Analiza wykonalności dla projektu pn.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych

Transkrypt

1 Analiza wykonalności dla projektu pn.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych Bielsko-Biała, 2014

2 Zespół ekspertów w składzie: Dominik Chłond, Paweł Gałecki, Izabela Kałczuga, Ewa Krakowiak, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Karina Wieczorek 2

3 Spis treści 1. Charakterystyka projektu Tytuł i definicja projektu Lokalizacja projektu Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Analiza terytorialna Zgodność z politykami strategicznymi Komplementarność projektu Analiza instytucjonalna Beneficjenci projektu Wykonalność instytucjonalna projektu Analiza techniczna i technologiczna Analiza specyficzna dla sektora Stan aktualny Stan projektowany Analiza wariantowa Analiza środowiskowa Analiza prawna i pomoc publiczna Analiza finansowo-ekonomiczna Wykonalność i trwałość projektu Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie Plan wdrożenia projektu Raport z konsultacji społecznych Zakończenie Bibliografia Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu... 9 Tabela 2 Wskaźnik produktu... 9 Tabela 3 Ludność w Gminie Hażlach wg miejsca zameldowania i płci Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Hażlach Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami

4 Tabela 7 Koszty realizacji projektu Tabela 8 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego Tabela 10 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych Tabela 11 Lista nieruchomości objętych projektem wraz ze wskazaniem czy istnieje podstawa dysponowania nieruchomością przez Beneficjenta Tabela 12 Planowany harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 13 Koszty operacyjne Tabela 14 Obliczenie luki w finansowaniu Tabela 15 Dofinansowanie projektu Tabela 16 ENVP, ERR i B/C dla projektu Tabela 17 Ryzyka i zagrożenia w projekcie Tabela 18 Plan wdrożenia projektu Spis rysunków Rysunek 1 Hażlach na mapie województwa śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu - Hażlach, ul. Kościelna Rysunek 3 Lokalizacja projektu - Pogwizdów przy ul. Szkolna

5 1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia dotyczącego ograniczenia niskiej emisji oraz wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na realizacji programu ograniczania niskiej emisji dla mieszkańców subregionu południowego województwa śląskiego, polegającego na systemie dopłat do termomodernizacji oraz wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne; termomodernizacji, wymianie źródeł ciepła, montażu instalacji solarnych, pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej, zakupie energooszczędnego oświetlenia ulicznego, budowie fotowoltaicznych i wiatrowych systemów wytwarzania energii elektrycznej. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest ze 106 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest termomodernizacja dwóch budynków użyteczności publicznej siedziby: Szkoły Podstawowej w Hażlach przy ul. ul. Kościelnej 2, Szkoły Podstawowej w Pogwizdowie przy ul. Szkolnej 1. Zakres prac termomodernizacyjnych w obu obiektach wynika z potrzeb i konieczności wdrożenia energooszczędnych rozwiązań. Możliwe to będzie poprzez wymianę starego kotła (gazowego) na kocioł charakteryzujący się zwiększona sprawnością energetyczną wraz z zabudową kolektorów słonecznych (wraz z cała armaturą) na Szkole Podstawowej w Hażlachu oraz kompleksową termomodernizację budynku Szkoły Podstawowej w Pogwizdowie. Na obu obiektach zainstalowane zostaną kolektory słoneczne. Celem projektu jest ograniczenie niskiej emisji, zwiększenie efektywności energetycznej budynkach użyteczności publicznej gminy Hażlach poprzez ograniczenie zapotrzebowania na energię i zainstalowanie kolektorów słonecznych Lokalizacja projektu Hażlach gmina w powiecie cieszyńskim, w województwie śląskim, w granicach historycznego regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś na Pogórzu Śląskim. Lokalizacja projektu w miejscowości Hażlach przy ul. Kościelnej 2 oraz w miejscowości Pogwizdów przy ul. Szkolna 1. 5

6 Rysunek 1 Hażlach na mapie województwa śląskiego Źródło dla Rysunku 1 i 2: Rysunek 2 Lokalizacja projektu - Hażlach, ul. Kościelna 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapa Google 6

7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu - Pogwizdów przy ul. Szkolna 1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Mapa Google 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Cele projektu są zgodne z celami RPO WSL na lata (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej IV EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA, OZE I GOSPODARKA NISKOEMISYJNA, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 4.3: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym. Cele szczegółowe projektu odpowiadają priorytetowi inwestycyjnemu 4.3 i są spójne z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: Zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz Zmniejszenie emisyjności gospodarki. Projekt odnosi się do następujących celów szczegółowych priorytetu IV w RPO WSL : zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, poprawa jakości powietrza w regionie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. W tej wersji dokumentu - celem tego działania jest przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu oraz poprawa konkurencyjności regionalnej gospodarki, poprzez zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w stosunku do energii ze źródeł konwencjonalnych, zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego, a także poprawa jakości powietrza w regionie, poprawa efektywności produkcji i zużycia energii oraz wzrost produkcji i dystrybucji energii z odnawialnych źródeł. 7

8 Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL , które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Likwidacja niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła, 2. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych, 3. Budowa instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach. W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie zarówno wymiana kotłów nieefektywnych ekologicznie na kotły charakteryzujące się zwiększoną sprawnością energetyczną oraz podłączenie budynków do istniejących sieci cieplnych. Przewiduje się możliwość wsparcia projektów w formule projektów typu słoneczne gminy (tu: np. niskoemisyjne gminy) realizowanych głównie na obszarze gmin o rozproszonej zabudowie jednorodzinnej (gminy małe). Na terenie gmin dużych możliwe podłączanie budynków do sieci miejskich. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu możliwa będzie kompleksowa termomodernizacja obiektu poprzez poprawę izolacyjności przegród budowlanych, a także wymianę okien i drzwi zewnętrznych na wyroby o lepszej izolacyjności. Ponadto w ramach projektu, jako element kompleksowej modernizacji energetycznej obiektu dopuszcza się także działania związane z wymianą oświetlenia na energooszczędne (w tym systemy zarządzania oświetleniem obiektu), przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i podłączeniem do źródła ciepła) oraz przebudową systemów wentylacji i klimatyzacji. Zabudowa instalacji wykorzystujących OZE możliwa jest jedynie jako element szerszych działań związanych z poprawą efektywności energetycznej obiektów objętych projektem. W ramach 2 typu projektu nie przewiduje się termomodernizacji budynków jednorodzinnych. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu możliwe jest wsparcie budowy instalacji/infrastruktury wykorzystującej OZE wyłącznie wraz z 1. i/lub 2. przykładowym rodzajem projektu. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 1 i 3 z przykładowych rodzajów projektów. Wskaźniki Zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata (wersja 5.1) planowanymi rezultatami wsparcia likwidacji niskiej emisji poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie budynków do sieciowych nośników ciepła oraz termomodernizacji w budynkach użyteczności publicznej, budynkach mieszkalnych wraz z instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach, będą: wzrost udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem, obniżenie energochłonności gospodarki oraz obniżenie emisji zanieczyszczeń gazowych. Istotnymi rezultatami projektu będą również czystsze powietrze oraz zmniejszenie ilości produktów ubocznych w/w procesu modernizacji. W wyniku wsparcia w/w działań, nastąpi obniżenie kosztów funkcjonowania administracji publicznej i sektora mieszkaniowego. Niniejszy projekt spełnia te zapisy i możliwość ich osiągnięcia. W ramach przedmiotowego działania zmodernizowane energetycznie zostaną wraz z montażem kolektorów słonecznych dwa budynki użyteczności publicznej siedziba Szkoły Podstawowej w Hażlach (przy ul. Kościelnej 2) oraz Szkoły Podstawowej w Pogwizdowie (przy ul. Szkolnej 1). Wg danych Beneficjenta wskaźniki dla całego zadania poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych przekładają się na: Szacowany spadek emisji gazów cieplarnianych 1,5 tony ekwiwalentu CO 2, 8

9 Ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku realizacji projektu 50 kw/rok. Poniższe tabele prezentują zakres wskaźników zaplanowanych do realizacji w oparciu o aktualnie obowiązujące RPO WSL (wersja 5.1) oraz wyniki ich obliczeń na podstawie audytu terenowego przeprowadzonego w 2014 r. na potrzeby niniejszej analizy: Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 1. Emisja zanieczyszczeń gazowych Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p Wskaźnik Liczba jednostek wytwarzania energii elektrycznej z OZE Liczba jednostek wytwarzania energii cieplnej z OZE Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków [t/r] Jednostka pomiaru [szt.] [szt.] [szt.] Źródło: RPO WSL na lata (wersja 5.1) Audyt terenowy z 2014 r. Źródło danych Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze Dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczoodbiorcze/ dokumentacja księgowa 80,55 49,82 Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 0 Brak danych 0 Brak danych 0 2 Procedura raportowania i monitorowania wskaźników będzie zgodna z Wytycznymi do monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał i po zakończeniu realizacji projektu, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. Do monitorowania wskaźnika rezultatu powinny być wykorzystane: dokumentacja projektowa (np. audyt energetyczny). Natomiast do pomiaru wskaźnika produktu: dokumentacja projektowa/ protokoły zdawczo-odbiorcze/ dokumentacja księgowa. 9

10 2. Analiza terytorialna Gmina Hażlach to gmina wiejska w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim. W latach gmina położona była w województwie bielskim. Siedziba gminy to Hażlach. Gmina ma obszar 49,02 km², w tym: użytki rolne: 72%, a użytki leśne: 16%. Gmina stanowi 6,71% powierzchni powiatu. Zgodnie ze statystyką publikowaną systematycznie na stronie urzędu gminy dane demograficzne za 2013r. prezentują następujący stan ludności ( co do liczby mieszkańców poszczególnych sołectw zameldowanych na pobyt stały w poszczególnych sołectwach stanowi: Hażlach 2 389, Pogwizdów 3 593, Zamarski 1 385, Brzezówka 693, Kończyce Wielkie 1 850, Rudnik 465. Stali mieszkańcy wg grup wiekowych w przedziale wiekowym 0-17 lat to 1112 mężczyzn i 1081 kobiet; 18 lat: 86 mężczyzn i 72 kobiety; lat: 3605 mężczyzn i 3682 kobiety; 71 lat i więcej: 266 mężczyzn i 471 kobiet. Liczbę ludności faktycznie zamieszkałych w gminie Hażlach na przestrzeni ostatnich 5 lat prezentuje poniższa tabela. Tabela 3 Ludność w Gminie Hażlach wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m Ludność wg miejsca zameldowania i płci (stan na 31 XII) ogółem osoba mężczyźni osoba kobiety osoba Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Gmina Hażlach liczyła ogółem mieszkańców, natomiast jej powierzchnia to ha. Gęstość zaludnienia stanowi przy tym 217 os./km² i od kilku lat ta gęstość wzrasta ( było 209 os/km²). Przybywa w gminie od lat ludności (w 2009 r. było mieszkańców), utrzymuje się też od lat dodatni przyrost naturalny (na 1000 ludności) w 2013 r. stanowił 3,6 (w 2012 r. plus 4,2; w 2011 r. plus 5,2; a w 2010 r. plus 5,1). Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Hażlach Wyszczególnienie j.m ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 52,1 52,8 52,5 53,4 54,2 osoba 55,2 55,8 59,1 62,4 67,0 10

11 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 18,5 18,9 19,5 20,5 21,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności Hażlach w 2013 r. 21,7% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 64,9% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 14,1% osoby w wieku poprodukcyjnym. Stabilna jest struktura (z lekkim wzrostem) ludności w obszarze wieku produkcyjnego. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Liczba pracujących w gminie Hażlach to ogółem 548 osób (GUS, stan na 31.XII.2013 r.). W tym czasie udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym ogółem w gminie wyniósł 6,4%. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, w powiecie cieszyńskim 10%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w tym czasie z Gminy Hażlach to 382 osoby. Bezrobocie rejestrowane i ukryte w odniesieniu do rolniczego charakteru obszaru gminy stanowi istotne wyzwanie rozwojowe. Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013r.) dla gminy Hażlach - podmioty gospodarki narodowej wpisane do rejestru REGON (stan w dniu 31 XII) stanowiły: 805, w tym z sektora publicznego 15, prywatnego 790. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w gminie Hażlach są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (229 firm), z sektora z sektora F budownictwo (110) oraz z sektora C przetwórstwo przemysłowe (89). Infrastruktura techniczna Zasoby mieszkaniowe Gminy Hażlach stanowią mieszkania (wg GUS, stanu na XII 2013r.), a budynki mieszkalne oddane do użytkowania odnotowano 33. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013r.): Wodociągi - długość czynnej sieci rozdzielczej to 122,5 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to szt., Kanalizacja - długość czynnej sieci rozdzielczej to 60 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 944 szt. Istotnym wyzwaniem dla rozwoju gminy jest rozbudowa kanalizacji gminnej (sieci i większej przystępności oczyszczalni). Infrastruktura społeczna (wszystkie dane z GUS wg stanu na koniec 2013 r.) Służba zdrowia: 4 przychodnie; apteki ogólnodostępne 2; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną Placówki biblioteczne biblioteki i filie ogółem 3; dla czytelników w ciągu roku. Placówki edukacyjne w gminie Hażlach to: 3 przedszkola dla 258 dzieci; 5 szkół podstawowych (dla 618 uczniów) oraz 2 gimnazja (dla 235 uczniów). W odniesieniu do przedmiotowego projektu należy podkreślić, iż w kwestii efektywności energetycznej w gminie - indywidualne dokumenty strategiczne (analizy lokalne oraz regionalne) szczegółowo opisują to zagadnienie na miarę posiadanych przez Beneficjenta takich opracowań. 11

12 Niniejsza analiza odnosi się do tego w rozdziale 3, gdzie wykazano i wskazano takie dokumenty, które charakteryzują obszar objęty niniejszym projektem pod tym względem. W kwestii zanieczyszczenia atmosfery na obszarze gminy takie dane monitorowane są branżowo. Na portalu ( System Prognoz Jakości Powietrza w strefach i aglomeracjach województwa śląskiego, w Charakterystyce strefy śląskiej część południowa wskazano ogólnie dla regionu: Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza jest emisja komunalno-bytowa z zabudowy ośrodków miejskich i wiejskich, transport drogowy emitujący zanieczyszczenia wzdłuż arterii o natężonym ruchu samochodowym, oraz przemysł a zwłaszcza energetyka i ciepłownictwo. Emisja przemysłowa dotyczy zwłaszcza rejonów Czechowic- Dziedzic, Bielska-Białej, Żywca i Cieszyna. W obszarach górskich i pogórskich istotne znaczenie ma niska emisja komunalna w dolinach rzek i większych potoków. Do tego regionu zalicza się Gmina Hażlach. Informacje o aktualnym stanie jakości powietrza w obszarze województwa śląskiego (wyniki z przeprowadzonych pomiarów manualnych i pasywnych) dostępne są na bieżąco na stronie WIOŚ w Katowicach (źródło: w zakresie możliwym technicznie (istniejące stacje pomiarów) dla poszczególnych obszarów, w tym z obszaru RIT Subregionu Południowego. Dla obszaru przedmiotowego projektu brak takich danych lokalnych. Podsumowanie Gmina wiejska Hażlach liczy mieszkańców, jego powierzchnia wynosi ha. Gęstość zaludnienia stanowi 217 os./km² i od kilku lat wzrasta. Stabilna jest struktura ( z lekkim wzrostem) ludności w obszarze wieku produkcyjnego. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny (na 1000 ludności) od wielu lat jest dodatni, w 2013 r. wyniósł plus 3,6. W Hażlach dominują działalności gospodarcze dot. handlu, przemysłowego. budownictwa i przetwórstwa Wykazana infrastruktura społeczna i techniczna Hażlacha stanowi istotną bazę działań projektowych zgodnych z przyjętą strategią rozwoju lokalnego. Jej potencjał i potrzeby wyznaczają kierunki istotnych działań określone w strategicznych dokumentach. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność projektu z dokumentami strategicznymi w odniesieniu do strategicznych dokumentów związanych z perspektywą finansową 2014+: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; Interwencje w ramach CT4 koncentrują się na celu szczegółowym UP - zmniejszenie emisyjności gospodarki i będą realizowane poprzez priorytet: Zwiększenie efektywności energetycznej gospodarki; zakres pilnych do podjęcia interwencji w tym zakresie 12

13 jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.: zwiększenie efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej i mieszkalnych wielorodzinnych (PI 4iii., PI 4c.). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, w tym: 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych, szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; II.6.2.Poprawa efektywności energetycznej; II.6.4. Poprawa stanu środowiska. Polska Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energochłonność gospodarki, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania, Rekomendacje. Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej (Dz. U. z 2014r., poz. 1146) - dostosowuje prawo polskie do unijnych regulacji dotyczących polityki spójności Znalazły się w niej zapisy dotyczące m.in.: mechanizmów koordynacji programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, zasad wdrażania środków polityki spójności oraz zadań i trybu współpracy podmiotów zaangażowanych w ten proces, rozliczeń z Komisją Europejską i monitorowania efektów realizowanych projektów, kontroli, audytu, nieprawidłowości i korekt finansowych, pomocy publicznej, zasad wdrażania instrumentów zwrotnych, systemu wyboru projektów. Regionalne i lokalne dokumenty programowe: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ; Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska; Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla 13

14 zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska, III.2 Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna. Priorytet I Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 1.1 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii. Projekt RPO WSL wersja 5.1 z dnia Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Priorytet inwestycyjny 4.3 wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym; cele szczegółowe: zmniejszenie energochłonności infrastruktury publicznej i sektora mieszkaniowego oraz poprawa jakości powietrza w regionie. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna; Działanie 4.3 Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i sektorze mieszkaniowym. Program Ochrony Powietrza dla stref województwa śląskiego Cel główny: Dotrzymanie standardów jakości powietrza w zakresie pyłu PM10 oraz znacząca redukcja stężeń B(a)P nawet przy niekorzystnych warunkach klimatycznych najpóźniej do roku 2020; Cel taktyczny w zakresie niskiej emisji: wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych oraz na otwartych przestrzeniach; Cel 1: Wyeliminowanie spalania odpadów w kotłach i piecach domowych; Cel 2. Wyeliminowanie spalania węgla złej jakości w kotłach i piecach domowych. Program Ochrony Powietrza Strefa bielsko-żywiecka W rozdziale 3 pn. Działania niezbędne do przywrócenia stężeń w powietrzu do poziomów nieprzekraczających poziomy dopuszczalne i docelowe wskazano zadania przewidziane do realizacji. Zaplanowany program naprawczy obejmuje m.in. następujące działania: 1. Ograniczenie emisji powierzchniowej, w tym: kontynuacja działań w zakresie wymiany przestarzałych źródeł ciepła opalanych węglem w obiektach użyteczności publicznej oraz w indywidualnych gospodarstwach domowych. Strategia Rozwoju Śląska Cieszyńskiego CEL OPERACYJNY 1.4: Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; Zaproponowanie ujednoliconych w skali powiatu przedsięwzięć zmierzających do ograniczenia tzw. niskiej emisji CEL OPERACYJNY 2.5. Promocja powiatu jako terenu, na którym przestrzegane są obowiązujące normy ochrony środowiska; Dążenie do spełnienia norm czystości (powietrza, wody, gleb, etc.) ustanawianych przepisami ochrony środowiska. Strategia Rozwoju Powiatu Cieszyńskiego Cel operacyjny:1.4. Współdziałanie gmin i powiatu celem opracowania procedur działań proekologicznych; Zadanie: Zaproponowanie ujednoliconego w skali powiatu systemu zachęt dla inwestorów decydujących się na zmianę technologii ogrzewania, np. z węglowego na gazowe i inne proekologiczne. Strategii Rozwoju Gminy Hażlach na lata Cel strategiczny 1 Infrastruktura gospodarcza; Cel operacyjny IV- Poprawa jakości powietrza atmosferycznego i pozostałe działania ekologiczne; Zadanie 1 Wprowadzenie programu ograniczenia niskiej emisji; Zadanie 2 Wspieranie przedsięwzięć 14

15 energooszczędnych i zmniejszających niską emisję; Zadanie 3 Promowanie i wsparcie odnawialnych źródeł energii. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/ nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: w Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji, w Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu i poprawę jakości powietrza w regionie. Projekt spełnia założenia tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się m.in. na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny, ochronie środowiska poprzez ograniczanie emisji gazów. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu równy dostęp będzie zapewniony kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt ujęty jest na liście projektów przewidzianych do realizacji w formule Regionalnych Inwestycji Terytorialnych (RIT) dla obszaru funkcjonalnego obejmującego subregion południowy województwa śląskiego. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE i WFOŚiGW zmierzającymi do poprawy gospodarki niskoemisyjnej i efektywności energetycznej w Gminie Hażlach. 15

16 Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. Nazwa projektu Podmiot realizujący Źródło finansowania Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1. Termomodernizacja Szkoły Podstawowej w Zamarskach 2. Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Hażlachu wraz z zakupem samochodu asenizacyjnego Gmina Hażlach Gmina Hażlach RPO WŚL PROW Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu ,00 planowane ,43 zrealizowane Beneficjentem będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Hażlach. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., nr 142 poz z późn. zm.). Gmina Hażlach jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. Gmina Hażlach działa na podstawie ustawy i Statutu Gminy Hażlach uchwalonego uchwałą Nr V/36/03 Rady Gminy Hażlach w dniu 19 lutego 2003 r. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. W skład gminy wchodzą jednostki pomocnicze sołectwa: Brzezówka, Hażlach, Kończyce Wielkie, Pogwizdów, Rudnik, Zamarski. Sołectwo Zamarski jest jednostką pomocniczą Gminy Hażlach. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Zadania i obowiązku Urzędu Gminy oraz zasady funkcjonowania Urzędu określa Regulamin Organizacyjny Urzędu Gminy Hażlach (załącznik do Zarządzenia Wójta Gminy Hażlach Nr 0152/6/09 z dnia 15 stycznia 2009 r. w sprawie nadania Regulaminu Organizacyjnego Urzędu Gminy Hażlach). Urząd jest jednostką organizacyjną gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną Wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą uczniowie i pracownicy: nauczyciele, pracownicy obsługi Szkoły Podstawowej w Pogwizdowie oraz mieszkańcy sołectwa Pogwizdów, a także mieszkańcy okolicznych sołectw, miejscowości gmin ościennych. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Hażlach. 16

17 5.2. Wykonalność instytucjonalna projektu Beneficjent nie wskazał struktury, stanowisk i zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, które będą brały udział w realizacji projektu. Z uwagi na powyższe, nie jest możliwa pełna ocena przygotowania Beneficjenta do realizacji projektu, w szczególności poprzez ocenę czy Beneficjent posiada zdolność organizacyjną do wdrożenia projektu i jego utrzymania. Jednakże wskazane przez Beneficjenta doświadczenie w zrealizowaniu kilku projektów dofinansowanych ze środków unijnych daje możliwość uznania, iż istnieje potencjał do wdrożenia projektu. 6. Analiza techniczna i technologiczna Stan obecny Przedmiotem projektu p.n.: Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych realizowanych w gminie Hażlach w powiecie cieszyńskim. Projekt obejmuje swą realizacją dwa budynki szkolne: Szkoła Podstawowa w miejscowości Hażlach na działce nr 103/7, 104/2 stanowiących własność gminy Hażlach w trwałym zarządzie Szkoły, Szkoła Podstawowa w Pogwizdowie na działce nr 601/38 stanowiących własność gminy Hażlach w trwałym zarządzie Szkoły. Stan projektowany Zakres projektu przewiduje wykonanie robót: Wymiana starego kotła (gazowego) na kocioł charakteryzujący się zwiększona sprawnością energetyczną, montaż kolektorów solarnych fotowoltaicznych (wraz z cała armaturą). W planowanym zakresie projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie. W projekcie należy przyjąć sprawdzone rozwiązania, które zagwarantują wysoką jakość, trwałość i funkcjonalność, przy równoczesnej oszczędności kosztów na etapie inwestycji i późniejszej eksploatacji. Tabela 7 Koszty realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 1. Szacowana wartość inwestycji , , ,00 2. Promocja projektu , , ,00 3. Studium wykonalności , , ,00 4. Ekspertyzy, nadzory, wykonanie 2 audytów energetycznych , , ,00 5. Wykonanie 2 dokumentacji projektowych z dostosowaniem do wyników audytu , , ,00 6. Razem: , , ,00 Źródło: Opracowanie własne 17

18 a) Podstawowe założenia projektowe: Zaleca się wartość współczynnika przenikania ciepła przez przegrody budowlane i stolarkę okienną dostosować w budynku do zgodności z załącznikiem nr 2 obowiązujących Warunków technicznych jaki powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie: Ocieplenie ścian zewnętrznych dostosować do obowiązujących przepisów U<0,25W/m2K, Ocieplenie stropu przez dostosować do obowiązujących przepisów U<0,20W/m2K, Ocieplenie stropu nad ostatnią kondygnacją lub dachu dostosować do obowiązujących przepisów U<0,20W/m2K, Wymianę stolarki okiennej dostosować do obowiązujących przepisów U<1,3W/m2K. Wymagania co do zapotrzebowania na energię pierwotną dla budynków objętych termomodernizacją. w ocenie eksperta, wymagają dostosowania do zgodności z 329. ust 2. obowiązujących warunków technicznych jaki powinny odpowiadać budynki i ich usytuowaniem wartość ta powinna nie przekraczać EPH+W = 65 kwh/(m2rok). b) Ryzyko projektu: Dla pełnej kwalifikowalności kosztów może wystąpić sytuacja, że termomodernizacja musi być kompleksowa, tj. wraz z wymianą źródła ciepła na kocioł wykorzystujący źródła energii odnawialnej co wykazano w pkt a). c) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Aktualizacja audytów energetycznych: od 0 do 45 dnia, Opracowanie dokumentacji projektowej: od 45 do120 dnia, Uzyskanie pozwoleń na budowę: od 120 do 185 dnia, Realizacja prac budowlanych: od 185 do 350 dnia. Zakładany przez Beneficjenta termin zakończenia realizacji zadania na okresie: do jest realny. 7. Analiza specyficzna dla sektora W związku z planowanym przedsięwzięciem termomodernizacyjnym, przewiduje się zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową, oraz poprzez ocieplenie przegród budowlanych oraz zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną wskutek zastosowania odnawialnych źródeł energii dla potrzeb przygotowania c.w.u.. Budynek nadal będzie ogrzewany gazem ziemnym z sieci, pompą ciepła. Dla potrzeb zmniejszenia zapotrzebowania na energię dla c.w.u. projekt przewiduje zastosowanie instalacji solarnej termicznej. Parametry unosu i emisji substancji wyliczono w oparciu o: 1. Materiałów informacyjno-instruktażowych serii 1/96 wydanej przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, 2. badania i pomiary IChPW w Zabrzu Stan aktualny Stan istniejący przed termomodernizacją zapotrzebowanie na zużycie energii: Obliczenia pomocnicze dla zapotrzebowania na energię końcową dla potrzeb c.o. i c.w.u.: 18

19 Energia z gazu ziemnego wysokometanowego: 1 m3 gazu daje 8,61 kwh Koszt 1 kwh w gazie ziemnym: 2,45 zł/1 m3: 8,61 = 0,28 zł/kwh Przyjmując koszt nośnika = 0,28zł/kWh, wyliczam: zł / rok średnie koszty zakupu nośnika energii jakim jest gaz ziemny* zł na rok / 0,28 zł/kwh = kWh Ekh+W z uwzględnieniem sprawności systemów * - wyliczono z danych za lata podanych przez Beneficjenta w ankiecie. energia końcowa kwh/rok, sprawność wytwarzania ciepła: 0,68, paliwo: gaz ziemny współczynnik nakładu: 1,1; koszt nośnika 0,28 zł/kwh, wartość opałowa paliwa: 34,00 [MJ/m 3 ]. Tabela 8 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu istniejącego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO 2 0,0024 3,22 2. NO 2 0, ,16 3. CO 0, ,07 4. CO 2 58, ,20 5. Pył 0,0000 0, Sadza 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0, Łączna emisja zanieczyszczeń: ,68 Źródło: Opracowanie własne 7.2. Stan projektowany Stan projektowany - zapotrzebowanie na zużycie energii: energia końcowa kwh/rok, sprawność wytwarzania ciepła: 0,88, paliwo: gaz ziemny współczynnik nakładu: 1,1; koszt nośnika 0,28 zł/kwh, ogniwa solarne termiczne przyjęto udział w bilansie dla potrzeb przygotowania c.w.u 50%, współczynnik nakładu:0,0; koszt nośnika 0,0zł/kWh. Tabela 9 Charakterystyka emisji zanieczyszczeń dla stanu projektowanego L.p. Emitowane zanieczyszczenie Wskaźnik emisji [kg/gj] Emisja [kg/rok] 1. SO 2 0,0024 1,99 2. NO 2 0, ,83 3. CO 0,0088 7,47 4. CO 2 58, ,17 19

20 5. Pył 0,0000 0, Sadza 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0, Łączna emisja zanieczyszczeń: ,47 Źródło: Opracowanie własne Tabela 10 Osiągnięcie rezultatów ekologicznych L.p. Emitowane zanieczyszczenie Stan istniejący [kg/rok] Stan projektowany [kg/rok] Efekt ekologiczny [kg/rok] Redukcja emisji [%] 1. SO 2 3,22 1,99 1,23 38,15 2. NO 2 61,16 37,83 23,33 38,15 3. CO 12,07 7,47 4,61 38,15 4. CO , , ,04 38,15 5. Pył 0,0201 0,0124 0, ,15 6. Sadza 0,0000 0,0000 0,0000 0, Benzo(a)piren 0,0000 0,0000 0,0000 0,0000 Źródło: Opracowanie własne 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja inwestycji w ograniczonym zakresie. Wariant ten zakłada wyłącznie pomniejszenie energii końcowej poprzez podjęcie czynności związanych z ograniczeniem strat ciepła przez wentylację. Wariant ten zakład: a) montaż prostego rekuperatora ciepła dla odzysku ciepła w pomieszczeniach dla których założono strumień wymiany powietrza ponad 3 x na godzinę. Wariant ten został odrzucony w kilku powodów: brak możliwości spełnienia wymogów 329 ust. 2. Dz.U Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie a tym samym brak możliwości uzyskania pozwolenia na przebudowę budynku. Koszt tego wariantu wynosi o ok. 60%. wartości kosztów ogólnych podanych w rozdziale nr 6. Pozostałe środki na nakłady inwestycyjne zostałyby spożytkowanie przez Gminę Hażlach na realizację innych zadań związanych z ograniczaniem wskaźnika Ek w budynku, bądź stopniowe przeznaczanie środków z planowanego wkładu własnego, na wykonanie remontów w ograniczonym zakresie. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. 20

21 Zakładał on dodatkowo zmniejszanie zapotrzebowania na energię pierwotną i tym samym zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii poprzez: montaż ziemnej pompy ciepła, montaż ogniw fotowoltaicznych dla potrzeb zużycia energii elektrycznej dla oświetlenia budynku i zasilania pompy elektrycznej dla zasilania pompy ciepła. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: zwiększone nakłady inwestycyjne w zakresie inwestycji dla wariantu III, nakłady w tym wariancie przekraczają możliwości finansowe Gminy Hażlach. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 200%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. 9. Analiza środowiskowa 1. Przedmiot i zakres projektu: Celem projektu jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w obiektach gminnych: wymianę kotła wraz z montażem kolektorów słonecznych w Szkole Podstawowej w Hażlachu. W ramach projektu planuje się wymianę kotła gazowego na kocioł charakteryzujący się zwiększoną sprawnością energetyczną wraz z zabudową kolektorów słonecznych wraz z całą armaturą. 2. Rekomendacje środowiskowe dla projektu: Ponieważ projekt zakłada modernizację instalacji centralnego ogrzewania oraz montaż instalacji solarnej, nie ma konieczności wykonania ekspertyzy przyrodniczej. 3. Ryzyko środowiskowe w projekcie: Planowane prace remontowe dotyczące modernizacji instalacji centralnego ogrzewania budynku i montażu instalacji solarnej nie wpłyną negatywnie na populacje chronionych gatunków. 10. Analiza prawna i pomoc publiczna Projekt obejmuje wykonanie termomodernizacji budynków Szkoły Podstawowej w Pogwizdowie wraz z montażem kolektorów słonecznych oraz wymianę starego kotła (gazowego) na kocioł charakteryzujący się zwiększona sprawnością energetyczną wraz z zabudową kolektorów słonecznych (wraz z cała armaturą) na Szkole Podstawowej w Hażlachu. Beneficjent ma uregulowaną sytuację prawną w zakresie nieruchomości objętych projektem, gdyż Beneficjent jest ich właścicielem. Sytuacja prawna w zakresie korzystania z nieruchomości jest w pełni uregulowana. Istnieje możliwość generowania przez projekt dochodu, gdyż istnieje potencjalna możliwość odsprzedaży nadwyżki energii przedsiębiorstwo energetycznym. Na obecnym etapie nie jest jeszcze uchwalona ustawa o odnawialnych źródłach energii, co może spowodować pewne kłopoty przy uzgodnieniach odsprzedaży nadwyżek energii elektrycznej do sieci. Spodziewane jest jednak uchwalenie tej ustawy w najbliższej przyszłości. Ten element projektu jest niezwykle istotny 21

22 do określenia czy występuje pomoc publiczna oraz do określenia możliwości poziomu otrzymania dofinansowania przez mieszkańców objętych projektem. W ramach realizowanego projektu Beneficjent zobligowany będzie do wyboru kilku wykonawców. Przede wszystkim powinien to być podmiot, który opracuje dokumenty, jakie będą wykorzystywane w projekcie w szczególności wybór dostawcy infrastruktur oraz wykonawcy prac montażowych. Konieczny wydaje się również wybór podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie ewentualnie wymaganego studium wykonalności, audytora energetycznego, podmiotu nadzorującego wykonywane prace i prawidłowość ich wykonania. Do Projektu Szczegółowego Opisu Priorytetów RPO WSL na lata w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie zostały jeszcze opracowane wytyczne dotyczące wyboru wykonawców, w przypadku gdy stosownie do treści ustawy Prawo zamówień publicznych dany Beneficjent nie jest zobligowany do jej stosowania Jednakże mając na uwadze fakt, iż Beneficjentem jest jednostka samorządu terytorialnego to wybór wykonawców możliwy będzie jedynie zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych, chyba że kwota zamówienia nie przekroczy wartości wskazanej w art. 4 pkt. 8 ustawy Pzp. W takim przypadku zaleca się uwzględnienie wymogów zawartych w Komunikacie Wyjaśniającym KE 2006/C 179/02 dotyczącym prawa wspólnotowego obowiązującego w dziedzinie udzielania zamówień, które nie są lub są jedynie częściowo objęte dyrektywami w sprawie zamówień publicznych. Wybór wykonawcy na podstawie ustawy Pzp wiąże się z koniecznością opracowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zawierającej szczegółowy opis zamówienia, przy tym niezbędne jest uwzględnienie podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych, mianowicie zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców. Oznacza to przede wszystkim, iż opis przedmiotu zamówienia oraz warunki udziału w postępowaniu nie mogą powodować, że tylko jeden dostawca będzie spełniał wymogi postępowania. Co do zasady za najbardziej konkurencyjny, a jednocześnie gwarantujący całkowitą bezstronność stron uznaje się przetarg nieograniczony oraz ograniczony. Beneficjent powinien również uwzględnić wytyczne dotyczące udzielania zamówień publicznych w szczególności w projektach dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej a przede wszystkim zalecenia do stosowania innych trybów postępowania, w ramach których kryterium wyboru oferty nie jest tylko i wyłącznie cena. Niezwykle istotne jest, by warunki postępowania nie tylko eliminowały możliwość wzięcia udziału w nim niedoświadczonych podmiotów, nie gwarantujących prawidłowego i terminowego wykonania zamówienia, ale jednocześnie nie mogą one być tak restrykcyjne, aby ograniczały możliwości udziału w postępowaniu potencjalnych, doświadczonych wykonawców. Beneficjent nie może pominąć również nowelizacji ustawy Pzp, która weszła w życie r., zgodnie z którą (art. 91 ust. 2a) kryterium ceny może być zastosowane jako jedyne kryterium oceny ofert, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe. W pozostałych przypadkach kryteriami oceny ofert powinna być cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. W związku z tym, iż nie zdefiniowano w ustawie co rozumie się pod pojęciem zamówień powszechnie dostępnych i mających ustalone standardy jakościowe zaleca się, aby kryterium wyboru oferty nie stanowiła jedynie cena, nawet w przypadku uznania, iż dane zamówienie jest zamówieniem powszechnie dostępnym i ma ustalone standardy jakościowe. W przypadkach bowiem przeprowadzania postępowań, gdzie jedynym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty jest cena, niejednokrotnie otrzymuje się mimo opisu przedmiotu zamówienia wyrób lub usługę na nie odpowiednim poziomie lub wykonawca w trakcie realizacji zamówienia nie jest w stanie go zakończyć, 22

23 gdyż jego koszty własne przewyższają wartość wskazaną w ofercie. Zastosowanie pozacenowych kryteriów wyboru najkorzystniejszej oferty daje możliwość wyboru oferty gdzie relacja ceny, do jakości przedstawia najwyższy bilans. Co do zasady zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) wydanym na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.) można uznać, iż inwestycja obejmująca zamontowanie instalacji solarnej nie wymaga opracowania raportu oddziaływania na środowisko, jednakże brak szczegółowej informacji, co do lokalizacji inwestycji nie można jednoznacznie wskazać takiego wniosku.. Zgodnie ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414, tekst jednolity z dnia 2 października 2013 r. Dz. U. z 2013 r. poz. 1409) z uwagi na brak szczegółowych danych, co do inwestycji obejmującej zamontowanie instalacji solarnej oraz prac jakie mają zostać wykonane, nie jest możliwe na chwilę obecną, czy montaż infrastruktury będzie wymagał pozwolenia budowlanego, zgłoszenia czy może zostać wykonane przez dokonywania tych czynności. Pozwolenie na budowę oraz zgłoszenie nie jest wymagane w przypadku wykonywania robót budowlanych polegających na instalowaniu urządzeń na obiektach budowlanych art. 29 ust. 2 pkt. 15 w zw. z art. 30 ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Wyjątek stanowi instalowanie na obiektach budowlanych urządzeń o wysokości powyżej 3 m, które wymaga zgłoszenia właściwemu organowi. W związku z tym instalowanie na obiekcie budowlanym ogniw fotowoltaicznych wraz z konstrukcją mocującą nie wymaga dokonania zgłoszenia właściwemu organowi, ani uzyskania pozwolenia na budowę, o ile zainstalowana całość nie przekracza 3 m wysokości. Jednakże instalowanie urządzeń nie zawsze wiąże się zazwyczaj z samym umocowaniem konstrukcji na obiekcie budowlanym, co wiąże się z wykonaniem odpowiednich robót budowlanych na obiekcie budowlanym, na którym urządzenie jest instalowane. Będzie to oznaczało albo rozbudowę albo nadbudowę obiektu budowlanego, na które to prace konieczne jest uzyskanie pozwolenie na budowę. W nomenklaturze budowniczej uznaje się ponadto, iż ogniwa fotowoltaiczne należy traktować tak, jak kolektory słoneczne. W związku z powyższym, montaż wolno stojących ogniw fotowoltaicznych również nie będzie wymagał uzyskania pozwolenia na budowę ani zgłoszenia. Zgodnie z treścią art. 29 ust. 2 pkt. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414, tekst jednolity z dnia 2 października 2013 r. Dz. U. z 2013 r. poz.1409) w przypadku docieplania budynków o wysokości do 12 m nie jest wymagane pozwolenie budowlane. Jednakże na mocy art. 30 ust. 1 pkt. 2 wykonywanie robót budowlanych polegających na docieplaniu budynków o wysokości do 12 m wymaga dokonania zgłoszenia tych robót do właściwego organu. W takim przypadku powinna zostać przygotowana odpowiednia dokumentacja opisująca zakres i rodzaj prac, a przy budynkach przekraczających wysokość 12 m konieczne jest przygotowanie projektu budowlanego i uzyskanie pozwolenia budowlanego. Brak jest możliwości do wskazania szczegółowo rodzaju wymaganego zezwolenia (obowiązek uzyskania decyzji budowlanej czy tylko zgłoszenie), albowiem na tym etapie brak tak szczegółowych danych dotyczących budynków będących przedmiotem projektu. Okoliczności te powinny zostać ujęte w odpowiednim studium wykonalności. 23