Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na pierwszej stronie okładki: Marta Woźniak-Bobińska. Copyright 2018 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

Transkrypt

1

2

3

4 Recenzenci: prof. dr hab. Marek Dziekan dr hab. Katarzyna Górak-Sosnowska, prof. SGH Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na pierwszej stronie okładki: Marta Woźniak-Bobińska Redakcja: Anna Kaniewska Korekta: Lingventa Copyright 2018 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa Publikacja dofinansowana przez Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego ISBN Wydawnictwo Naukowe Scholar Spółka z o.o. ul. Wiślana 8 (róg Browarnej), Warszawa tel./faks: ; ; dział handlowy: jak wyżej w info@scholar.com.pl Wydanie pierwsze Skład i łamanie: WN Scholar (Stanisław Beczek) Druk i oprawa: MCP, Marki

5 Spis treści Studia nad polityką zagraniczną muzułmańskich państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Próba konceptualizacji Anna M. Solarz, Marta Woźniak-Bobińska Ewolucja w badaniu polityki zagranicznej państwa od realizmu do konstruktywizmu Region MENA w stosunkach międzynarodowych Problem tożsamości w polityce zagranicznej państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej Wprowadzenie do polityki zagranicznej muzułmańskich państw Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej Rozdział 1 Polityka zagraniczna Palestyny Marcin Szydzisz Rys historyczny Dokumenty programowe Polityczni decydenci Najważniejsze partie polityczne Palestyny Charyzmatyczne przywództwo Główne kierunki palestyńskiej polityki zagranicznej Wyzwania stojące przed Palestyną Rozdział 2 Polityka zagraniczna Syrii Marta Woźniak-Bobińska Wybrane determinanty syryjskiej polityki zagranicznej Rys historyczny Polityka zagraniczna Hafiza al-asada Interwencja w Libanie Sojusz z Iranem Syria w pozimnowojennym świecie Rządy Baszszara al-asada Stosunki z Izraelem Naprawa stosunków regionalnych Relacje z Irakiem Stosunki syryjsko-libańskie

6 Spis treści Stosunki z USA Otwarcie na Europę Arabska wiosna w Syrii i jej konsekwencje Podsumowanie dotychczasowych rządów Baszszara al-asada Podstawy ustrojowe państwa syryjskiego Rzeczywiste źródła oraz metody sprawowania władzy przez rządzących Interesy elit oddziałujące na politykę zagraniczną Stosunki z Rzeczpospolitą Polską Przyszłość syryjskiej polityki zagranicznej Rozdział 3 Polityka zagraniczna Libanu Rafał Ożarowski Rys historyczny Główne determinanty warunkujące politykę zagraniczną Libanu Ośrodki decyzyjne Główne dokumenty określające politykę zagraniczną Libanu Główne cele i kierunki polityki zagranicznej Libanu Relacje Libanu z państwami o szczególnym dla niego znaczeniu Przyszłość libańskiej polityki zagranicznej Rozdział 4 Polityka zagraniczna Republiki Turcji Emilia Brzdąkiewicz Rys historyczny Dokumenty programowe Główne kierunki i czynniki wpływające na turecką politykę zagraniczną Rozwój handlu zagranicznego Aktywność na forum instytucji wielostronnych Współpraca z UE Specjalne stosunki z Niemcami, USA, Rosją Turcja w regionie stosunki z Irakiem, Iranem, Izraelem, Syrią i Armenią Stosunki z Rzeczpospolitą Polską Wyzwania dla polityki tureckiej Rozdział 5 Polityka zagraniczna Jordanii Artur Malantowicz Rys historyczny Geografia Gospodarka Społeczeństwo System polityczny Główne kierunki polityki zagranicznej Jordanii Przyszłość jordańskiej polityki zagranicznej

7 Spis treści Rozdział 6 Polityka zagraniczna Iraku Wiesław Lizak, Paulina Warsza Rys historyczny Główne determinanty warunkujące politykę zagraniczną Iraku Polityka zagraniczna Królestwa Iraku w latach Polityka zagraniczna Iraku w okresie republiki ( ) Kierunki polityki zagranicznej Iraku po 2003 roku Stosunki iracko-amerykańskie Irak wobec sytuacji w Syrii Relacje iracko-irańskie Relacje z państwami Zatoki Perskiej Relacje iracko-tureckie oraz iracko-kurdyjskie Aktywność na forum instytucji wielostronnych Stosunki z Rzeczpospolitą Polską Przyszłość irackiej polityki zagranicznej Rozdział 7 Polityka zagraniczna Islamskiej Republiki Iranu Marcin Rzepka Badania polityki zagranicznej Iranu Rys historyczny Determinanty geograficzne i demograficzne Determinanty kulturowe Dokumenty polityki zagranicznej Iranu, cele i decydenci Polityka zagraniczna w okresie prezydentury Rafsandżaniego ( ). 207 Polityka zagraniczna w okresie prezydentury Chatamiego ( ) Polityka zagraniczna w okresie prezydentury Ahmadineżada ( ) Polityka zagraniczna w okresie prezydentury Ruhaniego (pierwsza kadencja: ) Relacje ze Stanami Zjednoczonymi Relacje z Rosją Relacje z krajami arabskimi Relacje z Europą Sankcje wobec Iranu Mocarstwowość Iranu Relacje z Polską Podsumowanie Rozdział 8 Polityka zagraniczna Królestwa Arabii Saudyjskiej Radosław Bania Uwarunkowania polityki zagranicznej Arabii Saudyjskiej System polityczny Arabii Saudyjskiej Rys historyczny Współczesna koncepcja polityki zagranicznej Arabii Saudyjskiej

8 Spis treści 8 Główne kierunki polityki zagranicznej Podsumowanie Rozdział 9 Polityka zagraniczna małych państw Zatoki Perskiej Dorota Ściślewska Wspólne determinanty i rysy polityki zagranicznej Bahrajn Katar Kuwejt Oman Zjednoczone Emiraty Arabskie Rozdział 10 Polityka zagraniczna Jemenu Jan Bury Rys historyczny Charakterystyka państwa Główne kierunki polityki zagranicznej Jemenu Współpraca gospodarcza Aktywność na forum instytucji wielostronnych Stosunki z Rzeczpospolitą Polską Wyzwania na początku XXI wieku Podsumowanie Rozdział 11 Polityka zagraniczna Egiptu Michał Lipa Rys historyczny Kształtowanie się nowoczesnego państwa i jego polityki Formalnoprawne podstawy egipskiej polityki zagranicznej Główne kierunki polityki zagranicznej po 1979 roku Przyszłość egipskiej polityki zagranicznej Rozdział 12 Polityka zagraniczna Libii Aleksandra Dzisiów-Szuszczykiewicz Struktura etniczna i religijna Złoża surowców energetycznych i gospodarka Rys historyczny Powstanie państwa w 1950 roku i polityka Idrisa I Przejęcie władzy przez Muammara al-kaddafiego i jego polityka do 1998 roku Rządy Al-Kaddafiego w latach Arabska wiosna w Libii Podstawy ustrojowe

9 Spis treści Rzeczywiste źródła oraz metody sprawowania władzy przez rządzących Terroryzm Broń jądrowa, chemiczna oraz balistyczna Interesy elit oddziałujące na politykę zagraniczną Stosunki z Rzeczpospolitą Polską Przyszłość libijskiej polityki zagranicznej Rozdział 13 Polityka zagraniczna Tunezji Jarosław Jarząbek Rys historyczny Priorytety i główne założenia tunezyjskiej polityki zagranicznej Instytucje i decydenci polityczni Główne kierunki polityki zagranicznej Szczególne relacje z Francją Relacje z Unią Europejską i jej państwami członkowskimi Relacje ze Stanami Zjednoczonymi Polityka zagraniczna wobec świata arabskiego Stosunki z krajami Maghrebu Stosunki z Polską Przyszłość polityki zagranicznej Tunezji Rozdział 14 Polityka zagraniczna Algierii Szymon Niedziela Determinanty algierskiej polityki zagranicznej Miejsce i rola Algierii we współczesnych stosunkach międzynarodowych Rys historyczny Relacje algiersko-marokańskie Stosunki algiersko-amerykańskie Stosunki algiersko-francuskie Polityka afrykańska Stosunki polsko-algierskie Wyzwania i prognozy Rozdział 15 Polityka zagraniczna Maroka Katarzyna Jarecka-Stępień Determinanty geograficzne i demograficzne Rys historyczny Wewnętrzne determinanty marokańskiej polityki zagranicznej Stosunki z krajami Europy Stosunki z Rosją i Stanami Zjednoczonymi Stosunki z krajami Maghrebu Relacje ze światem arabskim i muzułmańskim Stosunki z państwami Afryki

10 Spis treści Stosunki marokańsko-polskie Podsumowanie Posłowie. Narodziny nowej bliskowschodniej rzeczywistości Marta Woźniak-Bobińska, Anna M. Solarz Indeks nazwisk Indeks nazw geograficznych