BUDOWA JACHTÓW BUDOWA KADŁUBA - PODSTAWY

Transkrypt

1 BUDOWA JACHTÓW BUDOWA KADŁUBA - PODSTAWY Kadłubem nazywamy podstawowy kształt jachtu, czyli wszystko to, do czego przytwierdzone są elementy takielunku, takie jak maszt, żagle i olinowanie. Można go podzielić na dwie części - wnętrze oraz pokład (to co na zewnątrz). Pokład znowu można podzielić ze względu na obszar na jakim się znajduje. I tak mamy pokład: dziobowy, czasami rufowy, ale na tym jachcie, miejsce w którym siedzi załoga to kokpit. Z kokpitu sterujemy jachtem - to tutaj sprowadzone są wszystkie linki do obsługi żagli oraz co najważniejsze - z tąd obsługujemy urządzenie sterowe - ster. Poniżej zdjęcie statku pasażerskiego, zróć uwagę, że mimo oczywistych czynników, to nazewnictwo nie różni się znacząco. Zamiast kokpitu mamy tutaj sterówkę. Na jachcie żaglowym nie potrzebny nam komin, choć na starych żaglowcach rolę kominów pełniły maszty. Na jachcie nie ma szalup ratunkowych, ale są za to pneumatyczne tratwy ratunkowe pełniące tę samą funkcję. Wszystkie jednostki pływające mają linię wodną i powinny być wyposażone w kotwice.

2 Kadłub jachtu składa się z podstawowych części, takich jak dziób, rufa, burty, pokład. Choć rozwój technologii znacząco zmienił sposób budowy jachtów na przestrzeni wieków, to podstawowe elementy konstrukcyjne pozostały te same, nawet w seryjnie produkowanych plastikowych lub węglowych jachtach. Dobrze gdy żeglarz wie, co oznacza, że statek zbudowano od stępki albo spalono do wręg. Urządzenia sterowe, to przyrządy pozwalające nam "kierować" łodzią tak, by płynęła do wyznaczonego przez nas celu, a nie tam "gdzie ją wiatr poniesie" :) Chcąc o tym decydować ludzie tworzyli przeróżne konstrukcje. Do dnia dzisiejszego zachowały się stery w najprostszym w zasadzie wydaniu. RÓŻNORODNOŚĆ WŚRÓD JACHTÓW Żeglarstwo ewoluowało równolegle w wielu różnych zakątkach świata. W zależności od dostępnych materiałów oraz wód po jakich żeglarze mieli się przemieszczać powstawały różne konstrukcje przeznaczone do konkretnych celów. Początkowo najczęściej były to potrzeby przemieszczania się, odkrywania, później handlu i finalnie wojenne. Każdy rodzaj łodzi, ich typ, miał wpływ na obecny kształt żeglarstwa. W Europie żeglarstwo rozpowszechniały ludy północne równolegle z tymi południowymi znad morza śródziemnego. Walczono zawsze o to samo - prędkość, bezpieczeństwo i uniwerasalność statków. Zwiększając bezpieczeństwo poprzez budowanie statków szerokich i płytkich, zmniejszano ich prędkość, gdyż takie konstrukcje mają tendencję do dryfowania. Tak powstał miecz, czyli element wpuszczany do wody, którego zadaniem jest ten dryf niwelować. Początkowo były to płaskie deski wkładane

3 między bale tratw, później opuszczane przy burtach, finalnie powstała skrzynka mieczowa, przechowująca jeden miecz w osi jachtu. Wieki wielkich wojen morskich między Anglią, Francją, Hiszpanią i Holandią pokierowały budownictwo statkowe na wielką skalę w stronę wojenną. Zauważono, że statki, które mają duży balast umieszczony blisko swojego dna, są stateczne - nie wywrotne. Tak powstał kil. Obecenie jachty morskie buduje się nawet z bulbkilami, czyli dodatkowymi obciążeniami zalanymi na końcu płetwy balastowej, by jeszcze bardziej poprawić stateczność takiego jachtu. Na dalekiej Polinezji żeglarze uzyskiwali stateczność poprzez dokładanie do czółen z żaglem dodatkowych pływaków - tak powstawały katamarany, później trimarany i dalej - multimarany wszelkiego rodzaju. Każdy rejon ma swoje, charakterystyczne jednostki pływające, które ewoluowały na danym terenie. Kaszubi również!

4 Typy ożaglowania to tak na prawdę różne konfiguracje ilości masztów i żagli. Najczęściej spotykane przez nas jachty na śródlądziu to slupy. Slup ma jeden maszt i dwa żagle grota i foka. Gdyby miał 2 maszty i 3 żagle (trzeci nosi nazwę bezana) byłby już keczem. Oprócz typów mamy też rodzaje ożaglowania - tutaj jak świat długi i szeroki tak dużo pomysłów na łapanie wiatru kawałkiem płótna. Najpopularniejsze jednak z nich to ożaglowanie trójkątne (bermudzkie), gaflowe oraz rejowe. Oto one:

5 MATERIAŁY BUDOWY JACHTÓW I ICH WŁAŚCIWOŚCI Dawniej statki budowano tylko z drewna, a zagłębiając się daleko w historię żeglarstwa dochodzimy nawet do momentu w którym budowano jednostki pływające z drewna nieociosanego, czyli po prostu tratwy. Obecnie już rzadko wykorzystujemy drewno w budowie kadłubów jachtów, choć takie jednostki zdarzają się jeszcze, uchodząc za ekskluzywne towary dla zamożnych żeglarzy. Nic zresztą dziwnego - utrzymanie drewnianego jachtu jest bardzo kosztowne. Jachty budowane przed wielką erą plastiku, to najczęściej kadłuby stalowe. Charakteryzują się dużą sztywnością, masą i długoletnią wytrzymałością, olbrzymi jednak kłopot sprawia wymiana uszkodzonych elementów, tym bardziej tych w środku jachtów. Uchodzą one jednak za konstrukcje mocne, solidne i bezpieczne. Obecnie jednak najwięcej jachtów to jednostki plastikowe, z włókna szklanego. Materiał ten pozwala na seryjne odlewanie kadłubów z formy, jest lekki i nie stwarza wielu problemów w naprawie. Dużym atutem okazała się też być elastyczność plastiku. Połączenie włókna szklanego i żywicy epoksydowej, bądź poliestrowej nazywamy laminatem. Laminowanie to proces nieodwracalny a odpowiednio położony laminat wystarcza na wiele lat, jest wodoszczelny, a właściwości niektórych żywic zapewniają mu nawet ognioodporność, mrozoodporność i wiele innych cech, zależnych od przeznaczenia danego fragmentu jachtu. Zewnętrzną warstwą skorupy jachtu z którą mamy najwięcej do czynienia jest żelkot. To ta gładka, estetyczna warstwa zewnętrzna jachtu, którą możemy wypolerować na błysk, lub zatopić w niej powierzchnie antypoślizgowe, których też na pokładzie nie brakuje, by dać załodze więcej pewności siebie podczas poruszania się po pokładzie. Dopiero na to wszystko w niektórych tylko miejscach kładziona jest farba, a pod linią wodną, środki ochronne i farby antyporostowe. Zdarza się, że podczas pływania w jachcie powstanie jakiś ubytek. W sklepach żeglarskich dostępne są pakiety naprawcze do samodzielnej reperacji takich uszkodzeń, często wyposażone nawet w instrukcje. Możemy skorzystać z uzupełnienia ubytku, załatania go, lub zaszpachlowania - specjalne szpachle do plastiku też są dostępne. Nie warto jednak robić nic bez konsultacji ze szkutnikiem, czyli fachowcem od budowy i naprawy jachtów i łodzi. Poniżej humorystyczne zdjęcie prezentujące kadłub jachtu od zewnątrz - swoista instrukcja jak nie mocować elementów w jachcie do kadłuba oraz mniej humorystyczny obraz po uderzaniu laminatowego jachtu o betonową keję w porcie. Dla ciekawych: "Widomości o jachtach żaglowych" - Jerzy W. Dziewulski "Budowa i naprawa jachtów z laminatów" - Witold Tobis "Szopeneria" - katalog produktów - najlepsza pozycja, by być na czasie z nowinkami