DZIAŁ I : PREHISTORIA WYMAGANIA. Tematy

Transkrypt

1 Tematy 1. Historia jako nauka: - historia jako nauka, historiografia - źródła historyczne i ich rodzaje, - rekonstrukcja przeszłości łańcuch przyczynowo skutkowy - chronologia w historii - periodyzacja dziejów 2. Początki człowieka - antropogeneza człowieka - społeczność paleolitu - człowiek paleolitu w Europie 3. Rewolucja neolityczna - rewolucja neolityczna - osiedla protomiejskie i ich funkcje - neolit w Europie i na ziemiach polskich DZIAŁ I : PREHISTORIA WYMAGANIA PODSTAWOWE (P) PONADPODSTAWOWE (PP) rozumie i właściwie posługuje się pojęciami: historia, historiografia, źródło historyczne, chronologia, periodyzacja, epoka, era, wiek zna działalność lub znaczenie w omawianym zakresie Jezusa Chrystusa, Mahometa rozumie znaczenie daty 1 r. omawia podział dziejów na starożytność, średniowiecze, czasy nowożytne i czasy najnowsze podaje wybrane cezury rozumie znaczenie źródeł historycznych w rekonstrukcji procesu historycznego rozumie konstrukcję łańcucha przyczynowo skutkowego określa rodzaj źródła historycznego określa chronologię wydarzeń rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: ewolucja, człowiek rozumny, homo sapiens, człowiek neandertalski, epoka kamienia, paleolit, pięściak zna działalność w omawianym zakresie Ch. Darwina opisuje życie człowieka w okresie paleolitu wymienia osiągnięcia człowieka paleolitu potrafi odszukać potrzebne informacje na mapie selekcjonuje i uogólnia informacje z podręcznika rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: neolit, rewolucja neolityczna, system irygacyjny, rolnictwo, rzemiosło, społeczny podział pracy, Żyzny Półksiężyc, megality, osiedla protomiejskie rozumie znaczenie rewolucji neolitycznej zna działalność lub znaczenie w omawianym zakresie Juliusza Cezara, Grzegorza XIII rozumie znaczenie daty 622 r. omawia historyczne propozycje periodyzacji dostrzega różnice miedzy historią a historiografią zna główne etapy ewolucji człowieka rozumie powiązanie dziejów człowieka z warunkami naturalnymi wyjaśnia genezę rewolucji neolitycznej tworzy ciągi przyczynowo- skutkowe przedstawiając początki cywilizacji rozumie przyczyny zapóźnienia Europy w stosunku do Bliskiego Wschodu porównuje życie człowieka w epoce paleolitu i 1

2 Tematy 1. Świat Sumerów - warunki naturalne Mezopotamii - struktura społeczno polityczna Sumeru - osiągnięcia cywilizacyjne - religia Sumeru 2. Wielkie imperia Międzyrzecza - imperium Sargona Wielkiego - imperium Hammurabiego - kodeks Hammurabiego - imperium Asyrii 3. Cywilizacja nad Nilem - warunki naturalne starożytnego Egiptu omawia podstawowe zajęcia ludności epoki neolitu omawia osiągnięcia epoki neolitu wyjaśnia wpływ środowiska geograficznego na życie ludzi PODSTAWOWE (P) neolitu potrafi wyjaśnić jakie były skutki rewolucji neolitycznej dla życia człowieka omawia proces powstawania pierwszych cywilizacji DZIAŁ II: STAROŻYTNY WSCHÓD WYMAGANIA rozumie i właściwie posługuje się pojęciami: Mezopotamia, Sumer, miasto państwo, brąz, politeizm, rydwan, zikurrat charakteryzuje warunki naturalne Mezopotamii potrafi wskazać na mapie Mezopotamię, Tygrys, Eufrat, Sumer, Asyrię i Babilonię oraz najważniejsze państwa miasta Sumerów przedstawia najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Sumeru opisuje religię Sumeru rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych Sumerów dla współczesności zna działalność Hammurabiego i potrafi ją przedstawić opisuje strukturę społeczną Babilonu za Hammurabiego opisuje pozycję kobiety w społeczeństwie Babilonu potrafi wyjaśnić zasadę oko za oko opisuje położenie geograficzne Babilonu i Asyrii wymienia osiągnięcia cywilizacyjne ludności Mezopotamii uczeń rozumie powiązania między warunkami naturalnymi a rozwojem społeczeństw rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Egipt Górny i Dolny, papirus, insygnia władzy, kanon PONADPODSTAWOWE (PP) przedstawia na mapie rozwój terytorialny cywilizacji mezopotamskiej potrafi wyjaśnić dlaczego pierwsza cywilizacja powstała w dorzeczu Tygrysu i Eufratu charakteryzuje strukturę społeczną i polityczną Sumeru charakteryzuje religię Sumeru omawia główne cechy rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych Sumeru dla starożytności potrafi przedstawić zależność między pozycją społeczną a karą w kodeksie Hammurabiego i podać przykłady na podstawie tekstu charakteryzuje pozycję społeczną kobiety w społeczeństwie na podstawie tekstu źródłowego rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacyjnych ludów Mezopotamii pamięta i potrafi scharakteryzować imperia Sumero Akadu, Babilonii i Asyrii rozumie okoliczności powstawania i upadku imperiów na podstawie mapy przedstawia położenie geograficzne Egiptu, charakteryzuje warunki 2

3 - zarys dziejów Egiptu w starożytności - struktura społeczno polityczna Egiptu 4. Kultura Egiptu - powstanie, charakter i rola pisma - główne osiągnięcia naukowe i kulturowe Egiptu - religia starożytnego Egiptu sztuki, faraon, nomy, nomarcha, piramida, mumia, mumifikacja, politeizm, wezyr wskazuje na mapie Egipt, Nil, Półwysep Synaj, Nubię zna działalność w omawianym zakresie Narmemra (Menesa), Cheopsa i potrafi ją przedstawić opisuje warunki naturalne starożytnego Egiptu wymienia zasoby naturalne staroż. Egiptu opisuje strukturę społeczną starożytnego Egiptu; wymienia grupy społeczne, potrafi je opisać i przedstawić na schemacie opisuje armię egipską opisuje strukturę polityczną i system polityczny starożytnego Egiptu (organy władzy i ich kompetencje) rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: pismo hieroglificzne, hieratyczne, demotyczne, politeizm, mumifikacja, mumia, kalendarz juliański przedstawia rolę pisma w rozwoju cywilizacji wymienia najważniejsze osiągnięcia naukowe i kulturowe cywilizacji egipskiej zna głównych bogów egipskich i potrafi ich wymienić potrafi opisać formy kultu przedstawia wierzenia Egipcjan w życie pozagrobowe rozumie znaczenie osiągnięć cywilizacji egipskiej naturalne i zasoby starożytnego Egiptu zna działalność w omawianym zakresie Echnatona, Imhotepa, Dżosera i potrafi ją przedstawić rozumie warunki naturalne starożytnego Egiptu i potrafi je scharakteryzować potrafi uzasadnić znaczenie rzeki Nil dla państwa egipskiego charakteryzuje strukturę społeczną starożytnego Egiptu charakteryzuje system polityczny starożytnego Egiptu zna zarys dziejów starożytnego Egiptu; potrafi wymienić poszczególne okresy historii Egiptu i je scharakteryzować rozumie powiązania przyczynowo skutkowe związane z jego historią pamięta i potrafi przedstawić rodzaje pisma w starożytnym Egipcie charakteryzuje religię egipską omawia proces mumifikacji i rozumie jego znaczenie dla cywilizacji egipskiej omawia rolę i znaczenie kapłanów dla cywilizacji egipskiej 3

4 5. Fenicja, Izrael i Persja - warunki naturalne Fenicji, Palestyny, Persji - potęga handlowa Fenicji - osiągnięcia Fenicji - dzieje polityczne narodu żydowskiego - religia żydowska - powstanie imperium perskiego - ustrój polityczny Persji - religia Persji 7. Porównanie cywilizacji starożytnego Wschodu. Największe osiągnięcia tych cywilizacji lekcja powtórzeniowa rozumie, i prawidłowo stosuje pojęcia: Żydzi, Hebrajczycy, semici, Izrael, ziemia obiecana, naród wybrany, niewola babilońska, Filistyni, Kanaan, monoteizm, patriarchowie, judaizm, Arka Przymierza, Biblia, Tora, Dekalog wskazuje na mapie najważniejsze miasta fenickie, Palestynę, Izrael i Judę, Persję, Medię, Lidię, Cylicję, obszar państwa perskiego pamięta i potrafi opisać warunki naturalne starożytnej Fenicji, Palestyny, Persji potrafi opisać zajęcia Fenicjan pamięta i przedstawia najważniejsze informacje dotyczące religii judajskiej zna działalność Cyrusa Wielkiego potrafi opisać warunki naturalne Persji potrafi opisać system polityczny w starożytnej Persji opisuje religię perską wymienia osiągnięcia kultury perskiej charakteryzuje położenie geograficzne Fenicji, Palestyny, Persji przedstawia na mapie rozwój terytorialny państwa perskiego przedstawia dzieje polityczne Izraela przedstawia dzieje polityczne Persji charakteryzuje religię juadajską oraz zoroastryzm rozumie znaczenie judaizmu dla narodu judajskiego potrafi scharakteryzować postać Cytrusa Wielkiego potrafi scharakteryzować system polityczny Persji (strukturę państwa, najważniejsze organy władzy i ich kompetencje) potrafi przedstawić organizacje państwa perskiego charakteryzuje religię perską przedstawia osiągnięcia cywilizacji perskiej potrafi porównać religię żydowską i egipską 4

5 Tematy 1. Początki dziejów Grecji - warunki naturalne Grecji - przyczyny, przebieg i skutki kolonizacji greckiej - powstanie systemu miast państw - przemiany ustrojowe w polis greckich 2.Sparta i Ateny dwa odmienne modele miasta państwa - warunki naturalne Sparty - system społeczny Sparty - wychowanie Spartiaty - system polityczny Sparty - warunki naturalne Aten - system społeczny Aten - system polityczny Aten za Solona - system polityczny Aten za Klejstenesa - przekształcenia ustrojowe w Atenach DZIAŁ III: CYWILIZACJA GRECKA WYMAGANIA PODSTAWOWE (P) PONADPODSTAWOWE (PP) rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Grecja, Hellada, Helleni, Bałkany, Dorowie, Eolowie, Jonowie, wieki ciemne, kolonizacja, kolonia, polis, oligarchia, tyrania, demokracja, arystokracja, agora, hoplita wskazuje na mapie obszar Grecji, najważniejsze polis greckie: Spartę i Ateny potrafi opisać warunki naturalne Grecji potrafi opisać powstanie alfabetu greckiego rozumie i potrafi wymienić przyczyny i skutki kolonizacji greckiej potrafi wymienić tereny na których Grecy zakładali kolonie opisuje system polityczny oligarchii, tyranii i demokracji rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Sparta, Lakonia, heloci, perjojkowie, spartiaci, geruzja, eforowie, Attyka, agora, areopag, fyla, ostracyzm, archonci umie pokazać na mapie: Lakonię, Attykę, Płw.Peloponez, Spartę i Ateny opisuje działalność Likurga, Drakona, Solona i Klejstenesa (w omawianym zakresie) wymienia grupy społeczne Sparty i Aten i opisuje ich miejsce w strukturze społecznej opisuje wychowanie spartiaty wymienia reformy Drakona, Solona, Klejstensa wymienia i opisuje najważniejsze organy władzy w starożytnej Sparcie i w Atenach charakteryzuje warunki naturalne Grecji i wyjaśnia ich wpływ na funkcjonowanie cywilizacji greckiej rozumie i wyjaśnia przyczyny powstania i funkcjonowania polis greckich wyjaśnia znaczenie alfabetu dla rozwoju cywilizacji greckiej wyjaśnia ekonomiczne i polityczne uwarunkowania kolonizacji i jej skutki charakteryzuje proces przemian ustrojowych w polis greckich charakteryzuje położenie geograficzne i warunki naturalne Sparty i Aten charakteryzjuje strukturę społeczną Sparty i Aten na podstawie tekstu źródłowego potrafi przedstawić etapy życia młodego spartiaty potrafi uzasadnic stwierdzenie, że jeden żołnierz spartański był wart kilku żołnierzy z innych państw ocenia system społeczny i polityczny starożytnej Sparty charakteryzuje system polityczny Sparty charakteryzuje system polityczny Aten i jego ewolucję w VII i VI w.p.n.e. umie udowodnić, że ustrój starożytnej Sparty i Aten w VI w.p.n.e. to ustrój oligarchiczny 5

6 potrafi porównać ustrój starożytnej Sparty i Aten w VI w.p.n.e. ocenia system społeczny i polityczny starożytnych Aten 3. Świat grecki wobec zagrożenia perskiego - przyczyny wojen grecko - perskich - przebieg wojen grecko perskich - skutki wojen grecko - perskich 4. Demokracja ateńska - uwarunkowania wykształcenia się demokracji ateńskiej - struktura społeczeństwa ateńskiego po wojnach grecko perskich - demokracja ateńska za Peryklesa charakterystyka - znaczenie demokracji ateńskiej rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: falanga, hoplita, barbarzyńca, satrapia, satrapa, teriera, teci, strateg, Związek Morski zna działalność: Militiadesa, Leonidasa, Temistoklesa, Kserksesa, Pauzaniasza, Dariusza potrafi umiejscowić wydarzenia na osi chronologicznej (zna daty najważniejszych wydarzeń z okresu wojen) wymienia przyczyny i skutki wojen umie przedstawić przebieg wojen grecko perskich z zachowaniem chronologii omawia sposób prowadzenia walki przez Greków i Persów rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: demokracja, ostracyzm, zgromadzenie ludowe, rada pięciuset, archonci, kolegium strategów zna działalność Peryklesa, Kimona (w omawianym zakresie zna najważniejsze zasady demokracji ateńskiej wymienia najważniejsze organy władzy w demokracji ateńskiej; zna ich kompetencje rozumie zasadę kolegialności wyjaśnia znaczenie ostracyzmu omawia uwarunkowania wojen grecko perskich ocenia szanse miast greckich przed wybuchem wojny analizuje i przedstawia przebieg ważnych bitew ocenia działalność najważniejszych wodzów greckich i perskich porównuje sposób wojowania Greków i Persów wyjaśnia przyczyny zwycięstwa wojsk greckich wyjaśnia skutki polityczne wojen grecko perskich omawia znaczenie wojen grecko perskich omawia uwarunkowania wykształcenia się demokracji ateńskiej charakteryzuje i ocenia działalność Peryklesa i Kimona charakteryzuje ustrój polityczny demokratycznych Aten omawia zasady jego funkcjonowania ocenia demokrację ateńską 6

7 5. Świat bogów i herosów greckich - wierzenia religijne Greków - formy kultu i obrzędy religijne - mity greckie - sport w życiu Greków. Igrzyska 6. Kultura umysłowa Greków - literatura - teatr - filozofia - nauka grecka - historiografia dostrzega pozytywne i negatywne strony demokracji rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: politeizm, antropomorfizm, panteon, heros, mit, driada, nimfa,, Teogonia, gimnazjon, wyrocznia, kalokagatia, pankration, opisuje główne bóstwa greckie i herosów wymienia i opisuje formy obrządku religijnego zna datę 776 r.p.n.e. i rozumie jej znaczenie wymienia główne dyscypliny sportowe wymienia miejsca najważniejszych igrzysk sportowych w Grecji rozumie rolę wierzeń religijnych w życiu Greków rozumie znaczenie sportu w życiu Greków dostrzega związki zachodzące pomiędzy wierzeniami Greków a innymi dziedzinami kultury greckiej rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: epos, dramat, tragedia, komedia, liryka, historiografia, filozofia, filozof, etyka, zasada złotego środka, stoicyzm, metafizyka, epistemologia, cynizm, hedonizm, epikureizm zna działalność w omawianym zakresie: Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Herodota, Homera, Hezjoda, Tukidydesa, Epikura, Diogenesa z Synopy, Zenona z Kation, Demokryta z Abdery, Talesa z Miletu, Permenidesa z Elei, Archimedesa wymienia główne rodzaje i gatunki literatury greckiej dostrzega różnicę miedzy nimi wymienia najważniejszych twórców i ich dzieła opisuje powstanie teatru i jego funkcjonowanie umie wymienić najważniejszych dramaturgów charakteryzuje religię grecką przedstawia strukturę panteonu bogów greckich omawia igrzyska olimpijskie i ich rolę w życiu religijnym Greków wyjaśnia w jaki sposób Grecy oddawali cześć bogom porównuje religię grecką i egipską omawia rolę religii w życiu Greków rozumie i wyjaśnia na czym polegał wkład Greków do kultury europejskiej rozumie podział filozofii na główne działy; podaje ich nazwy charakteryzuje literaturę grecką omawia główne rodzaje i gatunki na wybranych przykładach przedstawia poglądy filozofów greckich omawia najważniejsze greckie szkoły filozoficzne przedstawia największe osiągnięcia naukowe Greków ocenia wkład kultury greckiej w rozwój kultury europejskiej 7

8 7. Macedonia na drodze do potęgi - wojsko macedońskie - działalność Filipa II - Aleksander Wielki i jego państwo - podboje Aleksandra Wielkiego - polityka Aleksandra Wielkiego wobec terenów i ludności podbitej - organizacja państwa Aleksandra Wielkiego starożytnej Grecji rozumie i wyjaśnia różnicę między tragedią i komedią rozumie znaczenie literatury greckiej dla późniejszych epok rozumie czym zajmuje się filozofia wyjaśnia założenia filozoficzne wybranych filozofów dostrzega wyjątkowość i wkład do kultury europejskiej Herodota a zwłaszcza Tukidydesa rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Związek Morski, Związek Peloponeski, falanga macedońska, hegemonia, Symmachia Spartańska, hetajrowie, Związek Koryncki, imperium, hellenizm, węzeł gordyjski, rydwan zna działalność Filipa II i Aleksandra Macedońskiego, Dariusza III i potrafi ją przedstawić wskazuje na mapie obszar Macedonii, Persji oraz szlak wyprawy Aleksandra Wielkiego wskazuje na mapie państwa opanowane przez Aleksandra Wielkiego umie odczytać z mapy miejsca najważniejszych bitew na podstawie schematu z podręcznika opisuje przebieg bitwy pod Gaugamelą rozumie znaczenie dat: 338 p.n.e., p.n.e., 337 pn.e., 334 p.n.e., 333 p.n.e., 331 p.n.e, zna chronologię wydarzeń i potrafi je umieścić na osi potrafi przedstawić wydarzenia w porządku chronologicznym opisuje sytuacje polityczną w Grecji po wojnie peloponeskiej opisuje wzrost potęgi i rozwój terytorialny na podstawie mapy omawia rozwój terytorialny państwa macedońskiego za panowania Filipa II omawia genezę i cechy kryzysu państw greckich w IV w.p.n.e. omawia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej wyjaśnia przyczyny sukcesów armii macedońskiej porównuje uzbrojenie i taktykę wojsk greckich i macedońskich ocenia politykę Filipa II omawia genezę, przebieg i skutki wyprawy Aleksandra Wielkiego przeciwko Persji na podstawie mapy omawia przebieg wyprawy Aleksandra Wielkiego omawia organizację państwa Aleksandra Wielkiego analizuje schemat bitwy pod Gaugamelą i potrafi ją omówić wyjaśnia przyczyny sukcesów Aleksandra Wielkiego dokonuje oceny polityki Aleksandra Wielkiego dokonuje charakterystyki Filipa II i Aleksandra Wielkiego. ukazuje wpływ jednostek na historię na 8

9 Macedonii opisuje uzbrojenie i taktykę wojsk macedońskich wymienia przyczyny wyprawy Aleksandra Wielkiego przeciwko Persji opisuje przebieg wyprawy Aleksandra Wielkiego przykładzie Aleksandra Wielkiego zna daty związane z polityką Filipa II i Aleksandra Wielkiego wyjaśnia motywy politycznej działalności Filipa II i Aleksandra Wielkiego 8. Świat hellenistyczny - nowa organizacja świata greckiego państwa hellenistyczne - miejsce polis w nowej rzeczywistości - kultura hellenistyczna - uniwersalizm kultury hellenistycznej 9. Największe osiągnięcia cywilizacji greckiej podsumowanie lekcja powtórzeniowa - koncepcje i zasady ustrojowe - wojsko, spędzanie wolnego czasu - architektura, rzeźba, ceramika - literatura, teatr, filozofia, wierzenia rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: hellenizm, państwa hellenistyczne, Museion, geometria euklidesowa, diadoch wymienia państwa hellenistyczne, które powstały po rozpadzie imperium A. Wielkiego i wskazuje je na mapie zna największe centra kultury hellenistycznej wymienia cechy kultury hellenistycznej wymienia największe osiągnięcia kultury hellenistycznej zna siedem cudów świata greckiego i potrafi je opisać wyjaśnia motywy politycznej działalności: Archimedesa, Euklidesa, Epikura, Meandra z Attyki, Eratostenesa, Arystracha, Zenona z Kation, Euhemera wyjaśnia okoliczności rozbicia imperium po śmierci Aleksandra Wielkiego charakteryzuje kulturę hellenistyczną i omawia jej największe osiągnięcia wyjaśnia dlaczego kulturę hellenistyczną uznano za kulturę uniwersalną 9

10 Tematy 1. Początki Rzymu między Etrurią a Grekami - warunki naturalne Italii - ludy Italii - założenie Rzymu - Etruskowie i ich cywilizacja - ustrój polityczny i społeczny Rzymu okresu królewskiego 2. Republika rzymska - pojęcie republiki - kształtowanie się ustroju republiki rzymskiej - charakterystyka ustroju republiki rzymskiej DZIAŁ IV: CYWILIZACJA RZYMSKA WYMAGANIA PODSTAWOWE (P) PONADPODSTAWOWE (PP) rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: Italia, Lacjum, Rzym, Etruskowie, kuria, interregnum, forum, centuria, Związek Latyński, zna i opisuje działalność: Eneasza, Romulusa, Serwiusza Juliusza, wskazuje na mapie Płw. Apeniński, Rzym i Etrurię potrafi odczytać z mapy ludy zamieszkujące Italię potrafi opisać warunki naturalne Italii na podstawie mapy wymienia ludy zamieszkujące Płw. Apeniński zna podział historii Rzymu zna mit o założeniu Rzymu i potrafi go opowiedzieć wymienia najważniejsze osiągnięcia Etrusków rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: monarchia, republika, senat, zasada kolegialności, dyktator, konsul, trybun ludowy, pretor, cenzor, edyl, kwestor, liktor, proletariat, patrycjusze, plebejusze, nobilowie, ekwici, niewolnicy zna daty wyznaczające początek i koniec republiki rzymskiej wymienia grupy społeczne republiki rzymskiej i wyjaśnić jak się rozwijały potrafi wymienić najważniejsze instytucje republiki rzymskiej oraz ich kompetencje potrafi opisać ustrój republiki na podstawie schematu ze str. 141 wymienia cechy ustroju republiki na podstawie mapy charakteryzuje położenie geograficzne Italii i warunki naturalne potrafi porównać warunki naturalne Italii i Grecji charakteryzuje podział etniczny półwyspu Apenińskiego omawia główne osiągnięcia cywilizacyjne Etrusków i potrafi wskazać te, które przejęli Rzymianie charakteryzuje ustrój monarchiczny potrafi uzasadnić daty początku i końca republiki charakteryzuje społeczeństwo rzymskie wyjaśnia w jaki sposób kształtowały się podstawowe grupy społeczeństwa rzysmkiego wyjaśnia znaczenie kolegialności i kadencyjności urzędów charakteryzuje ustrój republiki rzymskiej potrafi porównać demokrację ateńską i demokracje republiki rzymskiej potrafi dokonać oceny ustroju republiki rzymskiej analizuje tekst Polibiusza Charakterystyka ustroju republikańskiego 10

11 3. Powstanie imperium rzymskiego - wojsko rzymskie - podboje rzymskie - wojny punickie - wojny z państwami hellenistycznymi - powstanie i organizacja Imperium Rzymskiego - jedność świata antycznego 4. Cesarstwo rzymskie - kryzys republiki rzymskiej - działalność Oktawiana - cesarstwo w okresie pryncypatu - armia rzymska okresu wczesnego cesarstwa rozumie i opisuje pojęcia: wojsko obywatelskie, legion, kolonia, prowincja, namiestnik, imperium, tryumf, manipuł zna działalność w omawianym zakresie Hannibala, Scypiona Afrykańskiego, Pyrrusa zna daty i rozumie ich znaczenie: V w.p.n.e.-264 r.p.n.e, p.n.e, potrafi wyjaśnić przyczyny podbojów rzymskich i je rozumie potrafi wymienić prawa i obowiązki sprzymierzeńców Rzymian potrafi wskazać na mapie: Kartaginę, ziemie przyłączone do Rzymu do III w.p.n.e, ziemie przyłączone po wojnach punickich, ziemie zdobyte na państwach hellenistycznych, potrafi wskazać obszar republiki rzymskiej w I w.p.n.e. zna organizację imperium rzymskiego i wie w jaki sposób było ono zarządzane na podstawie tekstu źródłowego ze strony 151 potrafi wyjaśnić w jaki sposób Rzymianie czerpali zyski z podbitych terenów zna, rozumie i właściwie posługuje się pojęciami: cesarstwo, cesarz, pryncypat, dominat, triumwirat wymienia przyczyny republiki rzymskiej zna chronologię wydarzeń upadku republiki rzymskiej zna działalność w omawianym zakresie: Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, Dioklecjana zna daty i rozumie ich znaczenie: 44 p.n.e, 27 p.n.e, wymienia przyczyny upadku republiki rzymskiej opisuje upadek republiki rzymskiej omawia przebieg walk opisuje powstanie cesarstwa rzymskiego korzystając z mapy ze str. 138 przedstawia chronologicznie etapy podboju Italii przez Rzymian korzystając z mapy z atlasu przedstawia chronologiczne etapy powstawania imperium rzymskiego do I w.p.n.e. zna daty i rozumie ich znaczenie: p.n.e, p.n.e, p.n.e. charakteryzuje uzbrojenie i taktykę rzymską porównuje rzymski i grecki sposób wojowania wyjaśnia przyczyny zwycięstw armii rzysmkiej potrafi scharakteryzować organizację imperium rzymskiego wyjaśnia różnicę między ziemiami podbitymi w Italii, a prowincjami rzymskimi poza Italią charakteryzuje skutki podbojów rzymskich dla republiki rzymskiej; potrafi określić polityczne, gospodarcze i społeczne skutki podbojów ocenia podboje republiki rzymskiej sam precyzuje pojęcia dostrzega związek między przemianami społeczno gospodarczymi a kryzysem republiki rzymskiej zna działalność w omawianym zakresie: Mariusza, Tyberiusza i Gajusza Grakchów, Bulli, Pompejusza, Krassusa, Brutusa i Marka Antoniusza ocenia postać Juliusza Cezara i jego politykę zna daty i rozumie ich znaczenie: p.n.e., 122 p.n.e. dokonuje analizy kryzysu republiki rzymskiej przedstawia jego uwarunkowania polit., gosp., i społ. 11

12 5. Społeczeństwo starożytnego Rzymu - społeczeństwa rzymskie czasów republiki - społeczeństwo rzymskie okresu cesarstwa - życie codzienne w starożytnym Rzymie 6. Kultura Rzymu - czynniki wpływające na kulturę rzymską - główne osiągnięcia naukowe i kulturowe Rzymu - twórcy kultury rzymskiej - romanizacja - kulty pogańskie w starożytnym Rzymie - chrześcijaństwo wymienia instytucje ustrojowe cesarstwa rzymskiego w okresie pryncypatu i przedstawia ich kompetencje opisuje ustrój pryncypatu przedstawia organizację cesarstwa rzymskiego w I w.p.n.e. III w. opisuje armię rzymską w okresie cesarstwa wymienia i opisuje grupy społeczne starożytnego Rzymu w okresie republiki i w okresie cesarstwa (potrafi skorzystać ze schematu na str. 162) omawia sytuację niewolników w Rzymie na podstawie tekstów źródłowych ze str. 163 oraz na podstawie tekstu podręcznika opisuje przebieg powstania Spartakusa na podstawie tekstu źródłowego nr 4 ze str. 164 zna, rozumie i stosuje pojęcia: romanizacja, forum, kapitel, amfiteatr, akwedukt, termy, łacina, kult państwowy, westalki, chrześcijaństwo, mesjasz, apostołowie, gmina chrześcijańska, biskup, synod zna wybitnych przedstawicieli literatury rzymskiej i ich dzieła opisuje architekturę rzymską i wymienia przykłady budowli rzymskich wymienia największe osiągnięcia kultury i nauki rzymskiej zna i wymienia bogów rzymskich zna działalność w omawianym zakresie: Jezusa Chrystusa, Pawła z Tarsu, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego zna daty 313 e.p.n.e, 392 r.p.n.e potrafi przedstawić główne cechy religii uzasadnia stwierdzenie, ze republika rzymska musiała upaść porównuje system pryncypatu i republiki rzymskiej, Wyjaśnia i uzasadnia różnice wyjaśnia w jaki sposób Oktawian August zmienił system zarządzania prowincjami omawia rolę armii rzymskiej w okresie cesarstwa przedstawia ewolucję społeczeństwa rzymskiego charakteryzuje społeczeństwo rzymskie okresu republiki charakteryzuje społeczeństwo rzymskie okresu cesarstwa wyjaśnia jaki wpływ na funkcjonowanie gospodarki rzymskiej mieli niewolnicy wyjaśnia przyczyny pojawienia się i istnienia igrzysk gladiatorów w starożytnym Rzymie samodzielnie precyzuje pojęcia charakteryzuje kulturę rzymską wyjaśnia jaki wpływ wniosła kultura rzymska w rozwój kultury europejskiej wyjaśnia w jaki sposób kultura Rzymu upowszechniła się w antycznym świecie omawia pozytywne i negatywne skutki romanizacji kultury europejskiej charakteryzuje religię pogańską starożytnego Rzymu potrafi ukazać wpływ religii greckiej na religię rzymską przedstawia argumenty dotyczące synkretyzmu religii rzymskiej charakteryzuje religię chrześcijańską wyjaśnia przyczyny popularności chrześcijaństwa 12

13 7. Koniec imperium rzymskiego - ustrój polityczny Rzymu czasów dominatu - przyczyny i objawy kryzysu cesarstwa - Wielka Wędrówka Ludów i jej skutki - upadek cesarstwa rzymskiego i konsekwencje tego zjawiska 8. Rzym i jego znaczenie podsumowanie. Lekcja powtórzeniowa rzymskiej opisuje powstanie religii chrześcijańskiej omawia podstawowe założenia religii chrześcijańskiej przedstawia etapy przekształcenia się chrześcijaństwa w religię państwową wyjaśnia w jaki sposób traktowano chrześcijan w cesarstwie rzymskim w I i II w. wskazuje na mapie Judeę zna, rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: dominat, tetrarchia, wędrówki ludów zna działalność w omawianym zakresie: Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego i Teodozjusza Wielkiego, Odoakra zna daty 395, 476 r. opisuje system rządów okresu dominatu przedstawia główne zagrożenia zewnętrzne i wewnętrzne cesarstwa rzymskiego od III V w. omawia okoliczności upadku cesarstwa zachodniorzymskiego wymienia plemiona barbarzyńskie naruszające granice imperium potrafi ich nazwy odczytać z mapy omawia strukturę organizacyjną Kościoła chrześcijańskiego we wczesnym okresie istnienia chrześcijaństwa wskazuje na mapie zasięg wpływów religii chrześcijańskiej charakteryzuje ustrój cesarstwa w okresie dominatu dokonuje oceny rządów Dioklecjana przedstawia genezę upadku cesarstwa rzymskiego z uwzględnieniem czynników wewnętrznych, zewnętrznych przedstawia polityczne, gospodarcze i społeczne uwarunkowania upadku cesarstwa zachodniorzysmkiego na podstawie mapy ze str. 177 omawia inwazje ludów germańskich na Imperium Rzymskie wyjaśnia dlaczego cesarstwo zachodniorzysmkie musiało upaść. 13