Dominik Chłond, Paweł Gałecki, Izabela Kałczuga, Ewa Krakowiak, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Karina Wieczorek

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Termomodernizacja budynków komunalnych na terenie gminy Czernichów wraz z modernizacją i wymianą źródeł ciepła (szkół i przedszkoli) Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Dominik Chłond, Paweł Gałecki, Izabela Kałczuga, Ewa Krakowiak, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Karina Wieczorek 2

3 Spis treści 1. Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia Spis tabel Tabela 1 Wskaźniki szacunkowe Beneficjenta... 8 Tabela 2 Wskaźnik rezultatu... 9 Tabela 3 Wskaźnik produktu... 9 Tabela 4 Ludność w Czernichowie wg miejsca zameldowania i płci Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Czernichowie Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne

4 Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami Tabela 8 Planowane koszty zadania Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego Tabela 10 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego Tabela 11 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych Tabela 12 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem, czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 13 Planowany harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 14 Koszty operacyjne Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 16 Dofinansowanie projektu Tabela 17 ENVP, ERR i B/C dla projektu Tabela 18 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 19 Plan wdrożenia projektu Spis rysunków Rysunek 1 Czernichów na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Termomodernizacja budynków komunalnych na terenie gminy Czernichów wraz z modernizacją i wymianą źródeł ciepła (szkół i przedszkoli) Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia dotyczącego ograniczenia niskiej emisji oraz wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na realizacji programu ograniczania niskiej emisji dla mieszkańców subregionu południowego województwa śląskiego, polegającego na systemie dopłat do termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne; termomodernizacji, wymianie źródeł ciepła, montażu instalacji solarnych, pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej, zakupie energooszczędnego oświetlenia ulicznego, budowie fotowoltaicznych i wiatrowych systemów wytwarzania energii elektrycznej. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest ze 106 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest termomodernizacja Zespołu Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim w Gminie Czernichów. Zakres przedsięwzięcia obejmuje wykonanie robót budowlanych polegających na: dociepleniu ścian zewnętrznych i dachów, wymianę starej stolarki okiennej i drzwiowej, wymiana źródeł ciepła (kotłów), modernizacji instalacji centralnego ogrzewania i c.w.u. Celem projektu jest zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej oraz poprawa jakości powietrza w regionie poprzez konieczną termomodernizację budynku użyteczności publicznej w Gminie Czernichów 1.2. Lokalizacja projektu Czernichów gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie żywieckim. Lokalizacja projektu w Międzybrodziu Bialskim przy ul. Bielskiej 2. 5

6 Rysunek 1 Czernichów na mapie Województwa Śląskiego Źródło: Rysunek 2 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapa Google 6

7 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Cele projektu są zgodne z celami RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej IV EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA, OZE I GOSPODARKA NISKOEMISYJNA, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.3: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym. Cele szczegółowe projektu odpowiadają priorytetowi inwestycyjnemu 4.3 i są spójne z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: Zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz Zmniejszenie emisyjności gospodarki. Projekt odnosi się do następujących celów szczegółowych priorytetu IV w RPO WSL : zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, poprawa jakości powietrza w regionie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. W tej wersji dokumentu - celem tego działania jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu oraz poprawa konkurencyjności regionalnej gospodarki, poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych, zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, a także poprawa jakości powietrza w regionie, poprawa efektywności produkcji i zużycia energii oraz wzrost produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Likwidacja niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła, 2. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, 3. Budowa instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach. W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie zarówno wymiana kotłów nieefektywnych ekologicznie na kotły charakteryzujące się zwiększoną sprawnością energetyczną oraz podłączenie budynków do istniejących sieci cieplnych. Przewiduje się możliwość wsparcia projektów w formule projektów typu słoneczne gminy (tu: np. niskoemisyjne gminy) realizowanych głównie na obszarze gmin o rozproszonej zabudowie jednorodzinnej (gminy małe). Na terenie gmin dużych możliwe podłączanie budynków do sieci miejskich. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie kompleksowa termomodernizacja obiektu poprzez poprawę izolacyjności przegród budowlanych, a także wymianę okien i drzwi zewnętrznych na wyroby o lepszej izolacyjności. Ponadto w ramach projektu, jako element kompleksowej modernizacji energetycznej obiektu dopuszcza się także działania związane z wymianą oświetlenia na energooszczędne (w tym systemy zarządzania oświetleniem obiektu), przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła) oraz przebudową systemów wentylacji i klimatyzacji. Zabudowa instalacji wykorzystujących OZE możliwa jest jedynie jako element 7

8 szerszych działań związanych z poprawą efektywności energetycznej obiektów objętych projektem. W ramach 2 typu projektu nie przewiduje się termomodernizacji budynków jednorodzinnych. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu możliwe jest wsparcie budowy instalacji/infrastruktury wykorzystującej OZE wyłącznie wraz z 1. i/lub 2. przykładowym rodzajem projektu. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 1 i 2 z przykładowych rodzajów projektów. Determinującym dla projektu będzie linia demarkacyjna w odniesieniu do Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ ), którą należy uwzględnić na etapie opracowania pełnego studium wykonalności. Wskaźniki Zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) planowanymi rezultatami wsparcia likwidacji niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła oraz termomodernizacji w budynkach użyteczności publicznej, budynkach mieszkalnych wraz z instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, będą: wzrost udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem, obniżenie energochłonności gospodarki oraz obniżenie emisji zanieczyszczeń gazowych. Istotnymi rezultatami projektu będą również czystsze powietrze oraz zmniejszenie ilości produktów ubocznych w/w procesu modernizacji. W wyniku wsparcia w/w działań, nastąpi obniżenie kosztów funkcjonowania administracji publicznej i sektora mieszkaniowego. Niniejszy projekt spełnia te zapisy i możliwość ich osiągnięcia. W ramach przedmiotowego działania zmodernizowany energetycznie zostanie 1 budynek użyteczności publicznej Zespół Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim w Gminie Czernichów Beneficjent nie posiada audyt wykonany w 2010 roku dla obiektu. Zgodnie ze wskazaniami (dane z ankiety) Beneficjent szacuje: Tabela 1 Wskaźniki szacunkowe Beneficjenta L.p. Wskaźnik Jednostka miary Wartość docelowa (2018) 1. Spadek emisji gazów cieplarnianych [tony ekwiwalentu CO 2 ] 150,00 2. Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektu Źródło: Na podstawie danych z ankiety Beneficjenta [MWh/rok] 2 000,00 Uwarunkowania osiągnięć rezultatów ekologicznych szczegółowo prezentuje analiza w rozdziale 7 niniejszego opracowania. Poniższe tabele prezentują zakres wskaźników zaplanowanych do realizacji w oparciu o aktualnie obowiązujące RPO WSL (wersja 5.1) oraz ich wielkości na podstawie wyliczeń własnych eksperta na potrzeby przedmiotowego projektu (dane w oparciu o analizę specyficzną dla sektora szczegóły w rozdziale 7 niniejszego opracowania): 8

9 Tabela 2 Wskaźnik rezultatu L.p. 1. Wskaźnik Emisja zanieczyszczeń gazowych Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Tabela 3 Wskaźnik produktu Jednostka pomiaru [t/r] Źródło danych Analiza ekspercka Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) 271,55 126,00 L.p Wskaźnik Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków Jednostka pomiaru [szt.] [szt.] [szt.] Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Źródło danych Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze/ dokumentacja księgowa Wartość bazowa Wartość docelowa (2018) 0 Nie dotyczy 0 Nie dotyczy 0 1 Podkreślić należy, iż trwają jeszcze prace Instytucji Zarządzającej nad precyzowaniem, a nawet zmianą wskaźników do poszczególnych priorytetów i działań. Na tym etapie analizy i zaawansowania projektowego Beneficjenta prezentacja zakresu możliwych wskaźników rezultatu i wymaganych wskaźników produktu stanowi podstawowy obraz efektywności przedsięwzięcia wymagany do doprecyzowania na etapie właściwego Studium Wykonalności i zatwierdzonego do wdrożenia RPO WSL na lata Procedura raportowania i monitorowania wskaźników będzie zgodna z Wytycznymi do monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał i po zakończeniu realizacji projektu, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. Do monitorowania wskaźnika rezultatu powinny być wykorzystane: dokumentacja projektowa (np. audyt energetyczny). Natomiast do pomiaru wskaźnika produktu: dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze/ dokumentacja księgowa. 2. Analiza terytorialna Czernichów gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, 26 km w kierunku południowo-wschodnim od Bielska-Białej i 9 km w kierunku północnym od Żywca. Gmina leży na terenie Beskidu Małego, nad malowniczymi przełomami Soły. W skład gminy wchodzą cztery sołectwa: Czernichów, Tresna, Międzybrodzie Bialskie i Międzybrodzie Żywieckie. Siedziba Urzędu 9

10 Gminy Czernichów mieści się w Tresnej. Sąsiednie gminy to: Kozy, Łękawica, Łodygowice, Porąbka, Wilkowice, m. Żywiec. Drogi dojazdowe - krajowe: 52 Bielsko-Biała Kęty Wadowice Głogoczów 69 Bielsko-Biała Żywiec Laliki Zwardoń Granica Państwa (PL-SLO) - wojewódzkie: 946 Żywiec Sucha Beskidzka 948 Oświęcim Kęty Kobiernice Tresna Oczków Gmina Czernichów położona jest w zakątkach przełomowej rzeki Soły, w obszarach makroregionu Beskidu Zachodniego zwanego Beskidem Małym, wśród gór i jezior. Na jeziorach Międzybrodzkim i Żywieckim można uprawiać sporty wodne i wędkarstwo. Zimą można skorzystać ze stoków narciarskich, całorocznie funkcjonuje również kolejka linowo-terenowa prowadząca na Górę Żar. Ze szczytów Beskidu Małego, tzn. m.in. Czupel (930 m n.p.m.), Magurka (909 m n.p.m.), Rogacz (899 m n.p.m.), Żar (761 m n.p.m.) można zobaczyć całą panoramę Beskidu Małego, Śląskiego i Żywieckiego, a nawet Tatry. U podnóża góry Żar znajduje się szkoła szybowcowa. Turyści mają zapewnioną w gminie bazę wypoczynkową w ośrodkach wczasowych, gospodarstwach agroturystycznych, pensjonatach, prywatnych kwaterach i na polu biwakowym. Przełomy rzeki Soły wykorzystano do budowy dwóch zapór/elektrowni w Porąbce (1936 r.) oraz w Tresnej (1966 r.). W 1978 r. na szczycie góry Żar zbudowano zbiornik wodny, a wewnątrz góry podziemną elektrownię szczytowo-pompową o największym na świecie spadzie wody 440 m, unikalny w skali światowej obiekt energetyczny. Tabela 4 Ludność w Czernichowie wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci (stan na 31 XII) ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Czernichów liczył mieszkańców, natomiast jego powierzchnia wynosi 56 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 120 os./km² i od kilku lat powoli wzrasta (w 2009 r. gęstość zaludnienia wynosiła 118 os./km²). Saldo migracji na osób w 2013 r. było ujemne i wyniosło minus 0,3 (w 2009 r. wynosiło 3,6). Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Czernichowie Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 55,3 55,6 54,7 55,2 55,5 osoba 90,0 89,7 93,1 97,0 104,5 10

11 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 26,2 26,3 26,4 27,2 28,4 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności gminy Czernichów w 2013 r. 64,3% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 17,5% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 18,2% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. wyniósł 0,0 i ma tendencję malejącą. Liczba pracujących w Czernichowie to ogółem 852 osoby (GUS, stan na 31 XII 2013 r.). Pracujący na ludności w 2013 r. stanowili 126 osób. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, a w powiecie żywieckim 14%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w 2013 r. w PUP Żywiec z gminy Czernichów to 310 osób. Analizując wcześniejsze okresy zauważalnym jest niewielki spadek bezrobocia (w 2012 r. zarejestrowanych bezrobotnych było 344). Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w Czernichowie ogółem 693 w tym z sektora publicznego 22, sektora prywatnego 671, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 579 firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Czernichowie są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (165 firm), sektora F budownictwo (114), a także sektora I działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (96) oraz sektora C przetwórstwo przemysłowe (77). Zasoby mieszkaniowe gminy Czernichów stanowią (wg GUS, stan na XII 2013 r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem Liczba mieszkań oddanych w 2013 r. do użytkowania to 35. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013 r.): Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej to 25,0 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 601 szt., Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 70,6 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt. Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 42,7, kanalizacyjnej 60,4, gazowej 57,7. Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 4 przychodnie; liczba ludności na 1 przychodnię w 2012 r osób; apteki ogólnodostępne 1; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki edukacyjne w Czernichowie to: 3 przedszkola dla 198 dzieci; 4 szkoły podstawowe (dla 348 uczniów) oraz 2 gimnazja (dla 169 uczniów). W odniesieniu do przedmiotowego projektu należy podkreślić, iż w kwestii efektywności energetycznej w gminie - indywidualne dokumenty strategiczne (analizy lokalne oraz regionalne) szczegółowo opisują to zagadnienie na miarę posiadanych przez Beneficjenta takich opracowań. Niniejsza analiza odnosi się do tego w rozdziale 3, gdzie wykazano i wskazano takie dokumenty, które 11

12 charakteryzują obszar objęty niniejszym projektem pod tym względem. W kwestii zanieczyszczenia atmosfery na obszarze gminy takie dane monitorowane są branżowo. Na portalu ( System Prognoz Jakości Powietrza w strefach i aglomeracjach województwa śląskiego, w Charakterystyce strefy śląskiej część południowa wskazano ogólnie dla regionu: Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza jest emisja komunalno-bytowa z zabudowy ośrodków miejskich i wiejskich, transport drogowy emitujący zanieczyszczenia wzdłuż arterii o natężonym ruchu samochodowym, oraz przemysł a zwłaszcza energetyka i ciepłownictwo. Emisja przemysłowa dotyczy zwłaszcza rejonów Czechowic-Dziedzic, Bielska-Białej, Żywca i Cieszyna. W obszarach górskich i pogórskich istotne znaczenie ma niska emisja komunalna w dolinach rzek i większych potoków. Do tego regionu zalicza się Gmina Czernichów. Informacje o aktualnym stanie jakości powietrza w obszarze województwa śląskiego (wyniki z przeprowadzonych pomiarów manualnych i pasywnych) dostępne są na bieżąco na stronie WIOŚ w Katowicach (źródło: w zakresie możliwym technicznie (istniejące stacje pomiarów) dla poszczególnych obszarów, w tym z obszaru RIT Subregionu Południowego. Dla obszaru przedmiotowego projektu brak takich danych lokalnych. Podsumowanie Gmina Czernichów liczy mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 56 km². Gęstość zaludnienia stanowi 120 os./km² i od kilku lat powoli wzrasta. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na ludności w 2013 r. wyniósł 0,0 i ma tendencję malejącą. W Czernichowie zauważa się niewielki spadek bezrobocia. W gminie Czernichów dominują działalności gospodarcze dot. handlu, budownictwa oraz działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Wykazana infrastruktura społeczna i techniczna gminy Czernichów stanowi istotną bazę działań projektowych zgodnych z przyjętą strategią rozwoju lokalnego. Jej potencjał i potrzeby wyznaczają kierunki istotnych działań określone w strategicznych dokumentach. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi w odniesieniu do strategicznych dokumentów związanych z perspektywą finansową 2014+: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; Interwencje w ramach CT4 koncentrują się na celu szczegółowym UP zmniejszenie emisyjności gospodarki i będą realizowane poprzez priorytet: Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki; zakres pilnych do podjęcia interwencji w tym zakresie jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.: zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych wielorodzinnych (PI 4iii., PI 4c.). 12

13 13

14 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, w tym: 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; II.6.2.Poprawa efektywności energetycznej; II.6.4. Poprawa stanu środowiska. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energochłonność gospodarki, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania, Rekomendacje. Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (Dz. U. z 2014r., poz. 1146) dostosowuje prawo polskie do unijnych regulacji dotyczących polityki spójności Znalazły się w niej zapisy dotyczące m.in.: mechanizmów koordynacji programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zasad wdrażania środków polityki spójności oraz zadań i trybu współpracy podmiotów zaangażowanych w ten proces,rozliczeń z Komisją Europejską i monitorowania efektów realizowanych projektów, kontroli, audytu, nieprawidłowości i korekt finansowych, pomocy publicznej, zasad wdrażania instrumentów zwrotnych, systemu wyboru projektów. Regionalne i lokalne dokumenty programowe: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ; Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska; Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska, III.2 Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. 14

15 Priorytet I Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 1.1 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Priorytet inwestycyjny 4.3 wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym; cele szczegółowe: zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego oraz poprawa jakości powietrza w regionie. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. Program Ochrony Powietrza dla stref województwa śląskiego Cel główny: Dotrzymanie standardów jakości powietrza w zakresie pyłu PM10 oraz znacząca redukcja stężeń B(a)P nawet przy niekorzystnych warunkach klimatycznych najpóźniej do roku 2020; Cel taktyczny w zakresie niskiej emisji: wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych oraz na otwartych przestrzeniach. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata (aktualizacja 2013) P IV Eliminacja zagrożeń środowiskowych i racjonalizacja ochrony środowiska; C IV.2 Zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń odprowadzanych do środowiska; Z IV.21.3 Eliminacja niskiej emisji w jednostkach publicznych; Z IV.21.4 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii; C IV.5 Eliminacja zagrożeń środowiskowych. Strategia rozwoju Gminy Czernichów do 2015 (dokument z 2000) Cel operacyjny: Stworzenie nowoczesnej bazy oświatowej oraz zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków do aktywnego spędzania czasu wolnego. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Czernichów na lata z perspektywą do roku 2021 Program wskazuje, iż w celu zmniejszenia emisji i emisji cenne są działania dążące do poprawy czystości atmosfery. W związku z zaostrzeniem się przepisów ochrony środowiska oraz w interesie mieszkańców działania te należałoby przeprowadzić w następujących kierunkach poprzez wdrożenie celów takich jak: systematyczna poprawa jakości powietrza na obszarze gminy opracowanie planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz jego sukcesywne wdrażanie, opracowanie i wdrożenie strategii zmniejszania stężenia pyłów drobnych PM10, bezno(a)pirenu oraz ozonu przyziemnego w powietrzu, zwiększenie świadomości społeczności lokalnej w zakresie potrzeb i możliwości ochrony powietrza, w tym oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł energii. wspieranie i promocja ekologicznych nośników energii wymiana konwencjonalnie opalanych pieców węglem na ogrzewania gazowe lub inne przyjazne środowisku nośniki energii zarówno w obiektach publicznych, jak mieszkaniach prywatnych, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii, 15

16 wspieranie i promowanie korzystania z materiałów energooszczędnych w budownictwie przez mieszkańców, kontynuowanie prac termomodernizacyjnych na terenie gminy. Program wskazuje także zalecenia postępowania mające ca celu zmniejszenie wykorzystania surowców, wody i energii. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: w Artykule 7 Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji, w Artykule 8 Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu i poprawę jakości powietrza w regionie. Projekt spełnia założenia tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się m.in. na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu równy dostęp będzie zapewniony kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 16

17 4. Komplementarność projektu Projekt ujęty jest na liście projektów przewidzianych do realizacji w formule Regionalnych Inwestycji Terytorialnych (RIT) dla obszaru funkcjonalnego obejmującego subregion południowy województwa śląskiego. Projekt jest komplementarny z innym lokalnym projektem, współfinansowanym ze środków WFOŚiGW dotyczącym ekologicznych działań na obszarze Gminy Czernichów: Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w Międzybrodziu Bialskim etap 2 Gmina Czernichów WFOŚiGW ,05 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu W trakcie realizacji 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Czernichów. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Czernichów jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, działa na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. nr 142 poz r. z późniejszymi zmianami) i na podstawie Statutu Gminy Czernichów, który został wprowadzony uchwałą Nr X/80/2003 Rady Gminy Czernichów z dnia 30 września 2003 r. z późniejszymi zmianami. Gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina obejmuje obszar o powierzchni ha i w jej skład wchodzą następujące sołectwa: Czernichów, Międzybrodzie Bialskie, Międzybrodzie Żywieckie, Tresna. Gmina Czernichów wykonuje swoje czynności za pomocą Urzędu Gminy w Czernichowie z siedzibą w Tresnej, będącego jednostką organizacyjną Gminy. Regulamin organizacyjny Urzędu Gminy w Czernichowie z siedzibą w Tresnej określa organizację i tryb pracy urzędu (załącznik Nr 1 do Zarządzenia Wójta Gminy Czernichów z dnia 15 grudnia 2011 r.). Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Organem wykonawczym wskazanym w ustawie jest wójt, a uchwałodawczym Rada Gminy. 17

18 Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą wszyscy mieszkańcy gminy Czernichów, jako że celem projektu jest ograniczenie emisji szkodliwych substancji poprzez wykonanie termomodernizacji budynków objętych projektem. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Czernichów Wykonalność instytucjonalna projektu Beneficjent nie wskazał struktury, stanowisk i zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, które będą brały udział w realizacji projektu. Z uwagi na powyższe nie jest możliwa ocena przygotowania Beneficjenta do realizacji projektu, w szczególności poprzez ocenę czy Beneficjent posiada zdolność organizacyjną do wdrożenia projektu i jego utrzymania. 6. Analiza techniczna i technologiczna Stan obecny Przedmiotem projektu jest termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Czernichów Zespołu Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim. Konstrukcja budynku jest tradycyjna murowana, 2 kondygnacje, Kubatura części ogrzewanej ,00 m 3, Powierzchnia użytkowa 4597,30 m 2, Kotłownia lokalna wymagająca modernizacji, Budynek aktualnie ogrzewany jest dwoma kotłami gazowymi 2 x 160 kw, wspomagany 3 pompami obiegowymi. Teren jest w pełni uzbrojony w infrastrukturę techniczną. Teren w MPZP przeznaczony pod usługi oświaty. Gmina posiada audyt wykonany w 2010 roku dla obiektu. Stan projektowany Przedmiotem jest termomodernizacja Zespołu Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim. Zakres zamierzenia obejmuje wykonanie robót budowlanych polegających na: dociepleniu ścian zewnętrznych i dachów - ocieplenie ścian zewnętrznych styropianem o grubości 10 cm (metoda lekka mokra), dodatkowo wykonanie tynku elewacyjnego cienkowarstwowego, ocieplenie stropu nad salą gimnastyczną grubość 25 cm, wymianę starej stolarki okiennej i drzwiowej na PCV, wymiana źródeł ciepła (kotłów) - Wymiana kotłów gazowych, instalacji c.o., grzejników, pozostałe roboty poinstalacyjne, modernizacja instalacji CWU. 18

19 Kwota netto VAT % Kwota VAT Kwota brutto Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Przewidywany efekt: Spadek emisji gazów cieplarnianych CO t/rok, Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej 2000 MWh/rok. W rozdziale 7 zaprezentowano podstawowe dane dot. planowanego zadania inwestycyjnego. Na tym etapie nie stwierdzono zagrożeń kwalifikowalności zadań w ramach RPO WSL Projekt jest wykonalny pod względem technicznym i technologicznym. Nie zawiera działań o charakterze innowacyjnym. W projekcie należy przyjąć rozwiązania zapewniające osiągnięcie wskaźników oraz utrzymanie projektu w okresie przekraczającym trwałość, wynikającą z zapisów umowy o dofinansowanie. Wartość współczynnika przenikania ciepła przez przegrody budowlane i stolarkę okienną dostosować w budynku do zgodności z załącznikiem nr 2 obowiązujących Warunków technicznych jaki powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie: Ocieplenie ścian zewnętrznych dostosować do obowiązujących przepisów U<0,25W/m 2 K, Ocieplenie stropu przez dostosować do obowiązujących przepisów U<0,20W/m 2 K, Ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją lub dachu dostosować do obowiązujących przepisów U<0,20W/m 2 K, Wymianę stolarki okiennej dostosować do obowiązujących przepisów U<1,3W/m 2 K. Planowane koszty prezentuje poniższa tabela: Tabela 8 Planowane koszty zadania Wydatki/koszty Zadanie w ramach projektu wykaz wydatków/kosztów Realizacja zadania inwestycyjnego ,17 zł 23% ,43 zł ,60 zł Dokumentacja projektowa (w tym aktualizacja) ,00 zł 23% ,00 zł ,00 zł Studium wykonalności ,00 zł 23% 3 220,00 zł ,00 zł Nadzory, ekspertyzy i in ,00 zł 23% 9 200,00 zł ,00 zł Promocja projektu ,00 zł 23% 2 300,00 zł ,00 zł Źródło: Opracowanie własne Razem ,17 zł ,43 zł ,60 zł Powyższe koszty mogą ulec zmianie na etapie opracowania studium wykonalności i późniejszego stosowania procedur zamówień publicznych. Realizacja zadania jest realna w harmonogramie założonym przez Beneficjenta. 19

20 7. Analiza specyficzna dla sektora W związku z planowanym przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, przewiduje się zmniejszenie zapotrzebowania na energię końcową wskutek ocieplenia przegród budowlanych, poprawy sprawności i regulacji instalacji oraz wytwarzania ciepła. Parametry unosu i emisji substancji wyliczono w oparciu o: 1. Materiały informacyjno-instruktażowe serii 1/96 wydane przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, 2. Wyniki badań i pomiarów IChPW w Zabrzu Stan aktualny Stan istniejący przed termomodernizacją zapotrzebowanie na zużycie energii: energia końcowa: GJ rocznie, paliwo: gaz ziemny, wartość opałowa paliwa: 34,00 [MJ/m 3 ]. Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO 2 0, ,85 2. NO 2 0, ,18 3. CO 0, ,69 4. CO 2 58, ,12 5. Pył 0,0000 0, Sadza 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne 7.2. Stan projektowany Stan projektowany zapotrzebowanie na zużycie energii: energia końcowa 2 140,00 GJ rocznie, paliwo: gaz ziemny, wartość opałowa paliwa: 34,00 [MJ/m 3 ]. Tabela 10 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO 2 0,0024 5,04 2. NO 2 0, ,67 3. CO 0, ,18 20

21 4. CO 2 58, ,35 5. Pył 0,0000 0, Sadza 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne Tabela 11 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych L.p. Emitowane zanieczyszczenie Stan istniejący [kg/rok] Stan projektowany [kg/rok] Efekt ekologiczny [kg/rok] Redukcja emisji [%] 1. SO 2 10,85 5,04 5,82 53,60 2. NO 2 206,18 95,67 110,51 53,60 3. CO 40,69 18,18 21,81 53,60 4. CO , , ,76 53,60 5. Pył 0,0678 0, ,60 6. Sadza 0,0000 0,0000 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I zakładał montaż fotowoltaicznych źródeł energii elektrycznej i pompy ciepła. Łączna moc farmy fotowoltaicznej 100 kw zapewnia w 100% zapotrzebowanie na zasilanie energią elektryczną jednej pompy ciepła. Ten wariant jest droższy od planowanego o ok. 150%. Przyczyny odrzucenia wariantu są następujące: możliwość pojawienia się kosztów niekwalifikowanych, ograniczona pula środków przyznanych w puli pozakonkursowej, duży w swoim zakresie proces inwestycyjny, brak zwiększenia poziomu dofinansowania przy jednoczesnym wzroście kosztów realizacji inwestycji. Wariant jest korzystny z punktu widzenia środowiska naturalnego oraz z punktu widzenia społecznego, jednakże jego koszty i ograniczenia organizacyjne czynią go niemożliwym do realizacji ze względów finansowych. Wariant II zwiększenie zakresu zadania poszerzenie zadań remontowych o remonty wewnętrzne, malowanie ścian itp. Zwiększenie zakresu, spowoduje wzrost kosztów sięgających od 30 do 40%. 21

22 Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: zwiększenie kosztów inwestycji, przy braku zwiększenia poziomu dofinansowania, możliwa niekwalifikowalność części kosztów. Wariant III realizacja w zakresie określonym w rozdziale 6. Przyjęto w nim sprawdzone rozwiązania, odpowiadające aktualnym potrzebom. Realizacja w planowanym zakresie jest możliwa w założonym budżecie i możliwej do uzyskania dotacji w ramach puli środków pozakonkursowych. Wybrany wariant przedstawia najlepszy stosunek korzyści środowiskowych i społecznych za akceptowalną dla Beneficjenta cenę. Mając powyższe na uwadze, rekomenduje się przyjęcie wariantu III. Inne warianty mogą zostać zdefiniowane po inwentaryzacji i dokładnym określeniu możliwości rozbudowy projektu. Należy to uwzględnić podczas tworzenia dokumentacji na potrzeby projektu. 9. Analiza środowiskowa Analiza środowiskowa projektu wykonana została w oparciu o audyt terenowy, który odbył się w dniu roku. 1. Aktualny stan obiektu: Zespół Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim przy ul. Bielskiej 2 - budynek jest obiektem trzynokondygnacyjnym. Ściany zewnętrzne otynkowane, elewacja w dobrym stanie. 2. Stwierdzone miejsca bytowania (w tym lęgowe/rozrodcze) chronionych gatunków ptaków i nietoperzy (wizja lokalna i wywiad): Na ścianie frontowej budynku znajduje się gniazdo jaskółki oknówki (Delichon urbicum) sprawiające wrażenie zasiedlonego w sezonie lęgowym. 3. Potencjalne miejsca bytowania (w tym lęgowe/rozrodcze) chronionych gatunków ptaków i nietoperzy (wizja lokalna): Stwierdzono szczeliny pod rynnami i za rurarmi spustowymi. 4. Rekomendacje środowiskowe dla projektu: W świetle obowiązujących przepisów zaleca się obligatoryjne zgłoszenie do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) zamiaru podjęcia termomodernizacji obiektu, po wcześniejszym uzyskaniu ekspertyzy ornitologicznej i/lub chiropterologicznej. a) Ekspertyza ornitologiczna (i/lub chiropterologiczna) obejmuje dwie części: wykonanie szczegółowej inwentaryzacji obiektu pod kątem występowania potencjalnych siedlisk i miejsc niebezpiecznych dla ptaków (i/lub nietoperzy), a także stwierdzenie miejsc zajętych przez ptaki, określenie gatunków i ich liczebności, zaproponowanie możliwych rozwiązań pod kątem zachowania siedlisk, kompensacji oraz terminarza wykonania tych prac w powiązaniu z harmonogramem i technikami wykonania remontu obiektu. b) Ekspertyza ornitologiczna (i/lub chiropterologiczna) powinna zostać przeprowadzona w roku poprzedzającym planowane prace termomodernizacyjne obiektu. 22

23 c) Zgodnie z zaleceniami RDOŚ harmonogram inwentaryzacji powinien być następujący: Kwiecień sprawdzenie obiektu pod kątem występowania siedlisk ptaków i nietoperzy: szczeliny dylatacyjne, szczeliny miedzy płytami, ubytki cegieł, otwory technologiczne, szczeliny za rynnami, szczeliny pod parapetami okiennymi, otwory wentylacyjne w stropodachu, inne otwory do strychów i stropodachu (miejsca zasiedlane przez wróblowe, gołębie miejskie, pustułki), półki, gzymsy, duże wnęki, wnęki balkonowe, parapety okien niedostępnych (miejsca wybierane na założenie gniazda przez gołębiowe i pustułki); pnącza na elewacji budynku, wnęki balkonowe (miejsca wybierane przez wróblowe i gołębiowe), stropodachy i strychy (miejsca zasiedlane przez gołębie miejskie, sowy i nietoperze). Maj w drugiej dekadzie miesiąca: sprawdzenie gdzie znajdują się gniazda jaskółek oknówek na elewacji, zarejestrowanie tych miejsc, w trzeciej dekadzie miesiąca - sprawdzenie czy obiekt jest zasiedlony przez jerzyki, obserwacja elewacji pół godziny przed zmrokiem i rejestracja liczby jerzyków i miejsc gdzie usiłują wejść i wchodzą w szczeliny, otwory itp. Czerwiec - trzecia dekada miesiąca: pół godziny przed zmrokiem liczenie jerzyków krążących wokół budynku oraz rejestracja miejsc gdzie wchodzą w szczeliny, otwory, itp., ostateczne oszacowanie liczby par lęgowych poszczególnych gatunków ptaków zasiedlających obiekt, obserwacje budynku w godzinach wieczornych (tuż po zachodzie słońca, aż do zmroku) w celu stwierdzenia obecności nietoperzy (należy powtórzyć w sierpniu i październiku). Lipiec przygotowanie planu remontu z uwzględnieniem siedlisk ptaków. Zakres zabezpieczeń zależy od stwierdzonego rozmieszczenia w obiekcie siedlisk ptaków i nietoperzy. Jeśli remont musi być wykonany w okresie lęgowym ptaków, co może oznaczać uniemożliwienie im przystąpienia do rozrodu, należy wówczas wystąpić o zgodę do RDOŚ na remont w tym okresie wraz z propozycją działań kompensacyjnych w postaci wywieszenia dodatkowych budek lęgowych w odpowiednich siedliskach w sąsiedztwie remontowanego obiektu, wraz z dokładnym planem ich zamocowania oraz planowanym harmonogramem wieszania budek i prac remontowych. W przypadku stwierdzenia obecności nietoperzy w ramach kompensacyjnych działań naprawczych należy zaplanować montaż kryjówek zastępczych (głównie skrzynek na- i podtynkowych). Sierpień - po uzyskaniu decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska ustalenie harmonogramu przygotowania obiektu do remontu pod kątem wymagań określonych w decyzji RDOŚ, dotyczących zabezpieczenia siedlisk stwierdzonych gatunków chronionych i podjętych działań kompensujących. 5. Ryzyko środowiskowe w projekcie: 23

24 Zakres planowanego remontu obejmuje termomodernizację budynku (m.in. ocieplenie przegród budowlanych, ścian i stropodachu), wymiana stolarki okiennej i drzwiowej oraz wymiana instalacji centralnego ogrzewania. Planowane prace remontowe dotyczące termomodernizacji budynku nie wpłyną negatywnie na populacje chronionych gatunków ptaków i nietoperzy pod warunkiem zastosowania się do zaleceń wynikających z przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej i zgłoszeniu do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska zamiaru podjęcia termomodernizacji obiektu. W przypadku konieczności prowadzenia prac w okresie lęgowym ptaków, należy wystąpić o zgodę do RDOŚ na remont w tym okresie wraz z propozycją działań kompensacyjnych w postaci wywieszenia dodatkowych budek lęgowych dla ptaków lub kryjówek zastępczych dla nietoperzy (na koszt Inwestora) w odpowiednich siedliskach w sąsiedztwie remontowanego obiektu, wraz z dokładnym planem ich zamocowania oraz planowanym harmonogramem wieszania budek i prac remontowych. Ponieważ na elewacji budynku stwierdzono obecność gniazd oknówek, na potrzeby prowadzonych prac termomodernizacyjnych konieczne będzie ich usunięcie, na co Inwestor powinien uzyskać zgodę RDOŚ. Po uzyskaniu zgody gniazda należy usunąć jesienią (październik-listopad). 10. Analiza prawna i pomoc publiczna Projekt obejmuje wykonanie prac termomodernizacyjnych Zespołu Szkół nr 1 wraz z Przedszkolem w Międzybrodziu Bialskim. Budynek wielolokalowy przy ul. Lipowska 24. Zakres prac obejmuje wykonanie robót budowlanych polegających na dociepleniu ścian zewnętrznych i dachów, wymianie starej stolarki okiennej i drzwiowej, wymianie źródeł ciepła (kotłów), modernizacji instalacji centralnego ogrzewania i CWU. Beneficjent ma uregulowaną sytuację prawną w zakresie nieruchomości objętych projektem. Część z nich została oddana w trwały zarząd jednostce samorządu terytorialnego - Gminnemu Zespołowi Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół w Czernichowie. Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 115, poz. 741 z późn. zm.) trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. Jednostka organizacyjna ma prawo korzystania z nieruchomości oddanej w trwały zarząd, a w szczególności do: korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania, zabudowy, odbudowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy lub remontu obiektu budowlanego na nieruchomości, zgodnie z przepisami Prawa budowlanego, za zgodą organu nadzorującego, oddania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie na czas nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu i organu nadzorującego, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony do 3 lat, albo za zgodą tych organów, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony, jednak na okres nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd; zgoda jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość. 24

25 Art. 43 ust. 5 ustawy o gospodarcze nieruchomościami stanowi zaś, że nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego Skarbu Państwa oddaje się w trwały zarząd państwowej jednostce organizacyjnej, a nieruchomości stanowiące przedmiot własności lub przedmiot użytkowania wieczystego jednostki samorządu terytorialnego - odpowiedniej samorządowej jednostce organizacyjnej, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Sytuacja prawna w zakresie korzystania z nieruchomości jest w pełni uregulowana. Projekt nie będzie generował dochodów. W ramach realizowanego projektu Beneficjent zobligowany będzie do wyboru kilku wykonawców przede wszystkim wykonawcy robót budowlanych objętych termomodernizacją wraz z dostawą elementów tej termomodernizacji, ale przede wszystkim podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie ewentualnie wymaganego studium wykonalności, audytu energetycznego (Beneficjent legitymuje się wstępnym audytem energetycznym budynków), podmiotu nadzorującego wykonywane prace i prawidłowość ich wykonania. Konieczne jest również wybranie podmiotu, który wykona audyt termomodernizacyjny budynków, w związku z brakiem ich opracowania do tej pory. Nie można pominąć również konieczności opracowania Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, w tym prawidłowego opisu przedmiotu zamówienia i jeżeli Beneficjent nie będzie miał możliwości wykonać tego własnymi siłami (za pomocą swoich pracowników), również w tym zakresie konieczne będzie przeprowadzenie odpowiedniego postępowania celem wyłonienia podmiotu, który przygotuje takie dokumenty i ewentualnie przeprowadzi lub będzie doradzał w zakresie przeprowadzenia odpowiednich postępowań celem wyłonienia wykonawców wyżej wskazanych postępowań. Do Projektu Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WSL na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie zostały jeszcze opracowane wytyczne dotyczące wyboru wykonawców w przypadku, gdy stosownie do treści ustawy Prawo zamówień publicznych dany Beneficjent nie jest zobligowany do jej stosowania Jednakże mając na uwadze fakt, iż Beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego to wybór wykonawców możliwy będzie jedynie zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, chyba że kwota zamówienia nie przekroczy wartości wskazanej w art. 4 pkt. 8 ustawy Pzp. W takim przypadku zaleca się uwzględnienie wymogów zawartych w Komunikacie Wyjaśniającym KE 2006/C 179/02 dotyczącym prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych. Wybór wykonawcy na podstawie ustawy Pzp wiąże się z koniecznością opracowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zawierającej szczegółowy opis zamówienia, przy tym niezbędne jest uwzględnienie podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych, mianowicie zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Oznacza to przede wszystkim, iż opis przedmiotu zamówienia oraz warunki udziału w postępowaniu nie mogą powodować, że tylko jeden dostawca będzie spełniał wymogi postępowania. Co do zasady za najbardziej konkurencyjny, a jednocześnie gwarantujący całkowitą bezstronność stron uznaje się przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Beneficjent powinien również uwzględnić wytyczne dotyczące udzielania zamówień publicznych w szczególności w projektach dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej a przede wszystkim zalecenia do stosowania innych trybów postępowania, w ramach których kryterium wyboru oferty nie jest tylko i wyłącznie cena. Niezwykle istotne jest, by warunki postępowania nie tylko eliminowały możliwość wzięcia udziału w nim niedoświadczonych podmiotów, nie gwarantujących prawidłowego i terminowego wykonania zamówienia, ale jednocześnie nie mogą one być tak restrykcyjne, aby ograniczały możliwości udziału w postępowaniu potencjalnych, doświadczonych wykonawców. 25