pracownika samorządowego

Transkrypt

1 pracownika samorządowego Warsztaty w ramach Projektu Benchmarking narzędzie efektywnej kontroli zarządczej w urzędach miast na prawach powiatu, urzędach gmin i starostwach powiatowych

2 Test 12 pytań Etyka Pracownika Samorządowego PRAWDY czy MITY

3 ETYKA a MORALNOŚĆ ETYKA Nauka o moralności MORALNOŚĆ ethos, mores obyczaje pojęcie neutralne pojęcie wartościujące

4 Co to jest MORALNOŚĆ? MORALNOŚĆ system norm, ocen, wzorów postępowania i sankcji forma świadomości społecznej niezbywalne zasady: odwoływanie się do człowieka jako do człowieka

5 Etapy ROZWOJU moralnego Etap szósty: uniwersalne zasady moralne Etap piąty: społeczny kontrakt Etap czwarty: system społeczny Etap trzeci: konformizm międzyludzki Etap drugi: indywidualizm i wzajemność Etap pierwszy: posłuszeństwo i kara

6 Charakterystyka NORM moralnych są wypowiadane z pozycji bezstronnego obserwatora preskryptywny charakter (przepisy jak działać) kategoryczność ( masz postępować tak a tak a nie: jeśli chcesz A to zrób B ) uniwersalność (dotyczą wszystkich) powiązanie z sankcjami społeczne odniesienie

7 Źródła NORM moralnych SPOŁECZEŃSTWO NATURA LUDZKA SIŁA TRANSCENDENTNA INNE?

8 Etyka a NORMY pokrewne OBYCZAJOWE odwołują się do człowieka jako członka danej grupy PRAWNE MORALNE określają zobowiązanie jednej osoby wobec drugiej odwołują się do człowieka jako obywatela

9 Relacje między różnymi typami NORM normy normy PRAWNE OBYCZAJOWE normy MORALNE

10 Pytanie: Czy warto ustalać zasady etyki zawodowej?

11 Etyka zawodowa a etyka ogólna SŁABOŚCI etyk zawodowych 1. Etyki zawodowe są dowodem kryzysu moralności indywidualnej. 2. Etyki zawodowe są najczęściej tylko działaniem zastępczym, mającym ukryć demoralizację danej grupy zawodowej. 3. Pojęcie zasad etyki zawodowej grozi niebezpieczeństwem zwolnienia jednostki z odpowiedzialności za to co czynimy. 4. Etyka zawodowa ma charakter relatywny, a nie uniwersalny, zatem nie jest etyka w sensie ogólnym. 5. Etyka zawodowa nie dysponuje żadną sankcją. ZALETY etyk zawodowych 1. Etyka zawodowa uszczegóławia ogólne treści norm etycznych. 2. Etyka zawodowa pomaga w rozwiązywaniu konfliktów typowych dla danego zawodu. 3. Etyka zawodowa uzasadnia konieczne przy wykonywaniu danego zawodu odstępstwa od norm etyki ogólnej. 4. Etyka zawodowa reguluje stosunek do tak zwanych obowiązków nadzwyczajnych oraz wyznacza ich granice. 5. Etyka zawodowa określa wzorzec osobowy pożądany dla danego zawodu.

12 Ciekawostka: Rodzaje szkoleń z zagadnień etycznych Rodzaj szkolenia Kanada Czechy Dania Francja Niemcy Węgry Irlandia Szwecja Wielka Brytania USA Szkolenia obowiązkowe Szkolenia dobrowolne Szkolenia dla obejmujących stanowisko Szkolenia ustawiczne Szkolenia zaprojektowane przez ministerstwo/ agencję centralną

13 Dlaczego TRZEBA zajmować się ETYKĄ stabilizuje życie społeczne ułatwia podejmowanie odpowiedzialności

14 Dlaczego TRZEBA zajmować się ETYKĄ gwarantuje jakość świadczonych usług przeciwdziała korupcji

15 Czynniki kształtujące poziom etyczny urzędu ZEWNĘTRZNE WEWNĘTRZNE system gospodarczy misja polityka prawo INSTYTUCJA PUBLICZNA polityka wewnętrzna kultura organizacyjna etyka społeczna moralność urzędników

16 System infrastruktury etycznej wola polityczna aktywność obywatelska ramy prawne kodeksy etyczne i kodeksy postępowania instytucje koordynujące KONTROLA WSPIERANIE ZARZĄDZANIE odpowiedzialność i kontrola szkolenia i doradztwo warunki pracy w służbie publicznej

17 Źródła standardów zachowań urzędników publicznych Forma Kanada Czechy Dania Francja Niemcy Węgry Irlandia Szwecja Wielka Brytania USA Ustawy, regulacje, akty prawne Kodeksy postępowania, kodeksy etyczne, kodeksy służby cywilnej Poradniki, wskazówki, dyrektywy

18 Pytania pomocne przy podejmowaniu decyzji o charakterze DYLEMATU 1. Czy dokładnie rozumiesz problem? 2. Jak odebrałbyś ten problem, gdybyś stał po drugiej stronie? 3. Jak doszło do problemu? 4. W stosunku do kogo powinieneś być w pierwszym rzędzie lojalny? 5. Co skłania cię do podjęcia tej decyzji? 6. Komu mogłaby twoja decyzja zaszkodzić? 7. Jakie mogą być konsekwencje twej decyzji? 8. Czy będzie w stanie ponieść konsekwencje podjętej przez siebie decyzji? 9. Czy mógłbyś bez obawy ujawnić swoje decyzje przed szefem, rodziną lub społeczeństwem?

19 TECHNIKA BILANSU Przewidywane plusy (następstwa pozytywne) Przewidywane minusy (następstwa negatywne) Wymiernie korzyści/ straty dla mnie Wymiernie korzyści/ straty dla innych Samo-ocena Ocena społeczna

20 Wniosek Bądź zawsze przytomny, czujny, krytyczny, obiektywny i świadomy tego, co robisz. Poczuwaj się do odpowiedzialności nie tylko za to, co było twoim bezpośrednim udziałem, lecz również za wszystko to, na co mogłeś mieć wpływ.

21 Jak to osiągnąć? 1. Zawsze sprawdzaj zgodność swoich przekonań z danymi empirycznymi. 2. Przy podejmowaniu trudnych decyzji bądź krytyczny wobec swoich subiektywnych ocen; oceń wszystkie możliwe konsekwencje. 3. Sprawdzaj, czy twoje przekonania co do tego, jak powinno być, są wewnętrznie spójne. 4. Sprawdzaj, czy twoje przekonania są zgodne z ogólnie przyjętym systemem przekonań i oczekiwań społecznych. 5. Wobec prawa i procedur zawsze zachowuj przytomność umysłu. 6. W sytuacjach pokusy bądź czujny i nie daj się zwieść. Bądź świadom swej roli i odpowiedzialności.

22 Papier Nożyce Woda: próbka z teorii (i praktyki) gier

23 Gry o sumie zerowej Tabela wypłat zielone Jan żółte czerwone białe Adam czarne Strategię białe Adama wybiera 61% badanych Jednak Jan wybiera prawie zawsze strategię zielone Strategią optymalną dla obu jest czarne-zielone Jest to strategia punktu siodłowego lub minimaksowa

24 Gry o sumie niezerowej Dylemat więźnia Adam Nie przyzna się Przyzna się Nie przyzna się Jan Przyzna się Niezależnie od decyzji Jana dla Adama korzystniej jest przyznać się Również dla Jana przyznanie się wydaje się być korzystniejsze Jeśli tak postąpią się to obaj dostają wyrok 10 lat Strategią optymalną dla obu jest jednak N-N Wybór strategii optymalnej (kooperacyjnej) zależy od zaufania do siebie graczy Częstość współpracy zależy od ilości i rodzaju kontaktów: brak kontaktu 40%, telefoniczny 50%, wzrokowy 70%, telefoniczny i wzrokowy 80%

25 Dylemat Więźnia - grą w życie Tabela wypłat Współpraca Jan Zdrada Adam Współpraca Zdrada Wzajemna współpraca prowadzi do nagrody ale daje wynik nie lepszy od partnera, Chęć bycia lepszym od partnera jest zachętą do zdrady, Grają w to ptaki usuwające sobie wzajemnie kleszcze z czubka głowy, Oszuści nie odwzajemniając się frajerom, którzy im wcześniej pomogli uzyskują z tego doraźne zyski, Jednak gdy zabraknie frajerów, w otoczeniu samych oszustów giną.

26 Iterowany Dylemat Więźnia Axelrod 1981 (Science ) Tabela wypłat Współpraca Jan Zdrada Adam Współpraca Zdrada Konkurs strategii: 15x15 spotkań po 200 rund Strategie: przypadkowa, wet za wet, tester i inne bardzo wyszukane Zwyciężyła wet za wet uzyskując średnio 504,5 punktu z 600 (84%) Strategie uprzejme (nie zdradzają pierwsze) zajęły 8 pierwszych miejsc Strategie wredne (zdradzają nie będąc sprowokowane) przegrały Strategie wielkoduszne potrafią się mścić ale mają krótką pamięć

27 Drugi turniej Axelroda Poszukiwanie efektywniejszych strategii Do drugiego turnieju zgłoszono 62 strategie plus strategia losowa Liczba rund nie była ustalona Wystawiono strategie uprzejme i wielkoduszne (np. wet za dwa wety, który wygrałby pierwszy turniej gdyby był zgłoszony) Strategie wredne usiłowały wykorzystać obecność naiwnych mięczaków Znowu zwyciężyła wet za wet uzyskując 96% wyniku wzorcowego Wśród 15 strategii u góry tabeli wszystkie poza jedną były uprzejme Wśród 15 strategii z końca stawki wszystkie poza jedną były wredne

28 Trzeci turniej Axelroda Poszukiwanie strategii ewolucyjnie stabilnych - naśladowanie natury Powodzenie danej strategii zależy od tego w jakim otoczeniu się znajdzie, W pierwszym pokoleniu grały te same 63 strategie co poprzednio, Wygrane wypłacano w liczniejszym potomstwie w kolejnym pokoleniu, Niektóre strategie stawały się coraz rzadsze znikały inne przeciwnie, Po 1000 pokoleniach ustały zmiany w proporcjach, Większość strategii wrednych zanikła przed 200 pokoleniem, Ostatnia wredna Harrington narastała przez 150 generacji by ostatecznie zaniknąć przed pokoleniem 1000, Powodzenie Harrigtona brało się z wykorzystania mięczaków takich jak wet za dwa wety ale gdy one zaginęły ten sam los spotkał i jego, We wszystkich sześciu powtórzeniach trzeciego turnieju wygrała strategia wet za wet.

29 Wnioski z gry: warunki optymalnej współpracy Efektywna komunikacja i asertywność relacji Postawa lojalności i zaufania wobec innych jednostek (dylemat więźnia) Uprzejmość (dotrzymywanie ustaleń) i wielkoduszność (wybaczanie błędów) ale bez naiwności (Axelrod) Akceptacja możliwości wystąpienia sprzeczności interesów komórek, które są nieuniknione w ramach szerszego układu W przypadku napięć, poszukiwanie rozwiązań, które są korzystne dla obu stron Jednym z takich rozwiązań jest zasada rozdziału kompetencji: Ustalmy miejsca podejmowania decyzji tak, aby każdy decydował o tym, co istotne dla niego ale, pozwolił innym decydować w sprawach dla nich ważnych. Zastosowanie powyższej reguły uruchamia procesy samoregulacji prowadzące do optymalnego wykorzystania zasobów

30 Pytania pomocne przy podejmowaniu decyzji o charakterze DYLEMATU 1. Czy dokładnie rozumiem problem? 2. Jak widziałbym ten problem, gdybym stał po drugiej stronie? 3. Jak doszło do powstania problemu? 4. W stosunku do kogo powinienem być w pierwszym rzędzie lojalny? 5. Co skłania mnie do podjęcia takiej a nie innej decyzji? 6. Jakie mogą być konsekwencje mojej decyzji? 7. Komu moja decyzja może zaszkodzić (a komu pomóc)? 8. Czy będę w stanie ponieść konsekwencje podjętej przez siebie decyzji? 9. Czy mógłbym bez obawy ujawnić moje decyzje przed szefem, rodziną lub społeczeństwem?

31 Pomocne narzędzie: TECHNIKA BILANSU (stosowana osobno dla każdego branego pod uwagę rozwiązania) Przewidywane plusy (następstwa pozytywne) Przewidywane minusy (następstwa negatywne) Bezpośrednie korzyści/ straty dla mnie (w perspektywie zawodowej) Wymiernie korzyści/ straty dla osób zainteresowanych Moja samoocena Ocena społeczna z różnych perspektyw: obywatela państwa przełożonych istotnych innych

32 Jakie są konsekwencje unikania odpowiedzialności? Stawianie siebie w pozycji ofiary, która ciągle ma pecha. Zatrzymanie w rozwoju zawodowym (i osobistym) nikt nie powierzy nam nowego ważnego zadania lub funkcji. Pozostawanie na drugim planie. Poczucie, że życie przecieka nam przez palce. Utrata zaufania do samego siebie (i do świata). Nadmierne uzależnienie od decyzji innych, nie zawsze odpowiedzialnych ludzi. Złudne poczucie bezpieczeństwa, związane z tym, że nic się nie zmienia. Uzyskanie opinii osoby chwiejnej i bojaźliwej.