A/H ττ µ + hadrony + X detektorze CMS

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "A/H ττ µ + hadrony + X detektorze CMS"

Transkrypt

1 Poszukiwanie bozonów Higgsa w kanale A/H ττ µ + hadrony + X detektorze CMS Artur Kalinowski Instytut Fizyki Doświadczalnej, Uniwersytet Warszawski 31 Marca 006

2 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 1 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Plan 1. Motywacja fizyczna. Procesy tła 3. Detektor CMS 4. Selekcja przypadków: tryger i offline 5. Optymalizacja wartości ciȩć 6. Przewidywany obszar odkrycia

3 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Masy Sektor Higgsa w Minimalnym Supersymetrycznym rozszerzeniu Modelu Standardowego (MSSM) zawiera piȩć bozonów: jeden neutralny o CP=-1: A dwa neutralne o CP=+1: lżejszy h i ciȩższy H: m H,h = 1 (m A + m Z ± (m A + m Z) 4m Zm Acos (β)) i dwa naładowane: H ± : m H ± = m A + m W tan(β) = v u v d

4 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Masy Sektor Higgsa w Minimalnym Supersymetrycznym rozszerzeniu Modelu Standardowego (MSSM) zawiera piȩć bozonów: jeden neutralny o CP=-1: A dwa neutralne o CP=+1: lżejszy h i ciȩższy H: m H,h = 1 (m A + m Z ± (m A + m Z) 4m Zm Acos (β)) m A m Z : m h = m Zcos (β) m H = m A + m Zsin (β) i dwa naładowane: H ± : m H ± = m A + m W tan(β) = v u v d

5 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Masy Sektor Higgsa w Minimalnym Supersymetrycznym rozszerzeniu Modelu Standardowego (MSSM) zawiera piȩć bozonów: jeden neutralny o CP=-1: A dwa neutralne o CP=+1: lżejszy h i ciȩższy H: m H,h = 1 (m A + m Z ± (m A + m Z) 4m Zm Acos (β)) m A m Z : m h = m Zcos (β) + 3g m 4 t 8π m W m H = m A + m Zsin (β) i dwa naładowane: H ± : m H ± = m A + m W [ln( M t m t )], tan(β) = v u v d

6 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 3 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Sprzȩżenia. Dla m A 150 GeV/c i tan(β) (tzw. decoupling limit ) Sprzȩżenia do fermionów maja postać (po podzieleniu przez g SM = g m f m W ): lekki skalar: hb b (lub hτ + τ ) 1 ht t 1

7 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 3 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Sprzȩżenia. Dla m A 150 GeV/c i tan(β) (tzw. decoupling limit ) Sprzȩżenia do fermionów maja postać (po podzieleniu przez g SM = g m f m W ): lekki skalar: hb b (lub hτ + τ ) 1 ht t 1 ciȩżki skalar: Hb b (lub Hτ + τ ) tanβ Ht t cotβ

8 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 3 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Sektor Higgsa w MSSM. Sprzȩżenia. Dla m A 150 GeV/c i tan(β) (tzw. decoupling limit ) Sprzȩżenia do fermionów maja postać (po podzieleniu przez g SM = g m f m W ): lekki skalar: hb b (lub hτ + τ ) 1 ht t 1 ciȩżki skalar: Hb b (lub Hτ + τ ) tanβ pseudoskalar: Ab b (lub Aτ + τ ) γ 5 tanβ Ht t cotβ At t γ 5 cotβ

9 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 4 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Parametry MSSM. Scenariusz m max h W ogólności MSSM ma ponad 0 parametrów. Przy założeniu uniwersalności: m = M SUSY i proporcjonalności: (skalar) 3 = A Y pozostaje kilka parametrów. W scenariuszu max m h przybieraja one wartości (przy skali M P ): M SUSY = 00 GeV/c gaugino SU() : M = 00 GeV/c gaugino SU(3) : M 3 = 800 GeV/c µ = 00 GeV/c X t (= A t µcotβ) = 6 M SUSY m A - wolny parametr tan(β) - wolny parametr

10 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 5 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Kanały produkcji i rozpadu Dominuja cy mechanizm produkcji: stowarzyszony z kwarkami b: Branching ratio BR(A X) bb ττ gg µµ ss 0 0 χ χ hz HDECAY χ χ tt max_mh tanβ = 0 X = 449 GeV/c µ t M m A (GeV/c ) = 00 GeV/c = 00 GeV/c Wybrany kanał rozpadu: leptony τ : H ττ

11 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 6 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Przekrój czynny σ (gg bba/h) BR(A/H ττ) [pb] FeynHiggs-..6beta HQQ 1., PDF: CTEQ6L A ττ H ττ m A X t µ M max m H = 00 GeV/c = 449 GeV/c = 00 GeV/c = 00 GeV/c g Hb b tan(β) σ Hb b tan (β) Zliczanie przypadków Hb b może służyć do wyznaczenia tan(β) tan(β)

12 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 7 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Przekrój czynny σ (gg bba/h) BR(A/H ττ) [pb] 1-1 FeynHiggs-..6beta HQQ 1., PDF: CTEQ6L max m H tan(β) = 0 X t = 449 GeV/c µ = 00 GeV/c = 00 GeV/c M A ττ H ττ Dla m A = 00 GeV/c i tan(β) = 0: σ bbh = 3[pb] BR(H ττ) = 0.1 BR(ττ µ + h + ν) = 0. Ponieważ A i H sa prawie zdegenrowane dla m A 150 GeV/c rozważam je razem: σ sygnal = 1.4 [pb] m A [GeV/c ]

13 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 8 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa,

14 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 9 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Procesy tła Rate [Hz] total K ± /π ± 0 KL c b τ threshold [GeV/c] Figure 4: Inclusive integral rate of single muons from PYTHIA as a function of the muon p T threshold for a luminosity of 34 cm s 1. The breakdown of the rate on each source of muons is shown. ± W 0 Z /γ * µ p T Stan końcowy zawiera jeden izolowany mion: dla progu 0 GeV/c nastȩpuja ce procesy daja istotny wkład do czȩstosci zliczeń: produkcja kwarków b i c produkcja bozonów W rozpady mezonów K, π produkcja bozonów Z

15 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Procesy tła σ sygnal 1 [pb] Oprócz mionu w stanie końcowym wymagana jest obecność dżetu τ, oraz jednego dżetu oznaczonego jako dżet b. Proces Przekrój czynny [pb] b b 5 8 t t 830 W t 6 W + dżet 4 4 Z/γ ττ µ + τ jet 468 b b(z/γ ττ) 7

16 Eksperyment Compact Muon Solenoid (CMS) Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 11 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa,

17 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 1 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa,

18 Selekcja na poziomie trygera Obecnie pisywac dane z moz na za- pre dkos cia 0 M B/s. Przy załoz eniu rozmiaru przypadku 1 M B, daje to ograniczenie 0 Hz na cze stos c przypadko w jakie moz na zachowac. Tryger detektora CMS redukuje cze stos c przypadko w z 40 MHz do 0 Hz, czyli o pie c rze do w wielkos ci. Poszukiwanie bozono w H i A w detektorze CMS 13 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa,

19 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 14 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Tryger dla kanału µ + τ jet Poziom 1 (realizowany przez dedykowane układy scalone. Grupa Warszawska konstruuje układ trygera mionowego oparty na komorach RPC): mion o p T > 14 GeV/c

20 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 14 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Tryger dla kanału µ + τ jet Poziom 1 (realizowany przez dedykowane układy scalone. Grupa Warszawska konstruuje układ trygera mionowego oparty na komorach RPC): mion o p T > 14 GeV/c Wyższe poziomy trygera (realizowane jako oprogramowanie działaja ce na farmie komputerów typu PC. Grupa Warszawska bierze udział w definiowaniu trygera τ ): izolowany mion o p T > 15 GeV/c izolowany dżet τ o E T > 40 GeV

21 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 15 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : izolacja dżetów τ 1. Izolacja dżetu τ : stożek dopasowania: R m = poszukujemy śladu o maksymalnym p T (tzw. wioda cy ślad) w okolicy osi dżetu obszar izolacji: (stożek izolacyjny R i = 0.35)/ (stożek sygnałowy R s = 0.07) - stożek sygnałowy jest budowany wokół wioda cego śladu. może być śladów o p T > 1 GeV/c W obszarze izolacyjnym nie w stożku sygnałowym może być tylko jeden (τ ± π ± +nπ 0 +ν) lub trzy ślady (τ + π + +π + +π + nπ 0 + ν). Rozpady na wiȩcej cza stek naładowanych stanowia tylko 0.1%. r = ϕ + η

22 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 16 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Scałkowane histogramy Na nastȩpnych slajdach pokażȩ histrogramy dla scałkowanych rozkładów, konkretnie wykresy (1 - dystrybuanta): Liczba przypadkow Efektywnosc Efektywnosc dla X > 30 wynosi X prog na X

23 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 17 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : pȩd wioda cego śladu τ jet Efficiency leading track p T cut for 1 prong events [GeV/c] cut p T τ jet Efficiency leading track p bbh, 1 m =500 GeV A tt 0.8 Wt bbh, m =300 GeV A 0.6 Wj * 0.4 Z/γ bbh, m * 0. Z/γ bb T m> GeV =00 GeV A m< GeV cut for 3 prong events [GeV/c] cut p T bbh, m =500 GeV A bbh, m bbh, m * Z/γ tt Wj * Z/γ Wt bb =300 GeV A =00 GeV A m> GeV m< GeV

24 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 18 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : masa poprzeczna Rec transverse mass of (µ E) system Efficiency [GeV] cut m T * Z/γ m< GeV bb * Z/γ m> GeV bbh, m =00 GeV A bbh, m bbh, m tt Wj Wt =300 GeV A =500 GeV A Masa poprzeczna układu (mion, brakuja ca energia) ma maksimum w okolicy m W, dla przypadków w których mion i neutrino pochodza z rozpadu W: m T = ( E T ) ( p T ) ( E T = p T ) p µ T E / T p µ T / E T = = p µ T E / T(1 cos( p µ T, E/ T ))

25 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 19 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : veto elektronowe Jet hadronic energy vs leading track energy. Efficiency bbh, m =500 GeV A bbh, m bbh, m * Z/γ * Z/γ bb Wj tt Wt =00 GeV A =300 GeV A m> GeV m< GeV Pojedynczy, izolowany, elektron ma bardzo podoba sygnaturȩ do dżetu τ : jeden izolowany ślad, daja cy w kalorymetrze skolimowany depozyt. Przypadki t t i Wt stanowia bogate źródło elektronów. Elektrony sa odrzucane na podstawie analizy stosunku energii dżetu zdeponowanej w HCAL do energii wioda cego E HCAL /E cut leading tk śladu.

26 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 0 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Korelacje miȩdzy zmiennymi Jet hadronic energy vs leading track energy Efficiency cut E HCAL /E leading tk Sample: tt HCAL τ leading tk τ 0.3<E /E <1. jet jet 3 τ jet signal tracks rec Eν >0 offline τ jet isolation <cos( ϕ)<-0.5 single b tag τ jet leading tk. p m T <30 GeV central jet veto τ jet 1 τ jet Q µ *Q τ > GeV/c T signal tk. number=1 or 3 signal track =-1 jet Ostateczny dobór wartości progów musi uwzglȩdniać korelacje miȩdzy poszczególnymi zmiennymi oraz zmianȩ wzglȩdnego wkładu różnych procesów na kolejnych etapach selekcji.

27 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 1 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Optymalizacja wartości progów Jet hadronic energy vs leading track energy m =00 GeV/c A Significance Optymalizacja progów polegała na poszukiwaniu maksimum znaczoności: S c1 = ( N s + N b N b ) w funkcji wartości progu dla danej selekcji dla przypadków przechodza cych wszystkie pozostałe selekcje, wła czaja c okno masowe cut E HCAL /E leading tk

28 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : podsumowanie identyfikacja leptonów τ pȩd wioda cego śladu p T > GeV/c dla przypadków 1 prong i p T > 0 GeV/c dla 3 Efektywnosc selekcji (tryger + offline) tt bbh(00) W+t -6 Z bbz W+dzet b b prong przeciwne ładunki taonów jeden dżet oznaczony jako dżet b brak dodatkowych dżetów w obszarze centralnym: E T 5 GeV i η.4 m T (µ,/ E T ) 30 GeV, stosunek energii hadronowej dżetu do energii wioda cego śladu: 0.3 < f < 1. dla przypadków typu 1 prong cos( ϕ µ,τjet ) 0.5, dodatnia zrekonstruowana energia neutrin

29 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 3 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Selekcja na poziomie offline : podsumowanie identyfikacja leptonów τ pȩd wioda cego śladu p T > GeV/c dla przypadków 1 prong i p T > 0 GeV/c dla 3-1 Liczba przypadkow dla 0 fb ± ± 1 85 ± 1 8 ± 7 14 ± ± 13 prong przeciwne ładunki taonów jeden dżet oznaczony jako dżet b brak dodatkowych dżetów w obszarze centralnym: E T 5 GeV i η.4 m T (µ,/ E T ) 30 GeV, 0 6 ± 1 stosunek energii hadronowej dżetu do energii 0 tt bbh(00) W+t Z bbz W+dzet b b wioda cego śladu: 0.3 < f < 1. dla przypadków typu 1 prong cos( ϕ µ,τjet ) 0.5, dodatnia zrekonstruowana energia neutrin

30 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 4 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Rekonstrukcja masy m H = ( τ 1,τ E) ( τ 1,τ p) p τ1 = p µ + p ντ + p νµ p τ = p dzet τ + p ντ Znamy dokładnie: p µ, p dzet τ, ale tylko E / T = p T ντ + p T νµ + p T ντ Korzystaja c z faktu że taony sa mocno pchniȩte lorentzowsko: γ tau = E τ /m τ m H /( m τ ) Można założyć, że wszystkie produkty rozpadu leca w tym samym kierunku. Energiȩ neutrin rekonstruujȩ rzutuja c / E T na kierunki p µ T i E dzet τ T

31 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 5 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Rekonstrukcja energii neutrin Zdefiniujmy wersory osi i ka t miȩdzy nimi: jet pτ T ê Tjet = p τ jet T, ê Tµ = pµ T p µ T cos(ϕ µ jet ) = ê Tjet ê Tµ Wtedy: E τ ν 1 = E/ T (ê Tjet ê Tµ cos(ϕ µ jet )) sin(θ jet ) (1 cos (ϕ µ jet )) E τ ν = E/ T (ê Tmu ê Tjet cos(ϕ µ jet )) sin(θ mu ) (1 cos (ϕ µ jet )) Przy pewnej konfiguracji rozwia zania moga być ujemne!

32 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 6 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Rekonstrukcja masy: rozkłady dla sygnału i tła ] Arbitrary units/ 0 [GeV/c Reconstructed Higgs boson mass Generated m A =00 GeV/c Gauss:Const ± 0.96 Gauss:Mean 0.6 ± 4.6 Gauss:Sigma ± 3.00 Landau:Const 6.36 ± 0.9 Landau:Mean ± 14.8 Landau:Sigma ± 3.0 Generated m A =500 GeV/c Gauss:Const ± 1.1 Gauss:Mean 5.3 ± 9. Gauss:Sigma 17.5 ± 6. Landau:Const ± 1.18 Landau:Mean ± 35.7 Landau:Sigma ± [GeV/c ] m τ τ

33 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 6 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Rekonstrukcja masy: rozkłady dla sygnału i tła ] Arbitrary units/ 0 [GeV/c Reconstructed Higgs boson mass Generated m A =00 GeV/c Gauss:Const ± 0.96 Gauss:Mean 0.6 ± 4.6 Gauss:Sigma ± 3.00 Landau:Const 6.36 ± 0.9 Landau:Mean ± 14.8 Landau:Sigma ± 3.0 Generated m A =500 GeV/c Gauss:Const ± 1.1 Gauss:Mean 5.3 ± 9. Gauss:Sigma 17.5 ± 6. Landau:Const ± 1.18 Landau:Mean ± 35.7 Landau:Sigma ± ] Arbitrary units/ 0 [GeV/c * Reconstructed mass for tt and Z/γ events * Z/γ Gauss:Const.531 ± Gauss:Mean 16 ± Gauss:Sigma ± Landau:Const ± 3.38 Landau:Mean 113 ± 6.8 Landau:Sigma 0.04 ± tt Landau:Const 0.53 ± 0.71 Landau:Mean 11.5 ± 3.8 Landau:Sigma 50.8 ± [GeV/c ] m τ τ [GeV/c ] m τ τ

34 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 7 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Zasiȩg eksperymentu CMS dla 0 fb 1 Reconstructed Higgs boson mass. ] / 0 [GeV/c -1 Events for 0 fb Background Signal+Bkg. for tan(β)=0, m A =00 GeV/c Signal+Bkg. for tan(β)=50, m A =500 GeV/c [GeV/c ] m τ τ Higgs boson tan(β) Mass window range Number of Number of Significance mass [GeV/c ] [GeV/c ] signal events backgound events 00 0 ± ±

35 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 7 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Zasiȩg eksperymentu CMS dla 0 fb 1 ] / 0 [GeV/c -1 Events for 0 fb Reconstructed Higgs boson mass Background Signal+Bkg. for tan(β)=0, m A =00 GeV/c Signal+Bkg. for tan(β)=50, m A =500 GeV/c tan(β) Discovery area [GeV/c ] m τ τ m A [GeV/c ] Higgs boson tan(β) Mass window range Number of Number of Significance mass [GeV/c ] [GeV/c ] signal events backgound events 00 0 ± ±

36 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 8 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Podsumowanie Używaja c pełnej symulacji detektora CMS pokazałem że: procedura selekcji przypadków pozwala na redukcjȩ tła QCD o czynnik 11 procedura rzutowania brakuja cej energii na kierunki pȩdów poprzecznych mionu i dżetu τ umożliwia na rekonstrukcjȩ masy ciȩżkie bozony Higgsa moga być zaobserwowane w detektorze CMS: przedstawiłem przewidywany zasiȩg eksperymentu CMS dla 0fb 1 zebranych danych.

37 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 9 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Podsumowanie Przedstawione wyniki dla kanału µ + hadrony + ν zostana skombinowane z wynikami dla pozostałych kanałów rozpadu pary taonów, by uzyskać pełny zasiȩg eksperymentu CMS dla poszukiwań bozonów H/A.

38 Poszukiwanie bozonów H i A w detektorze CMS 30 Seminarium Fizyki Wysokich Energii, Warszawa, Podsumowanie tan(β) had/had lep/had combined (bb) A/H (bb) τ(lep/had) τ(had) ATLAS L dt = 30 fb m A (GeV)

Poszukiwania bozonu Higgsa w rozpadzie na dwa leptony τ w eksperymencie CMS

Poszukiwania bozonu Higgsa w rozpadzie na dwa leptony τ w eksperymencie CMS Poszukiwania bozonu Higgsa w rozpadzie na dwa leptony τ w eksperymencie CMS Artur Kalinowski Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 7 grudnia 2012 DETEKTOR CMS DETEKTOR CMS Masa całkowita : 14

Bardziej szczegółowo

Jak to działa: poszukiwanie bozonu Higgsa w eksperymencie CMS. Tomasz Früboes

Jak to działa: poszukiwanie bozonu Higgsa w eksperymencie CMS. Tomasz Früboes Plan wystąpienia: 1.Wprowadzenie 2.Jak szukamy Higgsa na przykładzie kanału H ZZ 4l? 3.Poszukiwanie bozonu Higgsa w kanale ττ μτjet 4.Właściwości nowej cząstki Częste skróty: LHC Large Hadron Collider

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe

Wyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe Wyznaczanie efektywności mionowego układu wyzwalania w CMS metodą Tag & Probe Uniwersytet Warszawski - Wydział Fizyki opiekun: dr Artur Kalinowski 1 Plan prezentacji Eksperyment CMS Układ wyzwalania Metoda

Bardziej szczegółowo

Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV

Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Obserwacja Nowej Cząstki o Masie 125 GeV Eksperyment CMS, CERN 4 lipca 2012 Streszczenie Na wspólnym seminarium w CERN i na konferencji ICHEP 2012 [1] odbywającej się w Melbourne, naukowcy pracujący przy

Bardziej szczegółowo

1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7.

1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7. Weronika Biela 1. Wcześniejsze eksperymenty 2. Podstawowe pojęcia 3. Przypomnienie budowy detektora ATLAS 4. Rozpady bozonów W i Z 5. Tło 6. Detekcja sygnału 7. Obliczenie przekroju czynnego 8. Porównanie

Bardziej szczegółowo

Artur Kalinowski WYBRANE ASPEKTY POSZUKIWA BOZONU HIGGSA Z MODELU STANDARDOWEGO W ZDERZENIACH PROTON PROTON W EKSPERYMENCIE CMS PRZY LHC

Artur Kalinowski WYBRANE ASPEKTY POSZUKIWA BOZONU HIGGSA Z MODELU STANDARDOWEGO W ZDERZENIACH PROTON PROTON W EKSPERYMENCIE CMS PRZY LHC Artur Kalinowski WYBRANE ASPEKTY POSZUKIWA BOZONU HIGGSA Z MODELU STANDARDOWEGO W ZDERZENIACH PROTON PROTON W EKSPERYMENCIE CMS PRZY LHC WYBRANE ASPEKTY POSZUKIWA BOZONU HIGGSA Z MODELU STANDARDOWEGO W

Bardziej szczegółowo

Poszukiwany: bozon Higgsa

Poszukiwany: bozon Higgsa Poszukiwany: bozon Higgsa Higgs widoczny w świetle kolajdera liniowego Fizyka Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych: TESLA & ZEUS Poszukiwane: czastki sypersymetryczne (SUSY) Fizyka Czastek i Oddziaływań

Bardziej szczegółowo

Obserwacja kandydata na bozon Higgsa przez eksperymenty ATLAS i CMS

Obserwacja kandydata na bozon Higgsa przez eksperymenty ATLAS i CMS Obserwacja kandydata na bozon Higgsa przez eksperymenty ATLAS i CMS Artur Kalinowski Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Warszawa, 18 października 2012 Lagranżjan MS spisany przez T.D. Gutierrez'a na

Bardziej szczegółowo

Na tropach czastki Higgsa

Na tropach czastki Higgsa Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005 A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Na tropach czastki Higgsa Wykład inauguracyjny 2004/2005

Bardziej szczegółowo

Wszechświat czastek elementarnych

Wszechświat czastek elementarnych Wszechświat czastek elementarnych Wykład 8: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład

Bardziej szczegółowo

Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązkę: plany poszukiwania Nowej Fizyki. Część 2

Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązkę: plany poszukiwania Nowej Fizyki. Część 2 Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązkę: plany poszukiwania Nowej Fizyki. Część 2 Małgorzata Kazana, IPJ Seminarium Fizyki Wielkich Energii Warszawa 28.03.2008 CMS: poszukiwania Nowej Fizyki 28.03.2008

Bardziej szczegółowo

Tomasz Bołd. System filtracji przypadków eksperymentu ATLAS. Czyli o szukaniu igły w stogu siana.

Tomasz Bołd. System filtracji przypadków eksperymentu ATLAS. Czyli o szukaniu igły w stogu siana. omasz Bołd System filtracji przypadków eksperymentu ALAS. Czyli o szukaniu igły w stogu siana. Plan Fizyka cząstek przed erą LHC Eksperymenty, unikalne wyzwania na zderzaczu hadronów i wyniki Filtracja

Bardziej szczegółowo

r. akad. 2008/2009 V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC

r. akad. 2008/2009 V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC V. Precyzyjne testy Modelu Standardowego w LEP, TeVatronie i LHC 1 V.1 WYNIKI LEP 2 e + e - Z 0 Calkowity przekroj czynny 3 4 r. akad. 2008/2009 s Q N 3 4 s M s N Q I M 12 s ) M (s s s 2 f C 2 Z C f f

Bardziej szczegółowo

Wszechświat czastek elementarnych

Wszechświat czastek elementarnych Wszechświat czastek elementarnych Wykład 6: prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład 6: 27 marca 2013 p.1/43

Bardziej szczegółowo

Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy?

Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy? Bozon Higgsa prawda czy kolejny fakt prasowy? Sławomir Stachniewicz, IF PK 1. Standardowy model cząstek elementarnych Model Standardowy to obecnie obowiązująca teoria cząstek elementarnych, które są składnikami

Bardziej szczegółowo

Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe

Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Spotkanie 3 Porównanie modeli rozpraszania do pomiarów na Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC i przyszłość fizyki cząstek Rafał Staszewski Maciej Trzebiński

Bardziej szczegółowo

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII Supersymetria Wykład XII Elementy fizyki czastek elementarnych Problemy Modelu Standardowego Supersymetria Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Model Standardowy Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

Wszechświat czastek elementarnych

Wszechświat czastek elementarnych Wszechświat czastek elementarnych Wykład 7: Współczesne eksperymenty prof. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Wszechświat czastek elementarnych Wykład

Bardziej szczegółowo

Bozon Higgsa oraz SUSY

Bozon Higgsa oraz SUSY Bozon Higgsa oraz SUSY Bozon Higgsa Poszukiwania bozonu Higgsa w LEP i Tevatronie - otrzymane ograniczenia na masę H Plany poszukiwań w LHC Supersymetria (SUSY) Zagadkowe wyniki CDF Masy cząstek cząstki

Bardziej szczegółowo

Pierwsze dwa lata LHC

Pierwsze dwa lata LHC Pierwsze dwa lata LHC Barbara Wosiek Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego, Polskiej Akademii Nauk Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków barbara.wosiek@ifj.edu.pl 2011-10-21 B. Wosiek, Sem.

Bardziej szczegółowo

Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązki: plany poszukiwania Nowej Fizyki. Część 1

Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązki: plany poszukiwania Nowej Fizyki. Część 1 Eksperyment CMS w oczekiwaniu na wiązki: plany poszukiwania Nowej Fizyki Część 1 Piotr Traczyk Warszawa, Plan Akcelerator LHC Detektor CMS Nowa fizyka w CMS organizacja pracy Wybrane analizy - szczegóły

Bardziej szczegółowo

Optymalizacja kryteriów selekcji dla rozpadu Λ+c pμ+μza pomocą wielowymiarowej analizy danych

Optymalizacja kryteriów selekcji dla rozpadu Λ+c pμ+μza pomocą wielowymiarowej analizy danych Optymalizacja kryteriów selekcji dla rozpadu Λ+c pμ+μza pomocą wielowymiarowej analizy danych Maciej Kościelski Jakub Malczewski opiekunowie prof. dr hab. Mariusz Witek mgr inż. Małgorzata Pikies LHCb

Bardziej szczegółowo

Metamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23

Metamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS

Bardziej szczegółowo

Jak działają detektory. Julia Hoffman

Jak działają detektory. Julia Hoffman Jak działają detektory Julia Hoffman wielki Hadronowy zderzacz Wiązka to pociąg ok. 2800 wagonów - paczek protonowych Każdy wagon wiezie ok.100 mln protonów Energia chemiczna: 80 kg TNT lub 16 kg czekolady

Bardziej szczegółowo

Model Standardowy. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VI

Model Standardowy. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VI Model Standardowy Wykład VI elementy teorii kwantowej symetrie a prawa zachowania spontaniczne łamanie symetrii model Weinberga-Salama testy Modelu Standardowego poszukiwanie bozonu Higgsa Elementy fizyki

Bardziej szczegółowo

Cząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków.

Cząstki elementarne. Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków. Cząstki elementarne Składnikami materii są leptony, mezony i bariony. Leptony są niepodzielne. Mezony i bariony składają się z kwarków. Cząstki elementarne Leptony i kwarki są fermionami mają spin połówkowy

Bardziej szczegółowo

Badanie właściwości przypadków produkcji dżet-przerwa w rapidity-dżet na Wielkim Zderzaczu Hadronów

Badanie właściwości przypadków produkcji dżet-przerwa w rapidity-dżet na Wielkim Zderzaczu Hadronów Badanie właściwości przypadków produkcji dżet-przerwa w rapidity-dżet na Wielkim Zderzaczu Hadronów Paula Świerska Promotor: dr Maciej Trzebiński Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki / 24 Plan

Bardziej szczegółowo

Odkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów

Odkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów Odkrywanie supersymetrii - przypadek ciężkich sfermionów Krzysztof Rolbiecki (IFT UW) we współpracy z: K. Desch, J. Kalinowski, G. Moortgat-Pick, J. Stirling JHEP 612, 7 (26) Warszawa, 9/3/27 1. Wstęp

Bardziej szczegółowo

Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton

Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton Fizyka do przodu w zderzeniach proton-proton Leszek Adamczyk (KOiDC WFiIS AGH) Seminarium WFiIS March 9, 2018 Fizyka do przodu w oddziaływaniach proton-proton Fizyka do przodu: procesy dla których obszar

Bardziej szczegółowo

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII. Założenia. Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII. Założenia. Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Supersymetria Wykład XII Założenia Elementy fizyki czastek elementarnych Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Mały Higgs Problem hierarchi Czy Model Standardowy może pozostać

Bardziej szczegółowo

Cząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski

Cząstki elementarne wprowadzenie. Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Cząstki elementarne wprowadzenie Krzysztof Turzyński Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski Historia badania struktury materii XVII w.: ruch gwiazd i planet, zasady dynamiki, teoria grawitacji, masa jako

Bardziej szczegółowo

Unifikacja elektro-słaba

Unifikacja elektro-słaba Unifikacja elektro-słaba ee + Anihilacja Oddziaływania NC (z wymianą bozonu ) - zachowanie zapachów Potrzeba unifikacji Warunki unifikacji elektro-słabej Rezonans Liczenie zapachów neutrin (oraz generacji)

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania podstawowe

Oddziaływania podstawowe Oddziaływania podstawowe grawitacyjne silne elektromagnetyczne słabe 1 Uwięzienie kwarków (quark confinement). Przykład działania mechanizmu uwięzienia: Próba oderwania kwarka d od neutronu (trzy kwarki

Bardziej szczegółowo

Fizyka na LHC - Higgs

Fizyka na LHC - Higgs Fizyka na LHC - Higgs XI Program fizyczny LHC. Brakujący element. Pole Higgsa. Poszukiwanie Higgsa na LEP. Produkcja Higgsa na LHC. ATLAS. Wyniki doświadczalne Teraz na LHC 1 FIZYKA NA LHC Unifikacja oddziaływań

Bardziej szczegółowo

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII

Supersymetria. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XII Supersymetria Wykład XII Problemy Modelu Standardowego Supersymetria Widmo czastek Przewidywania Obecne wyniki Przyszłe poszukiwania Mały Higgs Elementy fizyki czastek elementarnych Model Standardowy Przypomnienie

Bardziej szczegółowo

Elementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania

Elementy Fizyki Jądrowej. Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania Elementy Fizyki Jądrowej Wykład 5 cząstki elementarne i oddzialywania atom co jest elementarne? jądro nukleon 10-10 m 10-14 m 10-15 m elektron kwark brak struktury! elementarność... 1897 elektron (J.J.Thomson)

Bardziej szczegółowo

Pomiar rozpadów Dalitz Hiperonów za pomocą spektrometrów HADES oraz PANDA. Jacek Biernat

Pomiar rozpadów Dalitz Hiperonów za pomocą spektrometrów HADES oraz PANDA. Jacek Biernat Pomiar rozpadów Dalitz Hiperonów za pomocą spektrometrów HADES oraz PANDA Jacek Biernat Plan wystąpienia Motywacje pomiaru Aparatura Analiza danych z symulacji dla spektrometru PANDA Porównanie z symulacjami

Bardziej szczegółowo

Fizyka B pośrednie poszukiwanie Nowej Fizyki

Fizyka B pośrednie poszukiwanie Nowej Fizyki Eksperyment LHCb - pierwsze lata zbierania danych i Nowa Fizyka Marek Szczekowski Instytut Problemów Jądrowych Warszawa 18 kwietnia 2008 1 Fizyka B w Modelu Standardowym Powiązana z sektorem zapachów i

Bardziej szczegółowo

Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych

Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Fizyka cząstek elementarnych i oddziaływań podstawowych Wykład 1 Wstęp Jerzy Kraśkiewicz Krótka historia Odkrycie promieniotwórczości 1895 Roentgen odkrycie promieni X 1896 Becquerel promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

Compact Muon Solenoid

Compact Muon Solenoid Compact Muon Solenoid (po co i jak) Piotr Traczyk CERN Compact ATLAS CMS 2 Muon Detektor CMS był projektowany pod kątem optymalnej detekcji mionów Miony stanowią stosunkowo czysty sygnał Pojawiają się

Bardziej szczegółowo

Model Standardowy. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VI

Model Standardowy. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład VI Model Standardowy Wykład VI elementy teorii kwantowej symetrie a prawa zachowania spontaniczne łamanie symetrii model Weinberga-Salama testy Modelu Standardowego poszukiwanie bozonu Higgsa Elementy fizyki

Bardziej szczegółowo

Perspektywy fizyki czastek elementarnych

Perspektywy fizyki czastek elementarnych Perspektywy fizyki czastek elementarnych Wykład XIII Nowe projekty akceleratorowe: CLIC ( VLHC ( Photon Collider zderzenia ) Elementy fizyki czastek elementarnych ) fabryki neutrin Astro-cz astki?!...

Bardziej szczegółowo

M W M Z correlation. πα 1 M G F 2 = 2M 2 W 2 W

M W M Z correlation. πα 1 M G F 2 = 2M 2 W 2 W M W M Z correlation µ W ν µ e ν e G F 2 = 2M 2 W πα ( 1 M 2 W /MZ) 2 with loop contributions G F 2 = 2M 2 W (1+ r) πα ( 1 M 2 W /MZ) 2 1-loop examples ØÓÔ ÕÙ Ö r : quantum correction r = r(m t,m H ) Ï

Bardziej szczegółowo

LHC: program fizyczny

LHC: program fizyczny LHC: program fizyczny Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 2 Program fizyczny LHC Model Standardowy i Cząstka Higgsa Poza Model Standardowy:

Bardziej szczegółowo

czastki elementarne Czastki elementarne

czastki elementarne Czastki elementarne czastki elementarne "zwykła" materia, w warunkach które znamy na Ziemi, które panuja w ekstremalnych warunkach na Słońcu: protony, neutrony, elektrony. mówiliśmy również o neutrinach - czastki, które nie

Bardziej szczegółowo

Motywacja do dokładnego wyznaczania elementów macierzy Cabbibo-Kobayashi-Maskawy ( )

Motywacja do dokładnego wyznaczania elementów macierzy Cabbibo-Kobayashi-Maskawy ( ) Lucja Sławianowska 7 grudnia 2001 Motywacja do dokładnego wyznaczania elementów macierzy Cabbibo-Kobayashi-Maskawy ( ) macierz opisuje łamanie CP i niezachowanie zapachu w Modelu Standardowym jest to jedyne

Bardziej szczegółowo

Struktura porotonu cd.

Struktura porotonu cd. Struktura porotonu cd. Funkcje struktury Łamanie skalowania QCD Spinowa struktura protonu Ewa Rondio, 2 kwietnia 2007 wykład 7 informacja Termin egzaminu 21 czerwca, godz.9.00 Wiemy już jak wygląda nukleon???

Bardziej szczegółowo

LHC i po co nam On. Piotr Traczyk CERN

LHC i po co nam On. Piotr Traczyk CERN LHC i po co nam On Piotr Traczyk CERN LHC: po co nam On Piotr Traczyk CERN Detektory przy LHC Planowane są 4(+2) eksperymenty na LHC ATLAS ALICE CMS LHCb 5 Program fizyczny LHC 6 Program fizyczny LHC

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania słabe i elektrosłabe

Oddziaływania słabe i elektrosłabe Oddziaływania słabe i elektrosłabe IX ODDZIAŁYWANIA SŁABE Kiedy są widoczne. Jak bardzo są słabe. Teoria Fermiego Ciężkie bozony pośredniczące. Łamanie parzystości P. ODDZIAŁYWANIA ELEKTROSŁABE Słabe a

Bardziej szczegółowo

Czym materia różni się od antymaterii - najnowsze wyniki z eksperymentu LHCb

Czym materia różni się od antymaterii - najnowsze wyniki z eksperymentu LHCb Czym materia różni się od antymaterii - najnowsze wyniki z eksperymentu LHCb M. Witek 730 members 15 countries 54 institutes CERN LHC Large Hadron Collider LHCb CMS Atlas Alice Plan Motywacja badań Detektor

Bardziej szczegółowo

LEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania. w niskich i wysokich energiach. Zbigniew Wąs

LEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania. w niskich i wysokich energiach. Zbigniew Wąs LEPTON TAU : jako taki, oraz zastosowania w niskich i wysokich energiach Zbigniew Wąs Podziękowania: A. Kaczmarska, E. Richter-Wąs (Atlas); A. Bożek (Belle); T. Przedziński, P. Golonka (IT); R. Decker,

Bardziej szczegółowo

Marcin Kucharczyk Zakład XVII

Marcin Kucharczyk Zakład XVII Strumienie ciężkich kwarków przy energiach LHC: Model Standardowy i modele egzotyczne Marcin Kucharczyk Zakład XVII 27.06.2013 Plan Motywacja fizyczna Eksperyment LHCb Pomiar przekroju czynnego na produkcję

Bardziej szczegółowo

Skad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39

Skad się bierze masa Festiwal Nauki, Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 A.F.Żarnecki p.1/39 Skad się bierze masa Festiwal Nauki Wydział Fizyki U.W. 25 września 2005 dr hab. A.F.Żarnecki Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych Instytut Fizyki Doświadczalnej Skad się bierze masa Festiwal Nauki,

Bardziej szczegółowo

Fizyka cząstek elementarnych. Tadeusz Lesiak

Fizyka cząstek elementarnych. Tadeusz Lesiak Fizyka cząstek elementarnych Tadeusz Lesiak 1 WYKŁAD IX Oddziaływania słabe T.Lesiak Fizyka cząstek elementarnych 2 Rola oddziaływań słabych w przyrodzie Oddziaływania słabe są odpowiedzialne (m.in.) za:

Bardziej szczegółowo

Zagraj w naukę! Spotkanie 5 Obecny stan wiedzy. Maciej Trzebiński. Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk

Zagraj w naukę! Spotkanie 5 Obecny stan wiedzy. Maciej Trzebiński. Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk Zagraj w naukę! Spotkanie 5 Obecny stan wiedzy Maciej Trzebiński Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk Zamiast wstępu Spotkanie 1 dyskusja n/t pomiaru zależności kąta rozpraszania od parametru

Bardziej szczegółowo

Masywne neutrina w teorii i praktyce

Masywne neutrina w teorii i praktyce Instytut Fizyki Teoretycznej Uniwersytet Wrocławski Wrocław, 20 czerwca 2008 1 Wstęp 2 3 4 Gdzie znikają neutrina słoneczne (elektronowe)? 4p 4 2He + 2e + + 2ν e 100 miliardów neutrin przez paznokieć kciuka

Bardziej szczegółowo

Marek Kowalski

Marek Kowalski Jak zbudować eksperyment ALICE? (A Large Ion Collider Experiment) Jeszcze raz diagram fazowy Interesuje nas ten obszar Trzeba rozpędzić dwa ciężkie jądra (Pb) i zderzyć je ze sobą Zderzenie powinno być

Bardziej szczegółowo

Title. Tajemnice neutrin. Justyna Łagoda. obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań

Title. Tajemnice neutrin. Justyna Łagoda. obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań Title Tajemnice neutrin Justyna Łagoda obecny stan wiedzy o neutrinach eksperymenty neutrinowe dalszy kierunek badań Cząstki i oddziaływania 3 generacje cząstek 2/3-1/3 u d c s t b kwarki -1 0 e νe µ νµ

Bardziej szczegółowo

Zderzenia relatywistyczne

Zderzenia relatywistyczne Zderzenia relatywistyczne Fizyka I (B+C) Wykład XIX: Zderzenia nieelastyczne Energia progowa Rozpady czastek Neutrina Zderzenia relatywistyczne Zderzenia elastyczne 2 2 Czastki rozproszone takie same jak

Bardziej szczegółowo

Cząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa

Cząstki i siły. Piotr Traczyk. IPJ Warszawa Cząstki i siły tworzące nasz wszechświat Piotr Traczyk IPJ Warszawa Plan Wstęp Klasyfikacja cząstek elementarnych Model Standardowy 2 Wstęp 3 Jednostki, konwencje Prędkość światła c ~ 3 x 10 8 m/s Stała

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe:

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe: Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 3 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Masy i czasy życia cząstek elementarnych Kwarki: zapach i kolor Prawa zachowania i liczby kwantowe: liczba barionowa i liczby

Bardziej szczegółowo

Autoreferat. Anna Kaczmarska. Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. Henryka Niewodniczańskiego w Krakowie. 5 luty 2013

Autoreferat. Anna Kaczmarska. Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. Henryka Niewodniczańskiego w Krakowie. 5 luty 2013 Autoreferat Anna Kaczmarska Instytut Fizyki Jądrowej PAN im. Henryka Niewodniczańskiego w Krakowie 5 luty 2013 1. DANE OSOBOWE Imię i nazwisko: Anna Kaczmarska 2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE Dyplom

Bardziej szczegółowo

Czego już dowiedzieliśmy się dzięki Wielkiemu Zderzaczowi Hadronów LHC

Czego już dowiedzieliśmy się dzięki Wielkiemu Zderzaczowi Hadronów LHC Czego już dowiedzieliśmy się dzięki Wielkiemu Zderzaczowi Hadronów LHC Jan Królikowski Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Współpraca Compact Muon Solenoid (CMS) przy LHC 1 20 krajów członkowskich

Bardziej szczegółowo

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV Struktura protonu Wykład IV akcelerator HERA Elementy fizyki czastek elementarnych rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury równania ewolucji QCD struktura fotonu % & lub NC DIS Deep

Bardziej szczegółowo

Autoreferat. Paweł Malecki Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. 3 kwietnia 2019 r.

Autoreferat. Paweł Malecki Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. 3 kwietnia 2019 r. Autoreferat Paweł Malecki Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie 3 kwietnia 2019 r. 1. Dane osobowe Imię i nazwisko: Paweł Malecki 2. Posiadane dyplomy, stopnie

Bardziej szczegółowo

Bozon Higgsa & SUSY & DM

Bozon Higgsa & SUSY & DM Bozon Higgsa & SUSY & DM Niezmienniczość cechowania Bozon Higgsa Poszukiwanie bozonu Higgsa w LEP i LHC Supersymetria Ciemna materia Unifikacja elektrosłaba (slajd z wykładu 6) e + g w W + ν ν e µ µ +

Bardziej szczegółowo

Fizyka cząstek 5: Co dalej? Brakujące wątki Perspektywy Astrocząstki

Fizyka cząstek 5: Co dalej? Brakujące wątki Perspektywy Astrocząstki Fizyka cząstek 5: Co dalej? Brakujące wątki Perspektywy Astrocząstki Brakujące ogniwo Przypomnienie: brakujący bozon Higgsa! Oczekiwania: nietrwały, sprzężenie najsilniejsze do najcięższych cząstek. Ważny

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe:

WYKŁAD 3. Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW. Masy i czasy życia cząstek elementarnych. Kwarki: zapach i kolor. Prawa zachowania i liczby kwantowe: Wszechświat cząstek elementarnych WYKŁAD 3 Maria Krawczyk, Wydział Fizyki UW Masy i czasy życia cząstek elementarnych Kwarki: zapach i kolor Prawa zachowania i liczby kwantowe: liczba barionowa i liczby

Bardziej szczegółowo

Symetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1

Symetrie. D. Kiełczewska, wykład 5 1 Symetrie Symetrie a prawa zachowania Spin Parzystość Spin izotopowy Multiplety hadronowe Niezachowanie parzystości w oddz. słabych Sprzężenie ładunkowe C Symetria CP Zależność spinowa oddziaływań słabych

Bardziej szczegółowo

Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS

Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS Zespół badawczy CMS, CERN 19 lipca 2013 roku CMS zaobserwował ważny rzadki rozpad przewidziany przez Model Standardowy fizyki cząstek. Obserwacja rozpadu

Bardziej szczegółowo

Boska cząstka odkryta?

Boska cząstka odkryta? FOTON 118, Jesień 2012 27 Boska cząstka odkryta? Krzysztof Fiałkowski Instytut Fizyki UJ 4 lipca 2012 roku w wielkiej sali seminaryjnej CERNu w Genewie odbyło się nadzwyczajne seminarium. Organizatorzy

Bardziej szczegółowo

Neutrina. Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XXII:

Neutrina. Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XXII: Neutrina Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład XXII: Budowa materii - przypomnienie Neutrina atmosferyczne Neutrina słoneczne Model bryłowy neutrin Oscylacje neutrin i Budowa materii Świat codzienny zbudowany

Bardziej szczegółowo

Cząstki elementarne i ich oddziaływania III

Cząstki elementarne i ich oddziaływania III Cząstki elementarne i ich oddziaływania III 1. Przekrój czynny. 2. Strumień cząstek. 3. Prawdopodobieństwo procesu. 4. Szybkość reakcji. 5. Złota Reguła Fermiego 1 Oddziaływania w eksperymencie Oddziaływania

Bardziej szczegółowo

Model Standardowy i model Higgsa. Sławomir Stachniewicz, IF PK

Model Standardowy i model Higgsa. Sławomir Stachniewicz, IF PK Model Standardowy i model Higgsa Sławomir Stachniewicz, IF PK 1. Wstęp. Model Standardowy to obecnie obowiązująca teoria cząstek elementarnych, które są składnikami materii. Model Higgsa to dodatek do

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Fizyka wczoraj, dziś, jutro. Z naszych lekcji. Olimpiady, konkursy, zadania. Astronomia dla każdego

Spis treści. Fizyka wczoraj, dziś, jutro. Z naszych lekcji. Olimpiady, konkursy, zadania. Astronomia dla każdego Spis treści Fizyka wczoraj, dziś, jutro Archeologia XXI wieku 4 Sławomir Jędraszek Tajemnica Gwiazdy 19 Betlejemskiej okiem astronoma Piotr Gronkowski, Marcin Wesołowski Z naszych lekcji Dlaczego warto

Bardziej szczegółowo

IV.4.4 Ruch w polach elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. Spektrometry magnetyczne

IV.4.4 Ruch w polach elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. Spektrometry magnetyczne r. akad. 005/ 006 IV.4.4 Ruch w polach elektrycznym i magnetycznym. Siła Lorentza. Spektrometry magnetyczne Jan Królikowski Fizyka IBC 1 r. akad. 005/ 006 Pole elektryczne i magnetyczne Pole elektryczne

Bardziej szczegółowo

Czy neutrina sa rzeczywiście bezmasowe? (Pontecorvo) Bo gdyby nie były, to mogłyby oscylować.. Rozważmy dwa pokolenia neutrin: ν

Czy neutrina sa rzeczywiście bezmasowe? (Pontecorvo) Bo gdyby nie były, to mogłyby oscylować.. Rozważmy dwa pokolenia neutrin: ν Oscylacje neutrin Czy neutrina sa rzeczywiście bezmasowe? (Pontecorvo) Bo gdyby nie były, to mogłyby oscylować.. Rozważmy dwa pokolenia neutrin: ν e,ν µ ν e ν µ Stany własne zapachu, produkowane w oddziaływaniach

Bardziej szczegółowo

wyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych

wyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych wyniki eksperymentu OPERA Ewa Rondio Narodowe Centrum Badań Jądrowych RADA DO SPRAW ATOMISTYKI Warszawa, 1.12.2011 Ú istnienie ν zaproponowano aby uratować zasadę zachowania energii w rozpadzie beta Ú

Bardziej szczegółowo

Poszukiwania mezonu B s w eksperymencie CMS

Poszukiwania mezonu B s w eksperymencie CMS Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Piotr Kuszaj Nr albumu: 277903 Poszukiwania mezonu B s w eksperymencie CMS Praca licencjacka na kierunku Fizyka Praca wykonana pod kierunkiem dr. Marcina Koneckiego

Bardziej szczegółowo

Analiza tła MC od rzadkich i tłumionych rozpadów m

Analiza tła MC od rzadkich i tłumionych rozpadów m Analiza tła MC od rzadkich i tłumionych rozpadów mezonu B przy poszukiwaniu rozpadów B z niezachowaniem zapachu leptonowego Zakład Oddziaływań Leptonów, NZ11 praca pod kier. dr. hab. Andrzeja Bożka 31.07.2015

Bardziej szczegółowo

Algorytmy rekonstrukcji dżetów w CMS

Algorytmy rekonstrukcji dżetów w CMS Algorytmy rekonstrukcji dżetów w CMS Michał Szleper Zebranie analizy fizycznej, 31.01.2011 Główny cel rekonstrukcji dżetów: ustanowienie ścisłego związku pomiędzy: - wielkościami mierzonymi bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Dynamika relatywistyczna

Dynamika relatywistyczna Dynamika relatywistyczna Fizyka I (Mechanika) Wykład XII: masa niezmiennicza i układ środka masy zderzenia elastyczne czastki elementarne rozpady czastek rozpraszanie nieelastyczne Dynamika relatywistyczna

Bardziej szczegółowo

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV. rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury.

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV. rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury. Struktura protonu Wykład IV akcelerator HERA Elementy fizyki czastek elementarnych rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury równania ewolucji QCD struktura fotonu NC DIS Deep Inelastic

Bardziej szczegółowo

Korekcja energii dżetów w eksperymencie CMS

Korekcja energii dżetów w eksperymencie CMS Maciej Misiura Wydział Fizyki UW opiekun: dr Artur Kalinowski Wstęp O czym seminarium? Zmierzyliśmy energię dżetu w CMS. Jak ona ma się do energii na poziomie hadronowym? Dlaczego taki temat? Zagadnienie

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki subatomowej

Podstawy fizyki subatomowej Podstawy fizyki subatomowej Zenon Janas Zakład Fizyki Jądrowej IFD UW ul. Pasteura 5 p..81 tel. 55 3 681 e-mail: janas@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~janas/fsuba/fizsub.htm Zasady zaliczenia Obecność

Bardziej szczegółowo

Wyk³ady z Fizyki. Zbigniew Osiak. Cz¹stki Elementarne

Wyk³ady z Fizyki. Zbigniew Osiak. Cz¹stki Elementarne Wyk³ady z Fizyki 13 Zbigniew Osiak Cz¹stki Elementarne OZ ACZE IA B notka biograficzna C ciekawostka D propozycja wykonania doświadczenia H informacja dotycząca historii fizyki I adres strony internetowej

Bardziej szczegółowo

Rozszerzenia Modelu Standardowego

Rozszerzenia Modelu Standardowego Rozszerzenia Modelu Standardowego Wykład XIII Mały Higgs Elementy fizyki czastek elementarnych Dodatkowe wymiary Jak dobrze znamy grawitacje Grawitacja w świecie czastek Nowe oddziaływania W W Rozszerzenia

Bardziej szczegółowo

Detektory. Kalorymetry : Liczniki Czerenkowa Układy detektorów Przykłady wielkich współczesnych detektorów Wybrane eksperymenty ostatnich lat

Detektory. Kalorymetry : Liczniki Czerenkowa Układy detektorów Przykłady wielkich współczesnych detektorów Wybrane eksperymenty ostatnich lat Detektory Kalorymetry : rozwój kaskady kalorymetr elektromagnetyczny kalorymetr hadronowy budowa kalorymetru Liczniki Czerenkowa Układy detektorów Przykłady wielkich współczesnych detektorów Wybrane eksperymenty

Bardziej szczegółowo

Fizyka czastek i oddziaływań fundamentalnych

Fizyka czastek i oddziaływań fundamentalnych Fizyka czastek i oddziaływań fundamentalnych A.F.Żarnecki, 04-01-2002 K.Doroba, 22-11-2002 Plan seminarium Cza stki i oddziaływania Model Standardowy Pytania i probelmy Nowe propozycje Cele i metody doświadczalne

Bardziej szczegółowo

Neutrina. Fizyka I (B+C) Wykład XXVII:

Neutrina. Fizyka I (B+C) Wykład XXVII: Neutrina Fizyka I (B+C) Wykład XXVII: Budowa materii - przypomnienie Deficyt neutrin słonecznych Zagadka neutrin atmosferycznych z SuperKamiokande Model bryłowy neutrin Oscylacje neutrin Wyniki SNO i KamLand

Bardziej szczegółowo

Wielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XI. Co to jest ładunek?... Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar

Wielka Unifikacja. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład XI. Co to jest ładunek?... Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar Wielka Unifikacja Wykład XI Co to jest ładunek?... Elementy fizyki czastek elementarnych Biegnaca stała sprzężenia i renormalizacja w QED Pomiar Biegnaca stała sprzężenia QCD Unifikacja SU(5) Leptokwarki

Bardziej szczegółowo

Analiza oscylacji oraz weryfikacje eksperymentalne

Analiza oscylacji oraz weryfikacje eksperymentalne Analiza oscylacji oraz weryfikacje eksperymentalne Formalizm oscylacji 3 zapachy Analiza oscylacji neutrin atmosferycznych Analiza oscylacji neutrin słonecznych Weryfikacja oscylacji neutrin słonecznych

Bardziej szczegółowo

Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS

Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS Bardzo rzadki rozpad został zaobserwowany przez CMS Zespół badawczy CMS, CERN 19 lipca 2013 roku CMS zaobserwował ważny rzadki rozpad przewidziany przez Model Standardowy fizyki cząstek. Obserwacja rozpadu

Bardziej szczegółowo

Plan. Motywacja fizyczna. Program badań. Akcelerator LHC. Detektor LHCb. Opis wybranych systemów

Plan. Motywacja fizyczna. Program badań. Akcelerator LHC. Detektor LHCb. Opis wybranych systemów Eksperyment LHCb Plan Motywacja fizyczna Program badań Akcelerator LHC Detektor LHCb Opis wybranych systemów Łamanie symetrii CP Parzystość CP jednoczesne wykonanie operacji sprzężenia ładunkowego C i

Bardziej szczegółowo

Neutrina (2) Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IX

Neutrina (2) Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IX Neutrina (2) Wykład IX Elementy fizyki czastek elementarnych Oscylacje neutrin atmosferycznych i słonecznych Eksperyment K2K Eksperyment Minos Eksperyment Kamland Perspektywy badań neutrin Neutrina atmosferyczne

Bardziej szczegółowo

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV

Struktura protonu. Elementy fizyki czastek elementarnych. Wykład IV Struktura protonu Wykład IV akcelerator HERA Elementy fizyki czastek elementarnych rekonstrukcja przypadków NC DIS wyznaczanie funkcji struktury równania ewolucji QCD struktura fotonu NC DIS Deep Inelastic

Bardziej szczegółowo

Fizyka do przodu Część 2: przegląd wyników z CMS

Fizyka do przodu Część 2: przegląd wyników z CMS Fizyka do przodu Część 2: przegląd wyników z CMS Grzegorz Brona Seminarium Fizyki Wielkich Energii Warszawa, 23.03.2012 Do przodu czyli gdzie? Fizyka do przodu = Zjawiska obserwowane pod małym kątem θ

Bardziej szczegółowo

Tomasz Szumlak WFiIS AGH 03/03/2017, Kraków

Tomasz Szumlak WFiIS AGH 03/03/2017, Kraków Oddziaływanie Promieniowania Jonizującego z Materią Tomasz Szumlak WFiIS AGH 03/03/2017, Kraków Labs Prowadzący Tomasz Szumlak, D11, p. 111 Konsultacje Do uzgodnienia??? szumlak@agh.edu.pl Opis przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja cząstek

Identyfikacja cząstek Określenie masy i ładunku cząstek Pomiar prędkości przy znanym pędzie e/ µ/ π/ K/ p czas przelotu (TOF) straty na jonizację de/dx Promieniowanie Czerenkowa (C) Promieniowanie przejścia (TR) Różnice w charakterze

Bardziej szczegółowo

Wstęp do oddziaływań hadronów

Wstęp do oddziaływań hadronów Wstęp do oddziaływań hadronów Mariusz Przybycień Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademia Górniczo-Hutnicza Wykład 9 M. Przybycień (WFiIS AGH) Wstęp do oddziaływań hadronów Wykład 9 1 / 21 Rozpraszanie

Bardziej szczegółowo