Farmakoterapia choroby Alzheimera
|
|
- Eleonora Markiewicz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Farmakoterapia choroby Alzheimera Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Choroba Alzheimera (AD) - Analiza Postmortem β-amyloid(aβ)(fragmenty białka) nierozpuszczalne złogi przemieszane z neuronami oraz komórkami mikrogleju i astrocytami Splątki Neurofibrylarne skręcone mikrofilamenty z anormalnym białkiem Tau Nie jest jasne czy β amyloidlub/i splątki neurofibrylarnewywołują AD czy też są produktami tej choroby zawawansowanym stadium obserwuje się zmiany troficzne (atrofia) w całym mózgu Choroba Alzheimera Najczęstsza forma demencji 5-10% przypadków w populacji >60 roku życia 45% w populacji >85 roku życia Charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami pamięci i utratą funkcji poznawczych Neuropatololgia Starcze płyki (białko Aβ) Splątki neurofibrylarne(białko tau) Podatność neuronów z dominującym przekaźnictwem cholnergicznym Trzy główne hipotezy AD: "cholinergicznahipoteza" sugerująca, iż AD zaczyna się jako deficyt wytwarzania acetylcholiny złogi beta amyloidu maja być czynnikiem sprawczym choroby -ich cytotoksycznść ma być związana z formą białka wywołującą zaburzenie homeostazy wapnia i indukowanie przyspieszonej apoptozy powstawanie fałszywego (nienormanego) białka tau, wspomagana przez długotrwałe obserwacje o braku jednoznacznej korelacji pomiędzy ilością złogów beta amyloidu a degenracją neuronów Biologia choroby Alzheimera (AD) Genetyka Środowisko Procesy zmian biochemicznych (eg,złogi Aβ, zmiany budowy filamentów (tau)) Cliniczne objawy AD Smierć Neuronów Cholinergiczne zmiany w AD Najbardziej wyraziste zmiany ilości neurotransmiterów dotyczą acetylocholiny Zredukowana aktywność acetyltransferazy choliny (odpowiedzialnej za syntezę acetylcholiny) 1 Zmniejszona liczba neuronów cholinergicznych w późnym okresie AD (zwłaszcza w przodomózgowiu) 2 Spadek ilości niektórych podtypów receptorów nikotynowych cholinergicznych zwłaczsza w hipokampie i korze 1,3 1. Bartus RT et al. Science. 1982;217: Whitehouse PJ et al. Science.1982;215: Guan ZZ et al. J Neurochem. 2000;74:
2 Hipoteza kaskady β-amyloidu zaproponowana przez Hardy ego i Selkoe, Sekwencja wydarzeń prowadzących do neurodegeneracji w chorobie Alzheimera Czynniki ryzyka zaawansowany wiek genotyp ApoE epsilon 4 (w niektórych populacjach) urazy głowy zaburzenia układu sercowo-naczyniowego (czynniki ryzyka -cukrzya, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, udary) palenie tytoniu Czy splątki neurofibrylarne (NFT) są przyczyną AD? Objawy i przebieg choroby Objawy niespecyficzne - obserwuje sieje także w innych chorobach (choc rzadkich chorobach) (e.g. deficyt HMGCoA reduktazy; demencja płata czołowego (FTPD-17); choroba Pick a; degeneracja kortykotropowa; i in.) Złogi Aβ poprzedzają o wiele lat występowanie splątków i pojawienie się objawów otępienia (demencji); ALE - istnieje w miarę dobra korelcja pomiędzy ilością występowania splątków a objawami otępienia W przebiegu choroby dochodzi do wystąpienia następujących objawów: zaburzenia pamięci zmiany nastroju zaburzenia funkcji poznawczych zaburzenia osobowości i zachowania zanik świadomości (???????) Geny choroby Alzheimera 10% przypadków jest ma charakter dziedziczny, pozostałe 90% sporadyczne (niedziedziczone) Mutatacje w genach dla APP, presenilinie 1 (PS1) oarz presenilin 2 (PS2) są odpowiedzialne za dziedziczną (rodzinną) postać AD (~40-50 % przypadków) Zmiany w genie dla ApoE modulują odpowiedź, ale nie są przyczyną choroby AD. Udział innych genów na chromosomach 10, 12, 9 itd.. jest ciągle przedmiotem wielu badań Kryteria diagnostyczne otępienia typu Alzheimera wg DSM IV A. Wystąpienie upośledzenia wielu funkcji poznawczych ujawniające się zarówno: zaburzeniami pamięci (nieumiejętnością zapamiętywania nowych informacji i odtwarzania informacji dawniej zapamiętanych), co najmniej jednym z następujących zaburzeń funkcji poznawczych: afazja(zaburzenia mowy), apraksja(niezdolność wykonywania czynności ruchowych mimo zachowanej funkcji motorycznej), agnozja(nierozpoznawanie obiektów mimo zachowanej funkcji czuciowej), niezdolność wykonywania działań złożonych(planowanie, organizowanie, porządkowanie, abstrahowanie). 2
3 Kryteria diagnostyczne otępienia typu Alzheimera wg DSM IV (c.d.) B. Przebieg charakteryzujący się stopniowym początkiem i postępującym upośledzeniem funkcji poznawczych. C. Upośledzenie funkcji poznawczych w istotny sposób zaburza funkcjonowanie społeczne lub zawodowe i stanowi istotne obniżenie przedchorobowego poziomu funkcjonowania. Leki podnoszące poziom acetylocholiny (ACh) Inhibitory acetylocholinoesterazy (AchE) -zwiększają poziom ACh poprzez hamowanie jej metabolizmu. Nie wpływają bezpośrednio na receptory cholinergiczne. Odwracalne: donepezil (Aricept, Donepex); galantamina (Reminyl). Leki te blokują centrum aktywne enzymu - cholinoesterazy-odpowiedzialnego za rozkład acetylocholiny. Pseudonieodwracalne: riwastigmina(exelon) -blokuje cholinoesterazę niekompetetywnie. Kryteria diagnostyczne otępienia typu Alzheimera wg DSM IV (c.d.) Do tej pory wykryto pięć podtypów receptora muskarynowego: M1, M2, M3, M4 i M5. Upośledzenie funkcji poznawczych z punktu A nie jest związane z żadnym z następujących stanów: choroby ośrodkowego układu nerwowego wywołujące zaburzenia pamięci i funkcji poznawczych(np. choroby naczyniowe mózgu, choroba Parkinsona, choroba Huntingtona, krwiaki podtwardówkowe, wodogłowie normotensyjne), choroby ogólnoustrojowe, o których wiadomo, że są przyczyną otępienia(np. niedoczynność tarczycy, niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego, niedobór niacyny, hiperkalcemia, kiła ooerodkowego układu nerwowego, infekcja HIV), stany wywołane substancjami zewnątrzustrojowymi. E. Zaburzenia nie występują wyłącznie w czasie delirium. F. Inne stany chorobowe(np. wielka depresja, schizofrenia) nie tłumaczą lepiej wystąpienia tych zaburzeń. Dotychczas nie znalezionoleku, cofającego, lub chociaż zatrzymującego postęp choroby. Galantamina: proponowany mechanizm działania Wzrost dostępności acetylocholiny w synapsie Przez pobudzanie receptorów nikotynowych i muskarynowych może wpływać na aktywność α- sekretazy Leczenie farmakologiczne koncentruje się na objawowym leczeniu zaburzeń pamięci i funkcji poznawczych. 3
4 GalantaminaHBr(REMINYL )jest wskazana do leczenia pacjentów z wczesną do umiarkowanej AD Najczęstszym objawem ubocznym są:nudności,. wymioty, biegunki, anoreksja, utrata wagi (większość objawów przemijająca) Nie daje objawów hepatotokstyczności jak większość typowych (starych) inhibitorów acetykocholinesterazy (np.. neostygmina) REMINYL (4-mg, 8-mg i12-mg tabletki, roztwór 4 mg/ml), przeciętna dawka 2x dziennie (w czasie posiłku) Przynosi poprawę (przejściową) szczególnie u pacjentów z allelami typu APOE-ε4 Korzyści stosowania Inhibitorów Acetylocholinesterazy (AChEIs) w leczeniu AD AChEIs mogą poprawiać funkcje kognitywne, behawioralne i niektóre funkcje fizjologiczne u pacjentów z wczesną do umiarkowanej AD Opóźnienie wprowadzenia farmakoterapii prowadzi do zmniejszenia prawdopodobieństwa pojawienia się objawów korzystny AChEIs mogą opóźniać konieczność wprowadzenia opieki pielęgniarskiej. AChEIs wykazują znamienne poprawienie funkcji kognitywnych mierzonych przy pomocy ADAS-cog z początkową do średniej AD przez okres dłuższy niż rok w stosunku do placebo!! Donepezil 38 tygodnie Riwastygmina tygodnie Galantamina 52 tygodnie(25-30% czasem nawet dłużej) Leki zmniejszające pobudzenie układu glutaminergicznego Antagoniści receptora NMDA. W chorobach przebiegających z degeneracja neuronów (do których należy choroba Alzheimera) obserwuje się nadmierne pobudzenie neuronów glutaminergicznych. Prowadzi to do przeładowania neuronów jonamica 2+ i ich uszkodzenia. Z tego względu stosuje się leki blokujące receptory NMDA o działaniu neuroprotekcyjnym np. memantynę (Ebixa i Axura) Różnice w profilu farmakologicznym inhibitorów esterazy acetylocholinowej (Inglis 2002) Leki poprawiające myślenie i wpływające na psychikę W leczeniu zaburzeń funkcji poznawczych stosuje się leki nootropowe i poprawiające ukrwienie mózgu, np. piracetam. W celu leczenia objawów psychopatologicznych takich jak depresja, omamy i urojenia stosuje się leki psychotropowe. Ostatnio pojawiła się nowa substancja wyodrębniona z mleka owcy (siary), w tej chwili dostępna w Australii i Nowej Zelandii jako suplement diety pod nazwą COLOSTRIN (patent pochodzący z Polski, Instytut Immunologii PAN, Wrocław) 4
5 Alternatywne terapie AD Ginkgo Biloba -Mechanizm działania Ginkgo biloba wynika z jego funkcji neuroprotekcyjnych, antyoksydacyjnych, stabilizatora błony komórkowej i inhibitora czynnika płytkowego. Huperzina- Huperzina serrate(wroniec widlasty) - ekstrakt Huperzina A, spowalnia działanie enzymu rozkładającego acetylocholinę. Leczenie światłem Działanie farmakologiczne: -zwiększenie wykorzystania tlenu i glukozy przez tkanki mózgowe -polepszenie pamięci, koncentracji -zwiększenie aktywności psychoruchowej Wskazania: - zespoły otępieniowe -zespoły organiczne pochodzenia naczyniowego, -zaburzenia ukrwienia mózgu i świadomości. -śpiączki różnego pochodzenia -zespoły abstynencji alkoholowej 28 Leki nootropowemają działanie polepszające procesy poznawcze i napędowe, które zostały osłabione przez jednorazowe lub wielokrotne niedotlenienie i niedokrwienie mózgu, działają też ochronnie na o.u.n., stosowane też w ch. Alzheimera Piracetam, Meklofenoksat, Kwas asparginowy, Donepezil, Riwastigmina, Alfosceran choliny, nicergolina, Działania niepożądane: występują rzadko. piracetam -pobudzenie i niepokój, meklofenoksat-zaburzenia snu, nicergolina - spadek ciśnienia krwi Mechanizm działania bezpośrednia aktywacja procesów metabolicznych w komórkach neuronalnych, głównie przez regulację stężenia neuroprzekaźników aktywujących funkcje struktur korowych (acetylocholina, dopamina, noradrenalina, serotonina, glutaminian). hamowanie aktywności kanałów wapniowych typu L i N w komórkach neuronalnychdziałanie przeciwhipoksyjne 27 5
Czynniki ryzyka Zespołu Parkinsona
Farmakoterapia choroby Parkinsona i Alzheimera Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 1 Czynniki ryzyka Zespołu Parkinsona
Bardziej szczegółowoChoroba Alzheimera rozpoznana zbyt pochopnie
Choroba Alzheimera rozpoznana zbyt pochopnie Maria Barcikowska IMDiK PAN Epidemiologia w Polsce W Polsce rozpoznawanych jest: 15% chorych, na świecie ok. 50% Według danych Alzheimer Europe (2014) jest
Bardziej szczegółowoOśrodkowy układ nerwowy. Zmiany morfologiczne i funkcjonalne.
Ośrodkowy układ nerwowy. Zmiany morfologiczne i funkcjonalne. Prof. dr hab. med. Monika Puzianowska-Kuznicka Zakład Geriatrii i Gerontologii, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego Zespół Kliniczno-Badawczy
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ Według raportu WHO z 2010 roku ilość osób z otępieniem na świecie wynosi 35,5 miliona, W Polsce oceniono w 2014 roku, że dotyczy ponad 500 000 osób z różnymi rodzajami otępienia,
Bardziej szczegółowoMechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace zachowanie człowieka. Dariusz Mazurkiewicz
Mechanizmy biologiczne i psychologiczno społeczne regulujace zachowanie człowieka Dariusz Mazurkiewicz Podejście biologiczne: Zachowanie człowieka jest zdeterminowane czynnikami natury biologicznej: neuroprzekaźniki
Bardziej szczegółowoZespoły neurodegeneracyjne. Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zespoły neurodegeneracyjne Dr n. med. Marcin Wełnicki III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Neurodegeneracja Choroby przewlekłe, postępujące, prowadzące
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowoStandardy postępowania w chorobach otępiennych. Maria Barcikowska
Standardy postępowania w chorobach otępiennych Maria Barcikowska Rozwój wiedzy od 1984 1. Przestało obowiązywać rozpoznanie AD przez wykluczenie - fenotyp został ostatecznie zdefiniowany 2. Rozwój metod
Bardziej szczegółowoEmilia Socha Fundacja WHC socha@korektorzdrowia.pl
Emilia Socha Fundacja WHC socha@korektorzdrowia.pl W styczniu 1907 roku, ukazała się praca niemieckiego neurologa, Aloisa Alzheimera, O szczególnej chorobie kory mózgowej Opisywała ona przypadek pacjentki,
Bardziej szczegółowoKompleksowa Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna nad pacjentem z Otępieniem - propozycja ekspercka
Kompleksowa Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna nad pacjentem z Otępieniem - propozycja ekspercka D. Ryglewicz, M. Barcikowska, A. Friedman, A. Szczudlik, G.Opala Zasadnicze elementy systemu kompleksowej
Bardziej szczegółowoPamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci
Pamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci W 9 Definicja: amnezja pourazowa tzn. występująca po urazie mózgu. dr Łukasz Michalczyk Pamięć utajona urazy głowy urazy głowy zapalenie mózgu wirus opryszczki prostej
Bardziej szczegółowo7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA
7 IV ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA DEPRESJA Depresja: przyczyny, objawy, rodzaje depresji, leczenie Przyczyny depresji są różne. Czasem chorobę wywołuje przeżycie bardzo przykrego zdarzenia najczęściej jest to
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Epizod depresyjny rozpoznaje się gdy pacjent jest w stanie obniżonego nastroju, anhedonii oraz występują
Bardziej szczegółowoWhy should family doctors prescribe procognitive agents more frequently?
Why should family doctors prescribe procognitive agents more frequently? Dlaczego lekarze rodzinni powinni częściej wypisywać leki prokognitywne? Jakub Paliga acetylcholinesterase memantyna Samodzielny
Bardziej szczegółowoGUIDELINES FOR THE MANAGEMENT OF THE SEVERE HEAD INJURY
GUIDELINES FOR THE MANAGEMENT OF THE SEVERE HEAD INJURY PROBLEMATYCZNY SUKCES NAGRODA NOBLA 1906 Santiago Ramony Cajal, Camilo Golgi jak rozwój został zakończony, źródła wzrostu i regeneracji aksonów oraz
Bardziej szczegółowoCytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej
Cytyzyna ostatnie ważne osiągnięcie nauki polskiej Dorota Lewandowska dr n. med. Obecnie dostępne formy pomocy palącym Farmakologiczne NTZ guma plastry pastylki pastylki podjęzykowe Bupropion (Zyban) Wareniklina
Bardziej szczegółowoObraz kliniczny i leczenie zespołów otępiennych. Małgorzata Urban Kowalczyk Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychotycznych UM w Łodzi
Obraz kliniczny i leczenie zespołów otępiennych Małgorzata Urban Kowalczyk Klinika Zaburzeń Afektywnych i Psychotycznych UM w Łodzi Zespół otępienny - definicja Globalny, trwały spadek sprawności intelektualnej
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r.. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Farmakologia Kod przedmiotu: 21 Rodzaj
Bardziej szczegółowoNiebezpieczni współpracownicy?
Niebezpieczni współpracownicy? Toksyczny wpływ leków znieczulenia ogólnego na ośrodkowy układ nerwowy. European Journal of Anaesthesiology 2007 M. Perouansky Opracował: lek. Rafał Sobański Toksyczne działanie
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoZABURZENIA OTĘPIENIE W PODESZŁYM WIEKU
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne ZABURZENIA OTĘPIENIE W PODESZŁYM WIEKU DR N. MED. DOMINIK KRZYŻANOWSKI Warszawa - 22.11.2013 DEFINICJA OTĘPIENIA WG WHO Jest zespołem spowodowanym chorobą mózgu,
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowoOtępienie- systemowe możliwości diagnostyczne w i terapeutyczne w Polsce. Maria Barcikowska, kierownik Kliniki Neurologii CSK MSWiA, Warszawa
Otępienie- systemowe możliwości diagnostyczne w i terapeutyczne w Polsce Maria Barcikowska, kierownik Kliniki Neurologii CSK MSWiA, Warszawa Epidemiologia 2010 Przewidywana liczba osób na świecie które
Bardziej szczegółowoSUPLEMENT 2014. Polmatine preparat generyczny memantyny firmy Polpharma zamienny i biorównoważny z lekiem referencyjnym
SUPLEMENT 2014 Polmatine preparat generyczny memantyny firmy Polpharma zamienny i biorównoważny z lekiem referencyjnym Farmacja Praktyczna Redaktor merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje zespół:
Bardziej szczegółowoUPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU
UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU Dystymia ICD 10 niejednoznaczność terminu, grupa zaburzeń (obejmuje nerwicę depresyjną, depresyjne zaburzenie osobowości, depresję nerwicową, depresję lękową przewlekłą) Dystymia
Bardziej szczegółowoFARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ - ROK IV
FARMAKOLOGIA Z FARMAKODYNAMIKĄ - ROK IV 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: Zakład Farmakodynamiki 2. Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. Włodzimierz Buczko 3. Osoba odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoRobert Gałek kl. IIIe
Robert Gałek kl. IIIe Higiena układu nerwowego Układ nerwowy, a szczególnie mózg są zbudowane z delikatnych komórek, wrażliwych na niedobór tlenu i składników odżywczych. Ponadto komórki nerwowe bardzo
Bardziej szczegółowoJakie czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia majaczenia?
27 MICHELLE IZMERLY MAJACZENIE ETIOLOGIA Co to jest majaczenie? Majaczenie, niekiedy nazywane toksyczną encefalopatią metaboliczną, jest ostrym stanem splątania o nagłym początku. Właśnie stwierdzenie
Bardziej szczegółowoZaburzenia pamięciczy. demencja? Maria Barcikowska, Zespół Kliniczno-Badawczy Chorób Zwyrodnieniowych CUN, IMDiK PAN
Zaburzenia pamięciczy zawsze demencja? Maria Barcikowska, Zespół Kliniczno-Badawczy Chorób Zwyrodnieniowych CUN, IMDiK PAN Pamięć epizodyczna: typu wspomnieniowego, wiąże się z osobistą przeszłością i
Bardziej szczegółowoNowe terapie choroby Huntingtona. Grzegorz Witkowski Katowice 2014
Nowe terapie choroby Huntingtona Grzegorz Witkowski Katowice 2014 Terapie modyfikujące przebieg choroby Zahamowanie produkcji nieprawidłowej huntingtyny Leki oparte o palce cynkowe Małe interferujące RNA
Bardziej szczegółowoPraca zaliczeniowa z opieki długoterminowej
Praca zaliczeniowa z opieki długoterminowej Opieka nad pacjentem z chorobą Alzheimera. Opis sytuacji zdrowotnej chorego: Informacje ogólne: Imię i Nazwisko :M.R.Ł Wiek: 71 lat Płeć: Kobieta Główne rozpoznanie
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 16 Wnioski naukowe Haldol, który zawiera substancję czynną haloperydol, jest lekiem przeciwpsychotycznym należącym do grupy pochodnych butyrofenonu. Jest silnym antagonistą ośrodkowych
Bardziej szczegółowoFarmakoterapia w demencji
Materiały informacyjne 5 W leczeniu pacjentów z demencją ważną rolę odgrywają leki. Służą one do stabilizacji sprawności umysłowej i zdolności radzenia sobie w życiu codziennym, do łagodzenia problemów
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Gliatilin, 400 mg, kapsułki miękkie 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kapsułka zawiera 400 mg choliny alfosceranu (Cholini alfosceras).
Bardziej szczegółowoSLAJD 1: Wykorzystywanie fal gamma w leczeniu Alzheimera
SLAJD 1: Wykorzystywanie fal gamma w leczeniu Alzheimera SLAJD 2: Choroba Alzheimera https://opiekanadchorym.pl/osoby-chore-przewlekle/choroba-alzheimera/charakterys tyka-objawy-i-leczenie-choroby-alzheimera/
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoAneks III. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks III Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta Uwaga: Charakterystyka Produktu Leczniczego i Ulotka dla pacjenta są wynikiem zakończenia procedury
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA I SCHIZOFRENIA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA I SCHIZOFRENIA DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Epizod depresyjny rozpoznaje się gdy pacjent jest w stanie obniżonego nastroju, anhedonii
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II ZABURZENIA PSYCHICZNE DEPRESJA van Gogh 1890 DEPRESJA CHARAKTERYSTYKA ZABURZENIA Epizod depresyjny rozpoznaje się gdy pacjent jest w stanie obniżonego nastroju, anhedonii
Bardziej szczegółowoNutraceutyki wpływające na zachowanie zwierząt. Nutraceutyki-
Nutraceutyki wpływające na zachowanie zwierząt. Nutraceutyki- środki spożywcze łączące w sobie wartości żywieniowe i cechy środków farmaceutycznych. Są to poszczególne składniki żywności, jak i substancje
Bardziej szczegółowoUPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow Upośledzenie umysłowe Obniżenie sprawności umysłowej powstałe w okresie rozwojowym. Stan charakteryzujący się istotnie niższą od przeciętnej ogólną
Bardziej szczegółowoChoroba Alzheimera rozpoznana za późno. Tomasz Gabryelewicz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mosakowskiego, PAN
Choroba Alzheimera rozpoznana za późno Tomasz Gabryelewicz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mosakowskiego, PAN Przyczyny zbyt późnego rozpoznania choroby Alzheimera (AD) - mity Wiadomo,
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA 1. uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe. dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii
ZAJĘCIA 1 uczenie się i pamięć mechanizmy komórkowe dr Marek Binder Zakład Psychofizjologii problem engramu dwa aspekty poziom systemowy które części mózgu odpowiadają za pamięć gdzie tworzy się engram?
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia
SPIS TREŚCI Wstęp 13 1. Leki stosowane w zaburzeniach układu krążenia 15 1.1. Wiadomości ogólne 17 1.1.1. Krew 18 1.1.2. Transport gazów 19 1.1.3. Charakterystyka schorzeń układu krążenia 21 1.2. Rola
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoProtekcja mózgu na bloku operacyjnym. Izabela Duda
Protekcja mózgu na bloku operacyjnym Izabela Duda Ponad 43% ludzi wierzy, że znieczulenie ogólne zabiera pacjentowi kilka lat życia?????? Neurotoksyczność anestetyków Ketamina - upośledzenie proliferacji,
Bardziej szczegółowoInstytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek
Instytut Sportu Zakład Biochemii Biochemiczne wskaźniki przetrenowania Przetrenowanie (overtraining)- długotrwałe pogorszenie się dyspozycji sportowej zawodnika, na skutek kumulowania się skutków stosowania
Bardziej szczegółowoCHAOS & PAIN Cannibal Genius 90 kap. Best Body
Umysł i koncentracja > Model : - Producent : Chaos & Pain Cannibal Genius 2.0 -stworzony dla ludzi którzy chcą powiedzieć, "jestem tak cholernie mądry, że mądrzy ludzie czują się przy mnie jak upośledzeni".
Bardziej szczegółowoPamiêæ, uczenie siê i koncentracja
Pamiêæ, uczenie siê i koncentracja Układ nerwowy reaguje na bodźce działające aktualnie i pochodzące z otoczenia, ale także przechowuje wzorce bodźców, które działały w przeszłości. Zdolność przechowywania
Bardziej szczegółowoPamięć i uczenie się Zaburzenia pamięci
Egzamin TEN SLAJD JUŻ ZNAMY 1. Warunkiem przystąpienia do egzaminu: zaliczenie ćwiczeń. 2. Egzamin: test 60 pytań (wyboru: a,b,c,d i otwarte) treść: ćwiczenia i wykłady minimum 50% punktów punkty uzyskane
Bardziej szczegółowoZastosowanie suplementów w chorobie Alzheimera
Zastosowanie suplementów w chorobie Alzheimera Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu Lek. med. Ewa Trębas -Pietraś Lublin 19.09.2008 branica.pl W 1906 roku niemiecki psychiatra Alois Alzheimer po
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 5/2012 z dnia 27 lutego 2012 r. w zakresie zakwalifikowania/niezasadności zakwalifikowania leku Valdoxan (agomelatinum)
Bardziej szczegółowoInfantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.
Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O LEKU 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Donepex, 10 mg, tabletki powlekane
INFORMACJA O LEKU 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Donepex, 5 mg, tabletki powlekane Donepex, 10 mg, tabletki powlekane 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Donepezili hydrochloridum Każda tabletka powlekana 5
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy
Bardziej szczegółowoPodstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Podstawowe zasady leczenia zaburzeń psychicznych Instytucjonalizacja i wykluczenia. i zapomnienie Metody leczenia 1. Biologiczne - farmakologiczne - niefarmakologiczne - neurochirurgiczne 2. Psychologiczne
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy człowieka - układ zbudowany z tkanki nerwowej oraz tkanki glejowej, integrujący działalnośd organizmu, rejestrujący bodźce,
Układ nerwowy człowieka - układ zbudowany z tkanki nerwowej oraz tkanki glejowej, integrujący działalnośd organizmu, rejestrujący bodźce, przetwarzający zawarte w nich informacje oraz sterujący czynnościami
Bardziej szczegółowoVITA-MIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport.
Witaminy i minerały > Model : Producent : Olimp VITAMIN Plus połączenie witamin i minerałów, stworzone z myślą o osobach aktywnie uprawiających sport. DZIAŁA PROZDROWOTNIE WZMACNIA SYSTEM ODPORNOŚCIOWY
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 26/2014 z dnia 20 stycznia 2014 r. w sprawie zasadności dalszego finansowania produktów leczniczych zawierających
Bardziej szczegółowoObjawy zwiastujące początek otępień. Tomasz Sobów, dr hab. Profesor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Zakład Psychologii Lekarskiej, UMed Łódź
Objawy zwiastujące początek otępień Tomasz Sobów, dr hab. Profesor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Zakład Psychologii Lekarskiej, UMed Łódź Przedkliniczne stadia otępienia: AD Przedkliniczne stadia chorób
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoNiedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński
Niedociśnienie tętnicze IKARD 15.12.2015r dr Radosław Sierpiński Definicja Przez niedociśnienie tętnicze, czyli hipotonię, rozumiemy trwale utrzymujące się niskie ciśnienie tętnicze, zazwyczaj skurczowe
Bardziej szczegółowoProblemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne
Problemy kostne u chorych ze szpiczakiem mnogim doświadczenia własne dr n.med. Piotr Wojciechowski Szpiczak Mnogi Szpiczak Mnogi (MM) jest najczęstszą przyczyną pierwotnych nowotworów kości u dorosłych.
Bardziej szczegółowoHipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko
Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoWysiłek krótkotrwały o wysokiej intensywności Wyczerpanie substratów energetycznych:
Zmęczenie Zmęczenie jako jednorodne zjawisko biologiczne o jednym podłożu i jednym mechanizmie rozwoju nie istnieje. Zmęczeniem nie jest! Zmęczenie po dniu ciężkiej pracy Zmęczenie wielogodzinną rozmową
Bardziej szczegółowoZABURZENIA FUNKCJI POZNAWCZYCH - punkt widzenia geriatry
ZABURZENIA FUNKCJI POZNAWCZYCH - punkt widzenia geriatry Dr n.med. Elżbieta Kozak-Szkopek Klinika Geriatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA W GERIATRII
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne FARMAKOTERAPIA W GERIATRII mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Wchłanianie środków farmakologicznych
Bardziej szczegółowoa problemy z masą ciała
POLACY a problemy z masą ciała POLACY a problemy z masą ciała Badanie NATPOL PLUS (2002): reprezentatywna grupa dorosłych Polek: wiek 18-94 lata Skutki otyłości choroby układu sercowo-naczyniowego cukrzyca
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoOMEGA TEST BADANIE PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH
BADANIE PROFILU KWASÓW TŁUSZCZOWYCH Organizm człowieka zbudowany jest z około 10 bilionów komórek. To od ich stanu zależy nasze zdrowie i samopoczucie. Kluczem do prawidłowego funkcjonowania każdej komórki
Bardziej szczegółowoSTAN PADACZKOWY. postępowanie
STAN PADACZKOWY postępowanie O Wytyczne EFNS dotyczące leczenia stanu padaczkowego u dorosłych 2010; Meierkord H., Boon P., Engelsen B., Shorvon S., Tinuper P., Holtkamp M. O Stany nagłe wydanie 2, red.:
Bardziej szczegółowoFarmakologia leków stosowanych w chorobach afektywnych
Farmakologia leków stosowanych w chorobach afektywnych Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K.Marcinkowskiego w Poznaniu 1 Depresja Obniżony nastrój
Bardziej szczegółowoŚwiadomość. Paweł Borycki. Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski. 21 stycznia 2015
Świadomość Paweł Borycki Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytet Warszawski 21 stycznia 2015 Na podstawie: Paul Thagard, Consciousness, [in:] Mind. Introduction to Cognitive Science. Second
Bardziej szczegółowoAfrican Mango - recenzja, opis produktu
African Mango - recenzja, opis produktu African mango to popularne obecnie suplementy diety wspomagające odchudzanie, stworzone na bazie pestek afrykańskiego mango. Skutecznie pomagają w utracie nadmiaru
Bardziej szczegółowoZaburzenia zachowania i zaburzenia psychotyczne w przebiegu otępienia
Zaburzenia zachowania i zaburzenia psychotyczne w przebiegu otępienia Tomasz Gabryelewicz 2017 Warszawa Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego, PAN Warszawa Objawy pozapoznawcze
Bardziej szczegółowol.p CBM CBM s. Rydygiera SPSK
Molekularne podstawy chorób narządu ruchu Kierunek: Fizjoterapia Rok:II - licencjat Tryb: stacjonarny opiekun kierunku: mgr Piotr Białas (pbialas@ump.edu.pl) Ilość seminariów: 40 godzin Forma zaliczenia:
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoPsychiatria z uwzględnieniem problemów ludzi starszych Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoSANPROBI Super Formula
SUPLEMENT DIETY SANPROBI Super Formula Unikalna formuła siedmiu żywych szczepów probiotycznych i dwóch prebiotyków Zdrowie i sylwetka a w super formie Zaburzenia metaboliczne stanowią istotny problem medyczny
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoDEMENCJA JAK ROZPOZNAĆ? JAK MOGĘ POMÓC? (tło lub główny motyw sylwetka młoda wspiera postać seniora) PORADNIK DLA MLODZIEŻY.
DEMENCJA JAK ROZPOZNAĆ? JAK MOGĘ POMÓC? Strona 1 (tło lub główny motyw sylwetka młoda wspiera postać seniora) PORADNIK DLA MLODZIEŻY CO TO JEST DEMENCJA? Demencja, czyli otępienie, jest wywołana chorobą
Bardziej szczegółowoProwadzenie pacjenta z rozpoznaniem otępienia. Tomasz Gabryelewicz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mosakowskiego, PAN
Prowadzenie pacjenta z rozpoznaniem otępienia Tomasz Gabryelewicz Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mosakowskiego, PAN Definicje otępienia ICD-10 - WHO, 2007 - Otępienie jest zespołem
Bardziej szczegółowoPrzedmowa... Przedmowa do wydania polskiego... Wykaz skrótów...
strony-tyt.qxd 9/21/09 12:44 PM Page V Przedmowa............................................ Przedmowa do wydania polskiego........................... Wykaz skrótów..........................................
Bardziej szczegółowowww.california-fitness.pl www.calivita.com
DRIVERADE branica.pl SKONCENTROWANA OCHRONA AKTYWNEGO CZŁOWIEKA Unikalny zestaw składników uwzględniający potrzeby współczesnego człowieka Ekstrakt z guarany Witamina C Lecytyna Witamina E Cholina Selen
Bardziej szczegółowoDepresja a uzależnienia. Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień
Depresja a uzależnienia Maciej Plichtowski Specjalista psychiatra Specjalista psychoterapii uzależnień Alkoholizm w chorobach afektywnych Badania NIMH* (1990) (uzależnienie + nadużywanie) Badania II Kliniki
Bardziej szczegółowoHiperkalcemia w nowotworach złośliwych
Hiperkalcemia w nowotworach złośliwych Emilia Mórawska Katerda i Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Plan prezentacji 1.Wstęp 2.Epidemiologia 3.Podział i Patogeneza
Bardziej szczegółowoRóżnicowanie pomiędzy chorobą Alzheimera a innymi otępieniami. Anna Barczak IMDiK, PAN Oddział Alzheimerowski, CSK MSWiA Warszawa
Różnicowanie pomiędzy chorobą Alzheimera a innymi otępieniami Anna Barczak IMDiK, PAN Oddział Alzheimerowski, CSK MSWiA Warszawa Diagnoza różnicowa otępienia Niezbędna dla właściwego rozpoznania i podjęcia
Bardziej szczegółowoOtępienie Depresja Zaburzenia świadomości Zaburzenia snu Katarzyna Broczek Klinika Geriatrii WUM kbroczek@gmail.com
Psychogeriatria Otępienie Depresja Zaburzenia świadomości Zaburzenia snu Katarzyna Broczek Klinika Geriatrii WUM kbroczek@gmail.com Arystoteles (384-322 p.n.e.) Zachęta do filozofii Należałoby bowiem określić
Bardziej szczegółowoLeki układu przywspółczulnego
Leki układu przywspółczulnego Leki układu przywspółczulnego Leki wpływające na układ PS Bezpośrednio działające Pośrednio działające Agoniści receptorów muskarynowych Antagoniści receptorów muskarynowych
Bardziej szczegółowoDoustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy. Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Doustne środki antykoncepcyjne a ryzyko wystąpienia zakrzepicy Dr hab. Jacek Golański Zakład Zaburzeń Krzepnięcia Krwi Uniwersytet Medyczny w Łodzi Żylna choroba zakrzepowozatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTY PODSTAWOWE
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE Anatomia człowieka 1. Które z białek występujących w organizmie człowieka odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni? 2. Co to są neurony i w jaki sposób stykają się między sobą i efektorami?
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski... 13
Spis treści 1. Przyczyny nadciśnienia tętniczego Bogdan Wyrzykowski........ 13 Genetyczne uwarunkowania pierwotnego nadciśnienia tętniczego..... 14 Nadciśnienie monogeniczne..................................
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoCzym jest demencja? Objawy demencji. Zaburzenia pamięci
Czym jest demencja? Czym jest demencja? Czym jest demencja? Demencja jest określeniem zbiorowym dla szeregu postępujących stanów, które negatywnie wpływają na pracę mózgu. Mózg składa się z komórek nerwowych
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowo