Kształtowanie krajobrazu miasta

Transkrypt

1 Kształtowanie krajobrazu miasta regulacje prawne i aspekty partycypacyjne dr inż. arch. Anna Staniewska oraz prof. dr hab. inż. arch. Krystyna Pawłowska, dr inż. arch. Anna Staniewska oraz prof. dr hab. inż. arch. Krystyna Pawłowska, Instytut Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej

2 KRAJOBRAZ całościowa definicja już w polskim prawie : postrzegana przez ludzi przestrzeń, zawierająca elementy przyrodnicze lub wytwory cywilizacji, ukształtowana w wyniku działania czynników naturalnych lub działalności człowieka. (ustawa krajobrazowa za Europejską Konwencją Krajobrazową) Krajobraz - fizjonomia środowiska stąd widoki estetyka wymyka się prawu (por. ład przestrzenny) Waga: skazani na krajobraz, bo krajobrazu nie da się wyłączyć

3 Partycypacja Nic o nas bez nas! media elektroniczne, transparentność, Wpływ na rzeczywistość, aktywność NGO Jakość krajobrazu miejskiego, a jakość życia: Funkcjonalność dopasowanie do potrzeb, Dostępność przeciwdziałanie wykluczeniu, Bliskość terenów zielonych wypoczynek, zdrowie Fot. Damian Pietrzyk

4 Regulacje prawne Planowanie przestrzenne - plany miejscowe Ustawa krajobrazowa krajobrazy priorytetowe Ochrona zabytków (obszarowa i obiektowa) Parki kulturowe, otoczenie zabytku, wpisy obszarowe Ochrona przyrody szczególnie parki krajobrazowe Projekt ustawy o rewitalizacji

5 Współuczestnictwo obywateli Formy nakazane: Informacja ogłoszenie; Wnioski do planów, Dyskusja publiczna; Uwagi do projektu planu Rozpatrzenie wniosków i/lub uwag Formy nadające się: Kampanie informacyjnewykorzystanie mediów, spacery i inne Badanie potrzeb, Sondaż deliberatywny Ranking preferencji, Debaty, Warsztaty projektowe (np. Charette, Planning for Real), Real Time Startegic Change, Planungszelle, Okrągły stół, Jury obywatelskie, Negocjacje,

6 Doświadczenia i publikacje Prof. Krystyny Pawłowskiej z zespołem Publikacja na stronie Instytutu Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej Publikacja do nabycie w Wydawnictwie Politechniki Krakowskiej Publikacja na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska

7 Partycypacja to proces Po co i kiedy? tylko wtedy, gdy naprawdę jest gotowość, by: wziąć pod uwagę społeczną opinię przy podejmowaniu decyzji, albo podzielić się odpowiedzialnością albo pozwolić podjąć tą decyzję społeczności. Często jest rozpoczynana wtedy, gdy konflikt wybucha A powinno być: im prędzej tym lepiej już na etapach pomysłów! Aż po realizację. Potrzebne umiejętności, czas i pieniądze

8 Partycypacja - program Program partycypacji i jego związek z etapami przedsięwzięcia, oprac. prof. Krystyna Pawłowska L.p. Etapy przedsięwzięcia Fazy partycypacji L.p. I Programowanie Informowanie interesariuszy 1 Badanie potrzeb 2 II Projektowanie Prezentacje i wyjaśniania 3 projektu Dyskusja nad projektem 4 Negocjacje kwestii spornych 5 IIa Wprowadzenie do projektu zmian wynikających z dyskusji i negocjacji kwestii spornych Jeśli potrzeba, powtórzenie etapów 3a, 4a, (5a) III Podejmowanie decyzji IV Realizacja Możliwość uczestnictwa w realizacji 6 PĘTLA! Informowanie o tym, co z rezultatami, zebranymi danym - aktualnie: rozpatrzenie uwag

9 Problemy Partycypacja to nie magiczna różczka Zgranie w czasie terminy KPA, tempo! Informacje przekazane pod hasłem konsultacje, to nie to samo co partycypacja, Partycypacja pozorna: NIE! decyzje podjęte, przedstawianie fałszywych alternatyw, manipulacja Brak zaufania Brak przygotowania, Nieobiektywna moderacja, Za dużo spraw na raz, brak dobrze określonego celu, Traktowanie protestujących jako właściwej reprezentacji społeczeństwa, Trudność w uzyskaniu odpowiedzi i pozyskaniu uczestników zły dobór metod,

10 Dlaczego tego trzeba się uczyć? Samorządowcy, urzędnicy i projektanci Bo to konkretne grupy docelowe, do których można dotrzeć w przeciwieństwie do bardzo różnorodnego i licznego ogółu społeczeństwa ; Komunikacja to element ich zawodu; Podejmują decyzje dotyczące krajobrazu (jedni projektowo, drudzy administracyjnie) Osoby zaufania publicznego Nauka w działaniu, ale z głową, nie ma co czekać, aż: społeczeństwo zmądrzeje wydarzy się cud dojrzejemy!

11 odpowiedzialność Inicjatywa partycypacji podejmujący decyzję Poznanie uwarunkowań decyzji nawet jeśli ma ona zapaść na przekór stanowisku jakiejś grupy: zarządzanie i podejmowanie decyzji bazujące na wiedzy

12 Obawy projektantów Spełnianie zachcianek, Schlebianie złym gustom, Zbyt dużo sprzecznych interesów, Podważanie kompetencji zawodowych W tym kontekście pytania: Jakie są realne potrzeby społeczności? Jak one wiążą się z planowaną inwestycją? Jaki jest przeciwko (jeśli są lub mogą się zdarzyć)? powód oporu i protestów Co mogę zaoferować jako projektant? Jaki jest mój cel jako projektanta?

13 CEL poszukiwanie najlepszych rozwiązań dla istniejących problemów i zaspokojenie prawdziwych potrzeb. czyli.

14 KOMPROMIS czy KONSENSUS? KOMPROMIS KONSENSUS Częściowo zadowala wszystkie strony Nikt nie przegrywa, ale nikt nie wygrywa Tymczasowe porozumienie w złożonych kwestiach Zwykle rodzi frustrację wszystkich stron Rozwiązanie najlepsze dla każdej strony Win Win dla każdej strony Wspólna praca nad rozwiązaniem Wykorzystuje i promuje kreatywność i podejście innowacyjne Do przyjęcia gdy : Obie strony są jednakowo ważne Obie strony posiadają jednakową pozycję Potrzeba tymczasowego i natychmiastowego rozwiązania Do przyjęcia gdy : Trzeba pogodzić stanowiska wielu interesariuszy; Ważna jest relacja długoterminowa; Trzeba przezwyciężyć konflikti wzajemną niechęć

15 KOMPROMIS kontra KONSENSUS Ograniczenia kompromisu Ograniczenia konsensusu Brak zaufania na dłuższą metę Żadna ze stron nie jest do końca zadowolona Konieczność monitorowania i kontroli, żeby dotrzymać uzgodnień Potrzeba więcej wysiłku i więcej czasu Potrzeba zaangażowania wszystkich stron Trudno osiągnąć pod presją czasu, gdy potrzeba natychmiastowych rozwiązań

16 Efekty? np. Park nad Balatonem, Warszawa Koszt: ok 10 mln zł, powierzchnia3,20 ha Dzielnica Praga Południe, w rejonie ulicy Gen. Abrahama i Nasypowej konsultacje społeczne badanie potrzeb 2008 konkurs warunki m.in. W oparciu o wyniki konsultacji społecznych Autorzy: Piotr Hardecki (główny projektant), Krzysztof Łaniewski - Wołłk i Łukasz Stępniak oraz arch. kraj. Kinga Zinowiec Cieplik Grudzień 2009 rozpoczęcie budowy Listopad 2010 otwarcie parku.

17 Dziękuję za uwagę Anna Staniewska, Instytut Architektury Krajobrazu Politechnika Krakowska, ul. Warszawska 24, Kraków