plany wynikowe historia poziom rozszerzony klasa druga

Transkrypt

1 plany wynikowe historia poziom rozszerzony klasa druga

2 PLAN PRACY DYDAKTYCZNO- WYCHOWAWCZEJ Przedmiot: historia Zakres: rozszerzony Klasa Rok szkolny II a 2015/2016 Liczba godzin zajęć dydaktycznych Tygodniowych W roku 5godz. 120 g. Nazwisko i imię nauczyciela Mariusz Motak 1.Warunki naturalne starożytnego Egiptu. 2p. Wymagania edukacyjne podstawowe i ponadpodstawowe stosuje pojęcia: Egipt (P), Egipt Górny i Dolny (P), Nubia(PP), papirus (P), insygnia władzy (P), Stare Państwo(PP), Średnie Państwo(PP), Nowe Państwo (PP), Epoka Późna(PP), Okresy Przejściowe(PP), kanon sztuki (P), faraon (P), nomy (P), piramidy (P), Hyksosi (PP), Hetyci (PP), Anatolia (P), Ludy morza (PP), Re (P), Aton (PP) zna działalność w omawianym zakresie: Narmer (PP), Cheops (P), Echnaton (PP), Imhotep (PP), Dżeser (PP) -rozumie znaczenie wylewów Nilu dla rozwoju cywilizacji tego kraju (P) -potrafi wskazać założenia kalendarza egipskiego uwarunkowane środowiskiem (PP) -charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie -porównuje formy ustrojowe i struktury społeczne w cywilizacjach bliskowschodnich --rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich oraz hinduskiej i chińskiej w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma 2. Kultura starożytnego Egiptu. 1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: pismo hieroglificzne(p), hieratyczne(pp), demotyczne (PP); politeizm (P), religia solarna (P), kalendarz juliański (PP), mumifikacja (P) pamięta i potrafi przedstawić rozdaje pisma w starożytnym Egipcie (PP) charakteryzuje rolę pisma w rozwoju cywilizacji (P) charakteryzuje główne osiągnięcia naukowe i kulturowe tej cywilizacji (P) -charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie

3 -porównuje formy ustrojowe i struktury społeczne w cywilizacjach bliskowschodnich 3. Cywilizacje starożytnej Mezopotamii. 2g. -zna działalność w omawianym zakresie: Sargon Wielki (PP), Hammurabi (P) rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych ludów Mezopotamii (P) pamięta i potrafi scharakteryzować imparia Sumero-Akadu, Babilonii, Asyrii (PP) potrafi odszukać potrzebne informację z mapy (P) potrafi zaznaczać potrzebne informację na mapie wykorzystując informacje z podręcznika (P) potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) uczeń rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) rozumie okoliczności powstawania i upadku imperiów (PP). rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Mezopotamia (P), Sumer (P), miasto-państwo (P), brąz (P), politeizm (P), rydwan (P), zikkurat (P). charakteryzuje warunki naturalne Mezopotamii (P), charakteryzuje Sumeru strukturę polityczną i społeczną (PP), przedstawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Sumeru (P) przedstawia podstawowe wiadomości o religii Sumeru (PP) odszukuje potrzebne informację z mapy (P) korzysta ze różnorodnych źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) potrafi sporządzać notatki w czasie wypowiedzi kolegów (P) współpracuje z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych Sumeru dla starożytności (PP) i współczesności (P) -charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie -porównuje formy ustrojowe i struktury społeczne w cywilizacjach bliskowschodnich -rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich oraz hinduskiej i chińskiej w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma

4 4. Starożytny Izrael.2g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Żydzi (P), Hebrajczycy (PP), semici (P), Izrael (P), ziemia obiecana (P), naród wybrany (P), niewola babliońska (PP), Filistyni (PP), Kanaan (PP), monoteizm (P), patriarchowie (P), Arka Przymierza (P), judaizm (P), Biblia (P), Tora (PP), dekalog (P) zna działalność w omawianym zakresie: Abrahama (P), Izaaka (PP), Jakuba (PP), Mojżesza (P), Saula (PP), Dawida (PP), Salomona (PP) pamięta i potrafi scharakteryzować warunki naturalne Palestyny (P) charakteryzuje dzieje polityczne Izraela(PP) charakteryzuje podstawowe wiadomości o religii żydowskiej (P) odszukuje potrzebne informację na mapie (P) znajduje i korzysta ze źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) współpracuje z innymi w grupie i prezentuje jej dorobek (P) rozumie znaczenie judaizmu dla narodu żydowskiego (PP) rozumie znaczenie pojawienia się religii żydowskiej dla czasów współczesnych (P) -charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie --rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich oraz hinduskiej i chińskiej w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma Cywilizacje starożytnych Indii i Chin. -1g. -dolina Indusu (P), Ariowie(P), Wedy (P), braminizm (PP), buddyzm(p) -dolina Jangcy i Huang He(P), struktura społeczeństwa chińskiego, filozofia Laocjusza I Konfucjusza -charakteryzuje uwarunkowania geograficzne rozwoju cywilizacji na Bliskim i Dalekim Wschodzie -rozpoznaje cechy charakterystyczne najważniejszych osiągnięć kulturowych cywilizacji bliskowschodnich oraz hinduskiej i chińskiej w zakresie architektury, sztuki, nauki i pisma Starożytny Wschód pisemny sprawdzian wiadomości. -1g. 5. Warunki naturalne starożytnej Grecji. 2g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Grecja (P), Helleni (P), Bałkany (P), główne krainy Grecji (PP), cywilizacja minojska (P), Knossos (P), Achajowie (P), Mykeny i cywilizacja

5 mykeńska (P), Troja (P), Dorowie (P), wieki ciemne (P) zna działalność w omawianym okresie Homera (P), H. Schlimanna (PP) pamięta i potrafi scharakteryzować warunki naturalne Grecji(P), przedstawia strukturę polityczną i społeczną cywilizacji minojskiej (PP) przedstawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacji minojskiej (P) charakteryzuje strukturę polityczną i społeczną cywilizacji mykeńskiej (PP) charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia cywilizacji mykeńskiej (P) zna mit o wojnie trojańskiej (P) odszukuje potrzebne informację z mapy (P) korzysta ze źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) współpracuje z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) uczeń rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych kultury minojskiej i mykeńskiej (P) zauważa związki między mitem a prawdą historyczną (PP) -charakteryzuje geograficzne uwarunkowania cywilizacji greckiej -porównuje kolonizację grecką z fenicką w basenie Morza Śródziemnego 6. Starożytna Sparta. 1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Sparta (P), Lakonia (PP), heloci (P), periojkowie (P), spartiaci (P), Geruzja (P), eforowie (P) zna działalność w omawianym zakresie Likurga (PP) charakteryzuje warunki naturalne Sparty (PP) charakteryzuje strukturę polityczną i społeczną Sparty (P) przedstawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Sparty (PP) odszukuje potrzebne informację na mapie (P) samodzielnie sporządza notatki (P); korzysta ze różnorodnych źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) współpracuje z innymi w grupie i potrafi prezentować jej dorobek (P) rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) -wyjaśnia przemiany ustrojowe w Atenach i porównuje formy ustrojowe greckich polis 7. Demokracja - rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Attyka, demokracja

6 ateńska. 2g. 8. Wojny greckoperskie. 2g. (P) charakteryzuje warunki naturalne (PP) charakteryzuje strukturę społeczną Aten (PP) przedstawia przemiany ustrojowe w Atenach (P) rozumie przyczyny i skutki przemian ustrojowych w Atenach (PP) zna najważniejszych polityków starożytnych Aten (P) i ich reformy (P) odszukuje potrzebne informację na mapie (P) korzysta ze różnorodnych źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P) współpracuje z innymi w grupie i prezentuje jej dorobek (P) rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) --wyjaśnia przemiany ustrojowe w Atenach i porównuje formy ustrojowe greckich polis rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: falanga, hoplita, barbarzyńca (P), Związek Morski, satrapa, triera (PP) zna działalność w omawianym zakresie: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa, Kserksesa (P), Pauzaniasza, Dariusza (PP) zna i rozumie znaczenie dat: 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e. (P), 479 r. p.n.e. (PP) wyjaśnia przyczyny i konsekwencje wojen grecko-perskich (P) korzysta z różnych źródeł informacji, w tym z programu multimedialnego (P) analizuje i przedstawia przebieg ważnych bitew i opisuje je (PP) omawia sposób wojowania Greków (P) oraz Persów (PP) porównuje sposób wojowania Greków oraz Persów (PP) przygotowuje i wygłasza (ale nie odczytuje!) referat na podstawie 1-2 publikacji (PP) sporządza notatkę w trakcie wypowiedzi kolegi (koleżanki) (P) -charakteryzuje wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Wielkiego 9. Religia starożytnej Grecji 1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: politeizm, antropomorfizm, bogowie olimpijscy, heros, mit, Iliada, Odyseja, igrzyska olimpijskie (P), Teogonia, gimnazjon, wyrocznia, kalokagatia, pankration (PP) zna działalność w omawianym zakresie: Homera (P), Hezjoda (PP) rozumie znaczenie daty 776 r. p.n.e. (P) rozumie rolę wierzeń religijnych w życiu Greków (P) rozumie znaczenie sportu w życiu Greków (P), zasady kalokagatii w życiu Greków (PP)

7 10. Kultura umysłowa starożytnej Grecji 1g. rozumie związki zachodzące pomiędzy wierzeniami religijnymi Greków a innymi dziedzinami ich kultury (PP) rozumie rolę religii jako czynnika spajającego wszystkich Greków (P) charakteryzuje główne bóstwa i herosów greckich (P) wyjaśnia powody antropomorficznego charakteru wierzeń greckich (P) wskazuje osiągnięcia Greków z zakresu literatury związane z ich wierzeniami (P), porównuje wierzenia Greków z wierzeniami ludów starożytnego Wschodu (PP) wskazuje na mapie miejsca kultu: Olimpia, Ateny (P), Delfy (PP) analizuje źródła pisane i ikonograficzne (PP) przygotowuje i wygłasza (ale nie odczytuje!) referat na podstawie dwóch publikacji (PP) przygotowuje pomoce dydaktyczne (P), w tym prezentację multimedialną (PP) sporządza notatkę w trakcie wypowiedzi kolegi (koleżanki) (P) dokonuje wizualizacji zagadnień (P) rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: epos, dramat, tragedia, komedia, liryka, historiografia, filozofia, filozof, etyka, zasada złotego środka, stoicyzm (P), metafizyka, epistemologia (teoria poznania), cynizm, hedonizm (epikureizm) (PP) zna działalność w omawianym zakresie Sokratesa,Platona, Arystotelesa, Herodota, Tukidydesa (P), Epikura, Diogenesa z Synope, Zenona z Kition, Demokryta z Abdery, Talesa z Miletu, Parmenidesa z Elei, Archimedesa (PP) rozumie znaczenie literatury greckiej dla późniejszych epok (P) rozumie, czym zajmuje się filozofia (P) rozumie, na czym polegał wkład Greków do kultury europejskiej (PP) wyjaśnia założenia filozoficzne wybranych filozofów(p) dostrzega atrakcyjność zasady złotego środka w swoim postępowaniu (P) charakteryzuje inne stanowiska etyczne (PP) rozumie podział filozofii na główne działy, podaje ich nazwy (PP) dostrzega wyjątkowość i wkład do kultury europejskiej Herodota, a zwłaszcza Tukidydesa (P) korzysta z różnych źródeł informacji, w szczególności z literatury popularno-naukowej (P) -identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy 11. Kultura artystyczna rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: sztuka helleńska, styl (porządek) architektoniczny,

8 starożytnej Grecji 1g. akropol, Partenon, kanon (rzeźby) (P), Erechtejon, Propyleje, inne przykłady, styl czarnofigurowy i czerwonofigurowy (PP) zna działalność w omawianym zakresie: Fidiasza (P), Polikleta (PP), Myrona (PP) rozumie wkład Greków do naszej cywilizacji (inspiracje i naśladownictwa) (P) charakteryzuje i rozróżnia style architektoniczne (P) interpretuje źródła historyczne w szczególności ikonograficzne (P), podaje przykłady z własnego regionu i kraju potwierdzające wpływ osiągnięć greckich (P) wykonuje pomoce dydaktyczne (modele, np. świątynia grecka, teatr, waza z ornamentyką czerwonofigurową) (PP) przygotowuje inne pomoce dydaktyczne (P), w tym prezentacje multimedialne (PP) podejmuje decyzje w grupie (P) rozwiązuje konflikty (P) wyraża własne opinie i słucha opinii innych osób (P) poszukuje kompromisu (P) prowadzi dyskusję (P) dzieli się w grupie rolami i zadaniami (P) dokonuje oceny pracy grupy (P) -identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy 12. Życie codzienne Greków. 1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: igrzyska, wyrocznie, gimnazjon, sympozjon (P), chiton, palestra, (PP) rozumie znaczenie życia codziennego dla ogólnego poznania dziejów ludzkości (PP) omawia różne aspekty życia codziennego w starożytnej Grecji (P) czerpie informacje z różnych źródeł: programu multimedialnego, książki popularnonaukowej, artykułu popularnonaukowego(p) opracowuje samodzielnie zagadnienia na podstawie literatury, prezentuje je na forum klasy (P) -identyfikuje dziedzictwo kultury greckiej w dorobku kulturowym Europy 13. Podboje Aleksandra Wielkiego -1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Związek Morski, Związek Peloponeski, hegemonia, falanga macedońska, jazda (P), Symmachia Spartańska, hetajrowie, Związek 7Koryncki, (PP), zna działalność w omawianym zakresie Filipa II (P), rozumie znaczenie dat: 338 r. p.n.e. (P), r. p.n.e., 337 r. p.n.e. (PP) wyjaśnia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej (PP) -dostrzega przyczyny słabości państwa perskiego (P) omawia wzrost potęgi i rozwój terytorialny Macedonii (P)

9 rozumie znaczenie silnej osobowości w dziejach państwa (na przykładzie Filipa II) omawia uzbrojenie i taktykę wojsk macedońskich (P) porównuje uzbrojenie i taktykę wojsk greckich i macedońskich (PP) korzysta z mapy oraz ze źródeł pisanych i ikonograficznych (P) -charakteryzuje wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Wielkiego 14. Kultura hellenistyczna. 1g. wyjaśnia okoliczności rozbicia imperium po śmierci Aleksandra Wielkiego i walki między diadochami (PP) rozumie znaczenie kultury greckiej w procesie kształtowania się kultury hellenistycznej (P) omawia główne osiągnięcia kultury hellenistycznej (PP) Grecja -pisemny sprawdzian wiadomości 1g. 15. Początki starożytnego Rzymu. 1g rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: półwysep Apeniński (P), Italia (P), Lacjum (PP), Rzym (P), Etruskowie (P), kuria (PP), król (P), senat (P) zna działalnośc w omawianym zakresie Eneasza (PP), Romulusa (P), Serwiusza Tuliusza (PP) zna datę 753 r. p.n.e. (P) 509 r. p.n. e. (P) charakteryzuje warunki naturalne Półwyspu Apenińskiego (P) i przedstawia podział etniczny (PP) zna mityczne i historyczne informacje o założeniu Rzymu (P) potrafi przedstawić główne osiągnięcia cywilizacyjne Etrusków (PP) zna strukturę społeczną i polityczną Rzymu okresu królewskiego (P) potrafi odszukać potrzebne informację z mapy (P) potrafi zaznaczać potrzebne informację na mapie wykorzystując informacje z podręcznika (P) potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P) wykorzystuje poznane treści nauczania w sytuacji nietypowej (PP) dokonuje wizualizacji swoich wypowiedzi (P) potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P). rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych ludów Italii (P) charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w

10 Rzymie republikańskim i w cesarstwie rzymskim 16.Republika rzymska rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: monarchia, republika, 2g. senat, zasada kolegialności, zasada kadencyjności, dyktator, konsul, trybun ludowy, proletariat, patrycjusze, plebejusze, nobilowie, niewolnicy (P) prawo XII Tablic, komicje centurialne, komicje trybusowe, pretor, cenzor, edyl, kwestor, liktor, ekwici (PP) rozumie znaczenie daty 509 r. p.n.e. (PP) wyjaśnia przyczyny załamania się republiki w Rzymie (PP) wyjaśnia znaczenie zasad kolegialności i kadencyjności urzędów (PP) dostrzega związek między przemianami społeczno-gospodarczymi a kryzysem republiki (PP) charakteryzuje ustrój republikański (PP) korzysta z różnych źródeł informacji (PP) -charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie republikańskim i w cesarstwie rzymskim 17. Podboje imperium rzymskiego. Armia rzymska 2 g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: wojsko obywatelskie, legion, kolonia, prowincja, imperium (P) tryumf, manipuł (szyk manipularny) (PP) zna działalność w omawianym zakresie: Hannibala (P) P.K. Scypiona, Pyrrusa (PP) rozumie znaczenie dat: p.n.e., p.n.e., 216 p.n.e., p.n.e. (PP) rozumie przyczyny rzymskich podbojów (P) charakteryzuje uzbrojenie i taktykę rzymską (PP) porównuje rzymski i grecki sposób wojowania (PP) korzysta z różnych źródeł informacji (P) interpretuje mapę (P) -charakteryzuje ekspansję rzymską i wyjaśnia ideę imperium rzymskiego 18. Kryzys i upadek republiki rzymskiej 2 g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: cesarstwo, cesarz, pryncypat, dominat (P), triumwirat (PP) zna działalność w omawianym zakresie Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Dioklecjana (P), Mariusza, Tyberiusza i Gajusza Grakchów, Sulli, Pompejusza, Krassusa, Brutusa, Marka Antoniusza, (PP) rozumie znaczenie dat: 44 r. p.n.e., 27 r. p.n.e. (P), r. p.n.e., 122 r. p.n.e. (PP) analizuje kryzys republiki w Rzymie (PP) interpretuje tekst źródłowy (P) omawia przebieg walk (PP) --charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie

11 republikańskim i w cesarstwie rzymskim 19. Cesarstwo rzymskie. 2g. -zna reformy wprowadzone przez Oktawiana Augusta rozumie znaczenie reform wprowadzonych przez Oktawiana Augusta (PP) - rozumie pojęcia pryncypat, komedia republiki, cesarstwo (P) -wie, na czym opierała się władza cesarza w imperium rzymskim (P) korzysta z różnych źródeł(p) -charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne w Rzymie republikańskim i w cesarstwie rzymskim 20. Religia rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Jowisz, Junona, starożytnych Rzymian Minerwa (PP), Westa (PP), kult państwowy (P),. 1g. chrześcijaństwo (P), mesjasz (P), Jezus Chrystus (P), apostołowie (P), Paweł z Tarsu (P), edykt mediolański (P) zna działalność w omawianym zakresie Jezusa Chrystusa (P), Pawła z Tarsu (P), Konstantyna Wielkiego (P), Teodozjusza Wielkiego (P) zna daty: 313 r., 392 r. (P) pamięta i potrafi przedstawić główne cechy religii rzymskiej (P) charakteryzuje powstanie i podstawowe założenia religii chrześcijańskiej (P) przedstawia etapy przekształcenia się chrześcijaństwa w religię państwową (P) potrafi odszukać potrzebne informacje na mapie (P) potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) rozumie znaczenie powstania chrześcijaństwa dla dziejów ludzkości (P) -opisuje zmiany w położeniu religii chrześcijańskiej w państwie rzymskim (od religii prześladowanej, poprzez tolerowaną, do panującej) 21. Kultura starożytnego Rzymu 1g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia:, igrzyska, wyrocznie, termy, klient, (P), toga, munera, powiedzenia: Ave Caesar, morituri Te salutant!, panem et circenses! (PP) rozumie znaczenie zbadania życia codziennego dla ogólnego poznania dziejów ludzkości (PP) omawia różne aspekty życia codziennego w starożytnego Rzymu (P) czerpie informacje z różnych źródeł: programu multimedialnego, książki popularnonaukowej, artykułu popularnonaukowego(p) opracowuje samodzielnie zagadnienia na podstawie literatury, prezentuje je na forum klasy (P)

12 sporządza notatki z prezentacji kolegów i koleżanek (P) rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: romanizacja (P), forum (PP), kapitol (PP), amfiteatr (P), łacina (P) pamięta i potrafi przedstawić czynniki wpływające na kształt kultury Rzymu (PP) przedstawia główne osiągnięcia kulturowe i naukowe Rzymu (P) przedstawia głównych twórców kultury (P) potrafi odszukać potrzebne informację z mapy (P) potrafi korzystać ze różnorodnych źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P); potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P). rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych Rzymu (P); rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: romanizacja (P), forum (PP), kapitol (PP), amfiteatr (P), łacina (P) pamięta i potrafi przedstawić czynniki wpływające na kształt kultury Rzymu (PP) przedstawia główne osiągnięcia kulturowe i naukowe Rzymu (P) przedstawia głównych twórców kultury (P) potrafi odszukać potrzebne informację z mapy (P) potrafi korzystać ze różnorodnych źródeł historycznych (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P); potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P). rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych Rzymu (P); rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: dominat (P), tetrarchia (PP), Goci (P), Konstantynopol (P), Hunowie (P) zna działalność w omawianym okresie Cesarza Dioklecjana (P), Konstantyna Wielkiego (PP), Teodozjusza (P), Odoakera (PP) zna daty 395 r. (P), 476 r. (P) charakteryzuje cechy ustroju Rzymu czasów dominatu (P) przedstawia główne zagrożenia zewnętrzne i wewnętrzne istniejące dla cesarstwa rzymskiego (P) zna okoliczności upadku imperium zachodniorzymskiego (P), rozumie związki między zjawiskami ekonomicznymi, militarnymi a losami imperium (PP) potrafi odszukać potrzebne informacje na mapie (P) potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P) potrafi korzystać z różnorodnych źródeł wiedzy historycznej (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) -rozpoznaje dokonania kulturowe Rzymian w dziedzinie prawa, literatury, nauki, architektury i techniki -identyfikuje dziedzictwo kultury rzymskiej w dorobku

13 kulturowym Europy 22. Upadek cesarstwa rzymskiego. 2g. rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: dominat (P), tetrarchia (PP), Goci (P), Konstantynopol (P), Hunowie (P) zna działalność w omawianym okresie Cesarza Dioklecjana (P), Konstantyna Wielkiego (PP), Teodozjusza (P), Odoakera (PP) zna daty 395 r. (P), 476 r. (P) charakteryzuje cechy ustroju Rzymu czasów dominatu (P) przedstawia główne zagrożenia zewnętrzne i wewnętrzne istniejące dla cesarstwa rzymskiego (P) zna okoliczności upadku imperium zachodniorzymskiego (P), rozumie związki między zjawiskami ekonomicznymi, militarnymi a losami imperium (PP) potrafi odszukać potrzebne informacje na mapie (P) potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P) potrafi korzystać z różnorodnych źródeł wiedzy historycznej (P) selekcjonuje i uogólnia informację z podręcznika (P) potrafi współpracować z innymi w grupie i prezentować jej dorobek (P) rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw (P) -prezentuje najważniejsze stanowiska historiografii dotyczące przyczyn upadku państwa rzymskiego Starożytny Rzym pisemny sprawdzian wiadomości 1g. 23. Cesarstwo bizantyjskie 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: cesarstwo wschodniorzymskie, Hagia Sophia, ikonodulowie (PP), ikonoklaści(pp), Kodeks Justyniana (P), -potrafi opisać działalność militarną Justyniana(P) potrafi scharakteryzować kulturę bizantyjską (PP) - odszukuje potrzebne informacje na mapie (P), -charakteryzuje kręgi kulturowe: łaciński, bizantyjski i arabski 24. Arabowie w średniowieczu 1g. -rozumie znaczenie pojęć Koran (P), dżihad (P), muzułmanie (P), islam (P), kalifat (PP), sunna (PP) potrafi podać główne zasady religii stworzonej przez Mahometa (P), potrafi przedstawić kulturę Arabów i ocenić ich wkład

14 w rozwój cywilizacji (PP), korzysta ze źródeł historycznych (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), odszukuje potrzebne informacje na mapie (P), --charakteryzuje kręgi kulturowe: łaciński, bizantyjski i arabski 25. Państwo Franków 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: patrimonium (P), majordomus (PP), cezaropapizm (P), palatyn (P), kanclerz (P), stolnik (P), cześnik (P), hrabia (P), margrabia (P), uniwersalizm (P), potrafi omówić rozwój państwa Franków (P), zna działalność Karola Wielkiego (P), charakteryzuje renesans karoliński (P), zna i rozumie skutki podziału państwa karolińskiego (PP), przedstawia ekspansję terytorialną Normanów (P), korzysta z różnych źródeł historycznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami i prezentuje rezultaty tej współpracy (P). -opisuje zasięg terytorialny, organizację władzy, gospodarkę i kulturę państwa Franków -charakteryzuje i porównuje ideę cesarstwa karolińskiego z ideą cesarstwa Ottonów -opisuje proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej, z uwzględnieniem najazdów Arabów, Normanów i Węgrów 26. Cesarstwo Ottonów 1g. -zna działalność Ottona I (P) -rozumie znaczenie powstania I Rzeszy Niemieckiej (P) rozumie istotę uniwersalizmu Ottonów (PP), selekcjonuje i uogólnia potrzebne informacje z podręcznika (P), odszukuje potrzebne informacje na mapie (P), -charakteryzuje i porównuje ideę cesarstwa karolińskiego z ideą cesarstwa Ottonów --opisuje proces tworzenia się państw w Europie Zachodniej, z uwzględnieniem najazdów Arabów, Normanów i Węgrów 27. System feudalny w średniowiecznej Europie 1 g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: latyfundia (P), prekaria (PP), feudum (P), lenno (P), immunitet (P), senior (P), wasal (P), stosunek lenny (P), suzeren (P), gospodarka naturalna (P), gospodarka towarowo-pieniężna (P), inwestytura (PP), charakteryzuje gospodarkę i społeczeństwo wczesnego średniowiecza (P), przedstawia proces kształtowania się stosunków poddańczych (PP),

15 rozumie i potrafi omówić istotę systemu lennego (P), zna strukturę społeczeństwa feudalnego (P), potrafi ocenić system lenny (PP), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami i prezentuje rezultaty tej współpracy (P). -charakteryzuje funkcjonowanie władzy, struktur społecznych i gospodarki w systemie feudalnym 28. Słowianie w średniowieczu. Pierwsze państwa słowiańskie 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: głagolica (P), cyrylica (P), demokracja wojenna (P), gospodarka żarowa (łazowa) (P), ulicówka (PP), opole (P), ród (P), pamięta i potrafi przedstawić podstawowe kwestie związane z życiem Słowian: warunki, wierzenia (P), rozumie i potrafi przedstawić procesy związane z powstawaniem państw słowiańskich we wczesnym średniowieczu (PP), dostrzega podobieństwa i różnice między zjawiskami kulturowymi, religijnymi oraz politycznymi zachodzącymi w państwach słowiańskich (PP), korzysta z różnych źródeł wiedzy historycznej (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), odszukuje potrzebne informacje na mapie (P), wygłasza krótki referat, przygotowany na podstawie jednej lub kilku pozycji (PP). -prezentuje główne stanowiska historiografii dotyczące etnogenezy Słowian -opisuje proces powstawania państw w Środkowo- Wschodniej Europie, z uwzględnieniem wpływu cywilizacji łacińskiej i bizantyjskiej Wczesne średniowiecze pisemny sprawdzian wiadomości. 1g. 29. Państwo Mieszka I.- 1g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: Wiślanie (P), Polanie (P), gród (P), drużyna (P), daniny (P), posługi (P), Dagome iudex (P), rolnictwo żarowe (PP), podwoda (PP), stan (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Mieszko (P), Dobrawa (P), Jordanes (PP), Geograf Bawarski (PP), Siemowit (PP), Leszek (PP), Ziemomysł (PP), Ibrahim ibn Jakub (PP), Gero (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski wczesnopiastowskiej (P), wskazuje na mapie: tereny zajmowane przez główne plemiona polskie (P), sąsiadów Polski w X w. (P),

16 najważniejsze grody Polan (P), Cedynię, Łużyce, Magdeburg (PP), tereny zamieszkiwane przez Wieletów (PP), Ratyzbonę (PP), rozumie znaczenie dat: 966 (P), 968 (PP), 972 (PP), przedstawia przyczyny i proces wzrostu znaczenia plemienia Polan (P), wyjaśnia przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Polskę (P), wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa przez Polskę (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji -opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w. -synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X-XII w 30. Monarchia Bolesława Chrobrego. 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: chrystianizacja (P), kanonizacja (P), męczeństwo (P), relikwie (P), arcybiskupstwo (P), bulla (PP), denar (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Bolesław Chrobry (P), św. Wojciech (P), Otton III (P), Sylwester II (PP), Gaudenty (PP), Henryk II (PP), Świętopełk (PP), Jarosław Mądry (PP), wskazuje na mapie: granice państwa polskiego w 992 r. (P), sąsiadów Polski z czasów Chrobrego (P), Gniezno i siedziby nowych biskupstw (P), granice Polski z 1025 r. (P), Miśnię, Łużyce, Milsko, Kijów, Grody Czerwieńskie (PP), zmiany granic w czasie wojen prowadzonych przez Chrobrego (PP), rozumie znaczenie dat: 1000 (P), 1025 (P), 992 (PP), 997 (PP), 1018 (PP), prezentuje ustrój polityczny i administracyjny państwa pierwszych Piastów (PP), przedstawia proces przejęcia przez Chrobrego władzy w Polsce (P), przedstawia przebieg misji św. Wojciecha (P), prezentuje przebieg zjazdu gnieźnieńskiego w roku 1000 (P), potrafi wyjaśnić znaczenie polityczne zjazdu w 1000 r. (PP), potrafi przedstawić europejski wymiar zjazdu

17 gnieźnieńskiego (PP), prezentuje przyczyny i skutki (P) oraz przebieg wojny z Niemcami z lat (PP), wyjaśnia przyczyny i skutki koronacji Chrobrego (P), ocenia postać Bolesława Chrobrego (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego -opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w. rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X-XII w. -synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X-XII w -opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w. 31. Kryzys i odbudowa państwa polskiego w XI w. 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: monarchia patrymonialna (P), koronacja (P), drużyna (P), rycerze (P), powstanie ludowe (P), cześnik (PP), trybut (PP), obóz gregoriański (PP), obóz cesarski (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Mieszko II (P), Bezprym (P), Kazimierz Odnowiciel (P), Bolesław Śmiały (P), Władysław Herman (PP), Grzegorz VII (PP), Henryk IV (PP), Otton (PP), Konrad II (PP), Rycheza (PP), Brzetysław (PP), Henryk III (PP), Jarosław Mądry (PP), Miecław (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w XI w. (P), wskazuje na mapie: główne dzielnice Polski (P), sąsiadów Polski w XI w. (P), Poznań, Gniezno, Kraków (P), Łużyce, Milsko, Grody Czerwieńskie (PP), rozumie znaczenie dat: 1025 (P), 1076 (P), 1034 (PP), 1039 (PP), 1054 (PP), 1058 (PP), 1079 (PP), przedstawia sytuację na ziemiach polskich po śmierci Bolesława Chrobrego (P), potrafi omówić genezę kryzysów Polski pierwszych Piastów (PP), dostrzega i wyjaśnia wpływ wydarzeń politycznych w Europie na losy Polski (PP), przedstawia przebieg kryzysów w monarchii pierwszych Piastów (P), wyjaśnia przyczyny i skutki polityki zagranicznej króla

18 Bolesława Śmiałego (PP), przedstawia główne przyczyny obalenia króla Bolesława Śmiałego (P), samodzielnie ocenia dokonania Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w. --synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X-XII w 32. Bolesław Krzywousty broni niezależności państwa polskiego 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: możnowładztwo (P), władza zwierzchnia (P), kolczuga (P), princeps (P), senior (P), dzielnica senioralna (P), dzielnica dziedziczna (P), pogrobowiec (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Władysław Herman (P), Bolesław Krzywousty (P), Zbigniew (P), Henryk V (PP), Sieciech (PP), Warcisław (PP), Salomea (PP), Władysław Wygnaniec (PP), Mieszko Stary (PP), Bolesław Kędzierzawy (PP), Henryk Sandomierski (PP), Kazimierz Sprawiedliwy (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski wczesnopiastowskiej (P), wskazuje na mapie: tereny Polski w XII w. (P), dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P), sąsiadów Polski w XII w. (P), przebieg wojen z Niemcami (PP), siedziby arcybiskupa i biskupów (PP), rozumie znaczenie dat: 1109 (P), 1138 (P), 1107 (PP), 1135 (PP), przedstawia przyczyny i proces wzrostu znaczenia możnowładztwa w Polsce (PP), wyjaśnia przyczyny i skutki konfliktu Krzywoustego oraz Zbigniewa (P), prezentuje przyczyny i (przy pomocy mapy) przebieg wojny z 1109 r. (PP), wyjaśnia znaczenie niezależności arcybiskupstwa gnieźnieńskiego dla dziejów Polski (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P),

19 współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), -opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w X-XII w. -synchronizuje najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X-XII w -rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X-XII w. 33. Gospodarka i społeczeństwo polskie w XI wieku 1g. uczeń prezentuje monarchię patrymonialną i zasady jej funkcjonowania(p) -prezentuje strukturę społeczeństwa polskiego w XI wieku (PP) strukturę militarną państwa wczesnośredniowiecznego(p) -określa rolę Kościoła w kształtowaniu państwa (PP) Polska w okresie wczesnopiastowskim pisemny sprawdzian wiadomości -1g. 34. Walka rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: o inwestyturę 2g. papocezaryzm (P), cyrylica (P), inwestytura (P), klątwa (P), ortodoksja (P), Kościół autokefaliczny (PP), symonia (P), ekskomunika (P), świętopietrze (P), dostrzega oraz rozumie różnice między obrządkiem łacińskim (zachodnim) i greckim (wschodnim) (P), zna objawy kryzysu w Kościele katolickim w IX-X wieku (P), rozumie istotę sporu o inwestyturę (P), potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P). -wyjaśnia ideowe i polityczne przyczyny rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo nad średniowieczną Europą 35. Wyprawy krzyżowe 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: krucjaty (P), zakony rycerskie (P), przedstawia przyczyny wypraw krzyżowych (P), potrafi omówić oraz ocenić skutki wypraw krzyżowych (P), potrafi omówić przebieg krucjat (P), rozumie zjawiska kształtujące europejski krąg cywilizacyjny (PP), korzysta z różnych źródeł informacji (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami i prezentuje rezultaty tej współpracy (P). -opisuje charakterystyczne przejawy o żywienia społeczno-gospodarczego

20 w Europie XI-XIII w. 36. Monarchia stanowa w Anglii i Francji 2g. 37. Rozbicie dzielnicowe 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: monarchia stanowa (P), parlamentaryzm (P), rozumie przyczyny rozdrobnienia feudalnego w średniowiecznej Europie (P), dostrzega podobieństwa i różnice w funkcjonowaniu parlamentu angielskiego współcześnie oraz w średniowieczu (P), analizuje proces kształtowania się monarchii stanowych w Europie (PP), wskazuje źródła parlamentaryzmu europejskiego (P), rozumie współzależność władzy, ziemi i przywilejów jako filarów średniowiecznego porządku (PP), potrafi współpracować w grupie z innymi uczniami i zaprezentować rezultaty tej współpracy (P), potrafi korzystać ze źródeł historycznych (P). rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: polityka fiskalna (P), senior (P), princeps (P), zjazd w Łęczycy (P), hołd w Krzyszkowie (PP), zjazd w Gąsawie (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Salomea (P), Władysław Wygnaniec (P), Bolesław Kędzierzawy (P), Mieszko Stary (P), Henryk Sandomierski (P), Kazimierz Sprawiedliwy (P), Konrad Mazowiecki (P), Piotr Włostowic (PP), Leszek Biały (PP), Henryk Brodaty (PP), Henryk Pobożny (PP), Bolesław Wstydliwy (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w okresie rozbicia dzielnicowego (P), wskazuje na mapie: tereny Polski w XII-XIII w. (P), dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P), sąsiadów Polski w XII w. (P), rozumie znaczenie dat: 1138 (P), 1180 (P), 1146 (PP), 1157 (PP), 1227 (PP), przedstawia przyczyny i proces rozbicia dzielnicowego w Polsce (P), wyjaśnia znaczenie możnych i duchowieństwa dla dziejów Polski okresu rozbicia dzielnicowego (P), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -synchronizuje najważniejsze wydarzenia z okresu rozbicia dzielnicowego i dziejów Europy

21 38. Gospodarka ekonomiczny (P), immunitet sądowniczy (P), kolonizacja (P), polska w okresie lokacja na prawie niemieckim (P), łan (P), wolnizna (P), rozbicia dzielnicowego sołtys (P), wójt (P), rada miejska (P), burmistrz (P), kmieć 1g. (P), zasadźca (P), jatka (w znaczeniu: rzeźnia) (P), lokacja na pniu (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) Henryka Kietlicza (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski okresu rozbicia dzielnicowego (P), wskazuje na mapie: tereny Polski w XII-XIII w. (P), dzielnice Polski przydzielone synom Krzywoustego (P), sąsiadów Polski w XII w. (P), rozpoznaje i wskazuje cechy topograficzne charakterystyczne dla wsi oraz miast lokowanych na prawie niemieckim (PP), przedstawia przyczyny ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich (PP), przedstawia główne cechy prawa niemieckiego lokowanych wsi i miast (P), wyjaśnia znaczenie przemian ekonomicznych na ziemiach polskich dla dziejów państwa (PP), wyjaśnia znaczenie przemian etnicznych, jakie zaszły na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego -opisuje przemiany społeczno-gospodarcze na ziemiach polskich oraz ocenia społeczno-kulturowe skutki kolonizacji na prawie niemieckim 39. Mongołowie w średniowieczu. Sąsiedzi Polski w XII i XIII wieku. 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcie marchia (P), zna i potrafi przedstawić etapy tworzenia Marchii Brandenburskiej (P), zna przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski (P), potrafi ocenić konsekwencje powstania państwa krzyżackiego dla Polski (PP), analizuje i potrafi omówić etapy podbojów mongolskich (P), interpretuje tekst źródłowy (P), współpracuje z innymi uczniami (P), prawidłowo odczytuje i interpretuje mapę historyczną (P).

22 -opisuje kierunki i charakter oraz konsekwencje najazdów mongolskich dla Europy Środkowo-Wschodniej 40. Drogi do zjednoczenia Polski-2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcie kult św. Stanisława (P), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Henryk IV Probus (P), Władysław Łokietek (P), Wacław II (P), Jakub Świnka (PP), Bolesław Wstydliwy (PP), Konrad Mazowiecki (PP), Leszek Czarny (PP), Wacław III (PP), Jan Luksemburczyk (PP), Karol Robert Andegaweński (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w XIII-XIV w. (PP), wskazuje na mapie: główne dzielnice i miasta Polski (P), sąsiadów Polski w XIII-XIV w. (P), rozumie znaczenie dat: 1308 (P), 1320 (P), 1333 (P), 1253 (PP), 1288 (PP), 1290 (PP), 1295 (PP), 1296 (PP), 1300 (PP), 1305 (PP), (PP), przedstawia przyczyny jednoczenia ziem polskich w XIII w. (PP), przedstawia ośrodki i etapy jednoczenia ziem polskich (PP), omawia proces jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka (P), przedstawia znaczenie koronacji Łokietka (P), przedstawia etapy i skutki walki z Krzyżakami o Pomorze (P), ocenia politykę Władysława Łokietka (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł(p), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego -charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła 41.Państwo Kazimierza Wielkiego 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: Akademia Krakowska (P), rada królewska (P), monarchia stanowa (P), Corona Regni Poloniae (PP), Korona Królestwa Polskiego (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Kazimierz Wielki (P), Jan Luksemburczyk (PP), Karol Robert Andegaweński (PP), Bolesław Jerzy

23 Trojdenowicz (PP), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Kazimierza Wielkiego (P), wskazuje na mapie: główne dzielnice Polski (P), Ruś Halicką (Czerwoną) (P), sąsiadów Polski w XIV w. (P), rozumie znaczenie dat: 1333 (P), 1343 (P), 1370 (P), 1335 (PP), 1339 (PP), (PP), przedstawia sytuację na ziemiach polskich w początkach panowania Kazimierza Wielkiego (PP), przedstawia główne traktaty pokojowe i sojusznicze zawarte przez Kazimierza Wielkiego (P), wyjaśnia przyczyny i skutki polityki zagranicznej króla Kazimierza (PP), przedstawia główne założenia polityki wewnętrznej Kazimierza Wielkiego (P), wyjaśnia przyczyny i skutki polityki wewnętrznej tego władcy (PP), samodzielnie ocenia dokonania Kazimierza Wielkiego (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P), rozwija sprawności umysłowe i osobiste zainteresowania (P). -opisuje rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV-XV w. -ocenia panowanie Piastów w dziejach Polski; ocenia politykę dynastyczną Jagiellonów 42. Jesień średniowiecza 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: bulla (P), elekcja (P), niewola awiniońska (P), sobór (P), kurialiści (P), koncyliaryści (P), list żelazny (P), dostrzega znaczenie Złotej bulli dla Rzeszy niemieckiej (PP), charakteryzuje przyczyny i przejawy kryzysu w Kościele katolickim w XIV w. (P), charakteryzuje reformy soborowe i dostrzega ich znaczenie dla losów Kościoła (P), zna religijne i polityczne poglądy Jana Husa (PP), korzysta z różnych źródeł informacji (P), odczytuje i interpretuje mapę (P). -wyjaśnia przyczyny kryzysu idei władzy uniwersalnej w Europie późnego średniowiecza -opisuje zmiany na mapie politycznej Europy w XIV-XVw. 43. Czarna śmierć i rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: żakieria (P),

24 jej gospodarcze skutki zamykanie się cechów (PP), -1g. potrafi przedstawić przyczyny kryzysu gospodarczego średniowiecznej Europy (P), -zna i ocenia skutki czarne śmierci(p) omawia i analizuje przebieg oraz skutki wojny stuletniej (P), korzysta z różnych źródeł informacji (P), interpretuje mapę historyczną (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), potrafi zaprezentować swój dorobek na forum publicznym (P). -charakteryzuje przemiany społeczne i gospodarcze w Europie w późnym średniowieczu 44. Unie polskolitewskie od XIV do XVI wieku -2g. przedstawia przyczyny unii Polski z Litwą (P), wyjaśnia przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Litwę (P), wyjaśnia znaczenie unii polsko-litewskiej (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), -zna okoliczności zawarcia i postanowienia unii horodelskiej i lubelskiej (P) -przedstawia skutki zawarcia unii lubelskiej (PP) -wyjaśnia pojęcia Rzeczpospolita Obojga Narodów, unia realna, personalna (P) -wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i Litwą w XIV-XV w -ocenia panowanie Piastów w dziejach Polski; ocenia politykę dynastyczną Jagiellonów 45. Unie polskowęgierskie od XIV do XV wieku. Turcy Osmańscy w Europie. 2g. wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Andegawenów i Jagiellonów (P), wskazuje na mapie tereny Węgier, Litwy i Polski w końcu XIV w. (P), rozumie znaczenie dat: 1370 (P), 1385 (P), 1413 (P), 1374 (PP), 1382 (PP), 1384 (PP), 1401 (PP), przedstawia przyczyny unii Polski z Węgrami (P), omawia główne założenia przywileju koszyckiego (P), przedstawia znaczenie przywileju koszyckiego dla dziejów Polski (PP), potrafi omówić panowanie Władysława Warneńczyka (P), ocenia skutki unii polsko-węgierskiej (PP), korzystając z mapy, potrafi przedstawić etapy tworzenia imperium tureckiego (P), potrafi przedstawić przebieg bitwy pod Warną (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), analizuje i porównuje sztukę wojenną rycerstwa europejskiego oraz Turków. -opisuje zmiany na mapie politycznej Europy w XIV-XVw. -charakteryzuje następstwa upadku cesarstwa bizantyńskiego i ekspansji tureckiej dla Europy

25 -wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i Litwą w XIV-XV w 46. Społeczeństwo stanowe w Polsce 1g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: województwa (P), stan społeczny (P), przywileje: koszycki, warcki, jedleńsko- -krakowski, cerekwicko-nieszawski, piotrkowski z 1496 r. (P), sejm walny (P), przywileje: borzykowski, z Cieni, Lutomyśla, Budy, Piotrkowa z 1388 r., Czerwińska, Korczyna (P), sejmiki generalne (PP), zna działalność (w omawianym zakresie) następujących postaci: Ludwik Węgierski (P), Władysław Jagiełło (P), Kazimierz Jagiellończyk (P), Jan Olbracht (P), wymienia główne źródła wiedzy związane z dziejami Polski w czasach Jagiellonów (P), -przedstawia przyczyny i proces wzrostu znaczenia stanu szlacheckiego (P), wyjaśnia przyczyny i skutki osłabienia pozycji stanu chłopskiego oraz mieszczańskiego (P), wyjaśnia sytuację stanu duchownego w Polsce (P), wyjaśnia przemiany ustrojowe w Polsce (PP), pracuje z różnymi źródłami historycznymi (P), sprawnie posługuje się językiem polskim (P), prezentuje własny punkt widzenia (P), uwzględnia poglądy innych ludzi (P), przygotowuje się do wystąpień publicznych (P), współpracuje w grupie z innymi uczniami (P), rozwiązuje problemy w sposób twórczy (PP), poszukuje, selekcjonuje, wykorzystuje informacje z różnych źródeł (P) -porównuje proces formowania się społeczeństwa stanowego w Polsce i w zachodniej Europie 47. Stosunki polskokrzyżackie od XIII wieku do XV -2g. wyjaśnia genezę wojny z zakonem krzyżackim w 1409 r. (P), przedstawia przebieg konfliktu z lat (P), wyjaśnia znaczenie bitwy grunwaldzkiej (P), przedstawia inne konflikty zbrojne z Krzyżakami w czasach Władysława Jagiełły (PP), przedstawia główne założenia polityki dynastycznej Jagiełły (PP), wskazuje na mapie: granice Polski i Litwy w czasach Kazimierza Jagiellończyka (P), sąsiadów Polski (P), główne miasta państwa krzyżackiego Malbork, Gdańsk, Elbląg, Toruń, Królewiec, Chojnice (P), główne miejsca bitew wojny trzynastoletniej Chojnice, Zalew Wiślany, Świecino k/jeziora Żarnowieckiego (PP wyjaśnia genezę wojny trzynastoletniej (PP),

26 przedstawia przebieg i charakter wojny trzynastoletniej (P), potrafi wyjaśnić znaczenie zmian w sztuce wojennej tego okresu (PP), przedstawia główne założenia drugiego pokoju toruńskiego (P), wyjaśnia skutki drugiego pokoju toruńskiego (PP), -charakteryzuje i ocenia stosunki polsko-krzyżackie na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej i kulturowej 48.Kultura epoki średniowiecza 2g. rozumie znaczenie i prawidłowo stosuje pojęcia: renesans karoliński (P), klasztor (P), skryptorium (P), uniwersytet (P), scholastyka (P), tomizm (P), alchemia (PP), styl romański (P), gotyk (P), synkretyzm (PP), zna działalność św. Augustyna (PP) i św. Tomasza z Akwinu (P), potrafi przedstawić i scharakteryzować czynniki wpływające na kształt kultury średniowiecza (PP), dostrzega różnice pomiędzy kulturą uczoną a ludową (P), rozumie znaczenie renesansu karolińskiego (P), dostrzega rolę klasztorów (P), przedstawia system edukacji średnio-wiecznej (P), wyjaśnia założenia filozofii średniowiecznej (PP), rozróżnia i charakteryzuje style architektoniczne (P), rozumie uniwersalizm kultury średniowiecznej (PP), potrafi odszukać potrzebne informacje na mapie (P), potrafi korzystać z różnych źródeł historycznych (P), selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika (P), współpracuje z innymi uczniami i prezentuje rezultaty tej współpracy (P). -wyjaśnia uniwersalny charakter kultury średniowiecznej -ocenia znaczenie włączenia ziem polskich do cywilizacyjnego kręgu świata zachodniego (łacińskiego) -identyfikuje dokonania kultury okresu średniowiecza w zakresie piśmiennictwa, prawa, filozofii, architektury i sztuki, z uwzględnieniem kultury polskiego średniowiecza polskiego) 49. W dobie wielkich odkryć geograficznych 2g. objaśnia pojęcia: (P) epoka wielkich odkryć geograficznych, niewolnictwo, kolonie, faktorie, korsarze (PP) astrolabium, busola, żagiel łaciński, akademia w Sagres, syfilis, karawela, układ w Tordesillas, konkwistadorzy omawia działalność: (P) Marca Polo, Henryka Żeglarza, Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana, Amerigo Vespucciego (PP) Ptolemeusza, Bartolomeu Diaza, Alfonsa D Albuquerque, Jacques a Cartiera, Pedro Cabrala, Giovanniego Cabota, Franciszka Drake a, Jana z Kolna,