Rozdział I. Wprowadzenie do historii 1. Czym jest historia? prawidłowo posługuje się pojęciami: historia, źródło historyczne, archeologia

Transkrypt

1 Przedmiotowy system oceniania z historii klasa I Wymagania na poszczególne oceny Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Rozdział I. Wprowadzenie do historii 1. Czym jest historia? pojęciami: historia, źródło historyczne, archeologia 2. Czas w historii pojęciami: wiek, tysiąclecie, nasza era, przed naszą erą, milenium, chronologia, periodyzacja, epoka - potrafi narysować oś czasu ze wszystkimi jej elementami Rozdział II. Narodziny człowieka i początki cywilizacji 1. Od powstania człowieka do rewolucji neolitycznej pojęciami: Homo sapiens, warunki i tryb życia ludzi paleolit, neolit, rewolucja pierwotnych neolityczna rewolucja neolityczna i jej konsekwencje wymienia rodzaje źródeł historycznych i podaje ich przykłady potrafi stworzyć prosty ciąg przyczynowo-skutkowy potrafi wyjaśnić powiedzenie Historia jest nauczycielką życia potrafi zaznaczyć chronologicznie daty na osi czasu określa na podstawie daty rocznej wiek danego wydarzenia pojęciami: ewolucja, neandertalczyk, epoka brązu, epoka żelaza potrafi porównać koczowniczy i osiadły tryb życia wymienia przykłady nauk pomocniczych historii i określa przedmiot ich badań wyjaśnia pojęcie Anno Domini wymienia epoki historyczne wraz z cezurami oblicza, ile czasu minęło od wydarzenia p.n.e. do wydarzenia w n.e. wymienia kolejne etapy ewolucji człowieka określa przyczyny rewolucji neolitycznej potrafi wyjaśnić, na czym polegała rewolucja neolityczna wyjaśnia, na czym polega selekcja źródeł i krytyka źródeł podaje znaczenie słowa cywilizacja pojęciem: cezura ocenia znaczenie rolnictwa, hodowli i wytopu metali w życiu ludzi pierwotnych tereny Żyznego Półksiężyca miejsca pierwszych osad ludzkich omawia skutki rewolucji neolitycznej 2. Narodziny państwa wymienia osiągnięcia 1

2 cywilizacja Mezopotamii pojęciami: Mezopotamia,, miasto-państwo, pismo klinowe pojęciami:,,państwo, monarchia despotyczna, politeizm, określa warunki naturalne Mezopotamii i ich wpływ na życie ludności pojęciami: system irygacyjny, niewola babilońska, zikkurat Mezopotamię, rzeki Eufrat i Tygrys, Babilon Sumerów wyjaśnia, na czym polegała zasada oko za oko, ząb za ząb 3. Osiągnięcia cywilizacyjne starożytnych Egipcjan Egipt, Deltę Nilu pojęciami: faraon, piramidy, mumia omawia położenie geograficzne Egiptu wymienia głównych bogów Egiptu pojęciami: mumifikacja, sarkofag określa rolę rzeki dla powstania państwa egipskiego ( z pomocą nauczyciela) wyjaśnia znaczenie religii w życiu Egipcjan rozpoznaje zabytki starożytnego Egiptu wymienia przykładowe osiągnięcia Egipcjan z zakresu nauki, architektury, sztuki 4. Izraelici i ich religia judaizm pojęciami: Biblia, Stary Testament Palestynę, Jordan prawidłowo posługuje się pojęciami synagoga, monoteizm, dekalog, mesjasz, prorok, Arka Przymierza omawia krótko działalność Mojżesza omawia krótko działalność Abrahama, Dawida, Salomona określa położenie geograficzne Palestyny i jego wpływ na warunki życia ludności zna główne założenia judaizmu prawidłowo posługuje się pojęciami diaspora, antysemityzm Rozdział III: Cywilizacja Hellenów 1. U źródeł cywilizacji : helleńskiej Półwysep Bałkański, Półwysep Peloponez omawia warunki naturalne Grecji i ich wpływ na zajęcia ludności pojęciami: kultura minojska, kultura mykeńska, alfabet grecki, kolonizacja : Morze Jońskie, Morze Egejskie, Knossos określa wpływ kultury minojskiej i mykeńskiej na życie Greków wymienia zabytki kultury na osi czasu zaznacza okres rozkwitu kultur minojskiej, mykeńskiej i wielkiej kolonizacji podaje przyczyny i skutki kolonizacji greckiej 2

3 2. Jak żyli starożytni Grecy? 3. Narodziny demokracji Ateny pojęciami: polis, igrzyska pojęciami: zgromadzenie ludowe, demokracja - wskazuje na mapie Ateny Morze Śródziemne, Ateny, Spartę pojęciami:, obywatel, agora, monarchia wymienia różnice w życiu kobiet i mężczyzn w starożytnej Grecji omawia najważniejsze zasady demokracji minojskiej pojęciami: Hellada, Hellenowie, oligarchia, olimpiada, gimnazjon omawia formy sprawowania władzy w polis pojęciami: zasada kolegialności Peryklesa opowiada, o czym mówią Iliada i Odyseja i podaje autora tych dzieł porównuje igrzyska starożytne i współczesne tworzy kilkuzdaniowy opis dnia codziennego mieszkańca starożytnej Grecji porównuje szkołę grecką i współczesną interpretuje tekst źródłowy prawidłowo posługuje się pojęciami: ostracyzm, strateg, rada pięciuset wskazuje wady demokracji 4. Ustrój polityczny Sparty pokazuje na mapie Spartę i określa jej położenie pojęciami: wychowanie spartańskie, wypowiedź lakoniczna charakteryzuje wychowanie spartańskie wyjaśnia rolę wychowania spartańskiego w funkcjonowaniu państwa porównuje ustrój Sparty i Aten dokonuje analizy tekstu źródłowego 5. Wojny Hellenów o niepodległość i o dominację w Helladzie potrafi dopasować dowódców: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa do bitew pod Maratonem, Termopilami, Salaminą pojęciami: hoplita, falanga : zasięg imperium perskiego w V w. p.n.e., Maraton, Termopile, Salaminę na osi czasu umieszcza w pojęciami: wojna peloponeska wymienia dowódców wojsk perskich Dariusza i Kserksesa omawia przyczyny i konsekwencje wojen grecko-perskich podaje przyczyny wojny peloponeskiej wymienia strony konfliktu podaje skutki wojny 3

4 kolejności chronologicznej daty bitew z Persami (490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e.) peloponeskiej 6. Religia i religijność Greków 7. Filozofia nowe spojrzenie na świat pojęciami: politeizm, bogowie olimpijscy, mit, heros pokazuje na mapie Olimp określa miejsce narodzin filozofii określa przedmiot badań filozofii opowiada, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów wymienia głównych bogów greckich i ich dziedziny pojęciami: filozofia, filozof Sokratesa, Arystotelesa, Platona Milet pojęciami: antropomorfizm, wymienia różnice między wierzeniami Żydów i Greków Talesa z Miletu, Heraklita, Demokryta na podstawie mapy podaje miejsca działalności filozofów podaje podobieństwa występujące między wiarą mieszkańców Grecji, Egiptu, Mezopotamii wyjaśnia rolę religii w utrwalaniu więzi między Grekami analizuje źródła pisane i ikonograficzne pojęciami: jońska filozofia przyrody, cynicy, stoicy, epikurejczycy analizuje tekst źródłowy 8. Osiągnięcia starożytnych Greków w dziedzinie kultury, nauki i ich znaczenie dla rozwoju cywilizacji europejskiej pojęciami: Akropol, Partenon, sztuka helleńska, tragedia, komedia, dramat - zna datę pierwszych igrzysk w Grecji 776 r.p.n.e charakteryzuje styl: dorycki, joński, koryncki przedstawia Fidiasza jako rzeźbiarza greckiego i wymienia jego dzieła przedstawia Sofoklesa jako autora tragedii, podaje tytuł jego dzieła pojęciami: styl czarnofigurowy, czerwonofigurowy, okresy archaiczny, klasyczny i hellenistyczny wymienia zabytki architektury i kultury greckiej określa przedmiot działalności Tukidydesa, Hipokratesa, Herodota wymienia rzeźbiarzy: Polikleta, Myrona i ich dzieła dostrzega elementy kultury greckiej obecne we współczesności 9. Narodziny i upadek lokalizuje na mapie zasięg ocenia jego stosunek do 4

5 imperium Aleksandra pojęciami: monarchia, kultura hellenistyczna lokalizuje na mapie Macedonię podbojów Aleksandra omawia na podstawie mapy trasę podbojów Aleksandra pojęciami: państwa hellenistyczne, węzeł gordyjski wyjaśnia konsekwencje polityki Aleksandra ludów podbitych wyjaśnia genezę monarchii hellenistycznych charakteryzuje kulturę hellenistyczną i podaje jej przykłady Rozdział IV: Cywilizacja Rzymian 1. Narodziny Rzymu wymienia Remusa, Romulusa i Eneasza jako legendarnych założycieli Rzymu Półwysep Apeniński, rzekę Tyber 2. Przemiany ustrojowe Rzym republiką pojęciami: monarchia, republika pojęciami: patrycjusze, plebejusze, republika, Italia opowiada legendę o powstaniu Rzymu zaznacza na osi czasu datę założenia Rzymu i określa wiek tego wydarzenia - podaje datę założenia Rzymu 753 r.p.n.e. pojęciami:senat, dyktatura, trybun ludowy, zgromadzenie ludowe, prawo weta, niewolnik, gladiator zaznacza na osi czasu okres monarchii i okres republiki, powstanie Spartakusa wymienia przyczyny powstania niewolników pojęciami: Lacjum, Latynowie, Etruskowie, Italikowie wymienia ważniejszych bogów rzymskich i ich dziedziny charakteryzuje religię Rzymu pojęciami: kolegialność wyjaśnia zasadę kolegialności analizuje schemat ustrojowy republiki rzymskiej wyjaśnia znaczenie powiedzenia Chleba i igrzysk źródłowego ocenia postępowanie właściciela niewolników wymienia przyczyny ekspansji Rzymu na podstawie mapy omawia proces podboju Italii charakteryzuje ustrój republiki rzymskiej źródłowego charakteryzuje kompetencje senatu wyjaśnia przyczyny konfliktów społecznych w czasach republiki 5

6 3. Narodziny Imperium Romanum i upadek republiki pojęciami: legion, Kartagina, Galia, Imperium Romanum, pojęciami: wojny punickie, Kartagina, imperium źródłowego charakteryzuje armię rzymską na osi czasu zaznacza daty wojen punickich p.n.e. pojęciami: prowincja, weteran opisuje powstanie Imperium Romanum Pompejusza, Marka Krassusa opisuje rolę Fenicjan w starożytnym świecie wymienia przyczyny upadku republiki wymienia przyczyny wojen punickich w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie republiki Juliusza Cezara, Hannibala 4. Cesarstwo Rzymskie w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa pojęciami: imperator, pryncypat, romanizacja, urbanizacja Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta źródłowego opisuje działalność Oktawiana Augusta pojęciami: dominat, idy marcowe omawia przemiany w społeczeństwie rzymskim w okresie cesarstwa źródłowego wymienia przyczyny upadku republiki ocenia politykę Rzymian wobec podbitej ludności wyjaśnia konsekwencje romanizacji prowincji porównuje zakres władzy cesarskiej w okresie pryncypatu i dominatu 5. Osiągnięcia cywilizacyjne Rymian i ich znaczenie dla rozwoju cywilizacji europejskiej wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian pojęciami: Forum Romanum, akwedukt, termy, romanizacja, amfiteatr, łuk triumfalny, kopuła, Panteon, prawo, kodeks wyjaśnia związek między kulturą Greków i Rzymian pojęciami: prawo dwunastu tablic, kalendarz juliański, Circus Maximus wymienia głównych twórców i ich dzieła: Wergiliusza, Cezara, Senekę na podstawie źródeł ikonograficznych wymienia głównych twórców i ich dzieła: Owidiusza, Liwiusza wyjaśnia zasady prawa rzymskiego analizuje tekst źródłowy wyjaśnia wpływ kultury helleńskiej na kulturę rzymską ( Rzymianie uczniami Greków ) 6

7 charakteryzuje architekturę rzymską 6. Narodziny i rozwój chrześcijaństwa pojęciami: Ewangelia, apostoł, chrześcijaństwo, papież, biskup, edykt mediolański, Nowy Testament Palestynę źródłowego podaje przyczyny prześladowań chrześcijan omawia zasady religii chrześcijańskiej omawia rolę Jezusa w procesie narodzin chrześcijaństwa dostrzega rolę apostołów w umacnianiu chrześcijaństwa podaje i zaznacza na osi czasu daty: 1 r. n.e., 313 r. n.e., 381 r. n.e. pojęciami: katakumby, sobór, dogmat zasięg chrześcijaństwa w IV w. n.e. Jezusa, Herodota, Teodozjusza, Konstantyna porównuje chrześcijaństwo z judaizmem i kultami Wschodu wyjaśnia, w jaki sposób chrześcijaństwo stało się religią panującą w Rzymie określa konsekwencje rozpowszechnienia się chrześcijaństwa dla Kościoła i cesarstwa Nerona, Dioklecjana 7. Upadek Imperium Rzymskiego Cesarstwa Zachodniorzymskiego Konstantynopol, Cesarstwo Zachodniorzymskie, Cesarstwo Wschodniorzymskie pojęciami: barbarzyńca, wędrówki ludów, Cesarstwo Wschodniorzymskie, Zachodniorzymskie, Bizancjum, wandalizm na osi czasu zaznacza datę podziału cesarstwa rzymskiego 395 r. n.e. pojęciami: latyfundium, insygnia, języki romańskie Rawennę, trasy wędrówki ludów na osi czasu zaznacza datę powstania Bizancjum 330 r. n.e. wymienia przyczyny upadku Imperium Rzymskiego na podstawie tekstu źródłowego wymienia plemiona, które źródłowego opisuje relacje Rzymian z barbarzyńcami określa przyczyny podziału Imperium Rzymskiego ocenia skutki najazdu barbarzyńców na Rzym 7

8 najechały imperium Konstantyna, Teodozjusza Rozdział: Wczesne średniowiecze 1. Cesarstwo Bizantyńskie i prawosławie Konstantynopol, Bizancjum zaznacza daty na osi czasu pojęciami: schizma, prawosławie, ikona, fresk, mozaika rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury bizantyńskiej podaje znaczenie dat: 1054 r., 1453r. pojęciami: patriarcha, ikonostas określa przyczyny schizmy wschodniej omawia różnice między Kościołem rzymskokatolickim a prawosławnym charakteryzuje religię prawosławną wymienia osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i sztuki porównuje kulturę zachodniorzymską i bizantyńską 2. Arabowie narodziny i rozwój islamu podaje rok 622 jako początek islamu zaznacza tę datę na osi czasu pojęciami: islam, Koran, jałmużna, muzułmanin, meczet Półwysep Arabski, Mekkę, Medynę wymienia kilka osiągnięć naukowych Arabów pojęciami: kalif, teokracja, Beduini, minaret Mahometa dostrzega podobieństwa i różnice między islamem a innymi religiami monoteistycznymi ocenia cywilizacyjną rolę islamu rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury arabskiej wymienia podstawowe zasady islamu wyjaśnia znaczenie Mekki i Medyny dla współczesnych wyznawców islamu potrafi wymienić kilka współczesnych państw arabskich 8

9 3. Monarchia Karolingów próba odbudowy cesarstwa przez Karola lokalizuje na mapie terytorium państwa Karola, państwa powstałe po traktacie w Verdun podaje datę traktatu w Verdun i koronacji Karola pojęciami: Karolingowie, koronacja, dziesięcina Karola wymienia postanowienia traktatu w Verdun pojęciami: majordom, Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego charakteryzuje renesans karoliński wyjaśnia rolę państwa Franków w kształtowaniu oblicza politycznego i kulturalnego Europy wymienia główne zabytki tego okresu ocenia dokonania Karola 4. Narodziny nowych państw w Europie Zachodniej 5. Kształtowanie się stosunków feudalnych w średniowiecznej Europie wyjaśnia, kim byli Normanowie zaznacza na osi czasu okres funkcjonowania systemu lennego pojęciami: senior, wasal, lenno pojęciami: Rzesza Niemiecka, Wikingowie, traktat w Verdun wyjaśnia konsekwencje rozpadu monarchii Karola pojęciami: feudalizm, immunitet, hołd, inwestytura wyjaśnia zasady lenne pojęciami: regencja, Waregowie, uniwersalizm wyjaśnia, kim byli Otton I, Otton III, Wilhelm Zdobywca wymienia konsekwencje najazdów Normanów ocenia konsekwencje dla państwa stosowania zasady wasal mego wasala nie jest moim wasalem wymienia obowiązki seniora i wasala analizuje tekst źródłowy wyjaśnia, na czym polegała koncepcja uniwersalistyczna Ottona III wyjaśnia znaczenie daty 962 r. pojęciami: komendacja, suzeren, domena, patrymonium wyjaśnia przyczyny i mechanizm funkcjonowania społeczeństwa feudalnego Rozdział VI: Europa i Polska w okresie panowania Piastów 1. Narodziny państwa polskiego państwo Mieszka I pojęciami: ród, plemię, dynastia, chrystianizacja, wymienia nazwy plemion Mieszka I pojęciami wymienia przyczyny wyjaśnia znaczenie chrztu dla dalszych dziejów Polski omawia genezę powstania 9

10 państwo obszary, na których zamieszkiwały plemiona polskie wyjaśnia znaczenie daty 966 r. sąsiadów Polski przyjęcia chrztu przez Mieszka I wyjaśnia znaczenie daty 972 r. państwa polskiego 2. Polska za panowania Bolesława Chrobrego wyjaśnia znaczenie dat: 1000 r., 1018 r., 1025 r. zaznacza daty na osi czasu - potrafi wydarzenia porządkować chronologicznie pojęciami: metropolia, biskupstwo, arcybiskupstwo, relikwie zdobycze terytorialne Bolesława Chrobrego pojęciem: kanonizacja opowiada o misji św. Wojciecha plemiona Prusów wymienia skutki zjazdu gnieźnieńskiego wymienia biskupstwa utworzone po zjeździe i wskazuje je na mapie omawia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego, w tym uzyskanie własnej metropolii porównuje terytorium państwa polskiego na początku i na końcu panowania Bolesława Chrobrego 3. Kryzys i odbudowa państwa polskiego przez Kazimierza Odnowiciela wykorzystuje tablice genealogiczne pojęciami: kasztelan, możni Mieszka II, Bezpryma, Kazimierza Odnowiciela wyjaśnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne kryzysu wymienia reformy przeprowadzone przez Kazimierza Odnowiciela analizuje tekst źródłowy na podstawie mapy omawia zmiany terytorialne w Polsce w pierwszej połowie XI w. 4. Kryzys i reforma Kościoła w X XIII w. pojęciami: uniwersalizm, konkordat, herezja, inkwizycja Grzegorza VII, Henryka IV wyjaśnia istotę sporu między papiestwem i cesarstwem pojęciami: symonia, nepotyzm, ruch kluniacki, inwestytura wyjaśnia znaczenie dat: 1122 r. zakonu w Cluny źródłowego przedstawia stanowisko papiestwa i cesarstwa 10

11 wyjaśnia sens powiedzenia pójść do Canossy wymienia postanowienia konkordatu wormackiego 5. Polska od Bolesława Śmiałego do Bolesława Krzywoustego wyjaśnia znaczenie daty 1076 r. i zaznacza ją na osi czasu wymienia w kolejności chronologicznej władców piastowskich od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego pojęciami: testament, rozbicie dzielnicowe, zasada senioratu, dzielnice Zbigniewa i Bolesława źródłowego opowiada o bitwie pod Głogowem omawia zasady podziału państwa dokonanego przez Bolesława Krzywoustego dzielnicę senioralną oraz poszczególne dzielnice pojęciami: dzielnica senioralna, senior, junior opowiada o konflikcie z biskupem Stanisławem wyjaśnia przyczyny konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem wymienia synów Bolesława Krzywoustego i ich dzielnice ocenia skutki konfliktu z biskupem Stanisławem ocenia panowanie Władysława Hermana wyjaśnia okoliczności odzyskania korony przez Bolesława Śmiałego 6. Rozbicie dzielnicowe i jego skutki 7. Przemiany gospodarcze i społeczne w okresie rozbicia wyjaśnia znaczenie dat: 1138 r., 1226 r., 1241 r. i zaznacza je na osi czasu pojęciami: Krzyżacy, Mongołowie, Tatarzy pojęciami: trójpolówka, cech, wymienia konsekwencje rozbicia dzielnicowego wymienia datę i przyczyny sprowadzenia Krzyżaków do Polski wymienia datę najazdu Tatarów i bitwy pod Legnicą wyjaśnia, kim byli: Konrad Mazowiecki, Henryk Pobożny pojęciami: czynsz, wyjaśnia, kim byli: Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Batu- Chan, Henryk Brodaty, Henryk IV Probus wyjaśnia znaczenie prawa składu dla rozwoju miast wyjaśnia przyczyny walk między książętami wyjaśnia genezę sukcesów armii mongolskiej państwo Henryków Śląskich, zasięg najazdów Mongołów wyjaśnia proces powstawania 11

12 dzielnicowego sołtys, wójt wyjaśnia, kim był Gall Anonim dziesięcina, stan, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, prawo niemieckie, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs wyjaśnia, na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim wymienia warstwy stanu mieszczańskiego w średniowieczu charakteryzuje poszczególne stany społeczeństwa stanowego wyjaśnia różnicę między monarchią patrymonialną a stanową wyjaśnia, kim był Wincenty Kadłubek 8. Narodziny monarchii stanowych w Europie. Upadek uniwersalizmu papieskiego i cesarskiego zaznacza na osi czasu datę 1215 r. i potrafi ją wyjaśnić pojęciami: parlament, przywilej, stan, sobór wyjaśnia, jak doszło do powstania monarchii stanowych w Anglii i we Francji pojęciami: templariusze, schizma zachodnia, immunitet, renta feudalna porównuje monarchię patrymonialną i stanową omawia konsekwencje wydania Wielkiej Karty Swobód wyjaśnia, czym była Wielka Karta Swobód 9. Odbudowa królestwa polskiego przez Władysława Łokietka 10. Polska za panowania Kazimierza wyjaśnia znaczenie dat: 1320 wyjaśnia znaczenie koronacji dla jednoczenia państwa wyjaśnia znaczenie daty 1364 r. uzasadnia, dlaczego Kazimierz nosi przydomek Wielki przedstawia próby jednoczenia ziem polskich przez władców piastowskich wyjaśnia znaczenie dat: 1308 r., 1331 r., 1333 r. pojęciami: uniwersytet, kodyfikacja zmiany terytorialne w Polsce za Kazimierza omawia na podstawie mapy proces jednoczenia ziem polskich na podstawie mapy wymienia ziemie, które nie znalazły się w granicach odbudowanego państwa polskiego wyjaśnia znaczenie dat: 1343 r., 1370 r. ocenia wagę reform wewnętrznych Kazimierza omawia okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego wymienia dokonania Kazimierza w zakresie polityki wewnętrznej wyjaśnia przyczyny kodyfikacji prawa 12

13 11. Narodziny monarchii stanowej w Polsce i rządy Andegawenów wymienia stany w Polsce i krótko je charakteryzuje pojęciami: szlachta, unia personalna, przywilej, możnowładztwo, monarchia stanowa wyjaśnia, jak doszło do ukształtowania się stanu szlacheckiego źródłowego wymienia postanowienia przywileju koszyckiego pojęciami: immunitet, prawo rycerskie, herb, wspólnota rodowa, starosta, elekcja omawia rządy Andegawenów w Polsce omawia rolę stanów w państwie wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy przez Ludwika Węgierskiego omawia konsekwencje przywileju koszyckiego Rozdział: Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów 1. Narodziny państwa polsko-litewskiego i Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim 2. Ekspansja Turków w Europie. Kryzys państwa polskiego za panowania Władysława Warneńczyka wymienia przyczyny podpisania unii polskolitewskiej miejsca związane z wielką wojną z Krzyżakami wyjaśnia znaczenie dat:1410 wyjaśnia, kim był Władysław Warneńczyk na osi czasu umieszcza daty: 1444 r., 1453 r. i wyjaśnia ich znaczenie pojęciem: unia personalna wymienia postanowienia unii w Krewie wyjaśnia znaczenie dat: 1385 r., 1410 r., 1411 r. pojęciami: unia, sułtan tereny podbite przez Turków w Europie w XV w. oraz Konstantynopol, Warnę, Adrianopol ocenia znaczenie zwycięstwa grunwaldzkiego wyjaśnia przyczyny konfliktu polskokrzyżackiego pojęciami: janczar, pogrobowiec wyjaśnia, kim byli:zbigniew Oleśnicki, źródłowego wyjaśnia przyczyny zawarcia unii polsko-węgierskiej określa pozytywne i negatywne skutki podpisania unii wymienia postanowienia pokoju w Toruniu wymienia konsekwencje klęski pod Warną dla Polski i Europy ocenia skutki bitwy pod Warną 3. Wojna trzynastoletnia i odzyskanie Pomorza Gdańskiego szlak wiślany wyjaśnia, kim był Kazimierz Jagiellończyk wyjaśnia, dlaczego powstał Związek Pruski wyjaśnia przyczyny wojny trzynastoletniej wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego dla gospodarki państwa pojęciami: wojska zaciężne, inkorporacja, zakon inflancki wyjaśnia, kim był Piotr 13

14 pojęciami: Prusy Królewskie, pospolite ruszenie, lenno wymienia postanowienia drugiego pokoju toruńskiego ziemie wcielone do Polski na mocy drugiego pokoju toruńskiego, Państwo Zakonne Dunin 4. Kryzys gospodarczy i polityczny w Europie Zachodniej i jego przezwyciężenie (XIV XV w.) na podstawie mapy porównuje transport lądowy i wodny w późnym średniowieczu na podstawie mapy wymienia członków Hanzy i hanzeatyckie szlaki handlowe pojęciami: Hanza, czynsz, renta feudalna opisuje sytuację gospodarczą w Europie Zachodniej na początku XIV w. pojęciami: czarna śmierć, wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego i społecznego w XIV w. omawia skutki wojny stuletniej i innych konfliktów zbrojnych dla społeczeństwa europejskiego 5. Kultura i szkolnictwo w średniowiecznej Europie podaje cechy charakterystyczne stylu romańskiego i gotyckiego rozpoznaje na ilustracjach budowle w stylu romańskim i gotyckim pojęciami: witraż, bazylika, nawa, portal, gotyk główne uniwersytety średniowiecza (Bolonia, Oxford, Sorbona) pojęciami: transept opisuje obiekty architektoniczne z wykorzystaniem poznanych pojęć wyjaśnia, na czym polegał uniwersalny charakter kultury średniowiecza wymienia dzieła literatury średniowiecza 6. Miejsce Polski w Europie w okresie średniowiecza 7. Kościół katolicki u schyłku średniowiecza pojęciem: pergamin Galla Anonima, Jana Długosza pojęciami: ekskomunika, inkwizycja wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu dla państwa i społeczeństwa polskiego zasięg panowania dynastii Jagiellonów pod koniec XV w. Jana Husa, Franciszka z Asyżu wyjaśnia, na czym polegał pojęciami: absyda, prezbiterium rozpoznaje na ilustracjach wybrane dzieła sztuki średniowiecznej pojęciami: koncyliaryzm, kurialiści, skryptorium Wincentego Kadłubka, Pawła Włodkowica wymienia dzieła sztuki średniowiecznej źródłowego podaje argumenty potwierdzające 14

15 spór papieża z soborem i jak się zakończył Girolamo Savonaroli, Aleksandra VI, Tomasza z Akwinu wyższość soboru nad papieżem i papieża nad soborem omawia wpływ Kościoła na rozwój kultury, oświaty 8. Umysłowość ludzi średniowiecza wymienia najważniejsze wartości w życiu człowieka średniowiecznego wymienia miejsca pielgrzymek w średniowieczu pojęciami: relikwia, pielgrzym, cech wyjaśnia, jaką rolę pełniły zakony porównuje postrzeganie świata przez ludzi średniowiecza i współczesnych opisuje poglądy Tomasza z Akwinu Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w programie nauczania. Nie jest w stanie wykonać zadań o elementarnym stopniu trudności, nawet z pomocą nauczyciela. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności w zakresie umożliwiającym swobodne i samodzielne posługiwanie się wiedzą i umiejętnościami, a występujące niewielkie braki nie mają wpływu na postrzeganie i rozumienie procesu historycznego. 15

16 16