ZARYS KAMPANII INFORMACYJNEJ ORAZ INFORMACJE DODATKOWE

Transkrypt

1 ZARYS KAMPANII INFORMACYJNEJ ORAZ INFORMACJE DODATKOWE Kampania informacyjna dotycząca wspólnotowego systemu oznaczeń produktów regionalnych i tradycyjnych Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12, Warszawa Warszawa, październik 2007 r.

2 Spis treści I. PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA... 3 II. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU OZNACZEŃ... 3 II.1. Chroniona nazwa pochodzenia (ChNP)... 5 II.2. Chronione oznaczenie geograficzne (ChOG)... 6 II.3. Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS)... 6 II.4. Symbole (znaki graficzne)... 7 II.5. Opis procedury rejestracji... 8 III. OPIS SYTUACJI III.1. Produkty zgłoszone do rejestracji III.2. Produkty zarejestrowane III.3. Produkty w trakcie rejestracji IV. PIERWSZA EDYCJA KAMPANII ORYGINALNOŚĆ POD OCHRONĄ.. 12 V. CELE OBECNEJ KAMPANII VI. GRUPA DOCELOWA VII. DODATKOWE INFORMACJE VIII. REALIZACJA DZIAŁAŃ ZAŁĄCZNIK I - KWALIFIKOWALNOŚĆ WYDATKÓW: ZASADY SZCZEGÓŁOWE ZAŁĄCZNIK II - ISTOTNE POSTANOWIENIA UMOWY Strona 2 z 40

3 I. Przedmiot zamówienia Przedmiotem zamówienia jest wykonanie usługi polegającej na: I.1. Opracowaniu koncepcji, harmonogramu i kosztorysu oraz przeprowadzeniu trzyletniej kampanii informacyjnej na temat wspólnotowego systemu oznaczeń produktów regionalnych i tradycyjnych, uwzględniając specyfikę poszczególnych oznaczeń. Kampania będzie podzielona na trzy dwunastomiesięczne etapy. I.2. Przedstawieniu metody i dokonaniu pomiaru efektów kampanii informacyjnej. II. Charakterystyka systemu oznaczeń W 1992 roku wprowadzono rozporządzenie dotyczące ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia oraz rozporządzenie dotyczące gwarantowanych tradycyjnych specjalności, które są podstawą realizowania polityki jakości w Unii Europejskiej. Przepisy te mają pomóc w rozwoju obszarów wiejskich, zróżnicowaniu działalności rolniczej i zwiększeniu konkurencyjności produkcji rolno-spożywczej. O tym, jak możliwości te zostaną wykorzystane w Polsce i w jakim stopniu przyczynią się do rozwoju obszarów wiejskich decydować będzie przede wszystkim zaangażowanie, pomysłowość, chęć współpracy i przedsiębiorczość producentów wyrobów rolnospożywczych. Bogactwo i różnorodność polskiej kultury wpłynie z pewnością na duże zainteresowanie tą tematyką. Producenci zorganizowani w grupy będą dążyć do kultywowania tradycji wyrobu produktów charakterystycznych dla swoich obszarów geograficznych, takich jak góry czy regiony odmienne etnicznie (Śląsk, Podhale, Kaszuby), gdzie od wieków pielęgnowane są tradycje ludowe i kulinarne. Na produkty regionalne i tradycyjne istnieje rosnące zapotrzebowanie rynkowe. Od momentu przyjęcia rozporządzeń, zarejestrowano w Unii Europejskiej, jako chronioną nazwę pochodzenia, chronione oznaczenie geograficzne lub świadectwo specyficznego charakteru, ponad 774 nazw produktów rolnych i artykułów spożywczych. Większość z nich to sery, mięso, produkty mięsne, owoce i warzywa oraz oliwa z oliwek i miód. Wartość rynkowa sprzedawanych produktów, których nazwy zostały zarejestrowane zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2081/92 zastąpionym przez rozporządzenie Rady (WE) nr 510/2006 lub rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2082/92 zastąpionym przez rozporządzenie Rady (WE) nr 509/2006, z każdym rokiem zdecydowanie wzrasta. Producenci mogą zatem liczyć, że po rejestracji zainteresowanie wytwarzanymi przez nich wyrobami również się zwiększy, co pozwoli im bez przeszkód rozwijać produkcję. Strona 3 z 40

4 Oznaczenia geograficzne, nazwy pochodzenia i gwarantowane tradycyjne specjalności są bardzo prestiżowymi wyróżnieniami, rozpoznawalnymi przez konsumentów w UE i oddziaływującymi silnie na stronę popytową. Wpływają one na wzrost sprzedaży zarejestrowanych produktów, które przestają być anonimowe dla konsumentów, a ich wysoka jakość i tradycyjna metoda wytwarzania zostają potwierdzone. Na podstawie analizy doświadczeń producentów z innych krajów Unii można zauważyć, że produkty posiadające jedno z wymienionych oznaczeń zyskują prestiż i są chętniej kupowane przez konsumentów. Produkty te znajdują szczególne miejsce na rynku i z roku na rok stają się coraz bardziej poszukiwane. Bogactwo i różnorodność polskich kulinariów pozwalają ponadto przypuszczać, że ochrona i promocja regionalnych i tradycyjnych specjałów przyczynią się do zachowania dziedzictwa kulturowego, rozwoju poszczególnych regionów oraz umocnienia tożsamości społeczności lokalnych. Chroniąc dziedzictwo kulturowe wsi, system ochrony i promocji produktów regionalnych i tradycyjnych, w dużym stopniu przyczynia się do zwiększenia atrakcyjności terenów wiejskich, rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej, a także do ochrony środowiska lokalnego. Produkt, którego pochodzenie jest gwarantowane przez Unię, współtworzy wizerunek obszaru, z którego się wywodzi i tym samym zachęca do odwiedzenia danego regionu. Posiadanie oznaczenia ma z jednej strony poświadczać autentyczność danego produktu, a z drugiej być rękojmią jakości. Dzięki temu potencjalny nabywca ma więcej danych pozwalających mu na dokonanie wyboru podczas robienia zakupów. Cena przestaje być jedynym, czy też najważniejszym argumentem przemawiającym na rzecz danego wyrobu. Produkty chronione gwarantują nabywcy stałą wysoką jakość i zachowanie wielowiekowych receptur używanych podczas ich wytwarzania. Należy zauważyć, że znaczna część społeczeństwa Wspólnoty identyfikuje na rynku wyroby oznaczone symbolami unijnymi, które świadczą o regionalnym lub tradycyjnym charakterze produktu. Poprzez związek produktu z regionem zakup staje się początkiem kontaktu z wyjątkową kulturą, tradycją i historią danego obszaru. Właśnie dlatego, mając między innymi na celu ochronę dziedzictwa kulturowego Europy, stworzono specjalny system prawny gwarantujący zgodność z zadeklarowanym w specyfikacji sposobem wytwarzania tradycyjnych produktów. Skonstruowano stosowne do tego instrumenty prawne w postaci przyznawania trzech rodzajów oznaczeń potwierdzających tradycyjny bądź regionalny charakter wyrobu. Strona 4 z 40

5 II.1. Chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) Chroniona nazwa pochodzenia (ang. Protected Designation of Origin PDO) oznacza nazwę regionu, konkretnego miejsca lub też w wyjątkowych przypadkach kraju, używaną do opisu produktu rolnego lub artykułu spożywczego. Jakość produktu lub jego cechy charakterystyczne powinny być głównie lub wyłącznie związane z tym szczególnym otoczeniem geograficznym i właściwymi dla niego czynnikami naturalnymi oraz ludzkimi. Czynniki naturalne oraz cechy charakterystyczne danego obszaru wpływają na techniki i sposoby produkcji lub nadają surowcom produktu konkretne (wyjątkowe) cechy. Istotne informacje mogą dotyczyć gleby i podglebia, położenia danego obszaru, rzeźby terenu, klimatu i mikroklimatu, roślinności, krajobrazu, itd. Czynniki ludzkie mogą uwzględniać lokalne i szczególne metody produkcji, używane na danym obszarze. Na przykład, może to być wybór miejsca do uprawy roślin (tj. miejsce chronione przed wiatrem, itp.), dostosowanie metody produkcji do specyfiki obszaru geograficznego, wybudowanie specjalnych budowli wykorzystywanych do produkcji (np. młyny, magazyny, itp.), a także rozwój lokalnego know-how lub szczególnych umiejętności niezbędnych do produkcji. W niektórych przypadkach czynniki naturalne współgrają ściśle z czynnikami ludzkimi. Czasami producentom udaje się wykorzystać to, co w innych regionach uważane byłoby za przeszkodę przy produkcji. Ze względu na wymagania dotyczące produkcji, przetwarzania i przygotowywania, produkt ubiegający się o chronioną nazwę pochodzenia musi posiadać bardzo silny związek z regionem, tzn. cały proces technologiczny musi odbywać się na określonym obszarze geograficznym. Chroniona nazwa pochodzenia odnosi się zatem do produktów bardzo blisko związanych z obszarem, którego nazwę noszą. Aby móc używać chronionej nazwy pochodzenia (ChNP), produkt musi spełniać dwa podstawowe warunki: Produkt musi zawdzięczać swoją jakość lub cechy charakterystyczne konkretnemu środowisku geograficznemu związanemu z miejscem pochodzenia. Środowisko geograficzne jest rozumiane jako czynniki naturalne i ludzkie, takie jak klimat, jakość gleby lub lokalne know-how. Produkcja i przetwórstwo oraz przygotowanie produktu, aż do etapu gotowego produktu, musi odbywać się na konkretnym obszarze geograficznym, którego nazwę nosi produkt. Musi zatem istnieć obiektywny i bardzo bliski związek pomiędzy cechami produktu i jego geograficznym pochodzeniem. Strona 5 z 40

6 II.2. Chronione oznaczenie geograficzne (ChOG) Chronione oznaczenie geograficzne (ang. Procected Geographical Indications - PGI) oznacza nazwę regionu, konkretnego miejsca lub w wyjątkowych przypadkach kraju, użytego do opisu produktu rolnego lub artykułu spożywczego pochodzącego z tego regionu, konkretnego miejsca lub kraju, który posiada szczególną, specyficzną jakość, reputację, cieszy się uznaniem lub też posiada inne cechy charakterystyczne, które można przypisać temu pochodzeniu geograficznemu. Wykorzystywanie nazwy kraju jest dopuszczone tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy nie można wyodrębnić mniejszych regionów, o charakterystycznych cechach. Jakość produktu może wynikać z naturalnych lub ludzkich czynników, takich jak klimat, szata roślinna, specyficzna gleba czy ukształtowanie terenu lub też niezmienna i tradycyjna metoda lokalna. W odróżnieniu od chronionej nazwy pochodzenia, na określonym obszarze musi odbywać się przynajmniej jeden z trzech procesów: produkcja, przetwarzanie lub też przygotowywanie produktu. Chronione oznaczenie geograficzne (ChOG) odnosi się także do produktów związanych z obszarem geograficznym, którego nazwę noszą, jednak związek jest nieco innej natury niż ten pomiędzy produktem posiadającym chronioną nazwę pochodzenia i regionem, z którego pochodzi. Zatem, aby móc używać chronionego oznaczenia geograficznego, produkt musi spełnić dwa warunki: Musi być wytwarzany na obszarze geograficznym, którego nazwę nosi. Odmiennie niż w przypadku chronionej nazwy pochodzenia, wystarcza, jeżeli chociaż jeden etap produkcji odbywa się na określonym obszarze. Na przykład, surowce użyte do produkcji mogą pochodzić z innego regionu. Musi istnieć związek pomiędzy produktem a obszarem, którego nazwę produkt nosi. Związek ten nie musi jednak być tak silny, jak w przypadku chronionej nazwy pochodzenia. Wystarczającym jest jeżeli konkretna jakość, reputacja lub inna cecha może być przypisana danemu pochodzeniu geograficznemu. W zakresie przepisów dotyczących chronionego oznaczenia geograficznego, związek z regionem może opierać się na renomie danego produktu, jeżeli zawdzięcza on ją swojemu pochodzeniu geograficznemu. II.3. Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS) Gwarantowana tradycyjna Specjalność (ang. Traditional Speciality Guaranteed TSG) potwierdza cechę lub zespół cech, które w sposób klarowny odróżniają produkt rolny lub artykuł spożywczy od podobnych im produktów lub też produktów należących do tej samej kategorii. Na przykład, takimi cechami mogą być: smak, zapach lub szczególne użyte do produkcji surowce. Strona 6 z 40

7 Należy jednak pamiętać, iż prezentacji produktu rolnego lub artykułu spożywczego nie traktuje się jako cechy odróżniającej. Szczególnie luksusowe bądź atrakcyjne opakowanie, jakiego nie posiada żaden inny produkt nie świadczy o szczególnym charakterze. Szczególny charakter może być ograniczony także do jakościowego lub ilościowego składu lub sposobu produkcji ustalonego w ustawodawstwie krajowym lub prawodawstwie Wspólnoty. Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności nie może uzyskać produkt, którego szczególny charakter opiera się na pochodzeniu z danego obszaru geograficznego lub też wynika wyłącznie z zastosowania innowacyjnej technologii. Według rozporządzenia, tradycyjny charakter jest koniecznym elementem pozwalającym uzyskać gwarantowaną tradycyjną specjalność. W tym kontekście, tradycyjny charakter oznacza, że produkt jest: wyprodukowany z użyciem tradycyjnych surowców lub charakteryzuje się tradycyjnym składem lub charakteryzuje się sposobem produkcji lub przetwórstwa, odzwierciedlającym tradycyjną metodę. Rozporządzenie ustala więc dwa warunki niezbędne do rejestracji nazwy produktu: I. produkt musi posiadać cechy, które odróżniają go od innych produktów, II. produkt musi być produktem tradycyjnym. II.4. Symbole (znaki graficzne) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1898/2006,określa symbole wspólnotowe, oznaczające produkty o chronionej nazwie pochodzenia lub chronionym oznaczeniu geograficznym. Produkty posiadające jeden z tych znaków zwiększą wartość i wiarygodność zarejestrowanych produktów oraz dostarczą konsumentom czytelną informację o jego regionalnym bądź tradycyjnym charakterze. Oryginalny projekt znaku graficznego jest wspólny dla chronionej nazwy pochodzenia i chronionego oznaczenia geograficznego. Znak graficzny symbolizuje słońce. Słońce, jako symbol światła i jakości życia jest ściśle powiązane z produktami ziemi. Forma graficzna stanowi zgrabne połączenie z symbolem Unii Europejskiej składającym się z 12 gwiazdek. Grafika symbolu chronionego oznaczenia geograficznego i chronionej nazwy pochodzenia oparta jest na symbolu świadectwa specyficznego charakteru, ale różni się od niego niebieskim kolorem ostrych punktów (promieni słonecznych) oraz grafiką wewnętrznej części logo. Graficzne przedstawienie bruzd na zaoranym polu zostało włączone jako odniesienie się do źródła i geograficznego pochodzenia produktów. W każdym kraju symbole graficzne przyznawane produktom regionalnym i tradycyjnym są podobne, choć nie takie same. Jedyna różnica pomiędzy symbolami wykorzystywanymi w Strona 7 z 40

8 poszczególnych krajach polega na tym, że napisy w otoku sporządzane są w językach narodowych. Symbol gwarantowanej tradycyjnej specjalności określony został w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1216/2007. II.5. Opis procedury rejestracji Procedura rejestracji nazwy jako Chronionej Nazwy Pochodzenia oraz Chronionego Oznaczenia Geograficznego jest taka sama. Proces ten przebiega dwuetapowo: pierwszy etap rejestracji odbywa się na szczeblu krajowym, drugi prowadzony jest przez Komisję Europejską na szczeblu unijnym. Wniosek o rejestrację Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności różni się od wniosków o rejestrację nazwy jako Chronionej Nazwy Pochodzenia lub Chronionego Oznaczenia Geograficznego, jednak procedura rejestracji przebiega podobnie. Pozytywne rozpatrzenie wniosku o rejestrację nazwy i czas trwania całej procedury jest uzależniony od poprawności wypełnienia wniosku oraz przygotowania przejrzystej, pełnej, formalnie i merytorycznie poprawnej specyfikacji. Specyfikacja jest niezbędnym elementem wniosku zawierającym szczegółowy opis produktu. Należy w nim zamieścić dane informujące o: nazwie produktu, jego składzie mikrobiologicznym, chemicznym, a nawet o jego zapachu i kształcie. Opis ponadto musi zawierać jasną i sugestywną argumentację podkreślającą oryginalność, a przede wszystkim specyfikę, tradycyjność produktu ubiegającego się oznaczenie lub związek produktu z regionem. Producenci sami ustanawiają zasady produkcji i przetwarzania produktu, narzucając tym samym sobie i innym zainteresowanym podmiotom dyscyplinę związaną z przestrzeganiem wymogów zawartych w specyfikacji. Etap I szczebel krajowy 1) Organem odpowiedzialnym za przeprowadzenie procedury rejestracji na etapie krajowym jest Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Serwis internetowy ministerstwa służy pomocą w zdobyciu wszelkich wzorów wniosków o rejestrację: 2) Po złożeniu wniosek o rejestrację poddawany jest ocenie formalnej. Jeżeli wniosek zostanie zaakceptowany na tym etapie rejestracji, to jednolity dokument (streszczenie specyfikacji), w przypadku ChNP lub ChOG, lub specyfikacja, w przypadku GTS, publikowane są na stronie internetowej ministerstwa i jednocześnie w Dzienniku Urzędowym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Specyfikacja jest częścią wniosku, w którym zamieszcza się szczegółowe informacje na temat swojego produktu: nazwy, składu, procesu produkcji i związku wyrobu z regionem lub obszarem, gdzie jest wytwarzany. Strona 8 z 40

9 3) Po publikacja wniosku każdy podmiot (osoba prawna lub fizyczna) może zgłosić ewentualne zastrzeżenia co do nazwy, procedury lub innych opublikowanych elementów specyfikacji. 4) Wszelkie zastrzeżenia do wniosku przekazywane są następnie Radzie do Spraw Tradycyjnych i Regionalnych Nazw Produktów Rolnych i Środków Spożywczych. Rada jest organem opiniodawczo-doradczym Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi i jej zadaniem jest ocena merytoryczna wniosku i wyeliminowanie wszelkich błędów lub nieprawidłowości. Rada opiniuje także wniosek pod kątem zgodności z wymaganiami prawa wspólnotowego. Ma to zapewnić skrócenie całego procesu oraz uniknięcie niepotrzebnych komplikacji na wyższym szczeblu rejestracji. 5) Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi może zwrócić się do wnioskodawcy o uzupełnienie, wyjaśnienie lub sprecyzowanie informacji zawartych w specyfikacji. W szczególnych przypadkach, gdy stwierdza się niezasadność wniosku (np: brak dowodów na związek produktu z regionem) Minister ma prawo odmówić przekazania wniosku do Komisji Europejskiej. 6) Gdy wniosek nie budzi żadnych zastrzeżeń przekazywany jest niezwłocznie na kolejny etap procedury rejestracji do Komisji Europejskiej. Etap II - szczebel Unii Europejskiej 1) Komisja sprawdza i ocenia specyfikację raz jeszcze. Przed podjęciem decyzji, czy specyfikacja może być rozpatrywana dalej, czy też powinna zostać odrzucona, Komisja może zwrócić się do państwa członkowskiego, z którego pochodzi wniosek o wyjaśnienia lub uzupełnienie danych. 2) Gdy dokumenty rejestracyjne zostaną zaaprobowane przez Komisję następuje ich publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej serii C. Jest to sygnał do rozpoczęcia oficjalnej rejestracji nazwy na obszarze całej Unii Europejskiej. 3) Na tym etapie swoje zastrzeżenia mogą zgłaszać wszelkie podmioty z pozostałych państw Unii. Nie mogą to być osoby prawne i fizyczne z kraju członkowskiego, z którego pochodzi aplikacja rejestracyjna - mogły one zgłosić swoje zastrzeżenia podczas publikacji na etapie krajowym. 4) Jeżeli nie zostały złożone zastrzeżenia, nazwa produktu jest rejestrowana i wpisuje się ją do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia oraz Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności. Opisana procedura jest bardzo czasochłonna głównie ze względu na uprawnienie do zgłaszania zastrzeżeń przez inne osoby lub podmioty wytwarzające podobne produkty lub Strona 9 z 40

10 używające nazwy, która jest przedmiotem rejestracji. W ten sposób ogranicza się niebezpieczeństwo zawłaszczenia lub zbyt rygorystycznego ograniczenia sposobu produkcji danego produktu przez jedną grupę producentów. Dodatkowym czynnikiem wydłużającym procedurę jest też konieczność uzupełniania wniosków, jeżeli są niepoprawnie sporządzone. Postępowanie na etapie UE wiąże się z kolei z koniecznością przetłumaczenia specyfikacji na wszystkie urzędowe języki Wspólnoty. W związku z powyższym okres od złożenia wniosku do wpisania produktu do odpowiedniego rejestru w UE zajmuje przeważnie ponad 2 lata. Przykładem zwłoki spowodowanej protestami innych (słowackich) producentów jest opóźnienie w rejestracji polskiego oscypka. Zdarzało się, że spory producentów powstrzymywały rejestrację nawet na 7 lat. III. Opis sytuacji Polska jest krajem niezwykle zróżnicowanym zarówno pod względem geograficznym i klimatycznym, jak też kulturowym. Na przestrzeni wieków migracje ludności były zjawiskiem masowym, co spowodowało przenikanie się poszczególnych tradycji i kultur. Nie doprowadziło to jednak do powstania zunifikowanego społeczeństwa pozbawionego dziedzictwa i korzeni, ale zaowocowało jeszcze wyraźniejszym podkreślaniem odrębności i wyjątkowości poszczególnych regionów oraz dbałością ich mieszkańców w przestrzeganiu i kultywowaniu tradycyjnych zwyczajów oraz obrzędów. Polska posiada ogromne bogactwo wyrobów regionalnych i tradycyjnych. Wytwarzanie tego typu produktów odbywa się najczęściej wyłącznie w skali lokalnej, co powoduje, że produkty te nie są znane szerszej grupie odbiorców (konsumentów). Jedną z podstawowych przeszkód w zwiększeniu opłacalności produkcji takiej żywności jest także używanie nazw regionalnych i tradycyjnych produktów przez zakłady wytwarzające na bardzo dużą skalę, które nie produkują zgodnie z tradycyjną metodą. To właśnie rezygnacja z poszczególnych elementów produkcji gwarantujących unikalność i wysoką jakość towaru, na rzecz zwiększenia wydajności i obniżenia ceny doprowadza do zniszczenia renomy produktu. W efekcie opłacalność produkcji w małych firmach, czy gospodarstwach, które stosowały się do starych receptur i wzorców jest bardzo niska. Rozpowszechnienie wiedzy na temat systemu pozwalającego chronić nazwy regionalnych i tradycyjnych specjałów pozwoli producentom wyjątkowej żywności skorzystać z możliwości, jakie stwarza unijne prawo, a w szczególności pozwoli im chronić nazwy wytwarzanych przez nich wyrobów przed jakimkolwiek nieprawidłowym lub wprowadzającym w błąd używaniem. Ponadto istnieje duża szansa, że na skutek kampanii informacyjnej skierowanej do konsumentów, ci ostatni podczas dokonywania zakupów w mniejszym stopniu kierować się będą ceną, a w większym jakością i pochodzeniem produktu. Niezmiernie ważne jest także przekonanie odbiorców pośrednich, takich jak dystrybutorzy, hurtownicy, sprzedawcy Strona 10 z 40

11 detaliczni czy restauratorzy, że sprzedaż tego typu żywności wymaga specjalnego podejścia i odpowiedniego zaakcentowania specyfiki sprzedawanych produktów. Ochrona nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych, czy starych, unikatowych receptur, w perspektywie kilku lat stworzy nowe możliwości rozwoju dla wytwórców tradycyjnej i regionalnej żywności. Dzięki ochronie dziedzictwa kulinarnego stworzone zostaną nowe, alternatywne źródła utrzymania na terenach wiejskich. Jest to szczególnie istotne na obszarach o niekorzystnych warunkach uprawy, które systematycznie się wyludniają i popadają w ekonomiczny niebyt. Możliwość degustacji i zakupu produktów pochodzących z konkretnych regionów lub charakteryzujących się tradycyjną metodą wytwarzania może pomóc również w rozwoju agroturystyki, pokazaniu i podkreśleniu niepowtarzalności danego obszaru na tle obszarów sąsiednich posiadających inną florę i faunę, odmienne ukształtowanie terenu i warunki klimatyczne lub wyjątkową historię oraz tradycję. W państwach Unii Europejskiej, w związku z podnoszeniem się stopy życiowej społeczeństw, istnieje zauważalna tendencja do poszukiwania unikalnych, wyjątkowych produktów, za które konsumenci gotowi są zapłacić znacznie więcej, niż za wyroby wytwarzane metodami przemysłowymi, w dużych zakładach przetwórczych. Warunkiem jest jednak, aby produkty te charakteryzowały niezmienna wysoka jakość oraz czytelny przekaz skierowany do konsumenta, który musi być przekonany, że kupując produkty o chronionych nazwach i opatrznych wspólnotowym symbolem chronionej nazwy pochodzenia, chronionego oznaczenia geograficznego albo gwarantowanej tradycyjnej specjalności, kupuje żywność najwyższej jakości. III.1. Produkty zgłoszone do rejestracji Do połowy października 2007 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opublikowało informacje dotyczące 32 złożonych wniosków w sprawie rejestracji produktów. 28 z nich zostało zaakceptowanych na poziomie krajowym i przesłanych do Komisji Europejskiej: produkt oznaczenie 1. Andruty kaliskie ChOG 2. Bryndza podhalańska ChNP 3. Fasola korczyńska ChOG 4. Karp zatorski ChNP 5. Kabanosy GTS 6. Kiełbasa jałowcowa GTS 7. Kiełbasa lisiecka ChOG 8. Kiełbasa myśliwska GTS 9. Miód kurpiowski ChOG 10. Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich ChOG 11. Olej rydzowy GTS 12. Oscypek ChNP 13. Pierekaczewnik GTS 14. Podkarpacki miód spadziowy ChNP Strona 11 z 40

12 15. Redykołka ChNP 16. Rogal świętomarciński ChOG 17. Miód pitny Półtorak GTS 18. Miód pitny Dwójniak GTS 19. i Miód pitny Trójniak GTS 20. Miód pitny Czwórniak GTS 21. Suska sechlońska ChOG 22. Truskawka kaszubska ChOG 23. Wielkopolski ser smażony ChOG 24. Wiśnia nadwiślanka ChNP 25. Fasola wrzawska ChNP 26. Śliwka szydłowska ChNP 27. Miód drahimski ChNP 28. Jabłka łąckie ChOG Pozostałe 4 są oceniane przez służby MRiRW i uzupełniane: produkt oznaczenie 29. Lipiec białowieski ChNP 30. Miód z Sejneńszczyzny lub Miód z Łoździej ChNP 31. Obwarzanek krakowski ChOG 32. Jagnięcina z Podhala ChOG III.2. Produkty zarejestrowane Pierwszym produktem polskim, w przypadku którego procedura rejestracji dobiegła końca, jest Bryndza podhalańska, która została zarejestrowana przez Komisję Europejską 2 lipca 2007 r. jako Chroniona Nazwa Pochodzenia. III.3. Produkty w trakcie rejestracji Spośród wymienionych powyżej 28 produktów przesłanych do KE dwa kolejne wnioski zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Są to oscypek oraz miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich. Ponadto procesem oceny objętych jest kolejnych 10 wniosków. Przewiduje się, że w najbliższym czasie (kwartale) powinna nastąpić ich publikacja w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. IV. Pierwsza edycja kampanii Oryginalność pod ochroną Pierwsza edycja kampanii została zrealizowana w oparciu o ten sam porządek prawny, co obecnie przygotowywana edycja. Została rozpoczęta niedługo po wejściu w życie krajowych przepisów implementujących prawo wspólnotowe. Głównymi adresatami kampanii byli potencjalni producenci oraz konsumenci żywności regionalnej i tradycyjnej. Celem działań było zachęcenie producentów do rejestracji swoich wyrobów, a także zwrócenie uwagi konsumentów na wartości związane z systemem oznaczeń oraz cechy rejestrowanych produktów. Kampania była wdrażana w okresie r r. W zakres działań weszły: Strona 12 z 40

13 1. Telewizja Produkcja dwóch spotów telewizyjnych, 30s - jeden spot skierowany do producentów, drugi do konsumentów. TVP objęła Kampanię Oryginalność pod ochroną patronatem medialnym. Emisja spotu dla producentów w dn r.,. Liczba wyemitowanych punktów w TVP1, TVP2 i TVP3 wyniosła 274,06. Emisja spotu dla producentów w TVN 24 w dniach r. Emisja spotu dla konsumentów w TVP1, TVP2 i TVP3. Liczba wyemitowanych punktów GRP w okresie r. wyniosła 514. Łączna liczba wyemitowanych GRP to 788, Radio Produkcja dwóch 30s spotów radiowych skierowanych do konsumentów i producentów. Emisja spotu radiowego skierowanego do producentów w dn r. w PR1. 3. Targi/wystawy Produkcja 5 stoisk informacyjnych o wymiarach ok. 2x3 m. Wyszkolenie specjalistów z zakresu systemu oznaczeń produktów regionalnych i tradycyjnych do obsługi stoisk (4 zespoły promocyjne składające się z dwóch hostess oraz konsultanta). Udział w 45 imprezach targowych i wystawienniczych (w tym POLAGRA-FOOD i POLAGRA-FARM). 4. Internet Stworzenie serwisu www w całości poświeconego kampanii. Zakup domeny na potrzeby programu. Uruchomienie i aktualizacja dwóch części serwisu www przeznaczonego dla producentów i konsumentów. W okresie wrzesień 2005 r. - lipiec 2007 r. odnotowano 630 tys. odsłon stron serwisu. Emisja reklam w kampanii internetowej skierowana do producentów produktów regionalnych i tradycyjnych w następujących portalach (Onet.pl, Gazeta.pl, Money.pl, E-Gospodarka, VAT, Twoja Firma, Rzeczpospolita.pl, PIT, Rolnictwo, Dashofer) 5. Działania Public Relations Zorganizowano 6 konferencji prasowych połączonych z prezentacją i degustacją produktów (inauguracyjna oraz podsumowująca konferencja prasowa w siedzibie Ministerstwa Rozwoju Rolnictwa i Wsi dla mediów ogólnopolskich i lokalnych, 4 konferencje terenowe połączone z wizytą u producentów przykładowych produktów regionalnych i tradycyjnych - na Podhalu, na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce i na Lubelszczyźnie). Zapewniono stałą obsługę biura prasowego. 6. Szkolenia i seminaria Zorganizowano 3 szkolenia dla Centrum Doradztwa Rolniczego i Wojewódzkich Jednostek Doradztwa Rolniczego w celu przygotowania doradców do przekazywania wiedzy o systemie oznaczeń w Gdańsku, Warszawie i Krakowie. Strona 13 z 40

14 Zorganizowano we współpracy z Wojewódzkimi Jednostkami Doradztwa Rolniczego we wszystkich 16 województwach seminaria dla pierwszej grupy docelowej oraz dla pracowników Urzędów Marszałkowskich. 7. Prasa W prasie specjalistycznej (6 tytułów prasy branżowej) ukazały się artykuły zachęcające producentów do zainteresowania się systemem oznaczeń. Ponadto wyemitowano reklamy w dziennikach regionalnych (16 tytułów) oraz prasie konsumenckiej (12 tytułów, w tym dzienniki i prasa opiniotwórcza). 8. Materiały drukowane Opracowano i wydrukowano: - broszurę A5, kolor 4/4 8 str., nakład , - dyspenser do broszur (stand lama), 420x1380mm, kolory 4/4, nakład 400 szt., - plakat A2, kolory 4/0, nakład szt., - prezenter, 16 kartek, kolory 4/4, nakład 400 szt., - list A4 i koperta C5, kolor 4/0, nakład 2000 szt., na potrzeby mailingu, - wnioski do wypełnienia na potrzeby cyklu seminariów. - ulotka 2/3 A4, łamanie na 2, kolory 4/4, nakład Część materiałów informacyjnych wysłano do 700 urzędów terenowych w Polsce. 9. Mailing Zakupiono bazę danych, stanowiącą 1500 rekordów oraz przeprowadzono akcję mailingową polegającej na wysyłce do zidentyfikowanej grupy listu oraz broszur informacyjnych. 10. Akcja informacyjna w sieciach handlowych W okresie r. w Poznaniu, Warszawie i Krakowie (20 lokalizacji w sieciach Piotr i Paweł oraz Alma ) przeprowadzona została ogólnopolska akcja informacyjnodegustacyjna. 11. Reklama zewnętrzna Produkcja oraz dystrybucja 113 billboardów w dużych miastach Polski. 12. Badania efektywności W ramach kampanii przeprowadzono 2 fale badań: W ramach 1 fali przeprowadzono 2 badania. Badanie dla producentów przeprowadzono w listopadzie i grudniu 2006 r., a jego celem badania było określenie stosunku producentów żywności do programu i kampanii europejskiego systemu rejestracji i ochrony nazw produktów. Badanie dla konsumentów przeprowadzono w grudniu 2006 r., a jego celem było określenie stosunku konsumentów do produktów regionalnych i tradycyjnych, a także stopnia znajomości kampanii europejskiego systemu rejestracji i ochrony nazw produktów. Strona 14 z 40

15 W ramach 2 fali przeprowadzono 1 badanie, którego respondentami była grupa konsumentów. W dniach przebadano znajomość i opinię na temat europejskiego systemu rejestracji i ochrony nazw produktów. Kampania przyniosła sukces zwłaszcza w przypadku 1 grupy docelowej (potencjalnych producentów produktów regionalnych i tradycyjnych. Dzięki działaniom zainicjowano składanie i monitorowano poprawność bardzo licznego składania wniosków o rejestrację produktów. Dokonano rozpoznania potencjału podaży i zróżnicowania tych produktów na terenie Polski. Pośród 2 grupy docelowej (konsumentów) stymulowano duże zainteresowanie, co przyczyniło się do upowszechnienia mody na produkty regionalne i tradycyjne. Intensywność działań nie pozwoliła jednak na masowy wzrost świadomości wspólnotowych oznaczeń tych produktów. V. Cele obecnej kampanii Celem programu jest: wzrost popytu na oznaczone produkty poprzez zwiększenie wiedzy konsumentów na temat ich specyfiki, zwiększenie rozpoznawalności produktów etykietowanych znakami graficznym Wspólnoty, oraz zwiększanie świadomości producentów na temat korzyści płynących z wytwarzania produktów regionalnych i tradycyjnych, edukowanie doradców oraz producentów w zakresie zasad i procedur związanych z rejestracją, ochroną i wyróżnianiem nazw wytwarzanych przez nich wyrobów na gruncie całej Unii Europejskiej.. Równoważnym celem jest: zachęcanie indywidualnych producentów, przetwórców i grup producentów do rejestracji wytwarzanych produktów, zachęcanie indywidualnych producentów, przetwórców i grup producentów do certyfikacji produkcji, zwiększenie rozpoznawalności unijnego systemu ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych wśród odbiorców pośrednich, takich jak dystrybutorzy, hurtownicy, kupcy detaliczni, czy restauratorzy, Strona 15 z 40

16 zachęcanie sprzedawców, grup detalistów i restauratorów do sprzedawania i wykorzystania oznaczonych produktów w regionach pochodzenia produktów. VI. Grupa docelowa VI.1. potencjalni wytwórcy produktów (rolnicy, przetwórcy z sektora rolnospożywczego, organizacje zrzeszające producentów i przetwórców żywności), uczestnicy kanałów dystrybucji tych produktów, doradcy rolni, Lokalne Grupy Działania (Leader); VI.2. potencjalni konsumenci, VI.3. odbiorcy pośredni (dystrybutorzy artykułów spożywczych, hurtownicy artykułów spożywczych, kupcy detaliczni artykułów spożywczych oraz restauratorzy). VII. Dodatkowe informacje VII.1. Łączny koszt realizacji przedmiotu zamówienia nie może przekroczyć kwoty 4 mln netto. VII.2. Koszty realizowanych działań powinny być planowane stosując zasady opisane w Załączniku 1 - Koszty kwalifikowane i niekwalifikowane. W szczególności w ofercie nie powinny być umieszczane działania i koszty uznawane za niekwalifikowane w rozumieniu wskazanego załącznika. VIII. Realizacja działań VIII.1. ARR będzie wymagać zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wys. 15% maksymalnej wartości netto kosztów rocznych realizacji umowy, z datą uznania na rachunku ARR najpóźniej w dniu podpisania umowy. Jeżeli zestawienie kosztów na poszczególne lata kampanii będzie się różnić, co do wartości, wówczas kwota zabezpieczenia będzie obliczana w oparciu o wyższą wartość. VIII.2. Umowa w sprawie realizacji zamówienia zostanie zawarta z Oferentem, który spełni wszystkie przedstawione w SIWZ wymagania oraz którego oferta okaże się najkorzystniejsza. VIII.3. Podpisanie umowy nastąpi w ciągu 90 dni od dnia powiadomienia ARR o akceptacji oferty kampanii przez Komisję Europejską. Warunkiem zawarcia umowy jest wydanie przez Komisję Europejską decyzji o akceptacji oferty kampanii, zgodnie z zapisami RR (WE) Nr 2826/2000, wraz ze zmianą Strona 16 z 40

17 oraz RK (WE) Nr 1071/2005. Wynikający z tych przepisów termin ogłoszenia decyzji przypada 30 czerwca 2008 r. Drugim warunkiem podpisania umowy jest wniesienie przez Oferenta zabezpieczenia należytego wykonania umowy. O miejscu i terminie zawarcia umowy ARR niezwłocznie powiadomi wybranego Oferenta. VIII.4. Warunki realizacji zamówienia zawiera udostępniany przez Komisję Europejską wzór Istotnych Postanowień Umowy (Załącznik 2 projekt Istotnych Postanowień Umowy). Przy czym ich zakres może ulec zmianom w przypadku, gdy Komisja Europejska zmniejszy zakres przyznanych środków oraz zakres proponowanych działań kampanii. VIII.5. W przypadku niezaakceptowania programu, bądź przesunięcia terminu ogłoszenia decyzji przez Komisję Europejską, Oferentowi nie przysługuje w stosunku do ARR żadne roszczenie, w szczególności roszczenie o zawarcie umowy i zwrot poniesionych nakładów (w tym kosztów sporządzenia oferty). VIII.6. W przypadku, gdy okaże się, że Oferent, którego oferta została wybrana, przedstawił w ofercie nieprawdziwe dane lub będzie uchylał się od zawarcia umowy ARR wybierze tę spośród pozostałych ofert, która uzyskała najwyższą ocenę. Nie dotyczy to przypadku, gdy upłynął termin związania ofertą. VIII.7. Zasady rozliczenia umowy określone są w rozporządzeniu Komisji nr 1071/2005 oraz załączonym projekcie Istotnych Postanowień Umowy. VIII.8. Wykonawca zobowiązuje się do przedstawienia ARR do akceptacji wszelkich projektów materiałów informacyjnych i promocyjnych sporządzonych w ramach programu przed realizacją działań. VIII.9. Akceptacja materiałów, o których mowa wyżej, dokonywana jest na podstawie ostatecznych projektów przedprodukcyjnych wykonanych w technice dostosowanej do planowanej produkcji (np. nośnik, nakład, format), uwzględniając standardy branżowe (np. wydruki próbne, cromalin, matchprint, animacje, filmy, zrzuty ekranowe itp.). VIII.10. ARR dokonuje akceptacji materiałów, o których mowa w pkt. VIII.9, w terminie 7 dni od daty ich otrzymania, chyba że strony ustalą, że krótszy termin akceptacji jest wymagany terminami realizacji podejmowanych działań. VIII.11. Akceptacja, o której mowa w pkt. VIII.10, dotyczy w szczególności osób, których wizerunek zostanie wykorzystany w kampanii oraz osób merytorycznych wskazanych do przeprowadzenia działań. Strona 17 z 40

18 VIII.12. ARR zastrzega sobie prawo żądania trzykrotnej zmiany treści materiałów reklamowych, jeżeli potrzeba zmian spowodowana zostanie nowelizacją lub wejściem w życie aktów prawnych dotyczących przedmiotu kampanii oraz w przypadku, gdy ARR pozyska w inny sposób informacje mające zasadnicze znaczenie dla realizacji kampanii. VIII.13. Agencja deklaruje przekazanie Wykonawcy niezbędnych, merytorycznych informacji, mających zostać wykorzystanych w materiałach reklamowych oraz działaniach. Strona 18 z 40

19 Załącznik I - Kwalifikowalność wydatków: zasady szczegółowe Wydatki kwalifikujące się dotyczą wyłącznie kosztów zrealizowanych działań poniesionych przez Zleceniobiorcę i przez organ wdrażający po dacie wejścia w życie umowy i przed jej wygaśnięciem. Mogą one obejmować całość lub część następujących kategorii wydatków: A. Wydatki organu wdrażającego 1. Honoraria Honoraria obejmują wszystkie koszty personelu, projektowania, realizacji i zarządzania działaniami do zrealizowania. Koszty podróży i pobytu podlegają zasadom przewidzianym w pkt 2. Honoraria fakturowane jako kwota zryczałtowana nie mogą przekroczyć 13 % rzeczywistych kosztów realizacji działań. B. Wydatki związane z realizacją działań 1. Koszty podróży i pobytu Takie koszty wynikające z realizacji działań uznaje się za kwalifikowane po przedstawieniu dokumentów potwierdzających, na następujących warunkach: 1.1 Koszty podróży bilet na samolot w klasie ekonomicznej i karta pokładowa; bilet kolejowy w pierwszej klasie; w odniesieniu do podróży samochodem maksymalny kwota zwrotu w wysokości 0,25 EUR za kilometr; należy podać daty oraz miejsca wyjazdu i przyjazdu, a także przebytą odległość. 1.2 Koszty pobytu i wyżywienia zryczałtowany zwrot kosztów zakwaterowania w wysokości 120 EUR/dzień jest wypłacany po okazaniu opłaconych faktur. zryczałtowany zwrot za pobyt w wysokości 80 EUR/dzień jest przyznawany w celu pokrycia wszystkich innych kosztów (wyżywienie, przejazdy na miejscu, telefon, itd.). Te zwroty są przyznawane w przypadku wydarzeń poza miejscem pracy i pokrywają liczbę dni niezbędnych do realizacji działania. 2. Koszty zebrań i wyjazdów grupowych Strona 19 z 40

20 Niemniej jednak w przypadku, gdy organ wdrażający organizuje wyjazdy i zebrania grupowe dla grup docelowych programu, do dokumentów potwierdzających należy dołączyć listę obecności. Na przykład rachunki hotelowe muszą być wystawione na konkretne osoby lub przedstawiać wykaz nazwisk zakwaterowanych osób. W przypadku kosztów wyżywienia grupy należy podać nazwiska uczestników, a także ich funkcje oraz tematykę wydarzenia. 3. Sprzęt i wyposażenie Sprzęt i wyposażenie niezbędne do realizacji działań wynikających z niniejszej umowy są wykorzystywane na zasadzie wynajmu, chyba że zakup jest bardziej opłacalny lub wynajem jest niemożliwy. 3.1 Wydatki na środki nietrwałe Wydatki na środki nietrwałe dotyczą wydatków związanych z zakupem, wytworzeniem lub wykorzystaniem materiałów, dóbr lub urządzeń: (a) których długość eksploatacji jest krótsza niż czas trwania prac zdefiniowanych w umowie oraz (b) które nie są uważane za środki trwałe w rozumieniu zasad, reguł i metod księgowości obowiązujących organ wdrażający. Wydatki na środki nietrwałe nie będą traktowane jako koszty bezpośrednie, w momencie gdy zostaną uwzględnione przez jednostkę wykonawczą w formie odpisu amortyzacyjnego lub w jakiegokolwiek innej formie. 3.2 Wydatki na środki trwałe Za kwalifikowane uznaje się wydatki wynikające z zakupu lub wytworzenia, po dacie wejścia w życie umowy, środków niezbędnych do realizacji działań, których czas eksploatacji jest równy lub dłuższy niż czas trwania prac zdefiniowanych w umowie. Wydatki te muszą być zgodne z przepisami krajowymi dotyczącymi amortyzacji, biorąc pod uwagę, że okresem przyjętym do obliczenia tej kwoty będzie okres biegnący od daty wejścia w życie umowy lub daty zakupu sprzętu, jeśli jest ona późniejsza, do daty wygaśnięcia umowy. Uwzględniony zostanie także wskaźnik wykorzystania sprzętu w danym okresie. 4. Koszty wykorzystania narzędzi informatycznych Strona 20 z 40