Mapa innowacji w obszarze 3DTP w Małopolsce

Transkrypt

1 Mapa Drogowa dla Innowacji w obszarze Druku 3D w Małopolsce Raport opracowany na zlecenie Fundacji Klaster LifeScience Kraków w ramach zadania pn. Rozwój współpracy w ramach Inicjatywy Awangarda w obszarze Nauk o Życiu finansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Justyna Uman-Ntuk Kraków 2018

2 Spis treści 1. WSTĘP ZESTAWIENIE STATYSTYKI Rodzaj podmiotu Wielkość firmy Oferta przedsiębiorców Przeznaczenie wydruku Obszary działania KIERUNKI I BARIERY ROZWOJU S t r o n a

3 1. WSTĘP Małopolska oraz Kraków od lat postrzegana była jako jeden z najszybciej rozwijających się regionów w Polsce. W ostatnich latach, szczególnie intensywny rozwój obserwuje się w sektorze związanym z nowymi technologiami i przedsiębiorczością. Jednym z obszarów, który zasługuję na szczególna uwagę są technologie przyrostowe, powszechnie nazywane drukiem 3D. Druk 3D to technologia pozwalająca na wytwarzanie przestrzennych obiektów o właściwościach trudnych do otrzymania innymi, klasycznymi metodami. Jako główną zaletę wymienia się możliwość wytworzenia realnego obiektu w krótkim czasie przy nakładzie stosunkowo niskich kosztów. Wytwarzane w ten sposób przedmioty pozwalają m. in. przedsiębiorstwom na szybką weryfikację koncepcji biznesowych, prowadzenie testów z konsumentami końcowymi czy wytwarzanie części zamiennych. Zarówno na świecie, jak i w Polsce technologie przyrostowe używane są w lotnictwie, branży motoryzacyjnej czy jako prototypy w firmach produkcyjnych. W ostatnich latach obserwujemy znaczno ący wzrost zainteresowania tymi technologiami w sektorze lifescience. Drukowane atrapy protez dłoni, wysoko wyspecjalizowane implanty znajdujące zastosowanie w chirurgii rekonstrukcyjnej czy przyrządy-sztućce ułatwiające spożywanie posiłków przez osoby z drżeniem rąk to tylko niektóre z przykładów użycia w medycynie. Branża druku 3D, w szczególności medycznego druku 3D, dynamicznie się rozwija. Jednak, aby umożliwić bardziej dynamiczny wzrost, konieczne jest wdrożenie szeregu działań, wspierających podmioty działające na rynku. Bazując na rozmowach z przedstawicielami środowiska, można wyróżnić kilka głównych barier, utrudniających rozwój. Do najważniejszych z nich można zaliczyć: Niedofinansowanie publicznej służy zdrowia i brak środków na innowacyjne rozwiązania w szpitalach Skomplikowany i długotrwały proces wdrażania innowacji w medycynie Wysokie koszty testowania i wdrażania innowacji medycznych Niska świadomość lub ograniczone zaufanie przedstawicieli świata medycyny do nowych technologii Brak ugruntowanych płaszczyzn do wymiany wiedzy i zasobów pomiędzy podmiotami działającymi na rynku Ostatni z czynników jest aktualny dla wielu branż i zastosowań. Poniższy dokument ma pomóc w usuwaniu niektórych z tych barier dla podmiotów działających w Małopolsce, dzięki ułatwieniu przepływu informacji miedzy przedsiębiorstwami, jednostkami naukowymi oraz instytucjami które prowadzą do nawiązywania współpracy. Mapa Innowacji została stworzona w oparciu o rozmowy z przedstawicielami wymienionych instytucji. Zbadany został profil działalności firmy, główne obszary kompetencji oraz określone bariery wzrostu. Aby umożliwić porównanie i skategoryzowanie ich, posłużono się nomenklaturą stosowaną przez stowarzyszanie Vanguard Initiative, mające na celu ułatwienie międzynarodowej współpracy w obszarze m. in. druku 3D. Zgłoszenia zbierane były z 2 S t r o n a

4 wykorzystaniem kanałów komunikacyjnych Klastra Lifescience Kraków (portal, Facebook, baza firm członkowskich i sympatyków Klastra) oraz organizatorów konferencji Printed Conference i Printed Health (Facebook, baza uczestników konferencji). Aby uzupełnić obraz, wykorzystano wyszukiwania w Google oraz personalne zapytania do osób aktywnych w branży. 2. ZESTAWIENIE STATYSTYKI Analiza podmiotów związanych z drukiem 3D działających na terenie małopolski pozwoliła na określenie kilku kluczowych trendów dla tego rejonu i jego dalszego rozwoju Rodzaj podmiotu Większość podmiotów która znalazła się w zestawieniu, to firmy działające na zasadach komercyjnych. Osiem z opisanych podmiotów, jako główny charakter działalności wymienia centrum badawczo rozwojowe. Są to zazwyczaj jednostki akademickie jednostki uczelniane bądź koła naukowe zajmujące się drukiem 3D. Wśród opisanych podmiotów znajduje się jedno stowarzyszanie działające na terenie całej polski E-Nable Polska oraz jeden Fablab- Wytwórnia. Fablab jest stosunkowo nieznaną forma działalności jest to rodzaj pracowni lub laboratorium działający na zasadzie otwartej, udostepniający przestrzeń i urządzenia dla konstruktorów, pasjonatów, majsterkowiczów czy dzieci. Fablaby oprócz przestrzeni mogą dostarczać wiedzę technologiczną niezbędną do rozwoju konkretnych projektów Przedsiebiorstwa Centra badawczo-rozwojowe Stowarzyszenia Fablaby Rysunek 1 Podmioty z sektora 3DTP w podziale na rodzaj działalności 2.2. Wielkość firmy Wśród zbadanych przedsiębiorstw, większość to mikro przedsiębiorstwa, zatrudniające do 10 pracowników. Kilka firm, przekracza ten limit. Bardzo często (choć nie jest to zarezerwowane dla dalej wymienionych) prowadzą one działalność ogólnopolską lub międzynarodową i są jednymi z liderów w swojej kategorii. Do firm zatrudniających do 50 pracowników ( a więc 3 S t r o n a

5 małych0 zaliczają się: Fiberlab, CadXpert, ATMAT. Z kolei spółka MedApp zalicza się do firm średnich, zatrudniający do 250 pracowników Oferta przedsiębiorców Analizowane podmioty sektora 3DTP w Małopolsce, reprezentują następujące profile działalności: a) Producent Materiałów do Druku 3D (3D printing Materials Manufacturers) b) Producent oprogramowania do projektowania 3D (3D printing Materials Developers) c) Dostarwcy usług druku 3D (Additive Manufacturing & 3D Printing Vendors) d) Centra badawczo - rozwojowe (Am/ 3D Printing R+D Centres) e) Stowarzyszenia, Klastry, Parki technologiczne (Associations, Clusters and Regional Technology Platforms) f) Firmy z modelem biznesowym opartym na druku 3D (Business Model Basem on 3D Printing) g) Fablaby i inne podobne (Fablabs & other related entities) h) Producenci oryginalnego oprzyrządowania (original equipment manufacturers) i) Firmy produkcyjne (production compnies) j) Firmy usługowe (Service Bureaux) k) Firmy szkolące i zajmujące się transferem technologii (Training & technology Transfer Organizations) Firmy produkcyjne; 1 Firmy usługowe; 4 Firmy szkolące i zajmujące się transferem technologii; 1 Dostarwcy usług druku 3D; 7 Producenci oryginalnego oprzyrządowania; 3 Fablaby i inne podobne; 2 Firmy z modelem biznesowym opartym na druku 3D; 1 Stowarzyszenia, Klastry, Partki technologiczne; 1 Rysunek 2 Struktura podmioty z sektora 3DTP w podziale na profil działalności. Centra badawczo - rozwojowe; 9 Powyższe zestawienie nie jest precyzyjne, gdyż wiele firm ma bardzo szeroka ofertę i główny profil działalności nie odzwierciedla w pełni realnie oferowanych świadczeń. Pozwala jednak 4 S t r o n a

6 określić trend a więc dużą przewagę centrów badawczo rozwojowych oraz firm świadczących usługi druku 3D. Na wyróżnienie zasługuje fakt umiejscowienia na terenie Małopolski firm zajmujących się produkcją drukarek 3D ( w tym ATMAT, SInterit, Urbicum, Ubot 3D) oraz materiałów do druku (Fiberlab, 3DeM) Przeznaczenie wydruku Ze względu na możliwości i ograniczenia technik przyrostowych, większość zbadanych firm oferuje wydruki, które mają zastosowanie jako prototypy docelowych przedmiotów lub udowodnienie konceptu (udowodnienie, że dany obiekt spełnia podstawowe funkcje). Większość podmiotów drukuje także obiekty w ramach produkcji niskoseryjnej. Ze względu na parametry takie jak wytrzymałość czy czas i koszt produkcji, tylko niektóre z podmiotów wywarza docelowe produkty wykorzystując technologie przyrostowe. Jest to zgodne z ogólnym obrazem rynku. Jednocześnie, to obszar w którym wiele się zmienia dzięki wygasaniu patentów, pozytywnej konkurencji na rynek trafiają technologie, które coraz częściej umożliwiają produkcje docelowych obiektów, nie tylko w niewielkiej skali Obszary działania Ze względu na swoją elastyczność, wiele firm wykorzystuje swoje kompetencje w różnych, czasami bardzo odległych branżach. Bazując na najczęściej określanych obszarach zastosowania warto wymienić branże, które analizowane podmioty wymieniają, jako jeden z obszarów działania. Branża Liczba podmiotów Przemysł kreatywny 11 Medycyna 11 Przemysł kosmiczny 6 Automotive 9 Sztuka 7 Tabela 1: Obszary działania firm 3DTP Oprócz głównych obszarów działania wymienionych powyżej, działalność podmiotów sektora 3DTP obejmuje bardzo szerokie spektrum zastosowań w: przemyśle maszynowym, produkcji i utrzymaniu ruchu, przemyśle lotniczym, odlewnictwie, architekturze, produkcji mebli, profili, okien, przemyśle zbrojeniowym, stomatologii, edukacji, reklamie i rozrywce, przemyśle morskim, jubilerstwie, dobrach użytkowych, elektronice, formowaniu, opakowaniach. 5 S t r o n a

7 3. KIERUNKI I BARIERY ROZWOJU Potrzeby małopolskich firm związane z ich planami rozwoju obejmują następujące zagadnienia: a) Inteligentne materiały b) Dostęp do producentów obuwia c) Dostęp do biodrukarek d) Firmy szukające zewnętrznych działów R&D e) Dostęp do startupów f) Kontakt z placówkami medycznymi g) Know-how w zakresie certyfikacji h) Know-how w zakresie komercjalizacji Firmy te definiują następujące bariery w rozwoju: a) Ograniczenia sprzętowe b) Brak doświadczenia biznesowego / partnera c) Brak certyfikowanych materiałów medycznych d) Brak zaufania środowiska medycznego do technologii druku 3D e) Brak certyfikowanych drukarek do celów medycznych f) Konkurencja ze strony firm zagranicznych (usługi) g) Wysokie ceny sprzętu (przelicznik 1:1 z zachodu) 6 S t r o n a