PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W BYTONI

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ W BYTONI BYTONIA - rok szkolny 2010 / 2011

2 Wstęp Wraz z rozwojem dziecka i jego samodzielności musimy coraz bardziej liczyć się z koniecznością wyposażenia go w umiejętności przewidywania zagrożeń. Obowiązkiem przede wszystkim rodziców ale i nauczycieli jest od najwcześniejszych lat wyposażać dziecko w nawyki unikania, zapobiegania i możliwie sprawnego pokonywania niebezpieczeństw. W szkole zamierzenia te są realizowane poprzez różne oddziaływania wychowawcze. W tych oddziaływaniach mieści się również profilaktyka rozumiana przez nas jako nauka i ćwiczenie umiejętności obrony przed zagrożeniami. Treści profilaktyczne zawsze zajmowały sporo miejsca w programie wychowawczym szkoły. Zgodnie z rozporządzeniem MEN z r. wszystkie treści i oddziaływania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców zostały wyodrębnione z programu wychowawczego i tworzą PROGRAM PROFILAKTYKI. Jako wynikający z programu wychowawczego szkoły, program profilaktyki, tworzy z nim spójną całość i stanowi podstawę wychowania uczniów w naszej szkole. Cele programu profilaktyki są zbieżne z ogólno wychowawczymi celami szkoły. Pragniemy, by nasi uczniowie umieli odnaleźć swoje miejsce w rodzinie i społeczeństwie, by umieli współżyć z innymi ludźmi, by wszechstronnie się rozwijali, stali się ludźmi kulturalnymi, tolerancyjnymi, odpowiedzialnymi, szanującymi tradycje i wartości ogólnoludzkie. Samą profilaktykę rozumie się jako proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia oraz w nabywaniu umiejętności przeciwdziałania tym zagrożeniom.

3 1. Cele szkolnego programu profilaktyki: A/ Kreowanie zdrowia i jakości życia poprzez wspomaganie prawidłowego rozwoju fizycznego i psychospołecznego ucznia. B/ Zwiększanie odporności na różnego rodzaju zagrożenia i tworzenie warunków hamujących rozwój różnorodnych trudności. C/ Eliminowanie niepowodzeń szkolnych oraz ich ujemnych konsekwencji. 2. Formy i metody realizacji szkolnego programu profilaktyki: - Realizacja programu odbywać się będzie w ciągu całego cyklu kształcenia w oparciu o formy pracy indywidualnej i grupowej. - W realizacji programu można będzie oddziaływać poprzez następujące strategie: A/ INFORMACYJNE - dostarczają wiedzy na temat skutków zachowań ryzykownych podczas: zajęć edukacyjnych lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe lekcji wychowawczych spotkań ze specjalistami ( poradnictwo, konsultacje) apeli prezentacji filmów konkursów tworzenia i czytania gazetek tematycznych ściennych, folderów okolicznościowych, ulotek informacyjnych itp. zajęć świetlicowych zajęć specjalistycznych

4 B/ EDUKACYJNE rozwijają kompetencje społeczne pozwalające poradzić sobie w sytuacjach trudnych poprzez: zajęcia edukacyjne lekcje przedmiotowe i ścieżki międzyprzedmiotowe lekcje wychowawcze spotkania ze specjalistami poradnictwo konsultacje zajęcia świetlicowe zajęcia warsztatowe C/ ALTERNATYWNE stwarzają możliwość podejmowania przez dzieci działań dających zadowolenie i służących zaspokojeniu potrzeb ważnych dla danego etapu rozwojowego. Umożliwiają podejmowanie nowej, społecznie akceptowanej i sprzyjającej rozwojowi aktywności: koła zainteresowań uczniowski klub sportowy turystyka wycieczki, zielone szkoły, rajdy itp. zajęcia świetlicowe ZHP

5 W zajęciach wykorzystywane będą metody i formy oddziaływań, zgodne z możliwościami i potrzebami odbiorców programu. Selekcja, działania terapeutyczne i interwencyjne wobec uczniów z grup zwiększonego ryzyka (uczniowie z trudnościami w nauce, uczniowie z zaburzeniami zachowania, uczniowie z rodzin dotkniętych patologią oraz z ryzyka zagrożeń uzależnieniem i inni), odbywać się będą poprzez: Wczesne rozpoznanie przez wychowawców i nauczycieli uczniów z grup ryzyka i kierowanie ich do psychologa lub pedagoga szkolnego dla przeprowadzenia wstępnej diagnozy Udział dzieci w różnych formach pomocy psychologiczno pedagogicznej na terenie szkoły: - Udział dzieci w spotkaniach z psychologiem - Udział dzieci w zajęciach pozalekcyjnych prowadzonych w ramach programu Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży Kierowanie uczniów zagrożonych demoralizacją w porozumieniu z rodzicami do poradni psychologiczno pedagogicznej lub innej instytucji udzielającej specjalistycznej pomocy Udostępnienie uczniom i rodzicom informacji o specjalistycznej pomocy poza szkołą (placówki służby zdrowia, organizacje pozarządowe i inne) 3. Realizatorzy szkolnego programu profilaktyki: Realizatorami szkolnego programu profilaktyki są nauczyciele wspierani przez specjalistów i rodziców oraz pozostałych pracowników szkoły. A/ Nauczyciele: Wychowawcy klas z nauczycielami uczącymi w danej klasie, biorąc pod uwagę dotychczasowe działania, opracowują i realizują plan działań wychowawczo - profilaktycznych.

6 B/ Specjaliści w dziedzinach profilaktyki: W realizacji szkolnego programu profilaktyki nauczyciel może skorzystać z pomocy następujących specjalistów: Lekarz Psycholog Pedagog Prawnik Policjant Kurator sądowy Specjalista ds. uzależnień Pielęgniarka Strażak i inni Specjaliści mogą prowadzić zajęcia z zespołami klasowymi, rodzicami i nauczycielami. W roku szkolnym 2010 / 2011 zaplanowano następujące zajęcia ze specjalistami: I pracownikami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej: a) Zajęcia warsztatowe dla uczniów w ramach lekcji: 1. Klasa V Uzależnieniom mówimy NIE. b)realizacja programu profilaktycznego przeciwdziałającemu zjawisku agresji w szkole pt. Uczeń Płomieniem Dorośli Pochodnią. Program przeznaczony jest dla: - uczniów klasy IV - rodziców uczniów klasy IV - zespołu pedagogów uczących w klasie IV.

7 II przedstawicielami Policji i Straży Pożarnej: a/ Bezpieczna szkoła, bezpieczny dom, bezpieczna droga - spotkanie w klasach I III oraz IV VI. b/ Bezpieczne wakacje prelekcje w klasach I III oraz IV VI w ramach Dnia Bezpieczeństwa w szkole. III pielęgniarką szkolną: a/ pogadanka i film nt. higieny jamy ustnej. b/ pogadanka dla klas I-III pn. Jedz owoce i warzywa. c/ pogadanka dla klas V-VI nt. higieny w okresie dojrzewania. d/ zajęcia warsztatowe dla klasy IV Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. e/ Bezpieczne wakacje prelekcje w klasach I III oraz IV VI w ramach Dnia Bezpieczeństwa w szkole. IV psychologiem szkolnym a/ Szkoła dla rodziców - tematyka warsztatów ustalona zostanie w trakcie roku szkolnego w zależności od potrzeb środowiska szkolnego. C/ Rodzice: Współpracują z nauczycielami w zakresie profilaktyki poprzez: a) spotkania z psychologiem, b) spotkania z wychowawcą klasy i innymi nauczycielami, c) spotkania z zaproszonymi specjalistami - Realizacja programu profilaktycznego przeciwdziałającemu zjawisku agresji w szkole pt. Uczeń Płomieniem Dorośli Pochodnią. Program przeznaczony jest dla rodziców klasy IV.

8 D/ Pozostali pracownicy szkoły wspierają dodatkowo nauczycieli podczas przerw. Są upoważnieni do zapisywania uwag o zachowaniu ucznia na terenie szkoły w zeszycie uwag obsługi szkolnej. Uwagi te są przenoszone przez wychowawców do klasowych zeszytów uwag i mają wpływ na ocenę ucznia z zachowania. 3. Program profilaktyki obejmuje trzy zakresy działań: A/ Działania w wymiarze szkolnym: a. Zaprezentowanie programu radzie pedagogicznej (przedyskutowanie jego sensu i potrzeby realizacji oraz struktury, rodzaju i kolejności działań), b. Zaprezentowanie programu rodzicom i zaproszenie ich do współpracy poprzez między innymi udział w ogólnoszkolnych imprezach profilaktycznych, c. Zorganizowanie imprez profilaktycznych o charakterze ogólnoszkolnym np.: - pogadanka dla rodziców - impreza szkolna pt. Dzień bezpieczeństwa w szkole. - przystąpienie szkoły do ogólnopolskich programów profilaktycznych, m.in Bezpieczna szkoła, Zachowaj trzeźwy umysł. d. przygotowanie materiałów informacyjnych dotyczących zagadnień profilaktycznych i ich prezentacja na gazetkach klasowych i pedagoga szkolnego, e. zaangażowanie środowiska lokalnego związanego z profilaktyką do współpracy, f. udział uczniów w pozaszkolnych imprezach kulturalnych i konkursach. B/ Działania w wymiarze klasy: a. prowadzenie tematyki profilaktycznej na godzinach wychowawczych, b. włączanie się klas do ogólnoszkolnych imprez o charakterze profilaktycznym, /np. Dzień bezpieczeństwa w szkole, Dni Sportu w ramach programu Zachowaj trzeźwy umysł /. c. zapraszanie na zajęcia specjalistów zajmujących się profilaktyką, d. nawiązanie współpracy wychowawców klas z rodzicami i omawianie problemów związanych z ochroną dzieci przed zagrożeniami podczas spotkań klasowych.

9 C/ Działania na rzecz indywidualnych osób. Ten zakres działań dotyczy głównie uczniów wykazujących zaburzenia w zachowaniu, ponieważ uczniowie ci są najbardziej narażeni na uleganie wszelkiego rodzaju nałogom. Program profilaktyczny przewiduje przygotowanie dla takich uczniów we współpracy z rodzicami, indywidualnych programów naprawczych, kierowanie ich w miarę możliwości na specjalistyczne zajęcia. Przynależność do różnych grup Umiejętność obcowania z innymi ludźmi pozwala dziecku wpływać na swoje życie i otoczenie, decyduje o relacjach z rówieśnikami, rodzicami, nauczycielami i innymi dorosłymi. Uczenie reguł i norm współżycia z innymi ludźmi pozwala dostrzegać i szanować potrzeby otoczenia. Budowane w ten sposób udane relacje z innymi sprzyjają otwartej komunikacji, a to sprzyja uczeniu się zachowań alternatywnych w stosunku do tych, jakie towarzyszą nałogom. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć. Tłumienie uczuć, brak umiejętności ich wyrażania są częstą przyczyną, że ludzie żyją w dużym napięciu, a taki stan sprzyja szukania zapomnienia w alkoholu czy narkotykach. Dlatego za ważne uważamy uczenie dzieci rozpoznawania uczuć własnych i innych. Będziemy też uczyć radzenia sobie z emocjami. Na zajęciach z tej grupy tematycznej będziemy też zajmować się kształtowaniem pozytywnego obrazu własnej osoby pozytywnej samooceny. Poczucie własnej wartości jest bowiem warunkiem koniecznym dla prawidłowego rozwoju każdego człowieka. Mała samoświadomość jaki jestem, jakie są moje mocne strony, może spowodować że dziecko jest podatne na wszelkie wpływy najczęściej negatywne. Naszym zadaniem profilaktycznym będzie dawanie dzieciom możliwości doświadczenia, że są wyjątkowe, niepowtarzalne, lubiane. Będziemy stwarzać sytuacje, w których dzieci będą mogły przeżywać sukcesy w kontaktach z rówieśnikami i dorosłymi. Rozwiązywanie problemów. Rozwiązywanie trudności i konfliktów stanowi naturalne zjawisko w kontaktach między ludźmi. Z różnych powodów konflikty są nieuniknione i błędne jest przekonanie, że są czymś niepożądanym, złym, świadczącym o niedojrzałości emocjonalnej. Nie nożna też udawać, w obawie przed utratą czyjejś sympatii, że konflikt nie istnieje. Taka postawa utrudnia

10 porozumiewanie. Podstawowym warunkiem rozwiązywania konfliktu jest uświadomienie sobie istniejącej różnicy zdań, a także własnych i czyichś uczuć. Celem naszych oddziaływań w tym zakresie będzie nauka rozstrzygania problemów i podejmowania samodzielnych decyzji, analizowanie przyczyn powstania konfliktów i szukanie sposobów ich rozwiązywania. Naszym przesłaniem jest też uświadomienie uczniom, że ludzie mają prawo do popełniania błędów. Dbanie o zdrowie. Wychodząc z założenia, że istnieje ścisły związek między ciałem a psychiką pragniemy rozwijać u dzieci świadomość tego, że zdrowie ma ogromny wpływ na nasze życie. Będziemy rozwijać pragnienie troszczenia się o nie oraz pokazywać sposoby dbania o mnie. Dostarczymy również uczniom klas starszych /IV-VI/ elementarnych informacji na temat środków uzależniających przyczyn i skutków ich zażywania. Przedstawienie tego typu zagadnień w klasach młodszych uważamy za zbyt wczesne. W tym zakresie działań będziemy też budować umiejętności przeciwstawiania się presji otoczenia. Analizując przedstawione zagadnienia wyraźnie widać, że nie jest możliwe oddzielenie treści profilaktycznych od wychowawczych. Wynika to stąd, że treści z zakresu sprawowania obu tych funkcji często przenikają się wzajemnie, warunkując swoje powstanie czy uzasadniając istnienie. Jednak pewne zagadnienia bardziej niż inne mieszczą się w prezentowanym programie. Dlatego też nie chcąc powielać treści zawartych w programie wychowawczym, prezentując główne treści programowe do realizacji w klasach wybraliśmy jedynie te, które naszym zdaniem mają kluczowe znaczenie dla realizacji celów profilaktycznych.

11 PRZEWIDZIANE TREŚCI PROGRAMOWE DO REALIZACJI W SZKOLE PODSTAWOWEJ KLASA I II III GŁÓWNE TREŚCI PROGRAMOWE 1. Integracja adaptacja ucznia do nowych warunków i pełnienia nowej roli. 2. Zasady zgodnego współżycia w klasie i innych grupach (np. koleżeńskich). 3. Rola, jaką pełni dziecko w rodzinie, pokazanie znaczenia rodziny. 4. Rozpoznawanie i nazywanie uczuć swoich i innych. 5. Akceptowanie uczuć. 6. Troska o zdrowie (higiena, odpowiedni ubiór, uprawianie sportu, bezpieczne zabawy). 7. Hasło OBCY jak radzić sobie w kontaktach z obcymi. 1. Doskonalenie umiejętności współżycia w grupie i przestrzegania zasad. 2. Dlaczego się kłócimy i skarżymy. 3. Jak rozładowywać napięcie między uczniami. 4. Dostrzeganie różnic i podobieństw między ludźmi. 5. Doświadczanie sytuacji, w których uczniowie są ważni, niepowtarzalni. 6. Sukces, co może być sukcesem moim, kolegów. 7. Odkrywanie uczuć swoich i innych ludzi. 8. Umiejętność wyrażania uczuć i jak można zmieniać uczucia. 9. Jak razić sobie w sytuacjach gdy jest nam bardzo źle. 10. Troska z zdrowie co korzystnie wpływa na mój organizm, co mi szkodzi. 11. Jak bezpiecznie używać lekarstw. 1. Docenianie znaczenia wzajemnej pomocy. 2. Umiejętność dzielenia się z innymi. 3. Jakie wsparcie możemy otrzymać w rodzinie, w klasie i jakie wsparcie możemy dać innym. 4. Kontrolujemy nasze uczucia. 5. Doskonalenie stosunków klasowych - wspólne dyskutowanie o problemach klasy i wspólne poszukiwanie rozwiązań. 6. Dbanie o zdrowie poznawanie równowagi ciała i zdrowia 7. Poznanie zasad bezpiecznego zażywania lekarstw. 8. Poznanie skutków oddziaływania lekarstw na organizm. 9. Poznanie niektórych roślin trujących i zasad postępowania z roślinami niewiadomego pochodzenia. 10. Jak będziemy uczyć się w klasie IV.

12 IV V 1. Jaki jestem docenianie samego siebie i innych. 2. Jak radzić sobie z emocjami i co można zrobić, by zmienić zły nastrój. 3. Plotka dlaczego szkodzi. 4. Różnice i podobieństwa w stylu życia różnych ludzi. 5. Jak traktujemy innych znaczenie pomagania tym, którzy czują się inni. 6. W jaki sposób inni ludzie wpływają na nasze zachowanie i postawy. 7. Jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i do kogo zwracać się o pomoc. 8. Nie musimy być agresywni. 9. Dlaczego ludzie podejmują ryzykowne decyzje. 10. Umiem odmawiać trudna sztuka mówienia NIE. 11. Mam własne zdanie. 12. Potrzeby naszego organizmu. 13. Nasze nawyki jaki mają wpływ na nasze zdrowie. 14. MY i NIKOTYNA co wiemy o szkodliwości palenia papierosów 15. Dlaczego ludzie palą. 16. Możemy nie palić umiemy odmówić pod naciskiem innych. 1. Grupy do których należymy jakie znaczenie ma dla nas przynależność do określonej grupy. 2. Jakie są moje relacje z rodzicami. 3. Co rozumiem pod pojęciem przyjaźń jakim jestem przyjacielem, jakiego chciałbym przyjaciela. 4. Jak lepiej rozumieć innych nie wyciągamy pochopnych opinii. 5. Uważne słuchanie innych warunkiem lepszego poznania (ćwiczenie komunikacji niewerbalnej). 6. Jak ważne jest współdziałanie w grupie. 7. W czym jestem dobry moje mocne i słabe strony. 8. Jak mogę poprawić swój nastrój. 9. Jak zaspakajam swoje potrzeby. 10. Szanuję potrzeby innych. 11. Zachcianki nie wszystko możemy mieć. 12. Podejmowanie różnych decyzji co muszę zrobić najpierw. 13. Błędne i ryzykowne decyzje. 14. Jak rozwiązujemy problemy. 15. MY i ALKOHOL co wiemy o alkoholu. 16. Jak alkohol wpływa na nasz organizm. 17. Uzależnienie od alkoholu. 18. Masz wybór dlaczego ludzie piją alkohol. 19. Chcę być zdrowy szukanie zdrowego stylu życia. 20. Agresja czy to nasz problem. 21. Kto ma prawo mnie dotykać.

13 VI 1. Dlaczego ważne jest dobre myślenie o sobie. 2. Każdy człowiek przeżywa lęki i niepokoje. 3. Jak radzić sobie ze wstydem. 4. Moje problemy i sposoby ich rozwiązywania. 5. Zmiany jakie zachodzą w moim życiu. 6. Jakim chcę zostać człowiekiem. 7. Różnice w zachowaniu i odczuwaniu chłopców i dziewcząt. 8. Przyjaźń jak ją pielęgnować. 9. Umiem sobie poradzić z naciskiem grupy. 10. Zyski i straty wynikające z przynależności do określonych grup jak grupa wpływa na wzajemne postawy i odczucia. 11. MY i NARKOTYKI co wiemy o narkotykach. 12. Jak narkotyki wpływają na nasz organizm. 13. Czym jest uzależnienie od narkotyków i jakie to ma znaczenie dla naszego życia. 14. Dlaczego ludzie sięgają po narkotyki. 15. Poszukiwanie szczęścia dwie drogi chemiczna i naturalna Program został tak skonstruowany, że każdy następny etap (klasa) opiera się na treściach wyniesionych z poprzedniego. Za kluczowe również uważamy zagadnienia dotyczące poznawania, okazywania i szanowania uczuć własnych i innych ludzi. Uświadomienie sobie własnych stanów emocjonalnych i radzenie sobie z własnymi uczuciami ułatwia kontakty z innymi i stanowi podstawię do realizacji kolejnych etapów programu. Przewidujemy weryfikację programu po roku pod kątem realizacji celów, atrakcyjności treści dla uczniów i ewentualnych trudności. Literatura pomocna w realizacji programu: 1. A. Kołodziejczyk, E. Czemierowska Spójrz inaczej 2. M. Chomczyńska-Miliszkiewicz, D. Pankowska Polubić szkołę 3. Program profilaktyczny dla młodzieży Jak żyć z ludźmi 4. K. Zajączkowski Nikotyna, alkohol, narkotyki, profilaktyka uzależnień 5. M. Jachimska Grupa bawi się i pracuje cz. I i II 6. Miesięcznik Życie szkoły