WYKONYWANIE ZADAŃ PRZEZ UCZNIÓW KLAS POCZĄTKOWYCH.

Transkrypt

1 WYKONYWANIE ZADAŃ PRZEZ UCZNIÓW KLAS POCZĄTKOWYCH. Wykonywanie zadań / przyjęcie metody/ uwarunkowane jest kilkoma czynnikami: Doświadczeniem w zakresie działania zadaniowego Możliwościami ucznia wynikającymi z poziomu rozwoju funkcji poznawczych Motywacja do podjęcia działania Rodzajem zadania Treścią zadania. Przez doświadczenie rozumie się zjawiska psychiczne stanowiące procesy pośredniczące pomiędzy doznaniami zmysłowymi a czynnościami myślowymi prowadzącymi do powstawania: Pojęć Prawidłowości, Norma postępowania. Doświadczenie zadaniowe to ogól zjawisk psychicznych prowadzących do powstania umiejętności wykonawczych. Doświadczenie to rozwija się w toku działalności zadaniowej i poszerza się wraz ze zwidzeniem częstotliwości wykonywania zadań, zróżnicowaniem ich konstrukcji i treści. Doświadczenie zadaniowe może ułatwić lub utrudnić proces wykonywania zadań. Ułatwia gdy na zasadzie transferu pewne elementy działania realizowanego w przeszłości są przenoszone na podobne, nowe zadania. Utrudnia gdy w kształceniu i w życiu codziennym występuje mała zmienność zadań o różnej konstrukcji i treści. Powstaje wówczas utrwalanie schematów, które mechanicznie przenoszone na nowe sytuacje często nieadekwatne do nowych warunków zadań powodują rozbieżność wyniku z oczekiwaniem. Doświadczenie zadaniowe powstaje głównie: pod wpływem wielokrotnych czynności w analizie różnorodnych zadań, stosowaniu i przezywaniu trudności w stosowaniu różnych metod działania zadaniowego, w obserwowaniu związków między elementami zadania, w obserwowaniu związków między zastosowanymi metodami a wynikiem W wykonywaniu zadań przez dzieci w okresie wczesnoszkolnym może występować zjawisko zbyt szybkie lub zbyt wolnej analizy treści zadania. Pierwsze prowadzi do powierzchownej analizy zadania na podstawie semantycznego a nie z zawartego w nim celu. Drugie zaś powoduje zgubienie podstawowego wątku i skupienie się na nieistotnych elementach danego zadania. Częste zjawisko występujące i stosowane przez uczniów w okresie wczesnoszkolnym to stosowanie kilku metod wykonywania tego samego zadania( we wstępnych etapach rozwiązywania zadania stosują znana metodę, regułę metodę algorytmiczną, jeśli nie osiągają wyniku przechodzą do analizy własnych czynności 1

2 i podejmują działania w kierunku stworzenia programu zadania elementy met heurystycznej. Wiąże się to wszystko z brakiem umiejętności rozpoznawania rodzaju zadania i tendencją do stosowania znanych sposobów w nowych sytuacjach. Umiejętność te zdobywa się wraz z poszerzaniem zakresu i częstotliwości działania zadaniowego.. Potrzebne tu jest doświadczenie uzupełnione o zrozumienie cech charakteryzujących zadania, prowadzące do świadomego rozróżniania zadań o różnej konstrukcji. W kierowaniu wykonywaniem zadań przez dzieci uczniów ważne jest: postępowanie nauczyciela prowadzące do uświadamiania i rozróżniania struktury zadania, związku programu rozwiązywania z cechami konstrukcyjnymi. Warunkuje to osiąganie samodzielności w wykonywaniu zadań jako najwyższego poziomu rozwoju!!!!!! Wdrażanie dzieci do prawidłowego działania zadaniowego. Działanie nauczyciela powinno prowadzić do tego by: Dziecko stopniowo uświadamiało sobie czy rozwiązanie jest możliwe na drodze zastosowania algorytmu czy wymaga dowodzenia i podejścia badawczego Dziecko stopniowo dochodziło do samodzielnego określania i charakteryzowania rodzajów działań składowych podejmowanych w trakcie podejmowania zadania, rozwiązywania problemu /przy stosowaniu algorytmu konieczność ta nie występuje/ Nabyło umiejętności dokonywania analizy myślowej treści zadania, sytuacji zadaniowej w kierunku opracowania systemu postępowania. / dzieci 6 7 letnie dokonują analizy cząstkowej, która nie odnosi się do całości zadania a jedynie jego części. Dlatego tez czynności wykonawcze nie tworzą systemu./ 2

3 Bywa, że dziecko: Porzuca wykonanie planu rozwiązania zadania nie mogąc dobrać następujących po sobie kolejnych czynności, Podejmuje próby dokonania analizy pojedynczych czynności Powraca do fazy wstępnej doboru czynności, Czeka na pomoc każdorazowo ze strony nauczyciela, po zaplanowaniu czynności szczegółowych Trudnością dla dzieci jest zastosowanie sporządzonego planu działania zadaniowego. Dzieje się tak najczęściej dlatego ze dziecko zapomina o jego realizacji. Przyczyną tego są niewłaściwe zachowania metody pracy nauczyciela, które podaje gotowe plany wykonywania zadania / nawet jeśli jest zaakceptowany przez dziecko/ a to utrwal jedynie zapominanie szybkie przez dziecko o planie. UWAGA!!!!!!! Ważne jest by dziecko wykonywało plan samodzielnie lub nawet przy pomocy nauczyciela. Istotne jest by zrozumiało go to wtedy czas i stopień zapamiętywania jest znacznie wyższy a poza tym jego odtwarzanie jest znacznie szybsze. WAŻNE!!!! Wanna jest aprobata, akceptacja zdania, pozytywna motywacja do podejmowania działania zadaniowego. Niezbędne jest to do prawidłowego rozwiązywania zadania, wykonania, uznania je za własne pragnąc je rozwiązać mimo problemów przeszkód i niepowodzeń jakie mogą się pojawić. Młodszy wiek szkolny charakteryzuje się z ogromną potrzebą poznawania oraz osiągania sukcesu a jednocześnie występuje niski poziom umiejętności organizowania sobie warunków do nauki. W związku z powyższym uczniowie chętnie podejmują gotowe instrukcje, plany oraz zadania ze strony nauczyciela. Wykonują je z dużym zaangażowaniem. Mimo propozycji z zewnątrz uczą się jednak samodzielnego tworzenia. Właściwe dlatego wydaje się stosowanie metody konatywnej i heurystycznej, tym bardziej,że dzieci w tym wieku nie zadowalają się zadaniami prostymi. Dzieci uczniowie dążą naturalnie do podejmowania zadań trudnych, złożonych, wymagających kombinacji, twórczego działania, zaspokajając tym samym potrzebę osiągnięć, ciekawości, odkrywania. Biorąc pod uwagę możliwości rozwojowe dzieci wskazane jest: pobudzanie myślenia na konkretach stosowanie szerokie zada manipulacyjnych stosowanie zadań percepcyjnych z elementami dowodzenia i odkrywania 3

4 Powinno to być polem do doświadczeń dziecka w zakresie rozumienia treści, identyfikacji elementów, tworzenia planu i realizowania go, odgadywania, sprawdzania i realizowania planu czyli rozwiązywania zadań. KIEROWANIE PROCESEM WYKONYWANIA ZADAŃ Analiza problemu kierowania / zgodnie z treścią poję rozwiązywanie zadania i doświadczenie zadaniowe / wymaga, uwzględnienia: 1. właściwego doboru zadań, poprawności formułowania, 2. dostarczenie wzorów zachowań związanych z wyborem odpowiedniej metody wykonania zadania 3. naprowadzania ucznia na właściwą drogę, pomoc w poszukiwaniach sposobów pokonywania trudności 4. dostarczenie wzorów wartościowania wyniku. Wskazywane wcześniej występujące u uczniów trudności w samodzielnym doborze i formułowaniu zadań. Nauczyciel powinien: mieć świadomość konieczności zmiany treści i konstrukcji zadań świadomość możliwości ich wykonania przez dzieci w grupie jako zespół ale również indywidualnie Zmiennośc treści i konstrukcji powoduje stopniowe przechodzenie od zadaniach manipulacyjnych do symbolicznych, od prostych, jasnych do coraz bardziej złożonych, niejasnych, niepełnych, trudnych, od zadań odtwórczo twórczych do twórczych / heurystycznych/ Formułowanie zadań : / niezależnie od treści, konstrukcji/ 1. polecenia /gdy zadania wskazują cel / zrób to i to, pokaż dzieciom ich miejsca - stosowana najczęściej metoda algorytmiczna/ 2. sugestii / dobrze by było gdybyś, gdybyście dominacja tych zadań powinna występować u dzieci 6-7 letnie ze względu na ich możliwości rozwojowe, zwiększa to ich motywację do dzielności zadaniowej - stosowane najczęściej metody to konatywna i heurezy/ 3. życzenia / chciałabym, abyś., bardzo cieszyłabym się gdybyś. - dominacja tych zadań powinna występować u dzieci 6-7 letnie ze względu na ich możliwości rozwojowe, zwiększa to ich motywację do dzielności zadaniowej - stosowane najczęściej metody to konatywna i heurezy/ 4

5 Przykład /kl I / - dobrze byłoby, gdybyście dzisiaj spróbowali ułożyć opowiadanie bez patrzenia na obraz Zadanie to sformułowane w postaci sugestii, pozostawia swobodę wyboru programu wykonania. Daje możliwość wyboru programu rozwiązania wykonania zadania. spróbowali daje dzieciom mającym trudności podjęcie pracy z obrazem. Zadanie to jest pod względem wyboru metody zadaniem wariantowym. Jest ono jednocześnie łatwe /zastosowanie algorytmu/ i trudne / uczeń bierze pod uwagę sugestię/ Jest zadaniem prostym, ponieważ zawiera jeden cel opowiadanie. Uzależnione od stopnia umiejętności uczniów i etapu pracy nauczyciela co wpływa na rozwijanie umiejętności./ program nauczania w klasach początkowych/ w związku z tym stan doświadczeń uczniów pozwoli na lokowanie ich/ zadań/ w różnym stopniu trudności. Niejasne będzie dla uczniów zastosowanie metody heurezy. Niejasność dotyczyć może fabuły, zamykanie myśli w sensowna całość, dobór słów charakteryzujących nastrój, zjawisko, ich artykułowanie. Czynności te oparte SA na funkcjach rozwijających się wiec mogą sprawiać trudności, niemniej jednak powodują i sprzyjają rozwojowi osobowości. Pod względem materiału będącego podstawa sformułowania zadania jest to zadanie werbalne z możliwością zastosowania konkretu / manipulacji i percepcji obrazu/. W przypadku zastosowania obrazu jest to zadanie twórczo odtwórcze natomiast twórczym jest wtedy gdy uczeń nie skorzysta z obrazu. Sposób kierowania działaniem ucznia po podaniu/ bądź samodzielnym sformułowaniu/ zadania. Nauczyciel chcąc rozwinąć umiejętność rozwiązywania zadania musi rozwinąć zainteresowanie tym rodzajem działania i dać im możliwość naśladowania i poszerzania działań praktycznych a co za tym idzie powinien przyzwyczaić uczniów do operacji myślowych które towarzyszą pytaniom i wskazówkom przez zwracanie się do nich z tymi pytaniami w nadarzających się sytuacjach oraz winien również zadawać sobie pytania gdy rozwiązuje zadanie prze uczniami. Wskazuje tym samym drogę wyboru metody wykonania zadania przez analizę warunków podanych do wykonania zadania. W fazie wstępnej może zadawać pytania: Czy znane jest to zadanie? Może przypomnicie sobie podobne? Dlaczego jest podobne? Jak wówczas je wykonywaliśmy je? Jakie wiadomości mogą nam pomóc w wykonać zadanie? Czego nie wiemy? W fazie programowej pyta: Jak to wyjaśnimy? Co w zadaniu jest ważne? Czy nie należałoby rozpatrzeć innych danych? 5

6 Czy można inaczej sformułować zadanie, by było bliższe naszym wiadomościom, umiejętnościom? Czy zadanie można sformułować zadanie? Kończąc etap planowania / tworzenia programu/ należy postawić pytania dotyczące związku utworzonego systemu działania z zadaniem: Czy odpowiemy na zawarte pytania, problemy? Czy rzeczywiście ten /przyjęty/ sposób jest najbardziej właściwy? Przy formułowaniu pytań naprowadzających na wybór metody ważna jest wiedza na temat iż w wyniku braku umiejętności myślowego obejmowania całości planu, programu i wykonania przez dzieci 6-7 letnie realizacja programu następuje z reguły od obiektów danych do niewiadomych przy sprawdzaniu poprawności każdego kroku/ progresywnie/. Uczymy w ten sposób uczniów strategii rozwiązywana zadań, głównie zrozumieniu, że część sugeruje całość i wyznacza jej zakres poprawności. W fazie końcowej nauczyciel stawia pytania dotyczące uzyskanego wyniku: Jak sprawdzić czy to co osiągnęliśmy, jest poprawne? Czy można taki sam rezultat osiągnąć inna drogą? Co najbardziej utrudniało rozwiązanie? Jest to wartościowanie wyniku z punktu widzenia jakości i wielkości wkładu pracy, wysiłku w kierunku racjonalności, oszczędności, wytrwałości w działaniu zadaniowym, 6