Dług publiczny w Polsce

Transkrypt

1 Dług publiczny w Polsce dług publiczny jest to zadłużenie wszystkich podmiotów sektora finansów publicznych, po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy tymi podmiotami, przy czym w Polsce do sektora finansów publicznych należą przede wszystkim (zgodnie z ustawą z 2009 r. o finansach publicznych): organy władzy publicznej (w tym organy władzy ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej) samorządy terytorialne (ich jednostki i związki) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Narodowy Fundusz Zdrowia fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej

2 Dług publiczny w Polsce podział długu publicznego w polskiej ustawie o finansach publicznych z 2009 r.: zobowiązania publiczne zaliczane do państwowego długu publicznego (PDP) oraz długu Skarbu Państwa (dług SP) tzw. zobowiązania potencjalne, tzn. związane z udzielaniem poręczeń spłat kredytów oraz gwarancji

3 Zarządzanie Długiem Publicznym sprawozdanie z wykonania budżetu państwa zawiera adnotację o długu państwa Minister Finansów jest zobowiązany do sporządzania czteroletniej strategii dotyczącej zarządzaniem długiem Skarbu Państwa, przy czym dokument ten musi być zatwierdzony przez Radę Ministrów, aby mógł być wraz z całą ustawą budżetową przedstawiony Sejmowi

4 Zarządzanie Długiem Publicznym NBP, w ramach Komitetu Zarządzania Długiem Publicznym, wraz z Ministerstwem Finansów wspólnie zarządzają długiem publicznym, w tym prowadzą audyt i kontrolę w tym zakresie kontrola zadłużenia przez NBP jest możliwa dzięki kasowej obsłudze budżetu państwa i prowadzeniu jego rachunków depozytowych

5 Dług publiczny w Polsce w mld zł i w relacji do PKB w latach Źródło: Roczniki statystyczne RP za lata Rok Dług publiczny mld zł Dług publiczny jako % PKB ,3 46, ,6 47, ,0 47, ,4 44, ,8 47, ,9 49, ,9 52, ,3 54, ,5 52, ,3 53,1

6 Dług publiczny z podziałem według emisji w latach (w mld zł) Dług publiczny Krajowy Dług publiczny zagraniczny ,7 111, ,5 124, ,3 126, ,4 121, ,2 149, ,7 168, ,0 194, ,7 246, ,0 250, ,3 253,8 Źródło: Roczniki statystyczne RP za lata

7 Dług publiczny według podsektorów w mln zł w latach Podsektor rządowy Podsektor samorządowy Źródło: Roczniki Statystyczne Rzeczypospolitej Polskiej za lata Podsektor ubezpieczeń

8 Zadłużenie sektora finansów publicznych po konsolidacji wg kryterium miejsca emisji (wg nominału) Dług sektora finansów publicznych Dług krajowy 1. Dług z tytułu papierów wartościowych 2. Dług z tytułu pożyczek i kredytów 3. Pozostały dług sektora finansów publicznych Dług zagraniczny 1. Dług z tytułu papierów wartościowych 2. Dług z tytułu pożyczek i kredytów 3. Pozostały dług sektora finansów publicznych Źródło: Ministerstwo Finansów

9 Dług publiczny według Forum Obywatelskiego Rozwoju według Forum Obywatelskiego Rozwoju, poza jawnym długiem publicznym, mającym formę zaciągniętych przez kraj zobowiązań finansowych względem osób prywatnych oraz różnorodnych instytucji, na państwie spoczywa również ukryty dług publiczny, tzn. ustawowe zobowiązania kraju co do przyszłych wydatków

10 Przyczyny zwiększania się zadłużenia publicznego przyczyny zwiększania się zadłużenia publicznego w Polsce od 2004: wzrastający deficyt budżetowy zmniejszające się wpływy z prywatyzacji, które mogłyby służyć finansowaniu deficytu dotacje do FUS prefinansowanie zadań wykonywanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej udzielenie pożyczek, szczególnie samodzielnym zakładom opieki zdrowotnej

11 dotacje do FUS z racji niedoboru składki do OFE do 1999 r. składki ubezpieczonych do ZUS służyły wypłacie bieżących emerytur, ale po wprowadzeniu systemu OFE 1/3 środków finansowych zaczęto odkładać na indywidualnych kontach emerytalnych ubezpieczonych zaczęło brakować tej części na wypłatę bieżących emerytur państwo zmuszone było do pożyczania pieniędzy na rynku i zaczęło emitować obligacje skarbowe, następnie kupowane przez OFE za środki ubezpieczonych w 2012 r. zadłużenie z tym wiązane wyniosło ok. 17% PKB, co stanowiło ponad 30% całego polskiego długu publicznego

12 Dług publiczny w Polsce w 2016 r. Government debt (million PLN) Government debt (% of GDP) Currency and deposits 0.2 Debt Securities 42.6 Loans 10.9 Źródło: Eurostat, Newsrelease, Euroindicators, Provision of deficit and debt data

13 procedury przewidziane gdyby zadłużenie publiczne przekroczyło 55% PKB: nie dopuszczenie do wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej waloryzacja rent i emerytur nie przekraczająca poziomu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku zakaz udzielania pożyczek i kredytów z budżetu państwa z wyjątkiem rat kredytów i pożyczek udzielonych w latach poprzednich zablokowanie wzrostu wydatków m.in. Kancelarii Sejmu i Senatu, Kancelarii Prezydenta RP, Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego na poziomie wyższym niż w administracji rządowej