Dorota Prażmowska Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej IMiD. Diagnostyka zaburzeń. spektrum Autyzmu

Transkrypt

1 Dorota Prażmowska Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej IMiD ze Diagnostyka zaburzeń spektrum Autyzmu

2 Całościowe zaburzenia rozwojowe F84 wg ICD -10 Kryteria: - Nieprawidłowości w interakcjach społecznych - Deficyty komunikacji i we wzorcach porozumiewania się - Ograniczony, stereotypowy, powtarzający się wzorzec zainteresowań i aktywności.

3 Klasyfikacja ICD 10 Autyzm dziecięcy Autyzm atypowy Zespół Retta Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne Zaburzenia hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi Zespół Aspergera CZR,nie określone.

4 Wczesne symptomy zaburzeń ze spektrum autyzmu Pierwsze objawy autyzmu zauważalne są pomiędzy 6 a 12 mż Większość dzieci w 6 mż nawiązuje jeszcze relatywnie prawidłowy kontakt wzrokowy, prezentują uśmiech społeczny- częstotliwość zmniejsza się pomiędzy 6mż a 12mż

5 Wczesne objawy Pierwsze objawy: Brak prawidłowej reakcji na własne imię Brak współgrania emocjonalnego z innymi osobami Nieokazywanie przywiązania Zubożała wokalizacja Zachowanie stereotypowe Nietypowe reakcje na bodźce sensoryczne Nietypowa eksploracja przedmiotów Może wystąpić zatrzymanie lub regres w rozwoju!

6 Wczesne objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu Niespecyficzne objawy: - zaburzenia snu - zaburzenia łaknienia 30% rodziców widzi zaburzenia w 1 roku życia 80% rodziców widzi zaburzenia w 2 roku życia Diagnoza najczęściej- 3rż 6 rż

7 Narzędzia wczesnej diagnozy Badania ( min.): - Steiner A., GoldsmithT.R, Snow A.V, Charaska K. Practitioner s Guide to Assesment of Autism Spectrum Disorders in Infants and Toddlers StoneW.L, Coonrod E.E, Ousley O.Y Brief report:screening tool for autism in two-year olds (STAT): development and preliminary data 2000 wskazują, że można postawić stabilną diagnozę zaburzenia ze spektrum autyzmu u dzieci w 2 rż ( diagnoza powtarzalna w %):

8 Diagnoza Diagnoza powinna być postawiona w oparciu o kryteria diagnostyczne ( w naszym wypadku o kryteria ICD-10) Materiał do oceny kryteriów zbieramy przeprowadzając zespołowo: - Ustrukturyzowany wywiad ( min. ADI-R Autism Diagnostic Interview-Revised), - Obserwacje kliniczne ( min. ADOS Autism Diagnostic Observation Schedule - Kwestionariusze wypełniane przez rodziców ( min. Q-CHAT, The Checklistist for Autism in Toddlers) - Testy i interaktywne narzędzia skriningowe ( min. STAT, polska wersja Skrinigowy Test w Autyzmie dla małych dzieci STAT) - ADI-R i ADOS złoty standard

9 ICD 10 kryteria badawcze - autyzm dziecięcy Skupiamy się na 3 obszarach A. Nieprawidłowy lub upośledzony rozwój wyraźnie widoczny przed 3 rokiem życia w co najmniej jednym z obszarów: 1. rozumienie i ekspresja językowa używane w społecznym porozumiewaniu się, 2. rozwój wybiórczego przywiązania społecznego lub wzajemnych kontaktów społecznych 3. funkcjonalna lub symboliczna zabawa.

10 Diagnoza autyzmu ICD 10 B. W sumie co najmniej 6 objawów spośród wymienionych w punktach (1), (2) i (3), przy czym co najmniej dwa z nich z punktu (1) i po co najmniej jednym z punktów (2) i (3): 1. Jakościowe nieprawidłowości wzajemnych interakcji społecznych przejawiane co najmniej w dwóch z następujących obszarów:

11 Diagnoza autyzmu - ICD 10 a) niedostateczne wykorzystanie kontaktu wzrokowego, wyrazu twarzy, postaw ciała i gestów do odpowiedniego regulowania interakcji społecznych, b) niedostateczny (odpowiednio do wieku umysłowego i mimo licznych okazji) rozwój związków rówieśniczych obejmujących wzajemnie podzielane zainteresowania, czynności i emocje,

12 Diagnoza autyzmu ICD -10 c) brak odwzajemniania społecznoemocjonalnego, przejawiający się upośledzeniem lub odmiennością reagowania na emocje innych osób, albo brak modulacji zachowania odpowiedniej do społecznego kontekstu, albo słaba integracja zachowań społecznych, emocjonalnych i komunikacyjnych,

13 Diagnoza autyzmu ICD -10 d) brak spontanicznej potrzeby dzielenia się z innymi osobami radości, zainteresowań lub osiągnięć (np. brak pokazywania, przynoszenia lub podkreślania wobec innych osób przedmiotów swego indywidualnego zainteresowania).

14 Diagnoza autyzmu- ICD Jakościowe nieprawidłowości w porozumiewaniu się przejawiane co najmniej w jednym z obszarów: a) opóźnienie lub zupełny brak rozwoju mówionego języka, które nie wiążą się z próbą kompensowania za pomocą gestów lub mimiki jako alternatywnego sposobu porozumiewania się (często poprzedzane przez brak komunikatywnego gaworzenia),

15 Diagnoza autyzmu_icd-10 b) względny niedostatek inicjatywy i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej (na jakimkolwiek występującym poziomie umiejętności językowych), w której zachodzą zwrotne reakcje na komunikaty innej osoby,

16 Diagnoza autyzmu-icd-10 c) stereotypowe i powtarzające się, idiosynkratyczne wykorzystanie słów i wyrażeń, d) brak spontanicznej różnorodności zabawy w udawanie ( na niby ) lub zabawy naśladującej role społeczne.

17 Diagnostyka autyzmu ICD Ograniczone, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania, zainteresowań i aktywności przejawiane w co najmniej jednym z następujących obszarów:

18 Diagnoza autyzmu-icd-10 a) pochłonięcie jednym lub liczniejszymi stereotypowymi zainteresowaniami o nieprawidłowej treści i zogniskowaniu, albo jednym lub więcej zainteresowaniami nieprawidłowymi z powodu swej intensywności i ograniczenia, choć nie z powodu treści i zogniskowania,

19 Diagnoza autyzmu-icd-10 b) wyraziście kompulsywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych czynności rutynowych i zrytualizowanych, c) stereotypowe i powtarzające się manieryzmy ruchowe, obejmujące albo stukanie lub kręcenie palcami, albo złożone ruchy całego ciała,

20 Diagnoza autyzmu-icd-10 d) koncentracja na cząstkowych lub niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów, służących do zabawy (jak: ich zapach, odczucie powierzchni lub powodowanego hałasu lub wibracji).

21 Diagnoza autyzmu- ICD-10 C. Obrazu klinicznego nie można wyjaśnić innymi odmianami całościowymi zaburzeń rozwojowych - ASD, specyficznymi rozwojowymi zaburzeniami rozumienia języka z wtórnymi trudnościami społeczno-emocjonalnymi, reaktywnymi zaburzeniami przywiązania ani zaburzeniem selektywności przywiązania, upośledzeniem umysłowym z cechami zaburzeń emocji i zachowania, schizofrenią o wczesnym początku, ani zespołem Retta.

22 Autyzm atypowy F84.10 nietypowość wieku > 3 rż (nie spełnione kryterium A, spełnione B i C dla autyzmu F84.11-nietypowośc symptomatologii -spełnione kryterium A i C, nie spełnione B - nie spełnia liczby obszarów nieprawidłości F nietypowość zarówno wieku jak i symptomatologii - spełnione kryterium C, nie spełnione B i A

23 Dziecięce zaburzenia dezintegracyjne A. Rozwój prawidłowy do 2 rż odp. do wieku B. Utrata umiejętności w zakresie: 1.ekspresja i rozumienie języka, zabawa, umiejętności społeczne, zachowania adaptacyjne, kontrola nad oddawaniem moczu i stolca, umiejętności ruchowe-wyraźna utrata co najmniej 2 pkt. C. Kryterium zdefiniowane dla autyzmu jako B D. Kryterium wykluczające min inne ASD, F20

24 Zaburzenia hiperkinetyczne z upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi F84.4 A. Ciężka, nadmierna aktywność ruchowa: - stały niepokój ruchowy - znaczna trudność w pozostawaniu w pozycji siedzącej, przysiadanie na kilka sekund - wybitna aktywność w sytuacjach wymagających względnego spokoju - bardzo szybka zmiana czynności nie trwają zwykle dłużej niż minutę

25 F84.4 (c d.) B. Powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowania i aktywności przejawiające się co najmniej dwoma z następujących: - sztywne, powtarzane manieryzmy ruchowe - nadmierne, niefunkcjonalne powtarzanie czynności o stałej postaci - powtarzane samouszkodzenia

26 F84.4 (c d.) C. Iloraz inteligencji poniżej 50 D. Brak upośledzenia społecznego charakterystycznego dla autyzmu, są obecne: - rozwojowe właściwe wykorzystywanie kontaktu wzrokowego, ekspresji i postawy - zbliżanie do innych osób w celu otuchy, uczucia, przynajmniej niekiedy - zdolność do dzielenia radości innych osób

27 F84.4 E. Zaburzenie nie spełnia kryteriów autyzmu (F84.0 i F84.1) dziecięcego zaburzenia dezintegracyjnego ( F84.3) ani zaburzeń hiperkinetycznych (F90.-)

28 Zespół Aspergera F84.5 A. Brak istotnego klinicznie opóźnienia w zakresie języka mówionego i rozumienia języka lub rozwoju czynności poznawczych B. Jakościowe nieprawidłowości we wzajemnych interakcjach, ew. niezdarność C. Niezwykle nasilone, wyizolowane zainteresowania, sztywne wzorce, stereotypie D. Wykluczenie F20, OCD,F60.5, F94.1-2

29 Całościowe zaburzenia rozwojowe, nie określone F84.9 Zaburzenia pasujące do ogólnego opisu całościowych zaburzeń rozwoju ale nie spełniają kryteriów żadnych innych zaburzeń spośród oznaczonych kodami F84.

30 Wywiad ADI-R Kompleksowy, wystandardyzowany i częściowo ustrukturyzowany wywiad do przeprowadzania z rodzicami lub opiekunami osób z ASD (przeszkolony diagnosta) Zaleca się stosowanie ADI-R od 24 miesiąca wieku umysłowego (dzieci i dorośli) Wysoka trafność teoretyczna ( wywiad uwzględnia kryteria ICD -10 i DSM-IV)

31 Wywiad ADI-R Wprowadzenie - pytania wstępne, sytuacja rodzinna, proces edukacji, etapy diagnozy i terapii, trudności rozwojowe w rodzinie Wczesny rozwój dziecka początki symptomów, początek postrzegany z perspektywy czasu, kamienie milowe w rozwoju dziecka, trening czystości, mowa Nabywanie i utrata umiejętności

32 Wywiad ADI-R Język i funkcjonowanie komunikacji rozumienie języka, używanie ciała innych do komunikacji, artykulacja, stereotypowość mowy i echolalie, werbalizacje społeczne, konwersacje, niestosowność pytań, używanie zaimków, neologizmy, język idiosynkratyczny, rytuały werbalne, intonacja mowy, głośność, tempo, rytm, komunikatywność mowy, gesty Reagowanie na głos, zabawa wyobrażeniowa

33 Wywiad ADI-R Rozwój społeczny i zabawa: z rówieśnikami, uśmiech społeczny, kierowanie uwagi, proponowanie podzielenia się, podzielanie radości, pocieszanie, inicjowanie kontaktów społecznych, zakres wyrazu twarzy do komunikacji, nieadekwatność ekspresji i reakcji społecznych, ulubione zajęcia, zabawa z naśladowaniem, zabawy grupowe z rówieśnikami, przyjaźnie, rozhamowanie społ.

34 Wywiad ADI-R Zachowanie i zainteresowania niezwykłe zaabsorbowanie, ograniczone zainteresowania, powtarzające się używanie przedmiotów lub zainteresowanie ich częściami, kompulsje, rytuały, nietypowe zainteresowania sensoryczne, nadmierna ogólna wrażliwość na hałas, negatywne reakcje na określone bodźce sensoryczne, trudności z tolerowaniem drobnych zmian

35 Wywiad ADI-R Zachowania i zainteresowania ( kontynuacja):opór wobec błahych zmian w otoczeniu, nietypowe przywiązanie do przedmiotów, manieryzm w obrębie dłoni i palców i palców, stereotypowe ruchy ciała, ruchy rąk w linii środkowej ciała, chód, agresja wobec opiekunów, agresja wobec innych osób, samouszkodzenia, hiperwentylacja, omdlenia, drgawki, utraty przytomności, zdolności.

36 STAT Screening Tool for Autism Oparte na doświadczeniu empirycznym, interaktywne narzędzie przesiewowe pod katem autyzmu do stosowania dla dzieci w wieku miesięcy ( 24 miesiące i 0 dni do wieku 35 miesięcy i 29 dni) (Vanderbilt Kennedy Center Treatment and Research Institute for Autism Spektrum Disorder s -TRIAD )

37 STAT STAT to interakcyjne, obserwacyjne narzędzie, którego podstawą jest przede wszystkim zabawa z dzieckiem- będąca przyjemnym doświadczeniem zarówno dla dziecka, jak i badacza.

38 STAT Badanie zostało tak zaprojektowane, aby mogli z niego korzystać specjaliści z różnych dziedzin skierowany jest do terapeutów, psychologów, logopedów, pedagogów w żłobkach i przedszkolach, a także pracowników służby zdrowia. Badanie STAT można przeprowadzić zarówno w warunkach klinicznych, placówce edukacyjnej, jak i w domu dziecka- do ewaluacji wykorzystywany jest specjalny Zestaw Testowy (Test Kit).

39 STAT Może być używane zarówno jako narzędzie przesiewowe- rekomendowane przez Amerykańską Akademię Neurologii (Filipek i in. 2000, s475), jak i w procesie samej diagnozyjako ustrukturyzowane uzupełnienie obserwacji klinicznych w przypadku identyfikacji dzieci, które są już w grupie zaburzeń rozwojowych- co uznaje uznaje Amerykańska Akademia Pediatrii ( Johnson, Myers i CDC, 2007/2014, s.1199).

40 STAT Cel : wykazanie ryzyka autyzmu Wynik 2 lub więcej plasuje dziecko w grupie ryzyka skierowanie dziecka do dalszej diagnozy Wynik poniżej grupy ryzyka może oznaczać inne zaburzenia rozwojowe skierowanie na dalsze badania zgodnie zaleceniami specjalisty Nie służy do postawienia diagnozy! powinno być uzupełnione obserwacją kliniczną

41 STAT Cztery moduły badawcze: Proszenie ( 2 pozycje ) Kierowanie Uwagi ( 4 pozycje ) Naśladowanie ( 4 pozycje ) Zabawa ( 2 pozycje)

42 STAT Zabawa naprzemienna (definiowana jako zabawa, w której badane dziecko i badający na przemian wykonują czynności daną zabawką) Zabawa funkcjonalna ( wykorzystanie zabawki zgodny z celem, do którego została zaprojektowana )

43 STAT ocena poproszenia Definicja proszenia jako komunikatu mającego na celu uzyskanie czegoś od innej osoby W przypadku STAT dziecko powinno skłonić inną osobę do wręczenia mu upragnionego przedmiotu ( np. cukierka) lub wykonania pożądanej czynności ( np. otwarcia pojemnika ze słodyczami lub bańkami ). Celem jest uzyskanie czegoś, a nie sama interakcja społeczna Ważna również ocena zachowania niewerbalnego

44 STAT prośby niewerbalne Zachowania kwalifikujące się jako wyrażenie prośby: - Kontakt wzrokowy - Prośba słowna - Wokalizacja - Wręczanie przedmiotu - Wskazywanie - Manipulowanie ręką Należy pamiętać, że dzieci mogą prosić o bańki lub przekąskę, jednocześnie nie zaliczając pozycji testowych związanych z proszeniem.

45 STAT - kierowanie uwagi diagnosty Kierowanie uwagi definiuje się jako akt komunikacji służący funkcji dzielenia się polem uwagi lub zainteresowaniem z inną osobą Cel kierowania uwagi nawiązanie interakcji społecznej, a nie pozyskanie czegoś Zachowania kwalifikowane jako kierowanie uwagi: kontakt wzrokowy, komentarz społeczny, pytanie, nazwanie przedmiotu, wokalizacja/pisk, zmiana afektu, wskazanie, pokazywanie

46 STAT Modelowanie konkretnej czynności z odpowiednią wokalizacją i zachętą, żeby dziecko zrobiło to samo - Naśladowanie Ocena prób: Zaliczone - dziecko właściwie naśladuje czynność, Wyłaniające się - dziecko usiłuje naśladować czynność, jednak naśladowanie jest tylko częściowo właściwe, Niezaliczone - dziecko nie próbuje naśladować czynności lub manipuluje przedmiotem bez naśladowania czynności.

47 film

48 Test CAST diagnoza Zespołu Aspergera Obecnie trwa przystosowywanie wywiadu na warunki polskie Kwestionariusz przesiewowy (> 15 możliwe spektrum autyzmu) należy uzupełnić oceną kliniczną i spełnieniem kryteriów klinicznych ICD- 10

49 The Childhood Asperger Syndrom Test ( CAST) Czy syn/córka łatwo włącza się do zabawy z innymi dziećmi? tak/nie Czy podchodzi do pani spontanicznie, żeby porozmawiać? tak/nie Czy mówił/mówiła w wieku 2 lat? tak/nie Czy lubi sport? tak/nie Czy jest dla niego/niej ważne, aby pasować do rówieśników? tak/nie Czy zdaje się zauważać nietypowe szczegóły, które inni pomijają? tak/nie Czy ma skłonność do dosłownego rozumienia rzeczy? tak/nie Czy w wieku 3 lat spędzał/spędzała dużo czasu udając ( np. bawiąc się w odgrywanie super-bohatera albo wydając przyjęcia dla lalek)? tak/nie Czy lubi robić ciągle te same rzeczy w ten sam sposób? tak/nie Czy jest mu/jej łatwo pozostawać w interakcji z innymi dziećmi? tak/nie Czy potrafi utrzymać dwustronną, wymienną konwersację? tak/nie Czy potrafi czytać, stosownie do swojego wieku? tak/nie Czy przeważnie interesuje się tym co jego rówieśnicy? tak/nie

50 The Childhood Asperger Syndrom Test (CAST) Czy ma jakieś zainteresowania, które zajmują tyle czasu, że robi niewiele poza nimi? tak/nie Czy ma przyjaciół, a nie tylko znajomych? tak/nie Czy często przynosi Pani/Panu pokazać rzeczy, które go/ją interesują? tak/nie Czy lubi żartować, robić kawały? tak/nie Czy ma trudności w zrozumieniu zasad kulturalnego zachowania się? tak /nie Czy wydaje się, że ma niezwykłą pamięć do szczegółów? tak/nie Czy jego/jej głos jest nietypowy( np. nadmiernie dorosły, płaski lub bardzo monotonny)?tak/nie Czy ludzie są dla niego/niej ważni? tak/nie Czy potrafi się samodzielnie ubrać? tak/nie Czy dobrze sobie radzi z wymienną konwersacją? tak/nie Czy bawi się z innymi dziemi w zabawy wyobrażeniowe i podejmuje odgrywanie ról? tak/nie

51 The Childhood Asperger Syndrome Test ( CAST) Czy często robi lub mówi rzeczy, które są nietaktowne lub społecznie niewłaściwe? tak/nie Czy potrafi policzyć do 50 bez pominięcia żadnej liczby? tak/nie Czy nawiązuje zwyczajny kontakt wzrokowy? tak/nie Czy wykonuje jakieś nietypowe i powtarzające się ruchy? tak/nie Czy jego/jej zachowanie społeczne jest bardzo jednostronne i zawsze na jego/jej warunkach? tak/nie Czy mówi czasem ty lub on / ona gdy myśli ja? tak/nie Czy woli aktywności angażujące wyobraźnię, takie jak zabawa w teatr lub opowiadanie bajek, od liczb, faktów? tak/nie Czy traci czasem słuchacza, ponieważ nie wyjaśnia mu o czy mówi? tak/nie Czy umie jeździć na rowerze ( nawet jeśli rower ma boczne kółka)?tak/nie Czy narzuca sobie lub innym rutynę, która powoduje problemy? tak/nie Czy obchodzi ją/jego jak jest postrzegany przez grupę? tak/nie

52 The Childhood Asperger Syndrom Test (CAST) Czy często zmienia temat rozmowy na swój ulubiony, a nie podąża za tym, co mówi druga osoba? tak/nie Czy używa dziwacznych lub nietypowych zwrotów? tak/nie Obszar specjalnych potrzeb należy odpowiednio wypełnić : > Czy nauczyciele lub lekarze okazywali kiedykolwiek jakieś zaniepokojenie jego/jej rozwojem? tak/nie Jeśli tak opisz: Czy kiedykolwiek otrzymał, którąś z poniższych diagnoz: - Opóźnienie rozwoju językowego tak/nie - Nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi tak/nie - Trudności ze słuchem lub wzrokiem - Zaburzenia ze spektrum autyzmu, włączając zespół Aspergera - Niepełnosprawność fizyczną

53 ADOS 2 - ocena kliniczna Obserwacja kliniczna osoby z podejrzeniem ASD poprzez dostosowany moduł : Moduł 0 dla małych dzieci ( 12-30miesięcy) Moduł 1 mowa pojedynczymi słowami, osoby niewerbalne ( dzieci >30miesiaca) Moduł 2 frazy, pojedyncze zdania Moduł 3 płynna mowa (dzieci/młodzież) Moduł 4 - płynna mowa ( młodzież /dorośli) Badanie bez ograniczeń czasowych, wskazane nagrywanie celem weryfikacji sesji, duża czułość i swoistość!

54 ADOS badane obszary - poszukiwanie pomocy - integrowanie komunikacji - reagowanie na imię i kontakt wzrokowy - umiejętność zabawy symbolicznej - podzielanie radości w zabawie - konwersacja - odpowiedź na uważność,

55 ADOS badane obszary naśladowanie umiejętności opisowe i narracyjne myślenie przyczynowo skutkowe zachowania społeczne odpowiedzi ocena zachowań rutynowych i stereotypowych ocena afektu, spontaniczności oraz umiejętności ruchowych

56 ADOS badane obszary ogólna ocena mowy nieecholalicznej ocena reakcji na propozycje otoczenia nieprawidłowości w mowie (tempo, rytm, spontaniczność, intonacja, głośność) stereotypowość/ idiosynkratyczność w używanej mowie gesty deskryptywne, instrumentalne, informacyjne, zwyczajowe

57 ADOS ocena ekspresja twarzy kierowana do otoczenia wskazywanie, pokazywanie otoczeniu spontaniczne inicjowanie kontaktu w zabawie poczucie kontaktu u badającego wyobraźnia, kreatywność zabawa z zastosowaniem ról, tematyczna zainteresowania sensoryczne

58 ADOS - ocena Ogólna aktywność Manieryzmy w obrębie dłoni, palców i całego ciała Zachowania autoagresywne Niezwykłe, powtarzające się lub stereotypowe zachowania Napady złości, agresja, nagłe zmiany zachowania, lęk

59 ADOS sposoby oceny zadania konstrukcyjne zabawa wyobrażeniowa miniaturami zadania demonstracyjne, konwersacja opisy obrazków i opowiadanie historyjek zabawa swobodna zabawa wspólna zabawa na niby, poczęstunek, zabawa ruchowa, stymulacyjna( bańki, balony, zabawki mechaniczne)

60 DSM V - diagnoza autyzmu, zespołu Aspergera, PDD NOS, zaburzeń dezintegracyjnych ujęta jako ASD autism spectrum disorder - Zespół Retta w DSM V wyłączony z zaburzeń autystycznych - ASD może być z lub bez towarzyszących deficytów intelektualnych - z towarzyszącymi znanymi medycznymi i genetycznymi zaburzeniami - z towarzyszącymi zaburzeniami neurorozwojowymi, psychicznymi, z zaburzeniami behawioralnymi, z katatonią (np. ASD z towarzyszącym zespołem Retta) - osoby z deficytem społecznej komunikacji, których objawy nie spełniają kryteriów ASD należy kodować jako społeczne ( pragmatyczne) zaburzenia komunikacji Podział na poziomy funkcjonowania w ASD!

61 DSM- V zmiany konieczność wystąpienia symptomów autyzmu we wczesnym dzieciństwie ( zaburzenia społeczne i komunikacyjne oraz sztywne, stereotypowe wzorce zachowań) ale przy ich braku w okresie późniejszym nie można wykluczyć ASD uwzględnianie zaburzeń w obrębie profilu sensorycznego możliwość łączenia ASD z innymi zaburzeniami współwystępującymi np. ADHD, ODD, zaburzenia odżywiania, mutyzm wybiórczy, CHAD ( do 70% ma 1 zaburzenie, a 40% do 2 lub więcej zaburzeń dodatkowych)

62 DSM- V zmiany Rozpoznanie ASD w DSM-V: - Charakterystyczny obraz kliniczny - Ustrukturyzowany wywiad - Diagnoza zaburzeń współwystępujących ( badania biochemiczne, genetyczne, obrazowe) - Wystandaryzowane, interaktywne testy Nie stosuje się żadnego z powyższych badań pojedynczo! Wielodyscyplinarny zespół lekarz, psycholog, pedagog, logopeda, terapeuta

63 DSM-V zmiany wprowadzenie nowej klasyfikacji zwiększyło swoistość ( redukcja fałszywie dodatnich diagnoz) i zmniejszyło czułość ( część pacjentów ze spełnionymi kryteriami DSM-IV nie spełnia kryteriów DSM-V) badania Matson J.L, Sipes M. Methods of Early Diagnosis and Tracking for Autism and PDDNOS 2010 wykazały, że spośród 4453 dzieci ze spektrum autyzmu wg DSM-IV przy zastosowaniu ADI-R i ADOS 91% miało utrzymaną diagnozę ASD wg DSM-5

64 DSM 5 Istotną zmianą w DSM -5 jest istnienie podgrup w populacji osób z ASD w ramach tej samej jednostki diagnostycznej a podgrupy te charakteryzowane są 3 poziomami w zależności od wsparcia jakiego osoby te wymagają.

65 Poziom funkcjonowania Potrzeba bardzo intensywnych oddziaływań Potrzeba intensywnych oddziaływań Oddziaływania Społeczna komunikacja Poważny deficyt komunikacji Bardzo ograniczone inicjowanie społecznych interakcji, minimalna odpowiedź na społeczne propozycje Deficyt werbalnoniewerbalnej komunikacji nawet przy wsparciu osób na miejscu Nietypowe, nieudane odpowiedzi na propozycja Ograniczone, powtarzające się zachowanie Nieugiętość w zachowaniu, ekstremalne trudności przy zmianach, ograniczone, sztywne wzorce przenikają do wszystkich sfer życia Na tyle częsty objaw, że rzuca się w oczy i przenika do funkcjonowania społecznego, silny stres przy zmianach Nieugiętość, sztywność w choćby jednej z sfer

66 Terapia Postawienie diagnozy kluczowe dla wdrożenia prawidłowej terapii Praca nad kierowaniem uwagi ma związek z lepszym rozwojem zdolności językowych Umiejętność zabawy symbolicznej ma związek z rozwojem kompetencji językowych ale i społecznych Brak wczesnej diagnozy i odpowiedniej terapii wpływa niekorzystnie na przystosowanie społeczne

67 Dziękuję za uwagę