Badanie używania substancji psychoaktywnych oraz postaw prozdrowotnych wśród studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna

Transkrypt

1 748 Probl Hig Eidemiol 2011, 92(4): Badanie używania substancji sychoaktywnych oraz ostaw rozdrowotnych wśród studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna The study of sychoactive substance use and health-related attitudes among students from Suwalki, Bialystok and Jarosław Kuczyński 1/, Ewa Kleszczewska 1/, Tadeusz Poławski 2/, Katarzyna Łogwiniuk 2/, Aleksander Szakow 3/, Andrzej Szakow 3/ 1/ Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach 2/ 3/ Uniwersytet im Janki Kuały w Grodnie Wstę. Wyniki ostatnich olskich i białoruskich badań wskazują z jednej strony na wzrost lub stabilizację, z drugiej strony nawet na sadek używania narkotyków wśród młodzieży. Jednak nadal znaczna część młodych ludzi (onad 16%) deklaruje kontakt z tymi substancjami sychoaktywnymi. Cel. Celem głównym obecnie rowadzonych badań jest analiza związku między używaniem substancji sychoaktywnych, a ostawami rozdrowotnymi wśród studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku oraz Grodna. Materiał i metody. W badaniach ilotażowych rzerowadzonych w roku akademickim 2010/2011 wzięło udział 417 studentów z trzech leżących obok siebie uczelni z Polski i z Białorusi: w Suwałkach, Białystoku i Grodnie. Badania ankietowe rzerowadzono rzy użyciu samodzielnie rzygotowanego kwestionariusza PAV-10 ankiety składającej się z ytań jednokrotnego oraz wielokrotnego wyboru i metryczki. Do założenia wsólnej dla trzech uczelni ankietowej bazy danych użyto orogramowania e-learningowego Moodle. Analizę statystyczną rowadzono w rogramie SPSS v. 19 l. oraz Excel. Siłę zgodności między zmiennymi określono za omocą wsółczynnika korelacji. Wyniki. Potwierdzono używanie we wszystkich analizowanych gruach substancji sychoaktywnych. Wśród studentów z Białorusi oraz z Polski zachodziły jednakowe korelacje między ytaniami (wsółczynnik korelacji f ): stosunek do konsumcji alkoholu, a stosunek do alenia tytoniu (: f=0,247**; : f=0,275**; Białystok: f=0,264**), sożywanie alkoholu rzez ankietowanego, a ocena rzez ankietowanego rówieśników sożywających alkohol (: f=0,205**; : f=0,200*; Białystok: f=0,296*), stosunek do konsumcji tytoniu, a ocena rzez ankietowanego rówieśników alących tytoń (: f=0,223**; : f=0,265**; Białystok: f=0,571**). Wnioski. Wyniki wskazują na konieczność rzygotowania i wdrożenia edukacji rozdrowotnej w zakresie rofilaktyki używania substancji sychoaktywnych oraz na otrzebę kształtowania świadomości i umiejętności sychosołecznych, chroniących rzed używaniem narkotyków. Słowa kluczowe: substancje sychoaktywne, uzależnienia, rofilaktyka rozdrowotna Probl Hig Eidemiol 2011, 92(4): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Introduction. The results of recent Polish and Belarusian studies suggest on one hand an increase or stabilization of drug use among young eole and on the other hand a decrease. Still, a significant number of young eole (over 16%) declares use of these sychoactive substances. Aim. The main objective of the current research is to analyze the relationshi between drug use and attitudes towards health among college students in Suwalki, Bialystok and. Material & methods. A ilot study carried out in the academic year 2010/2011 comrised 417 students from three universities in Poland and Belarus: in, Bialystok and. The surveys were carried out using an indeendently reared PAV-10 questionnaire a survey consisting of multile- and single-choice questions and the resondents articulars. To establish a common database for the results at three universities we used the Moodle e-learning software. The statistical analysis was erformed in SPSS v. 19 and Excel. The strength of statistical deendence between the variables was determined by the Searman correlation coefficient. Results. The use of sychoactive substances in all the analyzed grous was confirmed. We recorded similar correlation coefficients (correlation coefficient f ) between: the attitude towards alcohol consumtion and tobacco consumtion (Suwalki: f=0.247**; : f=0.275**; Bialystok: f=0.264 **)-alcohol consumtion by the interviewed and attitude towards eers consuming alcohol (Suwalki: f=0.205**; : f=0.200*; Bialystok: f=0.296*) tobacco consumtion and the attitude towards eers consuming tobacco (Suwalki: f=0.223**; : f=0.265**; Bialystok: f=0.571**). Conclusions. The results indicate the need for rearation and imlementation of health-oriented education concerning the revention of sychoactive substance use as well as the need for shaing the awareness and sychosocial skills that rotect the youth from using drugs. Key words: sychoactive substances, addiction, health-oriented revention Adres do koresondencji / Address for corresondence Dr Ewa Kleszczewska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa ul. Teofila Noniewicza 10, , kleszczewska.ewa@gmail.com

2 Kuczyński J i ws. Badanie używania substancji sychoaktywnych oraz ostaw rozdrowotnych wśród studentów Wstę Badania naukowe zlecone w ramach rzygotowań Krajowego rogramu rzeciwdziałania narkomanii na lata [1] otwierdzają, że w oinii dorosłych Polaków roblem narkomanii nie należy do najważniejszych roblemów sołecznych. Jednocześnie większość badanych dostrzega ryzyko szkód wynikających z używania substancji sychoaktywnych, a także osiada świadomość szczególnego zagrożenia młodzieży narkotykami. Badania te wskazują na stabilizację lub nawet sadek roblemu używania narkotyków wśród młodzieży szkolnej [2,3], ale mimo tego znaczna część młodzieży odejmuje inicjację narkotykową. Dane z 2007 roku wskazują, że 16% młodzieży w wieku lat deklarowało jednorazowe użycie amfetaminy [1,4]. Wydaje się, że śledzenie inicjacji narkotykowej wśród młodzieży do 25 roku życia, zalecane rzez Krajowy rogram rzeciwdziałania narkomanii na lata oraz wdrożenie działań ukierunkowanych na wzmocnienie systemu wartości młodzieży i rodzin, w szczególności wartości zdrowia, ma rowadzić do osiągnięcia określonego celu, którym jest kształtowanie świadomości oraz umiejętności sychosołecznych, chroniących rzed używaniem narkotyków. Jednym głównych riorytetów Unii Euroejskiej (UE) w obszarze wsółracy międzynarodowej jest udzielanie omocy krajom trzecim oraz aństwom będącym roducentami i krajami tranzytowymi, tak by ich działania w zmniejszaniu oytu i odaży narkotyków były bardziej skuteczne. Szczególną uwagę, zwłaszcza w tym kontekście, zwraca się na aństwa leżące wzdłuż wschodniej granicy UE, tj. Federację Rosyjską, Ukrainę i Białoruś, gdzie jak wskazują statystyki międzynarodowe wystęują szczególnie wysokie wskaźniki dotyczące oziomu konsumcji i rodukcji narkotyków, zagrożeń HIV, HCV, HBV wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków oraz zgonów z owodu narkotyków. Także dokument Krajowego rogramu rzeciwdziałania narkomanii na lata kładzie szczególny nacisk na wsarcie ekserckie w celu efektywniejszej realizacji działań antynarkotykowych w krajach leżących wzdłuż wschodniej granicy Unii. Nowe możliwości działania daje Partnerstwo Wschodnie, zatwierdzone rzez UE w marcu 2009 roku. Przerowadzone wsólnie, na wniosek Uniwersytetu w Grodnie, badania ilotażowe, które objęły 417 studentów uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna, zostały zalanowane jako ważny element realizacji działań także w ramach tzw. Partnerstwa Wschodniego. Zakładamy, że orzez zbieranie dostęnych w tym obszarze danych statystycznych oraz rowadzenie badań ankietowych, jakościowych a także szacownie liczby użytkowników narkotyków, możliwa będzie bieżąca analiza i ocena sytuacji oraz lesze zrozumienie zachodzących w tym obszarze zmian. Ważną wytyczną wskazującą kierunek, w którym owinny być rowadzone badania jest wrowadzona w dniu 1 kwietnia 2011 roku rzez Sejm RP nowelizacja Ustawy o rzeciwdziałaniu narkomanii (za 258 osłów, rzeciwko 159, wstrzymało się od głosu 6). Według nowych rzeisów w ewnych okolicznościach, zanim zostanie wydane ostanowienie o wszczęciu śledztwa, rokurator będzie mógł odstąić od ścigania za osiadanie środków odurzających lub substancji sychotroowych. Dotyczy to rzyadku, kiedy osoba osiada nieznaczne ilości narkotyków na własny użytek i nie jest dilerem. Nowelizacja nakłada jednocześnie na rokuraturę w ostęowaniu rzygotowawczym obowiązek zbierania informacji o uzależnieniu odejrzanego. Możliwe będzie szersze niż dotąd wykorzystanie instytucji zawieszenie ostęowania w celu skierowania na leczenie osoby uzależnionej; obecnie w Polsce szacowana liczba osób używających narkotyków wynosi omiędzy 100 tys. a 125 tys. osób [4,5]. Ustawa zwiększa też kary za osiadanie i handel narkotykami. Wnioski z wielu badań naukowych wskazują, że jeśli działanie na rzecz zaobiegania narkomanii mają być skuteczne to muszą wykorzystywać wsółczesna wiedzę na temat czynników chroniących, czynników ryzyka oraz modeli teoretycznych wyjaśniających zjawisko inicjacji narkotykowej i rozwijania się roblemowego wzoru używania substancji sychoaktywnych [6-8]. Z jednej strony dorobek rofilaktyki jest bogaty, a jednocześnie wiedza z tego obszaru jest niewykorzystana, trzeba wciąż rozwijać modele konstruowania rogramów rofilaktycznych oartych na odstawach naukowych, a w rowadzanych w sosób ciągły także w okresie nauki o maturze, zgłasza w uczelniach nastawionych na romowanie wiedzy rozdrowotnej i rozwijanie umiejętności zawodowych realizatorów rzyszłych rogramów rofilaktycznych. Należy odkreślić, że zachowania zdrowotne, które zamierzamy wsólnie romować to te zachowania, które w świetle wsółczesnej wiedzy medycznej wywołują określone ozytywne skutki zdrowotne u osób, które je realizują to zarówno reakcje na wszelkie sytuacje związane ze zdrowiem, jak i nawyki oraz celowe czynności rowadzone dla zachowania zdrowia. Cel racy Wychodząc z założenia, że: oznanie ercecji sołecznej roblemu stanowi odstawę do kształtowania działań oraz że uzyskane wyniki ilotażowych badań ankietowych stworzą bazę danych do definiowania realnych zagrożeń stawiamy sobie za cel, z jednej strony oszacowanie stonia kontaktu młodzieży z substancjami sychoaktywnymi, z drugiej oznanie ostaw rozdrowotnych studiującej młodzieży. Zakładamy, że wykonane wsólnie badania będą stanowić

3 750 Probl Hig Eidemiol 2011, 92(4): cenne źródło informacji dla osób odowiedzialnych za kreowanie wewnętrznych systemów rzeciwdziałania zdiagnozowanym zjawiskom. W dalszej ersektywie zakładamy zalanowanie jak i rzerowadzenie efektywnych działań oraz modyfikowanie rowadzonej olityki zwłaszcza w dziedzinie rofilaktycznych działań rozdrowotnych na zadeklarowanych do wsólnych działań uczelniach z Suwałk, Białegostoku i Grodna. Metodyka W badaniach ilotażowych rzerowadzonych w roku akademickim 2010/2011 wzięło udział 417 studentów z trzech leżących obok siebie uczelni z Polski i z Białorusi: Grua A 139 studentów (71% kobiet i 29% mężczyzn, wiek lat) z w Suwałkach; Grua B 139 studentów (42% kobiet i 58% mężczyzn, wiek lat) z Politechniki Białostockiej oraz Grua C 139 studentów (47% kobiet i 53% mężczyzn, wiek lat) z w Grodnie. Badania ankietowe rzerowadzono rzy użyciu samodzielnie rzygotowanego kwestionariusza PAV-10 ankiety składającej się z ytań jednokrotnego oraz wielokrotnego wyboru i metryczki. Do założenia wsólnej dla trzech uczelni ankietowej bazy danych użyto orogramowania e-learningowego Moodle. Analizę statystyczną rowadzono w rogramie SPSS oraz Excel. Siłę zgodności między zmiennymi określono za omocą wsółczynnika korelacji. W celu określenie stonia, w jakim badane zmienne uzależnienia są ze sobą owiązane wykonano analizę korelacji. Wszystkie arametry zastosowane w badaniu są cechami niemierzalnymi, dlatego aby znaleźć wsółzależność między arami tych zmiennych wybrano test oarty na uszeregowaniu obserwacji według kryterium orządkowego test korelacji rang. Dla wszystkich badanych ar wyliczono korelacje zarezentowane w tabelach X-XII, rzy czym tabela X zestawia dane dla studentów z Politechniki Białostockiej, tabela XI dane dla studentów z Uniwersytetu im. Janki Kuały w Grodnie, tabela XII dane dla studentów z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Suwałkach. Oceniając siłę związku zachodzącą omiędzy zmiennymi rzyjęto za B. Pułaską-Turyna nastęującą skalę [9]: 0,0-0,2 wsółzależność bardzo słaba; 0,2-04 wsółzależność słaba; 04-0,6 wsółzależność umiarkowana; 06-0,8 - wsółzależność silna; 0,8-1,0 wsółzależność bardzo silna. Wyniki Jednym z ierwszych ytań dotyczących użycia substancji sychoaktywnych było ytanie dotyczące oinii oraz wiedzy owszechnej młodych ludzi na temat referencji i sożywania roduktów alkoholowych. W tabelach I i II zestawiono wyniki ankiet studentów, z odziałem na łeć, z Suwałk, Białegostoku i Grodna. Z rzedstawionych wyników wynika, że bardzo mała jest grua osób sośród studentów we wszystkich badanych uczelniach, która jest za całkowitym wykluczeniem sożywania alkoholu wśród młodych ludzi. Picie alkoholu akcetują rawie wszyscy. Interesującym jest też to, że tylko w gruie białostockiej wszystkie kobiety douściły możliwość sożywania alkoholu, choć w owszechnej oinii to właśnie wśród kobiet jest największa grua zwolenniczek całkowitej abstynencji. Potwierdzono też, że najbardziej oularnym alkoholem wśród studentów jest iwo. Pytaniem srawdzającym oinie było kolejne ytanie, co sądzisz o tym, że twoi rówieśnicy używają alkoholu. Odowiedzi zestawiono w tabeli III. Douszcza sożywanie alkoholu wśród rówieśników większa grua mężczyzn niż kobiet i to we wszystkich analizowanych gruach. Najbardziej Tabela I. Jakie naoje w Twojej oinii, często używa wsółczesna młodzież? Table I. What kind of drinks do modern youth use often, in your oinion? Naoje iwo 75,6% 86,7% 78,8% 93,2% 93,2% 89,2% wino 0,0% 5,1% 2,5% 1,7% 1,4% 1,5% szaman 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 4,6% mocne alkohole 24,4% 8,2% 16,3% 5,1% 5,5% 4,6% (wódka, brandy) bimber 0,0% 0,0% 2,5% 0,0% 0,0% 0,0% Tabela II. Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak alkohol? Table II. What is your ersonal attitude towards consumtion of sychoactive substances such as alcohol? absolutnie nie 2,4% 5,1% 2,5% 0,0% 4,1% 4,6% może być używany w żadnych okolicznościach można sożywać, 34,1% 70,4% 36,3% 42,4% 90,4% 95,4% ale tylko w niektórych rzyadkach oraz w małych ilościach nie widzę żadnego 56,1% 20,4% 52,5% 42,4% 5,5% 0,0% owodu, dla którego nie owinno się używać naojów alkoholowych trudno odowiedzieć 7,3% 4,1% 8,8% 11,9% 0,0% 0,0% nie wiem 0,0% 0,0% 0,0% 3,4% 0,0% 0,0%

4 Kuczyński J i ws. Badanie używania substancji sychoaktywnych oraz ostaw rozdrowotnych wśród studentów tolerancyjna jest grua studentów z Politechniki Białostockiej i właśnie ta grua wskazała najczęstsze, bo kilka razy w miesiącu sożycie alkoholu. W tabeli IV zestawiono wyniki otrzymane z analizy ankiet. Tabela III. Co sądzisz o tym, że Twoi rówieśnicy używają alkohol? Table III. What do you think about the fact that your eers use alcohol? otęiam 2,4% 13,3% 6,3% 1,7% 16,4% 20,0% rawdoodobnie 4,9% 5,1% 3,8% 1,7% 30,1% 26,2% otęiam raczej nie 31,7% 41,8% 22,5% 35,6% 19,2% 30,8% otęiam nie otęiam 58,5% 32,7% 63,8% 52,5% 24,7% 13,8% nie wiem 2,4% 7,1% 3,8% 8,5% 9,6% 9,2% Tabela IV. Czy w ciągu ostatnich trzech miesięcy iłeś naoje alkoholowe? Table IV. Have you drank alcohol in the last three months? tak, 1 raz 14,6% 16,3% 6,3% 15,3% 31,5% 40,0% tak, kilka razy 82,9% 62,2% 87,5% 79,7% 52,1% 43,1% nie 2,4% 21,4% 6,3% 3,4% 16,4% 16,9% inne 0,0% 0,0% 0,0% 1,7% 0,0% 0,0% Tabela V. Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak tytoń? Table V. What is your ersonal attitude towards consumtion of sychoactive substances such as tobacco? absolutnie nie może być używany w żadnych okolicznościach 43,9% 34,7% 40,0% 40,7% 82,2% 73,8% można sożywać, 39,0% 30,6% 22,5% 39,0% 11,0% 12,3% ale tylko w niektórych rzyadkach oraz w małych ilościach nie widzę żadnego 12,2% 24,5% 20,0% 8,5% 2,7% 6,2% owodu, dla którego nie owinno się alić aierosów trudno odowiedzieć 4,9% 8,2% 12,5% 8,5% 4,1% 7,7% nie wiem 0,0% 2,0% 5,0% 3,4% 0,0% 0,0% Oinie studentów na temat douszczalności alenia tytoniu rzedstawione są w tabeli V. Jak wynika z rzedstawionych wyników, bardzo radykalne oinie wyraziły studentki z Grodna, wśród których onad 70% jest rzeciwniczkami używania tytoniu. Zgodnie z ustawą uczelnie wyższe są miejscem, gdzie nie można alić, a zakazy alenia są też obowiązujące w innych miejscach ublicznych. Dziwić więc może duża grua 20% studentów z Politechniki Białostockiej, która nie widzi żadnego owodu, dla którego nie owinno się alić aierosów. Kolejnymi bardzo ważnymi ytaniami były ytania o używanie narkotyków. W ankiecie ytano nie tylko o stosunek do używania narkotyków, ale też o dostęność ich na rynku oraz o źródła informacji, z których młodzież czerie wiedzę na temat substancji sychoaktywnych. W tabelach VI-IX rzedstawiono dane uzyskane z ankiet wszystkich badanych studentów. Wyniki wskazują, ze roblem użycia narkotyków dotyczy wszystkich badanych uczelni, choć zgodnie ze wskazaniami ankietowanych, deklaracje o użyciu narkotyków złożyły gruy mężczyzn z Białegostoku i Grodna. Niestety, rawie ołowa młodych ludzi Tabela VI. Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak narkotyki? Table VI. What is your ersonal attitude towards consumtion of sychoactive substances such as drugs? Tabela VII. Gdzie młodzież wg Ciebie w razie otrzeby, może kuić narkotyki? Table VII. Where do you think youth can buy drugs when in need? ozytywny (lubię 0,0% 0,0% 6,3% 0,0% 2,7% 0,0% je zażywać) negatywny 56,1% 93,9% 63,8% 88,1% 94,5% 95,4% obojętny 36,6% 4,1% 23,8% 6,8% 1,4% 3,1% trudno owiedzieć 7,3% 2,0% 6,3% 5,1% 1,4% 1,5% u znajomych 56,7% 65,7% 57,8% 59,3% 18,0% 13,5% lub rzyjaciół w szitalu 3,3% 0,0% 4,4% 0,0% 0,0% 0,0% od dystrybutorów 23,3% 19,4% 26,7% 25,9% 54,0% 53,8% w innych 16,7% 14,9% 11,1% 14,8% 4,0% 1,9% miejscach brak odowiedzi 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 24,0% 30,8%

5 752 Probl Hig Eidemiol 2011, 92(4): Tabela VIII. Czy łatwo jest Twoim zdaniem kuić narkotyki? Table VIII. Is it easy to buy drugs in your oinion? tak łatwo 48,8% 61,2% 52,5% 39,0% 21,9% 20,0% nie 14,6% 7,1% 23,8% 13,6% 15,1% 6,2% nie wiem 36,6% 31,6% 23,8% 47,5% 63,0% 73,8% Tabela IX. Skąd ierwszy raz otrzymałeś informacje na temat narkotyków? Table IX. Where from have you first heard information about drugs? F14 Co sądzisz o tym, że ktoś z Twoich rówieśników używa narkotyków? Przerowadzone analizy wskazują istnienie wsółzależności na oziomie umiarkowanym omiędzy zgodą na konsumcje substancji sychoaktywnych, takich jak narkotyki i alenie tytoniu wśród rówieś- telewizji, media 32,4% 67,6% 47,0% 53,0% 51,9% 48,1% książki 0,0% 100,0% 100,0% 0,0% 77,8% 22,2% filmy i wideo 28,6% 71,4% 71,4% 28,6% 54,2% 45,8% od rzyjaciół 36,8% 63,2% 75,0% 25,0% 63,2% 36,8% od rodziców 0,0% 100,0% 70,0% 30,0% 54,5% 45,5% inne źródła 7,1% 92,9% 44,4% 55,6% 52,9% 47,1% wskazywała możliwość owszechnego dostęu do środków sychoaktywnych. Znamienny jest natomiast negatywny stosunek do konsumcji narkotyków wszystkich młodych kobiet, we wszystkich analizowanych gruach, oraz to, że jako źródło informacji o substancjach sychoaktywnych młodzież wskazuje nie tylko Internet i rówieśników, co jest oczywiste, ale też książki i rodziców. Ocenie oddano nastęujące ytania: F1 Jakie naoje w Twojej oinii, często używa wsółczesna młodzież? F2 Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak alkohol? F3 Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak tytoń? F4 Jaki jest Twój osobisty stosunek do konsumcji substancji sychoaktywnych, takich jak narkotyki? F5 Co sądzisz o tym, że Twoi rówieśnicy używają alkohol? F6 Czy w ciągu ostatnich miesięcy iłeś naoje alkoholowe? F7 Gdzie młodzież wg Ciebie w razie otrzeby, może kuić narkotyki? F8 Czy łatwo jest Twoim zdaniem kuić narkotyki? F9 Płeć F10 Inicjacja zażywania narkotyków F11 Status sołeczny ojca F12 Status sołeczny matki F13 Co sądzisz o tym, że ktoś z Twoich rówieśników ali tytoń? Tabela X. Wsółczynnik korelacji R dla oszczególnych ar zmiennych wyliczonych dla studentów z Politechniki Białostockiej Table X. Searman correlation coefficient for different airs of variables calculated for students from the Bialystok Technical University Parametry Wsółczynnik Parametry Wsółczynnik F1 & F 9-0,204* 0,016 F8 & F 10-0,405** 0,001 F1 & F 12 0,263** 0,002 F9 & F 1-0,204* 0,016 F2 & F 3 0,264** 0,002 F9 & F 8 0,200* 0,018 F2 & F 5 0,296** 0,000 F9 & F 14-0,360** 0,000 F2 & F 13 0,179* 0,035 F10 & F 8-0,405** 0,001 F3 & F 2 0,264** 0,002 F11 & F 12 0,244** 0,004 F3 & F 6 0,196* 0,020 F12 & F 1 0,263** 0,002 F3 & F 13 0,571** 0,000 F12 & F 7-0,327** 0,005 F4 & F 5 0,175* 0,039 F12 & F 11 0,244** 0,004 F4 & F 14 0,402** 0,000 F13 & F 3 0,571** 0,000 F5 & F 2 0,296** 0,000 F13 & F 5 0,313**, 0,000 F5 & F 4 0,175* 0,039 F13 & F 14 0,246** 0,004 F5 & F 13 0,313** 0,000 F14 & F 4 0,402** 0,000 F5 & F 14 0,256** 0,002 F14 & F 5 0,256** 0,002 F6 & F 3 0,196* 0,020 F14 & F 6 0,238** 0,005 F6 & F 14 0,238** 0,005 F14 & F 9-0,360** 0,000 F7 & F 12-0,327** 0,005 F14 & F 13 0,246** 0,004 F8 & F 9 0,200* 0,018 Korelacja statystycznie znamienna (<0,05) Tabela XI. Wsółczynnik korelacji R dla oszczególnych ar zmiennych wyliczonych dla studentów z Uniwersytetu im. Janki Kuały w Grodnie Table XI. Searman correlation coefficient for different airs of variables calculated for students from the Yanka Kuala University in Parametry Wsółczynnik Parametry Wsółczynnik F1 & F 6-0,170* 0,046 F10 & F 11-0,285** 0,005 F2 & F 3 0,202* 0,017 F10 & F 14 0,230* 0,024 F3 & F 2 0,202* 0,017 F11 & F 10-0,285** 0,005 F3 & F 13 0,193* 0,023 F11 & F 12 0,507** 0,000 F5 & F 10 0,265** 0,009 F11 & F 14-0,180* 0,034 F5 & F 12-0,206* 0,015 F12 & F 5-0,206* 0,015 F5 & F 13 0,367** 0,000 F12 & F 11 0,507** 0,000 F5 & F 14 0,389** 0,000 F13 & F 5 0,367** 0,000 F6 & F 1-0,170* 0,046 F13 & F 9 0,217* 0,011 F6 & F 8-0,198* 0,020 F13 & F 14 0,298** 0,000 F7 & F 8 0,420** 0,000 F14 & F 5 0,389** 0,000 F7 & F 14-0,282** 0,004 F14 & F 7-0,282** 0,004 F8 & F 6-0,198* 0,020 F14 & F 10 0,230* 0,024 F8 & F 7 0,420** 0,000 F14 & F 11-0,180* 0,034 F9 & F 13 0,217* 0,011 F14 & F 13 0,298** 0,000 F10 & F 5 0,265** 0,009 Korelacja statystycznie znamienna (<0,05)

6 Kuczyński J i ws. Badanie używania substancji sychoaktywnych oraz ostaw rozdrowotnych wśród studentów Tabela XII. Wsółczynnik korelacji R dla oszczególnych ar zmiennych wyliczonych dla studentów z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Suwałkach Table XII. Searman correlation coefficient for different airs of variables calculated for students from the Higher Vocational School in Suwalki Parametry Wsółczynnik Parametry Wsółczynnik F2 & F 3 0,247** 0,003 F5 & F 13 0,369** 0,000 F2 & F 4 0,331** 0,000 F5 & F 14 0,263** 0,002 F2 & F 5 0,343** 0,000 F9 & F 2-0,346** 0,000 F2 & F 9-0,346** 0,000 F9 & F 4-0,449** 0,000 F2 & F 13 0,223** 0,008 F9 & F 5-0,178* 0,036 F2 & F 14 0,234** 0,006 F9 & F 10-0,212 0,059 F3 & F 2 0,247** 0,003 F9 & F 14-0,257** 0,002 F3 & F 5 0,210* 0,013 F10 & F 4 0,321** 0,004 F3 & F 11-0,187* 0,028 F11 & F 3-0,187* 0,028 F3 & F 13 0,658** 0,000 F11 & F 12 0,440** 0,000 F4 & F 2 0,331** 0,000 F12 & F 11 0,440** 0,000 F4 & F 5 0,210* 0,013 F13 & F 2 0,223** 0,008 F4 & F 9-0,449** 0,000 F13 & F 3 0,658** 0,000 F4 & F 10 0,321** 0,004 F13 & F 5 0,369** 0,000 F4 & F 14 0,529** 0,000 F14 & F 2 0,234** 0,006 F5 & F 2 0,343** 0,000 F14 & F 4 0,529** 0,000 F5 & F 3 0,210* 0,013 F14 & F 5 0,263** 0,002 F5 & F 4 0,210* 0,013 F14 & F 9-0,257** 0,002 F5 & F 9-0,178* 0,036 Korelacja statystycznie znamienna (<0,05) ników i własnymi róbami z użyciem tych substancji sychoaktywnych dla gruy studentów z Politechniki Białostockiej. Dla gruy tej wykazano też wsółzależność słabą wśród osób, które wskazały łatwy dostę do substancji sychoaktywnych i jednoczesne rzebytą inicjacje zażywania narkotyków. W gruie studentów z Uniwersytetu w Grodnie wykazano istnienie wsółzależności na oziomie umiarkowanym omiędzy znajomością miejsc, gdzie można kuić/dostać narkotyki, a łatwością ich ozyskania. Istnieje też wsółzależność słaba omiędzy niską oceną statusu ojca i matki a rzyzwoleniem na konsumcję substancji sychoaktywnych. U studentów z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Suwałkach wykazano wsółzależność na oziomie umiarkowanym omiędzy rzyzwoleniem w gruie rówieśniczej na alenie tytoniu i używaniem narkotyków oraz własną ozytywną oceną tych zjawisk. Podobnie jak u studentów z Grodna, wskazano istnie wsółzależności (słabej) omiędzy niską oceną statusu ojca oraz matki a rzyzwoleniem na konsumcję substancji sychoaktywnych. Interesującym wydaje się też, że we wszystkich badanych ośrodkach wystęowała korelacja dodatnia między nastęującymi ytaniami: F2 & F3, F3 & F13, F5 & F13, F5 & F14, F12 & F11, F14 & F5. Wnioski 1. Problem używania substancji sychoaktywnych, w tym narkotyków, wśród studentów analizowanych uczelni z Suwałk, Białegostoku i Grodna nie jest jedynie roblemem teoretycznym. 2. Studenci są gruą tolerancyjnie oceniającą fakt icia alkoholu i alenia tytoniu rzez swoich rówieśników. 3. Wiedza i jej ogłębianie to czynniki niezbędne do kształtowania ostaw rozdrowotnych, dlatego należy wrowadzać rogramy rozdrowotne dostosowane do otrzeb konkretnych gru, w tym także młodzieży studiującej. Piśmiennictwo / References 1. ***Rozorządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w srawie Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata Dziennik Ustaw z 2011 r. Nr 78 oz Waszkiewicz L, Połtyn-Zaradna K, Zatońska K, Wargosz D. Kontakty z narkotykami młodzieży szkół gimnazjalnych. Probl Hig Eidemiol 2008, 89(4): Bobrowski K. Zmiany w rozowszechnieniu używania substancji sychoaktywnych wśród gimnazjalistów w latach Zagadkowe wyniki w Iławie. Alkoh Narkom 2007, 20 (2): ***Załącznik do rozorządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. (oz. 428) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata ***Raort Krajowy Sytuacja narkotykowa w Polsce. Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Reitox National Ocal Point. Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa, Polska Cekiera CM. Psychosołeczne uwarunkowania narkomanii wśród młodzieży. Arch Med Sąd 2000, 50 sul. 1: Bartkowiak Z. Problemy rewencji narkomanii i lekomanii wśród dzieci i młodzieży. Pediatr Prakt 1995, 3(4): Stec B. Używanie substancji sychoaktywnych rzez młodzież. Psychiatria 2005, 2(1): Pułaska-Turyna B. Statystyka dla ekonomistów. Wyd Difin, wyd. 3, 2011.