Co można powiedzieć o lokalności na podstawie wypowiedzi mieszkańców w konsultacjach społecznych
|
|
- Laura Górecka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna Petroff-Skiba Centrum Komunikacji Społecznej; Wydział Konsultacji i Dialogu Społecznego Monika Komorowska, niezależna socjolog i architekt Co można powiedzieć o lokalności na podstawie wypowiedzi mieszkańców w konsultacjach społecznych W ramach projektu Wzmacnianie mechanizmów partycypacji społecznej w m.st. Warszawie zrealizowano modelowe konsultacje społeczne w większości dzielnic Warszawy. Wybór tematów konsultacji był dokonywany przez Dzielnicę i uzgadniany z Centrum Komunikacji Społecznej. Proces wyboru miał na celu wyłonienie kwestii, problemów które są ważne z punktu widzenia mieszkańców, a także takich na których rozwiązanie konsultacje mogły mieć realny wpływ. Były to zatem najczęściej planowane inwestycje, lub tworzenie strategii w wybranych obszarach problemowych jak np. tworzenie wizji kultury w Ursusie, czy polityki dotyczącej lokali użytkowych i usług na Pradze Południe. Stopień kompleksowości konsultowanych zagadnień był bardzo zróżnicowany. Czasem zajmowano się kwestiami ważnymi bardzo lokalnie, w skali mikrospołeczności (oświetlenie podwórzy na Woli), czy współdziałanie filii DK Włochy z mieszkańcami okolicy, a czasem dotyczyły one całej dzielnicy tworzenie Strategii Społecznej dla Dzielnicy Targówek. Konsultacje można zaliczyć do bloków tematycznych: przestrzeń i infrastruktura, instytucje, usługi, strategie. W przeprowadzonych konsultacjach wykorzystano różne narzędzia: moderowane dyskusje, debaty, spacery badawcze, warsztaty, badania. Zebrany materiał, wypowiedzi mieszkańców pozwalają na przybliżenie tego czym jest lokalność we współczesnej Warszawie. Jest on tym bardziej ciekawy, że dotyczy różnych dzielnic miasta, które są bardzo zróżnicowane, a problemy w nich występujące obrazują proces dynamicznej przemiany Warszawy w ostatnich latach (m.in. degradacja blokowisk, osiedla grodzone, rozwój przedmieść, intensywna migracja zarobkowa młodych ludzi z innych części regionu i kraju do Warszawy, osłabienie więzi sąsiedzkich i niska tożsamość lokalna), których diagnoza jest przedstawiona w Społecznej Strategii Warszawy. Przedstawienie tematów zrealizowanych konsultacji społecznych w blokach tematycznych: Przestrzeń i infrastruktura - Zmiany na Chmielnej projekt modernizacji skweru (Śródmieście) - Modernizacja Parku Opaczewskiego (Ochota) - Więcej Światła konsultacje projektu oświetlenia podwórek na Woli, - Komunikacja rowerowa na Bielanach, - Hot-Spoty na Ursynowie rozmieszczenie punktów dostępu do bezprzewodowego internetu w dzielnicy - Urządzenie skwerów osiedlowych w Wesołej tworzenie sieci przestrzeni publicznych w dzielnicy - Stare Miasto w nowej odsłonie remont nawierzchni (Śródmieście) 1
2 - Konsultacje remontu ul. Kawęczyńskiej, (Praga Północ) - Konsultacje dotyczące zagospodarowania planowanego centrum sportowego w Wawrze - Jak parkować na Człuchowskiej? problem zbyt małej ilości miejsc parkingowych na terenie osiedla z lat 70tych (Bemowo) Instytucje Tutaj głównie zajmowano się rolą instytucji głównie domów kultury w życiu dzielnicy i jej mieszkańców. Usługi - Kreatywne Włochy rola domu kultury w animacji sąsiedzkiej, jak wspomagać lokalną społeczność - Dom Kultury w Rembertowie jeden centralny dom kultury, czy osiedlowe domy kultury? - Białołęka na fali kultury jak dotrzeć z animacją sąsiedzką i kulturalną do nieaktywnych mieszkańców? - Włącz się w kulturę w Ursusie jakiej kultury potrzebują mieszkańcy Ursusa Zapotrzebowanie na usługi wśród mieszkańców dzielnicy - Konsultacje dotyczące przyszłości budynku dawnej kolejki wilanowskiej - Usługi na Pradze-Południe Strategie: - Strategia społeczna dla dzielnicy Targówek Dokładne informacje o konsultacjach są dostępne na stronie internetowej pod adresem: DEFINICJA LOKALNOŚCI SKŁADOWE Jak może wyglądać definicja lokalności w oparciu o to co powiedzieli mieszkańcy w konsultacjach społecznych? Poniżej rekonstruujemy ją w odniesieniu do różnych wymiarów, w których się pojawiła: przestrzennego, dotyczącego dostępności usług, sąsiedzkiego, symbolicznego i instytucjonalnego. Lokalność jest różnie rozumiana w różnych dzielnicach Warszawy. Mają na nią wpływ charakter osiedli, zabudowy, ale i charakterystyka mieszkańców. Konsultacje społeczne są sytuacją, w której umożliwiamy mieszkańcom podjęcie dialogu z władzą lokalną, zakładają one dobrowolność udziału. Najczęściej biorą w nich udział mieszkańcy, dla których kwestie lokalne są ważne, więc trzeba pamiętać, że wnioski z nich płynące nie powinny być uogólniane na ogół populacji. 2
3 1. Wymiar przestrzenny Lokalność definiują w ważny sposób odległości. Mieszkańcy postrzegają ją poprzez to co jest blisko, co widzą z okna, gdzie najczęściej przechodzą idąc do domu: podwórko, ławka, plac zabaw, śmietnik, trawnik przed klatką, parking i to co jest dalej najbliższy warzywniak, sklep spożywczy, bar, kawiarnia, kiosk, szkoła, przychodnia, bazar, skwer, park, to miejsca gdzie można dojść pieszo, z wózkiem, lub dojechać na rowerze. Na sposób funkcjonowania lokalności ma wpływ też to co jest poza bezpośrednim miejscem zamieszkania: połączenie z centrum Warszawy/ innymi dzielnicami, dojazd do miejsca pracy, nauki, najbliższego centrum handlowego, czy supermarketu, ale także do kompleksu sportowego. Plac zabaw to jeden w najważniejszych elementów lokalnej przestrzeni, na który zwracają uwagę uczestnicy konsultacji. W osiedlach takich jak wolski Młynów place zabaw były lokalizowane na podwórkach, które teraz służą najczęściej mieszkańcom jako przestrzeń komunikacji: nie ma tu placu zabaw, żebym widział dziecko z okna, trzeba chodzić daleko ; tylko ślad po piaskownicy został, teraz to jest trawnik, a na podwórku obok kwiatki posadzili, a nie ma gdzie usiąść, ani pobawić się z dzieckiem Brak ławek wpływa na osłabienie więzi sąsiedzkich nie ma gdzie usiąść, no tak ale jak by ławki postawili to by przychodzili i przesiadywali, tak jak teraz siedzą na schronie, ale ja nie mogę wyjść i z sąsiadką porozmawiać. Ławka to element, który dzieli uczestników konsultacji, na tych którzy chcieliby by były dostępne na ich własnych podwórkach i takich, którym wystarczy ławka na pobliskim skwerze i w parku. Dobitnie pokazuje to przykład z Młynowa, gdzie detal wejścia do budynku: wnęka z kamienną ławą i kwietnikiem jest likwidowany ( z 6 bloków został w 2, które jeszcze nie są wyremontowane), ponieważ na ławach zadaniem mieszkańców przesiaduje młodzież. Śmietnik, który wpisuje się w lokalny pejzaż to także element, który powoduje konflikty - przy wolnostojących śmietnikach wśród bloków, które najczęściej są zamykane, mieszkańcy spoza osiedla składują śmieci. Śmietnik to element niezbędny, które często określany jest jako obskurny, z którym należałoby coś zrobić. Elementy wyposażenia przestrzeni, oprócz wspomnianych już placów zabaw, ławek, śmietników budują nastrój okolicy i pokazują sposób jej społecznego funkcjonowania ogłoszenia na drzewach, drzwiach, robione przez mieszkańców budki dla ptaków, poidełka, czy miejsca gdzie dokarmiają koty. W konsultacjach powiązanych z przestrzenią (Park Opaczewski, ul. Kawęczyńska, ul. Grochowska) w wypowiedziach wracała kwestia ujednolicenia elementów, które mają wpływ na budowanie tożsamości miejsca: mała architektura oddająca historyczny nastrój ul. Kawęczyńskiej, uwspółcześnienie witryn i szyldów na pełnej małych sklepów i zakładów Grochowskiej, kolory i formy wyposażenia parku, które budowałyby nastrój przyjazny różnym użytkownikom. Lokalność to terytorialne funkcjonowanie mieszkańców, szczególnie określonych grup: dzieci, młodych matek/ rodziców, osób starszych i niepełnosprawnych. Te grupy mają specyficzne dla siebie relacje z otoczeniem. Konsultacje dotyczące modernizacji Parku Opaczewskiego pokazały, że dla starszych mieszkańców park to przedpokój, przydomowy ogród, gdzie siedzą na ławkach, plotkują, rozwiązują krzyżówki, młodsi bardziej aktywni mieszkańcy chętniej korzystają z położonego dalej Parku Szczęśliwickiego. W samym parku Opaczewskim różne grupy mają przez siebie zdominowane fragmenty. Użytkownicy parku to ważni informatorzy o lokalnym życiu, bo zabiegani koło czterdziestki nie mają czasu, żeby się zatrzymać i żyją raczej eksterytorialnie. 3
4 Dostępność przestrzeni zielonych i rekreacyjnych jest w wypowiedziach uczestników konsultacji istotnym elementem wpływającym na jakość życia. W konsultacjach na Pradze Południe najbardziej lubianymi miejscami w okolicy ul. Grochowskiej, której konsultacje dotyczyły były parki te mniejsze bardziej lokalne, ale także te do których idzie się na spacer w weekend. Konsultacje w Wesołej, poświęcone tworzeniu przestrzeni publicznych w nowej dzielnicy Warszawy 1, charakteryzującej się raczej podmiejskim typem zabudowy i dużą ilością lasów, cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem. Uczestnicy deklarowali, że lubią swoją okolice mieszkają tu ludzie do siebie podobni, ale także zaznaczali, że każdy siedzi w swoim ogródku, brakuje miejsc, gdzie można byłoby zrobić piknik, ale przede wszystkim brakuje miejsc dla młodzieży i placów zabaw. W konsultacjach w Wesołej chłopcy w wieku około 12 lat sami przyszli powiedzieć, że nie ma w ich dzielnicy skateparku, gdzie mogliby spędzić czas, nie przeszkadzając innym użytkownikom, mieszkańcom. Ciekawy w tym kontekście jest postulat, który pojawiał się w konsultacjach w Wesołej i na Pradze Południe, stworzenia zakrytego placu zabaw, pawilonu z kawiarnią, świetlicy, czegoś jak kulki dla dzieci w centrum handlowym, miejsc, które zachęcałyby do przyjścia na plac zabaw także w brzydką pogodę, o różnych porach roku. Funkcjonowanie przestrzeni publicznych, to nie tylko mała architektura i place zabaw, na ich funkcjonowanie mogą mieć wpływ nowe technologie. Na Ursynowie konsultacje dotyczyły bezprzewodowego dostępu do Internetu tzw. hot-spotów w parkach. Ten pomysł zyskał duże poparcie mieszkańców. W miejscach dostępu hot-spotów stworzą się lokalne centra społeczne, potrzebnych będzie więcej ławek i stolików. To udogodnienie, które pozwoli wyjść z domu będę mogła się uczyć, łatwiej będzie się z kimś umówić. Potrzeby różnych użytkowników, to ważny element, który wracał w wypowiedziach uczestników konsultacji, szczególnie jeśli chodzi o przystosowanie przestrzeni dla niepełnosprawnych, osób starszych, matek z dziećmi, rowerzystów. W konsultacjach dotyczących przestrzeni te grupy przekazywały wiedzę o tym co w ich najbliższym otoczeniu funkcjonuje, a co jest dysfunkcjonalne (brak podjazdów, dziury w chodniku, gdzie panują takie ciemności, że osoba starsza, ani kobieta nie pójdą po zmroku wyrzucić śmieci). Zieleń, nie tylko parki, ale trawnik, drzewa, elementy, które sprawiają, że nie żyjemy w wybetonowanym mieście, to ważne lokalnie zagadnienia, na które mieszkańcy chcieliby mieć wpływ, jednak czują się bezradni wobec jednostki gospodarującej zielenią przykład drzewa na Młynowie, które niszczy budynek, wchodzi do okien, a od dłuższego czasu mieszkańcy nie są w stanie wyegzekwować jego przycięcia. To czy zieleń jest zadbana jest dla uczestników wskaźnikiem, dobrego zarządzania, tego czy ich osiedle dobrze funkcjonuje. Przestrzeń lokalna publiczna i półpubliczna to taka, w której mieszkańcy chcą się czuć bezpiecznie. Temat bezpieczeństwa był wyraźnie obecny podczas konsultacji. Bezpieczeństwo to nie tylko oświetlenie, ale także często wymieniana potrzeba monitoringu. Mieszkańcy chcieliby monitorować place zabaw (Wesoła), ale także ulice ten postulat pojawił się przy ulicy Kawęczyńskiej. Grodzenie w przypadku placów zabaw i monitoring, kontrola właśnie mają zdaniem mieszkańców pomóc zapobiegać zawłaszczeniu przestrzeni publicznej przez niepożądanych użytkowników. W Wesołej przy jednym z konsultowanych miejsc przestrzeni przy sklepowej problem osób pijących, którzy zdominowali przestrzeń był bardzo mocno podkreślany. Większa wiara pokładana jest w nowe narzędzia kontroli, niż w dzielnicowego, czy straż miejską. W konsultacjach w parku Opaczewskim 1 Wesoła została włączona do m.st. Warszawy w 2002 roku. 4
5 grupki, które zbierają się w parku, żeby pić, były określane jako powodujące dyskomfort. Problem braku respektowania zasad korzystania z przestrzeni publicznej był sygnalizowany również w konsultacjach dotyczących skweru na Chmielnej: Skwer jest w tej chwili z jednej strony, od Chmielnej, dla bogatych, z drugiej, za zielenią, dla meneli i marginesu. Chodzi o to, aby zmienić go tak, aby przychodzili tu wszyscy, i studenci, i matki z dziećmi. Zdaniem uczestników konsultacji zasady korzystania z miejsc położonych w Śródmieściu takich jak Chmielna z ogródkami i kawiarniami powinny być negocjowane, tak by respektować interesy dwóch stron, takie stanowisko uczestnicy konsultacji przyjęli po przeprowadzonym moderowanym warsztacie, w którym dyskutowali o swoich potrzebach,, wcześniej mieszkańcy nie widzieli interesów drugiej strony (przedsiębiorców, bywalców). Różni użytkownicy i ich sprzeczne interesy, konflikty powiązane z zagadnieniem terytorialności są elementem ściśle wpisanym w lokalność. Bardzo dobrze pokazały to konsultacje, gdzie poruszono kwestię parkowania. W Warszawie ostatnich lat liczba samochodów drastycznie się zwiększyła. Na warszawskim Bemowie w konsultacjach poruszono problem parkowania na osiedlu projektowanym zgodnie ze wskaźnikiem jeden samochód na cztery mieszkania. Problem parkowania był jeszcze bardziej wyraźny w konsultacjach śródmiejskich na Chmielnej i na Starym Mieście, gdzie mieszkańcy mówią obcym samochodom nie, ale sami chcą mieć zapewnione miejsca parkingowe. Lokalność to więc ciągle, w odczuciu wielu uczestników, prawo do postawy roszczeniowej, gdzie turysta, czy samochód dostawczy nie zaparkują, ale mieszkaniec musi. Inny wymiar lokalnych konfliktów dotyczy realizacji dużych inwestycji, które nie zawsze odpowiadają na rzeczywiste potrzeby mieszkańców. W Wawrze planowana jest budowa kompleksu sportowego, uczestnicy konsultacji krytykowali, że za późno włączono ich w proces dialogu, bardzo ważna była dla nich przejrzystość proceduralna procesu inwestycyjnego, chcieli wiedzieć czy duży obiekt moloch, nie szanujący nikogo, ani mieszkańców dzielnicy, ani zieleni, wyrastający poza skalę otoczenia, będzie faktycznie używany przez wawerską społeczność. 2.Wymiar lokalnych usług Lokalność to w wypowiedziach mieszkańców dostępność ważnych dla nich usług. Uczestnicy konsultacji zauważają likwidowanie sklepów, czy punktów usługowych. Można powiedzieć, że lokalność to sytuacja, kiedy niczego mi nie brakuje, kiedy wszystko co dla mnie ważne mogę załatwić lokalnie mam kiosk, warzywniak, sklep spożywczy, bazar, pocztę, bank/bankomat, wszyscy nam zazdroszczą tego mieszkania w tym rejonie, bo tu naprawdę się dobrze mieszka: bazar po drugiej stronie, kościół, policja, przychodnia, szpital obok. Uczestnicy, konsultacji obserwują jednak tendencję widoczną w Warszawie ostatnich lat wymierania małych punktów usługowych i sklepów, pojawiania się coraz większej ilości usług typu banki, lub operatorzy telekomunikacyjni. Najwyraźniej było to widoczne w konsultacjach na Pradze Południe, które w całości zostały poświęcone zapotrzebowaniu na usługi: rotacja najemców jest bardzo duża, a tam gdzie się coś zwalnia pojawia się natychmiast sklep z alkoholem, albo ciucholand, była tu księgarnia, a teraz jest bank, mieliśmy delikatesy na rogu, ale je zlikwidowano, bazar nie zastąpi takiego sklepu blisko domu, który jest długo otwarty. Uczestnicy konsultacji, nie oczekują, że w swojej okolicy zaspokoją wszystkie potrzeby, ale raczej te najbardziej codzienne, inne potrzeby handlowo usługowe zaspakaja najbliższe centrum handlowe, supermarket. Lokalnie dostępne usługi oznaczają też bliższe więzi społeczne to pani z kiosku i pan ze sklepu, którzy wiedzą co się dzieje i znają wszystkich (ul. Kawęczyńska, Praga Północ), pan z piekarni, u którego można nawet przesyłkę zostawić (Białołęka). Osiedlowy sklep, czy warzywniak stają się miejscem spotkań, które jeden z uczestników porównał do angielskiej instytucji pubu, będącym lokalnym centrum społecznym. Brak miejsc spotkań z prawdziwego zdarzenia doskwiera mieszkańcom i bywalcom ul. 5
6 Grochowskiej: najbardziej brakuje nam tu kawiarni, albo księgarni takiego EMPIKU, gdzie można poprzeglądać książki i umówić się na kawę, chciałabym żeby była tu elegancka kawiarnia i żebym nie musiał jeździć się spotykać z kolegami aż na Nowy Świat. Oferta takich miejsc spotkań powinna być adresowana do różnych grup użytkowników młodszym brakuje tu barów i klubokawiarni, a starszym zwykłej kawiarni, lub kawiarni działającej przy klubie seniora. Uczestnicy konsultacji wyrażali obawę, czy takie miejsca, chociaż potrzebne, będą mogły się utrzymać. Klubokawiarnia działająca przy Pl. Szembeka w prywatnym lokalu użytkowym została zamknięta. Wydaje się więc, że tego typu obiekty społecznokulturalne wymagają wsparcia dzielnicy. Zdaniem uczestników konsultacji usługi mają też niewykorzystany potencjał ożywiania przestrzeni publicznych. Przy ul. Grochowskiej i w Wesołej brakuje kawiarnianych stolików, które mogłyby się znaleźć przed zwykłą cukiernią, czy nawet sklepem spożywczym. Ważną obserwacją płynącą z konsultacji jest to, że nowi mieszkańcy, nie utrzymujący kontaktu z sąsiadami, nierzadko nie znają oferty dostępnych lokalnie usług: aby dzielnica żyła potrzebujemy lokalnych usług, ale często nie wiemy, że coś można tu załatwić i jedziemy do centrum handlowego (konsultacje w Dzielnicy Włochy). Podczas konsultacji mieszkańcy zgłaszali potrzebę promocji tych usług, poprzez lokalne media, ale także jak przy ul. Grochowskiej poprzez poprawę estetyki witryn, tak by sklepy i punkty usługowe były zauważalne i przyciągały. Wnioskiem płynącym z konsultacji jest konieczność refleksji nad tym, czym w dzisiejszej Warszawie jest usługa społecznie potrzebna, dostępna lokalnie. 3. Wymiar sąsiedzki Kwestie relacji sąsiedzkich przewijały się w konsultacjach: coraz więcej wynajmujących mieszkania, nowi mieszkańcy nie znają okolicy, nie czują się związani, nie znamy się Więzi sąsiedzkie charakteryzują raczej starszych mieszkańców, którzy korzystają często z lokalnej przestrzeni Idziesz po tym parku i nieraz dzień dobry, dzień dobry Tak, no bo sami znajomi!, na mapie osiedli są miejsca gdzie ludzie latami mijamy się bez dzień dobry i takie, gdzie dzięki aktywnym mieszkańcom urządza się podwórkowe gwiazdki i letnie pikniki (Grochów). Zapotrzebowanie na kontakty społeczne jest bardzo zróżnicowane. W konsultacjach na Pradze Południe proszono uczestników o ocenę pomysłu stworzenie klubu społecznego miejsca spotkań sąsiadów w pustym lokalu użytkowym zarządzanym przez dzielnicę. Ten pomysł, choć zyskał dość wysokie poparcie, budził wątpliwości mieszkańców, którzy twierdzili, że jeśli gdzieś była potrzeba takiego miejsca, to wspólnoty mieszkaniowe już je stworzyły. Tworzenie takich miejsc odgórnie nie ma zdaniem uczestników konsultacji uzasadnienia. Bardziej, niż wydzielonej przestrzeni spotkań, sąsiadom brakuje wydarzeń, które właśnie tak jak podwórkowa gwiazdka pozwoliłyby na integrację od czasu do czasu. Dla starszych mieszkańców, sąsiedzi są często wsparciem m.in. za sprawą robienia zakupów, dla młodszych mieszkańców, funkcjonujących raczej eksterytorialnie, więzi sąsiedzkie są zdecydowanie mniej istotne, choć mieszkańcy deklarują zaangażowanie się w ważne lokalne sprawy np. sterylizacja kotów na Grochowie. 4. Wymiar symboliczny W tym wymiarze, lokalność budowana jest poprzez m.in. nazewnictwo miejsc, określanie własnego miejsca zamieszkania w mniejszej, niż dzielnicowa, skali. W konsultacjach padały nazwy osiedli: Kamionek to jest miasto, To jest właśnie serce Grochowa. Nazewnictwo pozwala też na zaznaczenie 6
7 odrębności własnego fragmentu miasta, od większego obszaru, jakim jest dzielnica. Miejski System Informacji nie oddaje w pełni tego, jak z danym obszarem identyfikują się ludzie. W Ursusie, jako Skorosze, mieszkańcy identyfikują tylko nowe osiedla z ostatnich około 15lat, ale już nie dawną część dzielnicy, którą do Skoroszy przypisano administracyjnie, a jej mieszkańcy powiedzą, że mieszkają na Starym Ursusie. Mieszkańcy sprzeciwiają się też nazwom przystanków, nie oddających usytuowania ich lokalnej przestrzeni i przez to mylących: np. przystanek Czapelska na Pradze Południe powinien zdaniem uczestników konsultacji być nazwany Garwolińska. Nazewnictwo jest dla mieszkańców ważne w mikroskali osiedla, nadawanie nazw miejscom my na to mówimy pasaż (Młynów, Wola) jest manifestacją terytorialności danej społeczności. Lokalność to także coraz bardziej widoczna potrzeba, by znać przeszłość miejsca gdzie się mieszka. Szukałam informacji o Kamionku i Grochowskiej, ale niewiele można znaleźć, przydałoby większa promocja, nowi mieszkańcy często nie zdają sobie sprawy z przeszłości dzielnicy, a nawet starzy nie bardzo ją znają, jej popularyzację warto wykorzystać w budowaniu identyfikacji z Ursusem. Lokalność, to także odczuwana przez uczestników konsultacji tożsamość miejsca tworzona przez charakter zabudowy, architekturę. Na zatracanie tego charakteru, związanego m.in. z remontami elewacji wykonywanymi najczęściej w związku z termoizolacją budynków, zwracała uwagę część z uczestników konsultacji (ul. Grochowska). Na lokalnych mapach ważne są miejsca tworzące historię danej dzielnicy. Często popadające w ruinę (tak, jak Stadion Orzeł), lub wyburzane (zakłady CORA). Wiele osób podkreśla konieczność ochrony tego dziedzictwa i poddaje pomysły na zagospodarowanie tych obiektów zgodnie z aktualnymi potrzebami społeczności lokalnej np. na młodzieżowy klub sportowy. Lokalność, to także przestrzeń, w której doświadczamy czasu: pór roku, świąt. Mieszkańcy Wesołej, podczas konsultacji, wskazywali, że nowe miejsce, w którym ustawiana była choinka, usytuowane na rondzie między ulicami, jest gorsze niż miejsce poprzednie, do którego się przyzwyczaili- skwer, na którym dostęp do choinki był łatwy można było do niej podejść, stanąć koło niej, to była nasza choinka. Na Grochowie zimą z inicjatywy jednej z sąsiadek zorganizowano gwiazdkę podwórkową, a latem piknik. Odpowiedzialność i poczucie wpływu Lokalność to poczucie odpowiedzialności, manifestujące się tym, że chcę decydować o rzeczach, które mnie dotyczą, ale nie chcę podejmować decyzji za sąsiadów. Było to bardzo wyraźne w skali podwórkowej, kiedy podczas konsultacji rozmawiano z mieszkańcami o oświetleniu trzech sąsiadujących ze sobą podwórzy, powtarzającym się stwierdzeniem było: o tym podwórku niech wypowiedzą się osoby, które tam mieszkają. Z lokalnością, w wypowiedziach uczestników konsultacji, wiąże się potrzeba dialogu o własnych pomysłach, które mogą wpłynąć na jakość życia okolicy. Mieszkańcy deklarują, że chcą być włączani w procesy decyzyjne na takim etapie, kiedy inwestycje nie są jeszcze przesądzone. 5. Wymiar instytucjonalny Do instytucjonalnego wymiaru lokalności można zaliczyć: szkoły, przedszkola, domy kultury, kluby sportowe, parafie, ale także Komisje Dialogu Społecznego i stowarzyszenia. Podczas konsultacji pojawiały się one w wypowiedziach uczestników w różnych kontekstach, sygnalizowano także potrzebę 7
8 tworzenia nowych instytucji/organizacji/ podmiotów, lub sieciowania tych już istniejących, tak by mogły bardziej efektywnie odpowiadać na lokalne potrzeby. Szkoła a lokalność W konsultacjach szkoły pojawiały się rzadko jako odrębny temat, choć to właśnie tam często odbywały się spotkania podsumowujące konsultacje. Jak funkcjonuje szkoła w wypowiedziach uczestników? To m.in. kłopotliwe sąsiedztwo ponieważ chodząca do pobliskiej szkoły młodzież przesiaduje na podwórku i pali, albo szkoły przepełnione tak, że nie mogą się angażować w działania dla społeczności lokalnej na Białołęce sygnalizowano, że młodzież uczy się na trzy zmiany. w Rembertowie uczestnicy konsultacji sugerowali, że szkoła to miejsce gdzie można byłoby rozszerzyć ofertę osiedlowego domu kultury jednak inni zaraz dodawali, że dzieje się już tam tak dużo, że więcej się nie da. Podczas konsultacji na Pradze Południe, kiedy zbierano opinie studentów Wyższej Szkoły Psychologii Społecznej zauważono, że to miejsce funkcjonuje eksterytorialnie, nie jest powiązane z okolicą, choć dzięki niemu powstało kilka kawiarni i punktów ksero, to studenci nie są zainteresowani otoczeniem. Dom kultury a lokalność Przykład konsultacji w Rembertowie dotyczących przyszłości rozwoju domów kultury stworzenia jednego centralnego domu kultury albo trzech w różnych osiedlach, pokazuje, że jest potrzeba by domy kultury były osadzone lokalnie, na osiedlach. Mieszkańcy tej dzielnicy są zadowoleni, że te miejsca prowadzą program animacji sąsiedzkiej, a dzieci mają blisko na zajęcia. Nie wszystkie domy kultury są w równym stopniu otwarte na mieszkańców i wychodzenie ze swoją ofertą w przestrzeń miasta. Taką potrzebę w konsultacjach zgłosili mieszkańcy Białołęki, Włoch i Ursusa. Uczestnicy konsultacji podkreślali, że modele korzystania z kultury są bardzo różne i chcieliby, żeby domy kultury swoją działalnością ożywiały przestrzeń dzielnicy. Zgłaszana była też potrzeba by miejsca takie jak domy kultury, czy biblioteki otwierały się na nieformalne spotkania różnych grup mieszkańców: młodych mam, sąsiadów, w miarę możliwości zapewniły przestrzeń dla klubu młodzieżowego. Jako pozytywny przykład takiego miejsca wymieniana była biblioteka w Ursusie na nowym osiedlu Skorosze. Parafia a lokalność Konsultacje pokazały, że ciągle dużą rolę w lokalnym życiu pełnią parafie. Ogłoszenia przekazywane podczas mszy, pozwoliły spopularyzować ideę konsultacji na Kawęczyńskiej. Z drugiej strony, niektóre dzielnice zupełnie tego nie dostrzegając, nie zgadzały się na promocję konsultacji w lokalnych kościołach. Rola stowarzyszeń i Komisji Dialogu Społecznego Do konsultacji zapraszano lokalne stowarzyszenia, jednak ich zaangażowanie w ten proces było zróżnicowane. Ruch organizacji pozarządowych w dzielnicach jest nierównomiernie rozwinięty. Mieszkańcy podczas konsultacji zgłaszali potrzebę aktywizacji organizacji pozarządowych. W dzielnicy Ursus w braku ich aktywności, upatrywano przyczyn niewielkiej animacji społeczno-kulturalnej. Zrealizowane w ramach konsultacji warsztaty pokazały, że są mieszkańcy, którzy nie chcąc angażować się w zakładanie stowarzyszeń, chcieliby realizować małe działania, czy projekty, które mogłyby być realizowane np. z istniejącymi instytucjami kultury. 8
9 Klubokawiarnia kawiarnia obywatelska Na Pradze Południe, gdzie uczestnicy konsultacji zgłaszali potrzebę zwiększenia ilości miejsc społecznokulturalnych, działa klubokawiarnia Legalna przy ul. Terespolskiej. Jej powstanie można wpisać w rodzący się w Warszawie od kilku lat ruch tzw. kawiarni obywatelskich. To kawiarnie, które będąc miejscem spotkań nieformalnych, realizują także program spotkań kulturalnych, angażują się w lokalne działania sąsiedzkie, a w związku z tym stają się ważnymi instytucjami na lokalnej mapie. Problemem dla takich miejsc, które prowadzone są nie przez stowarzyszenia, a prywatnych przedsiębiorców, jest finansowanie działań społeczno kulturalnych. Podczas konsultacji zgłaszano pomysł stworzenia małych grantów na taką działalność realizowaną przez prywatnych przedsiębiorców. Potrzeba nowych miejsc i współpracy między istniejącymi instytucjami Młode matki to grupa, która w konsultacjach była bardzo aktywna. To grupa, która uważnie obserwuje miasto. Lokalność to dla tej grupy dostępny żłobek, przedszkole, szkoła blisko domu, ale oprócz tego miejsca gdzie można spotkać inne matki/rodziców Kluby Mam, ale aktywnie spędzić czas wspólnie z dzieckiem. Grupą, dla której dostępna oferta instytucjonalna, jest często mało atrakcyjna, jest młodzież, która potrzebuje bezpiecznej przestrzeni, miejsca spotkań do spędzania czasu, w którym obecny będzie animator, ale współpracujący zna partnerskich zasadach Do młodzieży, szczególnie gimnazjalnej, nie trafia też program domu kultury. Podsumowanie Przeprowadzone konsultacje społeczne pokazują jak bardzo różne są warszawskie lokalności. To co jest dla nich wspólne, to mała znajomość wśród mieszkańców podziału odpowiedzialności za lokalność, za Miasto, połączone z ciągle dominującą postawą roszczeniową. Zawiła struktura zarządzania miastem (dzielnica a miasto, zakłady gospodarowania nieruchomościami, spółdzielnia, rada osiedla, zarządcy dróg, terenów publicznych itp.) jest trudna do zrozumienia. Dlatego też mieszkańcy posiadający potrzebę wpływu na własne otoczenie, mają problem z rozróżnieniem kompetencji różnych podmiotów. W konsultacjach wracała też kwestia przepływu informacji pomiędzy urzędem, a mieszkańcami, który zdaniem tych ostatnich powinien być bardziej aktywny w terenie. Uczestnicy konsultacji deklarowali również konieczność większej przejrzystości proceduralnej, dotyczącej podejmowania decyzji, wiedzy dotyczących przyjmowanych priorytetów inwestycyjnych. Momentem, kiedy ujawnia się lokalność, przypomnienie sobie o tym, co moje, bliskie, jest moment protestu. Aktywności w chwili zagrożenia. Często nierzeczywistego. Taka aktywność społeczna ujawniała się w kilku dzielnicach. W Wilanowie, kiedy mieszkańcy obawiali się likwidacji poczty, w Rembertowie, kiedy obawiali się likwidacji osiedlowego domu kultury, w Wawrze, kiedy dowiedzieli się, że planowana inwestycja będzie wymagała wyburzenia domów komunalnych, w których mieszkają. W tych sytuacjach energia społeczna kierowała się przeciwko władzy i była najsilniejsza. Podczas innych konsultacji, w których mieszkańcy nie upatrywali zagrożenie swojego status quo, aktywność obywatelska, nie była aż tak wielka. Dlatego też, tak ważne wydaje się wspieranie i animowanie pewnych działań lokalnych, które nie są konsekwencją protestu. 9
Planowanie w przestrzeni z perspektywy urzędu
Planowanie w przestrzeni z perspektywy urzędu Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Centrum Komunikacji Społecznej Anna Petroff-Skiba i Monika Komorowska, niezależna socjolog i architekt 14.12.2010 Co można
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne w Warszawie
www.konsultacje.um.warszawa.pl Historia powstania CKS Ośrodek Konsultacji i Dialogu Społecznego 1998 r. Centrum Komunikacji Społecznej - 2008 r. Idea powstania CKS możliwość realizacji projektów interdyscyplinarnych,
Bardziej szczegółowoZŁOTNO OSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
ZŁOTNO OSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO LISTA POTRZEB MIESZKAŃCÓW SPORZĄDZONA W RAMACH PROJEKTU FIO NASZE OSIEDLE: RAZEM DECYDUJEMY REALIZOWANEGO PRZEZ
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Podlesie Plan spotkania 1. 2. 3. 4. 5. Informacje
Bardziej szczegółowoOpinie na temat zagospodarowania centrum Falenicy
Opinie na temat zagospodarowania centrum Falenicy - podsumowanie wyników ankiety przeprowadzonej w ramach konsultacji społecznych pn. Falenica nasze centrum organizowanych przez Dzielnicę Wawer m.st. Warszawy
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy OSIEDLE MŁODYCH HUTNIKÓW 12.04.2018 r. Plan spotkania
Bardziej szczegółowoRewitalizacja wraz z poprawą efektywności energetycznej
Rewitalizacja wraz z poprawą efektywności energetycznej Konferencja "Gospodarowanie mieniem 17 września 2019 r. Poznań Andrzej Rajkiewicz Procedura Wyznaczenie obszaru rewitalizacji Określenie relacji
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy REDEN-ADAMIECKI Plan spotkania 1. Informacje wstępne
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Staszic Plan spotkania 1. 2. 3. 4. 5. Informacje
Bardziej szczegółowoLUBLINEK-PIENISTA OSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
LUBLINEK-PIENISTA OSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO LISTA POTRZEB MIESZKAŃCÓW SPORZĄDZONA W RAMACH PROJEKTU FIO NASZE OSIEDLE: RAZEM DECYDUJEMY REALIZOWANEGO
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo, z prawdziwą przyjemnością przekazuję Państwu poradnik adresowany do wszystkich, którzy chcą wiedzieć więcej o radach seniorów w
Szanowni Państwo, z prawdziwą przyjemnością przekazuję Państwu poradnik adresowany do wszystkich, którzy chcą wiedzieć więcej o radach seniorów w Warszawie. Obecnie jesteśmy świadkami intensywnych zmian
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Mydlice Południowe Plan spotkania 1. 2. 3. 4. 5.
Bardziej szczegółowoGminny Program Rewitalizacji Miasta Ostrów Mazowiecka na lata Spotkanie konsultacyjne 18/10/16 Ostrów Mazowiecka
Gminny Program Rewitalizacji Miasta Ostrów Mazowiecka na lata 2016-2023 Spotkanie konsultacyjne 18/10/16 Ostrów Mazowiecka 1 Agenda Wprowadzenie o GPR Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych Obszar zdegradowany
Bardziej szczegółowoPraca w mikrospołecznościach - organizowania społeczności lokalnej w Wałbrzychu
Praca w mikrospołecznościach - organizowania społeczności lokalnej w Wałbrzychu Magdalena Stefańska MOPS Wałbrzych Centrum Aktywności Lokalnej Konferencja Pracowników Socjalnych Organizowanie społeczności
Bardziej szczegółowowww.apartamentyostrodzka.pl Warszawska Białołęka łączy podmiejski urok z dynamicznym rozwojem, którego przykładem jest powstanie nowego osiedla partamenty Ostródzka. W ramach pierwszego etapu inwestycji
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE DIAGNOZY: CO MYŚLISZ O ULICY STAROWIEJSKIEJ?
PODSUMOWANIE DIAGNOZY: CO MYŚLISZ O ULICY STAROWIEJSKIEJ? Metodologia diagnoza odbyła się w terminie 16 marca do 3 kwietnia 2018 (2 tygodnie); była realizowana poprzez formularz papierowy i elektroniczny;
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Łęknice Plan spotkania 1. 2. 3. 4. 5. Informacje
Bardziej szczegółowoOSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
MONTWIŁŁA-MIRECKIEGO OSIEDLE W DZIELNICY ŁÓDŹ POLESIE JEDNOSTKA ADMINISTRACYJNA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO LISTA POTRZEB MIESZKAŃCÓW SPORZĄDZONA W RAMACH PROJEKTU FIO NASZE OSIEDLE: RAZEM DECYDUJEMY REALIZOWANEGO
Bardziej szczegółowoAnkieta dotycząca rewitalizacji Gminy Konstancin-Jeziorna
Ankieta dotycząca rewitalizacji Gminy Konstancin-Jeziorna Szanowny Mieszkańcu Gminy Konstancin-Jeziorna! Zapraszam do wypełnienia anonimowej ankiety, której celem jest poznanie Państwa opinii na temat
Bardziej szczegółowoJak ocieplić Chłodną?
Jak ocieplić Chłodną? Konsultacje społeczne na temat działań kulturalno-społecznych na ulicy Chłodnej 13 kwietnia 13 maja 2012 r. Dlaczego konsultacje? Rewitalizacja ulicy Chłodnej w latach 2010 2011 była
Bardziej szczegółowowww.apartamentydmowskiego.pl Inwestycja Apartamenty Dmowskiego zrealizowana będzie na poznańskim Górczynie. Kompleks siedmiu nowoczesnych apartamentowców powstanie przy ul. Krauthofera 22. W pierwszym
Bardziej szczegółowoDąbrowski Budżet Partycypacyjny 2.0. Dialog zamiast Rywalizacji
Dąbrowski Budżet Partycypacyjny 2.0 Dialog zamiast Rywalizacji VI edycje Dąbrowskiego Budżetu Partycypacyjnego (2013-2016) Ilość zgłoszonych w trakcie IV edycji projektów: 947 Liczba projektów poddanych
Bardziej szczegółowoTylko te, które uważam za ważne Tylko te, które mogą zmienić moją sytuację Wszystkie, które dotyczą mojej miejscowości
Anita Basińska Raport z badań Badania zostały przeprowadzone 7 kwietnia 017r. na 1 osobach biorących udział w spotkaniu mającym na cel m.in. aktywizację mieszkańców gminy. Badanie było dwuetapowe przed
Bardziej szczegółowoSeniorze działaj i zmieniaj swoje miasto
Seniorze działaj i zmieniaj swoje miasto Raport z minidiagnozy potrzeb seniorów dzielnicy Wola Spis treści 1. W jakim rejonie Woli Pan/Pani mieszka?... 2 2. Czy jest Pan/Pani zadowolony(a) z tego, że mieszka
Bardziej szczegółowoBudujemy społeczności, nie tylko osiedla
Budujemy społeczności, nie tylko osiedla Jako twórcy nowych osiedli postanowiliśmy, że będziemy razem z ich mieszkańcami działać na rzecz ich społeczności. Oprócz planowanej infrastruktury i standardowych
Bardziej szczegółowoSamorządna Młodzież 2.0
Samorządna Młodzież 2.0 Program Młoda Warszawa. Miasto z klimatem dla młodych 2016-2020 Aktywność obywatelska młodzieży jest niezwykle ważnym aspektem budowania tożsamoś ci Warszawy. M ł odzi ludzie włączani
Bardziej szczegółowoRaport z konsultacji społecznych budżetu partycypacyjnego
Raport z konsultacji społecznych budżetu Mając na uwadze rozwój społeczeństwa obywatelskiego, udział mieszkańców w formułowaniu priorytetów w zakresie kierunków rozwoju miasta i dzielnic, a także doskonalenia
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne. Podsumowanie działań konsultacyjnych z dnia 4 października 2015
Konsultacje społeczne Podsumowanie działań konsultacyjnych z dnia 4 października 2015 Cele I etapu konsultacji informowanie o rozpoczynających się konsultacjach i kolejnych spotkania zebranie opinii na
Bardziej szczegółowoBudżet partycypacyjny WARSZAWA 2016 ANALIZA WYNIKÓW. m.st. Warszawa Budżet partycypacyjny
Budżet partycypacyjny WARSZAWA 2016 ANALIZA WYNIKÓW m.st. Warszawa Budżet partycypacyjny - 2016-1 Legenda do oznaczeń w raporcie Aby ułatwić czynie raportu, zastosowano trzy typy znaczników: znacznik interaktywny
Bardziej szczegółowoKryteria wyboru obszarów do rewitalizacji. Warszawa r. Anna Wernikowska
Kryteria wyboru obszarów do rewitalizacji Warszawa 25.09.2013 r. Anna Wernikowska Dokumenty strategiczne: - Strategia Rozwoju m.st. Warszawy do 2020 roku - Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Bardziej szczegółowoMłodzieżowe Rady. sposób na systematyczne uczestnictwo młodzieży w życiu publicznym
Młodzieżowe Rady sposób na systematyczne uczestnictwo młodzieży w życiu publicznym VI seminarium Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej: partycypacja młodzieży 11-12 października 2011 roku Zaczęło się
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne w ramach opracowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji
Konsultacje społeczne w ramach opracowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji Mława przystępuje do opracowania Programu Rewitalizacji. Aby program ten był w pełni dostosowany do potrzeb i aspiracji mieszkańców
Bardziej szczegółowoKwestionariusz ankiety
Kwestionariusz ankiety Szanowni Państwo, Zwracamy się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania. Badanie, w którym Pani/Pan uczestniczy posłuży do zdobycia wiedzy na temat funkcjonowania Gminy,
Bardziej szczegółowoWydział Współpracy Społecznej
Wydział Współpracy Społecznej Wzmacnianie mechanizmu partycypacji społecznej w m.st. Warszawie Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Centrum Komunikacji Społecznej Anna Petroff-Skiba Konsultacje społeczne
Bardziej szczegółowoRamowy program szkolenia Diagnoza potrzeb lokalnych I WARSZTAT
Diagnoza potrzeb lokalnych I WARSZTAT 10:00 11:30 Wprowadzenie - animacja lokalna jako proces. 12:00 13:30 Diagnoza środowiska lokalnego definiowanie celu. 14:30 16:00 Wybrane techniki i narzędzia diagnostyczne.
Bardziej szczegółowoRaport z przeprowadzonych konsultacji społecznych w formule kawiarenek obywatelskich 4 października 2016 dotyczących rewitalizacji Parku Miejskiego
Raport z przeprowadzonych konsultacji społecznych w formule kawiarenek obywatelskich 4 października 2016 dotyczących rewitalizacji Parku Miejskiego im. Stefana Żeromskiego w Starachowicach Starachowice
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu na realizację inicjatyw lokalnych w ramach projektu "Firlej Zaprasza" Podsumowanie spotkań osiedlowych (wstępne wyniki diagnozy)
Regulamin Konkursu na realizację inicjatyw lokalnych w ramach projektu "Firlej Zaprasza" Projekt "Firlej Zaprasza" jest realizowany przez Ośrodek Działań Artystycznych Firlej i jest współfinansowany ze
Bardziej szczegółowoBUDŻET PARTYCYPACYJNY W WARSZAWIE na 2015 r. 13 stycznia 2014 r.
BUDŻET PARTYCYPACYJNY W WARSZAWIE na 2015 r. 13 stycznia 2014 r. Budżet partycypacyjny co to takiego Budżet partycypacyjny to proces, w trakcie którego mieszkańcy decydują o wydatkowaniu części budżetu
Bardziej szczegółowoWARSZAWA PRZYJAZNA SENIOROM Społeczne Rady Seniorów. Warszawa r.
WARSZAWA PRZYJAZNA SENIOROM Społeczne Rady Seniorów Warszawa 04.02.2014 r. PROGRAM WARSZAWA PRZYJAZNA SENIOROM na lata 2013-2020 Uchwała nr LXXII/1870/2013 Rady m.st. Warszawy z dnia 5 grudnia 2013r. WARSZAWA
Bardziej szczegółowoSpotkanie mapujące / DBP 2.0. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie mapujące / DBP 2.0 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Prezentacja dzielnicy Kasprzak Plan spotkania 1. Informacje
Bardziej szczegółowoPartycypacja w procesie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Kraków, r.
Partycypacja w procesie tworzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Kraków, 12.01.2016 r. Definicja PARTYCYPACJA PUBLICZNA udział mieszkańców w definiowaniu i rozwiązywaniu problemów lokalnych
Bardziej szczegółowoAnimacja działań społecznych w środowisku lokalnym. Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku
Animacja działań społecznych w środowisku lokalnym Lubycza Królewska, 19 grudnia 2014 roku Czym jest animacja? Animacja to: - działalność, która ożywia społeczność lokalną, - metoda budowania kapitału
Bardziej szczegółowoZmiana jest możliwa. Doświadczenia pracy w obszarze organizowania społeczności lokalnej.
Zmiana jest możliwa. Doświadczenia pracy w obszarze organizowania społeczności lokalnej. Agnieszka Rzepecka MOPS Katowice Centrum Aktywności Lokalnej Szopienice Seminarium Organizowanie społeczności lokalnej
Bardziej szczegółowoII seminarium Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej
II seminarium Laboratorium Partycypacji Obywatelskiej Ciekawe przykłady zagraniczne Warszawa, 1 grudnia 2010 r. Light a lamp w Malmo Cel główny: poprawa poczucia bezpieczeostwa mieszkaoców Malmo Cele poboczne:
Bardziej szczegółowoKomisja Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy 07.09.2011
Komisja Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Dzielnicy Białołęka m.st. Warszawy 07.09.2011 Białołęka. Specyfika dzielnicy. Trzy podzielnice, dynamiczny rozwój wschodnich obszarów i problemy wynikające
Bardziej szczegółowoProgram Rewitalizacji dla Miasta Ostrołęki na lata
Program Rewitalizacji dla Miasta Ostrołęki na lata 2017-2023 Spotkanie konsultacyjne Ostrołęka, 7.03.2017 r. Program rewitalizacji Programrewitalizacji to wieloletni program działań w sferzespołecznej
Bardziej szczegółowoCentrum Lokalne Bazarek Rogatka reaktywacja?
Centrum Lokalne Bazarek Rogatka reaktywacja? Główne wnioski z terenowych punktów konsultacyjnych 6, 10, 11 grudnia 2017 r. w ramach konsultacji społecznych dotyczących zagospodarowania Centrum Lokalnego
Bardziej szczegółowoEkolog. Wskazówka na turę nr 1
Ekolog Wskazówka na turę nr 1 Dostałeś list od rowerzysty, który skarży się na brak stojaków rowerowych na placu 34, dokąd dojeżdża do pracy. Jak pisze, również jego koledzy z pracy chętnie jeździliby
Bardziej szczegółowoTymczasowy Dom Kultury
28.09.2015 Tymczasowy Dom Kultury Tymczasowy Dom Kultury to projekt animacyjny, polegający na ingerencji w przestrzeń osiedla i włączeniu społeczności lokalnej do działań artystycznych i architektonicznych.
Bardziej szczegółowoMIKROPROGRAM REWITALIZACJI DZIELNICY PRAGA POŁUDNIE M. ST. WARSZAWY 2005-2013. Warszawa 24.06.2014 r.
MIKROPROGRAM REWITALIZACJI DZIELNICY PRAGA POŁUDNIE M. ST. WARSZAWY 2005-2013 Warszawa 24.06.2014 r. OBSZAR KRYZYSOWY 749 ha- 33,5% powierzchni Dzielnicy Praga Południe. Dwa podobszary: I. Poprzemysłowy
Bardziej szczegółowoPodsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych
Załącznik nr 1 do Strategii Rozwoju Gminy Lipowa do 2020 roku Podsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych 1 Istotnym czynnikiem wpływającym na zdefiniowanie celów i
Bardziej szczegółowoAnkieta pogłębiająca zjawiska i czynniki kryzysowe na obszarze wskazanym. do rewitalizacji
Ankieta pogłębiająca zjawiska i czynniki kryzysowe na obszarze wskazanym do rewitalizacji Szanowni Państwo, Serdecznie zapraszamy do wypełnienia ankiety, której celem jest pogłębienie diagnozy obszaru
Bardziej szczegółowoKonsultacje społeczne projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy na lata
Konferencja Rewitalizacja szansą rozwoju miasta Warszawy 30 czerwca 2006r Konsultacje społeczne projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji m.st. Warszawy na lata 2005-2013 1. Czy Państwa zdaniem Warszawa
Bardziej szczegółowoWYNIK KONSULTACJI SPOŁECZNYCH FORMUŁA I PROGRAM LOKALU PRZY UL.GIBALSKIEGO 10
WYNIK KONSULTACJI SPOŁECZNYCH FORMUŁA I PROGRAM LOKALU PRZY UL.GIBALSKIEGO 10 Czas konsultacji: 14 listopada 2016 21 stycznia 2017 Miejsce: ulice: Młynarska, Karolkowa, Mireckiego, Okopowa Działania w
Bardziej szczegółowoKOALICJA NA RZECZ OCHOTY RUCH SPOŁECZNY ŚRODOWISKA OCHOCKIEGO
KOALICJA NA RZECZ OCHOTY RUCH SPOŁECZNY ŚRODOWISKA OCHOCKIEGO Koalicja na Rzecz Ochoty powstała w 2001 roku Powstanie Koalicji zainicjowały: Klub Osiedlowy SURMA, filia OKO Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Brodway Plan spotkania 1. Informacje wstępne 2.
Bardziej szczegółowoSpotkanie w dniu r. o godz świetlica w miejscowości Kępa Okrzewska
Spotkanie w dniu 25.10.2016 r. o godz. 16.00 - świetlica w miejscowości Kępa Okrzewska Tabela problemów i potencjałów dla miejscowości Kępa Okrzewska Podobszar III rewitalizacji brak chodnika dla pieszych
Bardziej szczegółowoSeniorze działaj i zmieniaj swoje miasto
Seniorze działaj i zmieniaj swoje miasto Raport z minidiagnozy potrzeb seniorów dzielnicy Śródmieście Spis treści 1. W jakim rejonie Śródmieścia Pan/Pani mieszka?... 2 2. Czy jest Pan/Pani zadowolony(a)
Bardziej szczegółowoMiejsce Aktywności Lokalnej. Rejonowa 6/8 Warszawa Włochy
Miejsce Aktywności Lokalnej Rejonowa 6/8 Warszawa Włochy Dzisiejsze spotkanie: ABC MAL, PREZENTACJA LOKALU, CO SIĘ WYDARZYŁO DO TEJ PORY? DIAGNOZA POTRZEB MIESZKAŃCÓW, PREZENTACJA ARANŻACJI PRZESTRZENI
Bardziej szczegółowoPodwórko. Jedno miejsce, wiele pomysłów. mgr inż. architekt krajobrazu Ewa Szadkowska
Podwórko. Jedno miejsce, wiele pomysłów mgr inż. architekt krajobrazu Ewa Szadkowska Plan prezentacji Co zawiera projekt zieleni, na co zwrócić uwagę w rozmowie z architektem Etapy pracy nad projektem:
Bardziej szczegółowoPROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA
PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA 2014 2020 1 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Cele Programu Aktywności Lokalnej 5 3. Kierunki działań 6 4. Adresaci Programu 7 5. Metody wykorzystywane do realizacji
Bardziej szczegółowoProgram Zielone Podwórka Szczecina jako przykład mikrorewitalizacji przestrzeni miejskiej
Program Zielone Podwórka Szczecina jako przykład mikrorewitalizacji przestrzeni miejskiej KRAKÓW, III KONGRES REWITALIZACJI MIAST POLSKICH, 4-6 CZERWCA 2014 ZIELONE PODWÓRKA SZCZECINA to program dofinansowywania
Bardziej szczegółowoKoncepcje zagospodarowania zielenią wybranych przestrzeni miejskich Pragi Północ...
Koncepcje zagospodarowania zielenią wybranych przestrzeni miejskich Pragi Północ... Człowiek i Środowisko 37 (4) 2013, s. 113-118 Marek Sitarski KONCEPCJE ZAGOSPODAROWANIA ZIELENIĄ WYBRANYCH PRZESTRZENI
Bardziej szczegółowoProgram na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w dzielnicy Wawer ( )
Program na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w dzielnicy Wawer (2013 2017) Rada Dzielnicy Wawer Warszawa, 18 wrzesień 2012 r. Prezentacja mieszkańców dzielnicy Wawer Plan prezentacji 1. Diagnoza
Bardziej szczegółowoSpotkanie otwierające. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna
Spotkanie otwierające Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 Diagnoza dzielnicy Mydlice Północne Plan spotkania 1. 2. 3. 4. 5. Informacje
Bardziej szczegółowoMieszkańcy testują Witomino-Radiostację
Mieszkańcy testują Witomino-Radiostację Międzynarodowa grupa studentów Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej w rozpoczęła piątkowe południe - 26 maja - testowanie propozycji rozwiązań architektonicznych
Bardziej szczegółowoANKIETA. Strategii Rozwoju Gminy Kargowa na lata
ANKIETA Strategii Rozwoju Gminy Kargowa na lata 2015-2022 GOSPODARKA 1. Jak ocenia Pani / Pan dostęp i stan podstawowych mediów w gminie /zwodociągowanie, kanalizacja sanitarna/?. 2. Jak ocenia Pani /
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA KATOWICE. z dnia... r.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KATOWICE z dnia...... r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji w 2015 roku programu Giszowieckie Centrum Aktywności Lokalnej Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15
Bardziej szczegółowoPoczucie bezpieczeństwa mieszkańców Wesołej
Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców Wesołej Raport z badania ilościowego pt.: Badanie jakości życia mieszkańców dzielnic Warszawy oraz z badania jakościowego dotyczącego jakości życia mieszkańców dzielnicy
Bardziej szczegółowoWarszawski Omnibus Lokalny
Warszawski Omnibus Lokalny Znajomość warszawskich inwestycji Raport badawczy Grudzień 01 Inwestycje w Warszawie - wnioski 1/3 Porównanie trzech pytań: o dzielnicę zamieszkania warszawiaków, miejsce nauki
Bardziej szczegółowoDlaczego się dzisiaj spotykamy?
Rewitalizacja, z czym to się je? Dlaczego się dzisiaj spotykamy? Cekcyn, 8 maja 2017 r. O partycypacji słów kilka... Proponowana DEFINICJA: Partycypacja społeczna to udział jednostek, grup i całych społeczności
Bardziej szczegółowoKto mo ż e bra ć w niej udzia ł?
Pierwsze kroki Czym jest Podwórkowa Gwiazdka? Dobrowolnym, sąsiedzkim świętem; Wydarzeniem, które nie wymaga nakładów finansowych, tylko dobrych chęci i odrobiny zaangażowania; Okazją do nawiązania dobrosąsiedzkich
Bardziej szczegółowoPodsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych
Załącznik nr 1 do Strategii Rozwoju Gminy Lipowa do 2020 roku Podsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych 1 Istotnym czynnikiem wpływającym na zdefiniowanie celów i
Bardziej szczegółowoNOTATKA ZE SPOTKANIA Z MIESZKAŃCAMI KAMIENICY PRZY UL. SKARYSZEWSKIEJ 15
NOTATKA ZE SPOTKANIA Z MIESZKAŃCAMI KAMIENICY PRZY UL. SKARYSZEWSKIEJ 15 Spotkanie z mieszkańcami kamienicy przy ul. Skaryszewskiej 15 odbyło się w dniu 2 sierpnia 2016 r. i dotyczyło planowanej modernizacji
Bardziej szczegółowoDotacje realizowane w 2018 r. w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy.
Dotacje realizowane w 2018 r. w zakresie działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. 1. PIASKOWNICA Miejsce aktywności lokalnej Fundacja Chrześcijańska
Bardziej szczegółowoŁÓDŹ BUDUJE DZIELNICE GÓRNA REWITALIZACJA. Biuro Strategii Miasta 2017 r.
PLAN SPOTKANIA POWITANIE PREZENTACJA PROGRAMU ŁÓDŹ BUDUJE DZIELNICE PREZENTACJA PLANÓW INWESTYCYJNYCH NA GÓRNEJ CZĘŚĆ WARSZTATOWA PYTANIA I UWAGI ŁÓDŹ BUDUJE DZIELNICE LISTA INWESTYCJI LOKALNYCH, KTÓRE
Bardziej szczegółowoCentrum Aktywności Lokalnej w Śremie
Centrum Aktywności Lokalnej w Śremie aktywizowaniu i rozwojowi społeczności lokalnej inicjowaniu grup samopomocowych tworzeniu koalicji wokół problemów inicjowaniu lokalnych akcji i wydarzeń promowaniu
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Siewierz do 2020 roku
Załącznik nr 1 do Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Siewierz do 2020 roku Podsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych 1 Istotnym czynnikiem wpływającym na zdefiniowanie
Bardziej szczegółowoSTUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WROCŁAWIA
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WROCŁAWIA PROCESY PRZESTRZENNO-SPOŁECZNE 1990 2017 CZAS TRANSFORMACJI MIASTA STUDIUM 1998 STUDIUM 2001 STUDIUM 2006 STUDIUM 2010 CZAS DOSKONALENIA
Bardziej szczegółowoZbieranie uwag i opinii w postaci papierowej i elektronicznej
1 S t r o n a Zbieranie uwag i opinii w postaci papierowej i elektronicznej Zbieranie uwag odbywało się zgodnie z opublikowanych obwieszczeniem Wójta Gminy Wąsewo z dna 12.12.2016 r., tj. z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoOCENA ZRÓŻNICOWANIA W DOSTĘPNOŚCI DO NATURALNYCH TERENÓW ZIELENI W WARSZAWIE PRZY UŻYCIU STANDARDU SDNTZ
OCENA ZRÓŻNICOWANIA W DOSTĘPNOŚCI DO NATURALNYCH TERENÓW ZIELENI W WARSZAWIE PRZY UŻYCIU STANDARDU SDNTZ Agata Winiarska, Gabriela Maksymiuk, Renata Giedych Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury
Bardziej szczegółowoRaport z przeprowadzonych konsultacji społecznych dotyczących rewitalizacji Parku Miejskiego im. Stefana Żeromskiego w Starachowicach
Raport z konsultacji społecznych przeprowadzonych podczas spotkania 21 września 2016 r. dotyczącego rewitalizacji Parku Miejskiego im. Stefana Żeromskiego w Starachowicach Starachowice 2016 1. Czas realizacji,
Bardziej szczegółowoJA TO BYM... czyli Twój pomysł na dom kultury
JA TO BYM. czyli Twój pomysł na dom kultury Gdański Archipelag Kultury w stronę społecznego domu kultury Kim jesteśmy? Gdański Archipelag Kultury (GAK) - samorządowa instytucja kultury - składa się z
Bardziej szczegółowoWYNIKI GŁOSOWANIA NAD PROBLEMAMI ZGŁASZANYMI PODCZAS I WARSZTATÓW URBANISTYCZNYCH WYZWANIA
WYNIKI GŁOSOWANIA NAD PROBLEMAMI ZGŁASZANYMI PODCZAS I WARSZTATÓW URBANISTYCZNYCH WYZWANIA Lp. Główne problemy rozwoju przestrzennego zgłaszane przez mieszkańców Przyznane punkty w kategorii WAśNE Przyznane
Bardziej szczegółowoKonflikty o przestrzeń jako płaszczyzna aktywności mieszkańców Warszawy wizje, strategie, motywacje. Karolina Thel, ASP w Warszawie, ISNS UW
Konflikty o przestrzeń jako płaszczyzna aktywności mieszkańców Warszawy wizje, strategie, motywacje. Projekt zorientowany jest na analizę wybranych aktualnych konfliktów w przestrzeni publicznej rozgrywających
Bardziej szczegółowoUsługi kulturalne w warszawskich dzielnicach
Usługi kulturalne w warszawskich dzielnicach Raport z badania ilościowego Warszawa, wrzesień 2014 Centrum Komunikacji Społecznej Urząd m.st. Warszawy Informacje o badaniu Cel: Technika: Poznanie potrzeb,
Bardziej szczegółowoWarszawski Omnibus Lokalny Edycja V- Zieleń miejska i sport w mieście
Warszawski Omnibus Lokalny Edycja V- Zieleń miejska i sport w mieście Spis treści Metodologia badań i cele badawcze 3-4 Ocena terenów zielonych w Warszawie 5-15 Sport w mieście i sporty miejskie 16-26
Bardziej szczegółowoSpołeczna ocena procesu rewitalizacji
WYNIKI I WNIOSKI Z PIERWSZEGO SONDAŻU INTERNETOWEGO Sondaż przeprowadzono w okresie od 27 lutego do 30 kwietnia 2013r. Pytanie 1: Jak oceniają Państwo dotychczasowe efekty procesu rewitalizacji? Społeczna
Bardziej szczegółowoKapitał społeczny i lokalność w badaniach
Prezentacja Kapitał społeczny i lokalność w badaniach Warszawa 2015 Opracowanie: Przemysław Piechocki (Urząd m.st. Warszawy, Centrum Komunikacji Społecznej) 1 Plan prezentacji 1. Konceptualizacje kapitału
Bardziej szczegółowoI Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009
I Spotkanie Rady Strategii Rozwoju Tczewa przy Prezydencie Miasta Tczewa Luty, 2009 Strategią rozwoju nazywa się rozmaite sposoby oddziaływania w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego Strategia rozwoju
Bardziej szczegółowoPrzepis na ulicę Stara Droga w Toruniu. Toruń, 15 maja 2014r.
Przepis na ulicę Stara Droga w Toruniu Toruń, 15 maja 2014r. Rezultaty partycypacyjnego planowania przestrzeni publicznych 1. Tworzenie lokalnej wspólnoty 2. Uwzględnienie wszystkich interesariuszy w planowaniu
Bardziej szczegółowoWARSZAWA PRZYJAZNA SENIOROM Tworzenie i konsultacje Programu. Warszawa, lipiec 2013 r.
WARSZAWA PRZYJAZNA SENIOROM Tworzenie i konsultacje Programu Warszawa, lipiec 2013 r. 2009 Cykl spotkań z ekspertami i opracowanie pierwotnej wersji Programu (21.04 16 osób; 12.05 21 osób). Wypracowanie
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XVI/270/15 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 16 września 2015 r.
UCHWAŁA NR XVI/270/15 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 16 września 2015 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji w 2015 roku programu Giszowieckie Centrum Aktywności Lokalnej Na podstawie art. 18 ust.
Bardziej szczegółowoWarszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Instytucja Edukacyjna m.st. Warszawa
Budżet partycypacyjny Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych Budżet gminy Budżet gminy to plan jej dochodów i wydatków. Wyłączną kompetencję do uchwalania budżetu gminy oraz dokonywania w nim zmian w trakcie
Bardziej szczegółowoRaport cząstkowy z przeprowadzonych konsultacji społecznych dot. zagospodarowania przestrzeni publicznej w Starachowicach Dolnych (plac dworcowy,
Raport cząstkowy z przeprowadzonych konsultacji społecznych dot. zagospodarowania przestrzeni publicznej w Starachowicach Dolnych (plac dworcowy, dworzec, kładka itd.) przeprowadzonych w formie wywiadów
Bardziej szczegółowoPodsumowanie spotkania konsultacyjnego dla organizacji pozarządowych działających w obszarze przestrzeni, rewitalizacji i Nowej Huty
Podsumowanie spotkania konsultacyjnego dla organizacji pozarządowych działających w obszarze przestrzeni, rewitalizacji i Nowej Huty MOWIS, 7 czerwca 2018r. Cel spotkania : zebranie doświadczeń w zakresie
Bardziej szczegółowoOgród Krasińskich Zasady korzystania z ogrodu. Spotkanie podsumowujące Warszawa, listopad 2013
Ogród Krasińskich Zasady korzystania z ogrodu Spotkanie podsumowujące Warszawa, listopad 2013 1. Powitanie Plan spotkania 18.00-20.00 2. Podsumowanie warsztatów konsultacyjnych 3. Podsumowanie konsultacji
Bardziej szczegółowoWdrożenie modelu Domu Sąsiedzkiego na przykładzie DS Gościnna Przystań w Gdańsku Oruni
Gdansk Foundation for Social Innovation Wdrożenie modelu Domu Sąsiedzkiego na przykładzie DS Gościnna Przystań w Gdańsku Oruni Marianna Sitek Wróblewska, Przemysław Kluz Gdańska Fundacja Innowacji Społecznej
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XXXI/20S/2013
UCHWAŁA Nr XXXI/20S/2013 Rady Gminy Rokietnica z dnia 20 maja 2013 r. w sprawie: wprowadzenia zmiany w uchwale Nr XL V1202/2010 Rady Gminy Rokietnica z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zatwierdzenia.planu
Bardziej szczegółowo