Klasa III. Lekcje twórczości Podsumowanie I semestru roku szkolnego 2017/2018. Trochę ogólnych informacji 3 rok pilotażu.

Transkrypt

1 Klasa III Lekcje twórczości Podsumowanie I semestru roku szkolnego 2017/2018 Nauczanie to nie napełnianie zbiornika, lecz rozpalanie ognia. (Carl Gustaw Jung) Trochę ogólnych informacji 3 rok pilotażu Głównym założeniem programu Lekcje twórczości TRP w praktyce jest spójność procesu nauczania i uczenia się, obecnego w szkole, ale i poza nią. Uczniowie, którzy przyswajają sobie złożoną umiejętność myślenia twórczego, znają i świadomie wykorzystują narzędzia heurystyki do rozwiązywania zadań i problemów, muszą przenieść swoje doświadczenia na wszystkie sfery swojej aktywności poznawczej, emocjonalnej i społecznej. W przyszłości absolwenci programu w swojej wyrazistości mają być atrakcyjnymi kandydatami dla szkół kolejnego szczebla edukacji, uczelni i rynku pracy. Proces TRP, w jakim uczestniczą młodsi uczniowie szkoły podstawowej można śmiało traktować jako rodzaj identyfikacji, a nawet diagnozy sylwetki absolwenta pierwszego etapu edukacyjnego. W I semestrze Założenia programu, bazują na aktywności własnej uczestników zajęć TRP, pozwalają dostrzegać dzieciom w edukacji wczesnoszkolnej, że uczenie się jest dynamicznym procesem gromadzenia, porządkowania, modyfikowania, uogólniania różnorodnych doświadczeń (poznawczych, społecznych, praktycznych) w różnych sytuacjach, zarówno tych planowanych, jak i spontanicznych. Przemyślany proces nauczania TRP polega na częstym odwoływaniu do posiadanych doświadczeń i wiedzy, tworzeniu nowych powiązań pomiędzy tym, czego dziecko doświadczyło i już wie, a tym, czego nie zna, a ma okazję doświadczać i co poznaje.

2 Elementem niezmiennym w pierwszym semestrze był tok lekcji TRP. Schemat zajęć dydaktycznych realizowanych w programie TRP (wg przewodnika) Część wstępna zajęć/lekcji TRP 1. Sformułowanie i zapis tematu (w odniesieniu do celów, które założył i chce osiągnąć nauczyciel). Temat: Cel główny: Cele szczegółowe - uczeń: poznaje wykonuje doświadczenie opracowuje 2. Odniesienie do podstawy programowej i zapis dotyczący jej wzbogacenia (poszerzenia, pogłębienia treści/zagadnień) o nowości. Podstawa programowa treści nauczania Edukacja Uczeń: Edukacja Uczeń: Edukacja Uczeń: 3. Cele i treści nauczania edukacja twórcza (TRP). Uczeń: Zna/poznaje i stosuje do rozwiązania problemu heurystyki TRP: burzę mózgów,..,.. FAZA I (w modelu zajęć/lekcji TRP) 4. Podanie celu w języku ucznia (będziesz: wiedział, umiał, potrafił ) Nauczyciel: Po dzisiejszych zajęciach będziecie potrafili 5. Postawienie pytania problemowego (otwartego: jak?, w jaki sposób?, dlaczego?, co by było, gdyby...?, co zrobić, żeby?). Pytanie problemowe: 6. Zadanie wprowadzające do tematu/zagadnienia (nawiązuje do tematu zajęć i pytania problemowego, pozwala nauczycielowi oszacować wiedzę uczniów, którą już posiadają w zakresie zagadnienia, nad którym będą pracowali, stymuluje myślenie twórcze, motywuje do podejmowania dalszej aktywności, może stanowić rozgrzewkę intelektualną). Zadanie (opis): Nauczyciel: Uczeń: Część główna zajęć/lekcji TRP FAZA II (w modelu zajęć/lekcji TRP) 7. Wprowadzenie do zadania głównego i jego opis (zadanie służy rozwiązaniu problemu): a) nadbudowanie wiedzy uczniów rola nauczyciela ogranicza się do zaaranżowania pracy uczniów z dostępnymi źródłami wiedzy, które służą nadbudowaniu wiedzy (poznaniu, konstruowaniu, dyskutowaniu, sprawdzaniu, generowaniu pomysłów i rozwiązaniu problemu, np. nauczyciel zachęca do zapoznania się z informacjami i faktami, postawienia dodatkowych pytań, dyskusji, rozmowy z ekspertem, oglądnięcia filmu, wysłuchania fragmentu nagrania, odczytania listu od, pracy TIK, zapoznania ze schematem/rysunkiem, przeprowadzenia odwróconej lekcji, itp.

3 b) przedstawienie uczniom zadania głównego zadania do wykonania, służącego rozwiązaniu: Nauczyciel: Dowiedzieliście/odkryliście/ sprawdziliście już, waszym zadaniem będzie FAZA III (w modelu zajęć/lekcji TRP) 8. Wykonanie zadania głównego przez uczniów pozwala na wykorzystanie do rozwiązania problemu konkretnej heurystyki twórczej. Wyboru techniki/metody TRP dokonuje nauczyciel lub sami uczniowie. Planowanie pracy: podział ról i zadań, wybór sposobu pracy. Jest to czasowo najdłuższa część zajęć, służąca rozwiązaniu problemu, wygenerowaniu odpowiedzi na pytanie problemowe. Nauczyciel: Uczeń/ Uczniowie: 9. Weryfikacja sprawdzanie rozwiązania, udoskonalanie. 10. Prezentacja rozwiązań przez uczniów (prezentacja rozwiązań przez zespoły według ustalonej zasady, np. każdy członek prezentuje część rozwiązania lub ten fragment, za który był odpowiedzialny bądź potrafi najlepiej go zaprezentować. Jest to cześć zajęć, kiedy uczniowie dokonują autoprezentacji, prezentacji pracy własnej lub zespołu i wstępnej samooceny/oceny koleżeńskiej, np. To się nam udało, to był dobry pomysł, ) Część końcowa zajęć/lekcji TRP podsumowanie FAZA IV (w modelu zajęć/lekcji TRP) 11. Ważne pytania nauczyciela (skłaniające uczniów do autorefleksji i samooceny/oceny koleżeńskiej): Czego nowego się dzisiaj nauczyliście?, Jak się wam pracowało?, Co was zaskoczyło? Z czego jesteście najbardziej zadowoleni?, itp. 12. Samoświadomość uczenia się uczniów wyciąganie wniosków przez uczniów oraz samoocena ucznia i/lub ocena koleżeńska m.in. przez użycie Piktogramów Umiejętności: myślałam/-em twórczo, zadawałam/-em pytania, opracowywałam/-em, wyciągałam/-em wnioski, współpracowałam/-em w zespole, słuchałam/-em innych, pokonywałam/-em trudności, podejmowałam/-em decyzję, wchodziłam/-em w rolę oraz dodatkowe piktogramy dla uczniów, którzy będą chcieli dopisać coś od siebie. 13. Informacja zwrotna od uczniów dla nauczyciela o efektywności sposobów pracy podczas zajęć służących uczeniu się (np. światła, mówiące kartki, tarcza, termometr wiedzy, zdania niedokończone, kostka, kosz i walizka, buźki itp.) 14. Praca domowa jako forma utrwalenia, poszerzenia wiedzy, dalszego eksplorowania zagadnienia i pracy własnej, wynikającej z ciekawości poznawczej ucznia zadania do wyboru (dla zainteresowanych). 15. Informacje i wskazówki dla nauczyciela o realizacji zajęć. 16. Formy, metody pracy i środki dydaktyczne. Poznane oraz powtórzone (utrwalone) w I semestrze HEURYSTYKI TWÓRCZE oraz metody TRP Alfabet, Burza mózgów, Łańcuch skojarzeń, Technika 635, Obrazki dynamiczne, Rundka, Krążący rysunek, Zabawy dramowe, RWC (Rozważ Wszystkie Czynniki), SCAMPER, Analogie, Dyskusja, Debata, Twoje moje argumenty, Szacowanie, Circept, Piramida priorytetów,

4 Drzewko decyzyjne, Skojarzenia gwiezdne - Słoneczko, Technika przypadkowego wkładu (słowa, gadżetu), Kula śnieżna, Piramida skojarzeń, Metaplan, Rysowana bajeczka, Dwanaście nazw, Zakładkowa metoda zapamiętywania haki pamięciowe, Poker Kryterialny, Technika dwóch słów, Diamentowe uszeregowanie, Rybi szkielet, Myślenie dywergencyjne, Praca metodą projektu: Metody, ćwiczenia Twórczość Edwarda de Bono (6 Myślących Kapeluszy, Zalety, wady i to, co interesujące (ZWI), Alternatywy możliwości wybory (AMW), Myślenie w bok /twórczość, innowacyjność/, Inny Punkt widzenia (IPN), Co by było, gdyby ), Mapa myśli. W pierwszym semestrze uczniowie dużo czasu poświęcali analizie problemu, rozbudzali swoją świadomą kreatywność w relacjach, rozwiązywali mnóstwo ciekawych i zagadkowych problemów, podejmowali wyzwania, rozwijali umiejętność myślenia kombinacyjnego, tworzyli własne przedstawienia - przygotowując się do olimpiady kreatywności. Poznały również wybrane techniki szybkiego zapamiętywania. 1. Budowaniem skojarzeń: a) Łańcuch skojarzeń b) Najkrótszy łańcuch c) Łańcuch alternatywny d) Gwiazda skojarzeń e) Piramida skojarzeń f) Analiza morfologiczna 2. Kwiat lotosu: Ćwiczenie: twórcze rozwiązywanie problemów metody intuicyjne. 3. Trzy krzesła Disneya: Ćwiczenie: twórcze rozwiązywanie problemów metody intuicyjne. 4. Twórcze rozwiązywanie problemów metoda analityczna: a) Lista Osborna 5. Pogłębianie relacji. Ćwiczenie - Zapytaj: dlaczego? Rodzaj ćwiczenia: eksploracje myślenie pytajne 6. Kreatywność w relacjach. Kiedy kogoś poznajesz. Ten człowiek kojarzy mi się z 7. Audycja telewizyjna. 8. Techniki szybkiego zapamiętywania. (szczegółowe omówienie znajduje się na stronie internetowej szkoły w zakładce: Lekcje twórczości, rok szkolny 2015/2016, 2016/2017, 2017/2018)

5 Klasa 3d dobrze prezentuje się!!!! :) Klasa III d liczy 23 uczniów. Uczniowie są mili, zabawni, weseli i koleżeńscy, chętnie sobie pomagają. Klasa bywa niekiedy rozbrykana ale na lekcjach pracowita i zdyscyplinowana. Uczniowie bardzo chętnie i aktywnie pracują na zajęciach. To grupa dzieciaków o silnej motywacji do zdobywania wiedzy, dla których wyraz niemożliwe nie występuje w słowniku. *(opracowano na podstawie materiałów otrzymanych z ATN - Akademia Twórczego Nauczyciela oraz na podstawie książki - Agnieszka Biela Trening kreatywności ) Małgorzata Sanigórska, Małgorzata Łabentowicz

6 Klasa V Lekcje twórczości Podsumowanie I semestru roku szkolnego 2017/2018 Zgodnie z założeniami programu uczniowie rozwijali myślenie pytajne, sposoby rozwiązywania problemów. Zajęcia były prowadzone zgodnie z metodyką TRP, opierały się na korelacji międzyprzedmiotowej, proponowane tematy i ćwiczenia miały charakter interdyscyplinarny. Uczniowie, poszukując odpowiedzi na pytania, mieli okazję badać problemy, analizować, wnioskować. Zajęcia były okazją do odkrywania przez uczniów własnych mocnych stron zdolności twórczych. Podobnie jak w poprzednim roku taki i w tym uczniowie klasy V d pracowali na swoich zaciekawieniach lekcje zostały zbudowane wokół pytań, które wymyślili uczniowie: Dlaczego kwiaty pachną? Jaki jest sens życia? Jak wygląda śmierć? Gdzie się idzie po śmierci? Co dzieje się po śmierci? Do jakiej skali ludzie są kreatywni? Skąd wziął się wyraz twórczość? Czemu istnieją komary? Dlaczego koty miauczą? Kto wynalazł piłkę nożną? W trakcie lekcji uczniowie zgłębiali tajniki zapachów i smaków, wykonywali doświadczenia, budowali maszyny wiatrowe, układali instrukcje. Przyglądali się komunikatom i badali możliwości języka w wyrażaniu pojęć konkretnych i abstrakcyjnych. Tworzyli reklamy. Sporo radości przyniosły ćwiczenia z zastosowaniem dramy, scenki pantomimiczne. Ćwiczenia, techniki twórcze oraz metody TRP stosowane podczas lekcji twórczości: 1. Indianskie imiona. 2. SCAMPER. 3. Wybieracz. 4. Kruszenie ulepszanie. 5. Kapsuła czasu. 6. Kula śnieżna. 7. Drama. 8. Co zapowiada dźwięk dzwonka?

7 9. Definicje na nowo. 10. Mój autorytet. 11. Co to jest? ( definiowanie pojęć). 12. Przypadkowe słowa. 13. Rozwijanie akronimów. 14. Jestem jak 15. Mój autorytet. 16. Instrukcje. Klasa 5d Klasa stanowi bardzo aktywna grupę. Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach. Wciąż uczą się współpracy, godzenia własnych ambicji z potrzebami grupy. Chętnie dzielą się pomysłami. Coraz częściej doceniają oryginalne rozwiązania, nieszablonowe działania prezentowane przez kolegów i koleżanki z klasy. i co dalej? W dalszej pracy będą uczyli się udzielania informacji zwrotnej kolegom, kształcenia umiejętności argumentowania, przedstawiania swojego zdania na dany temat. Proponowane ćwiczenia będą opierały się na umiejętności pracy w zespole, opracowaniu strategii działania w grupie. Grażyna Warchoł, Ewa Gil