ZAWODY DEFICYTOWE I NADWYśKOWE W POWIECIE PŁOŃSKIM

Transkrypt

1 Powiatowy Urząd Pracy w Płońsku ZAWODY DEFICYTOWE I NADWYśKOWE W POWIECIE PŁOŃSKIM RAPORT ZA 2007 ROK Płońsk marzec 2008

2 1. WSTĘP W celu określenia poziomu i struktury kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych niezbędne jest wskazanie, jakie zawody na lokalnym rynku pracy są aktualnie deficytowe, jakie nadwyŝkowe a jakie wykazują równowagę. Temu ma słuŝyć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na lokalnym rynku pracy dotyczących ukształtowania się popytu i podaŝy na siłę roboczą i na tej podstawie formułowanie ocen, wniosków i opinii oraz prognoz koniecznych dla właściwego funkcjonowania szkolenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Proces ten nosi nazwę monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. Przez,,zawód deficytowy naleŝy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyŝsze zapotrzebowanie niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez,,zawód nadwyŝkowy naleŝy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 8 ust. 1 pkt 3 i art. 9 ust. 1 pkt 9) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Zadanie to umieszczone zostało równieŝ w Krajowym Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2007 rok, w Kierunku działań 4 : Poprawa informacji o rynku pracy jako zadanie 4.1. Rozwój i doskonalenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. Podstawowym źródłem informacji do przeprowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych są dane zgromadzone w urzędzie pracy, dotyczące osób bezrobotnych

3 oraz zgłoszonych ofert pracy wg zawodów i specjalności, a takŝe zgłoszonych ofert pracy wg PKD. Raport roczny obejmuje takŝe dane z badań w zakładach pracy oraz badań absolwentów. Dane pochodzą ze sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy za 2007 rok z zakresu załącznika nr 2 (,,Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy i oferty pracy ) i załącznika nr 3 (,,Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności ). Głównym uŝytkownikiem opracowanych informacji monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych oprócz powiatowego urzędu pracy będą organy i instytucje zainteresowane problematyką rynku pracy, w tym w szczególności: starosta, wojewódzki urząd pracy, dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych oraz niektóre instytucje szkoleniowe. Monitoring zawodów nadwyŝkowych i deficytowych pozwala na: określenie kierunków i natęŝenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniając większą efektywność organizowanych szkoleń, bieŝącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół), usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyŝkowych,

4 usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów, ułatwienie realizacji programów specjalnych aktywizujące osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. Prezentowany materiał zawiera: analizę bezrobocia według zawodów, analizę ofert pracy według zawodów (grup zawodów), analizę zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w oparciu o interpretacje wskaźników intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodów, wnioski. Jest to I część raportu rocznego tzw. diagnostyczna. Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej II część raportu, oparta na wynikach badań GUS oraz danych o absolwentach z Systemu Informacji Oświatowej MEN, zostanie opracowana w terminie późniejszym, określonym przez Departament Rynku Pracy MPiPS. Raport jest dostępny na stronie internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Płońsku

5 2. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW W okresie od I-XII 2007 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku zarejestrowało się 5975 osób, w tym 2875 kobiet. W ogólnej liczbie zarejestrowanych były 1064 osoby, które nie posiadały zawodu, co stanowi 17,8% ogółu zarejestrowanych w 2007 r. Napływ osób o określonych kwalifikacjach zawodowych wynika m.in. z niekorzystnej sytuacji w niektórych przedsiębiorstwach, restrukturyzacji niektórych branŝ, jak równieŝ z niedostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Często system kształcenia powoduje powstawanie zawodów, na które istnieje niewystarczające zapotrzebowanie ze strony pracodawców, tj. tzw. zawodów,,nadwyŝkowych, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych jest wyŝsza od liczby ofert pracy zgłoszonych przez pracodawców oraz zawodów,,deficytowych, w których występuje przewaga ofert pracy nad moŝliwością zatrudnienia pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami. Z danych statystycznych wynika, Ŝe wśród bezrobotnych dominują zawody zaliczane do nadwyŝkowych. Bezrobotni rejestrujący się w okresie I-XII 2007 r. posiadali kwalifikacje zawodowe, które jak wynika ze struktury zawodowej bezrobotnych stanowiły juŝ znaczną nadwyŝkę w porównaniu do istniejącej podaŝy na rynku pracy. RównieŜ nie odbiegały od tej prawidłowości liczby osób rejestrujących się w urzędzie, które ukończyły szkołę do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, czyli osoby określane tym mianem jako dawni absolwenci szkół ponadpodstawowych. Niepokojącym zjawiskiem jest znaczna liczba osób rejestrujących się jak i juŝ zarejestrowanych, wśród których występuje duŝa grupa osób nie

6 posiadających zawodu. W okresie sprawozdawczym było to 1064 osoby, a ogólna liczba zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy w końcu roku nie posiadająca Ŝadnych kwalifikacji zawodowych to 1067 osoby, co stanowiło 17,5% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Liczby bezrobotnych rejestrujących się w poszczególnych zawodach przedstawia tabela 2.1. Jest to wycinek z klasyfikacji zawodów i specjalności, który odwzorowuje aktualną strukturę zawodową na rynku pracy w powiecie płońskim, pokazując zawody charakterystyczne dla naszego rejonu w których występuje znaczny nadmiar osób m.in. poszukujących pracy w danym zawodzie do moŝliwości zatrudnienia. Tabela 2.1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie płońskim Stan w końcu 2007 roku Lp Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem w tym absolwenci powyŝej 12 m-cy kobiety razem kobiety razem kobiety 1 "241102" Ekonomista "244104" Pedagog "311502" Technik mechanik "311503" Technik mechanizacji rolnictwa "311913" Technik technologii odzieŝy "321208" Technik rolnik "321402" Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 8 "413103" Magazynier "419101" Pracownik biurowy [zawód szkolny: Technik prac biurowych] "512201" Kucharz "512302" Kelner "513301" Opiekunka domowa "514102" Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 14 "515902" Pracownik ochrony mienia i osób [zawód szkolny: Technik ochrony fizycznej osób i mienia] 15 "522107" Sprzedawca "611104" Rolnik upraw polowych

7 17 "613101" Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] 18 "712102" Murarz "712201" Betoniarz "712302" Stolarz budowlany "713604" Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 22 "714101" Malarz budowlany "722204" Ślusarz "722304" Tokarz "723105" Mechanik samochodów osobowych 26 "723306" Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 27 "734502" Introligator poligraficzny "741201" Cukiernik "741203" Piekarz "742204" Stolarz "743202" Dziewiarz "743304" Krawiec "743604" Szwaczka "827202" Operator urządzeń do produkcji wyrobów mleczarskich 35 "827504" Operator urządzeń przetwórstwa owocowowarzywnego 36 " Kierowca ciągnika rolniczego " Sprzątaczka "914103" Robotnik gospodarczy "916201" Robotnik placowy "932103" Pakowacz Analiza danych w tabeli 2.1 pozwala stwierdzić, Ŝe struktura bezrobotnych według zawodów odzwierciedla dokonujące się przemiany w gospodarce. Zwolnienia pracowników z upadających lub restrukturyzowanych przedsiębiorstw oraz likwidacja zakładów rzemieślniczych spowodowały, Ŝe właśnie robotnicy przemysłowi, rzemieślnicy, sprzedawcy stanowią największy udział wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Jak widać wśród oczekujących na pracę robotników było bezrobotnych - ślusarz 198 osób - krawiec 334 osoby - murarz 179 osób

8 Kolejną liczną grupę stanowią bezrobotni, którzy wykonywali prace związane z usługami osobistymi i sprzedaŝą. W tej grupie najliczniej reprezentowane zawody wśród bezrobotnych to: - sprzedawca 311 osób - cukiernik 64 osoby Kolejną grupę bezrobotnych stanowią rolnicy, ogrodnicy: - rolnik upraw polowych 311 osób - rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej 160 osób Najmniej problemów ze znalezieniem pracy powinni mieć bezrobotni o wyŝszych kwalifikacjach zawodowych. Niestety stan liczebny grupy specjalistów o kwalifikacjach sprzyjających do podjęcia pracy nie jest zadowalający: - ekonomista 191 osób 3. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG GRUP ZAWODÓW Analiza ofert zgłoszonych do urzędu pracy w 2007 r. wykazała, Ŝe nie pokrywają one zapotrzebowania wynikającego z,,napływu. Prawie we wszystkich wielkich grupach zawodowych, oraz sektorach gospodarki ilość rejestrujących się bezrobotnych przekraczała liczbę ofert pracy. Tabela 3.1 Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w powiecie płońskim w 2007 r. Sekcja PKD Bezrobotni zarejestrowani w 2007 r. Bezrobotni stan w końcu grudnia 2007 r. Oferty pracy zgłoszone w 2007 r. Oferty pracy stan w końcu 2007 r. Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo Rybactwo Górnictwo Przetwórstwo przemysłowe Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę

9 Budownictwo Handel hurtowy i detaliczny; naprawy pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów uŝytku osobistego i domowego Hotele i restauracje Transport, gospodarka magazynowa i łączność Pośrednictwo finansowe Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne Edukacja Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Pozostała działalność usługowa, komunalna, społeczna, indywidualna Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne Działalność nie zidentyfikowana W okresie sprawozdawaczym 2007 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Płońsku zgłoszono ogółem 1640 ofert pracy. Były to gównie oferty pracy dla pracowników fizycznych, sprzedawców kasjerów, przedstawicieli handlowych, operatorów sprzętu oraz kierowców. Płoński urząd pracy posiadał równieŝ oferty dla pracowników umysłowych na stanowiska samodzielnych księgowych, pracowników administracji, nauczycieli: języków obcych, techniki, plastyki. W przypadku następujących grup zawodowych takich jak: informatycy, nauczyciele odnotowano większą liczbę ofert niŝ osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne, które posiadały kwalifikacje zawodowe umoŝliwiające podjęcie pracy we wskazanym zawodzie. Pozostałe zawody charakteryzowały się tym, Ŝe więcej było kwalifikujących się osób zarejestrowanych na zgłoszone stanowisko pracy niŝ oferowanych stanowisk. Wśród 1640 ofert pracy posiadanych przez urząd znaczną część stanowiły oferty dla pracowników fizycznych oraz oferty subsydiowane, czyli organizowane przez urząd, takie jak: prace interwencyjne, roboty

10 publiczne, staŝe i przygotowania zawodowe. Ogólna liczba takich miejsc pracy to 1121, co stanowiło 68,35% wszystkich ofert pracy w 2007 roku. W sprawozdawczym okresie 2007 r. pośrednicy posiadali 519 ofert pracy niesubsydiowanej, z czego 337 ofert zostało zrealizowanych, 180 ofert zostało anulowanych na skutek upływu terminu waŝności oferty lub wycofania przez pracodawcę. 4.ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH Tabela 4.1 Ranking zawodów nadwyŝkowych w powiecie płońskim w 2007 roku Lp Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik intensywności nadwyŝki zawodów "7132" Posadzkarze i pokrewni 0, "3461" Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej 0, "8323" Kierowcy samochodów cięŝarowych 0, "9321" Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle 0, "5221" Sprzedawcy i demonstratorzy 0, "9152" Portierzy, woźni i pokrewni 0, "2331" Nauczyciele szkół podstawowych 0, "7243" Elektrycy budowlani i pokrewni 0, "2359" Specjaliści szkolnictwa i wychowawcy gdzie indziej 0,3333 niesklasyfikowani 10 "2444" Psycholodzy i pokrewni 0, "3111" Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni 0, "5122" Kucharze 0, "3415" Agenci do spraw sprzedaŝy (handlowcy) 0, "5131" Opiekunki dziecięce 0, "2241" Pielęgniarki 0, "8321" Kierowcy samochodów osobowych 0, "5133" Pracownicy domowej opieki osobistej 0, "7251" Monterzy elektronicy* (zawód szkolny: 0,4634 Monter elektronik obejmuje grupę elementarną 7251) 19 "1314" Kierownicy małych przedsiębiorstw w handlu 0,5000 hurtowym i detalicznym 20 "7129" Robotnicy budowlani robót stanu surowego i pokrewni 0,5000 gdzie indziej niesklasyfikowani 21 "7133" Tynkarze i pokrewni 0, "8251" Maszyniści maszyn drukujących* (Drukarz - obejmuje grupę elementarną 8251) 0,5000

11 23 "9211" Robotnicy pomocniczy w rolnictwie i pokrewni 0, "5221" Sprzedawcy i demonstratorzy 0, "2412" Specjaliści do spraw finansowych 0, "7131" Dekarze 0, "2139" Informatycy gdzie indziej niesklasyfikowani 0, "2413" Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi 0, "4191" Pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej 0,6923 niesklasyfikowani 30 "8283" Monterzy sprzętu elektronicznego 0,8235 Tabela 4.2 Ranking zawodów deficytowych w powiecie płońskim w 2007 roku Lp Kod grupy zawodów Nazwa grupy zawodów Wskaźnik intensywności deficytu zawodów "4131" Magazynierzy i pokrewni 1, "4111" Sekretarki 1, "9133" Praczki ręczne i prasowacze 1, "9132" Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 1, "9141" Gospodarze budynków 1, "4212" Kasjerzy bankowi i pokrewni 2, "7137" Monterzy sieci komunalnych* (zawód szkolny: 2,0000 Monter sieci komunalnych - obejmuje grupę elementarną 7137) 8 "9312" Robotnicy pomocniczy w budownictwie drogowym, 2,1667 wodnym i pokrewni 9 "7124" Robotnicy budowy dróg i pokrewni 3, "4211" Kasjerzy i sprzedawcy biletów 6, "3431" Pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni 11,3571 PowyŜsze tabele obrazują w jakich zawodach w 2007 roku nastąpiła nadwyŝka, a w jakich deficyt. Wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) jest wskaźnikiem określającym relacje pomiędzy ilością ofert, która została zgłoszona w 2007 roku do PUP w danych zawodach oraz ilością osób bezrobotnych rejestrujących się w analizowanym roku. Wskaźnik niŝszy od 0,9 mówi o zawodach nadwyŝkowych im niŝszy wskaźnik tym więcej poszukujących przypada na jedną ofertę pracy. Natomiast wskaźnik powyŝej 1,1 mówi o zawodach deficytowych. Dane uzyskiwane w kolejnych badaniach

12 napływu ofert pracy i osób bezrobotnych wg zawodów będą stanowić podstawę do wyciągnięcia wniosków o tendencjach występujących na rynku pracy w zakresie popytu i podaŝy w zawodach (grupach zawodów), w tym równieŝ określenia zawodów zanikających i pojawiających się nowych specjalności. 5.WNIOSKI Przedstawiona analiza i opracowany na jej podstawie ranking zawodów deficytowych i nadwyŝkowych ma charakter diagnostyczny i niepełny I część. Raport opracowany za cały 2007 rok zostanie poszerzony o badania GUS oraz dane o absolwentach z Systemu Informacji Oświatowej MEN. Analiza sytuacji bezrobotnych w 2007 roku, wskazuje na duŝe zróŝnicowanie tej populacji. Poza grupą osób nie posiadających Ŝadnych kwalifikacji zawodowych, nie moŝna określić jednej konkretnej grupy zawodowej, która jednoznacznie generowałaby bezrobocie na lokalnym rynku pracy. Pełna analiza sytuacji na rynku pracy, w tym zakresie pozwoli na dokonywanie stopniowych korekt struktury kształcenia, organizowania szkoleń, czy ukierunkowania młodzieŝy, jaki wybrać zawód, jaką ukończyć szkołę, aby później nie mieć problemów ze znalezieniem pracy. W gospodarce rynkowej Ŝaden zawód nie daje gwarancji, są jednak sposoby by zwiększyć swoje szanse. Wiedzę wynikającą z analizy, naleŝy wzbogacać o diagnozę zapotrzebowania na kadry. Od kilku lat eksperci przewidują na przykład, Ŝe czeka nas wielki boom w usługach. W porównaniu

13 z wysoko rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej, ta część gospodarki jest ciągle upośledzona. Zawsze zmieniający się radykalnie rynek pracy, stawia zarówno przed słuŝbami zatrudnienia jak i szeroko pojętą edukacją, nowe wyzwania. Poznanie zatem prawidłowości rządzących rynkiem pracy spowoduje m.in., iŝ kolejne roczniki absolwentów nie zasilą szeregów bezrobotnych. Sporządził: Powiatowy Urząd Pracy... w Płońsku zatwierdzam