ZAWODY DEFICYTOWE I NADWYŻKOWE W POWIECIE PŁOŃSKIM

Transkrypt

1 Powiatowy Urząd Pracy w Płońsku ZAWODY DEFICYTOWE I NADWYŻKOWE W POWIECIE PŁOŃSKIM RAPORT ZA I PÓŁROCZE 2010 ROKU Płońsk, październik 2010

2 1. WSTĘP W celu określenia poziomu i struktury kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych niezbędne jest wskazanie, jakie zawody na lokalnym rynku pracy są aktualnie deficytowe, jakie nadwyżkowe a jakie wykazują równowagę. Temu ma służyć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na lokalnym rynku pracy dotyczących ukształtowania się popytu i podaży na siłę roboczą i na tej podstawie formułowanie ocen, wniosków i opinii oraz prognoz koniecznych dla właściwego funkcjonowania szkolenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Proces ten nosi nazwę monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Przez,,zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez,,zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art.8 ust. 1 pkt 3 i art.9 ust.1 pkt 9) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Zadanie to wynika również z Krajowego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia na lata Podstawowym źródłem informacji do przeprowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych są dane zgromadzone w urzędzie pracy, dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy wg zawodów i specjalności, a także zgłoszonych ofert pracy wg PKD. Dane pochodzą ze sprawozdania MPiPS o rynku pracy za I półrocze 2010 roku z zakresu 2

3 załącznika nr 2 (,,Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy i oferty pracy ) i załącznika nr 3 (,,Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności ). Głównym użytkownikiem opracowanych informacji monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych oprócz powiatowego urzędu pracy będą organy i instytucje zainteresowane problematyką rynku pracy, w tym w szczególności: starosta, wojewódzki urząd pracy, dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych oraz niektóre instytucje szkoleniowe. Wdrożenie monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych pozwoli na: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniając większą efektywność organizowanych szkoleń, bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół), usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów, ułatwienie realizacji programów specjalnych aktywizujące osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. 3

4 Prezentowany materiał zawiera: analizę bezrobocia według zawodów, analizę ofert pracy według zawodów (grup zawodów), analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych w oparciu o interpretacje wskaźników intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów, wnioski. Raport jest dostępny na stronie internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Płońsku 2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW W okresie od I-VI 2010 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku zarejestrowało się 3314 osób, w tym 1561 kobiet. W ogólnej liczbie zarejestrowanych były 1356 osób, które nie posiadały zawodu, co stanowi 40,9 % ogółu zarejestrowanych w I półroczu 2010 r. Napływ osób o określonych kwalifikacjach zawodowych wynika m.in. z niekorzystnej sytuacji w przedsiębiorstwach, restrukturyzacji niektórych branż, jak również z niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Obecny system kształcenia powoduje powstawanie zawodów, na które istnieje niewystarczające zapotrzebowanie ze strony pracodawców, tj. tzw. zawodów,,nadwyżkowych, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych jest wyższa od liczby ofert pracy zgłoszonych przez pracodawców oraz zawodów,,deficytowych, w których występuje przewaga ofert pracy nad możliwością zatrudnienia pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. 4

5 Z danych statystycznych wynika, że wśród bezrobotnych dominują zawody zaliczane do nadwyżkowych. Bezrobotni rejestrujący się w okresie I-VI 2010 r. posiadali kwalifikacje zawodowe, które jak wynika ze struktury zawodowej bezrobotnych stanowiły już znaczną nadwyżkę w porównaniu do istniejącej podaży na rynku pracy. Również nie odbiegały od tej prawidłowości liczby osób rejestrujących się w urzędzie, które ukończyły szkołę do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, czyli osoby określane tym mianem, jako dawni absolwenci szkół ponadpodstawowych. Niepokojącym zjawiskiem jest znaczna liczba osób rejestrujących się jak i już zarejestrowanych, wśród których występuje duża grupa osób nieposiadających zawodu. W okresie sprawozdawczym było to 235 osób, a ogólna liczba zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy w końcu I półrocza nieposiadająca żadnych kwalifikacji zawodowych to 1356 osób, co stanowiło, 24,1 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Liczby bezrobotnych rejestrujących się w poszczególnych zawodach przedstawia tabela 2.1. Jest to wycinek z klasyfikacji zawodów i specjalności, który odwzorowuje aktualną strukturę zawodową na rynku pracy w powiecie płońskim, pokazując zawody charakterystyczne dla naszego rejonu, w których występuje znaczny nadmiar osób poszukujących pracy w danym zawodzie do możliwości zatrudnienia. 5

6 Tabela 2.1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie płońskim Stan w końcu I-półrocza 2010 roku Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobo tni ogółem kobiety w tym absolwenci powyżej 12 m-cy razem kobiety razem kobiety 1 "522107" Sprzedawca "611104" Rolnik upraw polowych "914103" Robotnik gospodarczy "743304" Krawiec "722204" Ślusarz "241102" Ekonomista "712102" Murarz "311502" Technik mechanik "613101" Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] "931301" Robotnik budowlany "723306" Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych "723105" Mechanik samochodów osobowych 13 "513301" Opiekunka domowa "321402" Technik żywienia i gospodarstwa domowego 15 "741201" Cukiernik "512201" Kucharz "311913" Technik technologii odzieży "913207" Sprzątaczka "321208" Technik rolnik "512202" Kucharz małej gastronomii "413103" Magazynier "722304" Tokarz "742204" Stolarz "514102" Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 25 "827202" Operator urządzeń do produkcji wyrobów mleczarskich 26 "827504" Operator urządzeń przetwórstwa owocowowarzywnego 27 "515902" Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i mienia] 28 "419101" Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych]

7 29 "712302" Stolarz budowlany "932103" Pakowacz "713604" Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 32 "741203" Piekarz "712301" Cieśla "311503" Technik mechanizacji rolnictwa 35 "832302" Kierowca samochodu ciężarowego 36 "734502" Introligator poligraficzny "343101" Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 38 "714201" Lakiernik samochodowy "743202" Dziewiarz "833104" Kierowca ciągnika rolniczego Analiza danych w tabeli 2.1 pozwala stwierdzić, że struktura bezrobotnych według zawodów w pewnym stopniu odzwierciedla dokonujące się przemiany w gospodarce i na rynku pracy spowolnienie gospodarcze i rosnące bezrobocie. Najliczniej reprezentowane zawody w rejestrach PUP w I półroczu 2010 r. to: 1. Sprzedawca os. 2. Rolnik upraw polowych os. 3. Robotnik gospodarczy os. 4. Krawiec os. 5. Ślusarz os. 6. Murarz os. Liczna grupa zawodowa bezrobotnych murarzy, jeszcze poszukiwanych dzisiaj na rynku pracy wskazuje na brak odpowiednich kwalifikacji, wymaganych przez pracodawców, a także funkcjonowania szarej strefy w branży budowlanej. Najmniejsze problemy ze znalezieniem pracy mają bezrobotni o wyższych kwalifikacjach zawodowych, jednak stan liczebny grupy o kwalifikacjach sprzyjających do podjęcia pracy nie jest zadowalający: Ekonomiści os. specjalistów

8 3. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) Analiza ofert zgłoszonych do urzędu pracy w I półroczu 2010r. wykazała, że nie pokrywają one zapotrzebowania wynikającego z,,napływu. We wszystkich wielkich grupach zawodowych oraz sektorach gospodarki ilość rejestrujących się bezrobotnych przekraczała liczbę ofert pracy. Tabela 3.1 Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie płońskim w I półroczu 2010 r. Sekcja PKD Bezrobotni zarejestrowani w I-półroczu 2010 r. Bezrobotni stan w końcu I-półroczu 2010 r. Oferty pracy zgłoszone w I-półroczu 2010 r. Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Górnictwo i wydobywanie Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Transport i gospodarka magazynowa Informacja i komunikacja Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa

9 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność nie zidentyfikowana Ogółem W okresie od stycznia do czerwca 2010r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku zgłoszono ogółem 1157 wolne miejsca pracy. Były to gównie oferty pracy dla pracowników fizycznych (magazynierów, pakowaczy), elektryków, mechaników, kierowców, sprzedawców, przedstawicieli handlowych, stolarzy, pracowników budowlanych, kucharzy, krawców, murarzy, pracowników ochrony. Płoński urząd pracy posiadał również oferty dla pracowników umysłowych na stanowiska: pracowników biurowych, księgowych, pracowników administracji. W przypadku następujących grup zawodowych takich jak: nauczyciel odnotowano większa liczbę ofert niż osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne, które posiadały kwalifikacje zawodowe umożliwiające podjęcie pracy we wskazanym zawodzie. Pozostałe zawody charakteryzowały się tym, że więcej było kwalifikujących się osób zarejestrowanych na zgłoszone stanowisko pracy niż oferowanych stanowisk. Wśród 1157 wolnych miejsc pracy posiadanych prze urząd znaczną część stanowiły oferty dla pracowników fizycznych oraz oferty subsydiowane, czyli organizowane przez urząd, takie jak prace interwencyjne, roboty publiczne, staże i przygotowania zawodowe. Ogólna liczba takich miejsc pracy to 639 co stanowiło 55,23% wszystkich zrealizowanych miejsc pracy w I półroczu 2010 roku. Od stycznia do czerwca 2010 r. pośrednicy pozyskali do współpracy 34 zakłady pracy w wyniku 97 wizyt u pracodawców, podczas których przyjęto zgłoszenia ofert na 40 miejsc pracy. Ogółem pośrednicy posiadali 518 wolnych miejsc pracy niesubsydiowanej. 9

10 4.ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Tabela 4.1 Ranking zawodów nadwyżkowych w powiecie płońskim w I półroczu 2010 roku Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów "723304" Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0, "512202" Kucharz małej gastronomii 0, "244104" Pedagog 0, "722204" Ślusarz 0, "741203" Piekarz 0, "741201" Cukiernik 0, "714101" Malarz budowlany 0, "833104" Kierowca ciągnika rolniczego 0, "742204" Stolarz 0, Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i 11 "515902" mienia] 0,1364 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 0,1429 "713601" 12 "742207" Stolarz meblowy 0, "723105" Mechanik samochodów osobowych 0, "311101" Laborant chemiczny 0, Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 0,1765 "514102" 16 "312102" Technik informatyk 0, "223301" Lekarz weterynarii 0, "422201" Recepcjonista 0, "514109" Fryzjer damski 0, "713201" Glazurnik 0, "724201" Elektromonter [elektryk] zakładowy 0, "723106" Mechanik pojazdów samochodowych 0, "346104" Pracownik socjalny 0, "713101" Dekarz 0, "721303" Blacharz samochodowy 0, "721403" Monter konstrukcji stalowych 0, "743604" Szwaczka 0, "522107" Sprzedawca 0, "932103" Pakowacz 0, "244401" Psycholog 0,

11 Tabela 4.2 Ranking zawodów deficytowych i zrównoważonych w powiecie płońskim w I półroczu 2010 roku Lp Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik intensywności deficytu zawodów "811102" Operator koparek i zwałowarek 1, "833401" Kierowca operator wózków jezdniowych 1, "913101" Pomoc domowa 1, "913207" Sprzątaczka 1, Pozostali robotnicy pomocniczy transportu i 1,0000 "933190" tragarze 6 "413103" Magazynier 1, Specjalista do spraw marketingu i handlu 1,4000 "241912" [sprzedaży] 8 "512201" Kucharz 1, "311801" Grafik komputerowy 1, "513301" Opiekunka domowa 1, "223903" Fizjoterapeuta 2, "242904" Prawnik legislator 2, "344901" Inspektor kontroli handlu i usług 2, "411101" Sekretarka 2, "712901" Konserwator budynków 2, "914103" Robotnik gospodarczy 2, "512302" Kelner 2, "712204" Zbrojarz 2, Robotnik pomocniczy w przemyśle 2,8889 "932104" przetwórczym 20 "513102" Opiekunka dziecięca 3, "421102" Kasjer handlowy 3, Specjalista do spraw organizacji i rozwoju 3,5000 "241914" transportu 23 "341102" Doradca inwestycyjny 4, Pracownik administracyjny [zawód szkolny: 5,3333 "343101" Technik administracji] 25 Kierownik małego przedsiębiorstwa gdzie indziej 6,0000 "131901" niesklasyfikowany 26 "712401" Brukarz 6, Pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik 6,5000 "419101" prac biurowych] 28 "721203" Spawacz ręczny łukiem elektrycznym 7, "828790" Pozostali monterzy wyrobów złożonych 10, "932190" Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 49,0000 Powyższa tabela obrazuje, w jakich zawodach w I półroczu 2010 roku nastąpiła nadwyżka, w jakich równowaga, a w jakich deficyt. Wskaźnik 11

12 intensywności nadwyżki (deficytu) jest wskaźnikiem określającym relacje pomiędzy ilością ofert, która została zgłoszona w I półroczu 2010 roku do PUP w danych zawodach oraz ilością osób bezrobotnych rejestrujących się w analizowanym roku. Wskaźnik niższy od 1,0 mówi o zawodach nadwyżkowych im niższy wskaźnik tym więcej poszukujących przypada na jedną ofertę pracy. Wskaźnik bliski jedności wskazuje na zawody zrównoważone. Natomiast wskaźnik powyżej 1,0 mówi o zawodach deficytowych. Spośród zawodów nadwyżkowych licznie reprezentowanych w PUP w Płońsku w okresie sprawozdawczym należą: psycholog, pakowacz, sprzedawca, szwaczka, monter konstrukcji stalowych, blacharz samochodowy, dekarz, pracownik socjalny, mechanik pojazdów samochodowych, elektromonter, glazurnik. Do zawodów w równowadze, na których na lokalnym rynku pracy istnieje porównywalny popyt w odniesienia do liczby osób poszukujących pracy wyszczególnia się następujące zawody: operator koparek i zwałowarek, kierowca operator wózków jezdniowych, pomoc domowa, sprzątaczka, magazynier. Wśród natomiast zawodów deficytowych będących w rejestrach lokalnego rynku pracy, na których istnieje większe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących ukazują się takie zawody jak: kucharz, grafik komputerowy, opiekunka domowa, fizjoterapeuta, prawnik legislator, sekretarka, konserwator budynków, robotnik gospodarczy, zbrojarz, spawacz ręczny. Dane uzyskiwane w kolejnych badaniach napływu ofert pracy i osób bezrobotnych wg zawodów będą stanowić podstawę do wyciągnięcia wniosków o tendencjach występujących na rynku pracy w zakresie popytu i podaży w zawodach(grupach zawodów) w tym również określenia zawodów zanikających i pojawiających się nowych specjalności. 12

13 5.WNIOSKI Przedstawiona analiza i opracowany na jej podstawie ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych ma charakter diagnostyczny i niepełny. Raport opracowany za cały 2010 rok zostanie poszerzony o badania GUS dotyczące popytu na pracę (liczba pracujących, wolne miejsca pracy) oraz dane o absolwentach z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wśród bezrobotnych według stanu w końcu I półrocza 2010 tzw. osoby bez zawodu, które nie posiadają świadectwa (dyplomu) ukończenia kształcenia szkolnego lub kursowego w danym zawodzie i nieposiadające udokumentowania ciągłości pracy w okresie minimum 1 roku w rejestrach tutejszego Urzędu wskazując na 1401 osób co stanowi 24,9% ogółu zarejestrowanych. Ogółem od stycznia do czerwca 2010 roku zarejestrowało się w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku 3314 osób bezrobotnych, o 54 osoby mniej w porównaniu do tego samego półrocza w 2009 roku. Analiza ofert pracy zgłoszonych do urzędu pracy w Płońsku wykazała, że zgłoszono ich ogółem w I półroczu 2010 roku Wśród zgłoszonych ofert pracy największym popytem wśród pracodawców cieszą się takie zawody jak: robotnik gospodarczy, pracownik biurowy, pracownik administracji, sprzedawca, opiekunka domowa, murarz, magazynier, kucharz, sprzątaczka, kelner, robotnik budowlany, handlowiec, ślusarz. W strukturze osób bezrobotnych na lokalnym rynku pracy w okresie sprawozdawczym pod koniec czerwca 2010 roku w PUP 13

14 w Płońsku najliczniej reprezentowane były zawody: sprzedawca, rolnik upraw polowych, robotnik gospodarczy, krawiec, ślusarz, ekonomista, murarz. Pełna analiza sytuacji na rynku pracy, w tym zakresie pozwoli na dokonywanie stopniowych korekt struktury kształcenia, organizowania szkoleń, czy ukierunkowania młodzieży, jaki wybrać zawód, jaką ukończyć szkołę, aby później nie mieć problemów ze znalezieniem pracy. W gospodarce rynkowej żaden zawód nie daje gwarancji, są jednak sposoby by zwiększyć swoje szanse. W dalszym ciągu pogarsza się sytuacja na rynku pracy. Coraz więcej osób traci pracę. Nowa sytuacja stwarza przed służbami zatrudnienia i szeroko pojętą edukacją nowe wyzwania. Sporządziła: Sylwia Bogucka Data sporządzenia: r.... Zatwierdził Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy 14