Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Kształtowanie postaw etycznych u dziecka Sylwia Wcisło i Joanna Banaś Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania 8 listopada 2012 r. Sumienie to coś więcej, niż obawa, że ktoś widzi, to obawa, że sam nie zapomnę S.Garczyński 1

2 ETAPY ROZWOJU MORALNEGO WG NORMANA BULLA (w odniesieniu do teorii J.Piageta) Anomia moralna Charakteryzuje się brakiem jakiejkolwiek świadomości i motywacji moralnej, dziecko działa na rzecz zaspakajania własnych potrzeb. 2

3 Heteronomia moralna Normy, jakimi kieruje się dziecko pochodzą z zewnątrz, od rodziców, nauczycieli, autorytetów. Dziecko, zakłada że są one dane z góry i raz na zawsze, są trwałe, niezmienne i nie można ich modyfikować, bo ktoś z zewnątrz wymaga bezwzględnego ich przestrzegania. MŁODSZY WIEK SZKOLNY (5-7 r.ż) Socjonomia moralna Dziecko odkrywa, że zasady postępowania mogą być ustalone w grupie społecznej. Naczelnym motywatorem zachowań i wyborów staje się uzyskanie jej aprobaty lub lęk przed odrzuceniem przez nią To już wysoki poziom rozwoju moralnego, ale jeszcze nie jego najdojrzalsza postać. DRUGA FAZA OKRESU WCZESNOSZKOLNEGO 3

4 Automomia moralna To stadium, w którym najistotniejszą role odgrywa wewnętrzne przekonanie jednostki o słuszności stosowanej zasady i własnego postępowania niezależnie od opinii innych ludzi lub od sankcji zewnętrznych. Poznawane normy są analizowane, interpretowane i przyjmowane z akceptacją - lub odrzucane. Wykracza poza okres wczesnoszkolny DOJRZAŁOŚĆ MORALNA Wymaga dokonywania samodzielnych wyborów i brania za nie odpowiedzialności Człowiek sam staje się źródłem zasad i przepisów moralnych 4

5 Wychowanie moralne obejmuje Wzbudzanie pożądanych postaw i zachowań Dokonywanie trafnej oceny i umiejętność rozróżniania dobra od zła Kształtowanie wrażliwości moralnej Internalizację norm i wartości Czynniki kształtujące lub hamujące rozwój moralny czynniki bezpośrednie związane z relacjami międzyludzkimi czynniki pośrednie, ogólnokulturowe. 5

6 Rodzina jako czynnik bezpośredni Dostarczanie wiedzy na temat norm i zasad życia społecznego Stosunek rodzica do wartości i ustalanych zasad Prawidłowe zasady postępowania rodziców Uwzględnianie nie tylko kary za przewinienia ale również nagrody za respektowanie norm Wzbudzanie poczucia odpowiedzialności za drugiego człowieka Atmosfera i klimat panujący w rodzinie Konsekwencja i opanowanie POSTAWA CZYNNIK BEHAWIORALNY CZYNNIK POZNAWCZY CZYNNIK EMOCJONALNY 6

7 Lęk dezorganizuje rozwój moralny tłumi wrażliwość na drugiego człowieka, zawęża świadomość wyzwala agresję powoduje też nadmierną uległość wobec władzy, norm społecznych nie dopuszczając do autentycznego przeżycia wartości ogranicza samokontrolę i rozumienie intencji Minimalizowanie lęku czynnikiem, który zmniejsza lęk jest łagodna więź emocjonalna, postawa nie oceniająca a akceptująca, okazywanie zainteresowania dzieckiem i jego problemami, oraz gotowość przyjęcia punktu widzenia dziecka. 7

8 Kara w tradycyjnym rozumieniu ( kara cielesna, krzyk, odebranie przywilejów) prowadzi do nikąd i przeszkadza w rozwoju sumienia dziecka. Kiedy karzemy dziecko, odbieramy mu szanse przyjrzenia się sobie samemu. Tak zastosowana kara zbyt łatwo uwalnia od poczucia winy- dziecko czuje że zapłaciło już za swój występek. 8

9 Wyznaczanie granic/ ustalanie zasad Dzieciom są potrzebne jasne, przejrzyste reguły. Chcą wiedzieć, jakie zachowania akceptujemy, a jakie nam się nie podobają Ta jasność buduje w nich poczucie bezpieczeństwa. DEZAPROBATA, GNIEW RODZICÓW SĄ WYSTARCZAJĄCYM HAMULCEM, POD WARUNKIEM, ŻE ODNOSZA SIĘ DO KONKRETNEGO CZYNU, A NIE DO DZIECKA NP. Jestem zła, bo stłukłaś moją filiżankę Zamiast Jesteś niedorajdą 9

10 W reakcji na łamanie przez dziecko zasad nie należy wdawać się w sprzeczkę czy rozległą argumentację. Złamanie danego ustalenia w naturalny sposób pociąga za sobą konsekwencję regulaminową W stosowaniu konsekwencji obowiązuje zasada: MINIMUM SŁÓW, MAKSIMUM CZYNÓW 10

11 1. POINFORMUJ Metoda wyciągania konsekwencji 2. ZASTOSUJ KOMUNIKAT JA 3. PRZEDSTAW ZASÓB- (co się stanie/nie stanie jeśli...) 4. WYKONAJ KROK 3 5. DAJ DZIECKU ODCZUĆ KONSEKWENCJĘ Wskazówka Dziecko potrzebuje pomocy we wskazaniu mu, jak może naprawić zło, i przebaczenia Słowo przepraszam musi oznaczać: wiem, co zrobiłam źle, żałuję tego i chcę zmienić swoje zachowanie 11

12 ZASADY WSPIERAJĄCE KSZTAŁTOWANIE POSTAW zasada akceptacji zasada wiarygodności, czyli postępować tak jak się mówi zasada poszanowania intymności zasada równych zobowiązań, czyli wypełniamy swoje zobowiązania i egzekwujemy od dzieci wypełnienia swoich ZASADY WSPIERAJĄCE KSZTAŁTOWANIE POSTAW zasada stabilności (można przeciwstawiać chaotyczności dziecka dobrze zorganizowane życie rodzinne np.: regularne posiłki, ale również stabilne przekonania moralne, niechwiejna postawa zasada prośby (nie rozkaz, lecz stanowcza prośba) zasada konsekwencji zasada otwartości na informacje (także na krytykę, prośba o radę i pomoc) zasada humoru zasada współdecydowania 12

13 Pamiętaj... Miłość nie obwarowana żadnymi warunkami jest nadrzędnym prawem dziecka. Kocham Cię i nie zgadzam się na to co robisz Kocham Cię i nie pozwalam na pewne zachowania Dziękujęmy za uwagę 13