EPIGENETYKA. genetyka XXI wieku? HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT. CELE: 1. Identyfikacja - około 25 tys.
|
|
- Milena Wieczorek
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 EPIGENETYKA genetyka XXI wieku? HUMAN GENOME PROJECT CELE: 1. Identyfikacja - około 25 tys. genów 2. Oznaczenie sekwencji - 3 miliardów par zasad 3. Zgromadzenie informacji w formie bazy danych. Planowany początkowo na 15 lat. Zakładany koszt 3 mld $ HUMAN GENOME PROJECT Czerwiec zakończenie Projektu Poznania Ludzkiego Genomu 1
2 pora jądrowa otoczka jądrowa CHROMATYNA euchromatyna heterochromatyna heterochromatyna euchromatyna Retikulum endoplazmatyczne szorstkie Euchromatyna : chromatyna rozproszona, aktywna transkrypcyjnie Heterochromatyna: silnie skondensowana, nieaktywna, transkrypcyjnie Czy klasyczna genetyka może wytłumaczyć 1. Dlaczego bliźniaki monozygotyczne mające identyczne DNA mogą różnić się fenotypowo i mieć różną zapadalność na choroby? 2. Dlaczego tysiące różnych rodzajów komórek w naszym ciele choć wszystkie pochodzą od tej samej komórki tak bardzo różnią się od siebie? 2
3 EPIGENETYKA Epigenetyka -- nauka zajmująca się badaniem mechanizmów związanych z rozwojem, polegających na powstaniu cech dziedziczonych przez komórki potomne, które nie są związane z mutacjami w DNA Holiday et al.. Science 1987, To interakcja pomiędzy genami a ich produktami, które prowadzą do pełnego wyrażania fenotypu ( C. Waddington 1939 r) ( ) 3
4 EPIGENETYKA ZAPIS GENETYCZNY - partytura KOMÓRA muzyk w orkiestrze EPIGENOTYPY - instrumenty Wykonania genetycznej partytury mogą znacznie różnić się pomiędzy generacjami, bez wprowadzenia zmian w sekwencji DNA Przykłady procesów epigenetycznych: stabilne zmiany ekspresji genów w rozwoju poprzez mechanizm wyciszenia transkrypcji; inaktywacja jednej z kopii chromosomu X u samic ssaków; wyciszenie ekspresji genów w rejonach telomerowych i centromerowych 4
5 Mechanizm molekularny zjawisk epigenetycznych 1. acetylacja histonów rdzeniowych 2. metylacja DNA 3. interferencja RNA (RNAi) Jest coraz bardziej oczywiste, że zastosowanie wiedzy z zakresu epigenetyki ma ogromny potencjał w praktycznej kosmetologii. W grudniu 2007 roku, firma L'Oréal złożyła wniosek europejskiego znaku towarowego pod nazwą Lancôme Epigenetic Cosmetic. Jest on stosowany w Génifique Youth Activating Cream. W opisie produktu brak informacji szczegółowych na temat zastosowanych mechanizmów epigenetycznych The Life Re-Newing Molecules combine proprietary, rare and precious extracts from sea plants plus some of the most scientifically advanced technology all meticulously sourced from across the globe, then brilliantly intertwined to create a skin-renewing breakthrough. 5
6 Christie Brinkley Skincare promuje Active Epigenetic Technology. Active Epigenetic Technology. The Epigenetic process is constantly interacting with our genes by continuously transmitting information that affects cellular function. Restoration, repair, nutrition and cellular division activities can all be impacted by negative Epigenetic interactions. However, by applying both the Daytime and Overnight Treatments specifically formulated to promote and restore positive Epigenetic gene interaction, the positive genetic markers are switched on and the negative markers are switched off. This amazing new science delivers younger, healthier and more radiant looking skin in just 14 days! This is achieved using a brew of natural actives, including Laminaria digitata extract, ergothioneine, plankton extract, Arabidopsis thaliana extract, Limonium narbonese extract, Proces epigenetyczne nieustannie wchodzą w interakcję z naszymi genami, stale przekazując informacje, które wpływają na funkcje komórkowe...naprawa, odżywianie i podział komórek może mieć negatywny wpływ na procesy epigenetyczne. Jednak stosując zarówno zabiegi dzienne, jak i nocne,.w celu przywracania pozytywnych epigenetycznych interakcji genowych, Ta zadziwiająca nowa nauka zapewnia młodszą, zdrowszą i bardziej promienną skórę w zaledwie 14 dni! "Jest to osiągnięte dzięki naparowi naturalnych składników aktywnych, w tym ekstraktu z, Mechanizm molekularny zjawisk epigenetycznych 1. acetylacja histonów rdzeniowych 2. metylacja DNA 3. interferencja RNA (RNAi) Acetylacja histonów rdzeniowych odwracalna reakcja przyłączenia grupy acetylowej do wybranych reszt lizynowych (K) na N-końcach histonów w nukleosomie znajduje się w sumie 26 miejsc acetylacji (Spencer i Davie, 1999). acetylacja prowadzi do zmian w strukturze chromatyny 6
7 Acetylacja histonów rdzeniowych Acetylacja histonów rdzeniowych rozluźnia strukturę chromatyny DNA staje się dostępny dla czynników transkrypcyjnych i polimeraz Jedna cząsteczka histonu może być modyfikowana w wielu miejscach, Acetylacja histonów rdzeniowych Deacetylacja histonów prowadzi do kondensacji chromatyny i zahamowania transkrypcji Acetylacja histonów rdzeniowych rozluźnia strukturę chromatyny i sprzyja transkrypcji Próby nowych terapii antynowotworowych Dwa enzymy epigenetyczne: - deacetylaza histonowa (HDAC) - histonowa acetyl transferaza (HAT) odpowiedni stosunek HDAC : HAT jest kluczem do skutecznych terapii niektórych nowotworów lek antynowotworowy : inhibitor deacetylazy histonowej (HDACI) pozytywne wyniki w leczeniu eksperymentalnie indukowanych nowotworów prostaty, nerki i jelita grubego SAHA (lek z grupy HDACI) stosowany już w III fazie badań klinicznych; leczenie szpiczaka mnogiego (MM) 7
8 Brokuły - lekiem antynowotworowym? Grupa sulfonowa niektóre składniki naszej diety są szczególnie bogate w inhibitory HDAC! związki zawierające reszty sulfonowe ( np. brokuły) posiadają właściwości hamujące działanie HDAC Badanie: posiłki z dużą zawartością brokuł zaobserwowano: - wzrost stężenia reszt sulfonowych - znaczące zahamowanie aktywności HDAC - aktywacja genów supresorowych cyklu komórkowego - aktywacja genów biorących udział w apoptozie (p21) Mechanizm molekularny zjawisk epigenetycznych 1. acetylacja histonów rdzeniowych 2. metylacja DNA 3. interferencja RNA (RNAi) Metylacja DNA Metylacja DNA - proces przyłączania grup metylowych (-CH3) do zasad azotowych nukleotydów, w szczególności do cytozyny, która poprzedza guaninę (wyspy CpG) cytozyna 5-metylocytozyna wzrost metylacji części regulatorowej genu - częściowa lub całkowita inaktywacja transkrypcyjna 5% procent reszt cyzotynowych jest stale zmetylowanych u ssaków 8
9 Metylacja DNA mechanizm blokowania ekspresji genów 1. uniemożliwia przyłączenie się czynnika trankrypcyjnego 2. prowadzi do przyłączenia specyficznych białek pokrywających DNA, które uniemożliwiają czynnikom transkrypcyjnym dostęp do chromatyny. Metylacja DNA Prawidłowe DNA brak metylacji wysp CpG metylacja CpG DNA komórek nowotworowych Wyciszenie genów supresorowych w komórkach nowotworowych Różnorodność epigenetyczna Odmienna metylacja DNA dla poszczególnych tkanek i osobników! Nature Genetics - 38, (2006) 9
10 Co bardziej wpływa na nasze przeznaczenie środowisko czy geny? jednojajowe bliźnięta - 1: 250 urodzeń. dlaczego zapłodniona komórka jajowa kopiuje się? każde z bliźniąt jednojajowych zaczyna i kończy życie z tym samym genetycznym bagażem; bliźnięta jednojajowe tradycyjnie uważa się za identyczne we wszystkich aspektach - od ich wyglądu po sposób funkcjonowania DNA; ale podczas wzrostu i dorastania zaczynają doświadczać różnic w środowisku, z których część może wpływać na wygląd i zachowanie bliźniaków. Epigenetyka bliźniąt jednojajowych Epigenetyka bliźniąt jednojajowych Identyczni genetycznie, ale nie epigenetycznie!! najnowsze badanie wskazują, że niektóre geny mogą być aktywne tylko u jednego z bliźniaków, badania (80 par bliźniąt jednojajowych) ujawniły, że inna jest u bliźniąt metylacja DNA; różnice te są znacznie bardziej wyrażane w późniejszym wieku niż we wczesnej młodości bliźniąt; Fraga MF et al. PNAS
11 Epigenetyka bliźniąt jednojajowych zielony i czerwony kolor zmiany epigenetyczne umiejscowione w różnych miejscach żółty kolor zmiany epigenetyczne identyczne; umiejscowione w tym samym miejscu 5-letnie bliźniaki 50-letnie bliźniaki Obraz opracowany komputerowo: zmiany epigenetyczne jednego bliźniaka zaznaczono kolorem czerwonym drugiego bliźniaka kolorem zielonym; gdy miejsce zmian się pokrywało powstawał kolor żółty Fraga MF et al. PNAS 2005 Dieta a zmiany epigenetyczne w zależności od sposobu metylacji genu agouti ( gen Avy) podczas rozwoju embrionalnego osobnika futro mysz może mieć maść brązową, żółtą lub nakrapianą, Te same geny ale różny stopień metylacji DNA Zmiany epigenetyczne a dieta kwas foliowy witamina B12 Yellow Mouse w grupie z normalną dietą większość młodych rodziła się z futrem żółtym, brak metylacji DNA, gen Avy aktywny myszy otyłe i chorowały na cukrzycę Cooney et al. (2002) J Nutr. Agouti Mouse futro brązowe: ciężarne samice karmione pokarmami bogatymi w grupy metylowe gen Avy pozostał w formie zmetylowanej gen Avy nieaktywny myszy nieotyłe, zdrowe 11
12 Twoja dieta ma wpływ na zdrowie twoich potomków!! Dieta kobiety w ciąży ma wpływ na zdrowie jej wnuków i prawnuków!!! W ciąży istotne jest stałe dostarczanie grup metylowych aby nowo powstające DNA zarodka było odpowiednio metylowane! Donory grup metylowych: 1. metionina, 2. betaina (pochodna aminokwasu glicyny). 3. cholina Dieta odpowiednia dla Twojego epigenomu Żródło kwasu foliowego : liście sałaty, groszek, fasola, ciemny chleb razowy z ziarnami, wątroba Żródło choliny : liście sałaty, jaja, orzeszki ziemne, wątroba Żródło metioniny : szpinak, czosnek, orzeszki brazylijskie, tofu, fasola - dieta bogata w foliany (witamina B 9) jest doskonałym źródłem grup metylowych (zielone liście warzyw, owoce cytrusowe, truskawki); - witamina B12 i cynk (ryby, mleko, jajka) ułatwia transport grup metylowych do DNA ; Ostrygi doskonałym źródłem cynku Mechanizm molekularny zjawisk epigenetycznych 1. acetylacja histonów rdzeniowych 2. metylacja DNA 3. interferencja RNA (RNAi) 12
13 Dziękuję za uwagę 13
Zmiany epigenetyczne a dieta
GENO-centryczne teorie mają ograniczony zasięg Klasyczna genetyka nie może wytłumaczyć na przykład : Zmiany epigenetyczne a dieta 1. różnorodności fenotypowej w obrębie populacji; 2. dlaczego bliźniaki
Bardziej szczegółowoZmiany epigenetyczne a dieta
Zmiany epigenetyczne a dieta Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zmiany epigenetyczne a dieta 1 Chromatyna ulega kondensacji i dekondensacji podczas cyklu komórkowego stopień jej kondensacji wpływa
Bardziej szczegółowoNUTRIGENOMIKA na co mają geny apetyt. Ewa Róg - Zielińska
NUTRIGENOMIKA na co mają geny apetyt Ewa Róg - Zielińska NUTRIGENOMIKA badanie zależności między żywieniem a odpowiedzią organizmu na poziomie ekspresji genów dieta ma wpływ na każdy etap ekspresji - na
Bardziej szczegółowoINICJACJA ELONGACJA TERMINACJA
INICJACJA ELONGACJA TERMINACJA 2007 by National Academy of Sciences Kornberg R D PNAS 2007;104:12955-12961 Struktura chromatyny pozwala na różny sposób odczytania informacji zawartej w DNA. Możliwe staje
Bardziej szczegółowoSkładniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Bardziej szczegółowoTRANSLACJA II etap ekspresji genów
TRANSLACJA II etap ekspresji genów Tłumaczenie informacji genetycznej zawartej w mrna (po transkrypcji z DNA) na aminokwasy budujące konkretne białko. trna Operon (wg. Jacob i Monod) Zgrupowane w jednym
Bardziej szczegółowoBliźniak z zespołem Beckwitha-Wiedemanna
Bliźniak z zespołem Beckwitha-Wiedemanna Marek Szczepański, Renata Posmyk Klinika Neonatologii i intensywnej Terapii Noworodka Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Konferencja,,Neonatologia przez przypadki
Bardziej szczegółowoEpigenetyczna regulacja ekspresji genów w trakcie rozwoju zwierząt i roślin
Epigenetyczna regulacja ekspresji genów w trakcie rozwoju zwierząt i roślin Rozwój jest z natury epigenetyczny te same geny w różnych tkankach i komórkach utrzymywane są w stanie aktywnym lub wyciszonym
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny
Bardziej szczegółowoWykład 3. Organizacja jądra komórkowego struktura chromatyny
Wykład 3 Organizacja jądra komórkowego struktura chromatyny Struktura jądra komórkowego Matriks jądrowa - jądro komórkowe pozbawione chromatyny Nukleoplazma Heterochromatyna Euchromatyna Jąderko Otoczka
Bardziej szczegółowoModyfikacje epigenetyczne w czasie wzrostu oocytów związane z rozszerzeniem rozwoju partenogenetycznego u myszy. Małgorzata Karney
Modyfikacje epigenetyczne w czasie wzrostu oocytów związane z rozszerzeniem rozwoju partenogenetycznego u myszy. Małgorzata Karney Epigenetyka Epigenetyka zwykle definiowana jest jako nauka o dziedzicznych
Bardziej szczegółowoAlergia pokarmowa rola czynników genetycznych i środowiskowych
Alergia pokarmowa rola czynników genetycznych i środowiskowych Dr hab. n. med. Aleksandra Szczepankiewicz Pracownia Badań Komórkowych i Molekularnych Kliniki Pneumonologii, Alergologii Dziecięcej i Immunologii
Bardziej szczegółowoJĄDRO KOMÓRKOWE I ORGANIZACJA CHROMATYNY
Wykład: 2 JĄDRO KOMÓRKOWE I ORGANIZACJA CHROMATYNY Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Jądro komórkowe 1 Jądro komórkowe Otoczka jądrowa zewnętrzna membrana jądrowa wewnętrzna
Bardziej szczegółowoWykład: 2 JĄDRO KOMÓRKOWE I ORGANIZACJA CHROMATYNY. Jądro komórkowe. Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej.
Wykład: 2 JĄDRO KOMÓRKOWE I ORGANIZACJA CHROMATYNY Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Jądro komórkowe Jądro komórkowe Otoczka jądrowa zewnętrzna membrana jądrowa wewnętrzna
Bardziej szczegółowoNutrigenomika i nutrigenetyka koncepcje i obszary badawcze. Maria Koziołkiewicz. Instytut Biochemii Technicznej Politechnika Łódzka
Nutrigenomika i nutrigenetyka koncepcje i obszary badawcze Maria Koziołkiewicz Instytut Biochemii Technicznej Politechnika Łódzka Liczba publikacji indeksowanych przez PubMed na temat: Nutrigenomics lub
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoMetylacja DNA. Anna Fogtman Pracownia Analiz Mikromacierzy Uniwersytet Warszawski Polska Akademia Nauk
Metylacja DNA Anna Fogtman Pracownia Analiz Mikromacierzy Uniwersytet Warszawski Polska Akademia Nauk Przykład symfoniczny Przykład symfoniczny Metylacja DNA O SAM-CH SAM NH 3 5 2 6 1 H DNMT Cytozyna
Bardziej szczegółowoSposoby determinacji płci
W CZASIE WYKŁADU TELEFONY KOMÓRKOWE POWINNY BYĆ WYŁĄCZONE LUB WYCISZONE Sposoby determinacji płci TSD thermal sex determination GSD genetic sex determination 26 o C Środowiskowa: ekspresja genu
Bardziej szczegółowoWykład 5. Remodeling chromatyny
Wykład 5 Remodeling chromatyny 1 Plan wykładu: 1. Przebudowa chromatyny 2. Struktura, funkcje oraz mechanizm działania kompleksów remodelujących chromatynę 3. Charakterystyka kompleksów typu SWI/SNF 4.
Bardziej szczegółowoGENOM I JEGO STRUKTURA
GENOM I JEGO STRUKTURA GENOM Ogół materiału genetycznego (kwasu nukleinowego niosącego informację genetyczną) zawartego w pojedynczej części składowej (komórce, cząstce wirusa) organizmu 1 Genom eukariotyczny
Bardziej szczegółowoBadanie dynamiki białek jądrowych w żywych komórkach metodą mikroskopii konfokalnej
Badanie dynamiki białek jądrowych w żywych komórkach metodą mikroskopii konfokalnej PRAKTIKUM Z BIOLOGII KOMÓRKI () ćwiczenie prowadzone we współpracy z Pracownią Biofizyki Komórki Badanie dynamiki białek
Bardziej szczegółowoKomórka eukariotyczna
Komórka eukariotyczna http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=plik:hela_cells_stained_with_hoechst_33258.jpg cytoplazma + jądro komórkowe = protoplazma W cytoplazmie odbywa się: cała przemiana materii,
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoKomórka stuktura i funkcje. Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni
Komórka stuktura i funkcje Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni Jądro komórkowe Struktura i funkcje Podziały komórkowe Jądro komórkowe 46 chromosomów 2,6 metra DNA 3 miliardy par nukleotydów (A,T,G,C)
Bardziej szczegółowoSirtuiny - eliksir młodości nowej generacji?
WYKŁAD: 4 Sirtuiny - eliksir młodości nowej generacji? Prof. dr hab. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej 1 Dieta niskokaloryczna (calorie restriction,cr) 2 3 4 Zdjęcie 2. Stuletnia mieszkanka
Bardziej szczegółowoWYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY
WYBRANE SKŁADNIKI POKARMOWE A GENY d r i n ż. Magdalena Górnicka Zakład Oceny Żywienia Katedra Żywienia Człowieka WitaminyA, E i C oraz karotenoidy Selen Flawonoidy AKRYLOAMID Powstaje podczas przetwarzania
Bardziej szczegółowoNowe terapie choroby Huntingtona. Grzegorz Witkowski Katowice 2014
Nowe terapie choroby Huntingtona Grzegorz Witkowski Katowice 2014 Terapie modyfikujące przebieg choroby Zahamowanie produkcji nieprawidłowej huntingtyny Leki oparte o palce cynkowe Małe interferujące RNA
Bardziej szczegółowomikrosatelitarne, minisatelitarne i polimorfizm liczby kopii
Zawartość 139371 1. Wstęp zarys historii genetyki, czyli od genetyki klasycznej do genomiki 2. Chromosomy i podziały jądra komórkowego 2.1. Budowa chromosomu 2.2. Barwienie prążkowe chromosomów 2.3. Mitoza
Bardziej szczegółowoSposoby determinacji płci
Sposoby determinacji płci TSD thermal sex determination GSD genetic sex determination 26 o C Środowiskowa: ekspresja genu DMRT zależna jest od warunków środowiska ~30 o C ~33 o C ~35 o C n=16
Bardziej szczegółowoEpigenome - 'above the genome'
e - 'above the genome' Wydziaª Matematyki i Informatyki UJ Instytut Informatyki 14 stycznia 2013 e Rysunek: ¹ródªo: http://learn.genetics.utah.edu/content/epigenetics/nutrition/ e Plan Genom 1 Genom e
Bardziej szczegółowoPamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...
1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące
Bardziej szczegółowoWpływ katechin na metylację DNA w obrębie promotora genu sulfiredoksyny (SRXN1) komórek linii HT29
Spotkanie konsorcjum projektu MAESTRO Gdańsk, 19.02.2019 Wpływ katechin na metylację DNA w obrębie promotora genu sulfiredoksyny (SRXN1) komórek linii HT29 Patrycja Jakubek Monika Baranowska, Jovana Rajić,
Bardziej szczegółowoChromatyna struktura i funkcja
Chromatyna struktura i funkcja dr hab. Marta Koblowska dr Rafał Archacki http://www.accessexcellence.org/ab/gg/nucleosome.html GENETYKA FRIEDRICH MIESCHER (1844-1895) W 1869 roku wyizolował z jąder komórkowych
Bardziej szczegółowoWYKŁAD: 4. Sirtuiny - eliksir młodości nowej generacji? Dieta niskokaloryczna (calorie restriction,cr)
WYKŁAD: 4 Sirtuiny - eliksir młodości nowej generacji? Prof. dr hab. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Dieta niskokaloryczna (calorie restriction,cr) 1 2 3 Zdjęcie 2. Stuletnia mieszkanka
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki molekularnej
Podstawy genetyki molekularnej Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) 5 DNA zbudowany jest z nukleotydów
Bardziej szczegółowoRegulacja ekspresji genów. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Regulacja ekspresji genów Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Problem: jak sprawić aby z jednej komórki powstał wielokomórkowy
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoWykład 9: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład 9: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko...kl...
Gimnazjum nr 4 im. Ojca Świętego Jana Pawła II we Wrocławiu SPRAWDZIAN GENETYKA GR. A Imię i nazwisko...kl.... 1. Nauka o regułach i mechanizmach dziedziczenia to: (0-1pkt) a) cytologia b) biochemia c)
Bardziej szczegółowoEpigenetic modifications during oocyte growth correlates with extended parthenogenetic developement in the mouse
Epigenetic modifications during oocyte growth correlates with extended parthenogenetic developement in the mouse Tomohiro Kono, Yayoi Obata, Tomomi Yoshimzu, Tatsuo Nakahara & John Carroll Rozwój partenogenetyczny
Bardziej szczegółowoAnalizy wielkoskalowe w badaniach chromatyny
Analizy wielkoskalowe w badaniach chromatyny Analizy wielkoskalowe wykorzystujące mikromacierze DNA Genotypowanie: zróżnicowane wewnątrz genów RNA Komórka eukariotyczna Ekspresja genów: Które geny? Poziom
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoPlan wykładu: Budowa chromatyny - nukleosomy. Wpływ nukleosomów na replikację i transkrypcję
Nukleosomy 1 Plan wykładu: Budowa chromatyny - nukleosomy Wpływ nukleosomów na replikację i transkrypcję Metody pozwalające na wyznaczanie miejsc wiązania nukleosomów Charakterystyka obsadzenia nukleosomów
Bardziej szczegółowoZaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz
WYMAGANIA EGZAMINACYJNE ROK SZKOLNY 2015/2016 Semestr jesienny TYP SZKOŁY: liceum ogólnokształcące PRZEDMIOT: biologia SEMESTR: II LICZBA GODZIN W SEMESTRZE: 15 PROGRAM NAUCZANIA: Program nauczania biologii
Bardziej szczegółowoBUDOWA I FUNKCJA GENOMU LUDZKIEGO
BUDOWA I FUNKCJA GENOMU LUDZKIEGO Magdalena Mayer Katedra i Zakład Genetyki Medycznej UM w Poznaniu 1. Projekt poznania genomu człowieka: Cele programu: - skonstruowanie szczegółowych map fizycznych i
Bardziej szczegółowoTABELE ZYWIENIOWE WITAMINY, SCIAGA, DLA WEGETARIAN I NIE TYLKO. FB:lepiejbiegac INSTAGRAM:lepiejbiegac.pl
. TABELE ZYWIENIOWE WITAMINY, SCIAGA, DLA WEGETARIAN I NIE TYLKO WITAMINA A DZIENNE ZAPOTRZEBOWANIE: 2900 IU Marchew 17033 587% Słodkie ziemniaki 14187 489% Morele suszone 12669 437% Jarmuż 9990 344% Szpinak
Bardziej szczegółowoJak działają geny. Podstawy biologii molekularnej genu
Jak działają geny Podstawy biologii molekularnej genu Uniwersalność życia Podstawowe mechanizmy są takie same u wszystkich znanych organizmów budowa DNA i RNA kod genetyczny repertuar aminokwasów budujących
Bardziej szczegółowo6. Uzupełnij zdanie, wstawiajac w odpowiednie miejsce wyrażenie ujawni się lub nie ujawni się :
ID Testu: 9S6C1A4 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Allelami nazywamy A. takie same formy jednego genu. B. różne formy różnych genów. C. takie same formy różnych genów. D. różne formy jednego genu.
Bardziej szczegółowoLeczenie i rokowanie w zakażeniach HIV. Brygida Knysz Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS
Leczenie i rokowanie w zakażeniach HIV Brygida Knysz Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS Cel terapii przeciwwirusowej Jak najdłużej maksymalna supresja replikacji HIV i utrzymanie odpowiedniej liczby limfocytów
Bardziej szczegółowoThe Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals
The Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals autorstwa Sugako Ogushi Science vol 319, luty 2008 Prezentacja Kamil Kowalski Jąderko pochodzenia matczynego jest konieczne
Bardziej szczegółowo11 produktów dla zdrowej skóry
11 produktów dla zdrowej skóry COPYRIGHT RAWPEOPLE.COM Wszstkie prawa zastrzeżone Twoja skóra jest największym organem w twoim ciele. Posiada wiele funkcji, w tym inicjuje produkcję witaminy D po ekspozycji
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. Arthur
Bardziej szczegółowoGenetyka niemendlowska
Genetyka niemendlowska Dziedziczenie niemendlowskie Dział genetyki zajmujący się dziedziczeniem cech/genów, które nie podporządkowuje się prawom Mendla/Morgana Chociaż dziedziczenie u wirusów, bakterii
Bardziej szczegółowoDominika Stelmach Gr. 10B2
Dominika Stelmach Gr. 10B2 Czym jest DNA? Wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych Zawiera kwas deoksyrybonukleoinowy U organizmów eukariotycznych zlokalizowany w jądrze
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOINFORMATYKI 6 BAZA DANYCH NCBI - II
PODSTAWY BIOINFORMATYKI 6 BAZA DANYCH NCBI - II BAZA DANYCH NCBI 1. NCBI 2. Dane gromadzone przez NCBI 3. Przegląd baz danych NCBI: Publikacje naukowe Projekty analizy genomów OMIM: fenotypy człowieka
Bardziej szczegółowoPrzedmowa. Zawartość. 1. Wprowadzenie Kompleksowe podejście do żywienia Koncepcja równowagi (bilansu)
140964 Zawartość Przedmowa 1. Wprowadzenie 1.1. Kompleksowe podejście do żywienia 1.2. Koncepcja równowagi (bilansu) 1.2.1. Model podaży i zapotrzebowania 1.2.2. Przekarmienie 1.2.3. Niedożywienie 1.2.4.
Bardziej szczegółowoBiotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoSpis treści 1 Komórki i wirusy Budowa komórki Budowa k
Spis treści 1 Komórki i wirusy.......................................... 1 1.1 Budowa komórki........................................ 1 1.1.1 Budowa komórki prokariotycznej.................... 2 1.1.2
Bardziej szczegółowoWykład: HUMAN GENOME PROJECT HUMAN GENOME PROJECT
Wykład: Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoZgodnie z tzw. modelem interpunkcji trna, cząsteczki mt-trna wyznaczają miejsca
Tytuł pracy: Autor: Promotor rozprawy: Recenzenci: Funkcje białek ELAC2 i SUV3 u ssaków i ryb Danio rerio. Praca doktorska wykonana w Instytucie Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii UW Lien Brzeźniak
Bardziej szczegółowoPodczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C).
Podczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C). Wzrost temperatury redukuje poziom większości składników odżywczych. Surowy por
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoCzynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości
Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe
Bardziej szczegółowoSposoby determinacji płci
GAMETOGENEZA spermatogonium oogonium spermatocyty I-ego rzędu spermatocyty II-ego rzędu oocyty II-ego rzędu oocyty I-ego rzędu pierwsze ciałko kierunkowe spermatydy ootydy drugie ciałko kierunkowe plemniki
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu BIOLOGIA MOLEKULARNA. 2. Numer kodowy BIO04c. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski
Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego
Bardziej szczegółowoPodstawowe techniki barwienia chromosomów
Prążek C Chromatyna nie kondensuje równomiernie! Euchromatyna-najmniej kondensująca (fragmenty helisy DNA bogate w guaninę i cytozynę) Heterochromatyna fakultatywna Jasne prążki G Ciemne prążki G Heterochromatyna
Bardziej szczegółowoKonspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej
Seminarium 1 część 1 Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Genom człowieka Genomem nazywamy całkowitą ilość DNA jaka
Bardziej szczegółowoHUMAN GENOME PROJECT
Wykład : Polimorfizm pojedynczego nukleotydu (SNP) odrębność genetyczna, która czyni każdego z nas jednostką unikatową Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej HUMAN GENOME
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ Z NUTRIGENOMIKI 2018/2019
HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z NUTRIGENOMIKI 2018/2019 WYKŁADY CZWARTEK OD 12.00 DO 13.30 DATA NR MIEJSCE TEMAT PROWADZĄCY 04 X 2018 W1 Kopernika 7 Najnowsze osiągnięcia w badaniach ery post-genomicznej i ich znaczenie
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. Arthur
Bardziej szczegółowoUniwersytet Łódzki, Instytut Biochemii
Życie jest procesem chemicznym. Jego podstawą są dwa rodzaje cząsteczek kwasy nukleinowe, jako nośniki informacji oraz białka, które tę informację wyrażają w postaci struktury i funkcji komórek. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1959/press.html?print=1
Bardziej szczegółowoWykład 14 Biosynteza białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH
Bardziej szczegółowoDHPLC. Denaturing high performance liquid chromatography. Wiktoria Stańczyk Zofia Kołeczko
DHPLC Denaturing high performance liquid chromatography Wiktoria Stańczyk Zofia Kołeczko Mini-słowniczek SNP (Single Nucleotide Polymorphism) - zmienność sekwencji DNA; HET - analiza heterodupleksów; HPLC
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
Bardziej szczegółowoFragment cząsteczki DNA stanowiący matrycę dla syntezy cząsteczki lub podjednostki białka nazywamy GENEM
KONTROLA EKSPRESJI GENU PRZEKAZYWANIE INFORMACJI GENETYCZNEJ Informacja genetyczna - instrukcje kierujące wszystkimi funkcjami komórki lub organizmu zapisane jako określone, swoiste sekwencje nukleotydów
Bardziej szczegółowoBLOK LICENCJACKI GENETYCZNY
BLOK LICENCJACKI GENETYCZNY Blok licencjacki genetyczny pozwala na uzyskanie szczegółowej wiedzy z zakresu genetyki na poziomie komórkowym i molekularnym Jeśli chcesz wiedzieć: w jaki sposób geny decydują
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki. Dziedziczenie wieloczynnikowe na przykładzie człowieka. Asocjacje.
Podstawy genetyki Dziedziczenie wieloczynnikowe na przykładzie człowieka. Asocjacje. Cechy wieloczynnikowe Choroby jednogenowe są rzadkie lub bardzo rzadkie Jednogenowych cech zmienności prawidłowej jest
Bardziej szczegółowoInformacje. Kontakt: Paweł Golik, Ewa Bartnik. Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A.
Podstawy genetyki Informacje Kontakt: Paweł Golik, Ewa Bartnik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl; ebartnik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/
Bardziej szczegółowo3. Podstawy genetyki S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nazwa modułu. Kod F3/A. Podstawy genetyki. modułu
S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) 3. Podstawy genetyki I nformacje ogólne Kod F3/A modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Podstawy
Bardziej szczegółowoODKRYCIE POLIMERAZY RNA IV
ODKRYCIE POLIMERAZY RNA IV Ewa Róg-ZieliR Zielińska POLIMERAZY RNA U eukariota występuj pują trzy podstawowe rodzaje polimeraz RNA zależnych od DNA Wszystkie te polimerazy są złożone one z około o 12-17
Bardziej szczegółowoSZCZURÓW EWA FRĄCZEK
KATALOG ODMIAN SZCZURÓW EWA FRĄCZEK Copyright by Ewa Frączek & e-bookowo Grafika na okładce: Ewa Frączek Projekt okładki: Ewa Frączek ISBN 978-83-7859-539-7 Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo www.e-bookowo.pl
Bardziej szczegółowoPrezentuje: Magdalena Jasińska
Prezentuje: Magdalena Jasińska W którym momencie w rozwoju embrionalnym myszy rozpoczyna się endogenna transkrypcja? Hipoteza I: Endogenna transkrypcja rozpoczyna się w embrionach będących w stadium 2-komórkowym
Bardziej szczegółowoInhibitory HDAC i być może biomarker krwi Książka kucharska
Wiadomości naukowe o chorobie Huntingtona. Prostym językiem. Napisane przez naukowców. Dla globalnej społeczności HD. Inhibitory HDAC i być może biomarker krwi Inhibitory HDAC oraz jak nowe badania choroby
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja, struktura i metabolizm.
Podstawy biologii Informacja, struktura i metabolizm. Informacje Kontakt: Paweł Golik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/
Bardziej szczegółowoTabelaryczne zestawienie informacji o źródłach i potrzebnych ilości witamin w życiu codziennym
Tabelaryczne zestawienie informacji o źródłach i potrzebnych ilości witamin w życiu codziennym Witaminy rozpuszczalne w wodzie Nazwa witaminy Źródło witamin w postaci pożywienia Zalecane dzienne zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoS ROZPOCZĘTY! Y PAMIĘ TA J!
R ILLOW G N O Z E S ROZPOCZĘTY! Y Nadszedł czas na czyszczenie grillów i wyruszenie do sklepu po niezbędne produkty. Potrawy z grilla cieszą się dużym powodzeniem wśród Polaków. Co zrobić, by oprócz smaku,
Bardziej szczegółowoRola chromatyny w regulacji ekspresji genów. Monika Zakrzewska-Płaczek
Rola chromatyny w regulacji ekspresji genów Monika Zakrzewska-Płaczek monika.z@ibb.waw.pl Co oznacza epigenetyka? Epigenetyczna regulacja ekspresji genów = zmiana ekspresji genu, która zachodzi bez zmiany
Bardziej szczegółowoSylabus Biologia molekularna
Sylabus Biologia molekularna 1. Metryczka Nazwa Wydziału Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Analityka Medyczna, studia jednolite magisterskie, studia stacjonarne
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoIndukowane pluripotencjalne komórki macierzyste
Indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste Nagroda Nogla w dziedzinie medycyny i fizjologii z roku 2012 dla Brytyjczyka John B.Gurdon oraz Japooczyka Shinya Yamanaka Wykonały: Katarzyna Białek Katarzyna
Bardziej szczegółowoTERAPIA GENOWA. dr Marta Żebrowska
TERAPIA GENOWA dr Marta Żebrowska Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki, Zakładu Biochemii Farmaceutycznej, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Źródło zdjęcia: httpblog.ebdna.plindex.phpjednoznajwiekszychzagrozenludzkosciwciazniepokonane
Bardziej szczegółowoNumer pytania Numer pytania
KONKURS BIOLOGICZNY ZMAGANIA Z GENETYKĄ 2016/2017 ELIMINACJE SZKOLNE I SESJA GENETYKA MOLEKULARNA KOD UCZNIA. IMIĘ i NAZWISKO. DATA... GODZINA.. Test, który otrzymałeś zawiera 20 pytań zamkniętych. W każdym
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoDNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Bardziej szczegółowoWykaz Ebook dostępnych w bibliotece WSNoZ zakupionych w 2012 r.
Wykaz Ebook dostępnych w bibliotece WSNoZ zakupionych w 2012 r. 1. Refleksoterapia stóp. Porady lekarza rodzinnego 2. Refleksoterapia. Stopy, uszy. Encyklopedia zdrowia 3. Jak leczyć reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoPODSTAWY GENETYKI. Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk
PODSTAWY GENETYKI Prawa Mendla (jako punkt wyjścia) Epistaza (interakcje między genami) Sprzężenia genetyczne i mapowanie genów Sprzężenie z płcią Analiza rodowodów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław
Bardziej szczegółowoInterfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2.
W wyniku podziału komórki powstaje komórka potomna, która ma o połowę mniej DNA od komórki macierzystej i jest o połowę mniejsza. Aby komórka potomna była zdolna do kolejnego podziału musi osiągnąć rozmiary
Bardziej szczegółowo