Psychopatologia ogólna

Transkrypt

1 Psychopatologia ogólna 1. Świadomość w rozumieniu biologicznym zdolność organizmów żywych do odbierania, rejestrowania i zintegrowanego przetwarzania informacji, celowe reagowanie na bodźce świadomość człowieka = samoświadomość = poczucie przeżywania zjawisk psychicznych w rozumieniu humanistycznym całe życie psychicznego Prawidłowa świadomość określana jest też terminem jasna. Zaburzenia ilościowe: senność patologiczna - wzmożona potrzeba snu, duży wysiłek woli, aby nie zasnąć półśpiączka (sen głęboki) wygaszenie przytomności przy zachowanej reaktywności na bodźce śpiączka zniesienie wszelkiej reaktywności Zaburzenia jakościowe przymglenie proste zaburzenie spostrzegawczości, pojmowania świata zewnętrznego i własnych przeżyć, dezorientacja co do własnej sytuacji, zubożenie motoryki, zobojętnienie lub dysforia splątanie niespójność wątków myślowych (inkoherencja), porozrywanie myśli, często urojenia dziania się, zachowanie bezładne, podniecenie ruchowe aż do jaktacji (bezładnego miotania się) ograniczonego do niewielkiej przestrzeni, np. łóżka, utrata kontaktu intelektualnego i emocjonalnego z otoczeniem, zniesienie lub paradoksalne wzmożenie reaktywności na bodźce zewnętrzne majaczenie niepokój ruchowy, złudzenia i omamy ze wszystkich zmysłów, jednak głównie wzrokowe 2. Orientacja wiedza osoby, kim jest, gdzie się znajduje, co się z nią dzieje autopsychiczna dotycząca własnej osoby allopsychiczna dotycząca świata zewnętrznego (czasu, miejsca, otoczenia) Zaburzenia orientacji osłabienie zdolności do prawidłowej aktualizacji danych z otoczenia i własnej osoby: spłycenie zniesienie 3. Nastrój stan emocjonalny utrzymujący się dłuższy czas dostosowany do sytuacji dystymiczny długo i w miarę jednostajnie utrzymujące się obniżenie nastroju miernego stopnia obniżony (nieznacznie, umiarkowanie, znacznie) podwyższony (nieznacznie, umiarkowanie, znacznie) dysforyczny (gniewliwy) 4. Napęd chęć podejmowania celowej aktywności prawidłowy osłabiony, osłupienie (stupor) wzmożony (pobudzenie) ruchy mimowolne (pląsawicze, dyskinezy, dystonie, tiki), stereotypie, perseweracje,

2 kompulsje, negartywizmy (czynny i bierny), deficyt lub nadmiar ruchów dowolnych 5. Afekt stan napięcia emocjonalnego modulacja prawidłowa, słabo modulowany napięty, sztywny, zalegający, nietrzymanie blady, stępiały 6. Emocje (lęk, złość,radość) stan dominujący w danym momencie prawidłowo wyrażone nadmiernie wyrażone słabo wyrażone labilność (chwiejność) paratymia, paramimia, parafonia, katatymia 7. Popędy najbardziej podstawowa forma zachowań człowieka i zwierząt samozachowawczy, seksualny, macierzyński, łaknienie Popęd -> regulacja społeczna -> regulacja poprzez uczuciowość wyższą Np. popęd seksualny regulowany poprzez normy społeczne (nie współżyjemy publicznie), regulowany przez uczucie miłości (współżyjemy z osobą kochaną), do innych form zaspokajania popędu niechętnie się przyznajemy, więc nie w pełni są one akceptowane społecznie prawidłowy osłabiony zniesiony wzmożony 8. Sfera wolicjonalna umiejętność zdobycia się na aktywność lub powstrzymania się od konkretnej aktywności, na przykład od używek prawidłowa osłabiona u osób uzależnionych 9. Uwaga zdolność do wykonywania konkretnej czynności poznawczej, na przykład odbierania treści przekazywanej przez wykładowcę skupienie (prawidłowe, uwaga rozproszona, wielowątkowość) zdolność do skoncentrowania uwagi na konkretnym przekazie i do odfiltrowania niepotrzebnych informacji, jak hałas za oknem przerzutowość (prawidłowa, lepkość) zdolność do płynnej zmiany obszaru, na którym skupiamy uwagę 10. Pamięć zdolność do gromadzenia, przechowywania i odtwarzania informacji dawna świeża operacyjna albo prawidłowa osłabiona luki pamięciowe wzmożona 11. Intelekt (norma II=85 do 115) zdolność uczenia się (czytania, pisania, mówienia), analizy i syntezy informacji, myślenia abstrakcyjnego, umiejętności społeczne prawidłowy dla wieku powyżej przeciętnej

3 obniżony Kategoria ICD-10 - upośledzenie II - Wiek umysłowy pogranicze (ociężałość) F70 lekkie F71 umiarkowane F72 znaczne F73 głębokie poniżej 20 poniżej Osobowość trwałe cechy charakteru i postaw człowieka Normą jest, że pewne cechy charakteru u różnych osób są bardziej widoczne. Znaczenie psychopatologiczne ma to wtedy, gdy cechy osobowości powodują cierpienie osoby lub otoczenia albo trudności w kontaktach i funkcjonowaniu społecznym. Zaburzenia osobowości uwidaczniają się jako problemy w procesach: poznawczych i myślenia o sobie i innych uczuciach zakres, intensywność reagowanie emocjonalne zachowaniu - funkcjonowanie społeczne, w tym zawodowe i rodzinne Osobowość może być: prawidłowa, nieprawidłowa (dyssocjalna, bierno - zależna, bierno agresywna, neurotyczna, charakteropatyczna) struktura zwarta, rozpad struktury (ambiwalencja, ambisentencja, ambitendencja) Niektóre typy osobowości nieprawidłowej: paranoidalna nadwrażliwość, podejżliwość, zaaferowanie wyjaśnianiem spisków, nastawienie ksobne, brak zaufania do innych, skłonność do dochodzenia swoich racji w sposób akceptowany społecznie na przykład wytaczając sprawy sądowe schizoidalna zimny typ oziębłość emocjonalna, obojętność na los innych, nadmierna samoobserwacja dyssocjalna dawniej psychopata, osobowość antyspołeczna brak czułości, brak troski o innych, nieodpowiedzialność, skłonność do agresji, niezdolność do utrzymania trwałych związków, pogarda, łamanie praw innych, egocentryzm, nieumiejętność odraczania gratyfikacji, nieuczenie się na błędach, mniejsze odczuwanie bólu, małe odczuwanie lęku niestabilna emocjonalnie typ impulsywny niezdolność do kontrolowania złości, nieprzewidywalność i labilność uczuć i zachowań niestabilna emocjonalnie typ z pogranicza borderline skłonność d wchodzenia w intensywne i niestabilne związki, nieprzewidywalność, skłonność do samookaleczeń, impulsywność histrioniczna skłonność do dramatyzacji własnych zachowań, spłycenie uczuciowe, egocentryzm, pragnienie ogniskowania na sobie uwagi otoczenia, skłonność do manipulowania otoczeniem, skłonność do zachowań impulsywnych narcystyczna brak empatii, potrzeba bycia podziwianym, pretensjonalność lękliwa przeżywanie napięcia, nieśmiałość, strach przed negatywną oceną, bojaźliwość, niepewność anankastyczna obsesyjno kompulsywna wątpliwości, niezdecydowanie, ostrożność, drobiazgowość, sztywność poglądów, nadmierna troska o porządek i kontrolę nad otoczeniem zależna uległość, nadmierna potrzeba podporządkowania się, bycia pod stałą opieką,

4 przymus pozostawania z kimś w związku 13. Spostrzeganie zdolność do rejestrowania zmysłami bodźców z otoczenia niezaburzone złudzenia zafałszowanie spostrzeżeń do których osoba podchodzi krytycznie omamy (halucynacje) doznawanie spostrzeżeń bez odpowiadających im objektów zewnętrznych: słuchowe, w tym imperatywne, wzrokowe, czuciowe, węchowe Omamy: prawdziwe postrzegane w przestrzeni zewnętrznej, różne od wyobrażonych obrazów, pozostają poza kontrolą świadomości, utrzymują się relatwnie długo rzekome pseudohalucynacje brak jednej lub wszystkich powyższych cech czynnościowe doznawane tylko podczas doświadczania percepcji danych wrażeń, na przykład głosy, gdy jest hałas ekstrakampalne postrzeganie wydaje się poza obszarem zazwyczaj dostępnym zmysłom człowieka, na przykład pacjent słyszy co dzieje się w innym mieście elementarne proste błyski, trzaski, pstryknięcia hipnagogiczne przed zaśnieciem hipnopompiczne podczas budzenia się imperatywne o charakterze nakazów słuchowe w trzeciej osobie charakterystyczne dla schizofrenii omamy słuchowe komentujące z odbicie percepcja prawdziwego bodźca wywołuje omamy z innego zmysłu 14. Myślenie prawidłowe zaburzenia toku przepływania myśli: - ilościowe : przyspieszenie, zwolnione, otamowania, zahamowanie - jakościowe: splątanie zaburzenia treści (urojenia, fałszywe sądy i przekonania nie mające odzwierciedlenia w rzeczywistości, nie poddające się krytycznej ocenie nawet przy oczywistych dowodach błędności) Podstawowe rodzaje urojeń: pierwotne wynikające bezpośrednio z psychopatologii wtórne w wyniku innych zaburzeń psychicznych (na przykład winy w depresji, wielkościowe w manii) urojeniowe interpretowanie otoczenia, prześladowcze, wielkościowe, posłannictwa, grzeszności, winy autochtoniczne przekonanie, że określone osoby to ktoś inny, niż wskazywał by na to ich wygląd (zespół Capgrasa osoby wyglądające znajomo tak na prawdę są obce; zespół Fregoliego przekonanie, że osoby obce, na prawdę są znajomymi) choroby pasożytniczej (zespół Ekomba) hipochondryczne oddziaływania ksobne nihilistyczne zakochania przekonanie pacjenta, że inna osoba jest w nim zakochana niewierności małżeńskiej, na przykład u przewlekłych alkoholików zespół Otella

5 15. Krytycyzm zdolność do prawidłowej oceny siebie lub otoczenia prawidłowy osłabiony zniesiony 16. Uczuciowość wyższa (miłość, patriotyzm, przyjaźń) zachowana osłabiona, zubożona zniesiona Niektóre zespoły psychopatologiczne: Cotarda szczególnie ciężka depresja z urojeniami nihilistycznymi i hipochondrycznymi, pacjent może na przykład uważać, że nie żyje, że jego organy nie pracują, że się rozpada Couvarda występuje u partnerów kobiet w ciąży i polega na występowaniu objawów ciąży: nudności, wymioty, bóle brzucha, wzmożone łaknienie. zaburzenia nie mają charakteru urojeń Diogenesa gromadzenie bezużytecznych przedmiotów, śmieci, zaniedbywanie porządku Gansera zespól reaktywny na przykład u więźniów dawanie przybliżonych ale błędnych odpowiedzi, długie i skupione zastanawianie się nad odpowiedzią