adw. dr Mariusz Swora (WPiA UAM Poznań)

Transkrypt

1 adw. dr Mariusz Swora (WPiA UAM Poznań) Konferencja Rynek energii w Polsce BIG BANG roku kwietnia 2011, Warszawa

2 Obowiązek publicznego obrotu energią elektryczną w nowelizacji ustawy Prawo energetyczne (Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104). Przesłanki wprowadzenia (założenia): Rynek energii elektrycznej po konsolidacji pionowej charakteryzuje się zwiększonym ryzykiem występowania zjawisk antykonkurencyjnych (zmowy cenowe, nadużywanie pozycji monopolistycznej) Rynek hurtowy energii elektrycznej nie jest płynny i przejrzysty, czego dowodem jest bardzo niski wolumen energii elektrycznej będącej przedmiotem obrotu na giełdzie energii, dominują umowy dwustronne Transparentny i przejrzysty rynek ułatwi rozliczenie kosztów osieroconych powstałych w wyniku rozwiązania KDT, powstanie wiarygodny indeks cenowy Dostęp do rynku powinna uzyskać jak największa ilość podmiotów, w tym duzi odbiorcy, ograniczenie self dealing.

3 Ważniejsze stanowiska w procesie legislacyjnym i w dyskusji nad projektem Prezes URE: idea zawarta w Mapie drogowej uwolnienia cen energii elektrycznej dla wszystkich odbiorców (2008) - wzmocnienie konkurencji na rynku energii elektrycznej ( rozwój mechanizmów rynkowych sprzedaży energii elektrycznej w kierunku właściwej wyceny energii ) Inicjatywa poselska 100% energii elektrycznej w Polsce powinno być przedmiotem obowiązkowego obrotu giełdowego Minister Gospodarki i sektor elektroenergetyczny (z wyjątkiem mniejszych graczy i przedsiębiorstw niezbilansowanych) silny sprzeciw Efekt: rozwiązanie kompromisowe (w szczeg. co do wysokości obowiązkowego wolumenu i miejsc obrotu) - ustawa z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw; weszły w życie z dniem

4 Zakres obowiązku giełdowego (art. 49a ust. 1 i 2 pr.en.) Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej jest obowiązane sprzedawać nie mniej niż 15% energii elektrycznej wytworzonej w danym roku na giełdach towarowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub na rynku regulowanym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z zastrzeżeniem ust. 2. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej mające prawo do otrzymania środków na pokrycie kosztów osieroconych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej ( ) jest obowiązane sprzedawać wytworzoną energię elektryczną nie objętą obowiązkiem, o którym mowa w ust. 1, w sposób zapewniający publiczny, równy dostęp do tej energii, w drodze otwartego przetargu, na internetowej platformie handlowej na rynku regulowanym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi lub na giełdach towarowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych

5 Wyłączenia art. 49a ust. 5 i 6 pr. en. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie dotyczy energii elektrycznej: 1) dostarczanej od przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się jej wytwarzaniem do odbiorcy końcowego za pomocą linii bezpośredniej; 2) wytworzonej w odnawialnym źródle energii; 3) wytworzonej w kogeneracji; 4) zużywanej przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem na potrzeby własne; 5) niezbędnej do wykonywania przez operatorów systemów elektroenergetycznych ich zadań określonych w ustawie; 6) wytworzonej w jednostce wytwórczej o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie wyższej niż 50 MW. Prezes URE może, na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego, zwolnić to przedsiębiorstwo z obowiązku, o którym mowa w ust. 1 i 2, w części dotyczącej produkcji energii elektrycznej: 1) sprzedawanej na potrzeby wykonywania długoterminowych zobowiązań wynikających z umów zawartych z instytucjami finansowymi w celu realizacji inwestycji związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej, lub 2) wytwarzanej na potrzeby operatora systemu przesyłowego wykorzystywanej na potrzeby prawidłowego funkcjonowania krajowego systemu elektroenergetycznego (jeżeli nie spowoduje to istotnego zakłócenia warunków konkurencji na rynku energii elektrycznej lub zakłócenia na rynku bilansującym.)

6 Problem sprzedaży na internetowej platformie handlowej na rynku regulowanym De lege lata wywiązanie się obecnie z omawianego obowiązku może nastąpić poprzez sprzedaż na internetowej platformie handlowej na rynku regulowanym, zatem na platformie internetowej spełniającej jednocześnie kryteria rynku regulowanego. Nie budzi jednak wątpliwości, że intencja ustawodawcy była inna, co wynika z treści art. 49a ust. 3 i 4 pr. en. Było nią niewątpliwie ustanowienie internetowych platform handlowych i rynków regulowanych jako odrębnych form dokonywania obrotu energią elektryczną. W omawianym przepisie zabrakło jednak rozdzielenia gramatycznego tych dwóch form obrotu za pomocą przecinka. W związku z tym literalna wykładnia przepisu prowadzi do wniosku, że realizacja obowiązku z art. 49a ust. 2 pr. en. może nastąpić poprzez dokonanie sprzedaży energii elektrycznej za pośrednictwem internetowej platformy obrotu funkcjonującej w ramach rynku regulowanego (zgodnie z regułami wykładni literalnej, Z. Ziembiński, Logika praktyczna, Warszawa 1992, s. 209 i n.). Zatem w świetle art. 49a ust. 2 pr. en. internetowe platformy handlowe, które nie działają w ramach rynku regulowanego, nie spełniają ustawowych wymagań. (M. Swora, Z Muras, Prawo energetyczne komentarz, Warszawa 2010).

7 Co dalej? W wymiarze krajowym: Nowelizacja przecinkowa ustawy Prawo energetyczne? Polski rynek giełdowy w ramach rynków regionalnych, market coupling z Czechami, rynki surowcowe. W wymiarze Unijnym: Nadzór nad rynkiem hurtowym (rozporządzenie REMIT ) Podejście scentralizowane (Central Matching Unit) czy regionalne (Price Coupling of Regions)? Regulacja giełd (opłaty, koszty uczestnictwa)? Obowiązek publicznego obrotu energią uniwersalne remedium na niedostatek konkurencji (OFGEM, Supply companies failing consumers: ofgem proposes radical overhaul, 21/03/2011)?

8