BCC PYTA MINISTRA FINANSÓW

Transkrypt

1 24 września Szanowni Państwo, publiczna debata wokół funduszy emerytalnych musi opierać się na rzetelnych liczbach, prawdziwych faktach i dobrze uzasadnionych opiniach. W newsletterze, który przygotowujemy, chcemy takie właśnie liczby, fakty i opinie pokazywać. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych BCC PYTA MINISTRA FINANSÓW 16 lipca weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE), ustanawiające zrewidowany system rachunków narodowych i regionalnych ESA 2010, według którego istnieje obowiązek podawania przez wszystkie państwa członkowskie UE szacunków kwoty zobowiązań sektora finansów publicznych wobec przyszłych emerytów. W przypadku Polski chodzi zapewne także o nowe zobowiązania na subkontach w ZUS-ie, które pojawiły się po przesunięciu części filaru II do ZUSu ponad 2 lata temu oraz o planowane przejęcie przez państwo środków OFE w kontekście przygotowywanej nowej ustawy w tej sprawie, połączone z powiększeniem zobowiązań państwa wobec przyszłych emerytów o wartość przejmowanych środków. Chcielibyśmy zapytać, dlaczego nowe przepisy nakazujące stosowanie ESA 2010 od 1 września 2014 r., nie zostały dotąd odnotowane w dokumentach rządowych, takich jak Przegląd systemu emerytalnego z czerwca br. oraz projekt nowej ustawy budżetowej na rok Chcielibyśmy uzyskać zapewnienie, że konsekwencje przejścia przez UE i Eurostat na system ESA 2010 nie zostaną pominięte przez przygotowywaną teraz przez rząd ustawę dotyczącą demontażu OFE. Przy okazji chcielibyśmy zapytać, dlaczego minister finansów mówi w dalszym ciągu o realizacji zasady dobrowolności w zapowiedzianej ustawie o OFE, a równocześnie zapowiada natychmiastowe przejęcie 51,5% aktywów OFE poprzez tę ustawę, bez pytania 16 milionów składkowiczów o zgodę na takie przejęcie. W takiej sytuacji nie można się dziwić, że pojawiają się nieprzychylne rządowi komentarze w Polsce i na świecie, charakteryzujące to przejęcie jako formę nacjonalizacji własności prywatnej. Zgodnie z ESA 2010, podobnie jak w ESA 95, zobowiązania emerytalno-rentowe sektora instytucji rządowych i samorządowych nie są wykazywane w tablicach podstawowych rachunków narodowych. Nowością w ESA 2010 jest jednakże obowiązek podawania w tablicach uzupełniających do rachunków narodowych szacunków kwoty zobowiązań emerytalnych w systemach kwalifikowanych do sektora finansów publicznych. Nowe standardy statystyczne ESA 2010 świadczą o tym, że instytucje Unii Europejskiej, podobnie jak inne instytucje międzynarodowe i agencje ratingowe, zaczynają zauważać, że istnieją ukryte zobowiązania emerytalne, a także że szkodliwe

2 jest poprawianie krótkookresowej pozycji fiskalnej w statystykach ESA95 kosztem zwiększenia długoterminowych zobowiązań państwa. Nowe zasady liczenia długu publicznego (ESA 2010), wprowadzą efektywnie korektę w górę tego długu o wartość nowych zobowiązań wobec emerytów. Dlatego nie można wykluczyć interpretacji, przy której równowartość zapisów na subkontach w ZUS będzie doliczana do polskiego długu publicznego, co negatywnie wpłynie na ocenę stanu finansów publicznych Polski. Istnieje ryzyko, że proponowane przez rząd zmiany, pogorszające długoterminową stabilność systemu emerytalnego i finansów publicznych oraz przynoszące szkody dla rozwoju gospodarczego Polski, przyniosą korzyści statystyczne tylko według ułomnego polskiego prawa. To nasuwa kolejne pytanie: kiedy wreszcie ograniczymy możliwości manipulacyjne rządu, obecnego i następnych, przez zmianę ustawy o finansach publicznych, tak aby polskie prawo dotyczące liczenia długu publicznego i deficytu sektora finansów publicznych było całkowicie zgodne z prawem UE? Polski rząd, rezygnując z zapowiedzianych zmian w OFE, mógłby być może osiągnąć korzyści statystyczne poprzez następujące dwa działania (zaproponowane przez Stefana Kawalca i współpracowników w raporcie Capital Strategy Wpływ rozwiązań dotyczących przyszłości OFE na rynek kapitałowy i rozwój gospodarki ): 1. Zaliczyć OFE do sektora finansów publicznych w polskim prawie Należy rozważyć zmiany w prawie polskim prowadzące do konsekwentnego traktowania OFE jako części sektora finansów publicznych, w wyniku czego obligacje skarbowe w portfelu OFE nie będą uwzględniane przy obliczaniu wielkości zadłużenia z punktu widzenia limitów określonych w Konstytucji RP oraz ustawie o finansach publicznych. Powinno być to połączone z obniżeniem limitów określonych w ustawie o finansach publicznych oraz wprowadzeniem nowej zapowiadanej przez Ministerstwo Finansów reguły wydatkowej, która wymuszać będzie poprawianie stanu finansów publicznych i redukcje zadłużenia w okresach dobrej koniunktury, pozostawiając pewien luz fiskalny w okresach złej koniunktury. 2. Podjąć rozmowy o zaliczeniu OFE do sektora instytucji rządowych i samorządowych w systemie rachunków ESA 2010 Należy podjąć rozmowy z Eurostatem, Komisją Europejską oraz na forum Rady Europejskiej o zmianie sposobu traktowania OFE w nowym systemie rachunków narodowych ESA 2010 tak, by ujęcie statystyczne nie motywowało krajów do podejmowania działań szkodliwych z punktu widzenia długoterminowej perspektywy finansów publicznych. W tym celu postulować należy zaliczenie OFE do sektora finansów publicznych, dzięki czemu instrumenty długu publicznego w rękach OFE nie byłyby ukazywane w statystykach długu publicznego, podobnie jak to ma miejsce dziś np. w odniesieniu do obligacji będących w posiadaniu Funduszu Rezerwy Demograficznej ZUS. Marek Goliszewski Prezes BCC Prof. Stanisław Gomułka Główny Ekonomista BCC KONSOLIDACJA CZY KOMPROMITACJA GAZETA WYBORCZA , autor: Stanisław Kluza, strona: 18 Stanisław Kluza były minister finansów; obecnie w Gabinecie Cieni BCC, uważa, że głównym źródłem obecnych problemów budżetowych jest zaniechanie reform finansów publicznych w ostatnich kilku latach. Parareformy towarzyszące błędnie zbudowanemu budżetowi koncentrują się wokół przesunięć statystycznych i efektów księgowych, które często są wątpliwe prawnie, groźne dla gospodarki i interesu publicznego. Ruszyła kampania przeksięgowania aktywów OFE, zawieszenia progu ostrożnościowego dotyczącego długu publicznego, a także konsolidacji jednostek sektora finansów publicznych. Konsolidacja depozytów sądowych przynosi niewiele korzyści dla finansów państwa, a jest działaniem stanowiącym próbę upaństwowienia prywatnych środków. Według Stanisława Kluzy, jest to bardziej agresywne naruszenie praw własności prywatnej niż rozważana likwidacja otwartych funduszy emerytalnych. Stanowi bardzo niebezpieczny precedens, w którym minister finansów próbuje rozwiązać bieżące problemy finansowe przy wykorzystaniu środków będących własnością osób fizycznych i firm.

3 EMERYTURY PODWYŻSZONEGO RYZYKA RZECZPOSPOLITA B , autor: Mateusz Pawlak, strona: 1 Jedną z rządowych propozycji zmian w systemie emerytalnym jest stopniowe przenoszenie kapitału zapisanego na indywidualnych kontach w OFE na subkonto w ZUS, na przestrzeni 10 lat przed osiągnięciem przez daną osobę wieku emerytalnego. Ma to służyć ograniczeniu ryzyka związanego z wahaniami wartości jednostek funduszy emerytalnych. Według ekonomistów, zmienność portfela emerytalnego w proponowanych przez rząd rozwiązaniach może okazać się większa niż obecnie. Z punktu widzenia emeryta najlepszy byłby taki system, w którym pod koniec okresu oszczędzania aktywa przesuwane byłyby w instrument słabo zmienny i słabo skorelowany z PKB. POZORNE POPARCIE DLA POZORNYCH REFORM RZECZPOSPOLITA , autor: Paweł Jabłoński, strona: 2 Ankieterzy zapytali o poparcie Polaków dla rządowych reform. Na 11 projektów, tylko w 6 przypadkach oceny pozytywne przeważały nad negatywnymi. Wśród najbardziej znanych projektów reform rządu Donalda Tuska cztery poszerzają przywileje różnych grup oraz zwiększają wydatki państwa i to one cieszą się największym społecznym poparciem. Trzy proponowane reformy służą wyraźnej długookresowej poprawie finansów państwa: podniesienie wieku przechodzenia na emeryturę, ograniczenie przywilejów emerytalnych oraz zmiany w OFE. Te działania są oceniane negatywne przez większość Polaków. Konsekwentna akcja edukacyjna mediów i ekonomistów doprowadziła do tego, że dziś tylko 3 proc. badanych nie słyszało o projekcie dotyczącym zmian w systemie emerytalnym. Źle ocenia go (a więc broni OFE) trzy razy więcej Polaków, niż popiera decyzje rządu w tej sprawie. ZUS MOŻE SPRZEDAWAĆ OBLIGACJE DZIENNIK GAZETA PRAWNA , autor: Marek Chądzyński, Bartłomiej Mayer, strona: 1 27 września rząd ma ostatecznie przyjąć projekt budżetu na przyszły rok. Został on sporządzony przy założeniu, że zmiany w OFE wejdą w życie. Projekt ustawy o otwartych funduszach emerytalnych zostanie prawdopodobnie zaprezentowany w przyszłym tygodniu. Ma on określić, które aktywa funduszy emerytalnych trafią do ZUS w wyniku rządowych zmian w OFE. Pomysł, by ZUS dostawał papiery dłużne samorządów i firm, budzi kontrowersje wśród ekspertów. Z danych zbieranych przez KNF wynika, że znajdujące się w portfelach OFE obligacje tego typu były warte na koniec II kw. tego roku ok. 12,8 mld zł. TO POLACY ZDECYDUJĄ O LOSIE OFE PARKIET , autor: Piotr Arak, Adam Czerniak, strona: 19 Rząd chce wprowadzić tzw. suwak bezpieczeństwa, czyli stopniowe przekazywanie składek z OFE do ZUS już na 10 lat przed przejściem na emeryturę. Spowoduje to znaczny odpływ kapitału z funduszy emerytalnych. Najsilniej OFE odczują go tuż po wprowadzeniu reformy, gdy będą musiały przekazać składki nie tylko tych osób, które w 2014 r. przejdą na emeryturę, ale także znaczną część kapitału zebranego przez Polaków, którzy dopiero w kolejnych latach uzyskają prawo do świadczeń. Przyszły los funduszy zależy zatem od tego, czy dziurę powstałą w wyniku oddziaływania suwaka" uda się załatać nowymi wpływami ze składek. Piotr Arak i Adam Czerniak z POLITYKA INSIGHT oceniają, że aktywa OFE zaczną spadać, gdy pozostanie w nich poniżej 39 proc. dotychczasowych członków funduszy.

4 WPŁYW REFORMY OFE NA RYNEK KAPITAŁOWY Analiza Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych: Andrzej Mikosz, Partner, K&L Gates Spółki notowane na GPW, powinny przygotować się nie tylko na nacjonalizację ale także na zwiększoną ekspozycję na wrogie przejęcie spowodowane obniżeniem wyceny akcji. Poniżej przedstawiamy kilka możliwych strategii, przy czym nie wykluczają się one i mogą być ze sobą łączone. 1. Ograniczenie uprawnień nabywców znacznych pakietów akcji W wielu spółkach, kontrolowanych faktycznie przez MSP, w których zszedł on poniżej 50% głosów na Walnym Zgromadzeniu, wprowadzono w statutach postanowienia, które ograniczają prawo nabywców znacznych pakietów akcji do wykonywania prawa głosu. Nie dotyczy to tych akcjonariuszy, którzy przed wprowadzeniem zmian dysponują większym pakietem akcji. Służy to największemu akcjonariuszowi. 2. Ograniczenie prawa głosu dla podmiotów prawa publicznego Ustawodawca nakazuje jednakowe traktowanie akcjonariuszy w jednakowych okolicznościach. To, że akcjonariusz jest podmiotem prawa publicznego może być okolicznością uzasadniającą ograniczenie jego uprawnień. W spółkach bez udziału Skarbu Państwa powinno być możliwe ograniczenie wykonywania prawa głosu przez podmioty prawa publicznego (gminy, Skarb Państwa czy ZUS). Taki zakaz nie łamie prawa polskiego czy europejskiego. Chroni także przed skutkami przejęcia akcji przez Urząd Skarbowy czy przez gminę na podstawie prawa kaduka (nieobjętego spadku). 3. Ucieczka do przodu Polegająca na wprowadzeniu uprawnienia dla Zarządu do inflacyjnego podwyższenia kapitału zakładowego. Ze względu na ograniczenie wysokości podwyższenia kapitału zakładowego na podstawie przepisów o kapitale docelowym, skuteczne jest tylko warunkowe podwyższenie kapitału i wydanie akcjonariuszom przez zarząd, w sytuacji zagrożenia nacjonalizacją warrantów subskrypcyjnych. MSP akcji nie kupuje. W przypadku uzusowienia aktywów OFE, ZUS może wpaść na pomysł, by warranty mu przyznane wykonać i nowe akcje nabyć. Już dzisiaj ZUS aktywnie zarządza funduszem rezerwy demograficznej. 4. Ucieczka za granicę Dla spółek dużych, mających dobre wyniki, metodą ratunku przed nacjonalizacją może być wejście na inny rynek. Podwójne notowanie akcji nie jest czymś skomplikowanym, a w sytuacji zagrożenia nacjonalizacją czy wrogim przejęciem w związku z pogorszeniem wyceny polskich spółek, może być całkiem rozsądnym rozwiązaniem, pomagającym utrzymać rynkową wartość spółki na wyższym poziomie. 5. Ucieczka w prywatność Dla mniejszych spółek rozwiązaniem może być powrót do prywatności. Poprzez wykup akcji, korzystając ze spadku cen i delisting. Może to otworzyć nowe możliwości inwestycyjne dla funduszy PE w Polsce. Jest to jednak możliwe tylko dla spółek o dużym potencjale wzrostu i dużym potencjale generowania wolnej gotówki.

5 30 sierpnia b.r. wartość aktywów netto OFE wynosiła ,44 zł. Dane: KNF września Fundacja Naukowa Instytut Badań Strukturalnych zaprasza do udziału w konferencjach i bezpłatnych szkoleniach projektu Innowacyjny System Wspierania Oceny Regulacji i Decyzji Inwestycyjnych isword, które odbędą się w dniach września września odbędą się szkolenia: z analizy inwestycji w środowisko i bioróżnorodność, z analizy inwestycji infrastrukturę drogową. 25 września odbędą się szkolenia: z analizy systemu emerytalnego, z analizy polityk i programów zdrowotnych. 26 września 7 października Konferencja Ubezpieczenia - Nowoczesne kanały komunikacji i ich efektywność w sprzedaży - technologia i prawo organizowana przez MultiTrain sp. z o.o. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych jest Honorowym Patronem konferencji, która poświęcona będzie rozwiązaniom pozwalającym: usprawnić komunikację instytucji z jej otoczeniem, poprawić jakość obsługi klienta, zwiększyć bezpieczeństwo transakcji, podnieść standardy pracy. Konferencja Rynek finansowy w Polsce - kapitał dla gospodarki organizowana przez Izbę Domów Maklerskich we współpracy z Polskim Towarzystwem Wspierania Przedsiębiorczości Konferencja będzie poświęcona rynkowi kapitałowemu w Polsce i zagadnieniom dotyczącym źródeł finansowania wzrostu gospodarczego. Odbędzie się w Hotelu Sheraton w Warszawie. TEMATYKA KONFERENCJI Kapitał dla gospodarki źródła finansowania wzrostu gospodarczego w Polsce Warszawa jako regionalne centrum kapitałowe. Ewolucja światowych platform obrotu wpływ na polski rynek Silny rynek kapitałowy atut dla gospodarki. Jego rola w finansowaniu wzrostu gospodarczego, wspieraniu rozwoju kraju i zamożności społeczeństwa Banki w Polsce. Uwarunkowania działalności w dobie gospodarczego spowolnienia. Rola w pobudzaniu gospodarki Fuzje i przejęcia. Czy i tym razem kryzys gospodarczy prowokuje ożywienie na tym rynku? Rola private equity i venture capital w finansowaniu i unowocześnianiu gospodarki Różne ścieżki i potrzeby pozyskania kapitału. Studium przypadków na polskim gruncie października II Polski Kongres Regulacji Rynków Finansowych FINREG 2013 Kongres organizowany przez Instytut Allerhanda będzie składać się z dwóch części: W pierwszym dniu odbędzie się dyskusja nad istotnymi problemami regulacji rynków finansowych prowadzona przez regulatorów i ekspertów.

6 W drugim dniu odbędzie się prezentacja referatów naukowych nadesłanych w ramach konkursu Call for papers oraz dyskusja nad nimi. 5-6 listopada III Ogólnopolska Konferencja Emerytalna Konferencja organizowana przez Katedrę Zarządzania Politechniki Łódzkiej. Jej celem jest wymiana poglądów przedstawicieli środowiska naukowego oraz specjalistów z zakresu ekonomii i finansów emerytalnych, polityki społecznej, demografii czy też zarządzania na temat stanu systemu emerytalnego w Polsce, planowanych zmian oraz konsekwencji, jakie mogą powodować zarówno dla systemu emerytalnego, jak i gospodarki. Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych Warszawa, Al. Jana Pawła II 34 lok. 7, Telefon/Fax: (022) / (022) , igte@igte.com.pl,