WOJEWODY LUBELSKIEGO

Transkrypt

1

2 Program ochrony powietrza dla miasta a Przedmiot opracowania finansowany jest ze środków: WOJEWODY LUBELSKIEGO oraz NARODOWEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ i WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ w ie Opracowanie: Zespół autorów pod kierownictwem dr Wojciecha Rogali mgr Urszula Chmura (redaktor wiodący) mgr Wojciech Francik mgr Rafał Greupner mgr Marek Kuczer mgr inż. Aneta Lochno mgr inż. Marek Rosicki mgr Wojciech Wahlig mgr inż. Krzysztof Suliński mgr inż. Magdalena Załupka Weryfikacja: mgr inż. Agnieszka Rosicka mgr inż. Joanna Wilczyńska ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 2

3 Program ochrony powietrza dla miasta a Spis treści: 1 Organy administracji, które przekazują Marszałkowi informacje o decyzjach wydanych, aby zrealizować cele programu ochrony powietrza oraz organy administracji, które kontrolują realizację programu ochrony powietrza Monitorowanie realizacji programu... 8 ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 3

4 Program ochrony powietrza dla miasta a 1 Organy administracji, które przekazują Marszałkowi Województwa informacje o decyzjach wydanych, aby zrealizować cele programu ochrony powietrza oraz organy administracji, które kontrolują realizację programu ochrony powietrza Wykonanie programu ochrony powietrza wymaga współpracy wielu stron oraz możliwości bieżącej oceny realizacji programu. W tym celu należy ściśle określić zakres kompetencji dla poszczególnych organów administracji lub instytucji. Organy administracji związane z programem ochrony powietrza i ich zadania przedstawiono w poniższej tabeli. Przed nowelizacją ustawy - Prawo ochrony środowiska przez ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462, z późn. zm.) Wojewoda po zasięgnięciu opinii Prezydenta Miasta wydawał stosowne rozporządzenie określające program ochrony powietrza dla strefy. Rozporządzenie miało charakter informacyjno zobowiązaniowy w stosunku do podległych Wojewodzie organów administracji rządowej, jednostek terytorialnych oraz podmiotów gospodarczych w zakresie działań proekologicznych wynikających z programu ochrony powietrza. W związku z ww. obowiązki przypisane Wojewodzie w zakresie programów ochrony powietrza od 2008 r. przeszły na Marszałka Województwa, z tym że program ochrony powietrza określi Sejmik Województwa w drodze uchwały. Istotnym elementem umożliwiającym realizację postanowień programu ochrony powietrza jest przeniesienie podstawowych założeń i kierunków działania do wszystkich strategicznych dokumentów i polityk województwa. Odzwierciedlenie tych założeń i kierunków w innych istotnych dla województwa i strefy dokumentach, pozwoli na efektywne i sprawne współdziałania odpowiedzialnych za jego realizacje jednostek organizacyjnych oraz planowe i zachowawcze realizowanie przyszłych inwestycji. ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 4

5 Program ochrony powietrza dla miasta a Tabela 1. Organy administracji i ich obowiązki Organ administracji/inne instytucje Przepływ informacji do Marszałka Województwa Programy/akty prawa miejscowego/decyzje administracyjne Bezpośrednia kontrola Program ochrony powietrza Prezydent Miasta a Stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla realizacji działań naprawczych (schemat poniżej) Przekazanie razem z opinią o programie ochrony powietrza projektu zmian organizacyjnych związanych z realizacją działań naprawczych. Zapis w uchwale o przekazaniu projektu zmian organizacyjnych. Uchwała w sprawie programu ochrony powietrza Raport z wdrożenia zmian organizacyjnych przekazany w terminie miesiąca od uchwalenia programu ochrony powietrza. Zarządzenie Prezydenta Miasta Baza emisji - niska emisja Prezydent Miasta a Realizacja programu ochrony powietrza Roczny raport zawierający sprawozdanie z realizacji programu ochrony powietrza Uchwała w sprawie programu ochrony powietrza Baza emisji - emisja punktowa Prezydent Miasta a Roczny raport o: wydawanych pozwoleniach zintegrowanych, pozwoleniach dla instalacji na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, decyzjach zobowiązujących do pomiarów emisji, przyjmowanych zgłoszeniach instalacji, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mogących negatywnie oddziaływać na środowisko Wytyczne w uchwale w sprawie programu ochrony powietrza Baza emisji - emisja punktowa WIOŚ Przekazywanie informacji o nakładanych decyzjach o wymierzeniu kar dla podmiotów gospodarczych za przekroczenia dopuszczalnych wielkości emisji substancji objętych programem ochrony powietrza. Wytyczne w uchwale w sprawie programu ochrony powietrza Zgodnie z uprawnieniami ustawowymi ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 5

6 Program ochrony powietrza dla miasta a Organ administracji/inne instytucje Przepływ informacji do Marszałka Województwa Programy/akty prawa miejscowego/decyzje administracyjne Bezpośrednia kontrola Baza emisji - emisja liniowa Prezydent Miasta a Roczny raport o zmianach w zakresie układu komunikacyjnego na terenie miasta w ramach aktualizowanej bazy danych o emisji. Wytyczne w uchwale w sprawie programu ochrony powietrza Baza emisji Marszałek Województwa Monitoring realizacji programu ochrony powietrza poprzez prowadzenie i aktualizację bazy emisji zgodnie z procedurami załączonymi do programu ochrony powietrza. Procedury będące załącznikiem do uchwały Sejmiku Raport z realizacji programu ochrony powietrza Prezydent Miasta a Raport roczny z realizacji harmonogramu działań naprawczych programu ochrony powietrza Uchwała w sprawie programu ochrony powietrza Marszałek Województwa Raporty z realizacji programu ochrony powietrza Marszałek Województwa Wykonanie okresowej analizy przebiegu realizacji programu ochrony powietrza co 3 lata. Prawo ochrony środowiska art. 94 ust. 2a Minister Środowiska Przekazanie Ministrowi Środowiska sprawozdania z realizacji programu ochrony powietrza Ocena skutków podjętych działań WIOŚ Coroczny raport: Ocena jakości powietrza w województwie lubelskim Prawo ochrony środowiska WIOŚ: monitoring jakości powietrza ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 6

7 Program ochrony powietrza dla miasta a Proponuje się powołanie operatora programu ochrony powietrza, co umożliwi nawiązanie efektywnej współpracy z zainteresowanymi stronami i koordynację prac w ramach realizacji programu. W tym celu należy przewidzieć odpowiednie fundusze i stworzyć etaty pracy (szacuje się, że dla miasta wystarczy 1 dodatkowy etat). Operator miałby za zadanie: o stworzyć szczegółowy harmonogram realizacji programu ochrony powietrza dla miasta a, o zaplanować i znaleźć fundusze potrzebne na realizację programu, o nawiązać współpracę z instytucjami i podmiotami gospodarczymi w celu efektywnego realizowania założeń programu opierając się na wzajemnej współpracy z tymi jednostkami, o przydzielić odpowiednie zadania poszczególnym wydziałom w Urzędzie Miasta w celu uzyskiwania pełnego kompletu danych niezbędnych do realizacji wyznaczonych zadań, a także w celu przedstawiania raportów okresowych Marszałkowi Województwa, o kontrolować przepływ dokumentów i raportów pomiędzy poszczególnymi jednostkami, o współpracować z odpowiednimi jednostkami w zakresie inicjowania i organizowania akcji związanych z edukacją ekologiczną mającą na celu wykształcanie właściwych zachowań społeczeństwa, o umożliwić rozpowszechnianie informacji o podstawowych wymaganiach i założeniach programu ochrony powietrza, o realizować inne założenia wprowadzone uchwałą Sejmiku Województwa. Na schemacie poniżej przedstawiono proponowanych schemat organizacyjny realizacji programu ochrony powietrza. Baza danych o emisji Marszałek Województwa Program ochrony powietrza Uchwała Sejmiku Działanie naprawcze: Program ochrony powietrza URZĄD MIASTA LUBLINA Prezydent Miasta a Operator programu - dane aktualizujące bazę danych o emisji - raporty z realizacji działań naprawczych, Schemat 1. Proponowany schemat organizacyjny realizacji programu ochrony powietrza. ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 7

8 Program ochrony powietrza dla miasta a 2 Monitorowanie realizacji programu Projekt metod monitorowania skuteczności realizacji działań naprawczych Baza danych Miejskiego Katastru Emisji Obserwacja i ocena stanu środowiska oraz kontrola przestrzegania prawa ochrony środowiska są podstawowymi i niezbędnymi sposobami monitorowania skuteczności podejmowanych działań naprawczych programu ochrony powietrza. Do monitorowania skuteczności realizacji działań naprawczych zostanie wykorzystany Kataster Emisji tj. elektroniczna baza informacji o emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej okresowo raz do roku przekazywana z Urzędu Miasta do Urzędu Marszałkowskiego za monitorowanie realizacji programu ochrony powietrza. W tym celu wykorzystać należy bazę danych o emisji wykonaną na potrzeby realizacji niniejszego programu w ramach przeprowadzonej inwentaryzacji. Umożliwia ona elektroniczne gromadzenie i analizę informacji o emisji punktowej, liniowej i powierzchniowej dla strefy, dla której został opracowany program ochrony powietrza (z możliwością rozbudowy w przyszłości o kolejne strefy). Baza emisji pozwala na wizualizację wielkości emisji dla każdej ze stref. Baza danych o emisji zawiera takie dane jak: rodzaj emitowanej substancji, informacje o położeniu emitorów zlokalizowanych w obrębie strefy wraz z informacją o wielkości emisji w Mg/rok dla każdego emitora, dane o parametrach emitorów, dane określające wielkość emisji liniowej ze źródeł komunikacyjnych, dane określające wielkość emisji powierzchniowej ze źródeł w danej strefie. Część danych zawartych w bazie wymaga okresowej aktualizacji, zgodnie ze zmieniającymi się danymi rzeczywistymi, takimi jak: wielkość emisji rocznej, dane o parametrach zmienionych emitorów oraz dodaniu nowych, dane o wielkości emisji liniowej i powierzchniowej dla danego roku. Monitorowanie skuteczności realizacji działań naprawczych powinno opierać się o dokumenty wymienione w punkcie dotyczącym informacji i dokumentów wykorzystanych do dokumentowania i kontroli realizacji programu niniejszego dokumentu oraz uwzględniać wskaźniki oceny realizacji programu ochrony powietrza. Tabele wskaźników oceny realizacji programu ochrony powietrza Wskaźniki oceny realizacji programu ochrony powietrza pozwalają na jednolitą, w odniesieniu do analizowanej strefy, ocenę postępu przy realizacji każdego z zadań programu. ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 8

9 Program ochrony powietrza dla miasta a Zaproponowane wskaźniki: są łatwe w interpretacji i proste w konstrukcji, stwarzają podstawę do porównań realizacji programu pomiędzy strefami, posiadają wartość docelową, stanowiącą dla użytkowników bazę do oceny postępu realizacji programu. Monitorowane wartości zaproponowanych wskaźników muszą się opierać na danych rzeczywistych. Monitorowane wskaźniki skupiają się na aspektach emisyjnych, na które wpływ (pośredni lub bezpośredni) mają organy administracyjne, jednakże na jakość powietrza wyrażoną w wartości stężenia pyłu PM10 wpływ mają również warunki meteorologiczne oraz inne parametry takie jak: ukształtowanie terenu czy charakter zabudowy. Na schemacie 2 przedstawiono zależności pomiędzy parametrami wpływającymi na jakość powietrza w mieście ie oraz zaproponowane wskaźniki oceny realizacji programu ochrony powietrza. Zaproponowane w tabeli 2 wskaźniki oceny realizacji programu ochrony powietrza wykorzystują dane gromadzone przez organy realizujące program. Schemat 2. Zależności pomiędzy parametrami wpływającymi na jakość powietrza w mieście ie oraz propozycja wskaźników oceny realizacji programu ochrony powietrza 1. Stężenie średnie roczne pyłu zaw. PM10 2. Ilość przekroczeń stężenia dopuszczalnego 24-godz. pyłu zaw. PM10 Dane meteorologiczne: Wielkość emisji pyłu PM10: Inne parametry: temperatura powietrza kierunek wiatru prędkość wiatru ilość opadów atmosferycznych inne ukształtowanie terenu charakter zabudowy miasta stan techniczny budynków stan techniczny urządzeń/instalacji stan techniczny ulic/dróg świadomość ekologiczna społeczeństwa ze źródeł powierzchniowych ze źródeł punktowych ze źródeł liniowych inne wpływ zależność ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 9

10 Program ochrony powietrza dla miasta a Tabela 2. Monitorowanie realizacji programu ochrony powietrza (projekt) Cześć I w zakresie emisji powierzchniowej Wskaźnik monitorowania Jednostka Monitorowanie realizacji programu ochrony powietrza (projekt) Poszczególne lata raportowania realizacji programu ochrony powietrza Wartość docelowa Powierzchnia użytkowa lokali*, w których uzyskano zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację, w tym na obszarach: [m 2 ] L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 Powierzchnia użytkowa lokali, w których zastąpiono ogrzewanie na paliwo stałe sieciowym, w tym na [m 2 ] obszarach: L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 Powierzchnia użytkowa lokali, w których zastąpiono ogrzewanie na paliwo stałe ekologicznym, w tym na obszarach: L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] Odpowiedzialny za realizację [m 2 ] 5850 ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 10

11 Program ochrony powietrza dla miasta a L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 Powierzchnia użytkowa lokali, w których zastąpiono paliwo stałe gazowym, w tym na obszarach: [m 2 ] L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 Powierzchnia użytkowa lokali, w których zastąpiono paliwo stałe [m 2 ] olejowym, w tym na obszarach: L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 Powierzchnia użytkowa lokali, w których zastąpiono paliwo stałe ogrzewaniem elektrycznym, w tym [m 2 ] na obszarach: L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku [%] 100 ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 11

12 Program ochrony powietrza dla miasta a do wartości docelowej Powierzchnia użytkowa lokali, w których wykorzystano alternatywne źródła energii, np. w postaci kolektorów słonecznych lub pomp ciepła jako uzupełniające źródła pozyskiwania energii cieplnej w tym na obszarach: [m 2 ] 5850 L2 [m 2 ] L8 [m 2 ] L9 [m 2 ] L12 [m 2 ] L14 [m 2 ] L15 [m 2 ] Wartość uzyskana w stosunku do wartości docelowej [%] 100 * dotyczy tylko lokali, w których wykorzystuje się źródła ciepła na paliwa stałe Cześć I w zakresie emisji punktowej Wskaźnik monitorowania Emisja pyłu PM10 na jednostkę uzyskanego ciepła - ilość ton PM10 na 1 GJ ze źródeł punktowych: Elektrociepłownia Wrotków Sp. z o.o. MEGATEM EC Sp. z o.o. Przeprowadzone działania kompensacyjne w obszarze przekroczeń w zakresie emisji pyłu PM10: Jednostka Mg/GJ Mg/GJ Poszczególne lata raportowania realizacji programu ochrony powietrza Wartość docelowa na poziomie roku 2005 na poziomie roku 2005 Odpowiedzialny za realizację L2 ilość [szt.] ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 12

13 Program ochrony powietrza dla miasta a L8 L9 L12 L14 L15 efekt* [Mg] ilość efekt ilość efekt ilość efekt ilość efekt ilość efekt [szt.] [Mg] [szt.] [Mg] [szt.] [Mg] [szt.] [Mg] [szt.] [Mg] Sumaryczna wielkość Mg dopuszczalnej emisji pyłu PM10 (wg wydanych pozwoleń) Sumaryczna wielkość planowanej Mg emisji pyłu PM10 (wg uzyskanych zgłoszeń) * Efekt ekologiczny działania kompensacyjnego w zakresie pyłu PM10 Cześć III w zakresie emisji liniowej Wskaźnik monitorowania Wybudowanie obwodnicy północnej miasta a Modernizacje i przebudowy następujących odcinków dróg: przedłużenie ul. Jana Pawła II do Al. Kraśnickiej i przebudowa odcinka Al. Kraśnickiej do granic miasta budowa tunelu pod Al. Racławickimi z estakadą nad ul. Głęboką wraz z ul. Filaretów Jednostka Poszczególne lata raportowania realizacji programu ochrony powietrza Wartość docelowa 0/1* 1 Odpowiedzialny za realizację Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 13

14 Program ochrony powietrza dla miasta a przebudowa alei Smorawińskiego w ie na odcinku od Al. Solidarności do Al. Kompozytorów Polskich (wraz z rondem) przebudowa ul. Szeligowskiego w ie, na odcinku od al. Smorawińskiego do ul. Związkowej przebudowa ul. Nadbystrzyckiej w ie od ul. Jana Pawła II (bez ronda) do ul. Zana (łącznie ze skrzyżowaniem) Inwestycje w ramach rozwoju trakcji trolejbusowej: budowa dodatkowej relacji skrętnej (trolejbusowej) z Al. Piłsudskiego w ul. Narutowicza budowa sieci trolejbusowej w ul. Zana od ul. Filaretów do Nadbystrzyckiej i w ul. Nadbystrzyckiej do Głębokiej tzw. trasy Zana Nadbystrzyckiej budowa sieci trolejbusowej w ciągu ulic Orkana, Armii Krajowej, Bohaterów Monte Cassino, Wileńska, Głęboka (do skrzyżowania z ul. Filaretów) tzw. trasy Czuby-Zachód budowa sieci trolejbusowej w ciągu ulic Bohaterów Monte Cassino (od al. Kraśnickiej do ul. Armii Krajowej) i Armii Krajowej (od ul. Orkana), Jana Pawła II i Filaretów (do ronda przy ZUS) tzw. trasy Czuby-Południe budowa sieci trolejbusowej w ciągu ulic Narutowicza (od al. Piłsudskiego), Hempla, Kołłątaja do ul. Krakowskie Przedmieście - Trasa Narutowicza Hempla MPK ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 14

15 Program ochrony powietrza dla miasta a Kołłątaja, w połączeniu z trasą Krakowskie Przedmieście Chodźki budowa sieci trolejbusowej w ciągu ulic Jana Pawła II (od ul. Filaretów) i Nadbystrzyckiej (do ul. Zana) oraz w ciągu nowej ul. Muzycznej od Nadbystrzyckiej do Dworca PKP tzw. trasy Czuby-Wschód Budowa 2 parkingów w systemie Park & Ride Ilość przeprowadzonych prac mokrego czyszczenia ulic i odcinków dróg: Ilość/rok Lipowa ilość 12** Lubomelska, ilość 12 Wieniawska ilość 12 Bernardyńska, ilość 12 Zamojska ilość 12 Narutowicza ilość 12 Al. Piłsudskiego ilość 12 * w przypadku wykonania inwestycji -1 ** raz w miesiącu Cześć IV w pozostałym zakresie Wskaźnik monitorowania Jednostka Poszczególne lata raportowania realizacji programu ochrony powietrza Wartość docelowa Odpowiedzialny za realizację Przeprowadzenie akcji promocyjnych i edukacyjnych ilość Wdrożenie katastru emisji (elektronicznej bazy danych o Aktualizacja katastru emisji w zakresie emisji punktowej ilość Minimum raz w roku 0/1* 1 ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 15

16 Program ochrony powietrza dla miasta a emisji) Aktualizacja katastru emisji w zakresie emisji liniowej Aktualizacja katastru emisji w zakresie emisji powierzchniowej Przekazanie baz danych o emisji do Urzędu Marszałkowskiego * w przypadku wykonania -1 ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 16

17 Program ochrony powietrza dla miasta a Aktualizacja programu ochrony powietrza Monitoring skuteczności realizacji działań naprawczych powinien być poparty modelowaniem (np. co 3 lata) matematycznym jako metodą wspomagającą i uzupełniającą techniki pomiarowe. Monitoring skuteczności realizacji działań naprawczych powinien umożliwiać podejmowanie ewentualnych działań korygujących. ATMOTERM S.A. Opole, wrzesień 2008 r. 17