J A K T E C H N O L O G I A Z M I E N I A C H A R A K T E R P R A C Y? P O L S K A N A T L E U E. P i o t r L e w a n d o w s k i

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "J A K T E C H N O L O G I A Z M I E N I A C H A R A K T E R P R A C Y? P O L S K A N A T L E U E. P i o t r L e w a n d o w s k i"

Kinga Piasecka
5 lat temu
Przeglądów:

1 J A K T E C H N O L O G I A Z M I E N I A C H A R A K T E R P R A C Y? P O L S K A N A T L E U E P i o t r L e w a n d o w s k i

2 Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) jako pierwsze pozwalają na automatyzację części prac umysłowych

3 Zmiana w częstotliwości wykonywania zadań wzrost < > spadek od końca lat 90 W całej Europie rośnie znaczenie zadań nierutynowych kognitywnych, a maleje znaczenie zadań manualnych Nierutynowe kognitywne analityczne Rutynowe manualne PL CEE9 UE15

4 Zmiana w częstotliwości wykonywania zadań wzrost < > spadek od końca lat 90 Jednak w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej rośnie też znaczenie zadań rutynowych kognitywnych, które w UE15 są zastępowane przez ICT Nierutynowe kognitywne analityczne Rutynowe kognitywne Rutynowe manualne PL CEE9 UE15

5 Automatyzacja zadań rutynowych jest prosta, nierutynowych trudna lub nieopłacalna Nierutynowe kognitywne (analityczne i interpersonalne) Rutynowe kognitywne Rutynowe manualne Nierutynowe manualne Wymagania Myślenie abstrakcyjne, kreatywność, komunikacja Określone i powtarzalne ciągi czynności, sumienność i dokładność Określone i powtarzalne ciągi czynności, obsługiwanie maszyn Prace proste, ale wymagające adaptacji do sytuacji i otoczenia Relacja z technologiami ICT Komputery ułatwiają realizację tych zadań, ale nie zastępują ludzi Łatwe do automatyzacji Łatwe do automatyzacji Automatyzacja trudna i często nieopłacalna Zawody, w których wykonuje się dużo tych zadań Specjaliści (projektanci, inżynierowie, specjaliści IT), technicy, menedżerowie Urzędnicy, sprzedawcy, pracownicy administracyjni, kasjerzy Pracownicy produkcyjni, np. operatorzy maszyn, montażyści i ślusarze Kierowcy, górnicy, robotnicy budowlani, kelnerzy, portierzy, kucharze

6 Udziały poziomów umiejętności Udziały poziomów umiejętności Im bardziej nierutynowa praca, tym wyższy poziom umiejętności pracowników 100% Rozumowanie matematyczne Wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych 100% 0% % Kwintyle rutynowości pracy nierutynowa < > rutynowa Kwintyle rutynowości pracy nierutynowa < > rutynowa

7 Postęp technologiczny, off-shoring i zmiany struktury wykształcenia to najważniejsze czynniki wpływające na derutynizację rynku pracy Komputeryzacja i robotyzacja Technologia zastępuje ludzi przede wszystkim w wykonywaniu zadań, które można opisać algorytmami Offshoring Prace oparte o zadania rutynowe przenoszone są do krajów o niższych płacach Struktura wykształcenia pracowników Poprawa struktury wykształcenia zwiększa liczbę osób gotowych wykonywać zadania nierutynowe i obniża liczbę osób chętnych wykonywać zadania rutynowe

8 Polska zbliża się do UE15 pod względem wyposażenia pracy w kapitał ICT i roboty przemysłowe, ale różnice nadal są znaczne 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Kapitał ICT na pracownika (% średniej dla UE15) Liczba robotów na pracownika w przemyśle (% średniej dla UE15)

9 Polska jest główną europejską lokalizacją offshoringu usług biznesowych Sektor usług biznesowych zatrudnia 244 tysiące osób (1,5% pracujących, 2017 ): 75% centrów usług (80% zatrudnienia) należy do firm zagranicznych 55% zatrudnienia to outsourcing procesów biznesowych (BPO) lub centra usług wspólnych (SSC), a 45% - centra IT oraz badań i rozwoju Najczęściej obsługiwane procesy mają charakter rutynowy, np.: księgowość, rozliczanie podróży i wydatków, wsparcie klienta / service desk IT administracja i raportowanie HR

10 Zmiana częstotliwości zadań spadek < > wzrost We wzroście znaczenia zadań nierutynowych kognitywnych kluczową rolę odgrywa rosnący udział osób z wykształceniem wyższym Nierutynowe kognitywne analityczne Interakcja Efekt struktury zawodowej Efekt struktury wykształcenia Efekt struktury sektorowej Łączna zmiana Polska CEE9 UE15

11 Zmiana częstotliwości zadań spadek < > wzrost Zmiany strukturalne spadek roli rolnictwa i rozwój usług odpowiadają za wzrost znaczenia zadań rutynowych kognitywnych Rutynowe kognitywne Interakcja Efekt struktury zawodowej Efekt struktury wykształcenia Efekt struktury sektorowej Łączna zmiana Polska CEE9 UE15

12 Pracownicy wykonujący prace bardziej rutynowe stają wobec wyższego ryzyka bezrobocia Wyższa rutynowość -> wyższe ryzyko bezrobocia, nawet jeśli uwzględni się wpływ innych charakterystyk indywidualnych i miejsca pracy Efekt jest silniejszy dla osób młodych niż dla osób starszych Zawody bardziej rutynowe starzeją się szybciej Niski odsetek pracowników rutynowych dotkniętych bezrobociem znajduje pracę bardziej nierutynową

13 Względna intensywność wykonywania zadań Zadania rutynowe kognitywne są domeną pracowników w środku rozkładu płac. Spadek ich znaczenia może doprowadzić do polaryzacji wynagrodzeń 2 Zadania a płace w Polsce w 2014r. 1 0 Nierutynowe kognitywne analityczne Rutynowe kognitywne Decyle płacy godzinowej Rutynowe manualne

14 Jak zmienia się charakter pracy w Polsce na tle UE Zmienia się znaczenie poszczególnych zadań zawodowych Nierutynowych kognitywnych rośnie Manualnych spada Rutynowych kognitywnych rośnie Wzrost udziału w populacji absolwentów studiów wyższych wiąże się z rosnącym znaczeniem prac kognitywnych, w tym nierutynowych Nadal niski poziom kapitału ICT i robotyzacji oraz rola Polski w globalnym podziale pracy sprzyjają dużej roli zadań rutynowych kognitywnych Znaczenie zadań rutynowych będzie jednak w przyszłości spadać

15 Wyzwania dla polityki publicznej są dwojakie Szybszy wzrost znaczenia prac opartych o zadania nierutynowe Edukacja wyższa (STEM) Umiejętności cyfrowe, komunikacji, pracy zespołowej Wykorzystanie umiejętności w miejscu pracy organizacja pracy i umiejętności menedżerskie Przeciwdziałanie negatywnym skutkom derutynizacji Powszechność umiejętności cyfrowych na bazowym poziomie Kształcenie ustawiczne Rozwój sektorów odpornych na automatyzację a społecznie użytecznych (np. opieka) Redystrybucja dochodów

16 Piotr Lewandowski

Podobne dokumenty

J A K T E C H N O L O G I A Z M I E N I A C H A R A K T E R P R A C Y? P O L S K A N A T L E U E

Zmiana w częstotliwości spadek wzrost IBS Policy Paper Od badań do polityki publicznej J A K T E C H N O L O G I A Z M I E N I A C H A R A K T E R P R A C Y? P O L S K A N A T L E