie rysunku) Wynik poniŝej 24 pkt. sugeruje otępienie, poniŝej 27 pkt szczegółowe badanie kliniczne

46 TEST RYSOWANIA ZEGARA Poziom I Niewielkiego stopnia trudności w rozmieszczaniu godzin Oznaczanie godzin na zewnątrz koła Godziny do góry nogami Rysowanie szprych w celu zachowania orientacji Poziom II-V: postępujące zaburzenia wzrokowo-przestrzenne

47 OTĘPIENIE TYPU ALZHEIMEROWSKIEGO Początek niezauwaŝalny, przebieg postępujący Upośledzenie pamięci świeŝej Nieporadność, trudności z doborem słów Niepokój, agresja, nierozpoznawanie bliskich osób

48 ZABURZENIA I PROBLEMY WSPÓŁISTNIEJĄCE Depresja Psychozy starcze Stany majaczeniowe Choroby somatyczne Polipragmazja Interakcje lekowe Samotność

49 OPIEKA NAD CHORYM Edukacja rodziny Opieka domowa Grupy wsparcia dla chorych i rodzin Domy pobytu dziennego Domy pomocy społecznej